MADEN KOLUNDA MESLEK HASTALIKLARI

Dr. Buhara nalSGB Sal ve Gvenlii Genel Mdrl

Meslek Hastal506 s. Sosyal Sigortalar Kanunu 11. md Sigortalnn altrld iin niteliine gre tekrarlanan bir neden veya iin yrtm koullar yznden urad geici veya srekli hastalk, sakatlk veya ruhi arza halidir.

(Salk lemleri Tz 1972)A Grubu: Zararl kimyasal maddeler ve bileikleriyle olan hastalklar

Meslek Hastalklar Listesi

B Grubu: Kanserojen olan ve olmayan deri hastalklarC Grubu: Pnmokonyozlar ve dier mesleki solunum sistemi hastalklar D Grubu: Mesleki bulac hastalklar E Grubu: Fizik etkenlerle olan hastalklar

Salk lemleri TzYkmllk sresi: Zararl etkinin sona ermesi ile hastaln ortaya kmas arasnda geebilecek en uzun sre. Maruziyet sresi:Zararl etkinin balamas ile hastalk belirtilerinin ortaya kmas iin gereken en az sre.

Pnmokonyoz - en az 3 yl Mesleki iitme kayb - en az 2 yl

Salk lemleri TzYksek Salk Kurulu Listede olmayan hastalklar Ykmllk-maruziyet sreleri Bulac hastalklar Meslek Hastalklar Hastaneleri Meslekte kazanma gcnn kayb Meslek hastal tans

Meslek Hastal Oluumu

maruziyet-sonu ilikisi maruziyet-cevap ilikisi Klinik veriler, alma ortam verileri, bireysel hassasiyet alann alma ortam ile birlikte deerlendirilmesi

Meslek Hastal TansMeslek yks: Meslei, yapt i, alma koullar, alma ortamndaki sala zararl etmenlerin varl. Fizik muayene: Meslek yksnn ve sala zararl maddelerin etkileme olasl olan sistemlerin gznne alnmas. Laboratuvar muayeneleri: srelerinde kullanlan maddelerin ve metabolitlerinin neden olduklar biyokimyasal deiiklikler. alma ortam lmleri: alma ortamnn analizi ve deerlendirilmesi.

Tedavi ve Korunma

Koruyucu hekimlik hizmetleri - alma evresine ilikin korunma nlemleri - alana ilikin korunma nlemleri

yiletirici hekimlik hizmetleri Tbbi ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri

Koruyucu Hekimlik Hizmetlerialana ilikin korunma nlemleri

e giri muayeneleri Aralkl kontrol muayeneleri Baklama lkyardm eitimi ve yrtm Salk Eitimi

lgili Mevzuat

Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Tozla Mcadeleyle lgili Ynetmelik (14/09/1990, 20635 s. RG, de. 26/2/2000, 23976 s. RG) Asbestle almalarda Salk ve Gvenlik nlemleri Hakknda Ynetmelik (26/12/2003, 25328 s. RG) Patlayc Ortamlarn Tehlikelerinden alanlarn Korunmas Hakknda Ynetmelik (26/12/2003, 25328 s. RG) Yeralt ve Yerst Maden letmelerinde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii (21/02/2004, 25380 s. RG) Sondajla Maden karlan letmelerde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii (22/02/2004, 25381 s. RG)

Maden kolunda Meslek HastalklarA. Toza bal hastalklar B. Grltye bal hastalklarC. Titreime bal hastalklar D. Klimatik koullara bal hastalklar E. Basn deiikliine bal hastalklar

F. Radyasyona bal hastalklarG. Madenci nistagmusu H. Psikolojik sorunlar

Toza Bal HastalklarAkcier Toz Hastalklar-Pnmokonyoz

eitli tozlarn solunumla alnarak akcierlerde birikmesi ve doku reaksiyonu olumas sonucu meydana gelen hastalk. Akcierlerde biriken tozlarla oluan, ak radyolojik grnm veren akcier hastal.

Pnmokonyozlarn oluumuTozun kimyasal ve fiziksel yaps Toz partikllerinin bykl Solunan havadaki toz younluu Maruziyet sresi Bireysel duyarllk, farkllk

Pnmokonyoz oluumuna gre tozlarn snflandrlmasPnmokonyoz oluturanlar Ar: silis tozu, asbest lifi Orta: kmr, silikatlar Minimal doku deiiklii: FeO, baryum Pnmokonyoz oluturmayanlar Ar: inorganik kurun bil, berilyum Orta: pamuk, kuru ot Minimal deiiklik: imento, mermer, ttn, odun

Silikoz

Etken; serbest silis tozu 0.5-5 mikron Galeri ve tnel almas; krom, civa, bakr, demir madeni filizi eldesi; dkm ileri; seramik ve cam sanayii; ate tulas yapm; frn onarm; kuvars deirmeninde alanlarda risk fazla

Silikoz

Klinik: Nefes darl, ksrk, srt arlar Silikoz-Tberkloz ilikisi Laboratuvar:Akcier grafisinin ILOya gre deerlendirilmesi, (SFT)? Tan: Hastalk ve meslek yks, muayene bulgular, akcier grafisinde deiiklikler Tedavi: Spesifik tedavi yok.

Korunma

Teknik korunma: Havalandrma, sulu alma, ikame Tbbi korunma: e giri ve aralkl kontrol muayeneleri. lgili mevzuat; -i Sal ve Gvenlii Tz -Ar ve Tehlikeli ler Ynetmelii

Kmr iileri pnmokonyozu ( KP )Etken; artk kmr tozu Klinik: - Basit KP - Komplike KP Teknik korunma Tbbi korunma

Asbestoz

Asbest tozlarna maruziyet pliksi ve dz asbest; en ok kullanlan ipliksi gruptaki krizotil (beyaz asbest) ap 3 mikrondan az, uzunluu apn en az 3 kat olan toz paracklar Klinik: ksrk ve srt arlar Tan: Akcier grafisi+SFT deiiklikleri

Grltye bal hastalklarGrltnn insan zerindeki etkileri: a) Fizyolojik: itme duyusu kayb, ac hissi, sinir ve dolam sistemleri bozukluklar, hormonal dengenin bozulmas. b) Psikolojik: Rahatszlk, huzursuzluk, uyumsuzluk, uyku bozukluklar, yorgunluk. c) performansn ve i gvenliini azaltmak.

Mesleki iitme kayb

maruz kalnan grlt dzeyi

frekansspektrumu akustik basnc maruziyet sresi periyodisitesi

alma sresi iindeki dalmkiisel duyarlk zellii

itme kayplara) Akustik travma

Ani ok yksek ses dzeyine maruziyet Orta kulak kemiklerinde zedelenme letim tipi sarlk Grltl bir ortama giren ve sonra terkeden kiinin iitme kayb

b) Geici iitme kayb

c) Kalc iitme kaybYksek iddette grltye uzun sreli mesleki maruziyet

Teknik nlemlera) Kaynakta ve evrede alnacak nlemler

Grlt lm ve kontrolu zolasyon nlemleri Grltye maruz kiinin tecriti

b) Kiiye ynelik koruyucu nlemler

program - maruziyet sresini ksaltmaKulak koruyucusu kullanma

Tbbi nlemlera) e giri muayeneleri

KBB ve sinir sistemi Odyometrik test Odyometrik test; 2000, 4000, 8000 Hz

b) Periyodik muayeneler

TitreimTitreimin insan salna etkisi Lokal titreim: El ve parmaklar ile kollar

Ta krma makinalar, pnmatik eki veya matkap, tanabilir testere, parlatma ve rende makinalar kullananlar.Dolam, sinir, kas-iskelet sistemleri Beyaz Parmak Hastal

TitreimTm vcut titreimi Tarmda traktr kullanm, dokuma tezgahlar, konstrksiyon ve imento sanayinde Klinik: Dolam, kas-iskelet, sindirim, riner ve sinir sistemleri; grme bozukluklar.

Titreima) Teknik korunma b) Tbbi korunma Kas-iskelet,dolam, sinir sistemleri hastal olanlar 10 yldan fazla alanlarda alma riski 50 yandan byk alanlarda risk

Klimatik koullar1. Scak ve nemli ortamda alma Is arpmas, s bitkinlii, s kramplar nsan seimi: Oksijen alm, ya, vcut arl ve yzeyi, rk ve cins fark, genel salk ve dolam sisteminin durumu 2. Souk ortamda alma - Raynaud Fenomeni - Mesleki deri hastalklar

Basn altnda alma

naat, tnel ve kaz, deniz dibinde petrol ve maden arama ii Klinik: Byk eklemler, ar fel ve koma Tbbi korunma-e giri muayeneleri: 35 ya zeri, alkolikler, solunum ve dolam bozukluu olanlar riskli.

-Periyodik muayeneler: Tam sistemik muayene, akcier ve sins grafileri.

Radyasyon

Akut: Gz ve deri yanklar ve harabiyeti Kronik: Deride lserasyon ve kanser riski Teknik korunma: Radyasyon lm aletleri, radyasyondan koruyucu malzeme kontrolu

Tbbi korunma: Dzenli radyasyon taramas

-e giri: deri ve mukoza hastalklar, kronik enfeksiyonlar, grme ve iitme bozukluklar

-Periyodik: Radyasyondan etkilenen sistemler

Madenci Nistagmusu

Yetersiz aydnlatma koullar Orta yal veya yal madencilerde Klinik: Grme alannda hareketli nesneler, ba ars, dengesizlik, parlak kta gzlerde duyarlk, uykusuzluk, gvensizlik Korunma:Gl elektrik lambalar veya iyi sabitlenmi elektrik aydnlatmas Tedavi:Byk oranda kendiliinden iyileme

Psikolojik sorunlar

Sknt ve depresyon tablolar Tbbi Korunma -e giri muayeneleri psikolojik semptom tarama testleri -Periyodik muayeneler

BAARILAR...http://isggm.calisma.gov.tr bonal@csgb.gov.tr 0 312 2571690-203