Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
162
MAGAZINE VOOR DE DYNAMISCHE ONDERNEMER OKTOBER - NOVEMBER 2004
Tien tips voor eenbeter kostenbeheer
Dure olie, ja – olieschok, nee
Het subsidielandschapin verandering
Een vastberadenmanagement verankert BBM door een leveragedmanagement buy-out
Hongarije:een van de rijkere nieuwelidstaten van de EU
Dany Van Leeuwwint Interim ManagementAward 2004
Uw liquiditeitenbeheerin veilige handen
2
Redactiecomité:G. Busseniers
M.-F. HolemansA. JanssensC. Léonard
J. LievensV. Manneback
P. Ongena Ph. Picron
S. PiletteP. Walkiers
Hoofdredacteur:S. Pilette
Medewerkers aan de redactie van dit nummer:management
J. Lievenseconomische trends
A. PierardI. Van de ClootING services
F. De Prestfinancieel beleid
S. MeskensF. Nézer
reportageJ. BeerlandtP. Walkiers
buitenlandse handelA. Janssens
initiatievenS. Pilette
fiscale knipoogM. Coppens
Ondertekende artikels vallen onder de verantwoordelijkheid van de auteur.
ING Onderneming©
Het reproduceren van teksten uit dit tijdschrift is
toegestaan mits bronvermelding.Foto’s, lay-out en illustraties zijn eigendom van Publitec.Alle rechten voorbehouden.
ISSN nr. 1379-7123
Elke briefwisseling moet worden gericht aan INGMevr. S. Pilette
Sint-Michielswarande 60 - 1040 BrusselTel.: 02-738 29 83 - Fax: 02-738 58 09
E-mail:[email protected]
Internet:www.ing-ondernemingmagazine.be
Aanvraag gratis abonnement:www.ing-ondernemingmagazine.be
Realisatie:Publitec-MarkCom nv
1702 Groot-BijgaardenTel. 02-482 36 46 - Fax 02-482 36 47
ING Onderneming est également édité en français.
V.U.: A. BiebuyckSint-Michielswarande 60
1040 Brussel
ING België NV Marnixlaan 24 - B-1000 Brussel
RPR BrusselBTW BE 0403.200.393
BIC (SWIFT): BBRUBEBBRekening: 310-9156027-89
(IBAN: BE45 3109 1560 2789)
inhoud
162 OKT. - NOV. 2004
MANAGEMENT
Tien tips voor een beterkostenbeheer3 Sommige managers zijn gefixeerd op besparen
en dreigen daardoor de essentie van hun
business uit het oog te verliezen: klanten
winnen en houden. De kunst is bijgevolg om
tegen een minimale kost uw klanten tevreden
te stellen. Tien nuttige tips…
ECONOMISCHE TRENDS
Dure olie, ja – olieschok, nee4 Hoe kunnen we de recente stijging van de
olieprijzen verklaren? Hebben we te maken met
een nieuwe olieschok, of valt de schade nogal
mee? Wat ook de oorzaken zijn, de dure olie
brengt de groei van de wereldeconomie in
gevaar.
ING SERVICES
Uw liquiditeitenbeheer in veiligehanden7 Voor de optimalisering van uw thesauriebeheer
doktert ING voortdurend innovatieve
oplossingen uit die rekening houden met uw
prioriteiten en uw specifieke behoeften. Een
kort overzicht van de beste beleggingsformules
voor uw cashoverschotten…
FINANCIEEL BELEID
Het subsidielandschap inverandering10 Ondanks het feit dat de toekenning van
financiële steun aan ondernemingen al ruim
tien jaar tot de bevoegdheid van de gewesten
behoort, heeft het subsidielandschap in heel het
land onlangs een diepgaande verandering
ondergaan.
REPORTAGE
Een vastberaden managementverankert BBM door een leveragedmanagement buy-out 12 Om te vermijden dat de Belgische
Betonmaatschappij (BBM) ten prooi zou vallen
van een buitenlandse overnemer, besloot het
management van Besix over te gaan tot een
leveraged management buy-out. Een spannende
operatie die succesvol werd afgerond, mede
dankzij het advies en de financiële inbreng van
ING.
BUITENLANDSE HANDEL
Dossier: Uitbreiding Europese Unie – Deel 3Hongarije: een van de rijkerenieuwe lidstaten van de EU15 Nog voor de val van de Muur was Hongarije
reeds koploper in het hervormingsproces in
Oost-Europa. De overgang naar een
vrijemarkteconomie verliep vreedzaam, en er
brak een lange periode aan van politieke
stabiliteit en economische groei.
INITIATIEVEN
Dany Van Leeuw wint InterimManagement Award 200417 Op 16 september jl. reikte Ernst & Young ETM
haar jaarlijkse Interim Management Award uit.
Van de zes genomineerde laureaten kwam Dany
Van Leeuw, interim-manager bij Campina
Belgium N.V., als winnaar uit de bus.
FISCALE KNIPOOG
18 Enkele fiscale tips die belangrijk kunnen zijn
voor uw bedrijf.
Surf naar www.ing-ondernemingmagazine.be
Op de website van ING Onderneming vindt u
aanvullende informatie die niet in het gedrukte
magazine verschijnt. Nog niet geregistreerd?
Registreer u nu gratis en geniet ten volle van de
toegevoegde waarde van de website.
162
MAGAZINE VOOR DE DYNAMISCHE ONDERNEMER OKTOBER - NOVEMBER 2004
Tien tips voor eenbeter kostenbeheer
Dure olie, ja – olieschok, nee
Het subsidielandschapin verandering
Een vastberadenmanagement verankert BBM door een leveragedmanagement buy-out
Hongarije:een van de rijkere nieuwelidstaten van de EU
Dany Van Leeuwwint Interim ManagementAward 2004
Uw liquiditeitenbeheerin veilige handen
management
3
De economische laagconjunctuur heeft veel bedrijven aangezet tot besparen enherstructureren, soms ten koste van hun klantenservice. De kunst is bijgevolg om
tegen een minimale kost uw klanten tevreden te houden. Tien nuttige tips …
Tien tips voor een beter kostenbeheer
TIP 1 BESPAAR VERSTANDIG
Vermijd besparingen op productieve kosten die de
klant een meerwaarde opleveren (productiekosten,
kosten voor onderzoek en ontwikkeling, verkoop-
kosten).
TIP 2 CONCENTREER U OP UW
BELANGRIJKSTE KLANTEN
Volgens de wet van Pareto komt 80% van de resul-
taten voort uit slechts 20% van de oorzaken.
Concentreer u op de belangrijkste 20% van uw klan-
ten. Minder belangrijke klanten kosten vaak meer dan
ze opbrengen…
TIP 3 OVERWEEG EEN BEPERKING VAN
UW PRODUCTEN EN SERVICES
Concentreer u op de best verkopende producten
en/of diensten, en overweeg te snoeien in de minst
verkopende. Door uw aanbod te verminderen, bespaart
u op de kosten van de productie, marketing, admi-
nistratie, voorraden en opslagruimte van de producten
die u afstoot, en komen er meer middelen vrij om uw
core business te verstevigen.
TIP 4 BESPAAR NIET METEEN OP UW
PERSONEEL, MAAR ZOEK NAAR CREATIEVE
OPLOSSINGEN
Mensen ontslaan is nadelig voor de motivatie, het
moreel en de productiviteit van de overblijvende
medewerkers, en kan moeilijkheden veroorzaken op
langere termijn. Probeer ontslagen te vermijden via
creatieve oplossingen zoals loopbaanonderbreking,
tijdskredieten, herscholing of overplaatsing.
TIP 5 VOLG UW DEBITEUREN OP
Achterstallige betalingen innen is een ondankbare,
tijdrovende en dure aangelegenheid. Misschien kunt u
beter die vervelende klus uitbesteden aan een externe
partner zoals IFB (International Factors Belgium).
TIP 6 KOOP VERSTANDIG
Probeer te werken met minder leveranciers. U kunt
dan nauwere contacten smeden met de overblijvende
en samen met hen zoeken naar goedkopere oplossin-
gen. Misschien is het mogelijk om samen te werken
met uw concurrenten en goedkopere prijzen te bedin-
gen door gezamenlijk aan te kopen.
TIP 7 CONCENTREER U OP UW CORE
BUSINESS
Heel wat bedrijven boeken betere resultaten door
bepaalde taken uit te besteden. Zaken die daarvoor het
eerst in aanmerking komen, zijn supportservices zoals
de uitbetaling van lonen, het uitvoeren van onder-
houdswerken en IT-diensten. Anderzijds mag u niet
over één nacht ijs gaan omdat outsourcing het beheer
van uw onderneming vaak ingewikkelder maakt.
TIP 8 MEET UW RESULTATEN EN WERK
MET DOELSTELLINGEN
Meet uw productiviteit en
bepaal doelstellingen om ze te
verhogen. Stel een gedetail-
leerde planning op met dead-
lines en controleer die regelma-
tig. Koppel daaraan ook financiële
doelstellingen.
EXTRA INFO SURF NAAR ONZE WEBSITE VOOR
MEER INFORMATIE BIJ DIT ARTIKEL:16203.ing-ondernemingmagazine.be
• Nuttige links & bronnen
TIP 9 LAAT UW
VERZEKERINGSPORTE-
FEUILLE REGELMATIG
SCREENEN
In hun zoektocht naar de
goedkoopste oplossing, hebben
veel ondernemingen verzeke-
ringscontracten lopen bij ver-
schillende maatschappijen.
Bovendien verandert hun porte-
feuille voortdurend door interne
en externe ontwikkelingen en
zijn na verloop van tijd verschil-
lende risico’s meerdere malen
gedekt, omdat verschillende
polissen elkaar voor een stuk
overlappen. ING Insurance kan
uw volledige portefeuille gron-
dig doorlichten, zodat u onnodi-
ge kosten kunt schrappen.
Bovendien volgt uw verzeke-
ringsadviseur de ontwikkeling
van uw onderneming op de voet,
zodat hij uw verzekeringspakket
permanent kan aanpassen.
TIP 10 VECHT TEGEN
TIJDVERSPILLING
Een gevecht voor producti-
viteitsverhoging is ook een
strijd tegen tijdverspilling.
Enkele voorbeelden: verbeter
uw klantenservice via uw web-
site, maak gebruik van verga-
dertechnieken om oeverloze
discussies te vermijden, analy-
seer uw bedrijfsprocessen en
probeer ze efficiënter te doen
verlopen. ■
Sinds het begin van dezeventiger jaren werdende grote economischeschokgolven telkensveroorzaakt door eenexplosie van deenergieprijzen. Dehuidige prijsstijging vaneen vat ruwe olie valthiermee niet tevergelijken.
Het herstel van de wereldeconomie, aangevoerd
door China en de Verenigde Staten, heeft de vraag
naar olie tussen 2002 en 2004 doen stijgen met 3,6
miljoen vaten per dag. Daarmee is het hoogste niveau
bereikt van de laatste zestien jaar. Door die dorst naar
olie heeft het aanbod zijn bovengrens bereikt. De
OPEC (organisatie van olieproducerende landen), die
meer dan een derde van de totale wereldproductie
controleert, speelde ooit een marktregulerende rol,
maar vandaag schijnt de organisatie machteloos. De
overtollige productiecapaciteit bevindt zich vrijwel uit-
sluitend in Saoedi-Arabië. Ze bedraagt 2,5 miljoen
vaten per dag, een tiende van de totale productie van
het land. Buiten de OPEC bedraagt het overschot
slechts 600.000 vaten per dag. Bovendien wordt de
marktbevoorrading gehinderd door flessenhalzen in de
distributie (Rusland). Het extra olieaanbod beant-
woordt ook niet altijd aan de vereiste kwaliteitsnor-
men. Daarnaast neemt de prijsspeculatie toe door
geopolitieke risico’s (instabiliteit in Irak, aanslagen op
oliebronnen in Saoedi-Arabië…), waardoor contracten
op de termijnmarkt een hoogtepunt hebben bereikt.
Als laatste toevlucht keurde de OPEC op 3 juni
2004 een productieverhoging van twee miljoen vaten
per dag goed, waardoor de totale dagproductie geste-
gen is tot 26 miljoen vaten. Aanvankelijk had die maat-
regel wel een kalmerende invloed op de markt, maar ze
is verre van toereikend. In feite gaat het om een opera-
tie waarbij de OPEC haar officiële quota’s aanpast aan
de reële productie. Aan vraagzijde zien we hier en daar
al een vertraging. De Chinese autoriteiten nemen kre-
dietbeperkende maatregelen om een oververhitting van
de economie tegen te gaan, terwijl de groei in de
Verenigde Staten bij de kleinste vermindering van fis-
cale en monetaire stimulansen op de helling komt te
staan. De bereidheid om het aanbod te verhogen, zou
in eerste instantie moeten bijdragen tot een stabilise-
ring van de brutoprijzen. Op langere termijn zal de ver-
mindering van de vraag de olieprijzen doen dalen.
4
economische trends
Dure olie, ja – olieschok, neeHoe kunnen we de recente stijging van de olieprijzen verklaren? Hebben we te maken met een nieuwe olieschok, of valt de schade nogal mee? Wat ook de oorzaken zijn, de dure olie brengt de groei vande wereldeconomie in gevaar. Tot die bevinding komen Ivan Van deCloot en Annick Pierard van het departement ING Economic Research.
IMPACT OP DE GROEI EN DE INFLATIE
IN EUROPA
Sinds het begin van de zeventiger jaren werden de
grote economische schokgolven telkens veroorzaakt
door een explosie van de energieprijzen. De huidige
klim van de prijs van een vat Brentolie (tussen januari
2003 en augustus 2004 steeg de prijs van 24 tot meer
dan 40 dollar per vat) is echter klein bier in vergelijking
met de prijsstijging van begin 1999 tot september
2000. Toen steeg de prijs maar liefst van 9 tot 38 dol-
lar per vat. Bovendien wordt de huidige prijsstijging
enigszins getemperd door de sterke euro. Ten slotte
dienen we een duidelijk onderscheid te maken tussen
de stijging van de olieprijs, die een risico inhoudt voor
de economische activiteit, en het niveau van de olie-
prijs. Zoals u kunt zien op de grafiek, is het prijsniveau
momenteel niet uitzonderlijk hoog. In reële termen
bedraagt het maar een derde van zijn piek in 1981. Het
is daarom niet zozeer het prijsniveau, maar wel het
ritme van de prijsstijging dat zorgen baart.
Ook al is de economie sinds de jaren tachtig min-
der gevoelig voor de petroleumprijzen, een dergelijke
stijging gaat toch niet onopgemerkt voorbij. De vraag
naar olie is inelastisch. Dat betekent dat een prijsver-
hoging de vraag niet evenredig doet dalen en de con-
sumerende landen blootgesteld zijn aan risico’s. De
prijsstijging van een vat olie laat zich eerst voelen in de
brandstofprijzen. De producent ziet zijn productie-
kosten stijgen en zijn winstmarges dalen. Om dat te
vermijden, kan hij de hogere energiekosten doorreke-
nen in de prijs van zijn eindproducten. Door de hogere
brandstofprijzen daalt ook het beschikbaar inkomen
van de consument, waardoor hij zijn consumptie aan-
past.
Het petroleumeffect is dubbel: inflatoir (op de prij-
zen) en deflatoir (op de groei). De centrale bank staat
voor een dilemma. Als ze de inflatoire risico’s bestrijdt
met een renteverhoging, brengt ze de groei in gevaar.
De Europese Centrale Bank probeert de inflatie te
beperken tot ca. 2%. De duurdere olieprijzen deden de
inflatie aanwakkeren (energie = 8% van het GICP -
geharmoniseerd indexcijfer van de consumptieprij-
zen). In juli bereikte zij 2,3%, waardoor de vastgestel-
de doelstelling werd overschreden. Dat was echter
onvoldoende voor een herziening van de monetaire
politiek van de ECB op middellange termijn. Volgens
de berekeningen van de OESO en het IEA
(Internationaal Energie Agentschap) komt een prijs-
stijging van een vat ruwe olie met tien dollar overeen
met een groeivermindering van 0,5 procent in het jaar
daarop. De Europese Commissie is optimistischer en
schat de potentiële impact op de economie van de
eurozone op 0,2%. Zolang de inflatievooruitzichten
op lange termijn niet in vraag worden gesteld, kan de
ECB de korte rente stabiel houden. Een belangrijk ele-
5
De stijging van deolieprijzen zal niet perdefinitie aanleidinggeven tot eenrestrictieve monetairepolitiek, vooral wanneerhet economische herstelmoeizaam op gang komt.
1965 1968 1971 1974 1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004
30
20
10
0
Bron: Thomson Financial Datastream, eigen bewerking
OLIEPRIJS IN DOLLAR (IN LOPENDE PRIJZEN) EN IN EURO (IN VASTE PRIJZEN)
“Yom Kippur”oorlog
restricties aanbod
Midden-Oosten
IraanseRevolutie(1978/79)
Mexicoverhoogt aanbod
oorlog Irak-Iran (1980-1988)
inval Irakin Koeweit (8/90)
DesertStorm Jan. 91
ontstaan OPECquota
Irak “oil for food”programma
AziëCrisis
inval VSin Irak
SaddamHoesseingevangen
OPEC verlaagtquota
zwakkevraag,
toenemendaanbod
Saudi-Arabiëverhoogt
marktaandeel
$/vat EUR/vat in prijzen van 1965
Zolang de olieprijzen ophet huidige niveaublijven, zullen ze derendabiliteitgroei doorproductiviteitswinstenniet doorkruisen.
ment in die redenering is de loonevolutie. De ECB wil
vermijden dat de prijsverhoging van de olie zou uit-
monden in loonsverhogingen, zo niet komt er een
inflatoire spiraal op gang. Door de kwetsbaarheid van
de arbeidsmarkt in de eurozone lijkt dit scenario
onwaarschijnlijk in de onmiddellijke toekomst. De stij-
ging van de olieprijzen zal daarom niet per definitie
aanleiding geven tot een restrictieve monetaire poli-
tiek, vooral wanneer het economische herstel moei-
zaam op gang komt.
IMPACT OP DE BELGISCHE ECONOMIE
Ook voor de Belgische economie blijft een prijsstij-
ging van de ruwe olie niet zonder gevolgen.
Onderstaande tabel toont aan dat sinds de jaren 70
het belang van de OPEC-landen als leverancier van
België sterk is afgenomen. Dat betekent echter niet dat
België (en bij uitbreiding de olie-importerende landen)
vandaag minder kwetsbaar is voor gebeurtenissen in
het Midden-Oosten. De economische impact van de
OPEC, en vooral van Saoedi-Arabië, is nauwelijks ver-
minderd. De olieprijs reageert nog altijd op elke
gebeurtenis in die landen (zie grafiek p. 5). Wel is de
Belgische economie sinds (en dankzij) de olieschokken
van de jaren 70 minder energiegevoelig.
6
Invoer van ruwe aardolie in België volgens herkomst
in duizend ton % totaal
1973 1979 2002 1973 1979 2002
Algerije 291 295 631 0,8 0,9 1,9
Libië 4.277 462 0 11,4 1,4 0
Nigeria 949 3.118 187 2,5 9,4 0,6
Andere Afrikalanden 179 320 144 0,5 0,9 0,4
Saoedi-Arabië 15.927 16.466 6.337 42,5 49,4 19
Koeweit 4.972 1.263 2 13,3 3,8 0
Iran 7.221 2.685 2.505 19,3 8,1 7,5
Irak 818 2.427 687 2,2 7,3 2,1
Qatar 419 1.203 28 1,1 3,6 0,1
Andere landen uit het
Midden-Oosten 473 2.299 192 1,3 6,9 0,6
Venezuela 997 586 885 2,7 1,8 2,7
Rusland 517 885 9.095 1,4 2,7 27,2
Noordzee:
Verenigd Koninkrijk 0 418 5.441 0 1,3 16,3
Noorwegen 106 776 6.784 0,3 2,3 20,3
Andere 249 70 527 0,7 0,2 1,7
TOTAAL 37.395 33.273 33.445 100 100 100
waarvan OPEC 36.344 30.804 11.454 97,2 92,6 34,2
Bron: Ministerie van Economische Zaken en jaarrapport Belgische Petroleum Federatie
Een olieschok treft België extra hard: als prijsne-
mers op de buitenlandse markten kunnen Belgische
ondernemingen de hogere kosten niet volledig doorre-
kenen aan hun (buitenlandse) klanten. Een olieschok
komt neer op een inkomensverschuiving van olie-
importeurs naar olie-exporteurs. Voor 2000 schat ING
die transfer vanuit België op 3,40 miljard dollar. Indien
we ervan uitgaan dat de prijs voor een vat Brentolie dit
jaar gemiddeld 37 dollar per vat zal bedragen, dan
stijgt die transfer in vergelijking met vorig jaar met
ongeveer 1,91 miljard dollar. Zo gemeten, kwam het
inkomensverlies in 2000 neer op 1,6% van het bruto
binnenlands product (BBP). Volgens berekeningen van
ING zou het inkomensverlies in 2004 0,3% bedragen.
Maar dat is niet het einde van het verhaal: bedrijven en
gezinnen zien door het inkomensverlies respectievelijk
hun rendabiliteit en beschikbaar inkomen dalen en zul-
len hierdoor mogelijk hun gedrag aanpassen.
Bedrijven kunnen investeringsplannen uitstellen en
gezinnen kunnen door het verlies aan koopkracht min-
der consumeren. Uit vroegere ervaringen blijkt dat de
koppeling van de lonen aan de olieprijzen een nega-
tieve invloed heeft op de werkgelegenheid. Daarom
wordt sinds 1994 niet langer het algemene indexcijfer
gebruikt, maar de gezondheidsindex die geen rekening
houdt met benzine en diesel. Duurdere olieprijzen ver-
oorzaken niet langer automatisch loonsverhogingen,
maar ze hebben er wel een invloed op, ook in landen
waar geen indexering bestaat. Toch denken we dat de
indirecte effecten ditmaal beperkt zullen blijven (0,1%
volgens ons model) en dat de som van directe en indi-
recte kosten ongeveer 0,4% van het BBP zal bedragen.
Zolang de olieprijzen op het huidige niveau blij-
ven, zullen ze de rendabiliteitsgroei door productivi-
teitswinsten niet doorkruisen. Bovendien zou de eco-
nomische verbetering, die ook de werkgelegenheid
gunstig beïnvloedt, een extra steuntje in de rug geven
van de consumptie (die trouwens lange tijd stabiel is
gebleven). Ook al tast de prijsstijging van de ruwe olie
de koopkracht van de gezinnen aan, hun uitgaven zul-
len niet evenredig dalen. Dat betekent dat we een
daling van de spaarquote mogen verwachten.
Merken we nog op dat in de jaren 70 het omgekeerde
scenario plaatsvond: de gezinnen waren door de auto-
matische loonindexering beschermd tegen de directe
gevolgen van de olieschok, maar betaalden een indi-
recte prijs omdat de ondernemingen zich verplicht
voelden om massaal arbeidsplaatsen af te stoten. ■
7
De zichtrekening van uw onderneming kent een
grillig verloop. Naar gelang de inning van uw facturen
blijven soms belangrijke bedragen voor korte of lange-
re tijd op uw zichtrekening staan. Dat geld brengt wei-
nig op, maar het moet beschikbaar blijven om uw
medewerkers en leveranciers te betalen. U kunt uw
cashoverschotten natuurlijk op een termijnrekening
plaatsen, maar door de lage rentevoeten is de
opbrengst beperkt. Daarom werkt ING voortdurend
alternatieve, veilige beleggingsformules uit die flexibi-
liteit combineren met een hoger rendement. Zo zijn er
de Bonus Account en de Business Account voor geld
dat u op korte termijn wilt plaatsen, of de Premium
Account waarbij het rendement afhankelijk is van een
onderliggende index. Daarnaast stelt ING u ook ING (L)
Liquid voor, een fonds dat in verschillende geldmarkt-
instrumenten belegt en speciaal is aangepast aan de
noden van ondernemingen. Wij geven u een kort over-
zicht van de verschillende mogelijkheden.
BONUS ACCOUNT EN BUSINESS ACCOUNT:
EEN VERLENGSTUK VAN UW
ZICHTREKENING
De Business Account en de Bonus Account zijn
even flexibel als een zichtrekening, maar brengen
meer op. Om het u gemakkelijk te maken, hebben
beide accounts hetzelfde nummer van uw zichtreke-
ning, aangevuld met het rubrieknummer 084
(Business Account) en 086 (Bonus Account).
Verrichtingen tussen uw Bonus Account of Business
Account en uw zichtrekening gebeuren via ING
Home’Bank of Telelink @ Isabel. Het voordeel van
beide rekeningen is dat u altijd blijft beschikken over
de bedragen die u erop stort. Als u voor een onver-
wachte betaling staat, doet u gewoon een overschrij-
ving van uw Bonus Account of Business Account naar
uw zichtrekening en beschikt u dezelfde dag nog over
uw geld. Het verschil tussen beide accounts zit vooral
in de rendementsberekening.
De Business Account ende Bonus Account zijneven flexibel als eenzichtrekening, maarbrengen meer op.
ING services
Als verantwoord ondernemer zoekt u ongetwijfeld naar de bestebeleggingsmogelijkheden voor geld dat u niet meteen nodig hebt. Voorde optimalisering van uw thesauriebeheer doktert ING voortdurendinnovatieve oplossingen uit die rekening houden met uw prioriteiten enuw specifieke behoeften.
Uw liquiditeitenbeheer in veilige handen
Met de Premium Accountlaat ING u meeprofiterenvan de prestaties op deinternationale markten,met kapitaalbescherming.
Met de Bonus Account geniet u een totaalrende-
ment van Euribor 3 maand op het kapitaal dat een tri-
mester (1) blijft staan. Het kapitaal dat u eerder
opneemt, brengt 40% van de dagelijkse Euribor 3
maand op. Bovendien krijgt u de interest om de drie
maanden uitbetaald.
Op uw Business Account stort u alle bedragen die
u niet meteen nodig hebt. Er is geen minimumbedrag
vereist: vanaf de eerste cent brengt uw Business
Account meer op. Het rendement is afhankelijk van de
kortetermijnrente (Euribor 1 maand(2) ), waarbij de
interest wordt berekend op basis van de volgende
schijven:
U krijgt de interestafrekening op kwartaalbasis.
Door die berekeningswijze in schijven hebt u er belang
bij om in de mate van het mogelijke uw liquide midde-
len te centraliseren op uw Business Account.
PREMIUM ACCOUNT: EEN MOOI
ALTERNATIEF VOOR EEN TERMIJNREKENING
Wenst u bepaalde liquiditeitsoverschotten voor
een bepaalde termijn te beleggen, zonder risico maar
met een zo hoog mogelijk rendement? Met de
Premium Account laat ING u meeprofiteren van de
prestaties op de internationale markten, met kapitaal-
bescherming.
Premium Accounts zijn er in alle maten en gewich-
ten. U kunt ze beschouwen als een termijnrekening
met een variabel rendement dat afhankelijk is van een
onderliggende index zoals beursaandelen, een rente-
index of een wisselkoers. Zo is het rendement van de
Premium Account Euro Stoxx 50 afhankelijk van het
verloop van de Dow Jones Euro Stoxx 50-index, met
dien verstande dat u alleen maar kunt winnen. Als de
beurs daalt, verliest u immers niets (kapitaalgarantie),
maar als ze stijgt, dan geniet u mee.
Instappen kan vanaf 12.500 euro. Voor bedragen van
250.000 tot 1 miljoen euro kunt u via de Premium
Account Tailor Made zowel de looptijd als de onderlig-
gende index vrij kiezen uit zeven aandelenindexen.
Boven een miljoen euro is zo goed als alles mogelijk.
Regelmatig lanceren specialisten voorstellen met
inschrijvingsperiode waarbij men rekening houdt met
opportuniteiten in de markt.
Concreet voorbeeld
Een recent voorbeeld (op basis van de marktom-
standigheden van augustus 2004) is de ‘3 maanden
Euribor Range Accrual’, die de Euribor als onderliggen-
de index heeft. Recente uitspraken van de leden van de
Europese Centrale Bank (ECB) wijzen er immers op dat
het huidige renteniveau in de komende maanden
hoogstwaarschijnlijk niet zal wijzigen. Bovendien wil
de ECB de inflatie onder de grens van 2% houden, en
heeft het een hele tijd geduurd alvorens de inflatie kon
gestabiliseerd worden. Ook dat laat vermoeden dat de
ECB de rente in de komende maanden ongemoeid zal
laten. Dat is het uitgangspunt voor de samenstelling
van een Premium Account die u laat meeprofiteren van
de stabiliteit van de Euribor 3M(3) in de komende drie
maanden. Voor iedere dag dat de Euribor 3M binnen
de range van 2,09-2,15% blijft, ontvangt u 4% op uw
8
VOORBEELD BUSINESS ACCOUNTVeronderstel dat de Euribor 1 maand op 17 februari 2004 2,055% bedraagt.
Uw daadwerkelijk rendement op 17 februari 2004 bedraagt dan (met gecumuleerde
schijven):
Bedrag in euro Interest op jaarbasis
25.000 0,90%
50.000 1,07%
75.000 1,26%
100.000 1,36%
200.000 1,50%
300.000 1,69%
500.000 1,83%
1.000.000 1,74%
Als u bijvoorbeeld gedurende een maand 300.000 euro op uw Business Account
plaatst, dan is uw totaalrendement 1,69% of ongeveer 420 euro voor die maand.
Tot 10.000 euro 20% van de Euribor 1 maand
Vanaf 10.000 euro tot 50.000 euro 60% van de Euribor 1 maand
Vanaf 50.000 euro tot 200.000 euro 80% van de Euribor 1 maand
Vanaf 200.000 euro tot 500.000 euro 100% van de Euribor 1 maand
Meer dan 500.000 euro 80% van de Euribor 1 maand
(1) 01/01 t/m 31/03, 01/04 t/m 30/06,01/07 t/m 30/09, 01/10 t/m 31/12.Het geld moet op de vooravond vanhet begin van het trimester op derekening staan.
(2) Euribor = European Interbank offeredRate. De Euribor is eenreferentiewaarde, namelijk hetgemiddelde van de rentevoet die doorverschillende banken wordtgequoteerd tegen dewelke anderebanken voor een maand geld kunnenlenen.
belegging (zie kader hiernaast). Die range werd gede-
finieerd op basis van het evenwichtsniveau van de
driemaandelijkse rente, uitgaande van de veronder-
stelling dat de ECB de herfinancieringsrente op 2,00%
zal houden.
ING (L) LIQUID: VOOR EEN PROFESSIONEEL
EN TOCH GEMAKKELIJK THESAURIEBEHEER
ING (L) Liquid is een specifiek geldmarktfonds voor
uw dagelijks cashbeheer dat u veiligheid, liquiditeit,
gemak en rendement waarborgt. Met een dubbele
AAA-rating (van Moody’s en S&P) is het fonds enig in
zijn soort. Aangezien u via een simpel telefoontje
dagelijks kunt in- en uitstappen, houdt u uw geld
steeds binnen handbereik. Bovendien diversifieert u
uw beleggingsportefeuille zonder extra administratie-
ve lasten: u hoeft immers maar één post te beheren. Zo
kunt u ook kosten besparen, aangezien uw thesaurie-
beheer wordt overgelaten in de veilige handen van de
specialisten van ING.
Rekening houdend met het AAA-risicoprofiel,
geniet u toch een aantrekkelijk rendement. De gekapi-
taliseerde Eonia (4) is de referentie-index voor het
fonds. Hebt u liquiditeiten in Amerikaanse dollar, dan
kunt u ook kiezen voor ING (L) Liquid USD, een fonds
dat als referentierente de US Overnight Libid gebruikt
en genoteerd is in Amerikaanse dollar.
STRUCTURED PRODUCTS: VOOR EEN
ACTIEF LIQUIDITEITENBEHEER
Beschikt u over enkele miljoenen euro’s en wenst
u een actief liquiditeitenbeheer na te streven dan wer-
ken de specialisten van de Structured Products Desk
van ING een gestructureerd beleggingsproduct uit dat
volledig op maat is van uw wensen en behoeften.
Wat ook het liquiditeitenbeheer is dat u beoogt,
ING heeft voor u een pasklare oplossing in huis. Aarzel
niet uw vertrouwde ING-gesprekspartner te contacte-
ren voor meer uitleg. ■
ING (L) Liquid is eenspecifiek geldmarktfondsvoor uw dagelijkscashbeheer dat uveiligheid, liquiditeit,gemak en rendementwaarborgt.
9
VOORBEELD PREMIUM ACCOUNT: 3 MAANDEN EURIBOR RANGE ACCRUAL
Indicatieve prijzen
Documenten: Deposito met ING Belgium
Start: 27/08/2004
Vervaldag: 29/11/2004
Nominaal: 100.000 euro minimum, de pooling wordt gelanceerd
wanneer een bedrag van 2.000.000 euro wordt bereikt.
Betaling op vervaldag: Kapitaal + Extra Uitbetaling
Kapitaal = 100% van het kapitaal wordt terugbetaald op vervaldag.
Extra uitbetaling = Nominaal x (4.00% x n/act) x act/360
Waarbij:
- n staat voor het aantal kalenderdagen waarop de fixing
van de Euribor 3M zich bevindt tussen de grenzen van de
range (grenzen inbegrepen). Voor weekend- en
feestdagen (die geen targetdagen zijn) zal de fixing van
de vorige werkdag genomen worden.
- Act staat voor het aantal kalenderdagen in de looptijd.
Range: 2,09% - 2,15%
U ontvangt 4,00% (act/360) voor iedere dag dat de Euribor 3M fixing zich binnen de
range van 2,09% - 2,15% bevindt.
Als de Euribor 3M zich buiten de range bevindt, zal het rendement voor die dag
0,00% zijn, maar de strategie blijft aangehouden. Wanneer de fixing van de Euribor
3M de daaropvolgende dag opnieuw binnen de range valt, ontvangt u voor die dag
dus opnieuw het maximumrendement (4,00%).
Het rendement (act/360) op de vervaldag is gelijk aan de som van de dagen waarop
de fixing van de Euribor 3M zich binnen de range (2,09% - 2,15%) bevindt x 4,00%,
gedeeld door het aantal kalenderdagen die in de looptijd van het deposito vallen
(=act).
Referenties:
Euribor 3M 2,1140%
Fixing Euribor 3M: 11.00 CET. Bloomberg page GPGX 509 8 1 EBF
Evaluatieperiode: 25/08/2004 – 24/11/2004
(3) Vermelde voorwaarden zijnafhankelijk van demarktomstandigheden.
(4) Eonia = Euro Overnight IndexAverage: het gewogen gemiddeldevan alle niet-gewaarborgdeleningstransacties die tijdens denacht uitgevoerd worden op deinterbankenmarkt.
EXTRA INFO SURF NAAR ONZE WEBSITE VOOR
MEER INFORMATIE BIJ DIT ARTIKEL:16207.ing-ondernemingmagazine.be • Lijst van Treasury and Sales Advisors ING
• Productfiches (pdf)
Alleen in het Brussels Gewest laat de hervorming
nog op zich wachten tot begin 2005, maar Vlaanderen
en Wallonië hebben hun systeem voor het toekennen
van investeringspremies reeds volledig herzien.
Ondernemingen die aanspraak wensen te maken op
overheidssteun, moeten voortaan aan nieuwe criteria
beantwoorden.
Ondernemingen die financiële steun wensen voor
hun investeringen in Vlaanderen, kunnen sinds 17
november 2003 een groeipremie aanvragen (zie ook
de extra info op onze website bij het artikel
‘Investeringen voor de boeg? Denk ook aan subsidie-
mogelijkheden’, ING Onderneming nr. 158). De groei-
premie vervangt de vroegere expansiesteun. Zij richt
zich naar KMO’s die in het Vlaams Gewest investeren
en is van toepassing op alle beroepsinvesteringen die
op het actief van de balans worden geboekt en op een
termijn van minimum drie jaar worden afgeschreven.
Voor KMO’s komen investeringen tussen 25.000 en
8.000.000 euro in aanmerking, behalve wanneer de
onderneming jonger is dan vijf jaar. In dat geval
bedraagt het minimaal investeringsbedrag 12.500
euro. Wanneer het investeringsbedrag hoger is dan
8.000.000 euro dient de KMO een dossier ‘strategisch
project’ in te dienen. Ook grote ondernemingen kun-
nen zo’n dossier indienen voor projecten van meer dan
8.000.000 euro die worden gerealiseerd in één van de
ontwikkelingszones in Vlaanderen.
GROEIPREMIE: EEN OPROEPSYSTEEM
WAARBIJ DE AANVRAGEN WORDEN
VERGELEKEN
Binnen de vooropgestelde maxima bepaalt u zelf
hoeveel steun u wenst te ontvangen. De steun wordt
berekend op het investeringsbedrag min 10% van de
afschrijvingen van de laatste drie boekjaren. Let wel: u
kunt de groeipremie enkel aanvragen via het internet
op de website www.vlaanderen.be/economiesteun en
dit vóór de start van de investering (voor bijkomende
info en vragen over de procedure kunt u steeds terecht
bij uw vertrouwde ING-gesprekspartner).
De Vlaamse regering werkt met een oproep-
systeem (of call-systeem) op basis van een vooraf
bepaald budget voor investeringssteun. Aan elk inge-
diend dossier wordt op basis van een aantal objectie-
ve en meetbare beleidsmatige (bijv. website, tewerk-
stellingsgroei...) en bedrijfseconomische criteria (finan-
ciële gezondheid) een score toegekend. Na het afslui-
10
financieel beleid
Het subsidielandschap in veranderingDe toekenning van financiële steun aan ondernemingen is eenbevoegdheid die al ruim tien jaar geregionaliseerd is en bijgevolgbepaald wordt door de politiek en de middelen van de gewesten. Datneemt niet weg dat het subsidielandschap in heel het land onlangs eendiepgaande verandering heeft ondergaan.
A B
Kleine onderneming 15% 24% 31%
Middelgrote onderneming 7,5% 24% 31%
Grote onderneming 14% 21%
Buitenontwikkelings-
zone
Groeipremie ondersteunt investeringen in Vlaanderen
Ontwikkelingszone
ten van de call wordt een ranking opgemaakt van alle
ingediende dossiers op basis van de behaalde score.
Het beschikbare budget wordt dan verdeeld, startend
met het best geklasseerde dossier. Als u onvoldoende
hoog hebt gescoord, kunt u bij de volgende oproep uw
dossier opnieuw indienen.
GROEIPREMIE VOOR STRATEGISCHE
PROJECTEN
Deze dossiers dient u via een manuele aanvraag in
te dienen (documenten beschikbaar via http://www2.
vlaanderen.be/ned/sites/economie/index.html).
Hier wordt uw investeringsproject op zich beoordeeld.
Afhankelijk van de beoordeling krijgt u binnen de
vooropgestelde maxima steun toegekend.
De nieuwe Waalse subsidiemaatregelen gelden
sinds 1 juli 2004. Van de vier decreten die werden uit-
gevaardigd door de uittredende regering, is er een die
specifiek van toepassing is op KMO’s (ter herziening
van de wet op economische expansie van 1978). De
hervorming wordt gekenmerkt door enkele grote ver-
nieuwingen. Ten eerste bestaat de subsidie uit een
basispremie die afhankelijk is van de grootte van de
onderneming en de plaats van de investering. Nieuw is
de introductie van het begrip ‘zeer kleine ondernemin-
gen’. Dat zijn ondernemingen die minder dan tien per-
soneelsleden tewerkstellen en waarvan minder dan
25% van het kapitaal in handen is van een niet-KMO.
Dergelijke bedrijven kunnen voortaan een veel hogere
basispremie genieten dan de andere kleine en middel-
grote ondernemingen (volgens de Europese definitie),
vooral als ze zich in een ontwikkelingszone bevinden
waar positieve discriminatie geldt (de berekenings-
tabel voor de premie vindt u in de brochure die
beschikbaar is op onze website www.ing-onderne-
mingmagazine.be).
EEN GEMEENSCHAPPELIJKE VISIE VOOR
ONTWIKKELING
Een andere belangrijke wijziging is dat de bijko-
mende premies – waarvan het percentage eveneens
varieert naargelang de grootte van de onderneming en
de plaats van investering – toegekend worden op basis
van criteria die verbonden zijn aan de tewerkstelling
en het belang van de activiteit. Ondernemingen die
meer banen creëren of die de kwaliteit van het werk
stimuleren door personeelsopleidingen, verbetering
van de veiligheid en gezondheid op de werkplaats,
flexibiliteit, sociale dialoog en gelijkheid tussen man
en vrouw, kunnen aanspraak maken op extra premies.
Voor de evaluatie van het belang van de activiteit
bestaat een hele batterij criteria, zoals een daadwerke-
lijk engagement om aan clustering te doen. Hierbij
toont de onderneming haar bereidheid om zich te inte-
greren in een groepering per industriezone, gemeen-
schappelijk belang of activiteitpool, met het oog op
“de vrijwillige ontwikkeling van complementaire, verti-
cale of horizontale relaties tussen ondernemingen en
de promotie van een gemeenschappelijke ontwikke-
lingsvisie” (volgens de Waalse definitie).
Ook ondernemingen die innovatieve investeringen
doen, gebruikmaken van de beste beschikbare technie-
ken, zich voor het eerst inplanten in het Waals gewest
of investeren in een specifiek activiteitendomein (bij-
voorbeeld biotechnologie, farmaceutica, agrovoeding,
nieuwe informatie- en communicatietechnologie-
ën…), kunnen aanspraak maken op extra steun.
Boven op de investeringspremie voorziet de
Waalse overheid ook fiscale steun. Onder bepaalde
voorwaarden kunt u vrijstelling van de onroerende
voorheffing genieten. Investeringen die daarvoor in
aanmerking komen, betreffen terreinen en gebouwen,
nieuw aangekocht materiaal en uitgaven die verbon-
den zijn aan de overdracht van technologie (brevetten,
licenties, enz.), op voorwaarde dat uw onderneming
minstens een bedrijfszetel in het Waals Gewest heeft.
Hoewel er geen plafond voorzien is, eist de overheid
wel investeringsdrempels naargelang de grootte van
de onderneming (25.000 euro voor een zeer kleine
onderneming, 50.000 tot 125.000 euro voor een kleine
onderneming en 75.000 tot 500.000 euro voor een
middelgrote onderneming). Noteren we nog dat u de
premie via een eenvoudig schrijven kunt aanvragen,
voor het daadwerkelijk aanvatten van uw investerings-
programma. ■
11
EXTRA INFO SURF NAAR ONZE WEBSITE VOOR MEER INFORMATIE BIJ DIT ARTIKEL:
16210.ing-ondernemingmagazine.be • Procedure voor het verkrijgen van de groeipremie in Vlaanderen
• Nieuwe maatregelen inzake de investeringspremie in Wallonië (brochure ING, in pdf)• Lijst van gemeenten die zich in de Waalse ontwikkelingszones bevinden
• Nuttige links
BRUSSELS GEWEST
VOORZIET HERVORMINGEN
IN DE LENTE VAN 2005
De ordonnantie van 1 april 2004,
verschenen in het Belgisch
Staatsblad van 26 april 2004,
kondigt nieuwe maatregelen aan
inzake algemene investeringen ten
voordele van micro, kleine of
middelgrote ondernemingen. De
modaliteiten van die maatregelen
zullen pas gekend zijn bij de
publicatie van de
uitvoeringsbesluiten.
Van zodra er meer details bekend
zijn, komen we op dat onderwerp
terug in een volgend artikel
van ING Onderneming.
Positieve discriminatie in Wallonië
ING had van in het prillebegin vertrouwen in hetovernameproject enstelde het managementeen gedetailleerde studievoor over de middelendie nodig waren om deBBM over te nemen, definancieringsmogelijk-heden en eenstappenplan voor deovername.
Initiatiefnemer van de operatie is Johan Beerlandt,
voormalig CEO van Besix en vandaag de nieuwe CEO
van de BBM. Bedachtzaam en geduldig vertelt hij ons
in exclusiviteit zijn verhaal. “We hadden aangevoeld
dat de referentieaandeelhouders een bod zouden aan-
vaarden. Anders was de kans groot dat onze maat-
schappij in buitenlandse handen zou terechtkomen.
Dat betekent een andere bedrijfscultuur, een onder-
werping aan de belangen van de overnemende maat-
schappij en mogelijk een sociaal bloedbad.Wij voelden
ons een vogel voor de kat en hebben daarom beslist
het lot in eigen handen te nemen.”
STARTEN VAN NUL
Johan Beerlandt stak eerst zijn licht op bij een
Britse collega die een succesvolle management buy-
out (MBO) had ondernomen. Al gauw bleek dat dit de
enige oplossing was om de controle over het bedrijf te
behouden. “Als burgerlijk ingenieur miste ik echter de
nodige financiële kennis om een dergelijke operatie op
touw te zetten. Bovendien waren wij als managers niet
kapitaalkrachtig genoeg om een MBO te financieren.
Ik had dus eerst raad en advies nodig.”
Na een reeks verkennende gesprekken met een
aantal financiële instellingen, koos Johan Beerlandt
uiteindelijk voor ING: “Ons eerste gesprek verliep
uiterst constructief. ING geloofde meteen in de slaag-
kansen van ons project, hetgeen ons uiteraard een hart
onder de riem stak. Bovendien stelde ING, geheel vrij-
blijvend, een zeer gedetailleerd dossier op over de
overname van de BBM. ING is bovendien een wereld-
bank die beschikt over belangrijke financiële middelen
en die voldoende knowhow en professionals in huis
heeft om een dergelijke operatie tot een goed einde te
brengen. Wij kregen een glasheldere uitleg over de rol
12
reportage
Een vastberaden management verankert BBMdoor een leveraged management buy-outOm te vermijden dat de Belgische Betonmaatschappij (BBM) ten prooizou vallen van een buitenlandse overnemer, besloot het management vanBesix (dochtervennootschap van BBM) zijn lot in eigen handen te nemenvia een leveraged management buy-out. Een spannende operatie diesuccesvol werd afgerond, mede dankzij het advies en de financiëleinbreng van ING.
Johan Beerlandt, CEO van de BBM
van ING, de middelen die nodig waren om de BBM
over te nemen, de financieringsmogelijkheden en een
stappenplan voor de overname.”
DE OPERATIE KAN BEGINNEN
Gewapend met een duidelijk overnameplan, was
de volgende stap de concrete invulling ervan. Johan
Beerlandt vervolgt: “Omdat we zelf niet kapitaal-
krachtig genoeg waren om een belangrijke lening af te
sluiten bij de bank, hadden we een betrouwbare part-
ner nodig die over voldoende financiële slagkracht
beschikte en die bereid was om de controle van de
maatschappij bij het bestaande management te
behouden. Onze keus viel op Orascom Construction
Industries, een groot en snelgroeiend Egyptisch bouw-
bedrijf waarmee we al vaak uitstekend hebben samen-
gewerkt bij projecten in het Midden-Oosten.
Daarnaast hebben we een beroep gedaan op externe
juridische en fiscale adviseurs om de operatie volledig
reglementair te laten verlopen. Inmiddels was de over-
nemende managersgroep gegroeid tot dertien, en heb-
ben we in samenwerking met het advocatenbureau
Eubelius en de juridische dienst van ING een aandeel-
houdersovereenkomst uitgedokterd om de toekomst
van het bedrijf veilig te stellen. Met Orascom sloten we
een joint-ventureovereenkomst af om de functionering
van de nieuwe holdingmaatschappij Manoci duidelijk
vast te leggen. De Raad van Bestuur is paritair samen-
gesteld, maar bij staking van stemming heb ik als
voorzitter de doorslaggevende stem, zodat de controle
de facto bij het Belgisch management blijft. Het hoeft
niet gezegd dat al die besprekingen in het volste ver-
trouwen dienden te verlopen, zodat de markt geen
lucht zou krijgen van onze plannen en de koers van het
aandeel niet zou beïnvloed worden.”
FINANCIERING IN GOEDE HANDEN
Bij een leveraged management buy-out (LMBO)
neemt het management de onderneming over via een
lening bij een financiële instelling op basis van het te
kopen goed, in ons geval de BBM. De aankoopprijs
werd vastgesteld op 135 miljoen euro. ING had de ver-
eiste kapitaalinbreng van het management berekend
op 37,5 miljoen euro, tegenover 97,5 miljoen euro kre-
dieten (zonder rekening te houden met de kosten voor
de Commissie voor het bank-, financie- en assurantie-
wezen, beurskosten, kosten voor het drukken en verta-
len van het prospectus, advocatenkosten…). Die kre-
dietverlening van ING werd onderverdeeld in schulden
op korte termijn, middellange termijn en lange termijn.
Johan Beerlandt: “Van die 37,5 miljoen diende het
management de helft op te hoesten. Om het nodige
kapitaal bijeen te krijgen, hebben we tien miljoen kun-
nen lenen bij de bank, volledig tegengegarandeerd
13
DE HOOFDSPELERS AAN U VOORGESTELD
Besix en de Belgische BetonmaatschappijBesix is een filiaal van de Belgische Betonmaatschappij, die in 1909 werd opgericht
door de gebroeders Stulemeijer uit Breda en sindsdien een indrukwekkende groei
kende. Besix is de bouwtak van de holdingmaatschappij, die daarnaast ook actief is in
de vastgoedsector (Betonnimo) en de elektromechanica (Groep Yvan Paque – VS & E).
In 2003 realiseerde de Groep een omzet van 776 miljoen euro en boekte ze een
nettoresultaat van 14,3 miljoen euro. De EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes,
Depreciation, and Amortization) bedraagt 57 miljoen euro. Wereldwijd telt de Groep
meer dan 10.000 medewerkers.
Besix is de belangrijkste tak van de BBM. Het bedrijf is actief in nagenoeg alle takken
van de bouwsector, zowel in de thuismarkt (Benelux en Frankrijk) als internationaal
(vooral in Centraal- en Oost-Europa, Egypte, Libië, het Midden-Oosten en Centraal-
Afrika). De ervaring met betonstructuren heeft het bedrijf grotendeels opgedaan bij de
toepassing van technieken in maritieme werken, een sector waarin Besix heel wat
knowhow heeft opgedaan.
Enkele voorbeelden van realisaties zijn de Kennedytunnel (Antwerpen), de kaaimuur
van het Kluizendok in Gent, de Piet Heyntunnel (Amsterdam), de vier tunnels onder
het Suezkanaal (Egypte), de LNG terminal in Dabhol (India), de Baynunah toren
(163 m) in Abu Dhabi, de Emirates Hotel Tower (310 m) in Dubai, de haven van Khar
Fakkan (Verenigde Arabische Emiraten)…
Voor meer informatie over de geschiedenis en activiteiten van de groep kunt u terecht
op de volgende websites: www.besix.com en www.sbbm.be.
Orascom Construction IndustriesOrascom Construction Industries (OCI), een van de grootste bedrijven in het Midden-
Oosten, is een bouwbedrijf dat gebaseerd is in Egypte. De internationale groep is
actief in de bouw, de cementproductie en infrastructuurconcessies. In 2003 realiseerde
OCI een omzet van 619 miljoen euro. De EBITDA bedraagt 161 miljoen euro, het
nettoresultaat 74 miljoen euro. De aandelen van de groep zijn genoteerd op de
beurzen van Caïro en Londen; de beurskapitalisatie bedraagt meer dan 1,2 miljard
euro.
Voor meer informatie over OCI surft u naar www.orascomci.com.
MANOCIMANOCI (afkorting van management en Orascom Construction Industries) is een
50/50 joint venture van het topmanagement van Besix dat het initiatief nam om over
te gaan tot een leveraged management buy-out, en OCI.
Sinds de overname is erbinnen de ondernemingeen nooit eerder gezienedynamiek op ganggekomen.
door onze partner. Het vertrouwen van ING, vanaf het
begin, was voor ons een extra motivatie om door te
gaan met ons project.”
EEN GESLAAGDE AANKOOP
Op 13 februari 2004 bracht Johan Beerlandt de aan-
deelhouders op de hoogte van de plannen van het top-
management van Besix om de BBM te kopen. Na moei-
zame onderhandelingen bereikten het topmanagement
van Besix en van haar filialen (Ondernemingen Jacques
Delens, Six Construct, Vanhout en Wust) samen met OCI
op 4 april 2004 een akkoord met de vertegenwoordigers
van de referentieaandeelhouders van de BBM over de
overname van hun aandelenpakket (52,24%). Het aan-
koopbod gebeurde tegen 47,6634 euro per aandeel
(totale waarde: 135 miljoen euro), dat is 20% meer dan
de slotkoers van 2 april en 48% meer dan de gemiddel-
de beurskoers van de laatste twaalf maanden voor de
verkoop. Daarna volgde een openbaar bod tot aankoop
van de overblijvende aandelen van de BBM. Op 9 juni
liep het openbaar bod af en had Manoci 96,04% van de
aandelen van de BBM in handen.Aangezien Manoci over
meer dan 95% van de aandelen beschikte, werd er
meteen overgegaan tot een ‘squeeze out’, een openbaar
uitkoopbod op alle niet-aangeboden aandelen.
NIEUWE DYNAMIEK WAARBORG VOOR DE
TOEKOMST
De LMBO van de BBM is vrij uniek in de economi-
sche geschiedenis van België. Het gaat immers om een
van de grootste management buy-outs ooit, en boven-
dien gebeurt het zelden dat het zittend management
eindigt met de helft van de aandelen en vrijwel de vol-
ledige controle over de maatschappij.
Johan Beerlandt: “Sinds de overname is er binnen
de onderneming een nooit eerder geziene dynamiek
op gang gekomen. De motivatie en het enthousiasme
van het kaderpersoneel is enorm, en in tegenstelling
tot vroeger staan alle neuzen in dezelfde richting. De
nieuwe maatschappij wordt omgedoopt tot Besix
Groep, waaronder vier afdelingen ressorteren: Besix
International, Besix Domestic, Besix Elektromechanica
en Besix Real Estate. De financiering door ING krijgt
aldus een prachtige industriële vertaling en dankzij
ING blijft het beslissingscentrum van Besix, het groot-
ste bouwbedrijf van het land, verankerd in België. Uit
ons verhaal blijkt ook wat mogelijk is als je maar over
voldoende enthousiasme, doorzettingsvermogen en
vastberadenheid beschikt.” ■
14
EXTRA INFO SURF NAAR ONZE WEBSITE VOOR
MEER INFORMATIE BIJ DIT ARTIKEL:16212.ing-ondernemingmagazine.be • Besix en de BBM: een korte geschiedenis
• Links
DE NIEUWE RAAD VANBESTUUR VAN BBM
Vertegenwoordigers van de
hoofdaandeelhouders van Manoci:
• Johan Beerlandt
• Jean-Jacques Delens
• Bechara Soussou
• Nassef Sawiris
• Karim Camel-Toueg
• Adel Bishai
Externe bestuurders die vertrouwd zijn met
de groep:
• Jean Stéphenne (voorzitter)
• Philippe Muûls
• BVBA Gerard van Acker
• Philippe Vlerick
De privatiseringsgolf in het midden van de jaren
90 creëerde een gezonde zakenomgeving en lokte heel
wat buitenlandse investeerders naar Hongarije, vooral
uit West-Europa. In vergelijking met vele andere voor-
malige Oostbloklanden werden de bank-, elektriciteits-
en telecommunicatiesector er relatief vroeg geprivati-
seerd. Gedurende vele jaren kende het land een snelle
en evenwichtige ontwikkeling. Zo tekende de econo-
mie tussen 1997 en 2001 een gemiddelde jaarlijkse
groei op van 5% en bereikte het gemiddelde BBP per
hoofd in 2003 8.000 euro. Hiermee is Hongarije het
derde rijkste land van de regio, na Slovenië en de
Tsjechische Republiek.
BUDGETTAIRE PROBLEMEN
Dat gunstig beeld betekent niet dat in de afge-
lopen vijftien jaar er alles vlekkeloos verliep. In 1994
doken de openbare financiën diep in de rode cijfers
omdat de regering de fiscale teugels had gevierd om
de kiezers gunstig te stemmen voor de nakende parle-
mentsverkiezingen. Om de economie opnieuw op de
convergentiesporen te krijgen en het investeringsver-
trouwen te herstellen, pakte de regering begin 1995
uit met een draconisch bezuinigingsplan. In 1998
kwam de betalingsbalans onder zware druk te staan
ten gevolge van de neveneffecten van de Russische cri-
sis. Het gevolg was een massale kapitaalvlucht, maar
dankzij hun vastberaden houding slaagden de centra-
le bank en de regering er vrij snel in het evenwicht op
de betalingsbalans te herstellen. De economie veerde
op en de indrukwekkende groei leverde Hongarije in
2000 de titel van Oost-Europese tijger op. Helaas gooi-
den de globale groeivertraging en de nek-aan-nek race
in de verkiezingen van 2002 roet in het eten. In 2002-
2003 ging het land opnieuw gebukt onder een dubbel
deficit en speculanten zetten een aanval in op de
munt.
EEN VANZELFSPREKENDE KANDIDAAT
VOOR EUROPA
Als klein land (10 miljoen inwoners) met een zeer
open economie en een export die vooral gericht is op
de EU, was Hongarije een vanzelfsprekende kandidaat
voor de EU. Verwacht wordt dat het lidmaatschap
(inclusief de toetreding tot de euro waarvan de streef-
datum 2010 is) een extra groei van 0,3 tot 0,5% per
jaar zal opleveren. In 2003 werd het gemiddelde BBP
per hoofd op 53% van het EU-gemiddelde geschat. Als
de recente economische trends aanhouden, kan
Hongarije tegen 2020 het EU-gemiddelde bijbenen.
Het begrotingstekort is de achillespees voor toe-
treding tot de euro. De fiscale voornemens van de
regering worden jaar op jaar tenietgedaan door een
gebrek aan politieke vastberadenheid. ING verwacht
dat het begrotingstekort dit jaar in de buurt van de
officiële doelstelling zal komen, maar vreest dat de
verkiezingen van 2006 eens te meer de ambitieuze
doelstelling om het begrotingstekort jaarlijks met
0,5% terug te schroeven, op de helling zal zetten.
Verwacht wordt dat hetEU-lidmaatschap vanHongarije een extragroei van het BBP van0,3 tot 0,5% per jaar zalopleveren.
15
buitenlandse handel
DOSSIER:UITBREIDING EUROPESE UNIE – DEEL 3
Hongarije:een van de rijkerenieuwe lidstatenvan de EUNog voor de val van de Muur was Hongarije reeds koploper in hethervormingsproces in Oost-Europa. De overgang naar eenvrijemarkteconomie verliep vreedzaam, en er brak een lange periode vanpolitieke stabiliteit en economische groei aan.
De Hongaarse overheidtreedt zeer streng optegen witwaspraktijkenen cliëntidentificatiewordt er zeer ernstiggenomen. Maar zodraalle formaliteitenvervuld, kunt u ergemakkelijk eenrekening openen.
DE MUNT STABILISEREN, DE INFLATIE
BEZWEREN
De Nationale Bank van Hongarije (MNB in het
Hongaars) is bij wet volledig onafhankelijk. Tussen
1995 en 2001 probeerde de MNB de koers van de
forint binnen een marge van 2,25% rond een muntkorf
(30% USD, 70% DEM/EUR) te houden. In mei 2001
werd de fluctuatiemarge verbreed tot +/- 15% om de
inflatie onder controle te brengen.
Dankzij een periode van stabiele groei daalde de
inflatie en schroefde de MNB de interestvoeten terug
van 30% in 1995 tot 8,5% begin 2002. Rond de ver-
kiezingsperiode in 2002 verloor de regering de fiscale
greep en diende de MNB de interestvoet opnieuw op
te trekken tot 9,5%. Later dat jaar liet de MNB ook de
muntslang los omdat een speculatiegolf de forint
boven haar plafondkoers joeg. Een tweede, wereldwij-
de speculatiegolf in 2003 wist de centrale bank op suc-
cesvolle wijze af te slaan door het opkopen van meer
dan 6 miljard euro en een 600 bp interestverlaging.
Verwacht wordt dat de interestvoeten ook in de
komende jaren blijven dalen, conform de neergaande
inflatietrend en stringentere fiscale politiek.
In 2003 bedroeg de gemiddelde inflatie 4,7%,
maar de belastingverhogingen van de regering duw-
den de inflatie begin dit jaar omhoog tot 7% en tot een
piek van 7,6% in mei 2004. ING verwacht evenwel dat
de inflatie tegen december zal afnemen tot 6,4% en
volgend jaar verder zal dalen tot 4 à 4,5%.
Met een koers van 250 HUF/EUR is de forint waar-
schijnlijk overgewaardeerd, maar de centrale bank is
van oordeel dat een lichte overwaardering nodig is om
de inflatie in toom te houden. In 2001-2002 was de
forint een van de stabielste munten in de regio, maar
de muntperikelen van 2003 maakten brandhout van
dat imago. De MNB probeert de koers opnieuw te sta-
biliseren en zal, gezien haar positieve palmares, daarin
waarschijnlijk slagen.
Naast macro-economische trends wacht de markt
op de terugkeer van buitenlandse investeerders, die na
de muntcrisis van 2003 vaak aan de zijlijn bleven
wegens een gebrek aan vertrouwen in de economische
politiek van de regering.
FISCALE POLITIEK
De fiscale politiek kende de afgelopen vijftien jaar
een grillig verloop, met belangrijke ontsporingen rond
verkiezingsperiodes. Dat is een belangrijke reden waar-
om grootschalige fiscale hervormingen sinds 1995
steeds uitgebleven zijn.
Zo brachten de parlementsverkiezingen van mei 2002
een nieuwe coalitie aan de macht die haar verkie-
zingsbeloftes meteen wou nakomen, waaronder een
loonsverhoging met 50% in de openbare sector. Het
begrotingstekort schoot omhoog tot 9,4% van het BBP
en enkele maanden later liep het tekort op de lopende
rekening op tot 8,9% van het BBP.
Vorig jaar bedroeg het begrotingstekort 5,9% van
het BBP, 1,4% meer dan de regeringsdoelstelling. Voor
dit jaar verhoogde de regering haar doelstelling van
3,8% naar 4,6%, maar ze zal fiks moeten bezuinigen
om dat cijfer te bereiken. Zowel de markt, de centrale
bank als ING blijven sceptisch, hoewel de recente
bemoedigende economische groei zal bijdragen tot het
benaderen van de doelstelling. Anderzijds lijkt het
streefdoel van 4,1% voor volgend jaar nog verder bui-
ten bereik, gezien 2006 opnieuw een verkiezingsjaar is.
BANKIEREN IN HONGARIJE
Alle bankreglementeringen in Hongarije zijn aan-
gepast aan die van de EU. De overheid treedt zeer
streng op tegen witwaspraktijken en cliëntidentificatie
wordt er zeer ernstig genomen. Maar zodra aan de
nodige documentatie is voldaan, kunt u er gemakkelijk
een rekening openen. De procedure voor het openen
van een buitenlandse rekening is dezelfde als die van
een lokale rekening. Sinds 2001 kent Hongarije niet
langer valutabeperkingen. Banktransfers zijn het
meest gebruikte betalingsmiddel, hoewel voor kleine-
re bedragen ook contant wordt betaald. Ongeveer
negentig procent van alle salarissen worden aan de
werknemers per bank overgemaakt, de rest in contan-
ten. Cheques worden maar zelden gebruikt. Om u
voort te helpen bij uw zaken in Hongarije, kunt u altijd
rekenen op de uitgebreide financiële services van de
ING European Business Desk in Boedapest. ■
16
EXTRA INFOSURF NAAR ONZE WEBSITE VOOR
MEER INFORMATIE BIJ DIT ARTIKEL:16215.ing-ondernemingmagazine.be
• Links naar vorige artikels• De EBD in Hongarije
Met de uitreiking van de award wil Ernst & Young
ETM de meest succesvolle tijdelijke managementop-
dracht van het laatste jaar in het zonnetje zetten.
Doorslaggevende criteria hierbij zijn het inzicht, de
vakinhoudelijke kennis, de actiegerichtheid en de effi-
ciëntie van de tijdelijke managementopdracht. Ernst &
Young ETM wil vooral onderstrepen dat interim mana-
gement is uitgegroeid tot een volwaardig vak waarop
ondernemingen en organisaties regelmatig een beroep
doen.
Om doel- en resultaatgericht te werken, dienen
interim-managers duidelijke doelstellingen te bepalen
en ze te begrenzen in de tijd. Uit de ervaring van Ernst
& Young ETM blijkt tevens dat de kwaliteit, de inzet en
de deskundigheid van zowel de opdrachtgever, de inte-
rim-manager als de adviseur van het gespecialiseerde
bureau medebepalend zijn voor het succes van een tij-
delijke managementopdracht.
TOETSEN AAN HELE REEKS CRITERIA
Om mee te dingen naar de Interim Management
Award dienden de deelnemers een gestructureerde
beschrijving van een afgeronde tijdelijke management-
opdracht in, met akkoord van hun opdrachtgever en
gespecialiseerde organisatie. De jury is samengesteld
uit prominente topmanagers en/of andere manage-
mentexperts. Uit de inzendingen selecteerden de jury-
leden in gezamenlijk overleg zes finalisten (drie per
taalrol). Essentieel bij hun beoordeling waren onder
meer de vorm, duidelijkheid en inhoud van het inge-
diende document, de moeilijkheidsgraad van de
opdracht, de doelstellingen en visie, de behaalde resul-
taten, de verankering van het veranderingsproces, de
evaluatie door de opdrachtgever en counsellor, de toe-
gevoegde waarde van de betrokken partijen.
Uiteindelijk kwam Dany Van Leeuw als laureaat uit
de bus. Dany Van Leeuw was gedurende elf maand
projectmanager bij Campina Belgium N.V., een bedrijf
dat actief is in de productie en distributie van zuivel-
producten. Het project betrof het definiëren, organise-
ren en onderhandelen van een investeringsprogramma
ten bedrage van 35 miljoen euro in productie, uit-
rustingsgoederen en installaties voor de interne
logistiek van het bedrijf. ■
17
initiatieven
Dany Van Leeuwwint Interim Management Award 2004
Op 16 september jl. reikteErnst & Young ETM haarjaarlijkse InterimManagement Award uit. Deplechtige bijeenkomst vondplaats in het Auditorium vande hoofdzetel van ING,partner van het evenement.Van de zes genomineerde laureaten kwam Dany VanLeeuw, interim-manager bij Campina Belgium N.V., alswinnaar uit de bus.
FINALISTEN 2004
• ASS. VINCOTTE NUCLEAIRE
Paul Smoes
(counsellor: René Grootaert)
• CAMPINA BELGIUM
Dany Van Leeuw
(counsellor: Marc De Meyer)
• EMAC
Samuel Gielsdorf
(counsellor: PWC)
• FONDERIE FALLAIS
Michel Pieret
(counsellor: Léon Rochez)
• MOBISTAR
Bert Hummel
(counsellor: DBA)
• REGIONALE MILIEUZORG
Leo Lenaerts
(counsellor: Luc Van der Veken)
fiscale knipoog
Enkele fiscale tips die belangrijk kunnen zijn voor uw bedrijf. (Bron: Deloitte)
NIEUWIGHEDEN BTW
De Ministerraad van 9 juli 2004 keurde een ont-
werp van KB goed met vier nieuwe BTW-maatregelen:
• De drempel tot indiening van BTW-kwartaalaan-
giften wordt verhoogd van 500.000 euro naar een
miljoen euro. Deze regel zou gelden met ingang
van 1/1/2005.
• Voor fraudegevoelige sectoren wordt de drempel
echter verlaagd. Voor de sectoren van GSM’s, com-
puters, randapparatuur en toebehoren, gemotori-
seerde voertuigen die onderworpen zijn aan de
inschrijvingsreglementering zou de drempel wor-
den verlaagd tot 200.000 euro.
• De overgang van kwartaal- naar maandaangiften
(of omgekeerd) zou bij het verstrijken van het
kalenderkwartaal moeten plaatsvinden in plaats
van op het einde van het jaar.
• De drempel om het forfaitaire regime te kunnen
toepassen, zal verhogen van 500.000 euro naar
750.000 euro. ■
SOCIALE BIJDRAGEN TEN LASTE VAN
VENNOOTSCHAPPEN
Als gevolg van het Koninklijk Besluit van 31 juli
2004 wordt voor de sociale bijdragen ten laste van
vennootschappen een tariefdifferentiatie ingevoerd
naargelang de omvang van de onderneming. Voor het
jaar 2004 wordt de bijdrage van “grote” vennoot-
schappen (waarvan het balanstotaal van het voorlaat-
ste afgesloten boekjaar 520.000 euro overschrijdt) ver-
hoogd van 335 euro (2003) naar 840 euro. Voor de
andere (“kleine”) vennootschappen wordt de bijdrage
voor het jaar 2004 vastgesteld op 347,50 euro. De bij-
drage geldt ook voor Belgische inrichtingen van bui-
tenlandse vennootschappen.
In principe is de bijdrage verschuldigd voor 1 juli
van het bijdragejaar, maar door de opgelopen vertra-
ging bij het vaststellen van de nieuwe criteria zal de
bijdrage voor 2004 pas vanaf 1 oktober 2004 worden
geïnd en dient ze uiterlijk op 31 december 2004 te
worden vereffend.
Vermits het KB verwijst naar het balanstotaal van
het voorlaatste afgesloten boekjaar, kan een nieuw
opgerichte vennootschap (geen personenvennoot-
schap die onder bepaalde voorwaarden de eerste drie
18
jaar voor volledige vrijstelling in aanmerking komt)
gedurende de eerste twee (mogelijk zelfs drie) kalen-
derjaren te rekenen vanaf haar oprichting nooit onder
de hogere bijdrage voor de “grote” vennootschappen
vallen, ook al overschrijdt zij vanaf de eerste dag van
haar bestaan het balanstotaal van 520.000 euro.
Bijvoorbeeld: op 1 september 2004 wordt een ven-
nootschap opgericht. Ze sluit haar eerste boekjaar af
op 31 december 2005. Het tweede boekjaar wordt
afgesloten op 31 december 2006. In beide boekjaren
overschrijdt het balanstotaal 520.000 euro.Voor kalen-
derjaar 2004, 2005 en 2006 is de vennootschap onder-
worpen aan de “gewone” bijdrage. Er vindt naderhand
geen regularisatie plaats. Voor kalenderjaar 2007 en
2008 is de vennootschap de hogere bijdrage voor de
“grote” vennootschappen verschuldigd. ■
VERLENGING FISCALE VRIJSTELLING VOOR
BIJKOMEND PERSONEEL IN KMO’S
Om de tewerkstelling van laaggeschoold perso-
neel te bevorderen, werd voor de jaren 1998-2003 een
tijdelijke belastingsvrijstelling ingevoerd voor het
tewerkstellen van bijkomend personeel door KMO’s en
vrije beroepen die op 31/12/1997 maximaal tien werk-
nemers in dienst hadden. Volgens een nieuw ontwerp
van KB wordt die vrijstelling verlengd tot het jaar
2007.
Voor het aanslagjaar 2005 is het bedrag van de fis-
cale vrijstelling vastgesteld op 4.530 euro per jaar en
per in België bijkomend tewerkgestelde personeels-
eenheid waarvan het bruto dagloon maximaal 79,82
euro bedraagt en het bruto uurloon niet meer is dan
10,51 euro. Een ontwerp van KB dient deze bedragen
aan te passen voor de jaren 2004 en 2005.
Voor de berekening van het bedrag van de vrijstel-
ling dient het effectieve gemiddelde van het perso-
neelsbestand van 2004, 2005, 2006 en 2007 vergele-
ken te worden met dat van de jaren 2003, 2004, 2005
en 2006. ■
De extra’s van www.ing-ondernemingmagazine.bemag u als ondernemer niet missen!
ING Onderneming
19
Bovendien is onze website de enige toegangspoort tot de Financial
Daily, een elektronisch magazine dat wordt samengesteld door de stu-
diedienst van ING en u dagelijks een overzicht biedt van de evolutie van
de financiële en monetaire markten. De Financial Daily brengt essentiële
financiële marktinformatie op een zeer beknopte manier, zodat u snel op
de hoogte bent van de marktevoluties. Bovendien krijgt u driemaal in de
week een toemaatje. Op maandag brengt de Financial Daily een overzicht
van indicatoren, plus de vooruitzichten van de deviezen- en rentemark-
ten. Daarnaast vestigt de Financial Daily tweemaal in de week uw aan-
dacht op een gunstige gelegenheid die zich voordoet op de aandelen-
markt, of op een strategie in verband met de Forex of interestvoeten.
WAT U IN HET MAGAZINE NIET KUNT LEZEN…
De website www.ing-ondernemingmagazine.be biedt achter-
grondinformatie bij bepaalde artikels, nuttige links die u meteen kunt
aanklikken, praktische adressen… Daarnaast kondigt de website in een
aparte rubriek regelmatig seminaries en studiedagen aan, vaak met de
mogelijkheid om u on line in te schrijven. In de rubriek ‘in de kijker’ wil-
len we graag uw aandacht vestigen op bepaalde actuele thema’s, zoals
cruciale informatie over de Wet op de Aanvullende Pensioenen (WAP),
nieuwigheden inzake elektronisch betalingsverkeer, ING-promoties, enz.
Ten slotte brengt onze website regelmatig nieuwsberichten die van
belang kunnen zijn voor uw bedrijfsvoering. U vindt ze door in de oranje
bovenbalk ‘News’ aan te klikken. Die rubriek brengt actuele nieuwsbe-
richten over ING, bedrijfsgidsen, contactdagen, overheidsinitiatieven,
beurzen, interessante websites… Ze is bovendien uitgerust met een
zoekfunctie waarmee u snel oudere berichten terug kunt opsnorren.
Hier volgt een greep uit de laatste nieuwsberichten:
• Bedrijvengids voor Vlaanderen op het internet
• Hoe presteert uw onderneming in vergelijking met uw concurrenten?
• Praktische brochures over welzijn op het werk
• Spreekdagen Vlaamse economische vertegenwoordigers
• Nieuwe standaardformulieren voor neerlegging jaarrekening bij de
NBB
• Gebruik de nieuwe rekeningstructuur in Roemenië
• Nieuwe informatiebrochure BVB over internationale betalingen
• …
U ziet het, het loont de moeite om u te registreren op onze web-
site. Het kost u geen cent, alleen enkele minuutjes van uw tijd. Bovendien
houden we u na registratie per e-mail op de hoogte van de nieuwe
inhoud van ING Onderneming, zodat u alle informatie in première kunt
raadplegen, nog voor het nieuwe nummer in uw brievenbus valt! ■
Uit de enquêtedie we eind april2004 hebbengehouden, blijkt datde lezers diegeregistreerd zijn op onzewebsite bijzonder tevredenzijn over de toegevoegdewaarde ervan. De website biedtimmers belangrijke aanvullendeinformatie bij de artikels van hetgedrukte magazine en wordt regelmatiggeactualiseerd.