Aralin 2:Sinaunang Pamumuhay ng mga AsyanoMAHAHALAGANG
PANGYAYARI SA SINAUNANG PANAHON SA KANLURANG ASYATalahanayan1.1
Talahanayan ng Sibilisasyon at Imperyo sa Kanlurang
AsyaIMPERYOPAG-UNLAD/KONTRIBUSYONPAGBAGSAK
Sumerian3500 BCE Cuneiform-unang nabuong sisitema ng panulat.Isa
itong uri ng pictograph na naglalarawan ng mga bagay na ginagamitan
ng may 600 pananda sa pagbuo ng mga salita o ideya Gulong-sa
pagakakatuklas nito,nagawa nila ang unang karuwahe Sistema ng
panukat ng timbang at haba-ang Sumerian ang unang gumamit nito
Organisadong puwersa sa pagtatayo ng mga dike-sila ang unang
nagtatag nito.Ang pangunahing dahilan ng paghina ng mga Sumerian ay
ang madals na labanan na kawaln ng pagkakaisa
Akkadian(Circa2700-2230 BCE) Si Haring Sargo,isdang mananalakay
buhat sa Akkad ay nagtatag ng lungsod-estado para magkaisa ang
mamamayan.Pinalawak niya ang teritoryo ng Akkad bilang pinuno sa
pamamagitan nang pagsakop sa mga digmaan. Pinaunlad ang sisitema ng
pagsusulat. Maraming literatura ang nasalin at umusbong sa imperyon
g ito.
Babylonian(Circa 1790-1595 BCE) Si Hammurabi ang ika-anim na
haring Amorite ay pinalawak ang kaniyang kaharian na umabot sa
Gulpo ng persia.Ang katipunan ng mga batas ni Hammurabi,na mas
kilala bilang Code of Hammurabi,ay ia sa pinakamahalagang ambag ng
mga sinaunang tao sa kabihasnan.Ang kodigo ni Hammurabi ay binubuo
ng 282 batas na nagsisisilbing pamamntayan ng kabihasnang
Babylonian.Sakop ng kodigong itp ang mga itinuturing na paglabag sa
karapatan ng mamamayan at ari arian nito.
Assyrian(Circa 745-612 BCE) Gamit ang dahas at bakal,lumakas ang
pwersa ast istratehiya ng mga Assyrian. Pinakaunang pangkat ng tao
na nakabuo ng epektibong sistema ng pamumuno ng imperyo Epektibong
serbisyo postal Maayos at magandang kalsada
Chaldean(612-539 BCE) Hanging Gardens ng Babylon-isa sa
kahanga-hangang tanawin noong sinaunang panahon,umabot ito sa 75 na
talampakan ang tass,pinagawa ni Nebuchadbezzar para sa kanayang
asawang si Amytis. Konsepton ng Zodiac at horoscope Ziggurat-na
umabot sa halos 300 talampakan ang taas,pinangalanang etemenanki at
itinuring na Tore ni Babel sa Bibiiya.
Lydian(680-547 BCE) Barter-sisitema ng kalakalan sa pamamagitan
ng pagpapalitan ng mga produkto sa ibang estado o bansa. Naging
madali ang pakikipagkalakalan nang natuito ang mga tao sa paggamit
ng barya.
Phoenician(Circa 1200-800 BCE) Nagsimula ito a konsepto ng
kolonya.Ang mga kolonya noon ay istasyon o bagsakan ng mga kalakal
hindi kolonyang politikal Ang mga alpabeto, na naging batayan ng
kasalukuyang alpabeto Pagagwa ng mga naglalakihang sasakyang
pandagat na tinatawag na barko sa kasalukuyan. Sila ay
tinaguriangTagapagdala ng Kabihasnan.dahil hindi lamang ang mga
produkto ang kanilang naibabahagi kundi ang pamumuhay din ng mga
tao a kanilang mga lugar na napuntahan.
Hebreo(Circa 1000-722 BCE) Bibliya-ang naging pundasyon ng
pananampalaytayanag Judaism at Kristiyanismo Ang pagsamba sa
nag-iisang Diyos o monotheism-dito ipinagbawal ang pagsamba at
pag-aalay ng mga sakripisyo sa mga diyos-diyosan na naging batayan
ng maraming batsa sa kasalukuyan
Hittite(Circa 1600-12 BCE) Pagmimina ng iron core-pinkamahalaga
sa mga imbensyon Paggawa ng ibat ibang kagamitang bakal,dahil dito
naging madali at mabilis sa kanila ang pananakop ng ibat ibang
imperyo
Persian(Circa 550-350 BCE) Nagpagawa ng isang mahabang kalsada
na nagdugtong sa mga lungsod ng persia mula Susa hanggang Ephesus
sa Asia Minor na umabot sa 2,400 km. Gumamit ng pilak at gi ntong
barya sa pakikipagkalakalan. Nagdagdag ng mga Satraphy sa imperyo
na siayng namumuno sa mga lalawigan at nagsilbi bilang tainga at
mata ng hari. Ang pagkakaroon ng mg satarap ng Persia ang naglinang
sa konsepto ng sentralisadong pamahalaan.Nagpatayop ng ng mgfa
magagandang palasyo at gusali tulad ng Persopolis. Nabigyang diin
ang karapatan ng tao maging sa mga lupaing sinakop
