MAK DANIŞMANLIK EYLÜL 2015 SİYASİ GÜNDEM ARAŞTIRMASI

1

19 - 23 EYLÜL 2015

EYLÜL 2015 TÜRKİYE SİYASİ ORTAM DEĞERLENDİRMESİ

MEHMET ALİ KULAT

MAK DANIŞMANLIK YÖN. KUR. BŞK.

0 532 749 14 22

SÜMER 2 SK. ANGORA İŞ MERKEZİ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14www.makdanismanlik.org [email protected]

http://www.makdanismanlik.org/

2

Araştırmanın Kimliği

Bu çalışma iki farklı saha araştırmasını içermektedir. Her iki çalışmanın ortak sorularını; hem ayrı ayrı hem de genel sonuçlarla farklılıklara da dikkat çekerek kamuoyuna arz ediyoruz.

Bu iki çalışmadan birincisi;

MAK DANIŞMANLIK olarak 19-23 EYLÜL 2015 tarihinde 30 BÜYÜKŞEHİR’den (DİYARBAKIR, ŞANLIURFA, MARDİN, VAN hariç) 26 Büyükşehir’de ve (SİNOP, DÜZCE, GİRESUN, KARAMAN, KIRIKKALE, GÜMÜŞHANE, ELAZIG, SİVAS, BİLECİK, YOZGAT, AMASYA, ISPARTA, UŞAK, OSMANİYE, NİĞDE, KIRKLARELİ, KARABÜK, KÜTAHYA, ZONGULDAK) 19 il, 171 ilçe de 5500 kişi ile YÜZYÜZE görüşmelerle yapılmıştır.

Bu iki çalışmadan ikincisi;

12-16 EYLÜL 2015 tarihinde 4 BÜYÜKŞEHİR (DİYARBAKIR, MARDİN, ŞANLIURFA, VAN) ve 12 il (ŞIRNAK, HAKKARİ, AĞRI, IĞDIR, SİİRT, BİTLİS, BİNGÖL, MUŞ, BATMAN, TUNCELİ, AĞRI, KARS), 121 ilçe de BÖLGENİN SEÇMEN SAYISI OLAN 5.074.000 kişinin onbinde 3 ile (1521 kişi ile) canlı telefon görüşmeleri ( kantitatif araştırma tekniklerinden CATİ (canlı kayıtlı telefon görüşmeli) yararlanarak )ile yaptırttığımız EYLÜL 2015 DOĞU / GÜNEYDOĞU BÖLGESİ SİYASİ ORTAM DEĞERLENDİRMESİ'dir.

EYLÜL 2015 TÜRKİYE SİYASİ ORTAM DEĞERLENDİRMESİ başlıklı finansmanını MAK Araştırma Değerlendirme Danışmanlık A.Ş. nin karşıladığı, Analiz ve Değerlendirme Çalışmalarını bünyemizde faaliyet gösteren ARGEDER DÜŞÜNCE ENSTİTÜSÜ’nün hazırladığı çalışmamızın özet raporudur.

MAK Danışmanlık olarak yaptırttığımız bu çalışmada toplumun sosyo-kültürel ortalamasına uygun doğru ve yeterli denek belirleme, bu deneklere bağlı olarak verilerin çoklu analizlerle ölçümlenmesinde LİKERT METODU kullanılmıştır. Saha çalışmasında %1.2 yanılma / hata payı ile değerlendirme yapılmıştır.

Araştırmada deneklerin belirlenmesinde % 53.6 erkek, % 46.4 bayan olmak üzere cinsiyet dengesi oluşturulmaya çalışılmıştır.



3

ERKEK; 53.6BAYAN; 46.4

ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN CİNSİYET DAĞILIMI

18-25 YAŞ

25-35 YAŞ

35-45 YAŞ

45-65 YAŞ

65 YAŞ ÜSTÜ

0 5 10 15 20 25 30

18

27

24

23

8

ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN YAŞ ARALIK ANALİZİ



4

AK PARTİ CHP MHP HDP DİĞERLERİ GÖRÜŞ YOK / KARARSIZ

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45 42.7

27.1

14.2

7.22.6

6.2

(DOĞU / GÜNEYDOĞU HARİÇ DİĞER BÖLGELERDE) YARIN BİR SEÇİM OLSA OYUNUZU HANGİ PARTİYE VERİRSİNİZ?

AK PARTİ CHP MHP HDP DİĞERLERİ05

101520253035404550 45.34

28.78

15.08

7.642.8

(DOĞU / GÜNEYDOĞU HARİÇ DİĞER BÖLGELERDE) YARIN SEÇİM OLSA OYUNUZU HANGİ PARTİYE VERİRSİNİZ? (KARARSIZLAR DAĞITILINCA)

Bu grafik araştırmanın yapıldığı tüm Türkiye'yi değil, 30 BÜYÜKŞEHİR’den (DİYARBAKIR, ŞANLIURFA, MARDİN, VAN hariç) 26 Büyükşehir’de ve (SİNOP, DÜZCE, GİRESUN, KARAMAN, KIRIKKALE, GÜMÜŞHANE, ELAZIG, SİVAS, BİLECİK, YOZGAT, AMASYA, ISPARTA, UŞAK, OSMANİYE, NİĞDE, KIRKLARELİ, KARABÜK, KÜTAHYA, ZONGULDAK) 19 il, 171 ilçe de 5500 kişi ile YÜZYÜZE görüşmelerle; DOĞU / GÜNEYDOĞU HARİÇ diğer bölgeleri kapsamaktadır.

Bu sonuçlar 7 Haziran seçim sonuçlarıyla kıyaslandığında Ak Parti ve CHP'de küçük yüzdeler halinde yükseliş, Bu bölgede MHP ve HDP de küçük oranda düşüş dikkat çekmektedir. MHP den Ak Parti'ye doğru yöneliş, HDP'den ise 7 Haziranda barajı geçsin diye verilen emanet oyların CHP'ye yöneldiklerini belirtebiliriz. Bu yönelme adayların sahaya inmesiyle ne oranda seyir takip edecek onu önümüzdeki günlerde yapacağımız araştırmalarla daha net söyleyebiliriz.



5

(4 BÜYÜKŞEHİR (DİYARBAKIR, MARDİN, ŞANLIURFA, VAN) ve 12 il (ŞIRNAK, HAKKARİ, AĞRI, IĞDIR, SİİRT, BİTLİS, BİNGÖL, MUŞ, BATMAN, TUNCELİ, AĞRI, KARS), 12 ilçe de)

AK PARTİ

CHPM

HPHDP

DİĞERLERİ

OY KULLANM

AYACAĞIM

GÖRÜŞ YOK /

KARARSIZ05

101520253035404550

22.4

2.6 2.4

43.4

1.6

12.4 15.2

(DOĞU VE GÜNEYDOĞU'DA) YARIN BİR SEÇİM OLSA OYUNUZU HANGİ PARTİYE VERİRSİNİZ?

AK PARTİ

CHP

MHP

HDP

OY KULLANMAYACAĞIM

DİĞERLERİ

0 10 20 30 40 50 60

26

3.1

2.9

51.8

14.2

2

DOĞU VE GÜNEYDOĞU'DA (KARARSIZLAR DAĞILDIKTAN SONRA) YARIN BİR SEÇİM OLSA OYUNUZU HANGİ PARTİYE VERİRSİNİZ?

SÜMER 2 SK. ANGORA İŞ MERKEZİ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org [email protected]


6

Bu çalışma; MAK DANIŞMANLIK olarak 12-16 EYLÜL 2015 tarihlerinde Türkiye'nin diğer bölgelerinde YÜZYÜZE metotla saha araştırması yaptığımız sırada bölgede devam eden terör eylemleri ve teröre karşı kolluk kuvvetlerince sürdürülen operasyonlar dolayısıyla araştırmamız doğu ve güneydoğuda 4 BÜYÜKŞEHİR (DİYARBAKIR, MARDİN, ŞANLIURFA, VAN) ve 12 il (ŞIRNAK, HAKKARİ, AĞRI, IĞDIR, SİİRT, BİTLİS, BİNGÖL, MUŞ, BATMAN, TUNCELİ, AĞRI, KARS) ve bu illere bağlı 121 ilçe de BÖLGENİN SEÇMEN SAYISI OLAN 5.074.000 kişinin onbinde 3'ü ile (1521 kişi ile) yapılan kantitatif araştırma tekniklerinden CATİ (canlı kayıtlı telefon görüşmeli) yararlanarak yapılmıştır.

1 Kasım 2015 de yapılacak genel seçim siyasi nabzı tutmaya matuf araştırmamıza katılan kişilerin % 12,4 ü (123 kişi) oy kullanmak istemediklerini ifade etmişlerdir. MAK DANIŞMANLIK olarak bugüne kadar herhangi bir seçim öncesi bu yoğunlukta SANDIĞA GİTMEK İSTEMİYORUM cevabı aldığımızı hatırlamıyoruz.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu seçmeninin yüzde 14,2 lik bir oranda oy kullanmayacağım demiş olması, kararsız seçmen oranıyla birlikte düşünüldüğünde özellikle bölgede rakip iki parti Ak Parti ve HDP açısından çok çekişmeli bir sürece girildiğini de göstermektedir.

Bölgede PARALEL Medya destekli olarak özellikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN'a yönelik ciddi bir karalama kampanyası dikkat çekmektedir. Bu kampanyanın temel argümanı; BİR İKİ YIL ÖNCESİNE KADAR KÜRTLERİN HAMİSİ ve ABİSİ olarak görülen ve Ak Parti'ye oy verenlerin verme nedeni sayılan ERDOĞAN için ROBOSKİ, KOBANİ, İŞİD gibi konular üzerinden çok yoğun bir kara propaganda yapıldığı GÖZLEMLENMİŞTİR.

Bölgede geçmiş yıllarda partilerin adaylarından ziyada Erdoğan'ın varlığı tek başına yeterli iken 7 Haziranda ortaya çıkan sonuç ve şimdilerde sahada gördüğümüz bu dönemde adayların çok etkili olacağı şeklindedir.

Bu bölgeye yönelik seçim vaatlerinde de BARIŞ neredeyse tek söylem olarak etkili olacaktır. Bölge insanı en azından çoğunluk itibarıyla terörün bir an önce bitmesini ve asayişin sağlanmasını çok ciddi olarak arzu etmektedir.

Şimdi bu özet değerlendirmeden sonra;

Seçime katılma oranını son yılların ortalaması olan % 85 üzerinden sabitleyerek, doğu / güneydoğu seçmeniyle telefonla, diğer illerimizdeki seçmenle yüz yüze yaptığımız çalışmaların sonuç grafiklerini görelim;




7

SEÇİME KATILIM ORANININ %85 OLMASI DURUMUNDA TÜRKİYE GENELİ (DOGU VE GÜNEYDOĞU DAHİL) PARTİLERİN ALACAĞI OLASI OY SAYISI (+1000)

AK PARTİ CHP MHP HDP DİGERLERİ0

5

10

15

20

25

20.111

12.245

6.4525.234

1.858

SEÇİME KATILIM ORANININ %85 OLMASI DURUMUNDA TÜRKİYE GENELİ (DOGU VE GÜNEYDOĞU DAHİL) PARTİLERİN ALACAĞI OLASI OY YÜZDESİ

AK PARTİ CHP MHP HDP DİGERLERİ0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

5043.72

26.67

14.0511.5

4.06




8

AK PARTİ ; 279

CHP; 141

HDP; 66

MHP; 64

BU ARAŞTIRMANIN İL BAZLI OY DAĞILIMINDAKİ SONUÇLAR DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE PARTİLERE GÖRE MİLLETVEKİLİ SAY-

ILARI

Bu milletvekili sayıları 81 ile yönelik yüzdeler tek tek incelenerek oluşan rakamların toplamıdır. Elbette seçime 1 ay kala değişkeni çok fazla olan bu

seçimde özellikle adayların performansları, partilerin seçim beyannameleri ve bunların yansımaları, terör ve teröre yönelik operasyonların sonuçları bu

seçimin kaderini tayin edecek belli başlı parametreler olacak ve bu parametrelere bağlı değişimler yaşanabilecektir.

Seçim beyannamelerinin hazırlanıp kamuoyuna deklere edileceği bu günlerde kitlesel oya sahip toplum katmanlarının beklentilerinin karşılanması da

şüphesiz önemli bir etmendir.




9

SİYASİ PARTİLERİN OY ALDIĞI SEÇMEN YAŞ PROFİLİ

AK PARTİ

CHP

HDP

MHP

DİĞERLERİ

18-25 YAŞ; 10

18-25 YAŞ; 25

18-25 YAŞ; 45

18-25 YAŞ; 35

18-25 YAŞ; 10

25-35 YAŞ ; 20

25-35 YAŞ ; 20

25-35 YAŞ ; 20

25-35 YAŞ ; 30

25-35 YAŞ ; 20

35-50 YAŞ; 35

35-50 YAŞ; 15

35-50 YAŞ; 15

35-50 YAŞ; 20

35-50 YAŞ; 30

50 YAŞ ÜSTÜ; 35

50 YAŞ ÜSTÜ; 20

50 YAŞ ÜSTÜ; 10

50 YAŞ ÜSTÜ; 15

50 YAŞ ÜSTÜ; 40

Yukarıdaki grafik; "hangi siyasi parti, hangi yaş grubundan oy alıyor yada hangi yaş grubundan oy alamıyor? Bunu görmek ve seçim stratejilerini

oluşturmak bakımından önemlidir. Doğrusu en dikkat çekici alan Ak Parti'nin gençlerle yeterince buluşamamasıdır. Bunun tam tersi olarak HDP'nin genç

seçmenle kurabildiği diyalog dikkat çekicidir.




10

SİYASİ PARTİLERE OY VEREN SEÇMENİN CİNSİYET DAĞILIMI

AK PARTİ

CHP

MHP

HDP

DİĞERLERİ

0 10 20 30 40 50 60 70

KADIN; 59

KADIN; 45

KADIN; 39

KADIN; 43

KADIN; 45

ERKEK; 41

ERKEK; 55

ERKEK; 61

ERKEK; 57

ERKEK; 55

Bu grafik; "hangi siyasi parti, kadınlardan ne oranda? Erkeklerden ne oranda oy alıyor yada oy alamıyor? Bunu görmek ve seçim stratejilerini oluşturmak

bakımından önemlidir. Burada da en dikkat çekici olan Ak Parti'nin kadınlardan MHP'nin ve HDP'nin de erkeklerden gördüğü desteğin

yüksekliğidir.




11

2002 DEN BU YANA HERHANGİ BİR SEÇİMDE AK PARTİYE OY VERDİĞİNİ SÖYLEYEN SEÇMENİN PARTİLERE GÖRE DAĞILIMI

AK PARTİ

CHP

MHP

HDP

DİĞERLERİ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

15

15

40

20

35

85

7

35

50

30

68

10

10

20

10

15

20

15GÖRÜŞ YOKHİÇİKİ YADA DAHA FAZLABİR KEZ

Bu grafik; Türkiye'de hemen her parti seçmeninin kurulduğu günden bugüne az yada çok Ak Parti'ye verdiği desteği göstermesi bakımından ilginçtir.

Araştırmaya katılan kişiler; bir yada bir kaç kez Ak Parti'ye oy verdiklerini ifade etmişlerdir. Bu durum kurulduğu günden bugüne toplumun %70-80

aralığında bir kere de olsa Ak Parti'ye oy verdiğini göstermesi bakımından ilginçtir. Ancak bugünkü oy oranına bakınca da Ak Parti'ye oy vermiş seçmenin neredeyse yarısının şu anda Ak Parti'ye oy vermediğini de

göstermektedir.



12

0

10

20

30

40

50

60

70

80 76.4

12.6 11

1 Kasım seçimlerinde 7 Haziran 2015 seçimlerinde OY VERDİĞİNİZ PARTİDEN FARKLI bir partiye oy vermeyi düşünüyor musunuz?

Bu grafik seçmenin % 76,4 lük bölümünü 7 Haziran'daki tercihinde kararlı gösterirken, seçmenin %12,6 lık bölümünün de 7 Haziran tercihinde

pişmanlık duyduğunu göstermesi bakımından ilginçtir. Seçime bir ay kala kararsız oranının yüksekliği de şaşırtıcıdır.



13

TERÖR

SEÇİM

LER

EKONOM

İK SORUNLAR

İŞSİZL

İK

ADALETSİZ

LİK

SURİYEL

İ GÖÇM

ENLE

R

AHLAKİ Y

OZLAŞM

A

DİĞER

LERİ

0

5

10

15

20

25

30

35

4038

1412

8 7 6 5

10

SİZE GÖRE ŞU ANDA ÜLKEMİZİN EN ÖNEMLİ GÜNDEM KONUSU NEDİR?

Ucu açık bu soruya vatandaşın verdiği cevapları bir sistematik tasnife tabii tuttuğumuzda verilen cevaplar dikkat çekicidir. Ülkemizde son aylarda yaşanan terör olayları ve bunları bertaraf etmeye yönelik süren operasyonlar insanımızın birinci gündem konusudur.

Ülkenin 1 ay sonra yaşayacağı seçim ikinci sırada vatandaş gündemini oluşturmaktadır. Her araştırmada ilk sıralarda olagelmiş iki konu ekonomi ve ona bağlı işsizlik yine gündemdeki yerlerindedir.

Adaletsizlik, mahkum sayısı, ceza indirimi vb. acil çözüm bekleyen konular arasındadır. Siyasi partilerin mutlaka seçim beyannamelerinde yer vermeleri gereken bir konudur.

Suriyeli yaklaşık 2,5 milyon göçmen artık her yerdedir. Her gün batan botlarda yaşanan dramlar hayatın olağan akışı içinde gündem konumuz olmuş durumdadır.

Ahlaki yozlaşma; siyaset, ticaret, sosyal hayat velhasıl hayatın her anında şikayet ettiğimiz konulardandır.




14

PKK TERÖ

R ÖRG

ÜTÜ

HDP / PKK

CUMHURBAŞKANI

AK PARTİ

DİĞERLE

Rİ / G

ÖRÜŞ Y

OK

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

22

48

9 813

DOĞU / GÜNEYDOĞU'DA BARIŞ SÜRECİ SONRASINDA YENİDEN HORTLAYAN TERÖRÜN VE SAVAŞ HALİNİN SORUMLUSU SİZE GÖRE KİMDİR?

Bu sorumuza aldığımız cevaplar; toplumsal algıyı göstermesi bakımından ibretliktir.

Toplumun alelekseri doğu ve güneydoğudaki geldiğimiz noktanın failini PKK - HDP olarak ifade ederken, maalesef bir kısım medyanın ve özellikle sosyal medyanın etkisiyle bölgede yaşananların faili olarak çözüm sürecini her şeyi göze alarak göğüslemiş bu ülkenin seçilmiş Cumhurbaşkanı ve Ak Parti'yi görenlerin olabildiğini görmek hayret vericidir.




15

1 KASIM 2015 SEÇİMLERİ SONUCUNDA SİZE GÖRE NASIL BİR HÜKÜMET OLUR?

AK PARTİ TEK BAŞINA

HÜKÜMET OLUR

AK PARTİLİ BİR

KOALİSYON HÜKÜMETİ

OLUR

AK PARTİSİZ BİR

KOALİSYON HÜKÜMETİ

OLUR

YİNE HÜKÜMET

KURULAMAZ BİR DAHA

ERKEN SEÇİM OLUR

KARARSIZ / GÖRÜŞ YOK

0

10

20

30

40

50

60

49

26

10 8 7

Bu grafik; hangi siyasi partiye oy verirse versin toplumun büyük çoğunluğunun TEK BAŞINA AK PARTİ İKTİDARI'nın geleceğine inandığını göstermektedir. Yine bu sonuç toplumun yarınlarını Ak Parti'siz düşünmediğini göstermesi bakımından da ilginçtir.




16

Sonuç ve Değerlendirme

Mak Danışmanlık olarak her ay yaptığımız siyasi gündem araştırmamız EYLÜL 2015 DOĞU / GÜNEYDOĞU BÖLGESİ SİYASİ ORTAM DEĞERLENDİRMESİ başlığı ile sunulmaktadır.

Bu ayki çalışmamız aslında iki bölümden oluşmaktadır.

Bir bölümü; 19-23 EYLÜL 2015 tarihinde 30 BÜYÜKŞEHİR’den (DİYARBAKIR, ŞANLIURFA, MARDİN, VAN hariç) 26 Büyükşehir’de ve (SİNOP, DÜZCE, GİRESUN, KARAMAN, KIRIKKALE, GÜMÜŞHANE, ELAZIG, SİVAS, BİLECİK, YOZGAT, AMASYA, ISPARTA, UŞAK, OSMANİYE, NİĞDE, KIRKLARELİ, KARABÜK, KÜTAHYA, ZONGULDAK) 19 il, 171 ilçe de 5500 kişi ile YÜZYÜZE görüşmelerle yapılmıştır.

Diğer bölümü ise; 12-16 EYLÜL 2015 tarihinde 4 BÜYÜKŞEHİR (DİYARBAKIR, MARDİN, ŞANLIURFA, VAN) ve 12 il (ŞIRNAK, HAKKARİ, AĞRI, IĞDIR, SİİRT, BİTLİS, BİNGÖL, MUŞ, BATMAN, TUNCELİ, AĞRI, KARS), 121 ilçe de BÖLGENİN SEÇMEN SAYISI OLAN 5.074.000 kişinin onbinde 3 ile (1521 kişi ile) canlı telefon görüşmeleri ( kantitatif araştırma tekniklerinden CATİ (canlı kayıtlı telefon görüşmeli) yararlanarak )ile yaptırttığımız EYLÜL 2015 DOĞU / GÜNEYDOĞU BÖLGESİ SİYASİ ORTAM DEĞERLENDİRMESİ'dir.

Bu çalışmalardan çıkan en önemli sonuç; seçime yalnızca bir ay kalmışken özellikle adayların sahada gösterecekleri performans, teröre yönelik güvenlik güçlerinin sürdürdüğü operasyonların toplumsal yansımaları, seçim beyannameleri ve siyasi liderlerin performansları değişkeni çok olan bu seçim için tahminlerin çok da kolay olamayacağını göstermektedir.

7 Haziran'ın en çok merak edileni HDP'nin baraj konusu iken; 1 Kasım MHP-HDP ve Ak Parti'nin performansına kilitlenmiş durumdadır. Yine 7 Haziran ekonomik vaatlerin seçimi iken; 1 Kasım seçim terör / savaş / barış eksenli yürütülmektedir.

İptal edilen oylar, yurt dışı seçmen oyları, seçim ve sandık güvenliği de bu seçimin hem tartışılan hem de sonuç üzerinde etkin konuları olacaktır.




Documents

MAK DANIŞMANLIK EYLÜL 2015 SİYASİ GÜNDEM ARAŞTIRMASI