Makieta na www - oipip.jgora.ploipip.jgora.pl/dokumenty/biuletyny/biuletyn3_2013.pdf · turysta po wypadku, nie odczu³ ró¿nicy w opiece pielêgniarskiej w ró¿nych placówkach

1Okrêgowej Izby Pielêgniarek i Po³o¿nych w Jeleniej Górze

Nr 3 KWARTALNIK 2013

Okrêgowej Izby Pielêgniarek i Po³o¿nych w Jeleniej Górze

BIULETYNISSN 1426-9929

Jesieñ

Polami, lasami zbli¿a siê jesieñ. Babie lato za sob¹ niesie.Skarby swoje niesie. Przynios³a ich wiele, zbieram ja i przyjaciele.Liœcie, kasztany, ¿o³êdzie mo¿na znaleŸæ wszêdzie.W lesie jeœli chcecie, to grzyba znajdziecie.Liœcie kolorowe lec¹ nam na g³owê.Jesieñ jest weso³a, do zabawy wo³a.Na drodze du¿o wody, to woda z niepogody.Parasol czêsto noszê, na nogach mam kalosze.Jesieñ jest kochana przez wszystkich lubiana.Minie rok, przyjdzie wrzesieñ i znów jesieñ nam przyniesie.

JOANNA SIUDAK

2 BIULETYN 3/2013

SPIS TREŒCIInformacje OKRÊGOWEJ RADY PIELÊGNIAREK I PO£O¯NYCHNIEMIECKO-POLSKIE sympozjum pielêgniarskie „Pielêgniarstwo bez granic” 2013 3Aktualizacja danych – nasz obowi¹zek! 4KONSULTANCI WOJEWÓDZCY W DZIEDZINACH 4PROŒBA o opiniê dot. podawania przez pielêgniarki szczepionek, z którymi do punktu szczepieñ

zg³aszaj¹ siê rodzice 5OPINIA Ministerstwa Zdrowia w sprawie w¹tpliwoœci dotycz¹cych podawania przez pielêgniarkê

szczepionek dla dzieci, z którymi do punktu szczepieñ zg³aszaj¹ siê rodzice 5STANOWISKA MINISTERSTWA ZDROWIAOdpowiedŸ Ministerstwa na stanowiska i apele okrêgowych rad pielêgniarek i po³o¿nych 6Stanowisko w sprawie wprowadzenia do treœci rozporz¹dzeñ Ministra Zdrowia tzw. koszykowych

oraz zarz¹dzeñ Prezesa NFZ kryteriów: norm zatrudnienia oraz kwalifikacyjnych pielêgniareki po³o¿nych, (minimalne kwalifikacje oraz obligatoryjnie wy¿szy poziom kwalifikacji) do warun-ków kontraktowania œwiadczeñ zdrowotnych realizowanych w ramach œrodków publicznychi zró¿nicowania wartoœci jedno stek rozliczeniowych œwiadczeñ zdrowotnych w zale¿noœciod poziomu kwalifikacji pielêgniarek i po³o¿nych 6

Stanowisko w sprawie rodzaju dyplomów uzyskiwanych po ukoñczeniu studiów pomostowychprzez pielêgniarki i po³o¿ne Osoby, które ukoñcz¹ studia pomostowe dla pielêgniareki po³o¿nych otrzymuj¹ dyplom ukoñczenia studiów pierwszego stopnia odpowiednio nakierunku pielêgniarstwo lub po³o¿nictwo 7

Stanowisko dotycz¹ce Apelu Okrêgowych Izb Pielêgniarek i Po³o¿nych w sprawie okreœleniawarunków tworzenia kierowniczych stanowisk pielêgniarskich i po³o¿niczych 8

Stanowisko dotycz¹ce Apelu Okrêgowych Izb Pielêgniarek i Po³o¿nych w sprawie prawapielêgniarek i po³o¿nych do urlopu na po ratowanie zdrowia Urlop dla poratowania zdrowiajest to szczególne uprawnienie, przys³uguj¹ce tylko niektórym grupom zawodowym z uwagina szczególny rodzaj i warunki wykonywanej przez nich pracy np. nauczycielom 9

Stanowisko dotycz¹ce Apelu Okrêgowych Izb Pielêgniarek i Po³o¿nych w sprawie ujednoliceniadokumentacji pielêgniarskiej/po³o¿niczej we wszystkich podmiotach leczniczych na terenieca³ego kraju 9

Stanowisko dotycz¹ce Stanowisk Okrêgowych Izb Pielêgniarek i Po³o¿nych w sprawie wprowadze-nia jednolitego bazowego katalogu diagnoz i procedur pielêgniarskich i po³o¿niczych (ICNP) 9

INFORMACJA na temat odpowiedzi Ministerstwa Zdrowia w sprawie Apelu Okrêgowych RadPielêgniarek i Po³o¿nych dotycz¹cego przestrzegania minimalnych norm zatrudnieniapielêgniarek i po³o¿nych oraz Stanowiska Nr 9 Naczelnej Rady Pielêgniarek i Po³o¿nychw sprawie nowelizacji zapisów rozporz¹dzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 rokuw sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielêgniarek i po³o¿nychw podmiotach leczniczych niebêd¹cych przedsiêbiorcami 11

BRUKSELA wyrównuje szanse polskich pielêgniarek i po³o¿nych 11LIST OTWARTY Prezes Naczelnej Rady Pielêgniarek i Po³o¿nych dr n. med. Gra¿yny Rogali-

Pawelczyk kierowanego do Prezesa Zarz¹du Fundacji Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznej PomocyJerzego Owsiaka 12

OBOWI¥ZKI administratora danych osobowych 13SYSTEMY informatyczne w pracy pielêgniarki, po³o¿nej – eWUŒ 14INFORMACJA EFN w sprawie modernizacji Dyrektywy 36/2005/UE 14STANOWISKO Departamentu Pielêgniarek i Po³o¿nych uzgodnione i zaakceptowane przez

Konsultanta Krajowego w dziedzinie pielêgniarstwa w sprawie wykonywania przez pielêgniarkêi po³o¿n¹ innych zabiegów ni¿ wynikaj¹ one z toku kszta³cenia podstawowego jak i kszta³ceniapodyplomowego na zlecenie lekarza 15

Kwalifikacje zawodowe – ZMIANY 16OPINIA w sprawie odczytywania testów skórnych (alergicznych) 17OPINIA w sprawie pobierania przez pielêgniarkê wymazów z cewki moczowej na chlamydia

trachomatis 17OPINIA w sprawie pobierania przez pielêgniarkê wymazów z gard³a na chlamydia pneumoniae 18

STANOWISKO Konsultanta Krajowego w dz. pielêgniarstwa anestezjologicznego i intensywnejopieki w sprawie samodzielnego nadzoru nad pacjentem w czasie znieczulenia miejscowegooraz uprawnieñ pielêgniarki anestezjologicznej do podawania leków na ustne zlecenie operatoraprowadz¹cego zabieg operacyjny 18

STANOWISKO Konsultanta Krajowego ds. pielêgniarstwa onkologicznego w sprawie bezpieczeñ-stwa przygotowywania i podawania produktów leczniczych zawieraj¹cych BCG z dnia04.07.2013 r. i Konsultanta Krajowego ds. pielêgniarstwa onkologicznego w sprawie bezpie-czeñstwa przygotowywania i podawania produktów leczniczych zawieraj¹cych BCG w sytuacjiprzygotowania i podania produktu przez pielêgniarkê w trybie Ambulatoryjnej Opieki Specjali-stycznej i w uzasadnionych przypadkach w oddziale szpitalnym, do czasu uregulowaniaprawnego w zakresie sporz¹dzania tego specyfiku 19

SPECJALISTKI 19

Informacje NACZELNEJ IZBY PIELÊGNIAREK I PO£O¯NYCH

OKRÊGOWA IZBAPIELÊGNIAREK I PO£O¯NYCH

w Jeleniej Górze

ul. 1-go Maja 27 (III piêtro)58-500 Jelenia Góra

e-mail: [email protected]@neostrada.pl

tel./fax (75) 753 56 68, 75 356 69www.oipip.jgora.pl

KONTOOkrêgowa Izba Pielêgniarek i Po³o¿nych

Numer konta bankowego, na który nale¿yprzekazywaæ sk³adki cz³onkowskie:

Bank Zachodni WBK S.A I/O Jelenia Góra05 1090 1926 0000 0005 1400 5081

BIUROOkrêgowej Izby Pielêgniarek i Po³o¿nych

Sekretariat czynnyponiedzia³ek 8.00-16.00wtorek-pi¹tek 7.00-15.00

Przewodnicz¹ca ORPiPEL¯BIETA S£OJEWSKA-POZNAÑSKA

przyjmuje w poniedzia³kiod godziny 14.00-19.00

Sekretarz ORPiPDOROTA FIEDOROWICZ

Okrêgowy Rzecznik OdpowiedzialnoœciZawodowej Pielêgniarek I Po³o¿nych

DOROTA PATYÑSKAzastêpcy pe³ni¹ dy¿ur w pierwszy

poniedzia³ek miesi¹ca 14.00-15.00

Przewodnicz¹caOkrêgowego S¹du Pielêgniarek i Po³o¿nych

LARYSA MIAZGA

Obs³uga prawnaadwokat ILONA GRABAS

Kontakt w sprawach wykonywania zawodupielêgniarki i zawodu po³o¿nej

poprzez Biuro OIPiP w Jeleniej Górze

Redaktor BIULETYNUBARBARA BUCZKOWSKA

Artyku³y, listy, uwagi i inna korespondencjêprosimy nadsy³aæ na adres redakcji:

Okrêgowa Izba Pielêgniarek i Po³o¿nyche-mail: [email protected]

Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœciza treœæ og³oszeñ i reklam.

Redakcja zastrzega sobie prawodo skracania nades³anych materia³ów.

Wydawca:Okrêgowa Izba Pielêgniarek i Po³o¿nych

w Jeleniej Górze58-500 Jelenia Góra, ul. 1-go Maja 27tel./fax (75) 753 56 68, 75 356 69

Nak³ad 500 egz.Druk: Zak³ad Poligraficzny, tel. 604 618 417

Publikacja – listopad 2013

OPINIE, INFORMACJE, STANOWISKA, KOMUNIKATY


Informacje OKRÊGOWEJ RADY PIELÊGNIAREK I PO£O¯NYCH

Sympozjum pielêgniarskie „Pielêgniarstwo bez granic” jestprojektem, który zafunkcjonowa³ w rejonie przygranicznymSaksonii wschodniej i w s¹siaduj¹cej z ni¹ zachodniej czêœciwojewództwa dolnoœl¹skiego.

Istot¹ projektu jest kontynuacja transgranicznej wspó³pracypersonelu pielêgniarskiego realizowanej w ramach konferencjispecjalistycznej Sympozjum pielêgniarskie „Pielêgniarstwo bezgranic”. Wymiana wiedzy ma prowadziæ do bezpieczeñstwai poprawy naszej pracy. Wspó³praca i wymiana doœwiadczeñ nasympozjum pielêgniarskim przynosz¹ korzyœci dla mieszkañcówi turystów oraz s³u¿¹ temu, aby potencjalny poszkodowany, np.turysta po wypadku, nie odczu³ ró¿nicy w opiece pielêgniarskiejw ró¿nych placówkach medycznych, niezale¿nie od tego, w któ-rym kraju otrzymuje opiekê medyczn¹ i pielêgniarsk¹.

Projekt oddzia³ywuje na pacjentów, którzy z powodu proble-mów zdrowotnych odczuwaj¹ obni¿enie jakoœci ¿ycia. Dziêki spe-cjalistycznie wykszta³conemu personelowi pielêgniarskiemu pa-cjenci mog¹ poprawiæ swoj¹ sytuacjê zdrowotn¹ i po wyzdro-wieniu ponownie zintegrowaæ siê z rodzin¹ i spo³eczeñstwem.Punkt ciê¿koœci projektu stanowi¹ pacjenci z urazami w okuli-styce, schorzeniem kamicy moczowej, przewlek³ej niewydolno-œci nerek i po transplantacji nerki. Wyk³adowcy Informowaliuczestników sympozjum o metodach leczenia i pielêgnacji cho-rych z przewlek³¹ obturacyjn¹ chorob¹ p³uc i po zabiegachrekonstrukcji wiêzad³a krzy¿owego. Instrukcje dla personelu pie-lêgniarskiego uwzglêdnia³y i wdra¿a³y równie¿ aspekty bezpie-czeñstwa pracy w referacie dotycz¹cym najnowszych metodwspó³pracy z pacjentem przy zastosowaniu metod kinestetyki.

Tytu³y prezentacji multimedialnych i wyk³adowcy:· Urazy narz¹du wzroku w okulistyce – Igor Prusiecki, Spe-

cjalista okulista, Kierownik Kliniki Okulistycznej, StädtischesKlinikum Görlitz gGmbH

· Edukacyjna rola pielêgniarki w profilaktyce przewlek³ej ob-turacyjnej choroby p³uc POChP – Monika Kumaczek, Pielê-gniarka Naczelna, Wojewódzkie Centrum Szpitalne Kotliny Je-leniogórskiej w Jeleniej Górze

· Kamica moczowa – jakie s¹ dostêpne formy leczenia?ESWL – pozaustrojowa litotrypsja. Jak? Kiedy? – RobertGandziarowski, Specjalista urolog, Klinika Urologii, Städti-sches Klinikum Görlitz gGmbH

NIEMIECKO-POLSKIE SYMPOZJUM PIELÊGNIARSKIE„PIELÊGNIARSTWO BEZ GRANIC” 2013

· Leczenie i pielêgnacja chorych po zabiegach rekonstrukcjiwiêzad³a krzy¿owego – Dariusz Pierzchalski, Ordynator, Spe-cjalista ortopeda, Joanna ¯ó³tañska, Pielêgniarka, SP ZOZBoles³awiec

· Przygotowanie pacjenta do zabiegu przeszczepienia nerkiz ocen¹ perspektywy zmiany jakoœci ¿ycia po przeszczepie– Gra¿yna Kwaœniak, Ordynatorka-Specjalistka choróbwewnêtrznych i nefrologii, SP ZOZ Zgorzelec, Nela Jod³ow-ska-Mickiewicz, Pielêgniarka, SP ZOZ Zgorzelec

· Kinestetyka w pielêgniarstwie koncepcja rozwoju zdrowia– Ina Schmidt, Trenerka Kinestetyki, Pielêgniarki: RosemarieBuder, Nicole Hilgenfeld, Städtisches Klinikum Görlitz gGmbH

Sympozjum pielêgniarskie z udzia³em personelu pielêgniar-skiego z Polski i Niemiec zosta³o zorganizowane przez Stowarzy-szenie Medyczne Kongresy Euroregionu Nysa e. V. w Görlitz.Finansowanie Sympozjum Pielêgniarskiego w 2013 roku realizo-wane jest ze œrodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regio-nalnego – inwestujemy w wasz¹ przysz³oœæ, oraz dziêki wsparciuEuroregionu Nysa i œrodków OIPiP w Jeleniej Górze i Klinikiw Görlitz.

Personel pielêgniarski z Polski i Niemiec spotyka siê od 2001roku. W trakcie spotkañ okazuje siê, ¿e powinno siê kontynu-owaæ rozmowy, dyskutowaæ i informowaæ nawzajem o ró¿nychproblemach pielêgniarek w poszczególnych krajach i zastosowa-niu najnowszej wiedzy i metod pracy z pacjentem.

Cz³onkowie Fachowej Grupy Pielêgniarskiej wykazuj¹ zainte-resowanie wspóln¹ form¹ doskonalenia zawodowego. Planowa-ne s¹ nastêpne projekty.

Sympozjum Pielêgniarskie „Pielêgniarstwo bez granic”, któ-re odby³o siê 27.09.2013 roku jest owocem wspó³pracy Medizi-nische Kongresse Euroregion Neiße e.V.w Görlitz przewodnicz¹-cy – Dr. Hempel, Städtisches Klinikum gGmbH Görlitz – Dyrek-tor do spraw Pielêgniarstwa Pani Bieder i Okrêgowej Izby Pielê-gniarek i Po³o¿nych w Jeleniej Górze – Pani Przewodnicz¹cejS³ojewskiej-Poznañskiej, jak równie¿ przedstawicieli szpitali zewschodniej Saksonii i szpitali dolnoœl¹skich z: Jeleniej Góry,Boles³awca i Zgorzelca.

Œcis³¹ wspó³pracê przygraniczn¹ mogli obserwowaæ równie¿przedstawiciele Naczelnej Rady Pielêgniarek i Po³o¿nych z War-szawy (Jaros³aw Panek) jak równie¿ przedstawiciele Okrêgowej

4 BIULETYN 3/2013

Aktualizacja danych – nasz obowi¹zek!

Przypominamy, ¿e obowi¹zek aktualizowania danych nak³adana nas Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorz¹dzie pielê-gniarek i po³o¿nych z póŸn. zmianami, Art. 11d.

Zwracamy siê wiêc z proœb¹ o dope³nienie obowi¹zku i uak-tualnienie wpisu w Dziale Rejestru Okrêgowej Izby Pielêgniareki Po³o¿nych w Jeleniej Górze w celu aktualizacji danych w reje-strach pielêgniarek i po³o¿nych. Dane, jakie nale¿y uaktualniæi wymagane dokumenty to:– nazwisko / prawo wykonywania zawodu i akt ma³¿eñstwa– miejsce zamieszkania / pismo informacyjne lub dowód oso-

bisty– miejsce zatrudnienia (podstawowe) / pismo informacyjne– zdobyte kwalifikacje zawodowe:

· tytu³ mgr, licencjata pielêgniarstwa/po³o¿nictwa / dyplomczêœæ A i B,

· tytu³ specjalisty w dziedzinie pielêgniarstwa /dyplom i pra-wo wykonywania zawodu,

· ukoñczone kursy kwalifikacyjne, specjalistyczne / zaœwiad-czenie.

Aktualizacji danych mo¿emy dokonaæ osobiœcie w DzialeRejestru lub korespondencyjnie przesy³aj¹ kserokopie potwier-dzon¹ za zgodnoœæ z orygina³em przez zak³ad pracy.

Okrêgowa Izba Pielêgniarek i Po³o¿nych1-go Maja 27 (III piêtro), 58-500 Jelenia Góra, Polska

tel. (75) 75 356-68..69z dopiskiem RejestrSerdecznie zapraszam

KONSULTANCI WOJEWÓDZCYW DZIEDZINACH

PIELÊGNIARSTWAmgr JOLANTA KOLASIÑSKAUM Wydzia³ Nauk o Zdrowiuul. Bartla 5, 51-618 Wroc³aw

e-mail: [email protected], tel. 71/784-18-45

PIELÊGNIARSTWA RODZINNEGOEWA CHLEBEK

ul. Urzêdnicza 1, 55-020 ¯órawinae-mail: [email protected], tel. 728-515-055

PIELÊGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGOmgr DOROTA MILECKA

Akademicki Szpital Klinicznyul. Borowska 213, 50-556 Wroc³aw

tel. 71/733-11-90, 733-11-95, 662-232-595

PIELÊGNIARSTWA EPIDEMIOLOGICZNEGOmgr KATARZYNA SALIK

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1ul. M. Sk³odowskiej-Curie 58, 50-368 Wroc³awtel. 71/327-09-30, 71/784-21-75, 606 99 30 95

e-mail: [email protected]

PIELÊGNIARSTWA W GINEKOLOGII I PO£O¯NICTWIEmgr URSZULA ¯MIJEWSKA

Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewiczaul. Warszawska 2, 52-114 Wroc³aw

tel. 71/342-86-31 wew. 344, 604-939-455, 667-977-735

Rady Pielêgniarek i Po³o¿nych z Opola (Sabina Wiatkowska,Henryka Homêtowska), Wroc³awia (Urszula Olechowska, AnnaSzafran) oraz Krakowa (Tadeusz Wadas).

Pielêgniarstwo nie zatrzyma³o siê na granicy miedzy krajami.W zjednoczonej Europie zrozumia³ym jest, ¿e pacjenci z jednegokraju lecz¹ siê w innym kraju. Jedyn¹ barier¹ jest ró¿norodnoœæjêzykowa. Z okazji sympozjum „Pielêgniarstwo bez granic” w 2013roku powsta³a idea stworzenia s³ownika, który pos³u¿y jako prze-wodnik dla wszystkich pielêgniarek u³atwiaj¹cy im porozumie-wanie siê. S³ownik zosta³ bardzo pozytywnie odebrany. Pierwszynak³ad rozszed³ siê w mgnieniu oka w dniu Sympozjum. Druginak³ad jest w trakcie druku. Pomys³y na uzupe³nienie nastêpne-go wydania prosimy wysy³aæ na adres e-mail: [email protected] lub [email protected]

Spotkania grup pielêgniarskich s¹ jedyn¹ miêdzynarodow¹inicjatyw¹, która nieprzerwanie od ju¿ 12 lat w przestrzeni pol-sko-niemieckiego pogranicza, cieszy siê powszechnym uznaniemwœród œrodowiska pielêgniarek i po³o¿nych. Sympozja te s¹gwarancj¹ kontynuacji wspó³pracy. Wspólne zaanga¿owanie obukrajów umo¿liwia uzyskania optymalnie wysokiego poziomu sym-pozjum pod k¹tem fachowoœci, organizacji, techniki i kultury.

Wieczór integracyjny pos³u¿y³ nam do pielêgnacji starychprzyjaŸni i zawarcia nowych.


Znajomoœæ podstawowego s³ownictwa polskiego i niemiec-kiego by³a przydatna, ale wspólny taniec w rytmach polskieji niemieckiej muzyki pozwoli³y na doskona³e wzajemne zrozu-mienie siê bez wsparcia t³umaczenia symultanicznego.

Dziêkujemy wyk³adowcom oraz wszystkim zaanga¿owanymz obu krajów, którzy wspierali nas swoj¹ aktywn¹ prac¹.

Grupa Organizacyjna:Birgit Bieder, Annett Laugisch, Ina Schmidt,El¿bieta S³ojewska-Poznañska, Gra¿yna Flasiñska,Barbara Kozomaricz, El¿bieta GajowniczekKoordynator projektu – Steffen WeißTransgraniczny Koordynator Projektu – Beata Buæko



OKRÊGOWA IZBA PIELÊGNIAREK I PO£O¯NYCH Z SIEDZIB¥W KALISZUOKRÊGOWA RADA PIELÊGNIAREK I PO£O¯NYCH

Kalisz, dnia 6 marca 2013 r.

Ministerstwo ZdrowiaDepartament Pielêgniarek i Po³o¿nychul. Miodowa 1500-952 WARSZAWA

W zwi¹zku z licznymi zapytaniami i w¹tpliwoœciamidotycz¹cymi podawania przez pielêgniarki szczepio-nek, z którymi do punktu szczepieñ zg³aszaj¹ siêrodzice, zwracam siê z proœb¹ o wyra¿enie w tej kwestiidefinitywnej opinii. Prawo dopuszcza tak¹ sytuacjê, alemaj¹c na uwadze, ¿e szczepionka bêd¹c lekiem pocho-dzenia biologicznego jest szczególnie wra¿liwa na wa-runki przechowywania z zachowaniem tzw. „zimnego³añcucha” pielêgniarki nie maj¹ pewnoœci, ¿e lek by³przechowywany i transportowany w tych szczególnychwarunkach. Farmaceuta sprzedaj¹cy szczepionkê jestzobowi¹zany poinformowaæ kupuj¹cego o sposobieprzechowywania szczepionki, ale pielêgniarka takiejpewnoœci mieæ nie mo¿e i jest œwiadoma tego, ¿e po-danie szczepionki, która by³a nieprawid³owo przecho-wywana czy transportowana mo¿e stanowiæ zagro¿e-nie dla zdrowia a nawet ¿ycia. Wed³ug opinii znajduj¹-cej siê na stronie Ministerstwa Zdrowia wyra¿onej przezDepartament Matki i Dziecka przy Ministerstwie Zdro-wia cyt. „Lekarz lub pielêgniarka, którzy maj¹ wykonaæszczepienie powinni upewniæ siê, czy szczepionka by³aprzechowywana i transportowana przez pacjenta zgod-nie z zaleceniami producenta. Jeœli nie ma pewnoœci codo prawid³owoœci tych procedur lub jeœli ewidentniedosz³o do naruszenia zasad „zimnego ³añcucha” szcze-pionka nie mo¿e byæ podana. Jeœli b³¹d jest po stroniepacjenta nale¿y szczepionkê zniszczyæ zgodnie z lokal-nymi procedurami, jeœli niew³aœciwa by³a informacjafarmaceuty, szczepionkê nale¿y zwróciæ do apteki.

Jak zauwa¿a Departament Matki i Dziecka dostêp-ne w aptekach szczepionki to preparaty bardzo drogiei jeœli by³y nieodpowiednio przechowywane, transpor-towane mog¹ ulec uszkodzeniu i nie mog¹ byæ stoso-wane, co z kolei nara¿a rodziców na powa¿ne stratyfinansowe. Wobec tych argumentów nie mo¿na wy-kluczyæ, ¿e rodzice w obawie przed powa¿n¹ strat¹finansow¹ i nieœwiadomi zagro¿eñ, nie bêd¹ prawdo-mówni.

Ostatecznie w przypadku wyst¹pienia powik³añ, od-powiedzialnoœci¹ zostanie obarczona pielêgniarka. Ro-dzi siê pytanie: czy w takiej sytuacji pielêgniarka, któramaj¹c odpowiednie przygotowanie zawodowe i kwali-fikacje musi i powinna podaæ szczepionkê przyniesion¹przez rodzica dziecka?

Z powa¿aniemPRZEWODNICZ¥CA

Okrêgowej Rady Pielêgniarek i Po³o¿nych

MINISTERSTWO ZDROWIADepartament Pielêgniarek i Po³o¿nychMZ-PP-077-8870-2/JJ/13

Warszawa, 12 kwietnia 2013 r.

PaniDanuta SzczerbaPrzewodnicz¹caOkrêgowej Rady Pielêgniarek i Po³o¿nychz siedzib¹ w Kaliszu

Szanowna Pani Przewodnicz¹ca

W odpowiedzi na pismo znak: L.dz.OIPiP/ 252/2013, z dnia 6 marca 2013 r.,w sprawie w¹tpliwoœci dotycz¹cych podawania przez pielêgniarkê szczepionek dladzieci, z którymi do punktu szczepieñ zg³aszaj¹ siê rodzice, Departament Pielêgnia-rek i Po³o¿nych przekazuje wyjaœnienia w tym zakresie na podstawie stanowiskawydanego przez Konsultanta Krajowego w dziedzinie pielêgniarstwa, Pani¹ dr hab.n. hum. Mariê Kózkê. Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobie-ganiu oraz zwalczaniu zaka¿eñ i chorób zakaŸnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570,z póŸn. zm.) obowi¹zkowe szczepienia ochronne finansowane s¹ ze œrodkówpublicznych, a realizowane przez œwiadczeniodawcê, z którym Narodowy FunduszZdrowia zawar³ stosowne umowy.

Natomiast w przypadku osób nieposiadaj¹cych uprawnieñ z tytu³u ubezpie-czenia zdrowotnego, koszty szczepieñ s¹ finansowane z bud¿etu pañstwaz czêœci, której dysponentem jest Minister Zdrowia. Same szczepionki, s³u¿¹ce doprzeprowadzania obowi¹zkowych szczepieñ ochronnych, zakupu je Minister Zdro-wia zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych. Ustawa nie wyklucza poda-nia szczepionki uzyskanej poza tym trybem. Zgodnie bowiem z art. 18 ust. 9 ww.ustawy, osoba mo¿e siê pod daæ obowi¹zkowemu szczepieniu ochronnemu z za-stosowaniem szczepionki innej ni¿ nabyta przez Ministra Zdrowia. Jednak w takimwypadku ponosi koszt jej zakupu. Pielêgniarka mo¿e zatem wykonaæ inn¹ szcze-pionkê ni¿ dystrybuowan¹ przez Ministra Zdrowia. Dostarczony produkt leczniczy(np. przez rodziców) musi byæ dopuszczony do obrotu na terenie Polski oraz odpo-wiadaæ merytorycznym wymogom danego szczepienia, wytyczonym w Komunika-cie G³ównego Inspektora Sanitarnego z dnia 29 paŸdziernika 2012 r. w sprawieProgramu Szczepieñ Ochronnych na rok 2013 (Dz. Urz. Ministra Zdrowia z dnia 30paŸdziernika 2012 r. poz. 78).

Pielêgniarki powinny równie¿ zachowaæ warunki stosowania szczepionki okre-œlone w Charakterystyce Produktu Leczniczego tego preparatu. W zasadzie w takichokolicznoœciach pielêgniarki nie powinny odpowiadaæ za ewentualne niekorzystnenastêpstwa u¿ycia takiego produktu. W praktyce nale¿y jednak zachowaæ dodatko-we œrodki ostro¿noœci. Przepisy okreœlaj¹ bo wiem odpowiednie standardy przecho-wywania i dystrybucji szczepionek (np. z art. 18 ust. 8 ww. ustawy wynika, i¿ szcze-pionki zakupione przez Ministra Zdrowia s¹ transportowane i przechowywane z za-chowaniem ³añcucha ch³odnicze go oraz na zasadach okreœlonych w przepisachprawa farmaceutycznego). Wymogi te maj¹ zapewniæ trwa³oœæ i skutecznoœæ danejszczepionki. W przypadku produktu leczniczego dostarczonego przez samego zain-teresowanego mo¿e wyst¹piæ ryzyko niezachowania tych zasad.

Pielêgniarka powinna wiêc uprzedziæ rodziców lub opiekuna prawnegoo zaistnieniu zagro¿enia i uzyskaæ od nich informacjê na temat przechowywaniaczy dystrybucji danej szczepionki (tzn. odebraæ odpowiednie oœwiadczenie na piœmie o ww. okolicznoœciach – formularz zgody i odmowy zgody na szczepienieoraz formularz dotycz¹cy wykorzystania szczepionki dostarczonej przez pacjenta).Jeœli istniej¹ w tym za kresie uzasadnione w¹tpliwoœci (np. pacjent nie wie, nie jestpewien lub ra¿¹co naruszy³ wymagane warunki), po¿¹dana jest odmowa pielê-gniarki u¿ycia dostarczonego produktu. Na mocy bowiem art. 11 ustawy z dnia 15lipca 2011 r. o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej (Dz. U. Nr 174, poz. 1039, z póŸn.zm.), pielêgniarka wykonuje swój zawód z nale¿yt¹ starannoœci¹, zgodnie z zasada-mi etyki zawodowej, poszanowania praw pacjenta, dba³oœci¹ o jego bezpieczeñ-stwo, wykorzystuj¹c wskazania aktualnej wiedzy medycznej.

6 BIULETYN 3/2013


Ponadto art. 12 ww. ustawy stanowi, ¿e pielêgniarka mo¿eodmówiæ wykonania zlecenia lekarskiego oraz wykonania innegoœwiadczenia zdrowotnego niezgodnego z jej sumieniem lub zakre-sem posiadanych kwalifikacji, podaj¹c przyczynê odmowy na piœmieprze³o¿one mu lub osobie zlecaj¹cej. W przypadku odmowy pielê-gniarka ma obowi¹zek niezw³ocznego uprzedzenia pacjenta lub jegoprzedstawiciela ustawowego b¹dŸ opiekuna faktycznego o takiej od-mowie. W przypadku odst¹pienia od realizacji œwiadczeñ zdrowot-nych pielêgniarka ma obowi¹zek uzasadniæ i odnotowaæ ten faktw dokumentacji medycznej. W sytuacji, gdy pielêgniarka ma uzasad-nione w¹tpliwoœci co do jakoœci szczepionki transportowanej i/lubprzechowywanej w niew³aœciwych warunkach, powinna odmówiæjej wykorzystania i zasugerowaæ produkt, który w¹tpliwoœci tych niestwarza (dotyczy to tak¿e przypadków, gdy szczepionka przechowy-wana w lodówce pacjenta uleg³a zamro¿eniu, np. w wyniku umiesz-czenia jej w zamra¿alniku lub w bezpoœrednim kontakcie z oblodzon¹œcian¹ lodówki). Odebranie wspomnianego powy¿ej oœwiadczeniajest wskazane, gdy¿ wykonanie szczepienia wymaga odpowiednie-go udokumentowania.

Na mocy bowiem art. 17 ust. 8 ustawy o zapobieganiu oraz zwal-czaniu zaka¿eñ i chorób zakaŸnych u ludzi, osoby przeprowadzaj¹ceszczepienia ochronne zosta³y zobowi¹zane do prowadzenia doku-mentacji medycznej dotycz¹cej szczepieñ ochronnych,w tym przechowywania kar ty uodpornienia oraz dokonywania wpi-sów potwierdzaj¹cych wykonanie szczepienia. Rozwiniêcie tej po-winnoœci nastêpuje w rozporz¹dzeniu Ministra Zdrowia z dnia18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowi¹zkowych szczepieñ ochron-nych (Dz, U. Nr 182, poz. 1086). Zgodnie z § 9, ust. l, informacje natemat szczepieñ ochronnych wykonanych od dnia urodzenia s¹dokumentowane:– w karcie uodpornienia, której wzór okreœla za³¹cznik nr 2 do

rozporz¹dzenia,– w ksi¹¿eczce szczepieñ, której wzór okreœla za³¹cznik nr 3 do

rozporz¹dzenia, stanowi¹cej odrêbn¹ czêœæ w³¹czon¹ do ksi¹¿eczkizdrowia.W obu tych dokumentach nale¿y odnotowaæ informacje na te-

mat nazwy u¿ytej szczepionki, numeru jej serii oraz daty szczepienia.Dane te zamieszcza siê w odpowiednich rubrykach na formularzu,odnoœnie do poszczególnych rodzajów szczepieñ. Kartê uodpornie-nia przechowuje — jak wspomniano — osoba przeprowadzaj¹ caszczepienie ochronne. Natomiast ksi¹¿eczkê szczepieñ za³o¿on¹ dladziecka przekazuje siê za pokwitowaniem jego przedstawicielowiustawowemu (osobie sprawuj¹cej prawn¹ pieczê nad dzieckiem) lubopiekunowi faktycznemu. W zwi¹zku z powy¿szym, pielêgniarka posiadaj¹ca uprawnienia do wykonywania szczepieñ powinna je wyko-naæ, jednak¿e w sytuacji uzasadnionych w¹tpliwoœci co do jakoœciszczepionki transportowanej i/lub przechowywanej w niew³aœciwychwarunkach, powinna odmówiæ podania takiej szczepionki.

Z powa¿aniemDyrektor Departamentu Pielêgniarek i Po³o¿nych

Beata Cholewka

STANOWISKA MINISTERSTWA ZDROWIA

OdpowiedŸ Ministerstwa na stanowiska i apele okrêgowych radpielêgniarek i po³o¿nych.

STANOWISKOdotycz¹ce Stanowisk Okrêgowych Izb Pielêgniarek i Po³o¿nychw sprawie wprowadzenia do treœci rozporz¹dzeñ Ministra Zdro-wia tzw. koszykowych oraz zarz¹dzeñ Prezesa NFZ kryteriów:norm zatrudnienia oraz kwalifikacyjnych pielêgniarek i po³o¿-nych, (minimalne kwalifikacje oraz obligatoryjnie wy¿szy po-ziom kwalifikacji) do warunków kontraktowania œwiadczeñ zdro-wotnych realizowanych w ramach œrodków publicznych i zró¿ni-cowania wartoœci jedno stek rozliczeniowych œwiadczeñ zdro-wotnych w zale¿noœci od poziomu kwalifikacji pielêgniareki po³o¿nych.

Œwiadczeniodawca udzielaj¹cy œwiadczeñ gwarantowanychw trybie hospitalizacji i hospitalizacji planowanej obowi¹zany jestdo zapewnienia ca³odobowej opieki lekarskiej i pielêgniarskiej lubpo³o¿nych we wszystkie dni tygodnia, zgodnie z § 4a rozporz¹dze-nia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009r. w sprawie œwiadczeñgwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. Nr 140,poz. 1143, z póŸn. zm.). Przy czym nale¿y podkreœliæ, i¿ w przypad-ku pielêgniarek i po³o¿nych, w zakresie nie uregulowanym w przed-miotowym rozporz¹dzeniu, nastêpowaæ bêdzie z uwzglêdnieniemminimalnej liczby pielêgniarek i po³o¿nych, ustalonej na podstawieprzepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o dzia³alnoœci leczni-czej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217). Zgodnie z przepisami wskazanejustawy niniejsze normy zatrudnienia pielêgniarek i po³o¿nych do-tycz¹ podmiotów leczniczych niebêd¹cych przedsiêbiorstwami.

Natomiast zgodnie z art. 132 ust. l ustawy z dnia 27 sierpnia2004 roku o œwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych zeœrodków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z póŸn.zm.), podstaw¹ udzie lania œwiadczeñ gwarantowanych finanso-wanych ze œrodków publicznych jest umowa o udzielanie œwiad-czeñ opieki zdrowotnej zawarta pomiêdzy Œwiadczeniodawcaa dyrektorem oddzia³u wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdro-wia. W œwietle powy¿szego ka¿dy podmiot wykonuj¹cy dzia³alnoœælecznicz¹ finansowan¹ ze œrodków publicznych, zawieraj¹c umowêz Narodowym Funduszem Zdrowia, obowi¹zany jest do spe³nieniawarunków realizacji œwiadczeñ opieki zdrowotnej okreœlonychw tzw. rozporz¹dzeniach koszykowych. Kwestia dotycz¹ca zapew-nienia w³aœciwej obsady pielêgniarskiej uregulowana jest równie¿w rozporz¹dzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 ma ja 2008 r. w sprawieogólnych warunków umów o udzielanie œwiadczeñ zdrowotnych(Dz. U. Nr 81, poz. 484), które okreœla, i¿ niezale¿nie od formy dzia-³alnoœci podmiotu leczniczego, ka¿dy Œwiadczeniodawca zobowi¹-zany jest wykonywaæ umowê zgodnie z warunkami udzielania œwiad-czeñ okreœlonymi w ogólnych warunkach, odrêbnych przepisachoraz zgodnie z warunkami wymaganymi od œwiadczeniodawców,okreœlonymi przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w szcze-gó³owych materia³ach informacyjnych dla poszczególnych rodza-jów œwiadczeñ (zarz¹dzenia Prezesa NFZ).

Zapisy szczegó³owych materia³ów informacyjnych stanowi¹integraln¹ czêœæ zawieranej z NFZ umowy. W materia³ach tychw wybranych œwiadczeniach gwarantowanych zawarte s¹ tak¿e wa-runki dotycz¹ ce liczby i kwalifikacji zatrudnianego personelu me-dycznego, w tym tak¿e pielêgniarek i po³o¿nych, np. w oddzialeneonatologicznym (I poziom referencyjny) do zapewnienia ca³odo-bowej opieki wskazane jest zapewnienie pielêgniarek lub po³o¿-

Okrêgowy S¹d Pielêgniarek i Po³o¿nych we Wroc³awiu Orzeczeniemz dnia 10 paŸdziernika 2012 roku w sprawie sygn. akt OSPiP/5/I/11uniewinni³ EL¯BIETÊ GRABOWSK¥ od pope³nienia zarzucanych jejczynów. Naczelny S¹d Pielêgniarek i Po³o¿nych utrzyma³ w mocy powy¿szeorzeczenie.

KANCELARIA ADWOKACKA – Adwokat Ilona Grabasul. Grottgera 15/1, 58-500 Jelenia Góra, tel./fax 75 753 38 34, 608 580 700


STANOWISKOw sprawie rodzaju dyplomów uzyskiwanych po ukoñczeniu stu-diów pomostowych przez pielêgniarki i po³o¿ne Osoby, któreukoñcz¹ studia pomostowe dla pielêgniarek i po³o¿nych otrzy-muj¹ dyplom ukoñczenia studiów pierwszego stopnia odpo-wiednio na kierunku pielêgniarstwo lub po³o¿nictwo.

Zgodnie z art. 52 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodachpielêgniarki i po³o¿nej (Dz. U. nr 174, poz. 1039 z póŸn. zm.)pielêgniarka uzysku je kwalifikacje zawodowe po ukoñczeniu szko-³y pielêgniarskiej. Szko³¹ pielêgniarsk¹ jest uczelnia prowadz¹cakszta³cenie na kierunku pielêgniarstwo na poziomie:– studiów pierwszego stopnia,– studiów drugiego stopnia Kszta³cenie w szkole pielêgniar-

skiej na poziomie studiów pierwszego stopnia:1) trwa co najmniej 3 lata i obejmuje co najmniej 4600 godzin

kszta³cenia zawodowego, w tym kszta³cenie kliniczne sta-nowi co najmniej 1/2, a kszta³cenie teoretyczne co naj-mniej 1/3 wymiaru kszta³cenia,

2) mo¿e trwaæ krócej ni¿ 3 lata – w przypadku pielêgniarek,które posiadaj¹ œwiadectwo dojrza³oœci i ukoñczy³y liceummedyczne lub szko³ê policealn¹ albo szko³ê pomaturaln¹,kszta³c¹c¹ w zawodzie pielêgniarki, jeœli po ich ukoñczeniupielêgniarka uzyska wiedzê, kwalifikacje i umiejêtnoœci od-powiadaj¹ce wiedzy, kwalifikacjom i umiejêtnoœciom uzy-skanym po ukoñczeniu studiów o których mowa w pkt 1.Standardy kszta³cenia dla kierunku pielêgniarstwo okre-œlaj¹ przepisy wydane na podstawie art. 9b ust.1 ustawyz dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wy¿szym(Dz. U. z 2012 r., poz. 572 z póŸn. zm.).

Standardy te, dla studiów pierwszego i drugiego stopnia naww. kierunku okreœlone s¹ w rozporz¹dzeniu Ministra Nauki i Szkol-nictwa Wy¿szego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardówkszta³cenia dla kierunków: lekarskiego, lekarsko-dentystyczne-go, farmacji, pielêgniarstwa i po³o¿nictwa (Dz. U. poz. 631).

W powy¿szych standardach okreœlone s¹ ogólne i szczegó³o-we efekty kszta³cenia w zakresie: wiedzy, umiejêtnoœci i kompe-tencji spo³ecznych Natomiast zgodnie z § 3 ust. 1 rozporz¹dzeniaMinistra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie szczegó³o-wych warunków prowadzenia studiów dla pielêgniarek i po³o¿-nych, które posiadaj¹ œwiadectwo dojrza³oœci i ukoñczy³y liceummedyczne lub szko³ê policealn¹ albo szko³ê pomaturaln¹, kszta³-c¹c¹ w zawodzie pielêgniarki i po³o¿nej (Dz. U. poz. 770) – pro-gram kszta³cenia na studiach zawodowych, w tym wymiar zajêæteoretycznych, praktycznych i praktyk zawodowych, ustala uczel-nia, uwzglêdniaj¹c ró¿nice programowe pomiêdzy teœciami kszta³-cenia okreœlonymi w standardach kszta³cenia dla kierunków stu-diów pielêgniarstwo i po³o¿nictwo oraz programami nauczaniazrealizowanymi odpowiednio w szko³ach o których mowa w § 1przedmiotowego rozporz¹dzenia. Jednoczeœnie, zgodnie z roz-porz¹dzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 sierpnia 2012 r. w spra-wie szczegó³owych wymagañ dotycz¹cych kszta³cenia pielêgnia-rek i po³o¿nych (Dz. U. poz. 970) uczelnia zobowi¹zana jest spe³-niaæ wymagania dotycz¹ce sposobu realizacji programu kszta³-cenia okreœlone w § 2, zgodnie z którymi proces kszta³cenia:jest ukierunkowany na uzyskanie wiedzy, umiejêtnoœci oraz kom-petencji spo³ecznych niezbêdnych do wykonywania zawoduodpowiednio pielêgniarki lub po³o¿nej, sprzyja rozwijaniu umie-jêtnoœci samokszta³cenia, a program kszta³cenia umo¿liwia po-


nych – równowa¿nik co najmniej 0,44 etatu pielêgniarki lub po³o¿nejna jedno ³ó¿ko (stanowisko) noworodkowe; w oddziale udarowymdo leczenia udaru mózgu – zapewnienie pielêgniarek – równowa¿nikco najmniej l etatu na jedno ³ó¿ko intensywnej opieki medycznej orazrównowa¿nik co najmniej l etatu na dwa ³ó¿ka wczesnej rehabilitacjineurologicznej – nie mniej ni¿ równowa¿nik 12 etatów. Kwalifikacjes¹ równie¿ okreœlone np. dla pielêgniarek anestezjologicznych, opie-ki d³ugoterminowej domowej, jak te¿ pielêgniarek i po³o¿nych podstawowej opieki zdrowotnej. Œwiadczeniodawcy, którzy podpisaliz NFZ umowê o udzielanie œwiadczeñ opieki zdrowotnej, s¹ zobowi¹-zani do przestrzegania przepisów dotycz¹cych zatrudnienia i podle-gaj¹ nadzorowi oraz kontroli uprawnionych organów Narodowe goFunduszu Zdrowia. Nale¿y te¿ nadmieniæ, i¿ zasady i tryb postêpowa-nia w sprawie zawarcia umów o udziela nie œwiadczeñ opieki zdro-wotnej reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o œwiadcze-niach opieki zdrowotnej finansowanych ze œrodków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z póŸn. zm.) oraz zarz¹dzenia Nr 54/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 30 wrze-œnia 2011 r. w sprawie okreœlenia kryteriów oceny ofert w postêpo-waniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie œwiadczeñ opieki zdro-wotnej (z póŸn. zm.) wydane na podstawie art. 102 ust. 5 pkt 25i art. 146 ust. l pkt 2 ww. ustawy.

Jednoczeœnie nale¿y wskazaæ, ¿e Fundusz jest obowi¹zany za-pewniæ równe traktowanie wszystkich œwiadczeniodawców ubiega-j¹cych siê o zawarcie umowy o udzielanie œwiadczeñ opieki zdrowot-nej i prowadziæ postêpowa nie w sposób gwarantuj¹cy zachowanieuczciwej konkurencji, co okreœla art. 134 ww. ustawy. Zasada równe-go traktowania œwiadczeniodawców przejawia siê w stosowaniu ta-kich samych kryteriów do wszystkich œwiadczeniodawców bior¹cychudzia³ w danym postêpowaniu. Niedopuszczalne jest stosowanie doniektórych œwiadczeniodawców dodatkowych kryteriów, wzglêdniewy³¹czenie stosowania okreœlonych kryteriów wobec niektórychœwiadczeniodawców np. wy³¹czenie przepisów rozporz¹dzenia z dnia31 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu ustalania minimalnych normzatrudnienia pielêgniarek i po³o¿nych w podmiotach leczniczych nie-bêd¹cych przedsiêbiorstwami (Dz. U. poz. 1545). Nale¿y jednocze-œnie podkreœliæ, i¿ fakt przyst¹pienia oferenta (indywidualne praktykipielêgniarskie) do konkursu ofert nie oznacza, ¿e jego oferta zostaniewybrana bez wzglêdu na jej ostateczn¹ ocenê punktow¹. Zatem kwe-stia wprowadzenia jednakowych kryteriów kontraktowania œwiad-czeñ zdrowotnych, np. wymóg zapewnienia pielêgniarek lub po³o¿-nych specjalistek w dziedzinach pielêgniarstwa mo¿e spowodowaætrudnoœci w realizacji niektórych œwiadczeñ gwarantowanych, z uwa-gi na zró¿nicowan¹ liczbê pielêgniarek i po³o¿nych posiadaj¹cychwymagan¹ specjalizacjê w dziedzinach pielêgniarstwa w po szcze-gólnych rejonach kraju. Zmiana innych przepisów np. rozporz¹dze-nia Ministra Zdrowia z dnia 29 paŸdziernika 2003 r. w sprawie wykazudziedzin pielêgniarstwa oraz dziedzin maj¹cych zastosowanie w ochro-nie zdrowia, w których mo¿e byæ prowadzona specjalizacja i kursykwalifikacyjne oraz ramowych programów specjalizacji dla pielêgnia-rek i po³o¿nych (Dz. U. Nr 197, poz. 1922, z póŸn. zm.), w perspekty-wie po winna doprowadziæ do wyrównania liczby pielêgniarek i po-³o¿nych specjalistek w dziedzinach pielêgniarstwa w poszczególnychrejonach kraju. Wówczas bêdzie mo¿na wprowadziæ zmiany w tzw.rozporz¹dzeniach koszykowych poprzez okreœlenie kryteriów kwalifi-kacyjnych dla pielêgniarek i po³o¿nych. Wczeœniejsze wpisanie tegowymogu, bez zapewnienia wykwalifikowanej kadry pielêgniarskieji po³o¿nych, mo¿e spowodowaæ trudnoœci w kontraktowaniu œwiad-czeñ gwarantowanych.

z upowa¿nienia Ministra ZdrowiaPodsekretarz Stanu

Aleksander Sopliñski

8 BIULETYN 3/2013


g³êbienie wiedzy przydatnej do wykonywania zawodu odpowied-nio pielêgniarki lub po³o¿nej, w szczególnoœci przez organizacjêzajêæ fakultatywnych i wyk³adów monograficznych.

Z powy¿szego wynika, i¿ uczelnia tak musi zorganizowaæ pro-ces kszta³cenia na studiach pomostowych dla pielêgniarek, abyabsolwenci tych studiów uzyskali wiedzê, kwalifikacje i umiejêtno-œci odpowiadaj¹ce wiedzy, kwalifikacjom i umiejêtnoœciom uzyski-wanym po ukoñczeniu studiów pierwszego stopnia na kierunkupielêgniarstwo i w konsekwencji otrzymali dyplom licencjata pielê-gniarstwa. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku studiówpomostowych dla po³o¿nych.

STANOWISKOdotycz¹ce Apelu Okrêgowych Izb Pielêgniarek i Po³o¿nych w spra-wie okreœlenia warunków tworzenia kierowniczych stanowiskpielêgniarskich i po³o¿niczych

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o dzia³alnoœci leczniczej(Dz. U. 2013 r. poz. 217) w art. 49 wskazuje, i¿ w podmiocie leczni-czym niebêd¹cym przedsiêbiorc¹ przeprowadza siê konkurs na sta-nowiska: kierownika; zastêpcy kierownika, w przypadku gdy kie-rownik nie jest lekarzem; ordynatora; naczelnej pielêgniarki lub prze-³o¿onej pielêgniarek; pielêgniarki oddzia³owej. Na podstawie dele-gacji ustawowej, o której mowa w art. 49 ust. 8 ww. ustawy,Minister Zdrowia wyda³ rozporz¹dzenie z dnia 6 lute go 2012 r.w sprawie sposobu przeprowadzania konkursu na niektóre stano-wiska kierownicze w podmiocie leczniczym niebêd¹cym przedsiê-biorc¹ (Dz. U. poz.182).

Natomiast w Taryfikatorze kwalifikacyjnym, stanowi¹cym za-³¹cznik do rozporz¹dzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r.w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszcze-gólnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych nie-bêd¹cych przedsiêbiorcami (Dz. U. Nr 151, poz. 896), szczegó³owookreœlono kwalifikacje wymagane od pracowników na poszczegól-nych rodzajach stano wisk pracy w podmiotach leczniczych niebê-d¹cych przedsiêbiorcami. Otó¿, przepis art. 49 ww. ustawy odnosisiê tylko do podmiotów leczniczych niebêd¹cych przedsiêbiorcamii reguluje sposób obsady stanowisk w drodze konkursu, enumera-tywnie wymienionych w ust. 1 tego przepisu. Zgodnie z art. 49 ust.2 ww. ustawy konkurs na stanowisko kierownika oraz zastêpcykierownika pod miotu og³asza podmiot tworz¹cy, a na pozosta³estanowiska – kierownik. Z unormowañ zawartych w powy¿szymprzepisie wynika, ¿e pod miotom odpowiedzialnym za dokonanieobsady stanowisk wskazanych w art. 49 ust. 1 ww. ustawy niepozostawiono swobody w wyborze osoby, i tym samym zatrudnie-nia tych osób bez przeprowadzenia konkursu. Jednoczeœnie nale¿yzwróciæ uwagê na treœæ art. 42 ust. 1 ww. ustawy, który przewiduje,i¿ ustrój podmiotu leczniczego niebêd¹cego przedsiêbiorc¹ orazinne sprawy dotycz¹ce jego funkcjonowania nieuregulowanew ustawie, okreœla statut. W zwi¹zku z tym, okreœlenie rodzajówposzczególnych stanowisk, o których mowa w art. 49 ust. 1 ww.ustawy mo¿e byæ równie¿ przedmiotem regulacji statutowej.Niemniej jednak, statut podmiotu leczniczego niebêd¹cego przed-siêbiorc¹ nie mo¿e odmiennie regulowaæ spraw odrêbnie unormo-wanych w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o dzia³alnoœci leczni-czej. Samodzielnoœæ aktu wewnêtrznego w zakresie kszta³towaniaustroju i struktury organizacyjnej danego podmiotu obejmuje za-tem wy³¹cznie sprawy nieuregulowane w ustawie. Natomiast usta-wa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o dzia³alnoœci leczniczej, jak i ww.

rozporz¹dzenie przewiduj¹ okreœlone elementy ustroju dzia³aniapodmiotów leczniczych niebêd¹cych przedsiêbiorcami, w tymw szczególnoœci obsadê stanowiska naczelnej pielêgniarki lub prze-³o¿onej pielêgniarek, precyzuj¹c dodatkowo warunki, jakie musz¹spe³niaæ osoby zatrudnione na tych stanowiskach. Orzecznictwos¹dów administracyjnych wskazuje, ¿e stanowisko naczelnej pielê-gniarki lub prze³o¿onej pielêgniarek w podmiocie lecz niczym nie-bêd¹cym przedsiêbiorc¹ jest obligatoryjne. Zgodnie z wyrokiemWSA w Gliwicach z dnia 15 paŸdziernika 2010 r. (sygn.: IV Sa/GI519/10) powo³ywanie osób na stanowiska na czelnej pielêgniarkilub prze³o¿onej pielêgniarki, o których mowa w art. 44a ust. l pkt 4i 5 ustawy z 1991 roku o zak³adach opieki zdrowotnej (obecniew art. 49 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o dzia³alno-œci leczniczej), wymaga przeprowadzenia konkursu. W zwi¹zkuz tym, je¿eli w akcie wewnêtrznym danego podmiotu) usuniêto testanowiska lub wprowadzono na ich miejsce inne stanowiska, dlaobsadzenia których konkurs nie jest wymagany, to stanowi to „obej-œcie” prawa.

W ocenie s¹du nie jest mo¿liwe odejœcie od stanowisk okreœlo-nych w ustawie i wprowadzenia stanowisk, które s¹ sprecyzowanei wskazane w rozporz¹dzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników naposzczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczni-czych niebêd¹cych przedsiêbiorstwa mi. Ponadto Wojewódzki S¹dAdministracyjny w sentencji wyroku przyj¹³ tezê, i¿: „mo¿liwe jestwprowadzenie stanowisk przewidzianych w statucie szpitala, aletylko i wy³¹cznie obok tych, które wymagane s¹ przez ustawê”.Podobne stanowiska zosta³y przedstawione w innych wyrokachs¹dów administracyjnych (zobacz: wyrok WSA z dnia 18 stycznia2011 r. sygn.: III SA/Kr 571/10, wyrok WSA z dnia 13 paŸdziernika2009 r. sygn.: III SA.KR 265/09).

Nale¿y zaznaczyæ, ¿e przepis art. 49 ust. 1 ww. ustawy nie okre-œla stanowiska sensu stricte nazwanego jako: dyrektor ds. pielê-gniarstwa, co nie oznacza, ¿e kierownik danego podmiotu leczni-czego niebêd¹cego przedsiêbiorc¹, je¿e li jest to uzasadnione po-trzebami tego podmiotu, nie mo¿e utworzyæ takiego stanowiskapracy. Istotne jest jednak to, ¿e kierownik nie mo¿e np. poprzezzmianê statutu wprowadziæ zmiany organizacyjnej, która powodo-wa³yby zast¹pienie stanowisk wybieranych w trybie konkursowym,wskazanym w art. 49 ust. 1 ww. ustawy przez inne stanowiska,którym odpowiada³yby te same obowi¹zki i uprawnienia (np. zast¹-pienie stanowiska naczelnej pielêgniarki, stanowiskiem dyrektords. pielêgniarstwa). W doktrynie podkreœla siê, ¿e „¿e wszelkie dzia-³ania maj¹ce na celu nieobsadzanie stanowisk wymienionychz nazwy w art. 49 ust. 1 ww. ustawy i zamieszczonych w regulami-nie organizacyjnym, a w ich miejsce tworzenie – w zakresie meryto-rycznym to¿samym z tymi stanowiskami – inaczej nazwanych ko-mórek organizacyjnych i innych stanowisk, bêd¹ stanowiæ próbêobejœcia przepisów ww. ustawy”. Natomiast, NSA w wyroku z dnia27 sierp nia 2008 r. (sygn. II OSK 666/08) stwierdzi³, ¿e: „Skoro art.44 ust. 1 ustawy wymaga, by stanowisko naczelnej pielêgniarkiw publicznych zak³adach opieki zdrowotnej (poza wyj¹tkiem wska-zanym w tym przepisie) obsadzane by³o w wyniku konkursu, a oso-ba ta powinna legitymowaæ siê okreœlonym w Taryfikatorze kwalifi-kacyjnym wykszta³ceniem i sta¿em pracy, to wykreœlenie ze statututego stanowiska i zast¹pienie go innym, nieprzewidzianym w prze-pisach, któremu mia³yby byæ przypisane te same obowi¹zki i upraw-nienia, jakie mia³a osoba zatrudniona na stanowisku naczelnej pie-lêgniarki w oczywisty sposób narusza obowi¹zuj¹ce przepisy i wy-kracza poza zakres spraw, które mog¹ byæ uregulowane w statucie



(...)”. Powy¿szy wyrok NSA, choæ odnosi³ siê do kwestii doty-cz¹cej stanowisk konkursowych w okresie obowi¹zywania usta-wy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zak³adach opieki zdrowotnej(Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z póŸn. zm.), to dotyczy w tymsamym zakresie uregulowañ, o których mowa w art. 49 ust. 1ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o dzia³alnoœci leczniczej.

W zwi¹zku z powy¿szym nale¿y stwierdziæ, ¿e statut pod-miotu leczniczego niebêd¹cego przedsiêbiorc¹ nie mo¿e okre-œlaæ poszczególnych stanowisk wybieranych w trybie konkur-sowym w sposób inny ni¿ jest to uregulowane w art. 49 ustawyz dnia 15 lipca 2011 r. o dzia³alnoœci leczniczej, gdy¿ nie mo¿eodmiennie regulowaæ spraw unormowanych ww. ustawie. Swo-boda podmiotów w zakresie kszta³towania ustroju i strukturyorganizacyjnej podmiotu leczniczego niebêd¹cego przedsiê-biorc¹ mo¿e obejmowaæ wy³¹cznie sprawy nieuregulowanew ustawie, które równie¿ nie mog¹ byæ z t¹ ustaw¹ sprzeczne.

STANOWISKOdotycz¹ce Apelu Okrêgowych Izb Pielêgniarek i Po³o¿nychw sprawie prawa pielêgniarek i po³o¿nych do urlopu na poratowanie zdrowia Urlop dla poratowania zdrowia jest toszczególne uprawnienie, przys³uguj¹ce tylko niektórym gru-pom zawodowym z uwagi na szczególny rodzaj i warunkiwykonywanej przez nich pracy np. nauczycielom.

W odniesieniu do nauczycieli podstaw¹ prawn¹ udzieleniaim takiego urlopu jest art. 73 ust. 11 ustawy z dnia 26 stycznia1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674,z póŸn. zm.) oraz rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia a dnia 27paŸdziernika 2005 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenianauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia (Dz. U. Nr 233,poz. 1991). Nale¿y zauwa¿yæ, i¿ w kontekœcie m.in. wysokichkosztów zwi¹zanych z udzielaniem urlopów dla poratowaniazdrowia nauczycielom, w Ministerstwie Edukacji Narodowejpodjêto prace nad projektem za³o¿eñ do ustawy o zmianie usta-wy Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw reguluj¹-cych w odmienny sposób powy¿sze kwestie. W ramach nowe-lizacji ww. ustawy planuje siê doprecyzowanie zasad, trybui kryteriów udzielania urlopu nauczycielowi. Proponowane zmia-ny okreœlaj¹ m.in., i¿ urlop dla poratowania zdrowia bêdzie udzie-lany nauczycielowi w celu przeprowadzenia zalecone go lecze-nia choroby zagra¿aj¹cej wyst¹pieniem choroby zawodowej lubinnej choroby spowodowanej dzia³aniem czynników szkodli-wych dla zdrowia wystêpuj¹cych w œrodowisku pracy albow zwi¹zku ze sposobem wykonywania pracy. Planuje siê tak¿ezmiany w zakresie wymiaru urlopu poprzez proporcjonalne jegoobni¿enie, stosownie do okresu przepracowanego w danymroku.

W zwi¹zku z brakiem udokumentowanych danych o wp³ywiewykorzystywanych urlopów na obni¿enie absencji chorobowejoraz na poprawê stanu zdrowia i podtrzymanie aktywnoœci za-wodowej nauczycieli, wydaje siê, ¿e idea udzie lania ich nauczy-cielom nie sprawdzi³a siê w dotychczasowym kszta³cie. Dlategote¿, w opinii Pani dr Ewy W¹growskiej-Koski, Konsultanta Krajo-wego w dziedzinie medycyny pracy, wprowadzenie przedmioto-wego urlopu dla innych grup zawodowych, w tym pielêgniareki po³o¿nych, wydaje siê w¹tpliwe i mog¹ce budziæ kontrowersje,równie¿ ze wzglêdu na wysokie kosz ty dla bud¿etu pañstwabêd¹ce efektem wprowadzenia takiego przywileju.

STANOWISKOdotycz¹ce Apelu Okrêgowych Izb Pielêgniarek i Po³o¿nych w spra-wie ujednolicenia dokumentacji pielêgniarskiej/po³o¿niczej wewszystkich podmiotach leczniczych na terenie ca³ego kraju

Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w spra-wie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej prze-twarzania (Dz. U. Nr 252, poz. 1697, z póŸn. zm.) zawiera kompleksoweregulacje dotycz¹ce dokumentacji medycznej prowadzonej przez wszyst-kie podmioty udzielaj¹ce œwiadczeñ zdrowotnych. Przepisy rozporz¹-dzenia obowi¹zuj¹ równie¿ pielêgniarki i po³o¿ne udzielaj¹ce œwiad-czeñ zdrowotnych w podmiotach leczniczych, tak te¿ w ramach praktykindywidualnych albo grupowych. Rozporz¹dzenie wskazuje rodzaje do-kumentacji oraz zakres informacji i danych, jakie po winna ona zawie-raæ. W tym znaczeniu mo¿na uznaæ, i¿ jest to dokumentacja jednolita.Natomiast wprowadzanie jednakowych wzorów po szczególnych ro-dzajów druków, wi¹¿¹cych dla wszystkich podmiotów udzielaj¹cychœwiadczeñ pielêgniarskich, nie wydaje siê celowe, w szczególnoœciz uwagi na coraz szersze zastosowanie postaci elektronicznej doku-mentacji medycznej. Wyj¹tek stanowi karta obserwacji przebiegu poro-du, której wzór okreœla za³¹cznik nr 2 do rozporz¹dzenia. Wprowadzeniewzorów dokumentacji medycznej w ca³ym zakresie wymaga zmianybrzmienia delegacji ustawowej, na podstawie której wydawane jest roz-porz¹dzenie Ministra Zdrowia. Dokumentacja pielêgniarska winna spe³-niaæ wymogi ww. rozporz¹dzenia, szczegó³owo odzwierciedlaæ wyko-nane œwiadczenia i czynnoœci pielêgniarskie oraz sytuacjê pacjentaw kontekœcie oddzia³ywania pielêgniarskiego na jego stan zdrowiai funkcjonowania oraz byæ komplementarna do pozosta³ej dokumenta-cji medycznej indywidualnej i zbiorczej prowadzonej w pod miocie lecz-niczym. Nale¿y podkreœliæ, ¿e odpowiedzialnoœæ za zarz¹dzanie pod-miotem leczniczym, w tym za rodzaj, zakres i sposób przetwarzaniaprowadzonej dokumentacji medycznej ponosi jego kierownik, którymo¿e wprowadziæ, wypracowane przez pielêgniarsk¹ kadrê kierownicz¹wspólnie z pielêgniarkami podmiotu leczniczego, wzory formularzyi zasady ich wype³niania.

STANOWISKOdotycz¹ce Stanowisk Okrêgowych Izb Pielêgniarek i Po³o¿nychw sprawie wprowadzenia jednolitego bazowego katalogu diagnozi procedur pielêgniarskich i po³o¿niczych (ICNP)

Miêdzynarodowa Klasyfikacja Praktyki Pielêgniarskiej „ICNP”, zwa-na dalej Klasyfikacj¹, jest miêdzynarodowym standardem opisuj¹cymm. in. diagnozy oraz wynikaj¹ce z nich czynnoœci pielêgniarskie i po³o¿-nicze. W systemie ochrony zdrowia funkcjonuje kil kanaœcie ró¿negorodzaju klasyfikacji, dotycz¹cych np. schorzeñ, diagnoz, samodzielno-œci psychoruchowej pacjentów itp., które merytorycznie obejmuj¹ pod-stawowe aspekty pracy pielêgniarki/po³o¿nej. Dostrzegaj¹c g³ówny cel,polegaj¹cy na potrzebie unifikacji procedur w procesie opieki pielê-gniarskiej w Polsce, Ministerstwo Zdrowia nie kwestionuje znaczeniaKlasyfikacji, jej upowszechnienia i wykorzystania, czego wyrazem s¹dotychczasowe prace realizowane w Centrum Systemów Informacyj-nych Ochrony Zdrowia (CSIOZ).

Najczêœciej wskazywanym przez przedstawi cieli œrodowiska zawo-dowego pielêgniarek i po³o¿nych do osi¹gniêcia celem, zwi¹zanymz wprowadzeniem Klasyfikacji jest ujednolicenie jêzyka opisuj¹cego prak-tykê pielêgniarsk¹. W przypadku rozwa¿enia podjêcia decyzji o wdro¿e-niu Klasyfikacji wprowadzane w ramach niej dane mog³yby dostarczaædo systemu e-Zdrowie bie¿¹cej informacji m.in. o diagnozach pielê-

10 BIULETYN 3/2013


gniarskich, planowaniu opieki pielêgniarskiej, stosowanych pro-cedurach, zu¿ywanych lekach, materia³ach medycznych itp. Wœródistotniejszych, zastosowañ Klasyfikacji w praktyce pielêgniar-skiej warto te¿ wymieniæ jej przydatnoœæ w:– monitorowaniu liczby personelu pielêgniarskiego, w aspekcie

m.in. oceny potrzeb kadrowych,– rzetelnej wycenie œwiadczeñ,– kszta³towaniu wysokoœci wynagrodzeñ pielêgniarki w relacji do

faktycznie wykonanych zadañ,– obszarze jakoœci opieki pielêgniarskiej; zak³ada siê pozytywny

wp³yw zastosowania Klasyfikacji na wzrost poziomu bezpieczeñ-stwa pacjentów oraz personelu medycznego, w tym zmniejsze-nie liczby zdarzeñ niepo¿¹danych, poprzez bie¿¹ce monitorowa-nie dzia³añ i interwencji pielêgniarskich.

Niemniej proces wprowadzania Klasyfikacji bêdzie niew¹t-pliwie wi¹za³ siê z koniecznoœci¹ poniesienia dodatkowychkosztów, wynikaj¹cych m.in. z:– potrzeby przeszkolenia kadry pielêgniarskiej i po³o¿niczej

w zakresie pos³ugiwania siê Klasyfikacj¹, (prognozowane przezPrzewodnicz¹c¹ Rady ds. e-Zdrowia potrzeby szkoleniowe doty-czy³yby przeszkolenia oko³o 20 tyœ. osób, tzw. liderów) oraz do-celowo objêcie przeszkoleniem pielêgniarek i po³o¿nych, którew tym zakresie nie zosta³y objête programem kszta³cenia;

– koniecznoœci zakupu przez podmioty lecznicze programów u¿yt-kowych (licencji) oraz przez niektóre z podmiotów zakupu do-datkowego wyposa¿enia w postaci sprzêtu informatycznegoo parametrach u¿ytkowych umo¿liwiaj¹cych korzy stanie z apli-kacji. Nale¿a³oby równie¿ wspomnieæ, ¿e dotychczas g³ównymŸród³em informacji m.in. o zasobach kadrowych pielêgniareki po³o¿nych jest statystyka publiczna, w tym resortowa.

W ocenie Ministerstwa Zdrowia mo¿liwoœæ za stosowania Kla-syfikacji o zasiêgu ogólnopolskim by³aby uwarunkowana potrzeb¹wczeœniejszego zbadania, czy dziêki jej wykorzystaniu zbierane in-formacje bêd¹: kompletne, rzetelne, aktualne i czy jej zastosowaniebêdzie przydatne w ramach sprawozdawczoœci publicznej. Przyokazji nale¿y dodaæ, i¿ stosowany obecnie system rozliczeñ Naro-dowego Funduszu Zdrowia ze œwiadczeniodawcami w zakresieœwiadczeñ pielêgniarskich nie wymaga korzystania z Klasyfikacji,który bazuje na Miêdzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Cho-rób i Problemów Zdrowotnych Re wizja Dziesi¹ta, powszechnienazywanej – ICD-10 (§ 7 ust. 1 rozporz¹dzenia Ministra Zdrowiaz dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumenta-cji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. Nr 252, poz.1697, z póŸn. zm.)). Zdaniem Ministerstwa Zdrowia dotychczaso-wa wiedza w kwestii efektów pe³nego praktycznego zastosowaniaKlasyfikacji do rozliczania procedur pielêgniarskich w systemieochrony zdrowia w Polsce jest jeszcze niewystarczaj¹ca, aby po-zwala³a na arbitralne wprowadzenie Klasyfikacji do systemu, po-przez zmianê ww. rozporz¹dzenia, al bowiem mog³oby to przynieœæskutki odbiegaj¹ce od oczekiwanych. Poza ogólnym algorytmempostêpowania medycznego, wynikaj¹cym z bezpoœredniego przet³umaczenia procedur na jêzyk polski, przygotowanie takich proce-dur powinno równie¿ uwzglêdniaæ m.in.: dostêpnoœæ œrodkóww systemie, w tym przewidzianych na finansowanie skutków wpro-wadzenia Klasyfikacji, poziom wyposa¿enia pod miotów leczniczychw sprzêt i materia³y, a tak¿e zawieraæ uregulowania w kwestiachorganizacyjnych bezpoœrednio zwi¹zanych z opiek¹ pielêgniarsk¹/po³o¿nicz¹. Ponadto wydaje siê, ¿e procedury powinny byæ skore-lowane zarówno ze struktur¹ organizacyjn¹ podmiotu, jak równie¿

obowi¹zuj¹c¹ w nim organizacj¹ i trybem pracy oraz wynikaj¹cymiz nich zakresami odpowiedzialnoœci pracowników medycznych (pie-lêgniarek, po³o¿nych) np. w poszczególnych oddzia³ach, izbie przy-jêæ, szpitalnym od dziale ratunkowym lub w podstawowej opiecezdrowotnej. Powy¿sze uwarunkowania wskazuj¹ na potrzebê opra-cowania i doprecyzowania, wynikaj¹cych z Klasyfikacji, odpowied-nich procedur, które by³yby w³aœciwe dla profilu dzia³alnoœcileczniczej, uwzglêdniaj¹c specyfikê poszczególnych podmiotówleczniczych.

Nieodzowne zatem wydawa³oby siê uruchomienie Klasyfikacjiw formie pilota¿owej, sprawdzenie i poddanie ocenie uzyskanychwyników na bazie tzw. próbki reprezentatywnej, a nastêpnie po-równanie ich z dotychczas funkcjonuj¹cym systemem prowadze-nia dokumentacji pielêgniarskiej oraz rozliczeñ z p³atnikiem œwiad-czeñ pielêgniarskich. W kwestii realizacji postulatu œrodowiska pie-lêgniarskiego wpisuj¹cego siê w realizacjê programu e-Zdrowie,Ministerstwo Zdrowia ju¿ od kilku lat pilotuje zadania wynikaj¹cez ww. programu. Nadmieniam, i¿ w tej sprawie zosta³y uruchomio-ne czynnoœci, zlecone podleg³ej jednostce, tj. Centrum SystemówInformacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ). Jednostka ta od kilkulat realizuje projekt Systemu Informacji Medycznej pod nazw¹ e-Zdrowie. Wprowadzenie zatem Klasyfikacji bêd¹cej czêœci¹ progra-mu e-Zdrowie, by³oby mo¿liwe po wczeœniejszym uruchomieniusystemu informatycznego w ramach ww. programu. W toku reali-zacji prac wdro¿eniowych programu e-Zdrowie pod robocz¹ nazw¹:Platformy P1 obejmuj¹cej Elektroniczn¹ Platformê Gromadzenia,Analizy i Udostêpniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Me-dycznych oraz Platformy P2 (Platforma udostêpniania on – linêprzedsiêbiorcom us³ug i zasobów cyfrowych rejestrów medycz-nych), stanowi¹cych czêœci sk³adowe elektronicznego projektue-Zdrowie, CSIOZ poinformowa³o Ministerstwo Zdrowia o uzyska-niu zgody Miêdzynarodowej Rady Pielêgniarskiej na niekomercyj-ne udostêpnia nie Klasyfikacji podmiotom wykonuj¹cym dzia³al-noœæ lecznicz¹, stanowi¹c przyczynek do dalszych prac nad wdro-¿eniem spójnej terminologii.

Powo³ana przez Dyrektora CSIOZ Rada do spraw e-Zdrowiaw pielêgniarstwie, z zadaniem wspó³dzia³ania z CSIOZ w zakresieprojektów e-Zdrowia, aktualnie prowadzi prace nad elektroniczn¹dokumentacj¹ pacjenta w odniesieniu do opieki pielêgniarskiej.Poza eksperckim wsparciem projektu e-Zdrowie kolejnym istotnymzadaniem Rady w opiece pielêgniarskiej jest równie¿ przedstawia-nie rekomendacji dla przedsiêwziêæ o charakterze edukacyjnymi informacyjno-promocyjnym. W toku kontynuacji podjêtych prac,pozwalaj¹cych na sukcesywne wypracowywanie kolejnych elemen-tów modelu Klasyfikacji, stanowi¹cych bazê do podjêcia ewentual-nej decyzji o jej wdro¿eniu, której nadrzêdnym za³o¿eniem jest po-prawa funkcjonowania systemu opieki pielêgniarskiej, MinisterstwoZdrowia nadal liczy na aktywn¹ wspó³pracê ze œrodowiskiempielêgniarek i po³o¿nych w tej sprawie.

ZAGUBIONOPrawo Wykonywania Zawodu Pielêgniarki

nr 1103481 P nr serii AA 0127479wydane przez

Okrêgow¹ Radê Pielêgniarek i Po³o¿nychw Jeleniej Górze

na nazwisko EL¯BIETA BORKOWSKA


INFORMACJA DOT. APELU ORPIP

Informacja na temat odpowiedzi Ministerstwa Zdrowia w spra-wie Apelu Okrêgowych Rad Pielêgniarek i Po³o¿nych doty-cz¹cego przestrzegania minimalnych norm zatrudnienia pie-lêgniarek i po³o¿nych oraz Stanowiska Nr 9 Naczelnej RadyPielêgniarek i Po³o¿nych w sprawie nowelizacji zapisów roz-porz¹dzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 rokuw sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnie-nia pielêgniarek i po³o¿nych w podmiotach leczniczych nie-bêd¹cych przedsiêbiorcami.

W piœmie z dnia 5 i 12 lipca 2013 roku Pan PodsekretarzStanu Aleksander Sopliñski zwraca uwagê, i¿ rozporz¹dzenieMinistra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 roku w sprawie sposo-bu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielêgniarek i po-³o¿nych w podmiotach leczniczych niebêd¹cych przedsiêbiorca-mi (Dz. U. z 2012 r., poz. 1545), wskazuje sposób ustaleniaminimalnych norm zatrudnienia pielêgniarek i po³o¿nych w pod-miotach leczniczych niebêd¹cych przedsiêbiorcami.

Pan Minister podkreœla, i¿ regulacje w zakresie stosowaniaminimalnych norm obowi¹zuj¹ ka¿dy podmiot wykonuj¹cy dzia-³alnoœæ lecznicz¹ realizuj¹cy œwiadczenia gwarantowane przez Na-rodowy Fundusz Zdrowia ze œrodków publicznych. W zwi¹zkuz tym, zgodnie z art. 31d usta wy z dnia 27 sierpnia 2004 r.o œwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze œrodkówpublicznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027 ze zm.) mini-ster w³aœciwy do spraw zdrowia okreœli³ w drodze rozporz¹dzeñ,w poszczególnych zakresach, o których mowa w art. 15 ust. 2pkt 1-8 i 10-13, wykazy œwiadczeñ gwarantowanych wraz z okre-œleniem: 1) poziomu lub sposobu finansowania danego œwiad-czenia gwarantowanego, o którym mowa w art. 18, art. 33 i art.41, maj¹c na uwadze treœæ rekomendacji oraz uwzglêdniaj¹c kry-teria okreœlone w art. 31a ust. 1; 2) warunków realizacji danegoœwiadczenia gwarantowanego, w tym dotycz¹cych personelumedycznego i wyposa¿enia w sprzêt i aparaturê medyczn¹, ma-j¹c na uwadze koniecznoœæ zapewnienia wysokiej jakoœci œwiad-czeñ opieki zdrowotnej oraz w³aœciwego zabezpieczenia tych œwiad-czeñ. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 rokuo dzia³alnoœci leczniczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 217) minimalnenormy zatrudnienia pielêgniarek i po³o¿nych dotycz¹ podmio-tów leczniczych niebêd¹cych przedsiêbiorcami.

Pan Minister wyjaœnia, i¿ w chwili obecnej Ministerstwo Zdro-wia planuje przeprowadzenie zmian w ustawie z dnia 15 kwietnia2011 roku o dzia³alnoœci leczniczej w za kresie rozszerzenia obo-wi¹zku stosowania minimalnych norm zatrudnienia pielêgniareki po³o¿nych na wszystkie pod mioty lecznicze. Ponadto,w piœmie czytamy, i¿ zgodnie z ustaleniami z samorz¹dem pielê-gniarek i po³o¿nych oraz zwi¹zkami zawodowy mi, Minister Zdro-wia rozpocz¹³ cykl roboczych spotkañ dotycz¹cych nowelizacjiprzedmiotowego rozporz¹dzenia. Pragnê podkreœliæ, i¿ Naczel-na Rada Pielêgniarek i Po³o¿nych podtrzymuje koniecznoœæwprowadzenia zmian w obecnym kszta³cie rozporz¹dzenia w spra-wie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielêgnia-rek i po³o¿nych w podmiotach leczniczych niebêd¹cych przed-

siêbiorcami (Dz. U. z 31 grudnia 2012 r., poz. 1545) i przywró-cenia nastêpuj¹cych zapisów wykreœlonych na etapie procedo-wania przedmiotowego rozporz¹dzenia:– obsada pielêgniarek i po³o¿nych w od dziale lub innych

komórkach organizacyjnych o tym samym profilu nie mo¿ebyæ mniejsza ni¿ 2 pielêgniarki lub po³o¿ne na zmianie;

– do minimalnych norm zatrudnienia nie wlicza siê zatrudnio-nej kadry kierowniczej pielêgniarskiej i po³o¿niczej;

– przy ustalaniu minimalnej normy zatrudnienia w przedsiêbior-stwie, w którym wykonywane s¹ stacjonarne œwiadczenia zdro-wotne szpitalne lub inne ni¿ szpitalne, w oddzia³ach o po-szczególnych pro filach, przyjmuje siê œredni czas œwiadczeñpielêgniarskich bezpoœrednich wy nosz¹cy odpowiednio dokategorii opieki, zgodnie z brzmieniem § 2 projektu rozporz¹-dzenia;

– w bloku operacyjnym na jeden czynny stó³ operacyjny (jedenpacjent), co najmniej jedn¹ pielêgniarkê, albo po³o¿n¹ opera-cyjn¹ i jedn¹ pielêgniarkê albo po³o¿n¹ asystuj¹c¹ pielêgniar-ce albo po³o¿nej operacyjnej. Naczelna Rada Pielêgniareki Po³o¿nych wielokrotnie zwraca³a uwagê na nie prawid³owo-œci zwi¹zane z ustalaniem minimalnych norm zatrudnienia pie-lêgniarek i po³o¿nych, jednoosobowych dy¿urach stosowa-nych w niektórych szpitalach lub ograniczeniem obsadypielêgniarek, po³o¿nych na zmianie nieadekwatnej do przy-dzielonych zadañ zawodowych. Roz porz¹dzenie w tym brzmie-niu przyczyni siê do pogorszenia warunków pracy pielêgnia-rek i po³o¿nych.

Prezes NRPiPdr n. med. Gra¿yna Rogala-Pawelczyk

BRUKSELA WYRÓWNUJE SZANSEPOLSKICH PIELÊGNIAREK I PO£O¯NYCH

Od dziœ (9.10.2013) kwalifikacje ponad po³owy polskich pie-lêgniarek, które by³y tego pozbawione, bêd¹ automatycznieuznawane we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Oznacza to,¿e równie¿ te najbardziej doœwiadczone i najd³u¿ej pracuj¹ce w za-wodzie (licea medyczne przesta³y istnieæ w 1996) pielêgniarki mog¹bez dodatkowych formalnoœci podejmowaæ pracê w dowolnymkraju cz³onkowskim UE. Parlament Europejski uchwali³ zmianyw Dyrektywie 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Radyws. Uznawania Kwalifikacji Zawodowych, które umo¿liwiaj¹:

„1) automatyczne uznawanie kwalifikacji pielêgniarek – ab-solwentek liceów medycznych (na zasadzie praw nabytych),

2) zmianê warunków uznawania kwalifikacji pielêgniarek i po-³o¿nych – absolwentek szkó³ pomaturalnych polegaj¹c¹ na skróce-niu wymaganego doœwiadczenia zawodowego (3 kolejne lataz ostatnich 5 lat, zamiast 5 lat doœwiadczenia z ostatnich 7 lat)”.

O ten zapis rz¹d polski zabiega³ od ponad siedmiu lat, obligo-wany do tego przez samorz¹d i zwi¹zek zawodowy pielêgniarek


12 BIULETYN 3/2013

i po³o¿nych. Obie organizacje jeszcze na poziomie negocjacji akce-syjnych alarmowa³y, ¿e strona polska nie dok³ada starañ, by zapew-niæ polskim pielêgniarkom i po³o¿nym takich samych warunkówuznania kwalifikacji w UE jak przedstawicielkom tych zawodówz innych krajów-kandydatów.Po uchwaleniu dyrektywy dok³ada³ystarañ, by pominiête absolwentki liceów medycznych, które stano-wi³y wówczas blisko 70 proc. wszystkich zarejestrowanych pielê-gniarek, zosta³y zrównane w prawach z pielêgniarkami maj¹cymiwykszta³cenie pomaturalne lub wy¿sze.

10 paŸdziernika 2006 roku NRPiP i OZZPiP wyda³y wspólnykomunikat, w którym domaga³y siê od Premiera Rz¹du RP wyja-œnienia, dlaczego w akcie akcesyjnym zabrak³o zapisu uznaj¹cegokwalifikacje blisko 177 855 polskich pielêgniarek i po³o¿nych.

W niespe³na tydzieñ (2-6.10.06) zebrano 60 tys. podpisów pie-lêgniarek, po³o¿nych, lekarzy i pacjentów z proœb¹ o interwencjê(po³owê podpisanych kartek przekazano Prezydentowi RP, drug¹Przewodnicz¹cemu Komisji Europejskiej). 12 paŸdziernika 2006 r.do Brukseli uda³a siê 25-osobowa delegacja przedstawicielek obuzawodów, które spotka³y siê z polskimi eurodeputowanymi orazprzedstawicielami Komisji Europejskiej.

17 paŸdziernika odby³o siê spotkanie Ministra Zdrowia z dele-gatkami, które wróci³y z Brukseli. Minister Zdrowia zobowi¹za³ siêwyst¹piæ do Rady Ministrów z wnioskiem o podjêcie dzia³añ zmie-rzaj¹cych do zmiany zapisu dyrektywy oraz podjêcia prac nad zmian¹rozporz¹dzenia MZ o tzw. studiach pomostowych. W grudniu tegoroku ukaza³o siê oœwiadczenie Ministra Zdrowia, ¿e „dyplomyi œwiadectwa uzyskane przez polskie pielêgniarki i po³o¿ne w po-przednich systemach kszta³cenia nie trac¹ i nie strac¹ w przysz³oœciwa¿noœci na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.”, a „ukoñczenietzw. studiów pomostowych nie jest obowi¹zkowe dla pielêgniareki po³o¿nych”. Choæ nie obowi¹zkowe, studia pomostowe w latach2008-2013 ukoñczy³o 34 tys. pielêgniarek (zarówno absolwen-tek 5-letnich szkó³ medycznych, jak i absolwentek medycznychszkól pomaturalnych). Studia pomostowe s¹ wspó³finansowaneprzez Uniê Europejsk¹, jako forma pomocy tym polskim pielêgniar-kom, które do tej pory mia³y utrudniony dostêp do unijnego rynkupracy. Dziêki zmianie dyrektywy 2005/36/WE, oko³o 150 tys.pielêgniarek – absolwentek liceów medycznych bêdzie mog³obez przeszkód podj¹æ pracê w dowolnym kraju UE. Ciekawe,ile z nich skorzysta z tej szansy i na ile to uszczupli i tak ju¿dramatycznie spadaj¹c¹ liczbê pielêgniarek w Polsce.

Opublikowano: œroda, 07, sierpieñ 2013

LIST OTWARTYPrezes Naczelnej Rady Pielêgniarek i Po³o¿nych dr n. med.Gra¿yny Rogali-Pawelczyk kierowanego do Prezesa Zarz¹du Fun-dacji Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznej Pomocy Jerzego Owsiaka.

PanJerzy OwsiakPrezes FundacjiWielka Orkiestra Œwi¹tecznej Pomocy

Szanowny Panie,z wielkim smutkiem przyjê³am Pana wypowiedŸ w dniu 11 lipcabr. podczas konferencji prasowej dotycz¹c¹ pielêgniarek pracu-j¹cych w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdañsku, przy-toczon¹ w tekœcie pt. Nie chc¹ sprzêtu Owsiaka? „Pielêgniarkibrzydz¹ siê myæ pacjentów”. Zarzut, ¿e „Szpital na Dêbinkachodmówi³ przyjêcia czêœci sprzêtu dla geriatrii. Chodzi o fotele domycia. Twierdz¹c, ¿e nie myje, bo nie lubi. Takich rzeczy siê nierobi” (cyt. za link do artyku³u) jest zbyt powa¿ny, ¿eby przedsta-wiaæ go bez weryfikacji. Powody odmowy przyjêcia od WOŒPoferowanego sprzêtu publicznie wyt³umaczy³ zastêpca dyrektoraszpitala dr Tadeusz Jêdrzejczyk. Pragnê przy okazji podkreœliæ,¿e Szpital, którego dotyczy Pana wypowiedŸ otrzyma³ w maju br.tytu³ „Wzorcowej Placówki S³u¿by Zdrowia” przyznawany przezFundacjê Dzieciom „Zd¹¿yæ z Pomoc¹”.

Nie wchodz¹c w polemikê miêdzy Panem a Dyrekcj¹ UCKw Gdañsku, chcê zwróciæ uwagê na to, ¿e wypowiedŸ, byæ mo¿eniefortunnie, pod wp³ywem emocji, wyg³oszona, zaczê³a ju¿ ¿yæw³asnym ¿yciem uderzaj¹c we wszystkie pracuj¹ce pielêgniarkii pielêgniarzy. U¿ycie w tytule tekstu cudzys³owu sugeruje, ¿eistotnie wypowiedzia³ Pan krzywdz¹ce nas zdanie „Pielêgniarkibrzydz¹ siê myæ pacjentów”. Ma Pan zapewne œwiadomoœæ, ¿eta opinia uderza nie tylko w pielêgniarki zatrudnione na oddzialewewnêtrznym i geriatrii UCK w Gdañsku, ale w ka¿d¹ osobêwykonuj¹c¹ ten zawód. Wykonuj¹c¹ go z poœwiêceniem, z naj-wy¿sz¹ starannoœci¹ i trosk¹ nie tylko o zdrowie, ale te¿ komfortpacjentów, którymi siê opiekuje.

Jako Prezes Naczelnej Rady Pielêgniarek i Po³o¿nych sta-nowczo protestujê przeciwko takim krzywdz¹cym uogólnieniom.W naszym kraju z roku na rok maleje liczba chêtnych do wyko-nywania tego zawodu, a jednoczeœnie roœnie liczba osób potrze-buj¹cych fachowej opieki pielêgniarskiej. Nie przybêdzie ich, je-œli opinia publiczna bêdzie karmiona nieprzemyœlanymi bonmotami, które przyci¹gaj¹c zainteresowanie Czytelników jedno-czeœnie podrywaj¹ zaufanie do jakoœci opieki œwiadczonej przezpielêgniarki i pielêgniarzy. Szkoda jest tym wiêksza, ¿e wypo-wiedŸ pad³a z ust Osoby tak szanowanej i obdarzonej du¿¹ spo-³eczn¹ sympati¹. Przyjê³am j¹ z tym wiêksz¹ przykroœci¹, ¿e pie-lêgniarki i pielêgniarze aktywnie i masowo wspieraj¹ dzia³aniaWOŒP od pocz¹tku jej istnienia.

Oczekujê, ¿e œwiadomy wagi wypowiedzianego oskar¿enia,publicznie przeprosi Pan za szkodê, jak¹ ono przynios³o.

Z powa¿aniemPrezes Naczelnej Rady Pielêgniarek i Po³o¿nych

dr n. med. Gra¿yna Rogala-Pawelczyk



OBOWI¥ZKI ADMINISTRATORADANYCH OSOBOWYCH

Obowi¹zki administratora danych osobowych w podmiocieleczniczym (w praktyce pielêgniarki i po³o¿nej). Administratordanych osobowych w podmiocie leczniczym jest zobowi¹zany dozastosowania œrodków technicznych i organizacyjnych zapewnia-j¹cych ochronê przetwarzanych danych osobowych.

Podstawowym elementem ochrony danych osobowych jestzapewnienie przetwarzania danych zgodnie z ich przeznacze-niem.

Zgodnie z art. 27 ustawy o ochronie danych osobowych daneo stanie zdrowia s¹ uznawane za dane wra¿liwe. Ich przetwa-rzanie jest mo¿liwe wy³¹cznie w celu oceny stanu zdrowia, œwiad-czenia us³ug medycznych lub leczenia pacjentów. Nie mo¿na wiecdanych pacjentów zawartych w dokumentacji medycznej wyko-rzystywaæ do innych celów ni¿ œwiadczenie us³ug zdrowotnych(np. do przedstawienia oferty ubezpieczenia zdrowotnego.

Uprawnienie do przetwarzania danych wra¿liwych jest zastrze-¿one wy³¹cznie dla osób zawodowo zajmuj¹cych siê leczeniemlub œwiadczeniem us³ug medycznych oraz zarz¹dzaniem tymi us³u-gami. Nale¿¹ do nich miêdzy innymi: pielêgniarki, po³o¿ne, leka-rze, stomatolodzy.

Administrator danych osobowych nie mo¿e wiêc upowa¿niæosób niezwi¹zanych z procesem leczenia do przetwarzaniadanych zawartych w dokumentacji medycznej.

Zasady przechowywania i archiwizacji dokumentacji medycz-nej zosta³y opisane w artykule „Dokumentacja medyczna. Zasa-dy przechowywania i archiwizacji dokumentacji medycznej”.

Kolejnym elementem jest ochrona danych osobowych przeddostêpem do nich osób nieupowa¿nionych, przed ich zmian¹,utrat¹, uszkodzeniem lub zniszczeniem.

Rozporz¹dzenie Ministra Spraw Wewnêtrznych i Administracji

z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentacji przetwarza-nia danych osobowych oraz warunków technicznych i organiza-cyjnych, jakim powinny odpowiadaæ urz¹dzenia i systemy infor-matyczne s³u¿¹ce do przetwarzania danych osobowych (Dz. U.Nr 100, poz. 1024) okreœla:– sposób prowadzenia i zakres dokumentacji opisuj¹cej sposób

przetwarzania danych osobowych,– warunki techniczne i organizacyjne, jakim powinny odpowia-

daæ urz¹dzenia i systemy informatyczne s³u¿¹ce do przetwa-rzania danych osobowych,

– wymagania w zakresie odnotowywania udostêpniania danychosobowych i bezpieczeñstwa przetwarzania danych osobo-wych,

– trzy poziomy ochrony danych przetwarzanych w systemachinformatycznych (podstawowy, podwy¿szony i wysoki).

Zastosowane przez Administratora Danych Osobowych œrod-ki ochrony oraz organizacja pracy powinna znaleŸæ swojeodzwierciedlenie w tworzonej i aktualizowanej dokumentacji.

Podstawowym dokumentem stworzonym przez Administra-tora Danych Osobowych jest „Polityka Bezpieczeñstwa Infor-macji”, która powinna opisaæ zasady i regu³y postêpowania,które nale¿y stosowaæ, aby w³aœciwie wykonaæ obowi¹zki zwi¹-zane z przetwarzaniem danych osobowych.

W przypadku przetwarzania danych w systemie informatycz-nym konieczne jest opracowanie „Instrukcji Zarz¹dzenia Sys-temem Informatycznym”, okreœlaj¹cej sposób zarz¹dzania sys-temem informatycznym, s³u¿¹cym do przetwarzania danych oso-bowych. W przypadku posiadania kilku systemów instrukcjapowinna byæ stworzona dla ka¿dego z nich.

Zakres dokumentacji tworzonej przez Administratora Danychpowinien byæ dostosowany do struktury podmiotu. Nie jest mo¿-liwe przygotowanie wzoru dokumentacji dla ró¿nej wielkoœci pod-miotów.

Najwa¿niejszymi elementami, które powinny znaleŸæ siêw dokumentacji s¹:· wykaz budynków, pomieszczeñ lub czêœci pomieszczeñ, two-

rz¹cych obszar, w którym przetwarzane s¹ dane osobowe,· wykaz zbiorów danych osobowych wraz ze wskazaniem pro-

gramów zastosowanych do przetwarzania tych danych,· okreœlenie œrodków technicznych i organizacyjnych niezbêd-

nych dla zapewnienia poufnoœci, integralnoœci i rozliczalnoœciprzetwarzanych danych,

· procedury nadawania uprawnieñ do przetwarzania danychi rejestrowania tych uprawnieñ w systemie informatycznymoraz wskazanie osoby odpowiedzialnej za te czynnoœci,

· stosowane metody i œrodki uwierzytelnienia oraz proceduryzwi¹zane z ich zarz¹dzaniem i u¿ytkowaniem,

· procedury rozpoczêcia, zawieszenia i zakoñczenia pracy prze-znaczone dla u¿ytkowników systemu,

· procedury tworzenia kopii zapasowych zbiorów danych orazprogramów i narzêdzi programowych s³u¿¹cych do ich prze-twarzania wraz z miejscem i okresem ich przechowywania.

Sporz¹dzi³Arkadiusz Szczeœniak

G³ówny informatyk NIPiP


14 BIULETYN 3/2013

Systemy informatyczne w pracypielêgniarki, po³o¿nej – eWUŒ

Elektroniczna Weryfikacja Uprawnieñ Œwiadczeniobiorców– eWUŒ www.ewus.csioz.gov.pl jest systemem z któregomog¹ korzystaæ œwiadczeniodawcy, którzy maj¹ dostêp doInternetu i uzyskali od NFZ odpowiednie upowa¿nienie. Sys-tem pozwala na potwierdzenie prawa pacjenta do œwiadczeñopieki zdrowotnej finansowanych ze œrodków publicznych.Ÿród³o: www.nfz.gov.pl Zasady pracy w eWUŒ

Œwiadczeniobiorca musi wyznaczyæ Lokalnego Admini-stratora, któremu powierzy wystêpowanie do Funduszuo sporz¹dzenie dokumentu potwierdzaj¹cego prawo do uzy-skania dostêpu do us³ugi eWUŒ. W ramach sk³adania wnio-sku o nadanie dostêpu, upowa¿niona osoba podpisuje rów-nie¿ oœwiadczenie o przestrzegania przepisów dotycz¹cychzapewnienia bezpieczeñstwa przetwarzania danych, w szcze-gólnoœci przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101,poz. 926, z póŸn. zm.) oraz o zachowaniu w tajemnicyi nieujawniania danych pozyskanych z Funduszu. Admini-strator Lokalny nadaje i odbiera uprawnienia do pracyw systemie eWUŒ innym upowa¿nionym pracownikomœwiadczeniodawcy, okreœlanym przez NFZ Opera torami.Posiada równie¿ uprawnienie do wystêpowania o potwier-dzenie ubezpieczenia lecz w wiêkszoœci przypadków to Ope-ratorzy bêd¹ wystêpowali o potwierdzenia ubezpieczenia.Bior¹c pod uwagê specyfikê organizacji pracy u po szcze-gólnych œwiadczeniodawców nale¿y przypuszczaæ, i¿ dla pa-cjentów zg³aszaj¹cych siê do rejestracji, oso by tam zatrud-nione (w tym pielêgniarki i po³o¿ne) po winny byæ Operato-rami upowa¿nionymi do weryfikacji ubezpieczenia. W przy-padku pacjentów podlegaj¹cym d³u¿szemu leczeniu, np.w szpitalu, Administrator Lokalny mo¿e „hurtowo” weryfi-kowaæ uprawnienia pacjentów. Odbywa siê to z u¿yciem na-rzêdzi automatyzuj¹cych ten proces. Zarówno Administra-tor Lokalny jaki i Operatorzy musz¹ przestrzegaæ przepi-sów dotycz¹cych zapewnienia bezpieczeñstwa przetwarza-nych danych, w szczególnoœci ustawy o ochronie danychosobowych. W przypadku nie przestrzegania ww. przepi-sów lub stworzenia zagro¿enia dla bezpieczeñstwa przetwa-rzania danych NFZ mo¿e ode braæ uprawnienia dla Operato-ra lub Administratora Lokalnego. Mo¿e byæ to równoznacz-ne z brakiem mo¿liwoœci poœwiadczania uprawnieñ do ubez-pieczenia. Podstawowe zasady „bezpiecznej” pracy w sys-temie eWUŒ: Prace w systemie eWUŒ mo¿na rozpocz¹ædopiero po uzyskaniu upowa¿nienia do przetwarzania da-nych zawartych w systemie eWUŒ. Wraz z upowa¿nieniemAdministrator powinien prze kazaæ do zapoznania siêInstrukcjê Zarz¹dzenia Systemem Informatycznym e-WUŒ(zakres zawartoœci opi sany tutaj: Obowi¹zki administrato-ra danych osobowych w podmiocie leczniczym (w prakty-ce pielêgniarki).

Arkadiusz SzczeœniakG³ówny Informatyk NIPiP

INFORMACJA EFN W SPRAWIEMODERNIZACJI DYREKTYWY 36/2005/UE

Szanowni Pañstwo,przesy³am do wiadomoœci i upowszechnienia poni¿sz¹ informacjê z EFN

W dniu 12 czerwca 2013 r. podpisano po rozumienie trójstronne,w sprawie zmienionej dyrektywy o wzajemnym uznawaniu kwalifikacjizawodowych (dyrektywa 2005/36/WE). Po formalnym zatwierdzenia tek-stu, w dniu 27 czerwca 2013 r. przez COREPER, 9 Lipca od by³o siêg³osowanie Komisji Rynku Wewnêtrznego i Ochrony KonsumentówParlamentu Europejskiego, podczas którego z przewa¿aj¹c¹ wiêkszo-œci¹ g³osów – 37 g³osów za i 2 wstrzymuj¹cych siê, zatwierdzono wynikidyskusji unijnych prowadzonych w Komisji Europejskiej, ParlamencieEuropejskim i Radzie Unii Europejskiej. Jednym z wa¿nych rezultatówdla pielêgniarek, który osi¹gniêto w czasie tego trudnego procesu jestw³¹czenie 8 kluczowych efektów nauczania do art. 31, które koncen-truj¹ siê na: planowaniu, organizowaniu, wdra¿aniu, ocenie i zapewnie-niu jakoœci opiece pielêgniarskiej.

Nastêpnym krokiem bêdzie dalsze rozwija nie kompetencji w za³¹cz-niku V do dyrektywy w drodze aktów delegowanych. Dyrektywa wpro-wadza tak¿e europejsk¹ legitymacjê zawodow¹ maj¹c¹ na celu uprosz-czenie i przyspieszenie procesu wzajemnego uznawania kwalifikacji dlapielêgniarek, które chc¹, aby przemieszczaæ siê w obrêbie UE. W cza-sach kryzysu i ciêæ etatów, jest to kluczowe rozwi¹zanie dla pielêgnia-rek. Po wejœciu w ¿ycie dyrektywy, uruchomione zostanie kilka mechani-zmów, takich jak system IMI, który zapewnia, ¿e pielêgniarki europej-skie, które chc¹ siê prze nieœæ w inne miejsce pracy mo¿e za¿¹daæ posia-dania europejskiej legitymacji zawodowej, która dowiedzie, ¿e ich kwa-lifikacje s¹ w pe³ni rozpoznane/uznane. Wreszcie dyrektywa podkreœlakoniecznoœæ rewizji Profesjonalnego Kszta³cenia Ustawicznego (Conti-nuous Professional Development – CPD) dla pielêgniarek i innych pra-cowników ochrony zdrowia. Uznano to jako priorytet dla Komisji Euro-pejskiej, który ma zasadnicze znaczenie, co zosta³o wzmocnione w dy-rektywie, w celu zapewnienia, ¿e wszyscy pracownicy ochrony zdrowias¹ w stanie regularnie aktualizowaæ swoj¹ wiedzê, umiejêtnoœci i kom-petencje.

Bior¹c to wszystko pod uwagê, mo¿na powiedzieæ, ¿e wiele jest jesz-cze do zrobienia w tym wa¿nym procesie modernizacji, wiedz¹c, ¿e gdydyrektywa zostanie oficjalnie opublikowana (do koñca roku), nastêpnekroki bêd¹ mia³y na celu wprowadzenie w niezbêdnych narzêdzi do za-pewnienia odpowiedniego i pe³nego wdro¿enia dyrektywy na szczeblukrajowym. Ostateczne g³osowanie w sprawie zmodernizowanego tek-stu odbêdzie siê w dniu 7 paŸdziernika 2013 podczas sesji plenarnejParlamentu Europejskiego w Strasburgu. Podsumowuj¹c, EFN dziêkujetwórcom polityki w UE za ich wsparcie dla pielêgniarek w procesie mo-dernizacji i ¿yczy im wszystkim powodzenia na przysz³oœæ, w swoichprzysz³ych przedsiêwziêciach zawodowych oraz w czasie najbli¿szychwyborów. Pielêgniarki rozpoznaj¹ w swoim g³osowaniu na cz³onkówParlamentu zwolenników pielêgniarek i pielêgniarstwa.

EFN, 9 lipca 2013 r. z powa¿aniemdr Dorota Kilañska

mgr pielêgniarstwa,Cz³onek Zarz¹du Europejskiej Federacji Stowarzyszeñ Pielêgniarek (EFN)

Przewodnicz¹ca Zarz¹du Oddzia³u Polskie Towarzystwo Pielêgniarskie,Oddzia³ w £odzi ul. Piotrkowska 17, 90-406 £ódŸ tel. +48 606 118 367



MINISTERSTWO ZDROWIADepartament Pielêgniarek i Po³o¿nych

STANOWISKODepartamentu Pielêgniarek i Po³o¿nych uzgodnione i zaakcep-towane przez Konsultanta Krajowego w dziedzinie pielêgniar-stwa w sprawie wykonywania przez pielêgniarkê i po³o¿n¹innych zabiegów ni¿ wynikaj¹ one z toku kszta³cenia podstawo-wego jak i kszta³cenia podyplomowego na zlecenie lekarza.

Bior¹c pod uwagê przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.– Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 221, poz, 94 z póŸn zm. ), na le¿ywskazaæ, ¿e zgodnie z Kodeksem pra cy pracownik powinien byæzatrudniony na stanowisku pracy zgodnie z jego kwalifikacjami,celem wykonywania powierzonych mu zadañ w sposób bezpiecz-ny. Zasady wykonywania zawodu pielêgniarki i po³o¿nej zosta³yokreœlone w ustawie z dnia 15 lip ca 2011 r. o zawodach pielêgniar-ki i po³o¿nej (Dz. U. z 2011 r. Nr 17, poz. 1039 oraz z 2012 r, poz.1456), Zgodnie z powy¿sz¹ ustaw¹ wykonywanie zawodu pielê-gniarki polega na udzielaniu przez osobê posiadaj¹c¹ wymaganekwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, œwiadczeñzdrowotnych, polegaj¹cych w szczególnoœci na:1) rozpoznawaniu warunków i potrzeb zdrowotnych pacjenta;2) rozpoznawaniu problemów pielêgnacyjnych pacjenta;3) planowaniu i sprawowaniu opieki pielêgnacyjnej nad pacjen-

tem;4) samodzielnym udzielaniu w okreœlonym zakresie œwiadczeñ za-

pobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyj-nych oraz medycznych czynnoœci ratunkowych;

5) realizacji zleceñ lekarskich w procesie diagnostyki, leczeniai rehabilitacji;

6) orzekaniu o rodzaju i zakresie œwiadczeñ opiekuñczo-pielêgna-cyjnych;

7) edukacji zdrowotnej i promocji zdrowiu.

Ponadto, nale¿y wskazaæ, ¿e w myœl przepisów zawartych w art2 ust. l pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o dzia³alnoœcileczniczej (Dz. U z 2013 r. poz. 654 ) przez osobê wykonuj¹c¹ zawódmedyczny nale¿y uznaæ – osobê uprawnion¹ na podstawie od rêb-nych przepisów do udzielania œwiadczeñ zdrowotnych oraz osobêlegitymuj¹c¹ siê na byciem fachowych kwalifikacji do udzielaniaœwiadczeñ zdrowotnych w okreœlonym zakresie lub w okreœlonejdziedzinie medycyny. Natomiast, w œwietle przepisu zawartegow art. 2 ust. 1 pkt 10 tej ustawy za œwiadczenia zdrowotne nale¿yuznaæ dzia³ania s³u¿¹ce zachowaniu, ratowaniu, przy wracaniu lubpoprawie zdrowia oraz inne dzia³ania medyczne wynikaj¹ce z pro-cesu leczenia lub przepisów odrêbnych reguluj¹cych zasady ichwykonywania. W zwi¹zku z powy¿szym nale¿y przyj¹æ, ¿e pielê-gniarka i po³o¿na zgodnie ze swoimi umiejêtnoœciami i wiedz¹ na-byt¹ w to ku kszta³cenia zawodowego jest zobowi¹zana do uczest-niczenia w procesie diagnozowania i leczenia pacjenta, a tym sa-mym jest zobowi¹zana do wykonywania zleceñ lekarskich odnoto-wanych w dokumentacji medycznej, bêd¹cych w zakresie obowi¹z-ków zawodowych. Bior¹c jednak pod uwagê przepisy Sekcji 3(Art. 31) dyrektywy 36/2005 WE Parlamentu Europejskiego i Radyz dnia 7 wrzeœnia 2005 r., w sprawie uznawania kwalifikacji zawo-dowych (Dz. Urz. UE L 255 30.9.2005, str. 22, z póŸn. zm.), któreokreœlaj¹, ¿e pielêgniarka, po ukoñczeniu szko³y pielêgniarskiej

uzyskuje kwalifikacje ogólne i jest tzw. pielêgniark¹ ogóln¹, powie-rza nie jej œwiadczeñ specjalistycznych wymaga ukoñczenia przezni¹ odpowiedniego szkolenia w tym zakresie.

Zgodnie z art. 61 usta wy o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej– pielêgniarka i po³o¿na maj¹ obowi¹zek sta³ego aktualizowaniaswojej wiedzy i umiejêtnoœci zawodowych oraz, prawo do dosko-nalenia zawodowego w ró¿nych rodzajach kszta³cenia podyplomo-wego. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych mo¿e odbywaæ siêw ramach szkoleñ, o których mowa, w art. 66 ustawy o zawodachpielêgniarki i po³o¿nej i mo¿e byæ uzupe³nianie w ramach szkoleñwewn¹trzzak³adowych nakierowanych na okreœlone bloki tematycz-ne maj¹ce wp³yw na poprawê jakoœci udzielania œwiadczeñ zdro-wotnych. Jedn¹ z form organizacyjnych, wymienionych w ustawieo zawodach pielêgniarki i po³o¿nej jest kurs dokszta³caj¹cy, któryma na celu pog³êbienie wiedzy i aktualizacjê wiedzy i umiejêtnoœcizawodowych pielêgniarki lub po³o¿nej. Organizatorami kszta³ceniamog¹ byæ m.in.: podmioty lecznicze. W myœl przepisu zawartegow art. 78 ust. 2- 4 ustawy o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej, pro-gram kszta³cenia kursu dokszta³caj¹cego opracowuje organizatorkszta³cenia. Program kszta³cenia powinien zawieraæ treœci progra-mowe zgodne z aktualnym stanem wiedzy medycznej. Programkszta³cenia zawiera w szczególnoœci:1) za³o¿enia organizacyjno-programowe okreœlaj¹ce rodzaj, cel

i system kszta³cenia, czas jego trwania, sposób organizacji, spo-sób sprawdzania efektów kszta³cenia, wykaz umiejêtnoœci za-wodowych stanowi¹cych przedmiot kszta³cenia;

2) plan nauczania okreœlaj¹cy modu³y kszta³cenia teoretycznegoi wymiar godzinowy zajêæ teoretycznych oraz placówki szkole-nia praktycznego i wymiar godzinowy szkolenia praktycznego;

3) programy poszczególnych modu³ów kszta³cenia zawieraj¹ce:a) wykaz umiejêtnoœci, które powinny zostaæ nabyte w wyniku

kszta³cenia,b) treœci nauczania,c) kwalifikacje kadry dydaktycznej,d) wskazówki metodyczne. Odnosz¹c siê bezpoœrednio do mo¿-

liwoœci wykonywania przez pielêgniarkê i po³o¿n¹ innychzabiegów ni¿ wynikaj¹ one z toku kszta³cenia podstawowegojak i kszta³cenia podyplomowego na zlecenie lekarza.

Departament wskazuje, ¿e zgodnie z Kodeksem Pracy za bezpie-czeñstwo pracy odpowiedzialny jest pracodawca, st¹d przy zatrud-nieniu lub zlecaniu wykonywania œwiadczeñ pracownikowiz niepe³nymi kwalifikacjami np. brak ukoñczonego kursu wymaga-ne jest przeszkolenie w miejscu pracy i skierowanie pielêgniarki lubpo³o¿nej na odpowiednie szkolenie podyplomowe.

Ponadto, Departament wskazuje, i¿ zgodnie z art. 46 ustawyo dzia³alnoœci leczniczej odpowiedzialnoœæ za zarz¹dzanie podmio-tem leczniczym niebêd¹cym przedsiêbiorc¹ ponosi kierownik, któ-ry podejmuje tak¿e decyzje w sprawach kadrowych i on odpowiadaza zatrudnienie na danym stanowisku pracy osoby posiadaj¹cejokreœlone kwalifikacje, W ka¿dym zak³adzie powinny byæ opraco-wane zakresy obowi¹zków i opisy stanowisk pracy precyzuj¹ce celstanowiska, kwalifikacje, umiejêtnoœci, zadania do wykonania, zakres wiedzy, odpowiedzialnoœæ oraz uprawnienia pracownika. Rów-nie¿ zapewnienie warunków wykonywania œwiadczeñ opieki zdro-wotnej zgodnie z obowi¹zuj¹cym prawem spoczywa na osobachzarz¹dzaj¹cych. Zatem o prawid³owoœci funkcjonowania danegopodmiotu leczniczego decyduje kadra zarz¹dzaj¹ca tym podmio-tem. W zwi¹zku z powy¿szym, nale¿y wskazaæ, ¿e je¿eli pielêgniarka


16 BIULETYN 3/2013

lub po³o¿na wykonuje okreœlony zabieg na zlecenie lekarza tow dokumentacji osobowej tej pielêgniarki lub po³o¿nej powinnaznajdowaæ siê wiarygodna informacja dotycz¹ca przeszkoleniaw zakresie wykonywania tego zabiegu, ze wskazaniem terminu prze-szkolenia, liczby wykonanych zabiegów pod nadzorem i poœwiad-czenia przez osoby nadzoruj¹ce szkolenie posiadania przez, pielê-gniarkê lub po³o¿n¹ wiedzy i umiejêtnoœci w opisywanym zakresie.Natomiast w dokumentacji dotycz¹cej wykonywania zabiegów po-winny siê znajdowaæ zapisy lekarza zlecaj¹cego i osoby wykonuj¹-cej zabieg oraz podpisy tych osób. Przestrzeganie, powy¿szej pro-cedury wynika z faktu, ¿e ka¿dy zabieg medyczny wykonywanyramach prowadzenia diagnostyki i leczenia pacjenta niesie ze sob¹ryzyko wy st¹pienia ró¿nych nieprzewidzianych skutków ubocz-nych. Podkreœlam, ¿e kwalifikacja pacjenta do zabiegu obejmujezarówno wskazania do jego wykonania oraz przeciw wskazania.Niemniej, nale¿y podkreœliæ, ¿e dobrze przygotowany zespó³ me-dyczny do wykonywania swoich zadañ, w tym wykonania okreœlo-nego zabiegu zmniejsza ryzy ko wyst¹pienia powik³añ.

Departament wskazuje, ¿e pielêgniarce lub po³o¿nej, którawykonuje zabieg nie bêd¹c do tego uprawniona, czyli nie zosta³aprzeszkolona zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami prawa, gro¿¹takie konsekwencje, jakie wynikaj¹ z zakresu zadañ, obowi¹zkówi kompetencji pracownika zatrudnionego na danym stanowiskupracy. Nadzór nad tym zakresem sprawuje bezpoœredni prze³o¿ony,a w dalszej kolejnoœci kierownik podmiotu leczniczego.

Zastêpca Dyrektora Departamentu ds. PielêgniarstwaJolanta Skolimowska

KWALIFIKACJE ZAWODOWE – ZMIANYWa¿niejsze zmiany w dyrektywie 2005/36/WE ParlamentuEuropejskiego i Rady ws. Uznania Kwalifikacji Zawodowych

Europejska legitymacja zawodowa jest to certyfikat elektronicz-ny, który zostanie wprowadzony dla wybranych zawodów o naj-wiêkszej mobilnoœci, stanowi¹cy now¹ œcie¿kê uznania kwalifika-cji. W tego rodzaju uznaniu kwalifikacji zawodowych bêdziekonieczne wiêksze zaanga¿owanie pañstwa wysy³aj¹cego, z które-go pochodz¹ kwalifikacje zawodowe, poniewa¿ osoba wyje¿d¿aj¹-ca z³o¿y dokumenty w swoim kraju, w organie za to odpowiedzial-nym, który zamieœci je w specjalnym repozytorium w systemie IMI,gdzie nastêpnie bêd¹ one widoczne w organie pañstwa przyjmuj¹-cego. Na podstawie dokumentów organ w pañstwie wysy³aj¹cymstworzy projekt legitymacji, który równie¿ bêdzie dostêpny dla pañ-stwa przyjmuj¹cego, które porówna dokumenty ze swoimi wyma-ganiami i podejmie decyzjê czy do uznania kwalifikacji jest to wy-starczaj¹ce. Jeœli tak, to wtedy nast¹pi zatwierdzenie legitymacji.W przypadku stwierdzenia, ¿e konieczny jest sta¿ lub test, zatwier-dzenie nast¹pi po spe³nieniu wskazanych wnioskodawcy warunków.

Legitymacja bêdzie obowi¹zkowa dla pañstw cz³onkowskich,natomiast dowolna dla obywateli.

Celem europejskiej legitymacji zawodowej jest uproszczenie pro-cesu uznawania kwalifikacji oraz zapewnienie efektywnoœci w za-kresie kosztów i funkcjonowania, co przyniesie korzyœci specjali-stom i w³aœciwym organom. Europejska legitymacja zawodowapowinna byæ wydawana na wniosek specjalisty oraz po przedsta-

wieniu niezbêdnych dokumentów i przeprowadzeniu zwi¹zanychz nimi procedur w zakresie weryfikacji przez w³aœciwe organy. Funk-cjonowanie europejskiej legitymacji zawodowej nale¿y wesprzeæsystemem wymiany informacji na rynku wewnêtrznym (IMI), usta-nowionym rozporz¹dzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)nr 1024/2012 ( Dz. U. L 316 z 14.11.2012, s.1). Ustalenie wysoko-œci op³at le¿y w gestii pañstw cz³onkowskich. Pañstwa cz³onkow-skie powinny jednak powiadomiæ Komisjê o wysokoœci ustalonychop³at.

Pañstwa cz³onkowskie wydaj¹ osobom posiadaj¹cym kwalifi-kacje zawodowe europejsk¹ legitymacjê zawodow¹ na wniosek tychosób i pod warunkiem przyjêcia przez Komisjê odpowiednich ak-tów wykonawczych.

Na u¿ytek sta³ego prowadzenia dzia³alnoœci zawodowej wyda-nie europejskiej legitymacji zawodowej nie daje automatycznegoprawa do wykonywania okreœlonego zawodu, je¿eli w przyjmuj¹-cym pañstwie cz³onkowskim ju¿ obowi¹zuj¹ – przed wprowadze-niem europejskiej legitymacji zawodowej dla tego zawodu –wymogi rejestracyjne lub inne procedury kontrolne.

Wszystkie op³aty, które mog¹ zostaæ poniesione przez wnio-skodawców w zwi¹zku z procedurami administracyjnymi przepro-wadzanymi w celu wydania europejskiej legitymacji zawodowej,musz¹ byæ racjonalne, proporcjonalne i wspó³mierne do kosztówponoszonych przez rodzime pañstwo cz³onkowskie i przyjmuj¹cepañstwo cz³onkowskie, i nie mog¹ mieæ charakteru zniechêcaj¹ce-go do ubiegania siê o europejsk¹ legitymacjê zawodow¹.

W dyrektywie 2005/36/WE wprowadzono system krajowychoœrodków informacji. Ze wzglêdu na wejœcie w ¿ycie dyrektywy2006/123/WE oraz ustanowienie w tej dyrektywie pojedynczychpunktów kontaktowych istnieje ryzyko powielania dzia³añ. Krajoweoœrodki informacji ustanowione dyrektyw¹ 2005/36/WE powinnyzatem zostaæ przekszta³cone w oœrodki wsparcia, których dzia³aniapowinny polegaæ na udzielaniu porad i wsparcia obywatelom,w tym porad bezpoœrednich, w celu zapewnienia codziennego sto-sowania zasad rynku wewnêtrznego na szczeblu krajowym w skom-plikowanych indywidualnych sprawach dotycz¹cych obywateli.W stosownych przypadkach oœrodki wsparcia pe³ni³yby funkcjê³¹cznika z w³aœciwymi organami i oœrodkami wsparcia innych pañstwcz³onkowskich. Co siê tyczy europejskiej legitymacji zawodowej,pañstwa cz³onkowskie powinny mieæ swobodê decydowania, czyoœrodki wsparcia maj¹ dzia³aæ w charakterze w³aœciwego organuw rodzimym pañstwie cz³onkowskim, czy te¿ pomagaæ w³aœciwe-mu organowi w obs³udze wniosków o europejsk¹ legitymacj¹ za-wodow¹ i w rozpatrywaniu indywidualnej dokumentacji wniosko-dawcy stworzonej w systemie IMI (dokumentacji w systemie IMI).

Niniejsza dyrektywa przyczynia siê do zapewnienia wysokiegopoziomu ochrony zdrowia i ochrony konsumentów. W dyrektywie2005/36/WE przewidziano ju¿ szczegó³owe obowi¹zki pañstwcz³onkowskich w zakresie wymiany informacji. Obowi¹zki te nale¿yrozszerzyæ. Niezbêdny jest szczególny mechanizm ostrzeganiaw odniesieniu do pracowników s³u¿by zdrowia na podstawie dy-rektywy 2005/36/WE. Obowi¹zek wysy³ania ostrze¿enia powinienobowi¹zywaæ wy³¹cznie pañstwa cz³onkowskie, w których takie za-wody s¹ regulowane. Ostrze¿enie to nale¿y aktywowaæ przy zasto-sowaniu systemu IMI niezale¿nie od tego, czy dany specjalista sko-rzysta³ z któregokolwiek prawa na podstawie dyrektywy 2005/36/WE lub od tego, czy z³o¿y³ wniosek o uznanie jego kwalifikacji za-



wodowych poprzez wydanie europejskiej legitymacji zawodowejlub przy zastosowaniu którejkolwiek innej metody przewidzianejw tej dyrektywie. Procedura ostrzegania powinna byæ zgodnaz prawem Unii w zakresie ochrony danych osobowych oraz prawpodstawowych. Procedury ostrzegania nie powinny byæ tworzonew celu zast¹pienia lub zmiany jakichkolwiek ustaleñ miêdzy pañ-stwami cz³onkowskimi w zakresie wspó³pracy w dziedzinie wymia-ru sprawiedliwoœci i spraw wewnêtrznych.

Bez uszczerbku dla zasady domniemania niewinnoœci w³aœci-we organy rodzimego pañstwa cz³onkowskiego i przyjmuj¹cegopañstwa cz³onkowskiego dokonuj¹ terminowej aktualizacji odpo-wiedniej dokumentacji w systemie IMI, uzupe³niaj¹c j¹ o informa-cje na temat postêpowañ dyscyplinarnych lub sankcji karnych,które wi¹¿¹ siê z zakazem lub ograniczeniem i które wp³ywaj¹ nawykonywanie czynnoœci przez posiadacza europejskiej legitymacjizawodowej na podstawie niniejszej dyrektywy. Do takich aktualiza-cji zalicza siê usuwanie informacji, które nie s¹ ju¿ wymagane.Posiadacza europejskiej legitymacji zawodowej i w³aœciwe organymaj¹ce dostêp do w³aœciwej dokumentacji w systemie IMI infor-muje siê bezzw³ocznie o wszystkich aktualizacjach. Obowi¹zek tenpozostaje bez uszczerbku dla spoczywaj¹cych na pañstwach cz³on-kowskich obowi¹zków w zakresie mechanizmu ostrzegania.

Specjaliœci, których kwalifikacje podlegaj¹ uznaniu, musz¹posiadaæ znajomoœæ jêzyków niezbêdn¹ do wykonywania danegozawodu w przyjmuj¹cym pañstwie cz³onkowskim.

Pañstwo cz³onkowskie zapewnia, aby wszelkie sprawdzanieznajomoœci jêzyka przeprowadzane przez w³aœciwy organ lub podjego nadzorem, by³o ograniczone do znajomoœci jednego jêzykaurzêdowego przyjmuj¹cego pañstwa cz³onkowskiego lub jednegojêzyka administracyjnego przyjmuj¹cego pañstwa cz³onkowskie-go, pod warunkiem ¿e jest on równie¿ jêzykiem urzêdowym Unii.

Sprawdzenie znajomoœci jêzyka mo¿na przeprowadzaæ tylko powydaniu europejskiej legitymacji zawodowej lub po uznaniu kwali-fikacji zawodowych, w zale¿noœci od przypadku.

Ka¿de sprawdzenie znajomoœci jêzyka musi byæ proporcjonal-ne do dzia³alnoœci, która ma byæ prowadzona. Zainteresowanyspecjalista mo¿e siê odwo³aæ od takiego sprawdzenia zgodniez prawem krajowym.

Komisja Europejskapoinformowa³a równie¿, ¿e Pañstwa Cz³on-kowskie nie zg³osi³y zastrze¿eñ do zaproponowanych przez Rze-czypospolit¹ Polskê zmian w sprawie uznawania kwalifikacjipolskich pielêgniarek, dotycz¹cych wprowadzenia do dyrektywy2005/36/WE przepisów, które umo¿liwi¹:1) automatyczne uznawanie kwalifikacji polskich pielêgniarek –

absolwentek liceów medycznych (na zasadzie praw nabytych),2) zmianê warunków uznawania kwalifikacji pielêgniarek – absol-

wentek szkó³ pomaturalnych polegaj¹c¹ na skróceniu wymaga-nego doœwiadczenia zawodowego (3 kolejne lata z ostatnich5 lat zamiast 5 lat doœwiadczenia z ostatnich 7 lat).W zwi¹zku z powy¿szym zaproponowane przez Polskê zmiany

zosta³y wprowadzonego do nowego tekstu dyrektywy.

Materia³ opracowa³:Klaudiusz Sigiel

Asystent ds. prawnychOœrodek Informacyjno-Edukacyjny

Naczelna Izba Pielêgniarek i Po³o¿nych

Uniwersytet Medyczny im. Piastów Œl¹skich we Wroc³awiuWydzia³ Nauk o Zdrowiu, Zak³ad Nauki Zawoduul. K. Bartla 5, 50-367 Wroc³aw, tel. 71/7841822, fax 71/3459324Konsultant Wojewódzki w dz. Pielêgniarstwamgr Jolanta Kolasiñska

Wroc³aw, 23.07.2013

OPINIAw sprawie odczytywania testów skórnych (alergicznych)

Zawód pielêgniarki nale¿y do zawodów regulowanych, wyko-nywanie zawodu jest mo¿liwe po spe³nieniu wymagañ kwalifika-cyjnych i warunków okreœlanych w odrêbnych przepisach pañ-stwowych i korporacyjnych. Podstawowym aktem prawnym re-guluj¹cym wykonywanie zawodu pielêgniarki jest Ustawa z dnia15 lipca 2011 roku o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej (Dz. U.Nr 174, poz. 1039.). W Ustawie okreœlone zosta³y kompetencjepielêgniarki. Art. 4.1. mówi, ¿e „Wykonywanie zawodu pielê-gniarki polega na udzielaniu œwiadczeñ zdrowotnych…” Wyko-nywanie œwiadczeñ przez pielêgniarki jest oparte o obowi¹zuj¹cysystem kszta³cenia. Kwalifikacje pielêgniarki uzyskane w ramachkszta³cenia przed dyplomowego w mojej ocenie nie stanowi¹ pod-stawy do odczytywania testów skórnych. Warto zauwa¿yæ, ¿eocena wyniku testu z alergenem w istotny sposób wp³ywa narozpoznanie kliniczne i wskazuje sposób postêpowania leczni-czego. Odwo³uj¹c siê do opinii konsultanta krajowego w dziedzi-nie pielêgniarstwa dr hab. Marii Kózka w sprawie podawaniaprzez pielêgniarkê leków odczulaj¹cych w zak³adach podstawo-wej opieki zdrowotnej zgodnie, z któr¹ leczenie odczulaj¹cepreparatami do alergenowej immunoterapii swoistej wchodziw zakres badania lekarskiego i nale¿y do uprawnieñ lekarza in-formujê, ¿e od czytywanie testu skórnego jest w mojej ocenierównie¿ badaniem lekarskim i nale¿y do uprawnieñ lekarza. Pie-lêgniarka nie jest uprawniona do stawiania diagnozy lekarskiej.

OPINIAw sprawie pobierania przez pielêgniarkê wymazów z cewkimoczowej na chlamydia trachomatis

Podstawowym aktem prawnym reguluj¹cym wykonywaniezawodu pielêgniarki jest Ustawa z dnia 15 lipca 2011 rokuo zawodach pielêgniarki i po³o¿nej (Dz.U. Nr 174, poz. 1039.).W Ustawie okreœlone zosta³y kompetencje pielêgniarki. Art. 4.1.mówi, ¿e „Wykonywanie zawodu pielêgniarki polega na udzielaniu œwiadczeñ zdrowotnych…” Do tych œwiadczeñ zgodniez ustaw¹ zaliczona zosta³a równie¿: 5) realizacja zleceñ lekar-skich w procesie diagnostyki, leczenia, rehabilitacji. Warto rów-nie¿ zauwa¿yæ, ¿e pielêgniarka zgodnie z Art. 15 ustawy o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej wykonuje zlecenia lekarskie zapi-sane do dokumentacji medycznej. Zwracam równie¿ uwagêna zapisy z Rozporz¹dzenia z dnia 7 listopada 2007 roku w spra-wie rodzaju i zakresu œwiadczeñ zapobiegawczych, diagnostycz-nych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielêgniar-kê albo po³o¿n¹ samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U.z dnia 14 listopada 2007 r.).


18 BIULETYN 3/2013

OPINIE • WYTYCZNE • STANOWISKA § 1.1. Pielêgniarka jest uprawniona do wykonywania samodzielnie bez zlecenia

lekarskiego miêdzy innymi2) œwiadczeñ diagnostycznych obejmuj¹cych:

d) kierowanie na badania lub pobieranie materia³ów do badañ bakteriologicz-nych (mocz, ka³, plwocina, wymazy z nosa, gard³a i narz¹dów p³ciowychi inne wydzieliny), pod warunkiem uzyskania tytu³u specjalisty w dziedziniepielêgniarstwa,

3) œwiadczeñ leczniczych obejmuj¹cych:e) zak³adanie cewnika do pêcherza moczowego i usuwanie za³o¿one go cewnika.

Reasumuj¹c zgodnie z ustaw¹ o zawodach… pielêgniarka zobowi¹zana jest dorealizacji œwiadczeñ zdrowotnych w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji zle-conych pisemnie przez lekarza. Udzielane przez pielêgniarkê œwiadczenia musz¹ byæjednak zgodne z posiadanymi kompetencjami. Kompetencje pielêgniarki oparte s¹na kszta³ceniu przed i podyplomowym. Zgodnie z moj¹ opini¹ pielêgniarka posiadakompetencje, nie tylko do po brania wymazu z cewki moczowej, ale równie¿ dowykonania cewnikowania pêcherza moczowego, zabiegu obci¹¿onego wiêkszym ry-zykiem powik³añ ni¿ pobieranie materia³u. Pielêgniarka mo¿e dokonywaæ wymazówz cewki moczowej na zlecenie lekarza. Pielêgniarka posiadaj¹ca tytu³ specjalistyw dziedzinie pielêgniarstwa jest uprawniona do samodzielnego pobierania materia³udo badañ bakteriologicznych, mo¿e dokonywaæ równie¿ wymazów z cewki moczo-wej bez zlecenia lekarza.

OPINIAw sprawie pobierania przez pielêgniarkê wymazów z gard³a na chlamydiapneumoniae

Podstawowym aktem prawnym reguluj¹cym wykonywanie zawodu pielêgniarkijest Ustawa z dnia 15 lip ca 2011 roku o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej (Dz.U. Nr174, poz.1039.). W Ustawie okreœlone zosta³y kompetencje pielêgniarki. Art. 4.1.mówi, ¿e „Wykonywanie zawodu pielêgniarki polega na udzie laniu œwiadczeñ zdro-wotnych…” Do tych œwiadczeñ zgodnie z ustaw¹ zaliczona zosta³a równie¿: 5) reali-zacja zle ceñ lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia, rehabilitacji. Warto rów-nie¿ zauwa¿yæ, ¿e pielêgniarka zgodnie z Art. 15 ustawy o za wodach pielêgniarkii po³o¿nej wykonuje zlecenia lekarskie zapisane do dokumentacji medycznej. Zwra-cam równie¿ uwagê na zapisy Rozporz¹dzenia z dnia 7 listopada 2007 roku w spra-wie rodzaju i zakresu œwiadczeñ zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczychi rehabilitacyjnych udzielanych przez pielêgniarkê albo po³o¿n¹ samodzielnie bezzlecenia lekarskiego (Dz. U. z dnia 14 listo pada 2007 r.)

§ 1.1. Pielêgniarka jest uprawniona do wykonywania samodzielnie bez zlecenialekarskiego miêdzy innymi

2) œwiadczeñ diagnostycznych obejmuj¹cych:d) kierowanie na badania lub pobieranie materia³ów do badañ bakteriolo-

gicznych (mocz, ka³, plwocina, wymazy z nosa, gard³a i narz¹dów p³cio-wych i inne wydzieliny), pod warunkiem uzyskania tytu³u specjalistyw dziedzinie pielêgniarstwa.

Reasumuj¹c zgodnie z ustaw¹ o za wodach… pielêgniarka zobowi¹zana jest dorealizacji œwiadczeñ zdrowotnych w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji zle-conych pisemnie przez lekarza. Udzielane przez pielêgniarkê œwiadczenia musz¹ byæjednak zgodne z posiadanymi kompetencjami. Kompetencje pielêgniarki oparte s¹na kszta³ceniu przed i po dyplomowym. Zgodnie z moj¹ opini¹ pielêgniarka posiadakompetencje do wykonania wymazu z gard³a. Pielêgniarka mo¿e dokonywaæ wyma-zów z gard³a na zlecenie lekarza. Pielêgniarka posiadaj¹ca tytu³ specjalisty w dziedzi-nie pielêgniarstwa jest uprawniona do samodzielnego pobierania materia³u do ba-dañ bakteriologicznych, mo¿e dokonywaæ równie¿ wymazów z gard³a bez zlecenialekarza.

STANOWISKOKONSULTANTA KRAJOWEGO

w dziedzinie pielêgniarstwa aneste-zjologicznego i intensywnej opieki

w sprawie samodzielnego nadzoru nadpacjentem w czasie znieczulenia miejsco-wego oraz uprawnieñ pielêgniarki aneste-zjologicznej do podawania leków na ustnezlecenie operatora prowadz¹cego zabiegoperacyjny.

Pielêgniarka anestezjologiczna w myœl roz-porz¹dzenia Ministra Zdrowia w sprawie stan-dardów postêpowania medycznego w dzie-dzinie anestezjologii i intensywnej terapii dlapodmiotów wykonuj¹cych dzia³alnoœæ lecz-nicz¹ (Dz. U. z 7 stycznia 2013 r. poz 1315)wspó³pracuje przy wykonywaniu znieczuleniaogólnego oraz znieczulenia regionalnegoz lekarzem anestezjologiem, dotyczy to rów-nie¿ znieczuleñ wykonywanych poza sal¹ ope-racyjn¹.

Podobnie w przypadku znieczuleñ do za-biegów chirurgii jednego dnia lub dokony-wania znieczulenia do zabiegów diagnostycz-nych w trybie leczenia jednego dnia œwiad-czeniodawca zobowi¹zany jest zapewniæ opiekêlekarza anestezjologa i pielêgniarki anestezjo-logicznej, warunki powy¿sze okreœla rozpo-rz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 wrze-œnia 2011 r. zmieniaj¹ce rozporz¹dzeniew sprawie œwiadczeñ gwarantowanychz zakresu leczenia szpitalnego.

W zakresie wykonywania przez pielêgniar-kê zleceñ lekarskich nale¿y siê kierowaæ zapi-sem art. 15 Ustawy z dnia 15 lipca 2011 r.o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej, który okre-œla, ¿e pielêgniarka wykonuje zlecenia lekar-skie zapisane w dokumentacji medycznej, wy-j¹tek stanowiæ mog¹ zlecenia wykonywanew stanach nag³ego zagro¿enia zdrowotnego.

Reasumuj¹c w odniesieniu do powy¿szychzapisów prawa, pielêgniarka anestezjologicz-na uczestniczy w znieczuleniu miejscowymz lekarzem anestezjologiem oraz wykonuje zle-cenia zwi¹zane z prowadzonym znieczuleniemi zapisane w dokumentacji medycznej.

Poznañ, 10.10. 2013 r.(-) Danuta Dyk

Konsultant Krajowyw dziedzinie

Pielêgniarstwa Anestezjologicznegoi Intensywnej Opieki


STANOWISKOKONSULTANTA KRAJOWEGO

ds. pielêgniarstwa onkologicznego

w sprawie bezpieczeñstwa przygotowywania i podawania pro-duktów leczniczych zawieraj¹cych BCG w sytuacji przygoto-wania i podania produktu przez pielêgniarkê w trybie Ambu-latoryjnej Opieki Specjalistycznej i w uzasadnionych przypad-kachw oddziale szpitalnym, do czasu uregulowania prawne-go w zakresie sporz¹dzania tego specyfiku.

Leczenie wlewami BCG jest standardem postêpowania uzu-

pe³niaj¹cego po przezcewkowej resekcji guza. Wlewki BCG s¹coraz czêœciej stosowane. W Poradniach Urologicznych roztwo-ry do wlewów dopêcherzowych przygotowuj¹ i podaj¹ g³ówniepielêgniarki, st¹d moje stanowisko w tej kwestii.

Z uwagi na obecnoœæ ¿ywych pr¹tków BCG i zwi¹zane z tymryzyko dla personelu przygotowuj¹cego i podaj¹cego lek orazz³o¿onoœæ procesów jego przygotowania (koniecznoœæ zawiesze-nia liofilizatu w rozpuszczalniku, przeniesienie i rozcieñczenie za-wiesiny do postaci gotowego podania dopêcherzowego), przyprzygotowywaniu dopêcherzowych preparatów BCG nale¿y za-pewniæ bezpieczeñstwo pacjenta, personelu medycznego, pro-duktu leczniczego oraz œrodowiska. Ka¿dy z etapów przygoto-wania i podania stwarza ryzyko uwolnienia BCG do œrodowiskapracy oraz ekspozycji personelu medycznego przygotowuj¹cegoi podaj¹cego pacjentowi przygotowany produkt leczniczy. Ryzy-ko jest dodatkowo wiêksze w przypadku produktów oferowa-nych w ampu³kach ni¿ dla leków oferowanych we fiolkach. Przy-gotowywanie podania powinno byæ wiêc prowadzone z u¿yciemkomory bezpieczeñstwa biologicznego klasy II, umieszczonejw dedykowanym pomieszczeniu o odpowiedniej klasie czystoœciprzez odpowiednio przeszkolony personel, wyposa¿ony w nie-zbêdne œrodki ochrony osobistej, obejmuj¹cy ja³owe:· czepek i nieprzepuszczalny dla cieczy fartuch ochronny lub kom-

binezon ochronny z kapturem· ochraniacze na obuwie· maskê· rêkawice ochronne.

W pomieszczeniu tym, z uwagi na ryzyko ska¿enia, niedo-puszczalne jest przygotowywanie innych leków. Lek nie powi-nien byæ przygotowywany przez osoby przygotowuj¹ce inne lekiw tym do¿ylne leki cytotoksyczne a tak¿e przez osoby z obni¿o-nym poziomem odpornoœci oraz kobiety w ci¹¿y lub karmi¹cepiersi¹.

Z wymogu stosowania komory bezpieczeñstwa biologiczne-go klasy II mo¿na zrezygnowaæ, o ile preparat BCG jest dostêp-ny w systemie zamkniêtym, który eliminuje ryzyko niekontrolo-wanego uwolnienia pr¹tków i zak³ucia podczas przygotowania.Nale¿y jednak przestrzegaæ zaleceñ, aby preparat gotowy dopodania nie by³ przygotowywany:· w tym samym pomieszczeniu oraz przez osoby przygotowuj¹-

ce inne do¿ylne leki w tym cytotoksyczne,· przez osobê z obni¿onym poziomem odpornoœci,· przez kobiety w ci¹¿y lub karmi¹ce piersi¹

Nale¿y tak¿e unikaæ kontaktu BCG ze skór¹ lub b³onami œlu-zowymi. Kontakt mo¿e prowadziæ do reakcji nadwra¿liwoœci lubzaka¿enia zanieczyszczonego miejsca.

Celem minimalizacji ryzyka kontaktu leku ze skór¹, w trakcieprzygotowywania i podawania BCG w postaci systemu zamkniê-tego powinno siê stosowaæ odpowiednie œrodki ochrony osobi-stej (ja³owe rêkawice ochronne, jednorazowy fartuch nieprze-puszczalny dla cieczy).

Nale¿y tak¿e zapewniæ odpowiednie procedury postêpowaniaw przypadku ska¿enia lekiem np. przebicie systemu, rozbicie fiolkiz liofilizatem, uwolnienie preparatu w trakcie podawania:1. W przypadku ska¿enia powierzchni w wyniku uszkodzenia fiolki

z lekiem lub gotowego preparatu, zanieczyszczone miejscepowinno siê potraktowaæ œrodkiem dezynfekcyjnym o potwier-dzonym dzia³aniu przeciwko mykobakteriom.

2. Ska¿on¹ skórê nale¿y dezynfekowaæ odpowiednim œrodkiemodka¿aj¹cym.

3. Je¿eli dojdzie do przedostania siê leku przez skórê np. pod-czas zak³ucia, miejsce skaleczenia nale¿y dok³adnie przemyæi zdezynfekowaæ œrodkiem dezynfekcyjnym. W przypadku gdypowy¿sze postêpowanie oka¿e siê nieskuteczne dalsze postê-powanie zaleca lekarz.

4. W przypadku przedostania siê leku do oka, nale¿y je jak naj-szybciej dok³adnie przemywaæ du¿¹ iloœci¹ wody lub soli fizjo-logicznej przez minimum 15 minut. Dalsze postêpowanie wgwskazañ lekarza.W ka¿dym przypadku wszelkie przedmioty maj¹ce kontakt

z lekiem, jego pozosta³oœci oraz œrodki ochrony osobistej i sprzêtjednorazowego u¿ytku wykorzystany przy jego przygotowywaniui podawaniu nale¿y traktowaæ jako odpady medyczne kategorii 1801 03 zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami (Dz. U. 2001 nr 62poz. 628 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. z póŸniej-szymi zmianami; Dz. U. 2010 nr 139 poz. 940 Rozporz¹dzenieMinistra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegó³owegosposobu postêpowania z odpadami medycznymi).

Opracowano na podstawie:1. Charakterystyka Produktu Leczniczego BCG-medac, proszek i rozpuszczal-

nik do sporz¹dzania zawiesiny do podawania do pêcherza moczowego, opu-blikowana przez Urz¹d Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Me-dycznych i Produktów Biobójczych(data publikacji 2012-02-22)

2. BCG-medac basis dokumentation; Medac GmbH, Fehlandtstr. 3; 20354Hamburg

3. Charakterystyka Produktu Leczniczego Onko BCG 50, proszek i rozpuszczal-nik do sporz¹dzania zawiesiny do podawania do pêcherza moczowego (do-stêpnej na stronie internetowej producenta pod adresem http://www.bio-med.lublin.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=105%3Aon-ko-bcg-50&catid=40%3Aleki-na-recepte&Itemid=121, stan na dzieñ 04czerwca 2012 r.)

4. OncoTice Product monograph, Date of Preparation February 21, 2011dostêpna pod adresem http://www.merckfrosst.ca/assets/en/pdf/products/Oncotice-PM_E.pdf

dr n. med. Anna KoperKonsultant Krajowy w dziedzinie pielêgniarstwa onkologicznego

SPECJALISTKISerdeczne gratulacje w zwi¹zku ze zdobyciem nowychkwalifikacji zawodowych przez Panie pielêgniarki i uzy-skania tytu³u specjalisty w dziedzinie Pielêgniarstwazachowawczego dla pielêgniarek pod kierownictwemmgr Moniki Kumaczek. Tytu³ otrzyma³o 35 pielêgniarek.Gratulacje równie¿ dla nowych specjalistek w dziedzi-nie Pielêgniarstwa operacyjnego dla pielêgniarek podkierunkiem mgr Marzeny Jasiñskiej, tytu³ otrzyma³o30 pielêgniarek.Serdecznie gratulujemy, ¿yczymy sukcesów w pracyzawodowej oraz pomyœlnoœci w ¿yciu osobistym.

OPINIE • WYTYCZNE • STANOWISKA

20 BIULETYN 3/2013

DYPLOMY 201326 paŸdziernika 2013 roku w Auli Karkonoskiej

Pañstwowej Szko³y Wy¿szej w Jeleniej Górzeodby³a siê uroczystoœæ wrêczenia dyplomów ukoñ-czenia studiów na Wydziale Przyrodniczo-Technicz-nym. Wydzia³ ukoñczy³o w tym roku 99 osób.

W towarzystwie dziekana dr. Andrzeja B³ach-no, dyplomy absolwentom wrêczy³ JM Rektorprof. dr hab. Henryk Gradkowski.

Uroczystoœæ zaszczyci³a swoj¹ obecnoœci¹koordynator-opiekun roku mgr Teresa Gola orazgrono wyk³adowców.

Wszystkim Paniom pielêgniarkom¿yczymy dalszych sukcesów

w rozwoju zawodowym.

Documents

Makieta na www - oipip.jgora.ploipip.jgora.pl/dokumenty/biuletyny/biuletyn3_2013.pdf · turysta po wypadku, nie odczu³ ró¿nicy w opiece pielêgniarskiej w ró¿nych placówkach