1

TİSKTİSKSOSYAL GÜVENLİKDE YENİ DÖNEM SOSYAL GÜVENLİKDE YENİ DÖNEM

VE İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİVE İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİSEMİNERİSEMİNERİ

““14 Aralık 2006, İSTANBUL”14 Aralık 2006, İSTANBUL”

SOSYAL GÜVENLİKTE YENİ DÖNEMSOSYAL GÜVENLİKTE YENİ DÖNEM(geçiş sürecinde genel görünüm)(geçiş sürecinde genel görünüm)

Prof. Dr. Yusuf ALPERProf. Dr. Yusuf ALPERUludağ ÜniversitesiUludağ Üniversitesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesiİktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

2

Sosyal güvenlik, toplumu oluşturan Sosyal güvenlik, toplumu oluşturan herkesi,herkesi, bütün hayatı boyuncabütün hayatı boyunca ilgilendiren en geniş ilgilendiren en geniş kapsamlı sosyal politika aracıdır.kapsamlı sosyal politika aracıdır.

Diğer sosyal politika tedbirlerinden farklı Diğer sosyal politika tedbirlerinden farklı olarak sosyal güvenlik bütün toplum olarak sosyal güvenlik bütün toplum kesimlerini ilgilendirirkesimlerini ilgilendirir

Türkiye, sosyal güvenlikte yeni bir sistemle Türkiye, sosyal güvenlikte yeni bir sistemle devam etme konusunda bir tercih yapmıştır. devam etme konusunda bir tercih yapmıştır.

Sosyal güvenlik reformunun başarıya Sosyal güvenlik reformunun başarıya ulaşması, bütün kesimlerin sürece ulaşması, bütün kesimlerin sürece katılımlarının sağlanması, herkesin ortak katılımlarının sağlanması, herkesin ortak çabası ve olumlu katkıları ile mümkündürçabası ve olumlu katkıları ile mümkündür

3

1. 1. 5510 Sayılı Kanunun yürürlüğe girmesine 15 5510 Sayılı Kanunun yürürlüğe girmesine 15 gün kala, geçiş süreci ile ilgili alt yapı gün kala, geçiş süreci ile ilgili alt yapı hazırlıklarının tamamlanamadığı dikkat hazırlıklarının tamamlanamadığı dikkat çekmektedirçekmektedir 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinin 1.1.2007 olarak 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinin 1.1.2007 olarak

belirlenmesi, ancak Kanunların yasalaşma sürecinde yaşanan belirlenmesi, ancak Kanunların yasalaşma sürecinde yaşanan gecikme, geçiş süreci ile ilgili hazırlıkların tamamlanmasını gecikme, geçiş süreci ile ilgili hazırlıkların tamamlanmasını sağlayacak süreyi kısaltmıştırsağlayacak süreyi kısaltmıştır

Kurum Kanunun 6 ay önce yürürlüğe girmesi, geçiş süreci ile Kurum Kanunun 6 ay önce yürürlüğe girmesi, geçiş süreci ile ilgili hazırlıkların yapılması için yeterli olmamış,Kurumsal ilgili hazırlıkların yapılması için yeterli olmamış,Kurumsal dönüşüm süreci ile yeni sisteme geçiş çalışmalarının eş zamanlı dönüşüm süreci ile yeni sisteme geçiş çalışmalarının eş zamanlı olarak yürütülmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştırolarak yürütülmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır

Kurumsal yapının dönüşümü ile ilgili olarak öngörülen Kurumsal yapının dönüşümü ile ilgili olarak öngörülen 3 yıllık 3 yıllık süre,süre, 5510 sayılı Kanun için tanınmamıştır. 5510 sayılı Kanun için tanınmamıştır.

Kurumun karar organı yönetim kurulu ancak kasım ayı Kurumun karar organı yönetim kurulu ancak kasım ayı sonunda oluşturulabilmiştirsonunda oluşturulabilmiştir

Kurumun fiziki yerleşim süreci tamamlanmamıştırKurumun fiziki yerleşim süreci tamamlanmamıştır Üç farklı kurumdan gelen yönetim kadrolarını yeni kurumsal Üç farklı kurumdan gelen yönetim kadrolarını yeni kurumsal

yapı içinde konumlandırılması süreci devam etmektediryapı içinde konumlandırılması süreci devam etmektedir

4

Geçiş süreci ile ilgili en önemli eksiklik, Kanun Geçiş süreci ile ilgili en önemli eksiklik, Kanun hükümlerinin yürürlüğü ile ilgili temel esasları hükümlerinin yürürlüğü ile ilgili temel esasları belirleyecek belirleyecek yönetmeliklerin henüz yürürlüğe yönetmeliklerin henüz yürürlüğe girmemişgirmemiş olmasıdır olmasıdır

Yönetmeliklerin gecikmesi, sosyal sigorta hukukunda Yönetmeliklerin gecikmesi, sosyal sigorta hukukunda uygulayıcıların rehberi olarak kabul edilen uygulayıcıların rehberi olarak kabul edilen genelgeleringenelgelerin hazırlanmasını geciktirmiştir hazırlanmasını geciktirmiştir

Kurumun özellikle taşra teşkilatı, yeni mevzuat Kurumun özellikle taşra teşkilatı, yeni mevzuat hakkında yeterli bilgiye sahip değildir hakkında yeterli bilgiye sahip değildir

Geniş toplum kesimlerinin yeni sistem konusunda Geniş toplum kesimlerinin yeni sistem konusunda bilgilendirilmesi ve sürece katılımlarının sağlanması bilgilendirilmesi ve sürece katılımlarının sağlanması konusundaki çalışmalara geçilememiştir. konusundaki çalışmalara geçilememiştir. Kurum, Kurum, ilgili kesimleri bilgilendirmek ve uygulama esaslarını ilgili kesimleri bilgilendirmek ve uygulama esaslarını açıklamak üzere henüz sahaya çıkamamıştır.açıklamak üzere henüz sahaya çıkamamıştır.

Yeni Kurum açısından bir tür prestij göstergesi Yeni Kurum açısından bir tür prestij göstergesi olarak kabul edilebilecek İnternet erişim sayfası olarak kabul edilebilecek İnternet erişim sayfası hayata geçirilememiştirhayata geçirilememiştir

5

2. Yeni sistemden en fazla etkilenen kamu kesimi ve kendi 2. Yeni sistemden en fazla etkilenen kamu kesimi ve kendi adına bağımsız çalışanlar yeni sisteme hazır değil adına bağımsız çalışanlar yeni sisteme hazır değil görüntüsü vermektedirlergörüntüsü vermektedirler

Yeni sisteme geçişle ilgili çalışmalardan en fazla Yeni sisteme geçişle ilgili çalışmalardan en fazla etkilenecek kesimler, yeni sistem hakkında en az bilgi etkilenecek kesimler, yeni sistem hakkında en az bilgi sahibi olan kesim ve kişiler konumundadırsahibi olan kesim ve kişiler konumundadır

Kamu, yeni sisteme geçiş konusunda en hazırlıksız Kamu, yeni sisteme geçiş konusunda en hazırlıksız kesim görüntüsü vermektedir.Memur sendikaları kesim görüntüsü vermektedir.Memur sendikaları dahil, kamu kesiminin ilgisi, emekli aylıklarının dahil, kamu kesiminin ilgisi, emekli aylıklarının seviyesinin ne olacağının ötesine geçmemiştir seviyesinin ne olacağının ötesine geçmemiştir

Yeni sistemden en fazla etkilenecek olan kendi adına Yeni sistemden en fazla etkilenecek olan kendi adına bağımsız çalışanlar yeni sistemden habersiz ve sahipsiz bağımsız çalışanlar yeni sistemden habersiz ve sahipsiz kalmışlardırkalmışlardır

6

3.Yeni sisteme geçiş ve uyum sağlama ile ilgili 3.Yeni sisteme geçiş ve uyum sağlama ile ilgili hazırlıklar en fazla işçi ve işveren sendikaları ile özel hazırlıklar en fazla işçi ve işveren sendikaları ile özel sektör işverenleri tarafından gerçekleştirilmektedirsektör işverenleri tarafından gerçekleştirilmektedir

Yeni sosyal güvenlik sistemi ile ilgili en fazla yayın, eğitim ve Yeni sosyal güvenlik sistemi ile ilgili en fazla yayın, eğitim ve bilgilendirme faaliyeti, yeni sisteme geçişle ilgili olarak en az bilgilendirme faaliyeti, yeni sisteme geçişle ilgili olarak en az problemi olan işçi ve işveren sendikaları ile özel sektör problemi olan işçi ve işveren sendikaları ile özel sektör işverenleri tarafından gerçekleştirilmiştir.işverenleri tarafından gerçekleştirilmiştir.

Özel sektörün ve sendikaların Özel sektörün ve sendikaların sosyal sigorta kültürüsosyal sigorta kültürü yeni yeni sisteme geçişte önemli bir avantaj yaratmaktadırsisteme geçişte önemli bir avantaj yaratmaktadır

Örgütlü toplumun ve sosyal diyalogun geçiş dönemlerinde Örgütlü toplumun ve sosyal diyalogun geçiş dönemlerinde katkısının ne kadar önemli olabileceği ortaya konulmuştur.katkısının ne kadar önemli olabileceği ortaya konulmuştur.

İşçi ve işveren sendikaları, sisteme yönelik değerlendirmelerini, İşçi ve işveren sendikaları, sisteme yönelik değerlendirmelerini, yalnızca yalnızca kendi kesimleri bakımından değil, diğer kesimler ve kendi kesimleri bakımından değil, diğer kesimler ve sistemin bütünü ile ilgili olaraksistemin bütünü ile ilgili olarak yapmışlardır yapmışlardır

Yeni sistemin hayata geçirilmesi ile ilgili Yeni sistemin hayata geçirilmesi ile ilgili öğrenme maliyeti öğrenme maliyeti işverenlere yüklenmişişverenlere yüklenmiş görünmektedir görünmektedir

7

4.Yeni sistemin, olumlu yönleri, kamuoyuna iyi 4.Yeni sistemin, olumlu yönleri, kamuoyuna iyi anlatılamamış, yeterli kamuoyu desteği anlatılamamış, yeterli kamuoyu desteği sağlanamamıştırsağlanamamıştır Yeni sistemle ilgili tartışmalar, getirdiği külfetler Yeni sistemle ilgili tartışmalar, getirdiği külfetler

üzerinde yoğunlaşmış, nimetleri ve olumlu yönleri üzerinde yoğunlaşmış, nimetleri ve olumlu yönleri geri planda kalmıştır. Bazı yeniliklerle ilgili geri planda kalmıştır. Bazı yeniliklerle ilgili tartışmaların magazinleşmesi önlenememiştir.tartışmaların magazinleşmesi önlenememiştir.

Yeni sistemin, geniş toplum kesimlerinin günlük Yeni sistemin, geniş toplum kesimlerinin günlük hayatlarını yakından ilgilendiren hayatlarını yakından ilgilendiren GSS ile ilgili GSS ile ilgili düzenlemelerdüzenlemeler anlatılamamıştır anlatılamamıştır

Genel sağlık sigortasının, Genel sağlık sigortasının, sosyal devletin en önemli sosyal devletin en önemli görüntülerinden birini oluşturduğugörüntülerinden birini oluşturduğu yeterince yeterince vurgulanamamıştır.vurgulanamamıştır.

Genel sağlık sigortası ile ilgili tartışmalar tasarıda Genel sağlık sigortası ile ilgili tartışmalar tasarıda yer verilen ancak değiştirilen yer verilen ancak değiştirilen “temel sağlık hizmetleri “temel sağlık hizmetleri teminat paketiteminat paketi” ipoteğinden kurtarılamamıştır” ipoteğinden kurtarılamamıştır

8

Toplumun tamamının kapsama alınması, sağlanan Toplumun tamamının kapsama alınması, sağlanan hizmetlerin kapsamının genişlemesi, devletin prim hizmetlerin kapsamının genişlemesi, devletin prim ödeyerek geniş toplum kesimlerini sisteme dahil ödeyerek geniş toplum kesimlerini sisteme dahil etmesi, faydalanma şartlarının kolaylaştığı etmesi, faydalanma şartlarının kolaylaştığı anlatılamamıştır. anlatılamamıştır.

Ölüm aylığı bağlanma şartları kolaylaştırılarak, Ölüm aylığı bağlanma şartları kolaylaştırılarak, sosyal sigorta sisteminin yoksullukla mücadele sosyal sigorta sisteminin yoksullukla mücadele fonksiyonu güçlendirilmiştirfonksiyonu güçlendirilmiştir

Bağkur’lular ilk defa İKMH ve Analık sigortası Bağkur’lular ilk defa İKMH ve Analık sigortası kapsamına alınmış, hastalık dahil günlük geçici iş kapsamına alınmış, hastalık dahil günlük geçici iş göremezlik ödeneği alma hakkına sahip göremezlik ödeneği alma hakkına sahip olmuşlardır olmuşlardır

9

Maktu ödemelerMaktu ödemeler, gerçekçi seviyelere yükseltilmiştir., gerçekçi seviyelere yükseltilmiştir. İsteğe bağlı sigortalılıkİsteğe bağlı sigortalılık uygulamasının kapsamı uygulamasının kapsamı

genişletilerek, sistemin esnekleştirilmesi sağlanmıştırgenişletilerek, sistemin esnekleştirilmesi sağlanmıştır Borçlanma Borçlanma uygulamalarının kapsamı genişletilerek ve uygulamalarının kapsamı genişletilerek ve

sürekli hale getirilerek, geçmiş hizmetlere yönelik sürekli hale getirilerek, geçmiş hizmetlere yönelik haksız borçlanma taleplerinin önü kesilmiştirhaksız borçlanma taleplerinin önü kesilmiştir

Borçlanma uygulaması,Borçlanma uygulaması, adalet duygusunu adalet duygusunu zedelemeyecek ve sistemden faydalanma konusunda zedelemeyecek ve sistemden faydalanma konusunda avantajlı gruplar yaratmayacak şekilde sigortacılık avantajlı gruplar yaratmayacak şekilde sigortacılık ilkelerine uygun olarak düzenlenmiştirilkelerine uygun olarak düzenlenmiştir

Esnek çalışma şekilleriEsnek çalışma şekilleri kapsamında çalışanların kapsamında çalışanların sistem içine alınmasına yönelik düzenlemelersistem içine alınmasına yönelik düzenlemeler yapılmıştır.yapılmıştır.

10

5. Sağlık sistemi ile ilgili yapısal problemler ve alt 5. Sağlık sistemi ile ilgili yapısal problemler ve alt yapı yetersizlikleri GSS’nin hayata geçirilmesi yapı yetersizlikleri GSS’nin hayata geçirilmesi sürecini olumsuz etkileyebilecektirsürecini olumsuz etkileyebilecektir Nüfusun tümüne hakkaniyete uygun, eşit, koruyucu ve tedavi Nüfusun tümüne hakkaniyete uygun, eşit, koruyucu ve tedavi

edici kaliteli edici kaliteli sağlık hizmeti sunumunu finanse edensağlık hizmeti sunumunu finanse eden bir sağlık bir sağlık sigortası sistemi sigortası sistemi

GSS, reformun geniş toplum kesimlerini ilgilendiren ve en GSS, reformun geniş toplum kesimlerini ilgilendiren ve en kolay savunulabilen yönünü oluşturmaktadırkolay savunulabilen yönünü oluşturmaktadır

Sağlık hizmetleri arzındaki yetersizliklerSağlık hizmetleri arzındaki yetersizlikler ve bu sektörle ilgili ve bu sektörle ilgili yapısal problemler GSS’nin hayata geçirilmesini yapısal problemler GSS’nin hayata geçirilmesini güçleştirecektirgüçleştirecektir

Sağlık hizmetlerinde dönüşüm süreciSağlık hizmetlerinde dönüşüm süreci tamamlanamamıştır tamamlanamamıştır Sistemin, maliyet etkin şekilde çalıştırılmasını sağlayacak aile Sistemin, maliyet etkin şekilde çalıştırılmasını sağlayacak aile

hekimliği müessesesi ve hekimliği müessesesi ve hasta sevk zincirininhasta sevk zincirinin kurulamamış kurulamamış olmasının problemleri sisteme yansıyacaktırolmasının problemleri sisteme yansıyacaktır

Maliyet artışını önlemeye yönelik kısıtlamalar sisteme yönelik Maliyet artışını önlemeye yönelik kısıtlamalar sisteme yönelik güven ve adalet duygusunu zedeleyici etkide bulunabilecektirgüven ve adalet duygusunu zedeleyici etkide bulunabilecektir

11

6. Kamu çalışanlarına yönelik farklı düzenlemeler, 6. Kamu çalışanlarına yönelik farklı düzenlemeler, norm ve standart birliğini zedeleyecek özellikler norm ve standart birliğini zedeleyecek özellikler taşımaktadırtaşımaktadır

SSK ve Bağ-Kur kökenli sigortalılar, yeni sistemin sigortacılık SSK ve Bağ-Kur kökenli sigortalılar, yeni sistemin sigortacılık kriterlerine uygun davranmaya zorlanırken, kriterlerine uygun davranmaya zorlanırken, kamu çalışanlarının kamu çalışanlarının mevcut haklarını korumaya yönelik düzenlemelermevcut haklarını korumaya yönelik düzenlemeler norm ve norm ve standart birliğini bozacak etkiler doğurabilecektir (SGDP ile standart birliğini bozacak etkiler doğurabilecektir (SGDP ile çalışma gibi)çalışma gibi)

Geçici iş göremezlik halinde aylıkların tam alınmasına ve Geçici iş göremezlik halinde aylıkların tam alınmasına ve primlerin kesilmeksizin ödenmesine yönelik düzenlemeler sosyal primlerin kesilmeksizin ödenmesine yönelik düzenlemeler sosyal sigortacılık ilkelerine aykırı düzenlemelerdir sigortacılık ilkelerine aykırı düzenlemelerdir

Kamu işyerleri ve işverenlerine yönelik bazı düzenlemeler, Kamu işyerleri ve işverenlerine yönelik bazı düzenlemeler, sistemin eşitlik ilkesine işleyişini zedeleyici etkiler yapabilecektir.sistemin eşitlik ilkesine işleyişini zedeleyici etkiler yapabilecektir.

Aynı kurumsal yapı ve mevzuat kapsamında bulunan sigortalılar Aynı kurumsal yapı ve mevzuat kapsamında bulunan sigortalılar arasındaki farklılıkları savunmak mümkün olmayacak, arasındaki farklılıkları savunmak mümkün olmayacak, bir bir yönetilebilirlik problemiyönetilebilirlik problemi ortaya çıkabilecektir ortaya çıkabilecektir

12

7. Primler ve prime esas kazançlarla ilgili 7. Primler ve prime esas kazançlarla ilgili düzenlemeler kamunun istihdam ve personel düzenlemeler kamunun istihdam ve personel politikasını değiştirecektirpolitikasını değiştirecektir Kanun kamu personel rejiminin bugünkü işleyişini veri Kanun kamu personel rejiminin bugünkü işleyişini veri

alarak, bu işleyişin sosyal sigorta sistemine getirdiği yükü alarak, bu işleyişin sosyal sigorta sistemine getirdiği yükü ortadan kaldırmaya yönelik olarak, primlerin fiyat olma ortadan kaldırmaya yönelik olarak, primlerin fiyat olma özelliğini güçlendiren düzenlemeler yapmıştır.özelliğini güçlendiren düzenlemeler yapmıştır.

Kamuya yönelik düzenlemeler, Kamuya yönelik düzenlemeler, kamu sektöründe personel kamu sektöründe personel istihdam maliyetini yükseltecekistihdam maliyetini yükseltecek, orta ve uzun dönemde kamu , orta ve uzun dönemde kamu istihdamında daralmalar meydana gelebilecektir. istihdamında daralmalar meydana gelebilecektir.

İstihdamın nitelik değiştirmesi, İstihdamın nitelik değiştirmesi, memur statüsünde memur statüsünde çalışanların daraltılmasıçalışanların daraltılması söz konusu olabilecektir söz konusu olabilecektir

Mevcut sistemin, kamu personeline getireceği yükleri Mevcut sistemin, kamu personeline getireceği yükleri karşılamaya yönelik geçici düzenlemelerin devamı mümkün karşılamaya yönelik geçici düzenlemelerin devamı mümkün olmayıp, kamu personel rejimine yönelik kalıcı düzenlemeler olmayıp, kamu personel rejimine yönelik kalıcı düzenlemeler yapılması kaçınılmaz hale gelecektiryapılması kaçınılmaz hale gelecektir

13

8. Kendi adına bağımsız çalışanlara yönelik 8. Kendi adına bağımsız çalışanlara yönelik düzenlemeler, dışlanmalarına ve ikinci sınıf sigortalı düzenlemeler, dışlanmalarına ve ikinci sınıf sigortalı konumuna düşmelerine yol açabilecektirkonumuna düşmelerine yol açabilecektir

Kendi adına bağımsız çalışanlar, Kendi adına bağımsız çalışanlar, prime esas kazançlarını prime esas kazançlarını kendileri beyankendileri beyan edeceklerdir. edeceklerdir.

Bağ-Kur uygulaması, beyan usulünde alt sınırdan prim ödeme Bağ-Kur uygulaması, beyan usulünde alt sınırdan prim ödeme eğiliminin yüksek olduğunu ortaya koymuştur.eğiliminin yüksek olduğunu ortaya koymuştur.

Bağ-Kur’ sigortalılarının gelirlerinin prime esas kazançların Bağ-Kur’ sigortalılarının gelirlerinin prime esas kazançların altına düşmesi halinde kapsam dışında kalmaları, kayıtdışına altına düşmesi halinde kapsam dışında kalmaları, kayıtdışına kaçmayı yaygınlaştırıcı etki yapabilecektirkaçmayı yaygınlaştırıcı etki yapabilecektir

Gelir ve aylıkların bağlanması için haklı görülebilecek Gelir ve aylıkların bağlanması için haklı görülebilecek “borcu “borcu olmama kriteriolmama kriteri”” sağlık hizmetlerinden ve iş göremezlik sağlık hizmetlerinden ve iş göremezlik ödeneklerinden faydalanma konusunda sistemin “eşitlik ödeneklerinden faydalanma konusunda sistemin “eşitlik ilkesine” aykırı sonuçlar doğurabilecektirilkesine” aykırı sonuçlar doğurabilecektir

14

9. Farklı çalışan gruplarının aynı sistem altında 9. Farklı çalışan gruplarının aynı sistem altında toplanması, yönetilebilirlik problemi doğurabilecektirtoplanması, yönetilebilirlik problemi doğurabilecektir

Farklı sosyal güvenlik rejimine sahip olan grupların aynı Farklı sosyal güvenlik rejimine sahip olan grupların aynı sistem altında toplanması, norm standart birliği sağlanması sistem altında toplanması, norm standart birliği sağlanması bakımından doğru olmakla birlikte, sosyal güvenlik sisteminin bakımından doğru olmakla birlikte, sosyal güvenlik sisteminin mali dengelerini zorlayıcı talepleri artıracaktırmali dengelerini zorlayıcı talepleri artıracaktır

Düşük gelir ve aylıkların zaman içinde eşitlenmesi talepleri Düşük gelir ve aylıkların zaman içinde eşitlenmesi talepleri artacaktırartacaktır

Teknolojik alt yapıdaki gelişmelere rağmen, çalışan Teknolojik alt yapıdaki gelişmelere rağmen, çalışan sigortalılar, aylık alan pasif sigortalılar ve bakmakla yükümlü sigortalılar, aylık alan pasif sigortalılar ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri ile ilgili işlemlerin yürütülme ve olduğu aile fertleri ile ilgili işlemlerin yürütülme ve dönüştürme süreci kolay olmayacaktırdönüştürme süreci kolay olmayacaktır

Vatandaşlık numarası sisteminde ortaya çıkacak problemler, Vatandaşlık numarası sisteminde ortaya çıkacak problemler, sistemin sağlıklı işlemesini etkileyebilecektir (Mernis Projesi)sistemin sağlıklı işlemesini etkileyebilecektir (Mernis Projesi)

15

10. Gelir ve aylıkların artışının enflasyon oranına 10. Gelir ve aylıkların artışının enflasyon oranına endekslenmesi, sisteme yönelik müdahale taleplerini endekslenmesi, sisteme yönelik müdahale taleplerini artıracaktırartıracaktır

Gelir ve aylıkların artışının yalnızca enflasyon oranına Gelir ve aylıkların artışının yalnızca enflasyon oranına endekslenmesi, zaman içinde sisteme yönelik müdahale endekslenmesi, zaman içinde sisteme yönelik müdahale taleplerini artıracaktır (mevcut uygulama)taleplerini artıracaktır (mevcut uygulama)

Gelir ve aylıkların yalnızca enflasyon artışı oranında Gelir ve aylıkların yalnızca enflasyon artışı oranında artması, uzun dönemde pasif sigortalıların toplam artması, uzun dönemde pasif sigortalıların toplam gelirden aldıkları payın azalması ve gelirden aldıkları payın azalması ve nisbi olarak nisbi olarak yoksullaşmalarınayoksullaşmalarına yol açabilecektir yol açabilecektir

Yalnızca enflasyon oranına bağlı artışlar, zaman içinde Yalnızca enflasyon oranına bağlı artışlar, zaman içinde pasif sigortalıların gelir ve aylıkları arasındaki pasif sigortalıların gelir ve aylıkları arasındaki mutlak mutlak gelir farkını artıracaktır,gelir farkını artıracaktır, adaletsizliklere yol açacaktır adaletsizliklere yol açacaktır

16

11. Fiili hizmet zammı uygulamasının yeniden ve en 11. Fiili hizmet zammı uygulamasının yeniden ve en

kısa zamanda düzenlenmesi gerekirkısa zamanda düzenlenmesi gerekir

Sosyal güvenlik mevzuatının hazırlanma sürecindeki zaman Sosyal güvenlik mevzuatının hazırlanma sürecindeki zaman darlığı, fiili hizmet zammı uygulamalarının, mevcut darlığı, fiili hizmet zammı uygulamalarının, mevcut yasalardaki şekliyle yeni kanunda yer almasını doğurmuşturyasalardaki şekliyle yeni kanunda yer almasını doğurmuştur

Bu alanda ortaya çıkacak boşlukların, idari ve yargı kararları Bu alanda ortaya çıkacak boşlukların, idari ve yargı kararları ile doldurulmaya çalışılması, eşitsizlik ve adaletsizlikleri ile doldurulmaya çalışılması, eşitsizlik ve adaletsizlikleri artırıcı bir sonuç doğurabilecektirartırıcı bir sonuç doğurabilecektir

Fiili hizmet zammından doğan prim farklarının işveren Fiili hizmet zammından doğan prim farklarının işveren tarafından ödenecek olması, kamu ve özel sektör işyerlerinin tarafından ödenecek olması, kamu ve özel sektör işyerlerinin istihdam politikalarını etkileyecektiristihdam politikalarını etkileyecektir

Fiili hizmet zammı uygulamasının, çalışma hayatındaki Fiili hizmet zammı uygulamasının, çalışma hayatındaki değişim, yeni çalışma şekilleri, teknolojik gelişmeler, insan değişim, yeni çalışma şekilleri, teknolojik gelişmeler, insan sağlığına yönelik yeni faktörler de dikkate alınarak yeniden ve sağlığına yönelik yeni faktörler de dikkate alınarak yeniden ve kapsamlı şekilde belirlenmesi bir zorunlulukturkapsamlı şekilde belirlenmesi bir zorunluluktur

17

12. Kısa vadeli sigorta kollarının prim oranlarının 12. Kısa vadeli sigorta kollarının prim oranlarının belirlenmesi ile ilgili esaslar yeniden gözden belirlenmesi ile ilgili esaslar yeniden gözden geçirilmelidirgeçirilmelidir

Kısa vadeli sigorta kolları, İKMH, hastalık ve analık Kısa vadeli sigorta kolları, İKMH, hastalık ve analık sigortaları ile ilgili parasal ödemelerle ilgili olmasına rağmen, sigortaları ile ilgili parasal ödemelerle ilgili olmasına rağmen, bu sigorta kolunun primlerinin belirlenmesi yalnızca İKMH bu sigorta kolunun primlerinin belirlenmesi yalnızca İKMH dikkate alınarak yapılmaktadırdikkate alınarak yapılmaktadır

Bütün primlerin işveren tarafından ödenmesi, İKMH Bütün primlerin işveren tarafından ödenmesi, İKMH bakımından iş yerlerinin hangi tehlike sınıf ve derecesine bakımından iş yerlerinin hangi tehlike sınıf ve derecesine girdiğinin belirlenmesini önemli hale getirmektedirgirdiğinin belirlenmesini önemli hale getirmektedir

İşyerlerindeki çalışma şartlarının değişmesi, teknolojik İşyerlerindeki çalışma şartlarının değişmesi, teknolojik gelişmeler ve koruyucu önlemlerin artması, tehlike sınıf ve gelişmeler ve koruyucu önlemlerin artması, tehlike sınıf ve derecelerinin yeniden belirlenmesini zorunlu kılmaktadırderecelerinin yeniden belirlenmesini zorunlu kılmaktadır

Kısa vadeli sigorta kollarının primlerinin belirlenmesinde, Kısa vadeli sigorta kollarının primlerinin belirlenmesinde, tehlike sınıf ve derecesi kadar, İKMH önleyici tedbirlerin tehlike sınıf ve derecesi kadar, İKMH önleyici tedbirlerin alınması ve bu alanda sağlanan olumlu gelişmeler de dikkate alınması ve bu alanda sağlanan olumlu gelişmeler de dikkate alınmalıdıralınmalıdır

Özel sektöre ve işverenlere yönelik en önemli teşvik, maliyet Özel sektöre ve işverenlere yönelik en önemli teşvik, maliyet düşürücü düzenlemelerdirdüşürücü düzenlemelerdir

18

13. İşverenlerin prim yükünün azaltılmasına yönelik 13. İşverenlerin prim yükünün azaltılmasına yönelik talepleri karşılanmamıştırtalepleri karşılanmamıştır

Prime esas kazançların kapsamının genişlemesi, üst sınırı aşan Prime esas kazançların kapsamının genişlemesi, üst sınırı aşan ödemelerden prim kesilmesinin yanısıra prim oranlarının ödemelerden prim kesilmesinin yanısıra prim oranlarının değişmemesi ve hatta bazı durumlarda artması, işverenlerin değişmemesi ve hatta bazı durumlarda artması, işverenlerin sosyal güvenlik reformundan beklentilerinin tersine bir sosyal güvenlik reformundan beklentilerinin tersine bir gelişme olmuşturgelişme olmuştur

Devletin prim ödeyerek finansmana katılması doğru olmakla Devletin prim ödeyerek finansmana katılması doğru olmakla birlikte, bu katılım işveren primlerinde bir azalmaya yol birlikte, bu katılım işveren primlerinde bir azalmaya yol açmamıştıraçmamıştır

Prim yükünün artması ve artan uluslar arası rekabet, Prim yükünün artması ve artan uluslar arası rekabet, işverenlerin kayıt dışına yönelmelerini teşvik edici sonuçlar işverenlerin kayıt dışına yönelmelerini teşvik edici sonuçlar doğurabilir ve reformun kayıtdışı çalışmayı önleme hedefi doğurabilir ve reformun kayıtdışı çalışmayı önleme hedefi aksayabiliraksayabilir

Devletin ödediği primlerin, toplam oran üzerinden olması Devletin ödediği primlerin, toplam oran üzerinden olması yerine istihdamı teşvik edecek şekilde çalıştırılan kişi sayısına yerine istihdamı teşvik edecek şekilde çalıştırılan kişi sayısına bağlı olarak yeniden düzenlenmesi isabetli olacaktır.bağlı olarak yeniden düzenlenmesi isabetli olacaktır.

19

14. Reformun primsiz ödemeler ve sosyal hizmetler 14. Reformun primsiz ödemeler ve sosyal hizmetler ayağındaki boşluk, sosyal sigorta sistemini olumsuz ayağındaki boşluk, sosyal sigorta sistemini olumsuz etkileyecektiretkileyecektir

Sosyal güvenlik reformu, birbirini bütünleyen ayrı Sosyal güvenlik reformu, birbirini bütünleyen ayrı ayaklar üzerine oluşturulmuş, sistemin başarısı bu ayaklar üzerine oluşturulmuş, sistemin başarısı bu bütünlüğe bağlanmıştırbütünlüğe bağlanmıştır

Reformun, primsiz ödemelerle ilgili ayağına yönelik Reformun, primsiz ödemelerle ilgili ayağına yönelik çalışmalar, geri planda kalmış bir anlamda askıya çalışmalar, geri planda kalmış bir anlamda askıya alınmıştır.alınmıştır.

Primsiz ödemeler ayağındaki belirsizlik, yeşil Primsiz ödemeler ayağındaki belirsizlik, yeşil kartlılar gibi geniş bir toplum kesimini sosyal sigorta kartlılar gibi geniş bir toplum kesimini sosyal sigorta sistemine taşıyacağından sistemin mali dengesini sistemine taşıyacağından sistemin mali dengesini zorlayacaktırzorlayacaktır

Bazı çalışan gruplarına yönelik kazanca bağlı olarak Bazı çalışan gruplarına yönelik kazanca bağlı olarak zorunlu sigortalılık kapsamı dışında kalma bu süreci zorunlu sigortalılık kapsamı dışında kalma bu süreci hızlandıracak etkilere sahip olacaktır.hızlandıracak etkilere sahip olacaktır.

20

15.15. Kurum, Kanunun yürürlük sürecinin ilk Kurum, Kanunun yürürlük sürecinin ilk dönemlerinde uygulamaya yönelik boşluklar dönemlerinde uygulamaya yönelik boşluklar bırakmamalıdırbırakmamalıdır Kanunda ilk defa yer alan kavramların ve ilk defa Kanunda ilk defa yer alan kavramların ve ilk defa

yapılacak işlemlerin doğru yapılmasına özel bir yapılacak işlemlerin doğru yapılmasına özel bir önem vermeli, uygulama hatalarının Kanunun önem vermeli, uygulama hatalarının Kanunun sistematiği ve kurgusunu bozacak gelişmelere izin sistematiği ve kurgusunu bozacak gelişmelere izin vermemelidirvermemelidir

Uygulama sürecinde, uyuşmazlık ve Uygulama sürecinde, uyuşmazlık ve anlaşmazlıkların ortaya çıkmasını ve problemlerin anlaşmazlıkların ortaya çıkmasını ve problemlerin yasal sürece taşınmadan çözülmesini sağlayacak yasal sürece taşınmadan çözülmesini sağlayacak doğru zamanlı tedbirler alınmalıdırdoğru zamanlı tedbirler alınmalıdır

21

SON SÖZSON SÖZ

Daha Daha yapılacak çok yapılacak çok

şey varşey var

22

İLGİ VE SABRINIZ İÇİNİLGİ VE SABRINIZ İÇİN

TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER