İMALAT YÖNTEMLERİ II Prof.Dr. İrfan AY

1

HADDELEMENİN MEKANİĞİ

İMALAT YÖNTEMLERİ II Prof.Dr. İrfan AY

2

CosVV

0CosVV

0CosVV

Cos.VV

.ms

.ms

.ms

HIZI.MERDHIZISAÇ

KALINLIK AZALMASI HESABI

HADDELEMEDE HIZ HESABI

)Cos1.(R2h

)Cos1.(R)Cos1.(R2

h

2

hh

)RCosR()RCosR(hhh 0

İMALAT YÖNTEMLERİ II Prof.Dr. İrfan AY

3

tgtg.RHR

Htg

R

H

R

H.Rtg

2

HR

H.Rtg

)c

H.RLH.RL

R4

H

2

H.R.2RL

R2

HRL

)b

2

HR

Ltg yazarsak;tg )a

22

2

p

2

p

22

22

p

22

2

p

p

2max R.μΔH

Pisagor bağıntısını yazarsak

İhmal

(a)’ da yerine koyarsak

İhmal

Her iki tarafın karesi alınırsa;

HADDELEME KUVVETLERİ

MAKSİMUM KALINLIK AZALMASI HESABI

olur tgCos

Sin

Sin.FCos..F

ise Sin.FCos.F )c

olur tgCos

Sin

Sin.FCos..F

ise Sin.FCos.F )b

olur tgCos

Sin

Sin.FCos..F

ise Sin.FCos.F )a

.FF

Cos.F Sin.F

hadhad

hadsür

hadhad

hadsür

hadhad

hadsür

hadsür

sürhad

İMALAT YÖNTEMLERİ II Prof.Dr. İrfan AY

4

1h

R.Arctg.

1h

R.2

1h

R.Arctg.

1h

R.2

e..h

hp

.15,13

2e..

h

hp

m0

mo

akmakmmo

)( 0

HADDELEME İŞLEMİNDE BASINÇ

Çıkış Bölgesinde

Giriş Bölgesinde

Katsayılar

İMALAT YÖNTEMLERİ II Prof.Dr. İrfan AY

5

HADDELEME BASINCI EĞRİSİ

HADDELEME GÜCÜ HESABI

KW60000

.L.nF..2N

NF,mL1000

1.

60

n..2.

2

L.F.2N

60

n..2ww.

2

MN

L.4,05,2

L

L.5,02

L

2

L.F

2

M

olur h.RL.b.LF

15,13

2

alanb.L

had

hadhad

had

mhad

akakm

Bant eni b, Yay uzunluğu L, ortalama mukavemet σm,küçük sürtünme katsayısı değerleri için haddeleme kuvveti

Haddeleme kuvveti temas yayının ortasına etkidiği kabul edilirse:

Sıcak Haddeleme için

Soğuk Haddeleme için

Tek merdane için;

Çift merdane için;

GÜÇ FORMÜLÜ

0

22

0

0

hadhad

d.R.p..bd.R.p..b2

M

d.R.R.p..bd.R.R.p..b2

M

d.RF.d.RF.2

M

m

m

m

Sürtünme kuvvetini esas alarak moment bulmak istersek;

İMALAT YÖNTEMLERİ II Prof.Dr. İrfan AY

6

PROBLEM

Eni b=230 mm olan bir (Al) bant 25,4 mm den 20,3 mm ye sıcak haddelenecektir. Merdanelerin çapı 610 mm dönüş hızı 100 dev/dak. Haddelenen malzemenin mukavemet katsayısı

K= 21 kp/mm2 , pekleşme üsteli n=0,2 olduğuna göre Nmotor gücünü hesaplayın?

ÇÖZÜM

İMALAT YÖNTEMLERİ II Prof.Dr. İrfan AY

7

OVALAMA İLE VİDA İMALİ

Cıvata, saplama’ların dişleri soğuk olarak ovalama yöntemi ile açılır.Parça ya düzlemsel, yada silindirik merdaneler arasından geçirilir.Ovalamada malzeme kaybı olmaz.Yüksek üretim hızı vardır.Mekanik özellikler yüksektir. (σak ,σçek ve sertlik) “Artık gerilmeler” basma gerilmesi olduğundan yorulma ömürleri uzun olur.

HADDE KUSURLARI

Basma Kuvvetleri Sebebiyle Doğan Kusurlar:

1. Haddelerin eğilip farklı kalınlıkta ürün çıkması:

2. Saçlarda dalgalı kenar oluşumu:

Kenarlarda kalınlığın orta kısma kıyasla daha düşük olması, orta kısımda fazla uzama, fakat serbestçe yayılamama sonucu kenarlarda dalgalanmaya sebep olur.

İMALAT YÖNTEMLERİ II Prof.Dr. İrfan AY

8

3. Saçların ortasında ve kenarlarında çatlaklar:

Orta kısım fazla uzarken malzeme yeteri kadar sünek değilse ortası çatlar. Şekil değişimi homojen değilse malzemede yeteri kadar sünek değilse kenarı çatlar.

4. Timsah ağzı çatlaması :

Bu kusur şekil değişiminin homojen olmamasına ve başlangıçta ingotta var olan bir kusura

bağlı olarak oluşur.

Sürtünme Kuvvetleri Sebebiyle Doğan Kusurlar:

1. Sacın iki ucunun yuvarlaklaşması:

Saç boyca uzarken yayılır sürtünme kuvvetleri buna engel olur orta kısımda sürtünme fazla olduğundan kenarlar çok genişler. Sonuçta kenarlardaki kalınlık azalması ortada boyca uzamaya dönüşür. Sacın başı ve sonu yuvarlak olur.

2. Sacın ortadan ikiye ayrılması:

Sürtünme sebebiyle ortada basma kenarlarda çeki gerilmeleri doğar, bu çeki gerilmeleri malzeme sünek olmadığı takdirde orta kısım

kenarlara kıyasla çok fazla uzarsa saç ortadan ikiye bölünür.