Upload
others
View
56
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
merlin
malti
Karti tal-g˙alliema u twe©ibiet
Ippubblikat g˙all-ewwel darba fl-2012 b˙ala pdf imniΩΩel minn www.merlinpublishers.com
Dan il-pdf hu ma˙sub biex jintuΩa mal-ktieb Merlin Benchmark Malti (978999091406-1)
Merlin Publishers Ltd42, Triq Mountbatten, Il-Blata l-Bajda, Maltawww.merlinpublishers.com
Copyright © Merlin Publishers LtdSiltiet copyright © l-awturi rispettivi tag˙homIs-silta fil-5 karta copyright © Trevor Ûahra, me˙uda minn “Il-Ìenn li jΩommni f’sikkti”, pubblikazzjoni Merlin PublishersIs-silta fis-7 karta copyright © Trevor Ûahra, me˙uda minn “Intervista ma’ Ûarbun”, Sag˙tar, Marzu 2010Is-silta fit-8 karta copyright © Kilin, me˙uda minn “Fuq il-G˙ajn ta’ San Bastjan”, pubblikazzjoni Klabb Kotba MaltinIs-silta fid-9 karta copyright © Mary Puli, me˙uda minn “Is-Sinjorina Anna” mill-ktieb “TuΩΩana” (ed. Ìor© Mallia u Trevor Ûahra), pubblikazzjoni Merlin Publishers
Dan il-pdf ma jistax jitqassam f’xi g˙amla jew legatura o˙ra ˙lief kif inhu ppubblikat, ming˙ajr il-permess tal-pubblikatur.
1
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 1
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
2
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru. Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar kif tqatta’ tmiem il-ġimgħa. a) Tkun tixtieq li jasal tmiem il-ġimgħa? Għaliex? b) X’tieħu gost tagħmel l-aktar is-Sibt filgħodu? ċ) X’tagħmel il-Ħadd filgħodu u waranofsinhar? d) Issib ċans li tiltaqa’ mal-ħbieb? Fejn tmorru? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar il-qari. a) Tħobb xejn taqra? Għaliex tħobb taqra? b) Xi tħobb taqra l-aktar: Kotba, magazines jew xi ħaġa oħra? ċ) B’liema lingwa tħobb taqra l-aktar? Għaliex? d) Semmi ktieb sabiħ li għoġbok l-aktar u għaliex?
3
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
4
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 1
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji, se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 3.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Fil-jiem li ġejjin għandu jitressaq quddiem il-Kunsill Lokali ta’ Ħal Siġra rapport magħmul
minn żewġ periti. Dan jgħin il-Kunsill ta’ Ħal Siġra jiddeċiedi jekk iħallix jew jaqlax
tmintax-il siġra li hemm fi Triq il-Palazz li se tkun irranġata b’bankini ġodda u mogħtija
t-tarmak.
Il-Kunsill qabbad perit biex imexxi x-xogħol f’din it-triq. Huwa ressaq il-pjanti tiegħu u
ried jaqla’ s-siġar biex minflok ikun hemm bankini wiesgħa li jintużaw ukoll minn nies
b’siġġu tar-roti u ommijiet bil-pushchairs.
In-nies tat-triq ma qablux mal-pjanti tal-perit u marru jipprotestaw mal-Kunsill. Is-Sur Leli
Muscat, f’isem ir-residenti, tkellem magħna u spjega li dawn is-siġar huma tal-bżar, ta’ Ġuda
u taċ-Ċipress. Qal li spiss jara l-isturnell jieqaf jistrieħ fis-siġar tal-bżar. Dawn minbarra
l-għasafar tal-bejt u pitirrossi li jgħixu fihom.
Hu semma wkoll li s-siġar ta’ Ġuda jiftħu fjuri roża u jiġbdu kwantità kbira ta’ friefet il-
lejl żgħar. Dawn l-ispeċi saru rari f’Malta u għalhekk tkun ħasra kbira jekk inkomplu
neqirdulhom is-siġar li jgħixu fihom.
5
Meta sema’ lir-residenti, il-Kunsill Lokali ddeċieda li għalissa jwaqqaf ix-xogħol. Qabbad
żewġ periti oħra jisimgħu l-opinjoni ta’ kulħadd u jagħmlu rapport bil-fehmiet tagħhom.
Imbagħad ikun f’idejn il-Kunsill li jiddeċiedi x-xorti ta’ dawn it-tmintax-il siġra ta’ Triq il-
Palazz f’Ħal Siġra.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A.
Imla l-vojt bil-kelma t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
L-aħbar li smajt hija fuq il-Kunsill Lokali ta’ Ħal Siġra.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Dan il-Kunsill qiegħed jistenna _____________ minn żewġ periti.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Fuq dak li jgħidu l-periti, il-Kunsill Lokali jrid jieħu deċiżjoni importanti fuq is-siġar li
hemm fi Triq il-_________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
It-triq se jkollha l-________________ ġodda u tingħata wkoll it-____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Qabbel Kolonna A ma’ Kolonna B billi tikteb in-numru t-tajjeb. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
Il-perit ried jaqla’ s-siġar biex …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
iwessa’ l-bankini.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
Il-perit ried jaqla’ s-siġar biex iwessa’ l-bankini.
6
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż-żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: Ir-residenti tat-triq ma qablux miegħu …
Numru tlieta: Skont in-nies, is-siġar ta’ Ġuda huma meħtieġa biex …
Numru erbgħa: Leli Muscat, wieħed mir-residenti, iħobb josserva l-għasafar …
Numru ħamsa: Il-kunsill sema’ lin-nies u waqqaf ix-xogħol u qabbad żewġ periti
oħra …
Issa se naqralek Kolonna B:
… ma jkomplux jinqerdu speċi rari ta’ friefet il-lejl.
… li jistkennu fis-siġar tat-triq.
… biex jagħmlu rapport wara li jisimgħu l-fehma ta’ kulħadd.
… u marru jipprotestaw mal-Kunsill Lokali.
---------- Waqfa ta’ 10 sekond għal min għadu qed jikteb ----------
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Fil-jiem li ġejjin għandu jitressaq quddiem il-Kunsill Lokali ta’ Ħal Siġra rapport magħmul
minn żewġ periti. Dan jgħin il-Kunsill ta’ Ħal Siġra jiddeċiedi jekk iħallix jew jaqlax
tmintax-il siġra li hemm fi Triq il-Palazz li se tkun irranġata b’bankini ġodda u mogħtija
t-tarmak.
Il-Kunsill qabbad perit biex imexxi x-xogħol f’din it-triq. Huwa ressaq il-pjanti tiegħu u
ried jaqla’ s-siġar biex minflok ikun hemm bankini wiesgħa li jintużaw ukoll minn nies
b’siġġu tar-roti u ommijiet bil-pushchairs.
In-nies tat-triq ma qablux mal-pjanti tal-perit u marru jipprotestaw mal-Kunsill. Is-Sur Leli
Muscat, f’isem ir-residenti, tkellem magħna u spjega li dawn is-siġar huma tal-bżar, ta’ Ġuda
7
u taċ-Ċipress. Qal li spiss jara l-isturnell jieqaf jistrieħ fis-siġar tal-bżar. Dawn minbarra
l-għasafar tal-bejt u pitirrossi li jgħixu fihom.
Hu semma wkoll li s-siġar ta’ Ġuda jiftħu fjuri roża u jiġbdu kwantità kbira ta’ friefet il-
lejl żgħar. Dawn l-ispeċi saru rari f’Malta u għalhekk tkun ħasra kbira jekk inkomplu
neqirdulhom is-siġar li jgħixu fihom.
Meta sema’ lir-residenti, il-Kunsill Lokali ddeċieda li għalissa jwaqqaf ix-xogħol. Qabbad
żewġ periti oħra jisimgħu l-opinjoni ta’ kulħadd u jagħmlu rapport bil-fehmiet tagħhom.
Imbagħad ikun f’idejn il-Kunsill li jiddeċiedi x-xorti ta’ dawn it-tmintax-il siġra ta’ Triq il-
Palazz f’Ħal Siġra.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
Imla l-vojt bil-kelma t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
L-aħbar li smajt hija fuq il-Kunsill Lokali ta’ Ħal Siġra.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Dan il-Kunsill qiegħed jistenna _____________ minn żewġ periti.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Fuq dak li jgħidu l-periti, il-Kunsill Lokali jrid jieħu deċiżjoni importanti fuq is-siġar li
hemm fi Triq il-_________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
It-triq se jkollha l-________________ ġodda u tingħata wkoll it-____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni u għall-aħħar darba.
Qabbel Kolonna A ma’ Kolonna B billi tikteb in-numru t-tajjeb. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
Il-perit ried jaqla’ s-siġar biex …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
8
iwessa’ l-bankini.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
Il-perit ried jaqla’ s-siġar biex iwessa’ l-bankini.
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż-żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: Ir-residenti tat-triq ma qablux miegħu …
Numru tlieta: Skont in-nies, is-siġar ta’ Ġuda huma meħtieġa biex …
Numru erbgħa: Leli Muscat, wieħed mir-residenti, iħobb josserva l-għasafar …
Numru ħamsa: Il-kunsill sema’ lin-nies u waqqaf ix-xogħol u qabbad żewġ periti
oħra …
Issa se naqralek Kolonna B:
… ma jkomplux jinqerdu speċi rari ta’ friefet il-lejl.
… li jistkennu fis-siġar tat-triq.
… biex jagħmlu rapport wara li jisimgħu l-fehma ta’ kulħadd.
… u marru jipprotestaw mal-Kunsill Lokali.
---------- Waqfa ta’ 10 sekond għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B.
---------- Dan huwa t-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 4.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
9
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Mixħut fuq is-sufan, bdejt inqalleb l-istazzjonijiet tat-televixin. Milli jidher l-aħbarijiet kollha
fuq il-gwerra u kull fejn tqalleb ħlief ġlied, sparar, nies jiġru u jgħajtu ma tarax. Ma ridtx
narahom u għalaqt għajnejja u bla ma ridt f’moħħi bdew ġejjin it-tifkiriet ta’ dakinhar li bdiet
il-gwerra. Għadni niftakar sew. Kien il-ħdax ta’ Ġunju 1942 u jien kelli dsatax-il sena. Kont
ilni naħdem it-Tarzna xahrejn. Dakinhar qomt bħas-soltu mal-erbgħa u nofs ta’ filgħodu u
wara li ħadt il-kafè tlaqt bil-mixi lejn Bormla. Meta wasalt bdejt ix-xogħol bħas-soltu.
Niftakar li għall-ħabta tas-sebgħa daqqet is-sirena u jien u sħabi tlaqna kollox u morna
nistkennu fix-xeltrijiet ġol-blat li kellna fit-Tarzna. Uħud minn sħabi ħasbu li kien taħriġ tas-
soltu u baqgħu jaħdmu. Imma wara ftit narawhom ġejjin jiġru kemm jifilħu lejna hekk kif fuq
rasna bdew jinstemgħu ħsejjes qawwija tal-ajruplani tal-gwerra. Bdejna nisimgħu tisfir li
jtarrax u theżżiż qawwi ta’ bombi neżlin ma’ kullimkien. Fix-xelter kulħadd twerwer u
tgeddes ’il ġewwa kemm seta’. Kultant kienet tinħass theżżiża aktar qawwija mill-oħrajn u
d-dawl baxx li kellna kien jintefa għal ftit u jerġa’ jiġi.
Kollha kemm aħna ma ftaħniex ħalqna. Kulħadd inkwetat għall-familja tiegħu. Ġibt
quddiem għajnejja lil ommi u lil ħuti ż-żgħar imwerwrin. Ftakart f’missieri, li kien suldat fuq
il-kanuni tal-Barrakka. Jien u sħabi dorna ma’ Lonzu tal-Mużew ngħidu r-rużarju b’ħeġġa
kbira.
Ma nafx kemm domna hemm ġew. Niftakar li hekk kif daqqet is-sirena li l-attakki kienu
għaddew, kulħadd ħareġ mgħaġġel biex jitlaq lejn daru ħalli jara lill-familja tiegħu. Jien
għamilt l-istess. Iżda jien u ħiereġ niftakarni nisma’ leħen maħnuq ħiereġ minn taħt borġ
ġebel isejjaħ għall-għajnuna. Waqaft u flimkien ma’ ħamsa oħra minn sħabi qbadna nwarrbu
l-ġebel sakemm irnexxielna noħorġu lil Ċikku, l-imgħallem tagħna. Ma nistax ninsa l-ħarsa
tiegħu u l-għafsa kbira li għafasli idi hekk kif għabbewh fl-ambulanza u telqu jiġru bih lejn
l-isptar.
Wara xi ġimgħa Ċikku reġa’ daħal għax-xogħol u għadu sal-lum jirringrazzjani li salvajtlu
ħajtu.
Issa se naqralek Taħriġ A.
Agħżel it-tweġiba t-tajba billi tagħmel fil-kaxxa t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
10
Numru wieħed:
L-awtur ftakar fil-gwerra għax …
iltaqa’ ma’ ħabib tiegħu u tkellmu fuq dak iż-żmien.
kien qed iqalleb l-aħbarijiet u ħlief ġlied u sparar ma bediex jara.
beda jara dokumentarju wara l-aħbarijiet fuq it-tieni gwerra.
It-tweġiba t-tajba hija kien qed iqalleb l-aħbarijiet u ħlief ġlied u sparar ma bediex jara.
Għalhekk immarkajt sinjal fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Is-sentenza sħiħa hija:
L-awtur ftakar fil-gwerra għax kien qed iqalleb l-aħbarijiet u ħlief ġlied u sparar ma
bediex jara.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
Numru tnejn:
Fl-ewwel jum li bdiet il-gwerra, l-awtur …
mar bħas-soltu għax-xogħol fit-Tarzna.
baqa’ d-dar għax kien ma jiflaħx.
kien ħareġ ma’ sħabu u marru Bormla.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Meta kien fix-xelter, huwa …
raqad raqda fil-fond.
qagħad jitkellem ma’ sħabu fuq il-gwerra.
ftakar f’missieru u fil-familja tiegħu.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Fix-xelter, Lonzu tal-Mużew beda …
jipprietka fuq il-paċi.
jgħid ir-Rużarju.
jibża’ u jibki.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
11
Numru ħamsa:
Malli daqqet is-sirena, l-awtur u sħabu ħarġu mix-xelter u …
telqu lejn djarhom biex jaraw lill-familja tagħhom.
marru jkomplu x-xogħol.
marru jqallbu fid-djar imwaqqgħa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Waqt li kien ħiereġ mit-Tarzna, l-awtur sema’ …
l-ħoss tal-ajruplani riesqa fuqhom.
lil sħabu jsejħulu biex imur magħhom.
leħen maħnuq ħiereġ minn taħt borġ ġebel.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Minn taħt il-ġebel huwa salva …
ħamsa minn sħabu.
kelb ferut.
lill-imgħallem tiegħu.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Immarka fil-kolonna t-tajba biex tgħid jekk hux VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX.
L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-gwerra li jiftakar l-awtur bdiet f’Malta f’Ġunju 1942. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
Din Veru. Għalhekk fil-kaxxa għamilt sinjal taħt Veru.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
Numru tnejn:
L-awtur kien ilu dsatax-il sena jaħdem it-Tarzna. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Hu kien joqgħod mal-familja tiegħu f’Ħaż-Żabbar. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
12
Numru erbgħa:
Missier l-awtur kien suldat fuq il-kanuni tal-Barrakka. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
L-imgħallem Ċikku miet waqt dan l-attakk. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
F’dan l-attakk ġew madwar ħamsin ajruplan mill-Italja. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
F’dan l-attakk intefgħu ħafna bombi fl-inħawi tat-Tarzna. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Mixħut fuq is-sufan, bdejt inqalleb l-istazzjonijiet tat-televixin. Milli jidher l-aħbarijiet kollha
fuq il-gwerra u kull fejn tqalleb ħlief ġlied, sparar, nies jiġru u jgħajtu ma tarax. Ma ridtx
narahom u għalaqt għajnejja u bla ma ridt f’moħħi bdew ġejjin it-tifkiriet ta’ dakinhar li bdiet
il-gwerra. Għadni niftakar sew. Kien il-ħdax ta’ Ġunju 1942 u jien kelli dsatax-il sena. Kont
ilni naħdem it-Tarzna xahrejn. Dakinhar qomt bħas-soltu mal-erbgħa u nofs ta’ filgħodu u
wara li ħadt il-kafè tlaqt bil-mixi lejn Bormla. Meta wasalt bdejt ix-xogħol bħas-soltu.
Niftakar li għall-ħabta tas-sebgħa daqqet is-sirena u jien u sħabi tlaqna kollox u morna
nistkennu fix-xeltrijiet ġol-blat li kellna fit-Tarzna. Uħud minn sħabi ħasbu li kien taħriġ tas-
soltu u baqgħu jaħdmu. Imma wara ftit narawhom ġejjin jiġru kemm jifilħu lejna hekk kif fuq
rasna bdew jinstemgħu ħsejjes qawwija tal-ajruplani tal-gwerra. Bdejna nisimgħu tisfir li
jtarrax u theżżiż qawwi ta’ bombi neżlin ma’ kullimkien. Fix-xelter kulħadd twerwer u
tgeddes ’il ġewwa kemm seta’. Kultant kienet tinħass theżżiża aktar qawwija mill-oħrajn u
d-dawl baxx li kellna kien jintefa għal ftit u jerġa’ jiġi.
13
Kollha kemm aħna ma ftaħniex ħalqna. Kulħadd inkwetat għall-familja tiegħu. Ġibt
quddiem għajnejja lil ommi u lil ħuti ż-żgħar imwerwrin. Ftakart f’missieri, li kien suldat fuq
il-kanuni tal-Barrakka. Jien u sħabi dorna ma’ Lonzu tal-Mużew ngħidu r-rużarju b’ħeġġa
kbira.
Ma nafx kemm domna hemm ġew. Niftakar li hekk kif daqqet is-sirena li l-attakki kienu
għaddew, kulħadd ħareġ mgħaġġel biex jitlaq lejn daru ħalli jara lill-familja tiegħu. Jien
għamilt l-istess. Iżda jien u ħiereġ niftakarni nisma’ leħen maħnuq ħiereġ minn taħt borġ
ġebel isejjaħ għall-għajnuna. Waqaft u flimkien ma’ ħamsa oħra minn sħabi qbadna nwarrbu
l-ġebel sakemm irnexxielna noħorġu lil Ċikku, l-imgħallem tagħna. Ma nistax ninsa l-ħarsa
tiegħu u l-għafsa kbira li għafasli idi hekk kif għabbewh fl-ambulanza u telqu jiġru bih lejn
l-isptar.
Wara xi ġimgħa Ċikku reġa’ daħal għax-xogħol u għadu sal-lum jirringrazzjani li salvajtlu
ħajtu.
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Agħżel it-tweġiba t-tajba billi tagħmel fil-kaxxa t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
L-awtur ftakar fil-gwerra għax …
iltaqa’ ma’ ħabib tiegħu u tkellmu fuq dak iż-żmien.
kien qed iqalleb l-aħbarijiet u ħlief ġlied u sparar ma bediex jara.
beda jara dokumentarju wara l-aħbarijiet fuq it-tieni gwerra.
It-tweġiba t-tajba hija kien qed iqalleb l-aħbarijiet u ħlief ġlied u sparar ma bediex jara.
Għalhekk immarkajt sinjal fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Is-sentenza sħiħa hija:
L-awtur ftakar fil-gwerra għax kien qed iqalleb l-aħbarijiet u ħlief ġlied u sparar ma
bediex jara.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
Numru tnejn:
Fl-ewwel jum li bdiet il-gwerra, l-awtur …
14
mar bħas-soltu għax-xogħol fit-Tarzna.
baqa’ d-dar għax kien ma jiflaħx.
kien ħareġ ma’ sħabu u marru Bormla.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Meta kien fix-xelter, huwa …
raqad raqda fil-fond.
qagħad jitkellem ma’ sħabu fuq il-gwerra.
ftakar f’missieru u fil-familja tiegħu.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Fix-xelter, Lonzu tal-Mużew beda …
jipprietka fuq il-paċi.
jgħid ir-Rużarju.
jibża’ u jibki.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Malli daqqet is-sirena, l-awtur u sħabu ħarġu mix-xelter u …
telqu lejn djarhom biex jaraw lill-familja tagħhom.
marru jkomplu x-xogħol.
marru jqallbu fid-djar imwaqqgħa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Waqt li kien ħiereġ mit-Tarzna, l-awtur sema’ …
l-ħoss tal-ajruplani riesqa fuqhom.
lil sħabu jsejħulu biex imur magħhom.
leħen maħnuq ħiereġ minn taħt borġ ġebel.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Minn taħt il-ġebel huwa salva …
ħamsa minn sħabu.
kelb ferut.
lill-imgħallem tiegħu.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
15
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Immarka fil-kolonna t-tajba biex tgħid jekk hux VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX.
L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-gwerra li jiftakar l-awtur bdiet f’Malta f’Ġunju 1942. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
Din Veru. Għalhekk fil-kaxxa għamilt sinjal taħt Veru.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
Numru tnejn:
L-awtur kien ilu dsatax-il sena jaħdem it-Tarzna. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Hu kien joqgħod mal-familja tiegħu f’Ħaż-Żabbar. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Missier l-awtur kien suldat fuq il-kanuni tal-Barrakka. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
L-imgħallem Ċikku miet waqt dan l-attakk. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
F’dan l-attakk ġew madwar ħamsin ajruplan mill-Italja. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
F’dan l-attakk intefgħu ħafna bombi fl-inħawi tat-Tarzna. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
16
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 2
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
17
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-Interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru. Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar il-komputer. a) Taf tużah il-kompjuter? Fejn tużah l-aktar? b) Inti tuża l-kompjuter biex tistudja jew biex tilgħab? ċ) Tista’ tuża l-kompjuter għal xi ħaġa oħra? d) Tixtieq titgħallem aktar kif tuża aħjar il-kompjuter? Għaliex? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar għaqdiet. a) Int membru f’xi għaqda? X’jisimha? b) Fejn tiltaqgħu u kull meta tattendi l-għaqda tiegħek? ċ) Semmi żewġ attivitajiet li torganizza din l-għaqda u li jogħġbuk l-aktar. Għaliex jogħġbuk? d) X’ġid tieħu minn din l-għaqda? Kif tista’ tgħinek ’il quddiem?
18
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
19
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 2
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji, se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 19.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Is-Siġar tal-Bonsai – indaħħlu s-siġar f’darna Is-siġar tal-Bonsai huma siġar tal-foresti li jitkabbru fi qsari żgħar. Dan it- tkabbir ilu jeżisti
għal sekli sħaħ fiċ-Ċina u fil-Ġappun. Fl-Ewropa saru popolari meta ġabuhom magħhom
vjaġġaturi li żaru dawn l-artijiet.
Fost il-bonsai insibu siġar tal-ballut, tal-pin … Jekk tieħu ħsiebhom sewwa jgħixu għal
snin twal. Huma jridu kura ta’ espert li jkollu ħafna paċenzja u mħabba kbira lejhom għaliex
jieħdu żmien twil biex jikbru ftit millimetri.
Il-bonsai jitkabbru billi titpoġġa ż-żerriegħa fi qsari apposta. Sakemm jikbru ftit, jeħtieġu
ammont preċiż ta’ ilma u dawl. L-esperti jemmnu li trid snin twal ta’ esperjenza biex tagħraf
meta l-pjanta jkollha bżonn l-ilma u kemm trid tagħtiha. Dan għaliex l-għeruq huma delikati
ħafna u qatt ma għandhom jitħallew jinxfu għalkollox. L-għeruq u l-friegħi tal-bonsai jridu
jinżabru ta’ spiss biex is-siġra tibqa’ ċkejkna. Huma jitkabbru f’forom differenti skont
il-qafas tal-ħadid li jitilgħu miegħu.
20
Ħafna nies jitħajru jkabbru l-bonsai imma jsibu li mhumiex kapaċi. Għalhekk iqabbdu lil
xi ħadd espert u dan iżommhom għandu. Kultant jeħduhom id-dar biex iżejnu meta jkollhom
xi okkażjoni speċjali.
Ħafna dilettanti jemmnu li bejn il-bonsai u l-bniedem titrabba relazzjoni soda. Dan għaliex
is-siġar jgħixu għal snin twal. Teżisti d-drawwa li l-bonsai jibqgħu jintirtu fil-familja.
B’hekk iservu ta’ tifkira ħajja ta’ dawk li għexu qabel.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-bonsai huma (pjanti, siġar, ħxejjex) tal-foresti li jitkabbru fil-qsari fid-dar.
It-tweġiba t-tajba hija siġar. Għalhekk għamilt linja taħt siġar.
Is-sentenza sħiħa hija: Il-bonsai huma siġar tal-foresti li jitkabbru fil-qsari fid-dar.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Dawn is-siġar ilhom sekli sħaħ jitkabbru (fl-Ewropa u fl-Afrika, fiċ-Ċina u l-Ġappun,
f’Malta u Għawdex).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Huma kapaċi jgħixu bosta (jiem, xhur, snin) basta jkollhom il-kura li jeħtieġu.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Biex il-bonsai jikbru ftit (millimetri, ċentimetri, metri) għandhom bżonn mill-espert
imħabba kbira u ħafna paċenzja.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
(L-għeruq, Il-friegħi, Il-weraq) tal-bonsai huma delikati ħafna u jridu ilma bil-qies u
f’waqtu.
21
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
L-espert ikabbar il-bonsai billi jpoġġi (ż-żerriegħa, l-friegħi, l-basal) tas-siġar li jixtieq fi
qsari apposta.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi ------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Immarka b’ċirku t-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Is-siġra tal-bonsai tibqa’ ċkejkna għax …
a) l-għeruq u l-friegħi tagħha jinżabru ta’ spiss.
b) hija siġra li ma tikbirx.
ċ) ma tissaqqix ħafna.
It-tweġiba t-tajba hija a. Għalhekk immarkajt ċirku madwar l-ittra a.
Is-sentenza sħiħa hija:
Is-siġra tal-bonsai tibqa’ ċkejkna għax l-għeruq u l-friegħi tagħha jinżabru ta’ spiss.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
L-espert tal-bonsai jifforma s-siġra billi …
a) jaqta’ l-weraq skont id-disinn li jixtieq.
b) jkabbar il-pjanta skont qafas apposta tal-ħadid.
ċ) jpoġġiha fi qsari apposta u fid-dlam.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Dawn is-siġar tal-bonsai jintużaw …
a) għall-ikel f’riċetti Ċiniżi.
b) għall-mediċina u fejqan tal-mard tat-tfal.
ċ) biex iżejnu d-djar f’okkażjonijiet speċjali.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
22
Numru erbgħa:
Fl-Ewropa, il-bonsai saru popolari meta …
a) l-gazzetti bdew jiktbu fuqhom.
b) nies mill-Ewropa marru ċ-Ċina u l-Ġappun u ġabuhom lura magħhom.
ċ) ċ-Ċiniżi u l-Ġappuniżi bdew isiefru lejn pajjiżi tal-Ewropa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Nies li jridu jżejnu d-dar imma ma jafux ikabbru l-bonsai …
a) iqabbdu esperti biex ikabbru dawn il-pjanti u jagħtuhomlhom kull tant żmien.
b) iżejnu bi pjanti tal-plastik li jixbhu l-bonsai.
ċ) jissellfu mingħand il-ġirien tagħhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Familja li tiret siġra tal-bonsai tgħożżha ħafna għax …
a) tiswa ħafna flus.
b) tfakkarha fis-siġar kbar li hemm fil-foresti.
ċ) tfakkarha fil-familjari li kkuraw il-bonsai qabilha.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Is-Siġar tal-Bonsai – indaħħlu s-siġar f’darna Is-siġar tal-Bonsai huma siġar tal-foresti li jitkabbru fi qsari żgħar. Dan it- tkabbir ilu jeżisti
għal sekli sħaħ fiċ-Ċina u fil-Ġappun. Fl-Ewropa saru popolari meta ġabuhom magħhom
vjaġġaturi li żaru dawn l-artijiet.
Fost il-bonsai insibu siġar tal-ballut, tal-pin … Jekk tieħu ħsiebhom sewwa jgħixu għal
snin twal. Huma jridu kura ta’ espert li jkollu ħafna paċenzja u mħabba kbira lejhom għaliex
jieħdu żmien twil biex jikbru ftit millimetri.
Il-bonsai jitkabbru billi titpoġġa ż-żerriegħa fi qsari apposta. Sakemm jikbru ftit, jeħtieġu
ammont preċiż ta’ ilma u dawl. L-esperti jemmnu li trid snin twal ta’ esperjenza biex tagħraf
meta l-pjanta jkollha bżonn l-ilma u kemm trid tagħtiha. Dan għaliex l-għeruq huma delikati
23
ħafna u qatt ma għandhom jitħallew jinxfu għalkollox. L-għeruq u l-friegħi tal-bonsai jridu
jinżabru ta’ spiss biex is-siġra tibqa’ ċkejkna. Huma jitkabbru f’forom differenti skont
il-qafas tal-ħadid li jitilgħu miegħu.
Ħafna nies jitħajru jkabbru l-bonsai imma jsibu li mhumiex kapaċi. Għalhekk iqabbdu lil
xi ħadd espert u dan iżommhom għandu. Kultant jeħduhom id-dar biex iżejnu meta jkollhom
xi okkażjoni speċjali.
Ħafna dilettanti jemmnu li bejn il-bonsai u l-bniedem titrabba relazzjoni soda. Dan għaliex
is-siġar jgħixu għal snin twal. Teżisti d-drawwa li l-bonsai jibqgħu jintirtu fil-familja.
B’hekk iservu ta’ tifkira ħajja ta’ dawk li għexu qabel.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-bonsai huma (pjanti, siġar, ħxejjex) tal-foresti li jitkabbru fil-qsari fid-dar.
It-tweġiba t-tajba hija siġar. Għalhekk għamilt linja taħt siġar.
Is-sentenza sħiħa hija: Il-bonsai huma siġar tal-foresti li jitkabbru fil-qsari fid-dar.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Dawn is-siġar ilhom sekli sħaħ jitkabbru (fl-Ewropa u fl-Afrika, fiċ-Ċina u l-Ġappun,
f’Malta u Għawdex).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Huma kapaċi jgħixu bosta (jiem, xhur, snin) basta jkollhom il-kura li jeħtieġu.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Biex il-bonsai jikbru ftit (millimetri, ċentimetri, metri) għandhom bżonn mill-espert
imħabba kbira u ħafna paċenzja.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
24
Numru ħamsa:
(L-għeruq, Il-friegħi, Il-weraq) tal-bonsai huma delikati ħafna u jridu ilma bil-qies u
f’waqtu.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
L-espert ikabbar il-bonsai billi jpoġġi (ż-żerriegħa, l-friegħi, l-basal) tas-siġar li jixtieq fi
qsari apposta.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi ------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Immarka b’ċirku t-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Is-siġra tal-bonsai tibqa’ ċkejkna għax …
a) l-għeruq u l-friegħi tagħha jinżabru ta’ spiss.
b) hija siġra li ma tikbirx.
ċ) ma tissaqqix ħafna.
It-tweġiba t-tajba hija a. Għalhekk immarkajt ċirku madwar l-ittra a.
Is-sentenza sħiħa hija:
Is-siġra tal-bonsai tibqa’ ċkejkna għax l-għeruq u l-friegħi tagħha jinżabru ta’ spiss.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
L-espert tal-bonsai jifforma s-siġra billi …
a) jaqta’ l-weraq skont id-disinn li jixtieq.
b) jkabbar il-pjanta skont qafas apposta tal-ħadid.
ċ) jpoġġiha fi qsari apposta u fid-dlam.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Dawn is-siġar tal-bonsai jintużaw …
a) għall-ikel f’riċetti Ċiniżi.
b) għall-mediċina u fejqan tal-mard tat-tfal.
ċ) biex iżejnu d-djar f’okkażjonijiet speċjali.
25
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Fl-Ewropa, il-bonsai saru popolari meta …
a) l-gazzetti bdew jiktbu fuqhom.
b) nies mill-Ewropa marru ċ-Ċina u l-Ġappun u ġabuhom lura magħhom.
ċ) ċ-Ċiniżi u l-Ġappuniżi bdew isiefru lejn pajjiżi tal-Ewropa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Nies li jridu jżejnu d-dar imma ma jafux ikabbru l-bonsai …
a) iqabbdu esperti biex ikabbru dawn il-pjanti u jagħtuhomlhom kull tant żmien.
b) iżejnu bi pjanti tal-plastik li jixbhu l-bonsai.
ċ) jissellfu mingħand il-ġirien tagħhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Familja li tiret siġra tal-bonsai tgħożżha ħafna għax …
a) tiswa ħafna flus.
b) tfakkarha fis-siġar kbar li hemm fil-foresti.
ċ) tfakkarha fil-familjari li kkuraw il-bonsai qabilha.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B
---------- Dan huwa t-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 20.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
26
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Niftakar meta kont il-Kenja, fl-Afrika, ħabib tiegħi ħadni f’raħal tal-Maasaj. Kont smajt
ħafna xorti fuqhom u issa li ġieni ċ-ċans li narahom mill-qrib m’għedtx le.
Kif wasalna, rajt nisa u tfal ħerġin wara xulxin mill-għerejjex baxxi u tondi magħmulin
mit-tajn imnixxef fix-xemx. L-irġiel ma dehrux, ħlief ftit xjuħ.
Kulħadd kellu rasu mqaxxra u miżbugħa ħamra. L-ilbies tal-Maasaj jikkonsisti f’biċċa
drapp kbira kkulurita mdawra magħhom u maqfula f’għoqda fuq spallithom. In-nisa kienu
mimlija żibeġ, brazzuletti, imsielet tqal u kbar. Qisu kulma kellhom dendluh m’għonqhom,
ma’ rashom u ma’ ġisimhom kollu.
Fid-daħla tar-raħal, stajt nara suldat żagħżugħ għassa. F’rasu kellu ħafna rix u kien wieqaf
dritt iserraħ fuq vleġġa bil-ponta vvalenata. Kien attent biex ma jħalli l-ebda annimal selvaġġ
jersaq lejn ir-raħal.
L-irġiel dejjem jirgħaw il-merħliet tal-baqar u l-mogħoż barra r-raħal. Rajthom iduru
b’biċċa zokk f’idhom. Sirt naf li dik hija drawwa tagħhom u ma jmorru mkien mingħajr dak
iz-zokk. Billi huma rgħajja, żgur li jiġu bżonnu fil-każ li jaraw xi annimal selvaġġ riesaq
lejhom. Xi wħud iġorru magħhom ukoll qaws u vleġeġ.
Il-kuraġġ tal-irġiel Maasaj huwa tal-għaġeb. Huma ma jaħsbuhiex darbtejn biex jattakkaw
iljun li jkun se jħarbtilhom il-merħla tagħhom. Ħadd ma jiġih f’moħħu li jaħrab u jħalli
l-merħla waħidha. Jagħżlu li jmutu huma milli jitilfu xi mogħża jew baqra.
Għall-Maasaj, il-baqar u l-art huma ħwejjeġ qaddisa. Huma jgħixu biss minn fuq dak li
tagħtihom il-baqra li jarawha bħala r-rigal t’Alla għalihom. Stajt nara l-irġiel jiġbdu d-demm
minn għonq il-baqra u jħalltuh mal-ħalib biex jixorbuh. Il-baqra ma tweġġax. Dan ix-xorb
huwa magħruf bħala saroj u huwa meqjuż bħala l-ikel tipiku tal-Maasaj.
L-art iqisuha bħala sagra u qatt ma jaħdmuha. Jekk xi ħadd iħaffer fil-ħamrija jħossu ħati u
n-nies iħarsulu bl-ikrah. Huma jemmnu li l-art hija ta’ Alla biss u ta’ ħadd aktar. Għalhekk
ma jaħsbuhiex darbtejn biex jidħlu f’xi għalqa u jieklu mill-frott li jsibu.
Issa se naqralek Taħriġ A.
Imla l-vojt f’din it-tabella billi ddaħħal kelma meħuda mis-silta. L-ewwel waħda hija lesta.
Isem it-tribù: Maasaj
Issa ngħaddu għall-kumplament tat-tabella u tista’ taħdimha.
27
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Post fejn issibhom: Il-____________, fl-Afrika
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Tip ta’ djar li jgħixu fihom: Għerejjex magħmulin minn ____________ imnixxef
fix-xemx
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Xogħol prinċipali tal-irġiel: Irabbu u jirgħaw il-merħliet tal-baqar u tal-____________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
L-aktar affarijiet għeżież: L-art li jgħixu fiha u l-______________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Ikel tipiku: Ħalib imħallat ma’ ___________ il-baqra
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Ħares lejn dawn l-istampi u imla l-vojt bil-kelma t-tajba li tiftakar mis-silta li smajt.
L-ewwel waħda hija lesta.
L-IRĠIEL MAASAJ
Rashom imqaxxra u miżbugħa .
F’idejhom iġorru ____________ u vleġġa biex iħarsu l-merħla tagħhom mill-annimali slavaġ.
28
IN-NISA MAASAJ
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Niftakar meta kont il-Kenja, fl-Afrika, ħabib tiegħi ħadni f’raħal tal-Maasaj. Kont smajt
ħafna xorti fuqhom u issa li ġieni ċ-ċans li narahom mill-qrib m’għedtx le.
Kif wasalna, rajt nisa u tfal ħerġin wara xulxin mill-għerejjex baxxi u tondi magħmulin
mit-tajn imnixxef fix-xemx. L-irġiel ma dehrux, ħlief ftit xjuħ.
Kulħadd kellu rasu mqaxxra u miżbugħa ħamra. L-ilbies tal-Maasaj jikkonsisti f’biċċa
drapp kbira kkulurita mdawra magħhom u maqfula f’għoqda fuq spallithom. In-nisa kienu
mimlija żibeġ, brazzuletti, imsielet tqal u kbar. Qisu kulma kellhom dendluh m’għonqhom,
ma’ rashom u ma’ ġisimhom kollu.
Fid-daħla tar-raħal, stajt nara suldat żagħżugħ għassa. F’rasu kellu ħafna rix u kien wieqaf
dritt iserraħ fuq vleġġa bil-ponta vvalenata. Kien attent biex ma jħalli l-ebda annimal selvaġġ
jersaq lejn ir-raħal.
Ma’ widnejhom kienu jdendlu __________ kbar u tqal ħafna.
L-ilbies kien ikun magħmul minn biċċa drapp ___________ marbuta għoqda fuq spallejhom.
In-nisa kienu mimlija żibeġ u ____________.
29
L-irġiel dejjem jirgħaw il-merħliet tal-baqar u l-mogħoż barra r-raħal. Rajthom iduru
b’biċċa zokk f’idhom. Sirt naf li dik hija drawwa tagħhom u ma jmorru mkien mingħajr dak
iz-zokk. Billi huma rgħajja, żgur li jiġu bżonnu fil-każ li jaraw xi annimal selvaġġ riesaq
lejhom. Xi wħud iġorru magħhom ukoll qaws u vleġeġ.
Il-kuraġġ tal-irġiel Maasaj huwa tal-għaġeb. Huma ma jaħsbuhiex darbtejn biex jattakkaw
iljun li jkun se jħarbtilhom il-merħla tagħhom. Ħadd ma jiġih f’moħħu li jaħrab u jħalli
l-merħla waħidha. Jagħżlu li jmutu huma milli jitilfu xi mogħża jew baqra.
Għall-Maasaj, il-baqar u l-art huma ħwejjeġ qaddisa. Huma jgħixu biss minn fuq dak li
tagħtihom il-baqra li jarawha bħala r-rigal t’Alla għalihom. Stajt nara l-irġiel jiġbdu d-demm
minn għonq il-baqra u jħalltuh mal-ħalib biex jixorbuh. Il-baqra ma tweġġax. Dan ix-xorb
huwa magħruf bħala saroj u huwa meqjuż bħala l-ikel tipiku tal-Maasaj.
L-art iqisuha bħala sagra u qatt ma jaħdmuha. Jekk xi ħadd iħaffer fil-ħamrija jħossu ħati u
n-nies iħarsulu bl-ikrah. Huma jemmnu li l-art hija ta’ Alla biss u ta’ ħadd aktar. Għalhekk
ma jaħsbuhiex darbtejn biex jidħlu f’xi għalqa u jieklu mill-frott li jsibu.
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla l-vojt f’din it-tabella billi ddaħħal kelma meħuda mis-silta. L-ewwel waħda hija lesta.
Isem it-tribù: Maasaj
Issa ngħaddu għall-kumplament tat-tabella u tista’ taħdimha.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Post fejn issibhom: Il-____________, fl-Afrika
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Tip ta’ djar li jgħixu fihom: Għerejjex magħmulin minn ____________ imnixxef
fix-xemx
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Xogħol prinċipali tal-irġiel: Irabbu u jirgħaw il-merħliet tal-baqar u tal-____________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
L-aktar affarijiet għeżież: L-art li jgħixu fiha u l-______________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
30
Ikel tipiku: Ħalib imħallat ma’ ___________ il-baqra
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Ħares lejn dawn l-istampi u imla l-vojt bil-kelma t-tajba li tiftakar mis-silta li smajt.
L-ewwel waħda hija lesta.
L-IRĠIEL MAASAJ
Rashom imqaxxra u miżbugħa .
F’idejhom iġorru ____________ u vleġġa biex iħarsu l-merħla tagħhom mill-annimali slavaġ.
31
IN-NISA MAASAJ
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
Ma’ widnejhom kienu jdendlu __________ kbar u tqal ħafna.
L-ilbies kien ikun magħmul minn biċċa drapp ___________ marbuta għoqda fuq spallejhom.
In-nisa kienu mimlija żibeġ u ____________.
32
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 3
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
33
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-Interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru. Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar it-televixin. a) Tħobb tarah it-televixin? Għaliex? b) Liema programmi tħobb tara l-aktar? Għaliex? ċ) Liema programmi jdejquk l-aktar u għaliex? d) Kemm tagħmel ħin kuljum tara t-televixin? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar il-mixi. a) Tħobb timxi xi mixja twila? Għaliex? b) Fejn tħobb tmur timxi u ma’ min tmur? ċ) X’tieħu miegħek meta tmur mixja twila? X’tilbes speċjali? d) Taħseb li l-mixi huwa tajjeb għal saħħitna? Għaliex?
34
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
35
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 3
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji, se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 37.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Tbassir tat-temp
It-temp illum 19 t’Ottubru sebaħ xemxi u bnazzi imma mal-ħin beda tiela’ sħab oħxon mill-
Grigal. Dan wassal biex waranofsinhar l-ajru ssaħħab u f’xi nħawi għamlu ħalbiet ħfief tax-
xita. Ir-riħ nefaħ mil-Lvant imma filgħaxija dar mill-Grigal. L-ogħla temperatura rreġistrata
llum kienet ta’ 22 grad Celsius filwaqt li mal-lejl mistennija tinżel għal 6 gradi. Xita mkejla
mill-ewwel ta’ Settembru sal-lum hija ta’ 100 millimetru.
Ħarsa lejn it-temp għal għada nsibu li fuqna se jkollna pressjoni għolja minn fuq l-Ewropa.
Din se taħbat ma’ pressjoni baxxa li ġejja minn fuq l-Afrika u mistennija toħloq maltempati
bix-xita u bir-ragħad.
Għalhekk it-temp għal għada 20 t’Ottubru mistenni li jkun bix-xita u bir-ragħad.
Il-viżibilità tkun moderata għal ħażina fil-waqtiet tax-xita. Ir-riħ se jkun qawwi għal qawwi
ħafna mill-Grigal forza 4 u 5. Il-baħar se jkun b’imbatt qawwi għal qawwi ħafna mill-Grigal.
Matul il-lejl il-maltemp mistenni li jkompli u r-riħ jilħaq qawwa ta’ riefnu l-aktar fl-inħawi
fejn jaqbel.
36
L-ogħla temperatura għal għada mistennija li titla’ 19-il grad Celsius filwaqt li dik tal-
baħar se tkun 21 grad. Għal mal-lejl it-temperatura mistennija tinżel 4 gradi Celsius.
Għal rapport aktar dettaljat għall-baħħara u s-sajjieda tista’ tidħol fis-sit TempMalta.com
fejn tistgħu taraw it-tbassir tat-temp għall-ħamest ijiem li ġejjin.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A.
Qabbel Kolonna A ma’ Kolonna B. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
Ir-rapport jibda billi jgħid kif kien …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
it-temp fid-19 t’Ottubru.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
Ir-rapport jibda billi jgħid kif kien it-temp fid-19 t’Ottubru.
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż- żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: Is-sħab oħxon li tela’ mal-ħin kien …
Numru tlieta: L-ogħla temperatura mkejla mal-jum kienet …
Numru erbgħa: Xita li tkejlet minn Settembru kienet …
Numru ħamsa: Kien se jagħmel il-maltemp għax …
Issa se naqralek Kolonna B:
… ta’ 22 grad Celsius.
… pressjoni għolja u baxxa kienu se jiltaqgħu.
… 100 millimetru.
… ġej mill-Grigal.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Issa se naqralek Taħriġ B.
37
Immarka fil-kaxxa t-tajba biex tgħid jekk hux VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX.
L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
It-tbassir kien li l-20 t’Ottubru kellu jkun bnazzi u xemxi. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
Din Falz. Għalhekk fil-kaxxa għamilt sinjal taħt Falz.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Ir-riħ kellu jkun qawwi ħafna mill-Grigal. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Kien mistenni li waqt ix-xita jagħmlu xi ħalbiet tas-silġ. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Is-sajjieda setgħu jaraw tbassir tat-temp aktar dettaljat fuq sit apposta. Veru, Falz jew
Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Matul il-lejl il-maltempata kellha tnaqqas u r-riħ jieqaf. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Il-baħar kellu jkun ftit imqalleb mil-Lvant. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
It-temperatura ta’ matul il-lejl kellha titbaxxa għal 4 gradi. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
38
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Tbassir tat-temp
It-temp illum 19 t’Ottubru sebaħ xemxi u bnazzi imma mal-ħin beda tiela’ sħab oħxon mill-
Grigal. Dan wassal biex waranofsinhar l-ajru ssaħħab u f’xi nħawi għamlu ħalbiet ħfief tax-
xita. Ir-riħ nefaħ mil-Lvant imma filgħaxija dar mill-Grigal. L-ogħla temperatura rreġistrata
llum kienet ta’ 22 grad Celsius filwaqt li mal-lejl mistennija tinżel għal 6 gradi. Xita mkejla
mill-ewwel ta’ Settembru sal-lum hija ta’ 100 millimetru.
Ħarsa lejn it-temp għal għada nsibu li fuqna se jkollna pressjoni għolja minn fuq l-Ewropa.
Din se taħbat ma’ pressjoni baxxa li ġejja minn fuq l-Afrika u mistennija toħloq maltempati
bix-xita u bir-ragħad.
Għalhekk it-temp għal għada 20 t’Ottubru mistenni li jkun bix-xita u bir-ragħad.
Il-viżibilità tkun moderata għal ħażina fil-waqtiet tax-xita. Ir-riħ se jkun qawwi għal qawwi
ħafna mill-Grigal forza 4 u 5. Il-baħar se jkun b’imbatt qawwi għal qawwi ħafna mill-Grigal.
Matul il-lejl il-maltemp mistenni li jkompli u r-riħ jilħaq qawwa ta’ riefnu l-aktar fl-inħawi
fejn jaqbel.
L-ogħla temperatura għal għada mistennija li titla’ 19-il grad Celsius filwaqt li dik tal-
baħar se tkun 21 grad. Għal mal-lejl it-temperatura mistennija tinżel 4 gradi Celsius.
Għal rapport aktar dettaljat għall-baħħara u s-sajjieda tista’ tidħol fis-sit TempMalta.com
fejn tistgħu taraw it-tbassir tat-temp għall-ħamest ijiem li ġejjin.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
Qabbel Kolonna A ma’ Kolonna B. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
Ir-rapport jibda billi jgħid kif kien …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
it-temp fid-19 t’Ottubru.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
Ir-rapport jibda billi jgħid kif kien it-temp fid-19 t’Ottubru.
39
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż- żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: Is-sħab oħxon li tela’ mal-ħin kien …
Numru tlieta: L-ogħla temperatura mkejla mal-jum kienet …
Numru erbgħa: Xita li tkejlet minn Settembru kienet …
Numru ħamsa: Kien se jagħmel il-maltemp għax …
Issa se naqralek Kolonna B:
… ta’ 22 grad Celsius.
… pressjoni għolja u baxxa kienu se jiltaqgħu.
… 100 millimetru.
… ġej mill-Grigal.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni u għall-aħħar darba.
Immarka fil-kaxxa t-tajba biex tgħid jekk hux VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX.
L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
It-tbassir kien li l-20 t’Ottubru kellu jkun bnazzi u xemxi. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
Din Falz. Għalhekk fil-kaxxa għamilt sinjal taħt Falz.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Ir-riħ kellu jkun qawwi ħafna mill-Grigal. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Kien mistenni li waqt ix-xita jagħmlu xi ħalbiet tas-silġ. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
40
Numru erbgħa:
Is-sajjieda setgħu jaraw tbassir tat-temp aktar dettaljat fuq sit apposta. Veru, Falz jew
Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Matul il-lejl il-maltempata kellha tnaqqas u r-riħ jieqaf. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Il-baħar kellu jkun ftit imqalleb mil-Lvant. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
It-temperatura ta’ matul il-lejl kellha titbaxxa għal 4 gradi. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B
---------- Dan huwa it-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 38.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A, Taħriġ B u Taħriġ Ċ tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Ġamri: Bonġu, ħbieb. X’għandkom bżonn?
Missier: Bonġu lilek, Ġamri. Nixtiequ nixtru żewġ għasafar.
Jeremy: Jien nixtieqhom b’ħafna kuluri u jsaffru ħafna.
Ġamri: Ejja ħa nurikom x’għandi u ngħidilkom kif tieħdu ħsiebhom.
Missier: Mela iftaħ widnejk sew, Jer, ħalli tkun taf x’għandek tagħmel.
41
Ġamri: Ara dawn huma l-kanarini. Jgħannu ħafna. Hemm bojod, sofor, ħomor u anke
mħalltin. Biss naħseb li għalik li għadek tibda aħjar dawk ta’ kulur wieħed għax l-oħrajn iridu
ħafna attenzjoni.
Jeremy: Sbieħ tassew imma jien nixtieqhom b’aktar kuluri u mhux daqshekk delikati.
Missier: Xi ħbieb semmewli l-amorini. Tista’ turina xi par?
Ġamri: Ersqu ’l hawn. Din il-guva mimlija bihom. Dawn tassew għandhom ħafna kuluri
jgħajtu. Huma ferrieħa u lsienhom dejjem itaqtaq. Għandhom manjieri ħelwin u jitgħallmu
ħafna. Biss oqgħod attent għax munqarhom iebes u mgħawweġ apposta biex ikisser iż-
żerriegħa li jieklu. Iridu gaġġa tal-ħadid għax dik tal-injam igerrmuha f’erbat ijiem u jaħarbu.
Jeremy: Ara kemm huma sbieħ dawk it-tnejn, Pa! Kemm għandhom aħdar jixgħel qishom
highlighter! Nistgħu nagħżlu dawn, pa?
Missier: Allura kif irridu nieħdu ħsiebhom?
Ġamri: Iħobbu taħlita ta’ żrieragħ u skalora li ssibha f’pakketti mill-petshops kollha.
Jeremy: Kull meta għandi nagħtihom jieklu u jixorbu?
Ġamri: Kuljum ara li jkollhom ikel u ilma frisk. Il-flixkun jew bieqja tal-ilma għandek
dejjem iżżommha nadifa.
Missier: Kull meta rridu nnaddfuha l-gaġġa, Ġam?
Ġamri: Ejjew araw il-gaġġa tal-amorini. Biex tnaddafha tiġbed dan il-qiegħ ’il barra u tbattlu.
Dan trid tagħmlu kuljum għax iħammġu ftit mhux ħażin.
Jeremy: Ġamri, allura jekk taqla’ l-qiegħ l-għasafar ma jaħarbux?
Missier: Le, Jer, għax fuqu hemm xibka tal-ħadid biex l-għasafar ma jirfsux il-ħmieġ u ma
joħorġux meta l-qiegħ jinqala’.
Ġamri: Allura liema par għoġbok ħalli naqbadhom bil-kopp?
Jeremy: Għax bil-kopp u mhux b’idek, Ġam?
Ġamri: Eħ, Jeremy, oqgħod attent għax dawn jistgħu joqorsuk ftit billi munqarhom iebes.
Jeremy: Ara Ġamri, dawk il-ħodor li hemm fuq dik l-injama nixtieq.
Ġamri: Mela lilhom nagħtik.Se npoġġihomlok fil-gaġġa li għażiltu. Ħudu ħsiebhom sewwa.
Missier u Jeremy: Grazzi Ġamri. Għentna ħafna. Saħħa.
Issa se naqralek Taħriġ A.
Imla l-vojt billi tkompli s-sentenzi b’informazzjoni mit-taħdita li għadek kemm smajt.
L-ewwel waħda hija lesta.
42
Numru wieħed:
Jeremy u missieru marru għand Ġamri biex jixtru żewġ għasafar.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Il-kanarini m’għoġbuhx lil Jeremy għax ____________________________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Skont Ġamri, l-amorini huma għasafar li għandhom kuluri ___________________,
manjieri ________________ u jitgħallmu malajr.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Minħabba li jgiddmu kollox, Ġamri qal lil Jeremy biex l-amorini jpoġġihom f’gaġġa tal-
(injam, ħadid, ġebel).
It-tweġiba t-tajba hija ħadid. Għalhekk għamilt linja taħt ħadid.
Is-sentenza sħiħa hija: Minħabba li jgiddmu kollox, Ġamri qal lil Jeremy biex l-amorini
jpoġġihom f’gaġġa tal-ħadid.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Jeremy għoġbuh par amorini (ħodor, sofor, koħol) u xtaq jieħu lilhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
L-amorini jieklu taħlita ta’ (skalora u qamħ, żerriegħa u ħobż, skalora u żerriegħa).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Jeremy kellu jagħtihom jieklu (kull siegħa, kuljum, kull ġimgħa) lill-amorini.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
43
Numru ħamsa:
Dawn l-għasafar għandhom munqarhom iebes biex (jigdmu n-nies, igerrmu l-injam,
ikissru ż-żerriegħa).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ C.
Agħżel it-tweġiba t-tajba billi tagħmel fil-kaxxa t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-gaġġa li wriehom Ġamri kien fiha
żewġ bibien.
qiegħ doppju tal-ħadid.
mera mal-ġenb.
It-tweġiba t-tajba hija qiegħ doppju tal-ħadid. Għalhekk immarkajt salib ħdejha.
Is-sentenza sħiħa hija:
Il-gaġġa li wriehom Ġamri kien fiha qiegħ doppju tal-ħadid.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Ġamri qabad l-amorini bil-kopp għax
bdew itiru fil-għoli u ma setax jilħaqhom.
ried jaqbadhom it-tnejn f’daqqa.
dawn setgħu jigdmuh xi ftit.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Ġamri qal lil Jeremy li l-amorini jixorbu minn ġo flixkun jew
bieqja tal-ilma.
borma tal-ilma.
buqar tal-ilma.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
44
Numru erbgħa:
Jeremy kellu
jnaddaf kuljum il-gaġġa tal-amorini għax kienu jħammġu xi ftit.
jiżbogħ il-gaġġa ħadra biex taqbel mal-kulur tal-għasafar.
jdendel il-gaġġa fil-għoli minħabba l-qtates.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Ġamri: Bonġu, ħbieb. X’għandkom bżonn?
Missier: Bonġu lilek, Ġamri. Nixtiequ nixtru żewġ għasafar.
Jeremy: Jien nixtieqhom b’ħafna kuluri u jsaffru ħafna.
Ġamri: Ejja ħa nurikom x’għandi u ngħidilkom kif tieħdu ħsiebhom.
Missier: Mela iftaħ widnejk sew, Jer, ħalli tkun taf x’għandek tagħmel.
Ġamri: Ara dawn huma l-kanarini. Jgħannu ħafna. Hemm bojod, sofor, ħomor u anke
mħalltin. Biss naħseb li għalik li għadek tibda aħjar dawk ta’ kulur wieħed għax l-oħrajn iridu
ħafna attenzjoni.
Jeremy: Sbieħ tassew imma jien nixtieqhom b’aktar kuluri u mhux daqshekk delikati.
Missier: Xi ħbieb semmewli l-amorini. Tista’ turina xi par?
Ġamri: Ersqu ’l hawn. Din il-guva mimlija bihom. Dawn tassew għandhom ħafna kuluri
jgħajtu. Huma ferrieħa u lsienhom dejjem itaqtaq. Għandhom manjieri ħelwin u jitgħallmu
ħafna. Biss oqgħod attent għax munqarhom iebes u mgħawweġ apposta biex ikisser iż-
żerriegħa li jieklu. Iridu gaġġa tal-ħadid għax dik tal-injam igerrmuha f’erbat ijiem u jaħarbu.
Jeremy: Ara kemm huma sbieħ dawk it-tnejn, Pa! Kemm għandhom aħdar jixgħel qishom
highlighter! Nistgħu nagħżlu dawn, pa?
Missier: Allura kif irridu nieħdu ħsiebhom?
Ġamri: Iħobbu taħlita ta’ żrieragħ u skalora li ssibha f’pakketti mill-petshops kollha.
Jeremy: Kull meta għandi nagħtihom jieklu u jixorbu?
Ġamri: Kuljum ara li jkollhom ikel u ilma frisk. Il-flixkun jew bieqja tal-ilma għandek
dejjem iżżommha nadifa.
45
Missier: Kull meta rridu nnaddfuha l-gaġġa, Ġam?
Ġamri: Ejjew araw il-gaġġa tal-amorini. Biex tnaddafha tiġbed dan il-qiegħ ’il barra u tbattlu.
Dan trid tagħmlu kuljum għax iħammġu ftit mhux ħażin.
Jeremy: Ġamri, allura jekk taqla’ l-qiegħ l-għasafar ma jaħarbux?
Missier: Le, Jer, għax fuqu hemm xibka tal-ħadid biex l-għasafar ma jirfsux il-ħmieġ u ma
joħorġux meta l-qiegħ jinqala’.
Ġamri: Allura liema par għoġbok ħalli naqbadhom bil-kopp?
Jeremy: Għax bil-kopp u mhux b’idek, Ġam?
Ġamri: Eħ, Jeremy, oqgħod attent għax dawn jistgħu joqorsuk ftit billi munqarhom iebes.
Jeremy: Ara Ġamri, dawk il-ħodor li hemm fuq dik l-injama nixtieq.
Ġamri: Mela lilhom nagħtik.Se npoġġihomlok fil-gaġġa li għażiltu. Ħudu ħsiebhom sewwa.
Missier u Jeremy: Grazzi Ġamri. Għentna ħafna. Saħħa.
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla l-vojt billi tkompli s-sentenzi b’informazzjoni mit-taħdita li għadek kemm smajt.
L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Jeremy u missieru marru għand Ġamri biex jixtru żewġ għasafar.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Il-kanarini m’għoġbuhx lil Jeremy għax ____________________________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Skont Ġamri, l-amorini huma għasafar li għandhom kuluri ___________________,
manjieri ________________ u jitgħallmu malajr.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Minħabba li jgiddmu kollox, Ġamri qal lil Jeremy biex l-amorini jpoġġihom f’gaġġa tal-
(injam, ħadid, ġebel).
46
It-tweġiba t-tajba hija ħadid. Għalhekk għamilt linja taħt ħadid.
Is-sentenza sħiħa hija: Minħabba li jgiddmu kollox, Ġamri qal lil Jeremy biex l-amorini
jpoġġihom f’gaġġa tal-ħadid.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Jeremy għoġbuh par amorini (ħodor, sofor, koħol) u xtaq jieħu lilhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
L-amorini jieklu taħlita ta’ (skalora u qamħ, żerriegħa u ħobż, skalora u żerriegħa).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Jeremy kellu jagħtihom jieklu (kull siegħa, kuljum, kull ġimgħa) lill-amorini.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Dawn l-għasafar għandhom munqarhom iebes biex (jigdmu n-nies, igerrmu l-injam,
ikissru ż-żerriegħa).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ Ċ għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Agħżel it-tweġiba t-tajba billi tagħmel fil-kaxxa t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-gaġġa li wriehom Ġamri kien fiha
żewġ bibien.
qiegħ doppju tal-ħadid.
mera mal-ġenb.
It-tweġiba t-tajba hija qiegħ doppju tal-ħadid. Għalhekk immarkajt salib ħdejha.
Is-sentenza sħiħa hija:
Il-gaġġa li wriehom Ġamri kien fiha qiegħ doppju tal-ħadid.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
47
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Ġamri qabad l-amorini bil-kopp għax
bdew itiru fil-għoli u ma setax jilħaqhom.
ried jaqbadhom it-tnejn f’daqqa.
dawn setgħu jigdmuh xi ftit.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Ġamri qal lil Jeremy li l-amorini jixorbu minn ġo flixkun jew
bieqja tal-ilma.
borma tal-ilma.
buqar tal-ilma.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Jeremy kellu
jnaddaf kuljum il-gaġġa tal-amorini għax kienu jħammġu xi ftit.
jiżbogħ il-gaġġa ħadra biex taqbel mal-kulur tal-għasafar.
jdendel il-gaġġa fil-għoli minħabba l-qtates.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
48
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 4
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
49
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-Interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru. Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar iz-zijiet u l-kuġini. a) Kemm għandek zijiet u kuġini? Semmi tnejn minnhom. b) Tmur għandhom? Kull meta tiltaqa’ magħhom? ċ) Meta tiltaqgħu x’tieħdu gost tagħmlu l-aktar? Għaliex? d) Tixtieq li kellek aktar zijiet u kuġini? Għaliex? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar ix-xogħol li jogħġbok. a) La tikber x’tixtieq issir u għaliex? b) Semmili żewġ xogħlijiet oħra li jogħġbuk ukoll u għid għaliex. ċ) Hemm xi xogħol li ma jogħġbokx? Għaliex? d) Taħseb li hemm xi xogħol li hu aktar importanti mill-oħrajn? Għaliex?
50
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
51
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 4
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji, se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 53.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Id-Dipartiment għall-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies jixtieq javża biex għalissa ma jinxtrawx aktar
prodotti tal-ikel tad-ditta Brodu. Dawn il-prodotti ssibhom fil-ħwienet u supermarkets
ewlenin f’Malta u f’Għawdex. Il-prodotti tad-ditta Brodu jinkludu soppa, brodu u minestra
tal-pakkett kif ukoll għaġin u ravjul imsajrin bil-lest.
F’dawn l-aħħar jiem id-Dipartiment irċieva ħafna lmenti mingħand konsumaturi li xtraw
dawn il-prodotti u sabuhom ħżiena. Dan minkejja li d-data ta’ fuq il-pakkett kienet għadha
tajba. Saħansitra kien hemm xi nies li laħqu kielu minnhom u kellhom jiddaħħlu l-isptar
għall-kura.
Uffiċjal tad-Dipartiment għall-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies kiteb lis-sid tal-kumpanija Brodu
dwar din il-problema u talbu spjegazzjoni. Is-sid qal li dan il-każ huwa uniku u ġara bi żball
meta ikel imwarrab tqiegħed f’pakketti b’data tajba u tqassam fil-ħwienet.
Huwa wiegħed lill-klijenti li xtraw dawn il-prodotti li se jingħataw flushom lura meta
jirritornawhom fl-uffiċċji tal-kumpanija.
52
Filwaqt li aċċerta lid-Dipartiment mis-serjetà tal-kumpanija Brodu, is-sid temm jgħid li
l-kumpanija qed taħseb ukoll biex tagħti kumpens fi flus lis-sidien tal-ħwienet li sofrew xi
ħsara fil-fama tagħhom minħabba dan l-iżball.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A.
Imla l-vojt bil-kelma li toqgħod l-aħjar mill-avviż li għadek kif smajt. L-ewwel waħda hija
lesta.
Numru wieħed:
Dan l-avviż huwa maħruġ mid-Dipartiment tal-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Il-prodotti ħżiena huma tad-ditta _____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Il-prodotti tal-pakkett jinkludu soppa, brodu u _______________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-kumpanija tipproduċi wkoll ikel imsajjar bħal għaġin u ________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
In-nies kienu jixtru dawn il-prodotti mill-ħwienet u _____________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Min laħaq xtara mill-prodotti msemmija kellu jmur bihom fl-uffiċċju tal-kumpanija u
jingħata ______________ lura.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi ------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Immarka b’ċirku t-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
53
Numru wieħed:
Id-Dipartiment għall-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies irċieva ilmenti fuq il-prodotti tad-ditta
Brodu mingħand
a) sidien tal-ħwienet.
b) kumpaniji oħra tal-ikel.
ċ) konsumaturi li xtraw il-pakketti.
It-tweġiba t-tajba hija ċ. Għalhekk immarkajt ċirku madwar l-ittra ċ.
Is-sentenza sħiħa hija:
Id-Dipartiment għall-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies irċieva ilmenti fuq il-prodotti tad-ditta
Brodu konsumaturi li xtraw il-pakketti.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Kien hemm nies li kielu minn dawn il-prodotti u
a) mietu wara jumejn.
b) ddaħħlu l-isptar għall-kura.
ċ) qabdithom marda twila.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Is-sid tal-kumpanija
a) skuża ruħu man-nies u spjega x’kien l-iżball li sar.
b) ma riedx ikellem lill-Uffiċjal tad-Dipartiment għall-Ħarsien Saħħet in-Nies.
ċ) kien imsiefer u bagħat lil ħaddieħor jitkellem minfloku.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-kumpanija offriet kumpens fi flus
a) lin-nies li xtraw il-prodotti ħżiena.
b) lil dawk li mardu minħabba li laħqu kielu mill-prodotti.
ċ) lis-sidien tal-ħwienet li sofrew ħsara fil-fama minħabba l-iżball tal-kumpanija.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
54
Numru ħamsa:
Il-pakketti kienu ħżiena għax
a) kienu ilhom merfugħa għand tal-ħwienet.
b) kien fihom ikel ħażin f’pakketti b’data tajba.
ċ) kienu tad-ditta Brodu.
------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Dan l-avviż inħareġ biex
a) jagħmel riklam ħażin lid-ditta Brodu.
b) javża lil tal-ħwienet biex ma jbigħux ikel fil-pakketti.
ċ) javża lin-nies biex ma jixtrux prodotti tal-ikel tad-ditta Brodu.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Id-Dipartiment għall-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies jixtieq javża biex għalissa ma jinxtrawx aktar
prodotti tal-ikel tad-ditta Brodu. Dawn il-prodotti ssibhom fil-ħwienet u supermarkets
ewlenin f’Malta u f’Għawdex. Il-prodotti tad-ditta Brodu jinkludu soppa, brodu u minestra
tal-pakkett kif ukoll għaġin u ravjul imsajrin bil-lest.
F’dawn l-aħħar jiem id-Dipartiment irċieva ħafna lmenti mingħand konsumaturi li xtraw
dawn il-prodotti u sabuhom ħżiena. Dan minkejja li d-data ta’ fuq il-pakkett kienet għadha
tajba. Saħansitra kien hemm xi nies li laħqu kielu minnhom u kellhom jiddaħħlu l-isptar
għall-kura.
Uffiċjal tad-Dipartiment għall-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies kiteb lis-sid tal-kumpanija Brodu
dwar din il-problema u talbu spjegazzjoni. Is-sid qal li dan il-każ huwa uniku u ġara bi żball
meta ikel imwarrab tqiegħed f’pakketti b’data tajba u tqassam fil-ħwienet.
Huwa wiegħed lill-klijenti li xtraw dawn il-prodotti li se jingħataw flushom lura meta
jirritornawhom fl-uffiċċji tal-kumpanija.
Filwaqt li aċċerta lid-Dipartiment mis-serjetà tal-kumpanija Brodu, is-sid temm jgħid li
l-kumpanija qed taħseb ukoll biex tagħti kumpens fi flus lis-sidien tal-ħwienet li sofrew xi
ħsara fil-fama tagħhom minħabba dan l-iżball.
55
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
Imla l-vojt bil-kelma li toqgħod l-aħjar mill-avviż li għadek kif smajt. L-ewwel waħda hija
lesta.
Numru wieħed:
Dan l-avviż huwa maħruġ mid-Dipartiment tal-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Il-prodotti ħżiena huma tad-ditta _____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Il-prodotti tal-pakkett jinkludu soppa, brodu u _______________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-kumpanija tipproduċi wkoll ikel imsajjar bħal għaġin u ________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
In-nies kienu jixtru dawn il-prodotti mill-ħwienet u _____________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Min laħaq xtara mill-prodotti msemmija kellu jmur bihom fl-uffiċċju tal-kumpanija u
jingħata ______________ lura.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi ------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni u għall-aħħar darba.
Immarka b’ċirku t-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Id-Dipartiment għall-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies irċieva ilmenti fuq il-prodotti tad-ditta
Brodu mingħand
a) sidien tal-ħwienet.
c) kumpaniji oħra tal-ikel.
ċ) konsumaturi li xtraw il-pakketti.
56
It-tweġiba t-tajba hija ċ. Għalhekk immarkajt ċirku madwar l-ittra ċ.
Is-sentenza sħiħa hija:
Id-Dipartiment għall-Ħarsien ta’ Saħħet in-Nies irċieva ilmenti fuq il-prodotti tad-ditta
Brodu konsumaturi li xtraw il-pakketti.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Kien hemm nies li kielu minn dawn il-prodotti u
a) mietu wara jumejn.
b) ddaħħlu l-isptar għall-kura.
ċ) qabdithom marda twila.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Is-sid tal-kumpanija
a) skuża ruħu man-nies u spjega x’kien l-iżball li sar.
b) ma riedx ikellem lill-Uffiċjal tad-Dipartiment għall-Ħarsien Saħħet in-Nies.
ċ) kien imsiefer u bagħat lil ħaddieħor jitkellem minfloku.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-kumpanija offriet kumpens fi flus
a) lin-nies li xtraw il-prodotti ħżiena.
b) lil dawk li mardu minħabba li laħqu kielu mill-prodotti.
ċ) lis-sidien tal-ħwienet li sofrew ħsara fil-fama minħabba l-iżball tal-kumpanija.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Il-pakketti kienu ħżiena għax
a) kienu ilhom merfugħa għand tal-ħwienet.
b) kien fihom ikel ħażin f’pakketti b’data tajba.
ċ) kienu tad-ditta Brodu.
------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
57
Numru sitta:
Dan l-avviż inħareġ biex
a) jagħmel riklam ħażin lid-ditta Brodu.
b) javża lil tal-ħwienet biex ma jbigħux ikel fil-pakketti.
ċ) javża lin-nies biex ma jixtrux prodotti tal-ikel tad-ditta Brodu.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B.
---------- Dan huwa t-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 54.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A, Taħriġ B u Taħriġ Ċ tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Kont ilni ma mmur mixja twila. Għalhekk jum minnhom, bla kliem u bla sliem, erħejtilha
lejn ta’ Xaqqa.
Wara siegħa mixi spiċċajt quddiem ir-razzett taz-zija Grezz u z-ziju Ton. Il-bieb tar-
remissa, mibrux u biż-żebgħa mqaxxra, kien magħluq. Illum ir-razzett jinsab mitluq.
Poġġejt bilqiegħda fuq ġebla u serraħt rasi fuq idejja. Ftakart meta kont żgħir u mal-
familja tiegħi konna nispiċċaw il-ħarġa tal-Ħadd għand iz-zijiet. Kont inkun l-ewwel wieħed
li ninżel mill-karozza biex niġbed il-ġebbieda li tiftaħ il-bieb tar-remissa. Tinżel żewġ tarġiet
u ssib żewġt ikmamar. L-ewwel waħda mimlija silla u tiben. Fl-oħra jittawwal iż-żiemel
l-abjad jistedinni ninbxu.
F’nofs il-bitħa kien hemm bir bil-ħerża magħluqa u barmil wiċċu ’l isfel. L-ewwel kamra
li ssib kienet dik fejn jorqdu z-zijiet. Niftakar liz-zija Grezz, mara mdaħħla fiż-żmien, dejjem
fis-sodda. Fuq rasha fil-għoli, kellha kwadru kbir ta’ kurċifiss u patri jżomm ras ta’ mewt
f’idu. Taħt il-kwadru kuruna kbira tal-għadam imdendla miftuha. In-naħa l-oħra tal-kamra
kien hemm is-sodda taz-ziju Ton, dejjem imħarbta bil-kutri maqlugħin.
58
Ommi u missieri kienu jintilfu jitkellmu maz-zijiet filwaqt li jien u ħuti konna mmorru
nkiss inkiss fil-maqjel. L-hena tagħna nitfgħu l-biċċiet tal-ħobż lill-fniek u lin-nagħaġ. Imma
l-aktar li konna ninbxu kienu l-papri li kienu jqajmu storbju sħiħ bl-għajjat u t-tferfir ta’
gwinħajhom.
Meta z-ziju u missieri jindunaw kienu jiġu għalina. Missieri kien iħarsilna bl-ikrah imma
z-ziju kien jgħidlu, “Irħilhom, dewk mhux tfol!” filwaqt li jmur iġibilna x’nixorbu mill-kċina.
Din kienet kmajra dejqa u twila bis-saqaf kollu ġmied għax iz-ziju kien iżomm l-ispiritiera
għolja. Mhux l-ewwel darba li marret għajnu bih bil-borma fuq in-nar u ħaraq kollox. Kellu
friġġ tal-pitrolju li meta taħdem tagħmel ħsejjes kbar. Friskatur ikħal kien dejjem mimli bl-
ilma frisk minn fuq il-bir biex jitlaħalħu t-tazzi. Fil-kċina tolqtok riħa taqsam ta’ kafè tat-
tisjir.
Qomt u ħarist lejn il-bieb. Minkejja li ma dħaltx ġewwa, xorta rnexxieli nerġa’ ngħix il-
memorji sbieħ ta’ tfuliti.
Issa se naqralek Taħriġ A.
Imla l-vojt fejn meħtieġ biex toħloq stampa ta’ kif kienet il-kamra tas-sodda taz-zijiet.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Fuq is-sodda taz-zija fil-għoli kien hemm kwadru ta’ kurċifiss u patri jżomm ras ta’ _________f’idu.
Taħt il-kwadru kuruna kbira tal- ___________imdendla miftuħa.
59
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Imla l-vojt ta’ dawn is-sentenzi billi ddaħħal kelma jew kliem li smajt fil-qari. L-ewwel
waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Iz-zijiet tal-awtur kien jisimhom Grezz u Toni.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Illum ir-razzett taz-zijiet jinsab ___________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u l-bieb ta’ barra kollu żebgħa _____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
L-awtur jiftakar li kif tidħol fir-remissa kont issib il-kamra mimlija bis-
________________
Iz-zija Grezz kienet mara mdaħħla fiż-___________ u dejjem fis-sodda.
Is-sodda taz-ziju Ton dejjem imħarbta bil- ________ maqlugħa.
60
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u fl-oħra kien hemm ________________ dejjem jittawwal.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ Ċ.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
F’nofs il-bitħa taz-zijiet kien hemm (ġebla, bir, maqjel).
It-tweġiba t-tajba hija bir. Għalhekk għamilt linja taħt bir.
Is-sentenza sħiħa hija: F’nofs il-bitħa taz-zijiet kien hemm bir.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
Numru tnejn:
L-awtur u ħutu kienu jħobbu jinbxu (lin-nies, lill-fniek, lill-papri) li kienu jagħmlu
storbju sħiħ.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Fil-kċina l-awtur baqa’ jiftakar ir-riħa qawwija (tal-brodu, tal-kafè tat-tisjir, tal-
pitrolju tal-friġġ).
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Kont ilni ma mmur mixja twila. Għalhekk jum minnhom, bla kliem u bla sliem, erħejtilha
lejn ta’ Xaqqa.
Wara siegħa mixi spiċċajt quddiem ir-razzett taz-zija Grezz u z-ziju Ton. Il-bieb tar-
remissa, mibrux u biż-żebgħa mqaxxra, kien magħluq. Illum ir-razzett jinsab mitluq.
Poġġejt bilqiegħda fuq ġebla u serraħt rasi fuq idejja. Ftakart meta kont żgħir u mal-
familja tiegħi konna nispiċċaw il-ħarġa tal-Ħadd għand iz-zijiet. Kont inkun l-ewwel wieħed
61
li ninżel mill-karozza biex niġbed il-ġebbieda li tiftaħ il-bieb tar-remissa. Tinżel żewġ tarġiet
u ssib żewġt ikmamar. L-ewwel waħda mimlija silla u tiben. Fl-oħra jittawwal iż-żiemel
l-abjad jistedinni ninbxu.
F’nofs il-bitħa kien hemm bir bil-ħerża magħluqa u barmil wiċċu ’l isfel. L-ewwel kamra
li ssib kienet dik fejn jorqdu z-zijiet. Niftakar liz-zija Grezz, mara mdaħħla fiż-żmien, dejjem
fis-sodda. Fuq rasha fil-għoli, kellha kwadru kbir ta’ kurċifiss u patri jżomm ras ta’ mewt
f’idu. Taħt il-kwadru kuruna kbira tal-għadam imdendla miftuha. In-naħa l-oħra tal-kamra
kien hemm is-sodda taz-ziju Ton, dejjem imħarbta bil-kutri maqlugħin.
Ommi u missieri kienu jintilfu jitkellmu maz-zijiet filwaqt li jien u ħuti konna mmorru
nkiss inkiss fil-maqjel. L-hena tagħna nitfgħu l-biċċiet tal-ħobż lill-fniek u lin-nagħaġ. Imma
l-aktar li konna ninbxu kienu l-papri li kienu jqajmu storbju sħiħ bl-għajjat u t-tferfir ta’
gwinħajhom.
Meta z-ziju u missieri jindunaw kienu jiġu għalina. Missieri kien iħarsilna bl-ikrah imma
z-ziju kien jgħidlu, “Irħilhom, dewk mhux tfol!” filwaqt li jmur iġibilna x’nixorbu mill-kċina.
Din kienet kmajra dejqa u twila bis-saqaf kollu ġmied għax iz-ziju kien iżomm l-ispiritiera
għolja. Mhux l-ewwel darba li marret għajnu bih bil-borma fuq in-nar u ħaraq kollox. Kellu
friġġ tal-pitrolju li meta taħdem tagħmel ħsejjes kbar. Friskatur ikħal kien dejjem mimli bl-
ilma frisk minn fuq il-bir biex jitlaħalħu t-tazzi. Fil-kċina tolqtok riħa taqsam ta’ kafè tat-
tisjir.
Qomt u ħarist lejn il-bieb. Minkejja li ma dħaltx ġewwa, xorta rnexxieli nerġa’ ngħix il-
memorji sbieħ ta’ tfuliti.
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla l-vojt fejn meħtieġ biex toħloq stampa ta’ kif kienet il-kamra tas-sodda taz-zijiet.
Fuq is-sodda taz-zija fil-għoli kien hemm kwadru ta’ kurċifiss u patri jżomm ras ta’ _________f’idu.
62
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla l-vojt ta’ dawn is-sentenzi billi ddaħħal kelma jew kliem li smajt fil-qari. L-ewwel
waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Iz-zijiet tal-awtur kien jisimhom Grezz u Toni.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Illum ir-razzett taz-zijiet jinsab ___________
Taħt il-kwadru kuruna kbira tal- ___________imdendla miftuħa.
Iz-zija Grezz kienet mara mdaħħla fiż-___________ u dejjem fis-sodda.
Is-sodda taz-ziju Ton dejjem imħarbta bil- ________ maqlugħa.
63
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u l-bieb ta’ barra kollu żebgħa _____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
L-awtur jiftakar li kif tidħol fir-remissa kont issib il-kamra mimlija bis-
________________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u fl-oħra kien hemm ________________ dejjem jittawwal.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ Ċ għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
F’nofs il-bitħa taz-zijiet kien hemm (ġebla, bir, maqjel).
It-tweġiba t-tajba hija bir. Għalhekk għamilt linja taħt bir.
Is-sentenza sħiħa hija: F’nofs il-bitħa taz-zijiet kien hemm bir.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
Numru tnejn:
L-awtur u ħutu kienu jħobbu jinbxu (lin-nies, lill-fniek, lill-papri) li kienu jagħmlu
storbju sħiħ.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Fil-kċina l-awtur baqa’ jiftakar ir-riħa qawwija (tal-brodu, tal-kafè tat-tisjir, tal-
pitrolju tal-friġġ).
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
64
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 5
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
65
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-Interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru. Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar il-festa tar-raħal. a) Tħobbha l-festa tar-raħal tiegħek? Għaliex tħobbha? b) Xi tħobb l-aktar fil-festa u għaliex? ċ) Ma’ min l-aktar tgawdiha l-festa? Kif? d) X’tagħmlu speċjali bħala familja fil-festa tar-raħal? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar il-baħar. a) Tħobbu l-baħar? Għaliex? b) Meta jogħġbok l-aktar il-baħar: fis-sajf jew fix-xitwa? Għaliex? ċ) X’nieħdu mill-baħar? Semmili żewġ affarijiet li niħduhom mill-baħar. d) Għaliex taħseb li l-baħar huwa importanti għalina l-Maltin?
66
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
67
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 5
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 71.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Id-Direttur Ġenerali tal-Uffiċċju tal-Passaporti jixtieq javża lill-pubbliku li minn nhar
it-Tnejn 20 ta’ Ġunju 2011 dan l-uffiċċju se jkollu ħinijiet ġodda tal-ftuħ. Dan minħabba li
għal dan is-sajf jidher li hemm talba kbira min-nies biex jagħmlu passaporti ġodda.
Il-ħinijiet il-ġodda se jkunu mis-sebgħa ta’ filgħodu sas-siegħa ta’ waranofsinhar u mit-
tlieta sas-sitta ta’ filgħaxija matul il-ġimgħa kollha. L-uffiċċju se jiftaħ ukoll is-Sibt filgħodu
bejn is-sebgħa u nofs u u l-ħdax u nofs ta’ filgħodu.
Id-Direttur jixtieq ifakkar li kull min japplika għall-passaport jeħtieġ li jieħu miegħu
l-karta tal-identità jew il-liċenzja tas-sewqan. Irid jieħu wkoll kopja oriġinali taċ-ċertifikat tat-
twelid. M’hemmx bżonn li l-applikant jieħu ritratti miegħu għaliex l-Uffiċċju tal-Passaporti
jipprovdi fotografu li jiħodlok ir-ritratti dak il-ħin. Il-ħlas dovut isir mal-applikazzjoni.
Tfal taħt is-sittax-il sena li japplikaw għall-passaport iridu jiġu fl-Uffiċċju tal-Passaporti
ma’ wieħed mill-ġenituri tagħhom.
L-applikant irid jagħżel minn fejn jixtieq jiġbor il-passaport. Dawn jistgħu jinġabru mill-
uffiċċju tal-Kunsill Lokali tal-applikant jew mill-Uffiċċju tal-Passaporti fil-Belt Valletta wara
jumejn mill-applikazzjoni.
68
Għal aktar tagħrif wieħed jista’ jidħol fis-sit Passportmalta.com jew iċempel fuq il-
freephone 80011234.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Dan l-avviż huwa maħruġ mill-Uffiċċju tal-(Konsumaturi, Passaporti, President).
It-tweġiba t-tajba hija Passaporti. Għalhekk immarkajt linja taħt il-kelma Passaporti.
Is-sentenza sħiħa hija:
Dan l-avviż huwa maħruġ mill-Uffiċċju tal-Passaporti.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Dan l-uffiċċju qiegħed javża li se jibdel (il-ħaddiema, il-post, il-ħinijiet).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Min japplika għall-passaport irid jieħu miegħu (il-karta tal-identità, karta mill-pulizija,
ċertifikat tat-tabib).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-Uffiċċju tal-Passaporti qiegħed jipprovdi (kafè, trasport, fotografu) lil kull min
japplika.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Il-passaport il-ġdid ikun lest wara (jumejn, ġimgħa, xahar).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
69
Issa se naqralek Taħriġ B.
Qabbel Kolonna A ma’ Kolonna B. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
L-Uffiċċju tal-Passaporti ħareġ dan l-avviż …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
għall-pubbliku.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
L-Uffiċċju tal-Passaporti ħareġ dan l-avviż għall-pubbliku.
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż- żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: It-tibdil imsemmi qed isir għax matul is-sajf …
Numru tlieta: L-Uffiċċju se jibda jiftaħ ukoll …
Numru erbgħa: Iċ-ċertifikat tat-twelid irid jiġi ppreżentat …
Numru ħamsa: Tfal taħt is-sittax-il sena għandhom …
Numru sitta: Il-passaporti lesti jinġabru …
Numru sebgħa: L-Uffiċċju qed joffri numru tat-telefown u …
Issa se naqralek Kolonna B:
… ħafna nies qed japplikaw għall-passaport.
… mill-Uffiċċju tal-Passaporti jew mill-Kunsill Lokali.
… mal-applikazzjoni.
… sit fuq l-internet għal min irid aktar tagħrif
… imorru fl-uffiċju ma’ ġenitur tagħhom.
… is-Sibt filgħodu.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
70
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Id-Direttur Ġenerali tal-Uffiċċju tal-Passaporti jixtieq javża lill-pubbliku li minn nhar
it-Tnejn 20 ta’ Ġunju 2011 dan l-uffiċċju se jkollu ħinijiet ġodda tal-ftuħ. Dan minħabba li
għal dan is-sajf jidher li hemm talba kbira min-nies biex jagħmlu passaporti ġodda.
Il-ħinijiet il-ġodda se jkunu mis-sebgħa ta’ filgħodu sas-siegħa ta’ waranofsinhar u mit-
tlieta sas-sitta ta’ filgħaxija matul il-ġimgħa kollha. L-uffiċċju se jiftaħ ukoll is-Sibt filgħodu
bejn is-sebgħa u nofs u u l-ħdax u nofs ta’ filgħodu.
Id-Direttur jixtieq ifakkar li kull min japplika għall-passaport jeħtieġ li jieħu miegħu
l-karta tal-identità jew il-liċenzja tas-sewqan. Irid jieħu wkoll kopja oriġinali taċ-ċertifikat tat-
twelid. M’hemmx bżonn li l-applikant jieħu ritratti miegħu għaliex l-Uffiċċju tal-Passaporti
jipprovdi fotografu li jiħodlok ir-ritratti dak il-ħin. Il-ħlas dovut isir mal-applikazzjoni.
Tfal taħt is-sittax-il sena li japplikaw għall-passaport iridu jiġu fl-Uffiċċju tal-Passaporti
ma’ wieħed mill-ġenituri tagħhom.
L-applikant irid jagħżel minn fejn jixtieq jiġbor il-passaport. Dawn jistgħu jinġabru mill-
uffiċċju tal-Kunsill Lokali tal-applikant jew mill-Uffiċċju tal-Passaporti fil-Belt Valletta wara
jumejn mill-applikazzjoni.
Għal aktar tagħrif wieħed jista’ jidħol fis-sit Passportmalta.com jew iċempel fuq il-
freephone 80011234.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Dan l-avviż huwa maħruġ mill-Uffiċċju tal-(Konsumaturi, Passaporti, President).
It-tweġiba t-tajba hija Passaporti. Għalhekk immarkajt linja taħt il-kelma Passaporti.
Is-sentenza sħiħa hija:
Dan l-avviż huwa maħruġ mill-Uffiċċju tal-Passaporti.
71
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Dan l-uffiċċju qiegħed javża li se jibdel (il-ħaddiema, il-post, il-ħinijiet).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Min japplika għall-passaport irid jieħu miegħu (il-karta tal-identità, karta mill-pulizija,
ċertifikat tat-tabib).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-Uffiċċju tal-Passaporti qiegħed jipprovdi (kafè, trasport, fotografu) lil kull min
japplika.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Il-passaport il-ġdid ikun lest wara (jumejn, ġimgħa, xahar).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni u għall-aħħar darba.
Qabbel Kolonna A ma’ Kolonna B. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
L-Uffiċċju tal-Passaporti ħareġ dan l-avviż …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
għall-pubbliku.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
L-Uffiċċju tal-Passaporti ħareġ dan l-avviż għall-pubbliku.
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż- żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: It-tibdil imsemmi qed isir għax matul is-sajf …
Numru tlieta: L-Uffiċċju se jibda jiftaħ ukoll …
72
Numru erbgħa: Iċ-ċertifikat tat-twelid irid jiġi ppreżentat …
Numru ħamsa: Tfal taħt is-sittax-il sena għandhom …
Numru sitta: Il-passaporti lesti jinġabru …
Numru sebgħa: L-Uffiċċju qed joffri numru tat-telefown u …
Issa se naqralek Kolonna B:
… ħafna nies qed japplikaw għall-passaport.
… mill-Uffiċċju tal-Passaporti jew mill-Kunsill Lokali.
… mal-applikazzjoni.
… sit fuq l-internet għal min irid aktar tagħrif
… imorru fl-uffiċju ma’ ġenitur tagħhom.
… is-Sibt filgħodu.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B
---------- Dan huwa t-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 72.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Niftakarni bilqiegħda fuq is-sufan l-aħmar, dak li minflok is-sieq ta’ quddiem kellu mdeffsa
taħtu kaxxa tal-injam. Filwaqt li ndawwar ħarsti mal-kamra kollha nintilef f’mument ta’ hena
maġiku u ngħid lili nnifsi, “Li kieku nħallu dal-kmamar għal dejjem, jiena żgur immut!”
Il-bieb ta’ barra kien jinfetaħ b’muftieħ goff ħadrani. Il-bieb niftakru xott u mqaxqax miż-
żebgħa. Hekk kif il-muftieħ iqarmeċ u l-bieb jitbexxaq, kienet tilqagħni riħa ta’ umdità li
73
tfakkarni fil-logħob tan-noli qalb il-kappar, ġiri bil-lejl bil-fanali tad-dulliegħ, fl-istejjer tal-
fatati u fix-xalati ta’ għeneb u tut.
Fl-ewwel kamra kien hemm mejda kbira qisha dik tal-appostli. Fl-irkejjen siġġijiet u
pultruni tal-kanvas. Mal-ħitan ħafna inkwatri b’xeni mit-teatru. Fuq il-lemin kien hemm żewġ
bibien: wieħed jagħti għall-kċina daqs nitfa u l-ieħor jagħti għall-kamra tal-imbarazz. Fuq ix-
xellug bieb ieħor li jagħti għall-kamra tas-sodda, kamra li niftakarha twila u wiesgħa daqs
sala ta’ sptar. Minnha kont toħroġ għal roqgħa siment li laqqamnieha l-bitħa. Quddiem, wara
u madwar il-kmamar: raba’ u xagħri bla tarf u aktar lilhinn il-baħar!
Kont inħoss hena u ferħ kbir meta konna nqattgħu s-sajf fil-kmamar tal-Gżira, qrib il-bajja
ta’ San Tumas. Spiss kienu jiġu magħna z-zijiet u l-kuġini u kullimkien jimtela ċajt u daħk u
ġiri.
Il-ħoss kontinwu tal-ispiritiera tal-istim kien wisq jaqbel ma’ dak taż-żarżur moħbi fid-
dielja jew fis-siġra tal-ħarrub.
Fil-hard disc ta’ moħħi mimlija tifkiriet għandi ssejvjati diversi xeni taż-żmien sabiħ li
qattajna f’dawn il-kmamar: għadni nara lil missieri jaqleb il-ġebla tal-għatba biex joħroġ il-
muftieħ moħbi hemm taħt sakemm morna ngħumu … oħti Joyce tiġi tqajjimni kmieni biex
minn fuq l-għatba noqogħdu naraw ix-xemx tielgħa … Lino l-kuġin jaqsam dulliegħa daqsiex
li ċċaqċaq u tixpakka minn rajha malli tħoss il-ponta tas-sikkina … xi ħadd ikanta “Riesaq
il-Lejl Mulejja” waqt li jurini l-ewwel kewkba li tfaċċat u jgħidli li jsejħulha Venus … kollha
xeni sbieħ li nġorrhom dejjem miegħi u ma jitħassru qatt mill-memorja tat-tfulija.
Addattament minn Il-Ġenn li jżommni f’sikkti, Trevor Żahra
Issa se naqralek Taħriġ A.
Immarka b’sinjal √ il-kaxxa biex tgħid jekk hux VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX.
L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
L-awtur kien iħobb ħafna dawn il-kmamar. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
Din Veru. Għalhekk għamilt sinjal √ fil-kaxxa t-tajba.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
74
Numru tnejn:
Dawn il-kmamar kienu qrib il-Bajja ta’ San Tumas. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Ir-riħa tfuħ li kienet toħroġ malli jinfetaħ il-bieb ta’ barra lill-awtur kienet tfakkru fl-
ikel tajjeb t’ommu. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-ewwel kamra li kont issib kienet dik tal-ikel li kellha mejda kbira fin-nofs. Veru, Falz
jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Il-kċina kienet arjuża u mdaqqsa mhux ħażin. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Madwar il-kmamar kien hemm ħafna siġar tal-larinġ u frott ieħor. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Mal-familja tal-awtur kienu jmorru wkoll in-nanniet flimkien maz-zijiet u l-kuġini.
Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Imla l-vojt bil-kelma t-tajba li tiftakar mis-silta li smajt. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
L-awtur għandu ħafna tifkiriet sbieħ ta’ tfulitu.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Wara l-kamra tas-sodda, l-awtur jgħid li kien hemm roqgħa ____________ li kienet
isservi ta’ bitħa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
75
Numru tlieta:
F’moħħ l-awtur għadu jidwi l-ħoss tal-ispiritiera tal-istim flimkien ma’ dak taż-
_______________ moħbi fid-dielja u fil-ħarrub.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-awtur u oħtu Joyce kienu jħobbu joqogħdu fuq l-għatba jaraw ___________ tielgħa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Lino, il-kuġin tal-awtur, kien jaqsam id-dulliegħa kbira li kienet tixpakka malli tħoss
il-____________ tas-sikkina tmiss magħha.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Niftakarni bilqiegħda fuq is-sufan l-aħmar, dak li minflok is-sieq ta’ quddiem kellu mdeffsa
taħtu kaxxa tal-injam. Filwaqt li ndawwar ħarsti mal-kamra kollha nintilef f’mument ta’ hena
maġiku u ngħid lili nnifsi, “Li kieku nħallu dal-kmamar għal dejjem, jiena żgur immut!”
Il-bieb ta’ barra kien jinfetaħ b’muftieħ goff ħadrani. Il-bieb niftakru xott u mqaxqax miż-
żebgħa. Hekk kif il-muftieħ iqarmeċ u l-bieb jitbexxaq, kienet tilqagħni riħa ta’ umdità li
tfakkarni fil-logħob tan-noli qalb il-kappar, ġiri bil-lejl bil-fanali tad-dulliegħ, fl-istejjer tal-
fatati u fix-xalati ta’ għeneb u tut.
Fl-ewwel kamra kien hemm mejda kbira qisha dik tal-appostli. Fl-irkejjen siġġijiet u
pultruni tal-kanvas. Mal-ħitan ħafna inkwatri b’xeni mit-teatru. Fuq il-lemin kien hemm żewġ
bibien: wieħed jagħti għall-kċina daqs nitfa u l-ieħor jagħti għall-kamra tal-imbarazz. Fuq ix-
xellug bieb ieħor li jagħti għall-kamra tas-sodda, kamra li niftakarha twila u wiesgħa daqs
sala ta’ sptar. Minnha kont toħroġ għal roqgħa siment li laqqamnieha l-bitħa. Quddiem, wara
u madwar il-kmamar: raba’ u xagħri bla tarf u aktar lilhinn il-baħar!
Kont inħoss hena u ferħ kbir meta konna nqattgħu s-sajf fil-kmamar tal-Gżira, qrib il-bajja
ta’ San Tumas. Spiss kienu jiġu magħna z-zijiet u l-kuġini u kullimkien jimtela ċajt u daħk u
ġiri.
76
Il-ħoss kontinwu tal-ispiritiera tal-istim kien wisq jaqbel ma’ dak taż-żarżur moħbi fid-
dielja jew fis-siġra tal-ħarrub.
Fil-hard disc ta’ moħħi mimlija tifkiriet għandi ssejvjati diversi xeni taż-żmien sabiħ li
qattajna f’dawn il-kmamar: għadni nara lil missieri jaqleb il-ġebla tal-għatba biex joħroġ il-
muftieħ moħbi hemm taħt sakemm morna ngħumu … oħti Joyce tiġi tqajjimni kmieni biex
minn fuq l-għatba noqogħdu naraw ix-xemx tielgħa … Lino l-kuġin jaqsam dulliegħa daqsiex
li ċċaqċaq u tixpakka minn rajha malli tħoss il-ponta tas-sikkina … xi ħadd ikanta “Riesaq
il-Lejl Mulejja” waqt li jurini l-ewwel kewkba li tfaċċat u jgħidli li jsejħulha Venus … kollha
xeni sbieħ li nġorrhom dejjem miegħi u ma jitħassru qatt mill-memorja tat-tfulija.
Addattament minn Il-Ġenn li jżommni f’sikkti, Trevor Żahra
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Immarka b’sinjal √ il-kaxxa biex tgħid jekk hux VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX.
L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
L-awtur kien iħobb ħafna dawn il-kmamar. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
Din Veru. Għalhekk għamilt sinjal √ fil-kaxxa t-tajba.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Dawn il-kmamar kienu qrib il-Bajja ta’ San Tumas. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Ir-riħa tfuħ li kienet toħroġ malli jinfetaħ il-bieb ta’ barra lill-awtur kienet tfakkru fl-
ikel tajjeb t’ommu. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-ewwel kamra li kont issib kienet dik tal-ikel li kellha mejda kbira fin-nofs. Veru, Falz
jew Ma ssemmietx?
77
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Il-kċina kienet arjuża u mdaqqsa mhux ħażin. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Madwar il-kmamar kien hemm ħafna siġar tal-larinġ u frott ieħor. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Mal-familja tal-awtur kienu jmorru wkoll in-nanniet flimkien maz-zijiet u l-kuġini.
Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla l-vojt bil-kelma t-tajba li tiftakar mis-silta li smajt. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
L-awtur għandu ħafna tifkiriet sbieħ ta’ tfulitu.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Wara l-kamra tas-sodda, l-awtur jgħid li kien hemm roqgħa ____________ li kienet
isservi ta’ bitħa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
F’moħħ l-awtur għadu jidwi l-ħoss tal-ispiritiera tal-istim flimkien ma’ dak taż-
_______________ moħbi fid-dielja u fil-ħarrub.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-awtur u oħtu Joyce kienu jħobbu joqogħdu fuq l-għatba jaraw ___________ tielgħa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Lino, il-kuġin tal-awtur, kien jaqsam id-dulliegħa kbira li kienet tixpakka malli tħoss
il-____________ tas-sikkina tmiss magħha.
78
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
79
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 6
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
80
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-Interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru. Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar it-triq li toqgħod fiha. a) Togħġbok it-triq fejn toqgħod? Għaliex? b) Hemm tfal ħbieb tiegħek fit-triq? Kemm hemm? ċ) Tiltaqgħu biex tilagħbu fit-triq? X’tilagħbu fit-triq? d) X’tixtieq tibdel fit-triq tiegħek? Għaliex? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar il-mużika. a) Tħobb tisma’ mużika? X’tip ta’ mużika tħobb? b) B’liema lingwa l-aktar li tħobb tisma’ kanzunetti? Għaliex? ċ) Fejn u fuqiex tħobb issegwi l-mużika? Ġieli mort xi kunċert mużikali? d) Taf issemmili xi kantant/a Malti/ja li l-aktar li jogħġbok/togħġbok? Għaliex?
81
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
82
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 6
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji, se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 86.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Reklam A
Għall-appliances li jonqsuk fid-dar ma tistax ma żżurx il-ħwienet tad-ditta Armadarek li
hawn imferrxin ma’ Malta kollha. F’dawn l-istabbilimenti ssib dak kollu meħtieġ fid-dar:
minn fridges, freezers, air conditioners sa ktieli tad-dawl u ħdejjed tal-mogħdija.
Kull min jonfoq aktar minn mitejn ewro, jingħata biljett f’lotterija li titla’ kull xahar u li
tista’ trebbħu vjaġġ għal pajjiż li jagħżel huwa fl-Ewropa.
Armadarek tagħti skontijiet speċjali lil dawk li jippreżentaw dan ir-riklam. Il-koppji li
jordnaw l-appliances tal-kċina f’daqqa jingħataw televixin ta’ 21 pulzier b’xejn.
Nagħtu wkoll garanzija ta’ ħames snin fuq il-prodotti kollha tagħna. Mel’ejja u ma
jiddispjaċikx! Għax magħna jaqbillek żgur!
Reklam B
Jekk għandek bżonn tagħmel tiswijiet fuq il-bibien ta’ barra, jekk trid tibdel in-net tat-twieqi
għax tqattgħu, jekk trid tbajjad u ma tafx kif, ċempel lil Ġamri Caruana u jaqdik żgur u
malajr.
83
Għalhekk serraħ moħħok fuq dawn l-irqaqat u ċempel lil Ġamri fuq in-numru 21987654
jew fuq il-mowbajl 79797654. Garanzija ta’ xogħol mill-aqwa bi prezzijiet moderati għall-but
ta’ kulħadd. Jiftaħar b’ħafna snin ta’ esperjenza bħala handyman u jieħu ħsieb ukoll il-ġonna
u jtella’ l-ħitan tas-sejjieħ.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A.
Imla l-vojt ta’ dan ir-riklam billi ddaħħal il-kelma t-tajba minn dak li għadek kif smajt.
L-ewwel waħda hija lesta.
Trid tiffranka u tirbaħ vjaġġ għal pajjiż fl-Ewropa?
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Mela żur il-ħwienet tal-kumpanija _____________________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
fejn issib dak kollu li għandek bżonn għad-dar, bħal ______________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u __________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Nagħtu garanzija ta’ ________ snin
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
fuq il-prodotti kollha tagħna. Min jonfoq aktar minn € 200 jingħata ______________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
f’lotterija speċjali li tista’ trebbħu safra għal pajjiż fl-Ewropa.
Il-koppji li jordnaw l-affarijiet kollha tal-kċina jingħataw _________________ b’xejn.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Immarka t-tweġiba t-tajba billi tagħmel fil-kaxxa. L-ewwel waħda hija lesta.
84
Numru wieħed:
Dan ir-riklam huwa ta’ raġel
li jagħmel it-tiswijiet fid-dar.
li jsuq il-karozzi.
li jgħallem lit-tfal.
It-tweġiba t-tajba hija li jagħmel it-tiswijiet fid-dar. Għalhekk immarkajt fil-kaxxa ta’
ħdejha. Is-sentenza sħiħa hija:
Dan ir-riklam huwa ta’ raġel li jagħmel it-tiswijiet fid-dar.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Ġamri Caruana jaf isewwi
t-twieqi tal-ħadid.
l-bibien ta’ barra.
l-karozzi.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Huwa jagħti garanzija tal-aħjar xogħol u ta’ prezzijiet
irħas ħafna.
għoljin ħafna.
moderati u għall-but ta’ kulħadd.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Ġamri jgħid fir-riklam li huwa jaf jieħu ħsieb
l-annimali u t-tjur.
il-ġonna u l-ħitan tas-sejjieħ.
l-anzjani u l-morda.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
85
Numru ħamsa:
Min irid iqabbad xi xogħol lil Ġamri għandu
jċempillu fuq il-mowbajl jew telefown.
jiktiblu ittra jew email.
jmur ifittxu d-dar.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Reklam A
Għall-appliances li jonqsuk fid-dar ma tistax ma żżurx il-ħwienet tad-ditta Armadarek li
hawn imferrxin ma’ Malta kollha. F’dawn l-istabbilimenti ssib dak kollu meħtieġ fid-dar:
minn fridges, freezers, air conditioners sa ktieli tad-dawl u ħdejjed tal-mogħdija.
Kull min jonfoq aktar minn mitejn ewro, jingħata biljett f’lotterija li titla’ kull xahar u li
tista’ trebbħu vjaġġ għal pajjiż li jagħżel huwa fl-Ewropa.
Armadarek tagħti skontijiet speċjali lil dawk li jippreżentaw dan ir-riklam. Il-koppji li
jordnaw l-appliances tal-kċina f’daqqa jingħataw televixin ta’ 21 pulzier b’xejn.
Nagħtu wkoll garanzija ta’ ħames snin fuq il-prodotti kollha tagħna. Mel’ejja u ma
jiddispjaċikx! Għax magħna jaqbillek żgur!
Reklam B
Jekk għandek bżonn tagħmel tiswijiet fuq il-bibien ta’ barra, jekk trid tibdel in-net tat-twieqi
għax tqattgħu, jekk trid tbajjad u ma tafx kif, ċempel lil Ġamri Caruana u jaqdik żgur u
malajr.
Għalhekk serraħ moħħok fuq dawn l-irqaqat u ċempel lil Ġamri fuq in-numru 21987654
jew fuq il-mowbajl 79797654. Garanzija ta’ xogħol mill-aqwa bi prezzijiet moderati għall-but
ta’ kulħadd. Jiftaħar b’ħafna snin ta’ esperjenza bħala handyman u jieħu ħsieb ukoll il-ġonna
u jtella’ l-ħitan tas-sejjieħ.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
86
Imla l-vojt ta’ dan ir-riklam billi ddaħħal il-kelma t-tajba minn dak li għadek kif smajt.
L-ewwel waħda hija lesta.
Trid tiffranka u tirbaħ vjaġġ għal pajjiż fl-Ewropa?
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Mela żur il-ħwienet tal-kumpanija _____________________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
fejn issib dak kollu li għandek bżonn għad-dar, bħal ______________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u __________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Nagħtu garanzija ta’ ________ snin
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
fuq il-prodotti kollha tagħna. Min jonfoq aktar minn € 200 jingħata ______________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
f’lotterija speċjali li tista’ trebbħu safra għal pajjiż fl-Ewropa.
Il-koppji li jordnaw l-affarijiet kollha tal-kċina jingħataw _________________ b’xejn.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni u għall-aħħar darba.
Immarka t-tweġiba t-tajba billi tagħmel fil-kaxxa. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Dan ir-riklam huwa ta’ raġel
li jagħmel it-tiswijiet fid-dar.
li jsuq il-karozzi.
li jgħallem lit-tfal.
It-tweġiba t-tajba hija li jagħmel it-tiswijiet fid-dar. Għalhekk immarkajt fil-kaxxa ta’
ħdejha. Is-sentenza sħiħa hija:
Dan ir-riklam huwa ta’ raġel li jagħmel it-tiswijiet fid-dar.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
87
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Ġamri Caruana jaf isewwi
t-twieqi tal-ħadid.
l-bibien ta’ barra.
l-karozzi.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Huwa jagħti garanzija tal-aħjar xogħol u ta’ prezzijiet
irħas ħafna.
għoljin ħafna.
moderati u għall-but ta’ kulħadd.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Ġamri jgħid fir-riklam li huwa jaf jieħu ħsieb
l-annimali u t-tjur.
il-ġonna u l-ħitan tas-sejjieħ.
l-anzjani u l-morda.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Min irid iqabbad xi xogħol lil Ġamri għandu
jċempillu fuq il-mowbajl jew telefown.
jiktiblu ittra jew email.
jmur ifittxu d-dar.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B.
---------- Dan huwa t-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 87.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
88
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Karmenu: Skużani ħabib ħa nwaqqfek. Imma int mhux Cħarlie ta’ Lonza li siefer
l-Ingilterra? Għax tagħtih lemħa …
Charles: Iva sieħbi, jien hu kollu kemm hu. U inti mhux Karmenu, it-tifel ta’ Manwel
il-gabillott? Qed niħdok minn leħnek. X’minnek?
Karmenu: Kemm qed nieħu gost narak, Charl. Kif inti? Ftit inbdilt. Ġejt xi jumejn
Malta?
Charles: Iva Karm, ġejt nara lil ommi. Ġejt bil-familja għax xtaqu jaraw Malta. Jien
dejjem insemmikom.
Karmenu: Għamiltu sew. Issa kemm ilek nieqes minn Malta, Charl? Għadni nara lil
ommok u missierek, Alla jaħfirlu, jibkuk fil-bieb int u sejjer?
Charles: Issa dalwaqt nagħlaq għoxrin sena msiefer, Karm … Kemm jgħaddi ż-żmien.
Karmenu: Drajtha l-ħajja Ingliża? Jgħidu li hija differenti minn tagħna?
Charles: Iva drajt mhux ħażin. Għall-ewwel ħbatt se niddejjaq imma meta sibt xogħol
għal qalbi bdejt nissetilja. Imbagħad iltqajt ma’ Mary tiegħi li għenitni ħafna.
Iżżewwiġna u għandna tifel u tifla.
Karmenu: Kif taraha Malta wara dawn is-snin kollha?
Cħarles: Naraha li nbidlet ħafna, Karm. Naf li żdied ħafna l-bini u l-karrozzi u naqsu
l-għelieqi. Ilbieraħ mort sa Tal-Qattus fejn kellna l-għelieqi. Tiftakar kemm
ġrejna wara l-friefet? Minn dak kollu ma sibt xejn ħlief blokki ta’ fletts.
Iddispjaċieni ħafna …
Karmenu: Niftakar ingħid. Isma’ Charl, aqtagħli kurżità. Tidher li Malta għadha
f’qalbek. Ma tixtieqx terġa’ tiġi Malta? Ngħid għalija, ikolli ngħix bogħod
minn Malta ma noqgħodx.
Charles: Karm, ngħidlek il-verità, Malta nħobbha u kemm-il darba xtaqt li niġi hawn.
Malta dejjem tibqa’ artek. Minbarra li għandi l-familja tal-mara, il-ħajja
Ingliża drajtha u saret biċċa minni. Naħseb li għalissa ma niċċaqlaqx. Biss
nipprova niġi Malta spiss.
Karmenu: Ara Charlie, ħalli ma nżommokx aktar. Qis li qabel titlaq tiġu waħda sa
għandi. Jien għadni noqgħod fl-istess razzett ta’ missieri, Alla jaħfirlu. Il-mara
89
tiegħi żgur tieħu gost bikom. U għal nofsinhar kulu magħna l-istuffat tal-fenek
kif taf tagħmlu Dolor. Ara nistenniekom tafx.
Charles: Ħalli f’idi Karm, niġu żgur. Issa nara meta l-aħjar u ngħaddi ngħidlek. Grazzi
tal-istedina u ħadt gost li kellimtni. Narawk ma ndumux.
Issa se naqralek Taħriġ A.
Imla l-informazzjoni meħtieġa fuq kull persuna skont kif smajtha fis-silta. L-ewwel waħda
fuq kull persuna hija lesta.
Karmenu
Numru wieħed:
Missier Karmenu kien Manwel il-gabillott.
Charles u l-familja tiegħu
Numru wieħed:
Ommu jisimha Lonza u għadha ħajja imma missieru mejjet.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi fuq Karmenu u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Baqa’ joqgħod fir-razzett ta’ missieru meta kiber u żżewweġ lil martu ____________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
li kienet magħrufa għat-tisjir tal-________________ tal-fenek.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Meta kien żgħir kien ħabib ma’ Charles u kienu jmorru jiġru wara l-______________
fl-għelieqi tal-Qattus.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi fuq Charles u l-familja tiegħu u tista’
taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Ilu msiefer l-Ingilterra madwar _____________ sena.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
90
Numru tlieta:
Meta kien imsiefer iltaqa’ u żżewweġ lil Mary u għandhom _________ itfal.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Iħobb ħafna lil Malta u ddispjaċih meta l-għelieqi li trabba fihom saru blokka
____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Qabbel Kolonna A ma’ Kolonna B. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
Karmenu għaraf lil Charles għax …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
xebbhu lil ommu Lonza.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
Karmenu għaraf lil Charles għax xebbhu lil ommu Lonza.
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż- żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: Charles għaraf lil Karmenu meta …
Numru tlieta: Waqt li Charles ġie jżur lil ommu …
Numru erbgħa: Mary, il-mara ta’ Charles, għenitu ħafna …
Numru ħamsa: Minkejja li għadu jħobb lil Malta, …
Issa se naqralek Kolonna B:
… martu u uliedu riedu jduru Malta.
… biex seta’ jidra l-ħajja Ingliża.
… Charles jixtieq jibqa’ jgħix l-Ingilterra.
… semgħu jitkellem.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
91
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Karmenu: Skużani ħabib ħa nwaqqfek. Imma int mhux Cħarlie ta’ Lonza li siefer
l-Ingilterra? Għax tagħtih lemħa …
Charles: Iva sieħbi, jien hu kollu kemm hu. U inti mhux Karmenu, it-tifel ta’ Manwel
il-gabillott? Qed niħdok minn leħnek. X’minnek?
Karmenu: Kemm qed nieħu gost narak, Charl. Kif inti? Ftit inbdilt. Ġejt xi jumejn
Malta?
Charles: Iva Karm, ġejt nara lil ommi. Ġejt bil-familja għax xtaqu jaraw Malta. Jien
dejjem insemmikom.
Karmenu: Għamiltu sew. Issa kemm ilek nieqes minn Malta, Charl? Għadni nara lil
ommok u missierek, Alla jaħfirlu, jibkuk fil-bieb int u sejjer?
Charles: Issa dalwaqt nagħlaq għoxrin sena msiefer, Karm … Kemm jgħaddi ż-żmien.
Karmenu: Drajtha l-ħajja Ingliża? Jgħidu li hija differenti minn tagħna?
Charles: Iva drajt mhux ħażin. Għall-ewwel ħbatt se niddejjaq imma meta sibt xogħol
għal qalbi bdejt nissetilja. Imbagħad iltqajt ma’ Mary tiegħi li għenitni ħafna.
Iżżewwiġna u għandna tifel u tifla.
Karmenu: Kif taraha Malta wara dawn is-snin kollha?
Cħarles: Naraha li nbidlet ħafna, Karm. Naf li żdied ħafna l-bini u l-karrozzi u naqsu
l-għelieqi. Ilbieraħ mort sa Tal-Qattus fejn kellna l-għelieqi. Tiftakar kemm
ġrejna wara l-friefet? Minn dak kollu ma sibt xejn ħlief blokki ta’ fletts.
Iddispjaċieni ħafna …
Karmenu: Niftakar ingħid. Isma’ Charl, aqtagħli kurżità. Tidher li Malta għadha
f’qalbek. Ma tixtieqx terġa’ tiġi Malta? Ngħid għalija, ikolli ngħix bogħod
minn Malta ma noqgħodx.
Charles: Karm, ngħidlek il-verità, Malta nħobbha u kemm-il darba xtaqt li niġi hawn.
Malta dejjem tibqa’ artek. Minbarra li għandi l-familja tal-mara, il-ħajja
Ingliża drajtha u saret biċċa minni. Naħseb li għalissa ma niċċaqlaqx. Biss
nipprova niġi Malta spiss.
92
Karmenu: Ara Charlie, ħalli ma nżommokx aktar. Qis li qabel titlaq tiġu waħda sa
għandi. Jien għadni noqgħod fl-istess razzett ta’ missieri, Alla jaħfirlu. Il-mara
tiegħi żgur tieħu gost bikom. U għal nofsinhar kulu magħna l-istuffat tal-fenek
kif taf tagħmlu Dolor. Ara nistenniekom tafx.
Charles: Ħalli f’idi Karm, niġu żgur. Issa nara meta l-aħjar u ngħaddi ngħidlek. Grazzi
tal-istedina u ħadt gost li kellimtni. Narawk ma ndumux.
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla l-informazzjoni meħtieġa fuq kull persuna skont kif smajtha fis-silta. L-ewwel waħda
fuq kull persuna hija lesta.
Karmenu
Numru wieħed:
Missier Karmenu kien Manwel il-gabillott.
Charles u l-familja tiegħu
Numru wieħed:
Ommu jisimha Lonza u għadha ħajja imma missieru mejjet.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi fuq Karmenu u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Baqa’ joqgħod fir-razzett ta’ missieru meta kiber u żżewweġ lil martu ____________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
li kienet magħrufa għat-tisjir tal-________________ tal-fenek.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Meta kien żgħir kien ħabib ma’ Charles u kienu jmorru jiġru wara l-______________
fl-għelieqi tal-Qattus.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi fuq Charles u l-familja tiegħu u tista’
taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
93
Numru tnejn:
Ilu msiefer l-Ingilterra madwar _____________ sena.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Meta kien imsiefer iltaqa’ u żżewweġ lil Mary u għandhom _________ itfal.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Iħobb ħafna lil Malta u ddispjaċih meta l-għelieqi li trabba fihom saru blokka
____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Qabbel Kolonna A ma’ Kolonna B. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
Karmenu għaraf lil Charles għax …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
xebbhu lil ommu Lonza.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
Karmenu għaraf lil Charles għax xebbhu lil ommu Lonza.
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż- żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: Charles għaraf lil Karmenu meta …
Numru tlieta: Waqt li Charles ġie jżur lil ommu …
Numru erbgħa: Mary, il-mara ta’ Charles, għenitu ħafna …
Numru ħamsa: Minkejja li għadu jħobb lil Malta, …
Issa se naqralek Kolonna B:
… martu u uliedu riedu jduru Malta.
… biex seta’ jidra l-ħajja Ingliża.
94
… Charles jixtieq jibqa’ jgħix l-Ingilterra.
… semgħu jitkellem.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
95
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 7
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
96
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-Interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru. Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar għand id-dentist/a. a) Għaliex immorru għand id-dentist/a? Ġieli kellek bżonn tmur għand id-dentist/a? b) Kif ħassejtek meta mort għandu/ha? Mort waħdek jew ma’ ħaddieħor? ċ) Taħseb li huwa xogħol importanti dak tad-dentist/a? Għaliex? d) Taf x’jgħidilna d-dentist/a biex nieħdu ħsieb snienna sewwa? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar li nieklu aktar ħaxix. a) Tħobbu l-ħaxix? Kif tħobb tieklu l-aktar, nej jew misjur? b) Ma’ xiex tippreferi tieklu l-aktar? ċ) Hemm xi ħaxix li ma tħobbux u għaliex? d) Għaliex taħseb li l-ħaxix huwa tajjeb għal saħħitna?
97
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
98
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 7
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 102.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Biex tibda ssuq ir-rota:
1. Agħżel rota addattata għall-qies tiegħek.
2. Ara li s-seat ikun irranġat skont it-tul tiegħek u tkun komdu/a.
3. Tilbisx ħwejjeġ puliti jew wisgħin. Daħħal il-qliezi ġol-kalzetti biex ma jinqabdux fil-
katina tar-rota.
4. Tibdiex titgħallem fuq rota b’ħafna gerijiet. Sibha b’gear wieħed u soda.
5. Qis li jkollok xi adult u tal-esperjenza miegħek biex jgħallmek.
6. Sib post bil-ħaxix fejn se titgħallem biex jekk taqa’ ma tingirifx. Qatt titgħallem issuq
ir-rota fi triq traffikuża.
7. Ilbes ilbies protettiv bħal ingwanti u ħelmit.
8. L-ewwel trid titla’ fuq ir-rota u żżomm il-bilanċ. Jista’ jżommok xi ħadd minn dahrek
filwaqt li jimbuttak ’il quddiem bil-mod.
9. Staqsi u tgħallem kif iżżomm il-brejkijiet meta trid tieqaf.
10. Tella’ saqajk fuq il-pedali u aqdef ftit bil-mod biex timxi bla għajnuna.
11. Żomm dejjem l-isteering dritt u ħares ’il quddiem.
99
12. Tħarisx lura għax tiċċaqlaq u titlef il-bilanċ.
13. Meta trid iddawwar tibqax taqdef. Ikser l-isteering bil-mod u fil-wisgħa. Tista’
żżomm il-brejkijiet bil-mod.
14. Kif tara li dort erġa’ ibda aqdef bil-mod. Qatt m’għandek taqdef bis-saħħa waqt li
tikser għax taqa’.
15. Ipprattika kuljum qabel ma tibda ssuq ir-rota fit-triq.
16. Ftakar li għandek dejjem tilbes il-ħelmit u tobdi r-regoli ġenerali tat-traffiku.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A.
Imla l-vojt b’istruzzjonijiet li għadek kemm smajt fis-silta. L-ewwel waħda hija lesta.
Biex tibda ssuq ir-rota:
Numru wieħed:
Ilbes ilbies protettiv bħal ħelmit f’rasek.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Qis li jkollok xi ________ biex jgħallmek.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Sib post bil-_____________ biex titgħallem ħalli jekk taqa’ ma tweġġax.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Jista’ jżommok xi ħadd minn _________filwaqt li jimbuttak ’il quddiem.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Staqsi kif iżżomm il-______________ biex tieqaf.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Żomm dejjem l-isteering dritt u ____________ quddiemek.
100
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Immarka b’ċirku t-tweġiba t-tajba skont kif smajt fis-silta. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Biex issuq ir-rota dejjem għandek tagħżel waħda
a) tajba għad-daqs tiegħek.
b) b’ħafna gerijiet.
ċ) bir-roti żgħar fuq wara.
It-tweġiba t-tajba hija a. Għalhekk għamilt ċirku madwar l-ittra a. Is-sentenza sħiħa hija:
Biex issuq ir-rota dejjem għandek tagħżel waħda tajba għad-daqs tiegħek.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Meta ssuq ir-rota għandek iddaħħal il-qliezi fil-kalzetti biex
a) ma jdejqukx itiru bir-riħ.
b) ma jinqabdux fil-katina.
ċ) ma jitħammġux bit-tajn.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Biex titgħallem issuq ir-rota għandek tmur
a) fi triq traffikuża.
b) fil-pjazza tar-raħal.
ċ) f’post bil-ħaxix.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Fuq ir-rota dejjem għandek iżżomm
a) ħalqek magħluq.
b) il-bilanċ.
ċ) in-nifs.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
101
Numru ħamsa:
Biex iddawwar bir-rota għandek
a) tnaqqas mill-qdif u tikser l-isteering bil-mod.
b) tikser l-isteering u tibqa’ taqdef bħal qabel.
ċ) tieqaf u tinżel iddawwar ir-rota b’idek.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Meta tkun tgħallimt ir-rota għandek
a) issuq kif jogħġbok u jidhirlek.
b) tobdi r-regoli tat-traffiku.
ċ) issuq bla ma tilbes ħelmit.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Biex tibda ssuq ir-rota:
1. Agħżel rota addattata għall-qies tiegħek.
2. Ara li s-seat ikun irranġat skont it-tul tiegħek u tkun komdu/a.
3. Tilbisx ħwejjeġ puliti jew wisgħin. Daħħal il-qliezi ġol-kalzetti biex ma jinqabdux fil-
katina tar-rota.
4. Tibdiex titgħallem fuq rota b’ħafna gerijiet. Sibha b’gear wieħed u soda.
5. Qis li jkollok xi adult u tal-esperjenza miegħek biex jgħallmek.
6. Sib post bil-ħaxix fejn se titgħallem biex jekk taqa’ ma tingirifx. Qatt titgħallem issuq
ir-rota fi triq traffikuża.
7. Ilbes ilbies protettiv bħal ingwanti u ħelmit.
8. L-ewwel trid titla’ fuq ir-rota u żżomm il-bilanċ. Jista’ jżommok xi ħadd minn dahrek
filwaqt li jimbuttak ’il quddiem bil-mod.
9. Staqsi u tgħallem kif iżżomm il-brejkijiet meta trid tieqaf.
10. Tella’ saqajk fuq il-pedali u aqdef ftit bil-mod biex timxi bla għajnuna.
11. Żomm dejjem l-isteering dritt u ħares ’il quddiem.
102
12. Tħarisx lura għax tiċċaqlaq u titlef il-bilanċ.
13. Meta trid iddawwar tibqax taqdef. Ikser l-isteering bil-mod u fil-wisgħa. Tista’
żżomm il-brejkijiet bil-mod.
14. Kif tara li dort erġa’ ibda aqdef bil-mod. Qatt m’għandek taqdef bis-saħħa waqt li
tikser għax taqa’.
15. Ipprattika kuljum qabel ma tibda ssuq ir-rota fit-triq.
16. Ftakar li għandek dejjem tilbes il-ħelmit u tobdi r-regoli ġenerali tat-traffiku.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
Imla l-vojt b’istruzzjonijiet li għadek kemm smajt fis-silta. L-ewwel waħda hija lesta.
Biex tibda ssuq ir-rota:
Numru wieħed:
Ilbes ilbies protettiv bħal ħelmit f’rasek.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Qis li jkollok xi ________ biex jgħallmek.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Sib post bil-_____________ biex titgħallem ħalli jekk taqa’ ma tweġġax.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Jista’ jżommok xi ħadd minn _________filwaqt li jimbuttak ’il quddiem.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Staqsi kif iżżomm il-______________ biex tieqaf.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Żomm dejjem l-isteering dritt u ____________ quddiemek.
103
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Immarka b’ċirku t-tweġiba t-tajba skont kif smajt fis-silta. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Biex issuq ir-rota dejjem għandek tagħżel waħda
a) tajba għad-daqs tiegħek.
b) b’ħafna gerijiet.
ċ) bir-roti żgħar fuq wara.
It-tweġiba t-tajba hija a. Għalhekk għamilt ċirku madwar l-ittra a. Is-sentenza sħiħa hija:
Biex issuq ir-rota dejjem għandek tagħżel waħda tajba għad-daqs tiegħek.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Meta ssuq ir-rota għandek iddaħħal il-qliezi fil-kalzetti biex
a) ma jdejqukx itiru bir-riħ.
b) ma jinqabdux fil-katina.
ċ) ma jitħammġux bit-tajn.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Biex titgħallem issuq ir-rota għandek tmur
a) fi triq traffikuża.
b) fil-pjazza tar-raħal.
ċ) f’post bil-ħaxix.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Fuq ir-rota dejjem għandek iżżomm
a) ħalqek magħluq.
b) il-bilanċ.
ċ) in-nifs.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
104
Numru ħamsa:
Biex iddawwar bir-rota għandek
a) tnaqqas mill-qdif u tikser l-isteering bil-mod.
b) tikser l-isteering u tibqa’ taqdef bħal qabel.
ċ) tieqaf u tinżel iddawwar ir-rota b’idek.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Meta tkun tgħallimt ir-rota għandek
a) issuq kif jogħġbok u jidhirlek.
b) tobdi r-regoli tat-traffiku.
ċ) issuq bla ma tilbes ħelmit.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B.
---------- Dan huwa t-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 103.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Żarbun: Le jaħasra, Mandy … tarminix.
Mandy: Kif nista’ ma narmikx? M’intix tara kemm inti mgħarraq u mibrux? X’nambik
aktar?
Żarbun: Mela nsejt kemm kont fraħt bija meta l-mamà xtratni għalik … għal għeluq
sninek?
Mandy: Iva, imma dak kien sentejn ilu. U issa sieqi kibret u m’għadekx tajjeb għalija.
105
Żarbun: Insejt kemm kellna avventuri sbieħ flimkien? Tiftakar meta kont żanżantni
għall-festin li għamlitlek il-mamà? Kulħadd kien qallek kemm għandek
żarbun sabiħ u inti kont tħares lejja bi tbissima u b’għajnejk ileqqu?
Mandy: Dażgur li ma nsejtx. U għalhekk illum tinsab kif tinsab għax ilbistek ħafna.
Kont iż-żarbun favorit tiegħi. Imma issa m’għadekx tajjeb għalija u l-mamà
stess qaltli biex narmik.
Żarbun: Iva … għax illum intom hekk sirtu tagħmlu. Malli oġġett jeqdiem, tarmuh u
tfittxu tixtru ieħor ġdid minfloku. Jekk jogħġbok tarminix Mandy. Ara
teħodnix għand skarpan u sewwini u niġi qisni ġdid.
Mandy: Il-mamà tgħid li xi drabi lanqas jaqbillek issewwi għax jiġik ogħla minn
wieħed ġdid! Barra minn hekk m’għadekx tiġini. Allura x’nista’ nagħmel bik?
Żarbun: Ftakar li hawn tant tfal foqra li qatt ma raw żarbun bħali u dejjem imxew
ħafjin, imsieken. Min jaf xi tbatija?
Mandy: Issa naf x’nagħmel. Tajtni idea tajba. Nieħdok għand Fredu l-iskarpan biex
jirranġak kif jista’. Imbagħad nitfgħek ġo kaxxa u nibgħatek għal dawk it-tfal
li pajjiżhom għadu kif intlaqat mit-terremot. Dawk imsieken tilfu djarhom u
ħwejjiġhom.
Żarbun: Iva, Mandy, m’hawnx għalik. Avolja jiddispjaċini li jkolli ninfired minn sħabi
tal-armarju.
Mandy: Ara ngħid lill-papà biex jibgħat ukoll dak iż-żarbun l-iswed li għandu u li qatt
ma jilbes, għadu kważi ġdid. Xejn xejn ma tkunx waħdek, xi tgħid?
Żarbun: Iva, iva, dak ħabib tiegħi u għadu tajjeb. Flimkien nibdew avventura ġdida
f’pajjiż ieħor. Aħjar milli nispiċċaw mormija f’xi miżbla jew imqattgħin
biċċiet minn xi magna kbira.
Mandy: Mela ejja ħa nieħdok issa għand l-iskarpan. Issa qed nieħu gost li m’intix se
tkun imdejjaq u jalla tferraħ lil xi tifla oħra bħalma ferraħt lili.
Addattament minn Sagħtar Marzu 2010, Intervista ma’ Żarbun, Trevor Żahra
Issa se naqralek Taħriġ A.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
106
Numru wieħed:
Mandy kienet se tarmi ż-żarbun għax kien (mibrux u mgħarraq, ta’ oħtha, jiġiha kbir).
It-tweġiba t-tajba hija mibrux u mgħarraq. Għalhekk għamilt linja taħt mibrux u
mgħarraq. Is-sentenza sħiħa hija:
Mandy kienet se tarmi ż-żarbun għax kien mibrux u mgħarraq.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Iż-żarbun kienet tathulha (n-nanna, ommha, z-zija tagħha) bħala rigal speċjali.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Mandy żanżnet dan iż-żarbun (fil-festa tar-raħal, fil-Milied, fil-festin t’għeluq sninha).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Iż-żarbun xtaq li Mandy tieħdu għand l-iskarpan biex (jissewwa, jinbiegħ, jintrema).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa :
Omm Mandy kienet taħseb li xi drabi meta tirranġa żarbun jiġik (irħas minn, ogħla
minn, l-istess prezz daqs) żarbun ġdid.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Imla l-vojt bi kliem jew frażi li toqgħod l-aħjar biex tkompli dawn is-sentenzi. L-ewwel
waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Dan id-djalogu huwa bejn tifla jisimha Mandy u żarbun qadim tagħha.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Mandy iddeċidiet li tieħu ż-żarbun għand Fredu l-iskarpan biex ________________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u wara tkun tista’ tibagħtu lit-tfal li tilfu _____________________ minħabba t-terremot.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
107
Numru tlieta:
Iż-żarbun ta’ Mandy ħa aktar gost li se jmur pajjiż ieħor iferraħ ________________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
milli jispiċċa mormi u mqatta’ biċċiet minn xi _____________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Xorta kien qed iħossu ftit imdejjaq għax kien se jinfired minn ________________ tal-
armarju.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Il-papà kellu żarbun iswed li qatt __________________ u Mandy riedet tħajru biex
jibagħtu ma’ tagħha.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Żarbun: Le jaħasra, Mandy … tarminix.
Mandy: Kif nista’ ma narmikx? M’intix tara kemm inti mgħarraq u mibrux? X’nambik
aktar?
Żarbun: Mela nsejt kemm kont fraħt bija meta l-mamà xtratni għalik … għal għeluq
sninek?
Mandy: Iva, imma dak kien sentejn ilu. U issa sieqi kibret u m’għadekx tajjeb għalija.
Żarbun: Insejt kemm kellna avventuri sbieħ flimkien? Tiftakar meta kont żanżantni
għall-festin li għamlitlek il-mamà? Kulħadd kien qallek kemm għandek
żarbun sabiħ u inti kont tħares lejja bi tbissima u b’għajnejk ileqqu?
Mandy: Dażgur li ma nsejtx. U għalhekk illum tinsab kif tinsab għax ilbistek ħafna.
Kont iż-żarbun favorit tiegħi. Imma issa m’għadekx tajjeb għalija u l-mamà
stess qaltli biex narmik.
108
Żarbun: Iva … għax illum intom hekk sirtu tagħmlu. Malli oġġett jeqdiem, tarmuh u
tfittxu tixtru ieħor ġdid minfloku. Jekk jogħġbok tarminix Mandy. Ara
teħodnix għand skarpan u sewwini u niġi qisni ġdid.
Mandy: Il-mamà tgħid li xi drabi lanqas jaqbillek issewwi għax jiġik ogħla minn
wieħed ġdid! Barra minn hekk m’għadekx tiġini. Allura x’nista’ nagħmel bik?
Żarbun: Ftakar li hawn tant tfal foqra li qatt ma raw żarbun bħali u dejjem imxew
ħafjin, imsieken. Min jaf xi tbatija?
Mandy: Issa naf x’nagħmel. Tajtni idea tajba. Nieħdok għand Fredu l-iskarpan biex
jirranġak kif jista’. Imbagħad nitfgħek ġo kaxxa u nibgħatek għal dawk it-tfal
li pajjiżhom għadu kif intlaqat mit-terremot. Dawk imsieken tilfu djarhom u
ħwejjiġhom.
Żarbun: Iva, Mandy, m’hawnx għalik. Avolja jiddispjaċini li jkolli ninfired minn sħabi
tal-armarju.
Mandy: Ara ngħid lill-papà biex jibgħat ukoll dak iż-żarbun l-iswed li għandu u li qatt
ma jilbes, għadu kważi ġdid. Xejn xejn ma tkunx waħdek, xi tgħid?
Żarbun: Iva, iva, dak ħabib tiegħi u għadu tajjeb. Flimkien nibdew avventura ġdida
f’pajjiż ieħor. Aħjar milli nispiċċaw mormija f’xi miżbla jew imqattgħin
biċċiet minn xi magna kbira.
Mandy: Mela ejja ħa nieħdok issa għand l-iskarpan. Issa qed nieħu gost li m’intix se
tkun imdejjaq u jalla tferraħ lil xi tifla oħra bħalma ferraħt lili.
Addattament minn Sagħtar Marzu 2010, Intervista ma’ Żarbun, Trevor Żahra
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Mandy kienet se tarmi ż-żarbun għax kien (mibrux u mgħarraq, ta’ oħtha, jiġiha kbir).
It-tweġiba t-tajba hija mibrux u mgħarraq. Għalhekk għamilt linja taħt mibrux u
mgħarraq. Is-sentenza sħiħa hija:
Mandy kienet se tarmi ż-żarbun għax kien mibrux u mgħarraq.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
109
Numru tnejn:
Iż-żarbun kienet tathulha (n-nanna, ommha, z-zija tagħha) bħala rigal speċjali.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Mandy żanżnet dan iż-żarbun (fil-festa tar-raħal, fil-Milied, fil-festin t’għeluq sninha).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Iż-żarbun xtaq li Mandy tieħdu għand l-iskarpan biex (jissewwa, jinbiegħ, jintrema).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa :
Omm Mandy kienet taħseb li xi drabi meta tirranġa żarbun jiġik (irħas minn, ogħla
minn, l-istess prezz daqs) żarbun ġdid.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla l-vojt bi kliem jew frażi li toqgħod l-aħjar biex tkompli dawn is-sentenzi. L-ewwel
waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Dan id-djalogu huwa bejn tifla jisimha Mandy u żarbun qadim tagħha.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Mandy iddeċidiet li tieħu ż-żarbun għand Fredu l-iskarpan biex ________________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u wara tkun tista’ tibagħtu lit-tfal li tilfu _____________________ minħabba t-terremot.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Iż-żarbun ta’ Mandy ħa aktar gost li se jmur pajjiż ieħor iferraħ ________________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
milli jispiċċa mormi u mqatta’ biċċiet minn xi _____________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
110
Numru erbgħa:
Xorta kien qed iħossu ftit imdejjaq għax kien se jinfired minn ________________ tal-
armarju.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Il-papà kellu żarbun iswed li qatt __________________ u Mandy riedet tħajru biex
jibagħtu ma’ tagħha.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
111
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 8
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
112
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-Interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru. Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar festin f’għeluq snin il-ħabib/a tiegħek. a) Meta mort l-aħħar festin f’għeluq snin xi ħadd? X’kien jiġi minnek? b) Fejn sar il-festin u min kien hemm aktar? ċ) Fi ftit kliem iddeskrivi x’sar waqt dan il-festin. d) Ħadt gost f’dan il-festin? Għaliex? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar il-frott. a) Tħobbu l-frott? Semmili żewġ frottiet li jogħġbuk u għaliex? b) Tieħu xi frotta miegħek l-iskola? Minn fejn u min jixtrih il-frott? ċ) Hemm xi frott li trid taħslu sewwa qabel tieklu. Għaliex trid tagħmel hekk? d) Għaliex tħoss li huwa importanti li nieklu l-frott?
113
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
114
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 8
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji, se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 118.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Fost il-frott kollu, l-iżjed li nħobb huwa l-għeneb. Iz-ziju Pawl għandu għalqa sħiħa bl-
għeneb fil-Fiddien. Id-dwieli jintrefgħu fuq l-injam biex l-għenieqed ma jmissux mal-art u
ma’ kull żiffa ħafifa jiċċaqilqu flimkien qishom mewġ aħdar.
Kienet l-għaxqa tiegħi meta jasal żmien il-qtugħ tal-għeneb f’Settembru. Konna nitilqu
lkoll lejn l-għalqa kmieni fuq il-karrettun li jislifna z-ziju Ċensu. Inkun għadni mejjet bin-
ngħas avolja nkun ħsilt wiċċi u xrobt il-kafè. Mas-sebħ konna nsibu rwieħna ħdejn id-dwieli.
L-għenieqed koħol skuri qishom jittawlu minn taħt il-weraq bojod bil-qtar irqiq tan-nida
tleqq. Meta timsaħ il-qtar b’sebgħek tara l-għenba maħsula tiddi qisha djamant.
Iz-ziju kien iqassam il-qfief il-kbar mal-għalqa kollha u kulħadd jibda jaqta’. Lili ma
kinux jafdawli sikkina għax kont għadni żgħir. Kont noqgħod indur magħhom, ħafif qisni
farfett, ħafi u bil-qalziet imxammar u f’rasi kappell kbir tat-tibna. Fil-ġenb kienu jifirxu xkora
nadifa u meta jiltqagħu m’għanqud isbaħ mill-oħrajn kienu jagħtuhuli biex inqiegħdu fuqha.
Dawn biex jingħataw rigali għal fuq il-mejda tal-Kappillan, tat-tabib u tas-sinjuri li jaħdem
magħhom iz-ziju.
115
Kont niekol fuq li niekol. U idejja jsiru suwed, iwaħħlu b’tidlik qisu gomma. Fil-qfief kont
nilmaħ l-isbaħ għanqud u nnaqqarlu l-ikbar għenbiet. Ma kont nixba’ qatt u ommi dejjem
kienet twissini biex ma nikolx iżżejjed għax taqbadni żaqqi tuġagħni.
Addattament minn Fuq il-Għajn ta’ San Bastjan ta’ Kilin (KKM)
Issa se naqralek Taħriġ A.
Għid jekk dawn is-sentenzi humiex VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX. L-ewwel waħda
hija lesta.
Numru wieħed:
Din is-silta hija dwar l-awtur u l-familja tiegħu meta kienu jmorru l-għalqa jaqtgħu
l-frawli. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
Din Falz. Għalhekk fil-kaxxa għamilt sinjal taħt Falz.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
Numru tnejn:
L-għalqa li kienu jmorru fiha kienet taz-ziju Pawl u kienet fil-Fiddien. Veru, Falz jew
Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
L-awtur kien għadu tifel u kien jieħu gost ħafna meta f’Settembru kienu jmorru
jaqtgħu l-għeneb. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Huma u sejrin l-għalqa, l-awtur kien jorqod fuq il-karrettun.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Il-familja tal-awtur kienet titlaq mid-dar għall-għalqa hi u tielgħa x-xemx.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
L-għenieqed tal-għeneb kienu jidhru jleqqu meta tagħmel ix-xita fuqhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
116
Issa se naqralek Taħriġ B.
Immarka b’ċirku t-tweġiba t-tajba skont dak li smajt. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Lill-awtur ma kinux jafdawlu sikkina f’idu għax
a) is-skieken kienu kollha kbar.
b) ma kellhomx skieken biżżejjed.
ċ) kienu jibżgħu li jweġġa’ biha billi kien għadu żgħir.
It-tweġiba t-tajba hija ċ. Għalhekk għamilt ċirku madwar l-ittra ċ. Is-sentenza sħiħa hija:
Lill-awtur ma kinux jafdawlu sikkina f’idu għax kienu jibżgħu li jweġġa’ biha billi kien
għadu żgħir.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
L-awtur kien iħobb jilbes
a) berritta f’rasu.
b) kappell kbir tat-tibna.
ċ) kappell iswed.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Xogħol l-awtur waqt il-qtugħ tal-għeneb kien
a) iqassam il-qfief mal-għalqa kollha.
b) iduq u jiekol l-għeneb biex jara hux tajjeb.
ċ) ipoġġi fuq ix-xkora l-għenieqed is-sbieħ li jagħtuh.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-isbaħ għenieqed li jaqtgħu kienu jwarrbuhom
a) biex jagħtuhom bħala rigal lin-nies importanti.
b) biex jagħmlu inbid speċjali minnhom.
ċ) biex ibigħuhom bi prezz għoli.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
117
Numru ħamsa:
Idejn l-awtur kienu jkunu suwed għax
a) jitħammġu bil-ħamrija.
b) imiss l-għeneb l-iswed.
ċ) jiċċappsulu bil-meraq tal-għeneb li kien inaqqar.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Omm l-awtur kienet twissih biex ma jikolx ħafna għeneb għax
a) jista’ jisker.
b) taqbdu żaqqu tuġgħu.
ċ) jitħassrulu snienu.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Fost il-frott kollu, l-iżjed li nħobb huwa l-għeneb. Iz-ziju Pawl għandu għalqa sħiħa bl-
għeneb fil-Fiddien. Id-dwieli jintrefgħu fuq l-injam biex l-għenieqed ma jmissux mal-art u
ma’ kull żiffa ħafifa jiċċaqilqu flimkien qishom mewġ aħdar.
Kienet l-għaxqa tiegħi meta jasal żmien il-qtugħ tal-għeneb f’Settembru. Konna nitilqu
lkoll lejn l-għalqa kmieni fuq il-karrettun li jislifna z-ziju Ċensu. Inkun għadni mejjet bin-
ngħas avolja nkun ħsilt wiċċi u xrobt il-kafè. Mas-sebħ konna nsibu rwieħna ħdejn id-dwieli.
L-għenieqed koħol skuri qishom jittawlu minn taħt il-weraq bojod bil-qtar irqiq tan-nida
tleqq. Meta timsaħ il-qtar b’sebgħek tara l-għenba maħsula tiddi qisha djamant.
Iz-ziju kien iqassam il-qfief il-kbar mal-għalqa kollha u kulħadd jibda jaqta’. Lili ma
kinux jafdawli sikkina għax kont għadni żgħir. Kont noqgħod indur magħhom, ħafif qisni
farfett, ħafi u bil-qalziet imxammar u f’rasi kappell kbir tat-tibna. Fil-ġenb kienu jifirxu xkora
nadifa u meta jiltqagħu m’għanqud isbaħ mill-oħrajn kienu jagħtuhuli biex inqiegħdu fuqha.
Dawn biex jingħataw rigali għal fuq il-mejda tal-Kappillan, tat-tabib u tas-sinjuri li jaħdem
magħhom iz-ziju.
118
Kont niekol fuq li niekol. U idejja jsiru suwed, iwaħħlu b’tidlik qisu gomma. Fil-qfief kont
nilmaħ l-isbaħ għanqud u nnaqqarlu l-ikbar għenbiet. Ma kont nixba’ qatt u ommi dejjem
kienet twissini biex ma nikolx iżżejjed għax taqbadni żaqqi tuġagħni.
Addattament minn Fuq il-Għajn ta’ San Bastjan ta’ Kilin (KKM)
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
Għid jekk dawn is-sentenzi humiex VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX. L-ewwel waħda
hija lesta.
Numru wieħed:
Din is-silta hija dwar l-awtur u l-familja tiegħu meta kienu jmorru l-għalqa jaqtgħu
l-frawli. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
Din Falz. Għalhekk fil-kaxxa għamilt sinjal taħt Falz.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
Numru tnejn:
L-għalqa li kienu jmorru fiha kienet taz-ziju Pawl u kienet fil-Fiddien. Veru, Falz jew
Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
L-awtur kien għadu tifel u kien jieħu gost ħafna meta f’Settembru kienu jmorru
jaqtgħu l-għeneb. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Huma u sejrin l-għalqa, l-awtur kien jorqod fuq il-karrettun.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Il-familja tal-awtur kienet titlaq mid-dar għall-għalqa hi u tielgħa x-xemx.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
119
Numru sitta:
L-għenieqed tal-għeneb kienu jidhru jleqqu meta tagħmel ix-xita fuqhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni u għall-aħħar darba.
Immarka b’ċirku t-tweġiba t-tajba skont dak li smajt. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Lill-awtur ma kinux jafdawlu sikkina f’idu għax
a) is-skieken kienu kollha kbar.
b) ma kellhomx skieken biżżejjed.
ċ) kienu jibżgħu li jweġġa’ biha billi kien għadu żgħir.
It-tweġiba t-tajba hija ċ. Għalhekk għamilt ċirku madwar l-ittra ċ. Is-sentenza sħiħa hija:
Lill-awtur ma kinux jafdawlu sikkina f’idu għax kienu jibżgħu li jweġġa’ biha billi kien
għadu żgħir.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
L-awtur kien iħobb jilbes
a) berritta f’rasu.
b) kappell kbir tat-tibna.
ċ) kappell iswed.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Xogħol l-awtur waqt il-qtugħ tal-għeneb kien
a) iqassam il-qfief mal-għalqa kollha.
b) iduq u jiekol l-għeneb biex jara hux tajjeb.
ċ) ipoġġi fuq ix-xkora l-għenieqed is-sbieħ li jagħtuh.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-isbaħ għenieqed li jaqtgħu kienu jwarrbuhom
a) biex jagħtuhom bħala rigal lin-nies importanti.
b) biex jagħmlu inbid speċjali minnhom.
ċ) biex ibigħuhom bi prezz għoli.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
120
Numru ħamsa:
Idejn l-awtur kienu jkunu suwed għax
a) jitħammġu bil-ħamrija.
b) imiss l-għeneb l-iswed.
ċ) jiċċappsulu bil-meraq tal-għeneb li kien inaqqar.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Omm l-awtur kienet twissih biex ma jikolx ħafna għeneb għax
a) jista’ jisker.
b) taqbdu żaqqu tuġgħu.
ċ) jitħassrulu snienu.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B.
---------- Dan huwa t-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 120.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Marthese: Hello, nista’ nkellem lil Sven, jekk jogħġbok?
Sven: Hello, jien hu … Marthese? … Kif inti? … Kollox sew?
Marthese: Jien tajba. Grazzi ħafna tal-awguri u tal-messaġġ sabiħ li bgħattli dalgħodu.
Għalhekk ċempiltlek għax ħadt gost li ħsibt fija.
Sven: Ħaġa żgħira, Mar. Ftakart fik malli qomt u ħarist lejn il-kalendarju. Għandi
ismek immarkat ħdejn id-data tal-lum. Għax jien hekk nagħmel biex
niftakarhom żgur il-birthdays tal-ħbieb. Kif biħsiebek tgħaddiha l-ġurnata?
X’se tagħmel speċjali?
121
Marthese: Illum ma dħaltx xogħol. Ħadtha leave. Qed neħodha bil-kalma u qomt tard.
Qed inċempel lill-ħbieb li bagħtu jifirħuli u nistedinkom għal-lejla. Nixtieq li
niltaqgħu ftit u ngħaddu siegħa flimkien. X’hemm isbaħ mill-kumpanija tal-
ħbieb? Int tista’ tiġi llejla, hux?
Sven: Dażgur li niġi. Ma għandix fejn immur. Mill-erbgħa ’l hemm liberu għax
inkun lestejt mill-istudju tal-iskola. Xejn xejn nistrieħ ftit issa li ġej
il-weekend. Għal x’ħin l-aħjar li niltaqgħu?
Marthese: Jien kont qed naħseb għal xis-sitta. Il-mamà wegħditni li tagħmlilna xi ħaġa
żgħira tal-ikel biex niċċelebraw flimkien. Isma’ bilħaqq ġejjin ukoll Svetlana,
Jeremy u Katia. Tiftakarhom? Kienu jiġu ċ-ċentru magħna. Mhux se tiddejjaq
hux?
Sven: Ma tarax li se niddejjaq. Ilni ma narahom u nieħu gost nerġa’ niltaqa’
magħhom. Kienu orrajt ħafna dawk. Isma’ qed jiġini f’moħħi. Taħseb li tkun
idea tajba li wara mmorru naraw film flimkien?
Marthese: Jien għalija xorta. Naħseb li l-oħrajn ma jgħidux le. X’hemm sabiħ bħalissa?
Sven: Qaluli li hemm “Avatar” tgħidx kemm hu sabiħ. U hekk jidher għax rajt biċċa
minnu fuq l-internet. Jidher tal-ġenn. Mela avża lill-oħrajn biex jekk ikunu
ġejjin jgħidu lill-ġenituri li se jdumu għax il-film twil xi tliet sigħat. Xi tgħid?
Marthese: Ħalli f’idi. Issa nibgħatilhom sms u ngħidilhom bil-film. Mela narak illejla
Sven u grazzi ta’ kollox.
Sven: Tajjeb, Mar. Jalla jkollok ġurnata sabiħa. Niltaqgħu llejla. Ċaw.
Marthese: Ċaw, Sven.
Issa se naqralek Taħriġ A.
Għaqqad Kolonna A ma’ Kolonna B. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
Omm Marthese offriet li tipprepara l-ikel …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
għall-festin ta’ għeluq sninha.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
Omm Marthese offriet li tipprepara l-ikel għall-festin ta’ għeluq sninha.
122
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż-żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: Barra lil Sven, Marthese stiednet ukoll lil …
Numru tlieta: Sven ħa gost li se jerġa’ jiltaqa’ ma’ …
Numru erbgħa: Wara l-festin, Sven xtaq li …
Numru ħamsa: Marthese kellha tavża lil sħabha dwar il-film …
Numru sitta: Sven issuġġerixxa li jaraw “Avatar” għax …
Numru sebgħa: Minħabba li l-film kien twil, riedu …
Issa se naqralek Kolonna B:
… javżaw lill-ġenituri li kellhom idumu barra.
… qalulu li kien sabiħ ħafna.
… sħabha li kienu jattendu ċ-ċentru.
… jmorru jaraw film flimkien.
… ħbieb antiki li kien ilu ma jarahom.
… billi tibgħatilhom sms.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Imla l-vojt fit-tabella t’hawn taħt b’informazzjoni li għadek kemm smajt tinqara. L-ewwel
waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Marthese
Ċemplitlu biex tirringrazzjah talli ftakar fiha.
Sven
Kien bagħtilha messaġġ biex jawguralha f’għeluq sninha.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
123
Numru tnejn:
Marthese
Dakinhar ma kinitx sejra ____________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u allura qamet aktar _____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Tixtieq tistieden lil sħabha għall-festin li kellha tagħmel filgħaxija.
Sven
Staqsieha kif kellha f’moħħha li tqatta’ din il-ġurnata speċjali.
Numru tlieta:
Marthese
Stednitu biex imur għall-festin tagħha.
Sven
Aċċetta bil-qalb kollha għax ma kellux fejn imur u seta’ jistrieħ mill-___________
tiegħu fil-weekend.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
It-telefonata ntemmet billi ftiehmu li jiltaqgħu għand Marthese xis-________________.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Marthese: Hello, nista’ nkellem lil Sven, jekk jogħġbok?
Sven: Hello, jien hu … Marthese? … Kif inti? … Kollox sew?
Marthese: Jien tajba. Grazzi ħafna tal-awguri u tal-messaġġ sabiħ li bgħattli dalgħodu.
Għalhekk ċempiltlek għax ħadt gost li ħsibt fija.
Sven: Ħaġa żgħira, Mar. Ftakart fik malli qomt u ħarist lejn il-kalendarju. Għandi
ismek immarkat ħdejn id-data tal-lum. Għax jien hekk nagħmel biex
niftakarhom żgur il-birthdays tal-ħbieb. Kif biħsiebek tgħaddiha l-ġurnata?
X’se tagħmel speċjali?
124
Marthese: Illum ma dħaltx xogħol. Ħadtha leave. Qed neħodha bil-kalma u qomt tard.
Qed inċempel lill-ħbieb li bagħtu jifirħuli u nistedinkom għal-lejla. Nixtieq li
niltaqgħu ftit u ngħaddu siegħa flimkien. X’hemm isbaħ mill-kumpanija tal-
ħbieb? Int tista’ tiġi llejla, hux?
Sven: Dażgur li niġi. Ma għandix fejn immur. Mill-erbgħa ’l hemm liberu għax
inkun lestejt mill-istudju tal-iskola. Xejn xejn nistrieħ ftit issa li ġej
il-weekend. Għal x’ħin l-aħjar li niltaqgħu?
Marthese: Jien kont qed naħseb għal xis-sitta. Il-mamà wegħditni li tagħmlilna xi ħaġa
żgħira tal-ikel biex niċċelebraw flimkien. Isma’ bilħaqq ġejjin ukoll Svetlana,
Jeremy u Katia. Tiftakarhom? Kienu jiġu ċ-ċentru magħna. Mhux se tiddejjaq
hux?
Sven: Ma tarax li se niddejjaq. Ilni ma narahom u nieħu gost nerġa’ niltaqa’
magħhom. Kienu orrajt ħafna dawk. Isma’ qed jiġini f’moħħi. Taħseb li tkun
idea tajba li wara mmorru naraw film flimkien?
Marthese: Jien għalija xorta. Naħseb li l-oħrajn ma jgħidux le. X’hemm sabiħ bħalissa?
Sven: Qaluli li hemm “Avatar” tgħidx kemm hu sabiħ. U hekk jidher għax rajt biċċa
minnu fuq l-internet. Jidher tal-ġenn. Mela avża lill-oħrajn biex jekk ikunu
ġejjin jgħidu lill-ġenituri li se jdumu għax il-film twil xi tliet sigħat. Xi tgħid?
Marthese: Ħalli f’idi. Issa nibgħatilhom sms u ngħidilhom bil-film. Mela narak illejla
Sven u grazzi ta’ kollox.
Sven: Tajjeb, Mar. Jalla jkollok ġurnata sabiħa. Niltaqgħu llejla. Ċaw.
Marthese: Ċaw, Sven.
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Għaqqad Kolonna A ma’ Kolonna B. L-ewwel waħda hija lesta.
F’Kolonna A, f’numru wieħed, naqraw:
Omm Marthese offriet li tipprepara l-ikel …
F’Kolonna B din is-sentenza tkompli …
għall-festin ta’ għeluq sninha.
Għalhekk ktibt numru wieħed fil-kaxxa ta’ ħdejha.
Mela s-sentenza sħiħa tiġi:
Omm Marthese offriet li tipprepara l-ikel għall-festin ta’ għeluq sninha.
125
Issa se naqralek Kolonna A u wara naqra Kolonna B. Waqt li qed naqra’ tista’ tibda tqabbel
iż-żewġ partijiet tas-sentenzi.
Kolonna A:
Numru tnejn: Barra lil Sven, Marthese stiednet ukoll lil …
Numru tlieta: Sven ħa gost li se jerġa’ jiltaqa’ ma’ …
Numru erbgħa: Wara l-festin, Sven xtaq li …
Numru ħamsa: Marthese kellha tavża lil sħabha dwar il-film …
Numru sitta: Sven issuġġerixxa li jaraw “Avatar” għax …
Numru sebgħa: Minħabba li l-film kien twil, riedu …
Issa se naqralek Kolonna B:
… javżaw lill-ġenituri li kellhom idumu barra.
… qalulu li kien sabiħ ħafna.
… sħabha li kienu jattendu ċ-ċentru.
… jmorru jaraw film flimkien.
… ħbieb antiki li kien ilu ma jarahom.
… billi tibgħatilhom sms.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla l-vojt fit-tabella t’hawn taħt b’informazzjoni li għadek kemm smajt tinqara. L-ewwel
waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Marthese
Ċemplitlu biex tirringrazzjah talli ftakar fiha.
Sven
Kien bagħtilha messaġġ biex jawguralha f’għeluq sninha.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
126
Numru tnejn:
Marthese
Dakinhar ma kinitx sejra ____________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u allura qamet aktar _____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Tixtieq tistieden lil sħabha għall-festin li kellha tagħmel filgħaxija.
Sven
Staqsieha kif kellha f’moħħha li tqatta’ din il-ġurnata speċjali.
Numru tlieta:
Marthese
Stednitu biex imur għall-festin tagħha.
Sven
Aċċetta bil-qalb kollha għax ma kellux fejn imur u seta’ jistrieħ mill-___________
tiegħu fil-weekend.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
It-telefonata ntemmet billi ftiehmu li jiltaqgħu għand Marthese xis-________________.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
127
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 9
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
128
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-Interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar l-iskola tiegħek. a) Kif tasal l-iskola filgħodu? b) Tieħu gost l-iskola? Għaliex? ċ) Hemm xi attivitajiet speċjali li torganizza l-iskola u jogħġbuk ħafna? Semmi tnejn. d) X’tixtieq tirranġa fl-iskola tiegħek biex tkun isbaħ? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar il-Belt Valletta. a) Għalfejn tmur il-Belt? Ma’ min tmur l-aktar? b) X’jogħġbok l-aktar il-Belt? X’ma jogħġbokx? Għaliex? ċ) Għalfejn taħseb li n-nies imorru l-Belt? d) Tkellem ftit dwar il-bini li hemm il-Belt.
129
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
130
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 9
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji, se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 136.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Il-ħin tas-sajf spiċċa u n-nannu Salv dawwar l-arloġġ siegħa lura. B’hekk seta’ jorqod siegħa
aktar, imma ma damx wisq fis-sodda. In-nannu Salv minn ċkunitu kien iħobb ibakkar.
Dejjem jistenbaħ malli l-iżveljarin idoqq il-ħamsa u nofs. Fil-pront itajjar il-kutri minn
fuqu u dritt għall-banju biex jiġi f’tiegħu. “L-ilma frisk itajjarli n-ngħas mill-ewwel,” kien
iħobb jgħid in-Nannu Salv. Wara jimla l-istanjata bl-ilma tal-bir u jpoġġiha fuq l-ispiritiera
ta’ bi tnejn, jitfa’ mgħarfa jew tnejn kafè tal-użin ma’ żewġ imsiemer tal-qronfol u biċċa
qoxra ta’ larinġa. Riħa tfuħ ta’ kafè timla d-dar kollha bi fwieħa li taqsamlek qalbek.
In-Nannu Salv kellu tnejn u sebgħin sena. B’danakollu baqa’ jinteressa ruħu f’kollox.
Ir-radju ma kien jagħlqu qatt għax dejjem kien jitgħallem xi ħaġa ġdida. Fid-dar ma jieqaf
qatt: daqqa jitma’ l-kanarini, daqqa jsaqqi l-qsari sbieħ li kellu fil-bitħa u daqqa jagħti kinsa u
tlaħliħa l-art qabel ma jitlaq sar-razzett.
Martu Rożina kienet ilha mejta xi għaxar snin. Minkejja li dara jmidd idu għax-xogħol
tad-dar, il-vojt ta’ martu ma kien jista’ jimlieh b’xejn u qatt. In-nannu Salv u n-nanna Rożina
131
kienu jinħabbu wisq. Għal ftit ma kinux se jagħlqu ħamsin sena miżżewġin. Mhux li qatt ma
kien ikollhom xi jgħidu imma f’ħakka t’għajn kien jgħaddilhom u jerġgħu jagħmlu paċi.
Addattament minn Is-Sinjorina Anna ta’ Mary Puli mill-ktieb Tużżana
(ed. Ġorġ Mallia u Trevor Żahra)
Issa se naqralek Taħriġ A.
Immarka t-tweġiba t-tajba billi tagħmel fil-kaxxa. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Kull filgħodu, in-nannu Salv kien iħobb
iqum kmieni.
iqum tard.
joqgħod jaqra fis-sodda.
It-tweġiba t-tajba hija iqum kmieni. Għalhekk immarkajt fil-kaxxa ta’ ħdejha. Is-sentenza
sħiħa hija:
Kull filgħodu, in-nannu Salv kien iħobb iqum kmieni.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Malli joħroġ mis-sodda, in-nannu Salv kien
jixrob tazza ilma.
jieħu l-kafè.
imur jinħasel.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Mal-kafè n-nannu kien iħobb iżid
iz-zokkor u l-ħalib.
imsiemer tal-qronfol u ftit qoxra ta’ larinġa.
żewġ werqiet nagħniegħa.
------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
132
Numru erbgħa:
Ir-radju kien
iżommu mitfi għax idejqu l-istorbju.
iħallih dejjem mixgħul u jsegwih b’interess.
jixegħlu biss biex jisma’ l-aħbarijiet u l-isport.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Qabel ma jitlaq lejn ir-razzett, in-nannu Salv
kien jagħmel il-faċendi tad-dar.
kien joqgħod jitkellem mal-ġirien.
kien joqgħod jara t-televixin.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
In-nanna Rożina kienet mejta u n-nannu Salv kien
dara jgħix waħdu mingħajrha.
għadu jħoss in-nuqqas tagħha.
reġa’ żżewweġ.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Meta n-nanna kienet għadha ħajja, hi u n-nannu Salv
kienu jiġġieldu kuljum.
kienu jħobbu ħafna lil xulxin u qatt ma ġġieldu.
kienu jiġġieldu kultant imma malajr jagħmlu paċi.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Imla din it-tabella bl-informazzjoni li smajt mis-silta fuq in-nannu Salv.
Numru wieħed:
In-Nannu Salv kellu 72 sena.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Kien bieżel, nadif u jħobb __________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
133
Numru tlieta:
Iħobb jixrob il-_____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Jieħu ħsieb il-qsari u jrabbi l-_____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Martu kien jisimha Rożina imma laħqet mietet qabel m’għalqu ____________ sena
miżżewġin.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Il-ħin tas-sajf spiċċa u n-nannu Salv dawwar l-arloġġ siegħa lura. B’hekk seta’ jorqod siegħa
aktar, imma ma damx wisq fis-sodda. In-nannu Salv minn ċkunitu kien iħobb ibakkar.
Dejjem jistenbaħ malli l-iżveljarin idoqq il-ħamsa u nofs. Fil-pront itajjar il-kutri minn
fuqu u dritt għall-banju biex jiġi f’tiegħu. “L-ilma frisk itajjarli n-ngħas mill-ewwel,” kien
iħobb jgħid in-Nannu Salv. Wara jimla l-istanjata bl-ilma tal-bir u jpoġġiha fuq l-ispiritiera
ta’ bi tnejn, jitfa’ mgħarfa jew tnejn kafè tal-użin ma’ żewġ imsiemer tal-qronfol u biċċa
qoxra ta’ larinġa. Riħa tfuħ ta’ kafè timla d-dar kollha bi fwieħa li taqsamlek qalbek.
In-Nannu Salv kellu tnejn u sebgħin sena. B’danakollu baqa’ jinteressa ruħu f’kollox.
Ir-radju ma kien jagħlqu qatt għax dejjem kien jitgħallem xi ħaġa ġdida. Fid-dar ma jieqaf
qatt: daqqa jitma’ l-kanarini, daqqa jsaqqi l-qsari sbieħ li kellu fil-bitħa u daqqa jagħti kinsa u
tlaħliħa l-art qabel ma jitlaq sar-razzett.
Martu Rożina kienet ilha mejta xi għaxar snin. Minkejja li dara jmidd idu għax-xogħol
tad-dar, il-vojt ta’ martu ma kien jista’ jimlieh b’xejn u qatt. In-nannu Salv u n-nanna Rożina
kienu jinħabbu wisq. Għal ftit ma kinux se jagħlqu ħamsin sena miżżewġin. Mhux li qatt ma
kien ikollhom xi jgħidu imma f’ħakka t’għajn kien jgħaddilhom u jerġgħu jagħmlu paċi.
Addattament minn Is-Sinjorina Anna ta’ Mary Puli mill-ktieb Tużżana
(ed. Ġorġ Mallia u Trevor Żahra)
134
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
Immarka t-tweġiba t-tajba billi tagħmel fil-kaxxa. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Kull filgħodu, in-nannu Salv kien iħobb
iqum kmieni.
iqum tard.
joqgħod jaqra fis-sodda.
It-tweġiba t-tajba hija iqum kmieni. Għalhekk immarkajt fil-kaxxa ta’ ħdejha. Is-sentenza
sħiħa hija:
Kull filgħodu, in-nannu Salv kien iħobb iqum kmieni.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Malli joħroġ mis-sodda, in-nannu Salv kien
jixrob tazza ilma.
jieħu l-kafè.
imur jinħasel.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Mal-kafè n-nannu kien iħobb iżid
iz-zokkor u l-ħalib.
imsiemer tal-qronfol u ftit qoxra ta’ larinġa.
żewġ werqiet nagħniegħa.
------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Ir-radju kien
iżommu mitfi għax idejqu l-istorbju.
iħallih dejjem mixgħul u jsegwih b’interess.
jixegħlu biss biex jisma’ l-aħbarijiet u l-isport.
135
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Qabel ma jitlaq lejn ir-razzett, in-nannu Salv
kien jagħmel il-faċendi tad-dar.
kien joqgħod jitkellem mal-ġirien.
kien joqgħod jara t-televixin.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
In-nanna Rożina kienet mejta u n-nannu Salv kien
dara jgħix waħdu mingħajrha.
għadu jħoss in-nuqqas tagħha.
reġa’ żżewweġ.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Meta n-nanna kienet għadha ħajja, hi u n-nannu Salv
kienu jiġġieldu kuljum.
kienu jħobbu ħafna lil xulxin u qatt ma ġġieldu.
kienu jiġġieldu kultant imma malajr jagħmlu paċi.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni u għall-aħħar darba.
Imla din it-tabella bl-informazzjoni li smajt mis-silta fuq in-nannu Salv.
Numru wieħed:
In-Nannu Salv kellu 72 sena.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Kien bieżel, nadif u jħobb __________________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Iħobb jixrob il-_____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Jieħu ħsieb il-qsari u jrabbi l-_____________.
136
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Martu kien jisimha Rożina imma laħqet mietet qabel m’għalqu ____________ sena
miżżewġin.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B.
---------- Dan huwa t-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 137.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Frans: Ixtrili maskra għall-Karnival, pa, jekk jogħġbok?
Missier: Nixtrilek, mela le. Mela bi ħsiebek tilbes ta’ maskarat? Meta jien kont tifel
daqsek il-Karnival kien isir f’kull belt u raħal. Mhux bħal-lum, barra mill-Belt
qisu ma jsir xejn.
Doreen: Mela x’kien isir pa?
Missier: Kienu jieħdu sehem mijiet ta’ nies lebsin ta’ maskarati. Arahom jiżfnu fit-
toroq u fil-pjazez mad-daqq tal-banda. Niftakar tfal b’wiċċhom imgermed
lebsin ilbies idaħħak, idoqqu tnabar, landi u trumbetti. Filgħaxija mbagħad
joħorġu l-erwieħ.
Frans u
Doreen: Erwieħ! Dawn x’kienu pa?
Missier: Dawn kienu jkunu rġiel imgeżwrin f’lożor bojod, b’ras kbira tal-kartun.
Frans: Ġieli ħadt sehem fil-karnival pa?
Missier: Iva darba lbist ta’ Tork fil-parata tal-Belt.
Doreen: Il-parata x’inhi?
137
Missier: Il-parata ssir is-Sibt u dari kienet issir mill-irġiel. Illum jieħdu sehem fiha xi
tletin tifel, nofshom lebsin ta’ suldati Torok u nofshom ta’ suldati Maltin.
Dawn jibdew jiżfnu u jduru mad-daqq tal-mużika filwaqat li jħabbtu x-xwabel
tal-injam taparsi qed jiġġieldu. Jirbħu l-Maltin u b’sinjal ta’ rebħ jerfgħu fil-
għoli l-għarusa tal-parata: tifla żgħira mlibbsa sabiħ bil-kuluri tal-bandiera
Maltija.
Frans: X’kontu tagħmlu aktar speċjali fil-karnival?
Missier: Mill-1721 ’l hawn bdiet issir il-Kukkanja, logħba li n-nies kienu jħobbuha
ħafna.
Doreen: Xi tkun il-Kukkanja, pa? Għadha ssir?
Missier: F’nofs il-pjazza tal-Belt kien jitwaħħal arblu kbir miżmum wieqaf b’ħafna
travi, ħbula u slielem. Fuq nett iqiegħdu rota u magħha jdendlu ħafna qfief
b’kull xorta ta’ ikel, laħmijiet u frott. Fil-quċċata tal-arblu jitwaħħal ballun
kbir miksi biċ-ċraret u fuqu statwa b’bandiera f’idha.
Frans: Allura x’riedu jagħmlu n-nies?
Missier: Il-Kukkanja kien ikun fiha pjaċir kbir. Kulħadd jgħajjat, iċapċap u jidħak hekk
kif ħafna rġiel jitilgħu mal-arblu, mat-travi u max-xibka sakemm jilħqu xi
waħda mill-qfief. Kulħadd jieħu li jilħaq.
Doreen: U min jasal sal-istatwa bil-bandiera x’jieħu?
Missier: Eh, dak imur l-aħjar minnhom kollha għax kien jingħata somma flus bħala
rigal.
Frans: Ħasra li llum m’għadhiex issir … Kieku kont nieħu gost nipprova nixxabbat
mal-arblu. Kien jirnexxieli nilħaq xi ħaġa tgħid Dor?
Addattament mid-Denfil 6
Issa se naqralek Taħriġ A.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Frans ried lil missieru jixtrilu (maskra, libsa, kappell) tal-karnival.
It-tweġiba t-tajba hija maskra. Għalhekk immarkajt linja taħtha. Is-sentenza sħiħa hija:
Frans ried lil missieru jixtrilu maskra tal-karnival.
138
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Missier Frans jiftaħar li l-Karnival ta’ qabel kien (l-istess, inqas popolari, aktar
popolari) minn dak tal-lum.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Fl-antik, fil-jiem tal-Karnival filgħaxijiet kienu joħorġu (t-tfal idoqqu t-tnabar u l-landi,
rġiel imgeżwrin fil-lożor bojod, maskarati jaqbżu mal-banda).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-parata kienet tifkira ta’ meta l-Maltin iddefendew lil Malta minn idejn (it-Torok, it-
Taljani, il-Franċiżi).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
L-aktar li kienu jħobbu n-nies fil-Karnival ta’ dari kienet (il-parata, il-kukkanja,
l-isfilata tal-karrijiet).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
L-ikbar premju tal-Kukkanja kien jieħdu min jitla’ (sar-rota, sal-ballun miksi biċ-
ċraret, sal-istatwa bil-bandiera) li kien ikun hemm fuq l-arblu.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Imla l-vojt fis-sentenzi li ġejjin bi kliem li smajt mis-silta. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-Karnival kien xalata ta’ żfin għall-maskarati li kien ikollhom id-daqq tal-banda biex
jakkumpanjahom.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
L-aktar li kienu jifirħu fil-Karnival kienu t-tfal li joħorġu b’__________ imgermed
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u jduru t-toroq idoqqu fuq it-tnabar, _______________ u trumbetti.
139
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Il-parata kienet __________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
li ssir mit-tfal fil-pjazza ewlenija tal-Belt u kienet tfakkar l-Assedju l-Kbir tal-1565.
Fl-aħħar ir-rebbieħa kienu jerfgħu fuq l-idejn l-______________ tal-parata li kienet
tkun tifla żgħira mlibbsa l-kuluri tal-bandiera Maltija.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-Kukkanja kienet logħba li bdiet issir f’Malta fl-1721 u kienet tiġbor ħafna nies. Min
jitla’ sal-quċċata kien jingħata _______________ bħala premju.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Frans: Ixtrili maskra għall-Karnival, pa, jekk jogħġbok?
Missier: Nixtrilek, mela le. Mela bi ħsiebek tilbes ta’ maskarat? Meta jien kont tifel
daqsek il-Karnival kien isir f’kull belt u raħal. Mhux bħal-lum, barra mill-Belt
qisu ma jsir xejn.
Doreen: Mela x’kien isir pa?
Missier: Kienu jieħdu sehem mijiet ta’ nies lebsin ta’ maskarati. Arahom jiżfnu fit-
toroq u fil-pjazez mad-daqq tal-banda. Niftakar tfal b’wiċċhom imgermed
lebsin ilbies idaħħak, idoqqu tnabar, landi u trumbetti. Filgħaxija mbagħad
joħorġu l-erwieħ.
Frans u
Doreen: Erwieħ! Dawn x’kienu pa?
Missier: Dawn kienu jkunu rġiel imgeżwrin f’lożor bojod, b’ras kbira tal-kartun.
Frans: Ġieli ħadt sehem fil-karnival pa?
Missier: Iva darba lbist ta’ Tork fil-parata tal-Belt.
Doreen: Il-parata x’inhi?
140
Missier: Il-parata ssir is-Sibt u dari kienet issir mill-irġiel. Illum jieħdu sehem fiha xi
tletin tifel, nofshom lebsin ta’ suldati Torok u nofshom ta’ suldati Maltin.
Dawn jibdew jiżfnu u jduru mad-daqq tal-mużika filwaqat li jħabbtu x-xwabel
tal-injam taparsi qed jiġġieldu. Jirbħu l-Maltin u b’sinjal ta’ rebħ jerfgħu fil-
għoli l-għarusa tal-parata: tifla żgħira mlibbsa sabiħ bil-kuluri tal-bandiera
Maltija.
Frans: X’kontu tagħmlu aktar speċjali fil-karnival?
Missier: Mill-1721 ’l hawn bdiet issir il-Kukkanja, logħba li n-nies kienu jħobbuha
ħafna.
Doreen: Xi tkun il-Kukkanja, pa? Għadha ssir?
Missier: F’nofs il-pjazza tal-Belt kien jitwaħħal arblu kbir miżmum wieqaf b’ħafna
travi, ħbula u slielem. Fuq nett iqiegħdu rota u magħha jdendlu ħafna qfief
b’kull xorta ta’ ikel, laħmijiet u frott. Fil-quċċata tal-arblu jitwaħħal ballun
kbir miksi biċ-ċraret u fuqu statwa b’bandiera f’idha.
Frans: Allura x’riedu jagħmlu n-nies?
Missier: Il-Kukkanja kien ikun fiha pjaċir kbir. Kulħadd jgħajjat, iċapċap u jidħak hekk
kif ħafna rġiel jitilgħu mal-arblu, mat-travi u max-xibka sakemm jilħqu xi
waħda mill-qfief. Kulħadd jieħu li jilħaq.
Doreen: U min jasal sal-istatwa bil-bandiera x’jieħu?
Missier: Eh, dak imur l-aħjar minnhom kollha għax kien jingħata somma flus bħala
rigal.
Frans: Ħasra li llum m’għadhiex issir … Kieku kont nieħu gost nipprova nixxabbat
mal-arblu. Kien jirnexxieli nilħaq xi ħaġa tgħid Dor?
Addattament mid-Denfil 6
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Aqta’ linja taħt it-tweġiba t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Frans ried lil missieru jixtrilu (maskra, libsa, kappell) tal-karnival.
It-tweġiba t-tajba hija maskra. Għalhekk immarkajt linja taħtha. Is-sentenza sħiħa hija:
Frans ried lil missieru jixtrilu maskra tal-karnival.
141
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Missier Frans jiftaħar li l-Karnival ta’ qabel kien (l-istess, inqas popolari, aktar
popolari) minn dak tal-lum.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Fl-antik, fil-jiem tal-Karnival filgħaxijiet kienu joħorġu (t-tfal idoqqu t-tnabar u l-landi,
rġiel imgeżwrin fil-lożor bojod, maskarati jaqbżu mal-banda).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-parata kienet tifkira ta’ meta l-Maltin iddefendew lil Malta minn idejn (it-Torok, it-
Taljani, il-Franċiżi).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
L-aktar li kienu jħobbu n-nies fil-Karnival ta’ dari kienet (il-parata, il-kukkanja,
l-isfilata tal-karrijiet).
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
L-ikbar premju tal-Kukkanja kien jieħdu min jitla’ (sar-rota, sal-ballun miksi biċ-
ċraret, sal-istatwa bil-bandiera) li kien ikun hemm fuq l-arblu.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla l-vojt fis-sentenzi li ġejjin bi kliem li smajt mis-silta. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-Karnival kien xalata ta’ żfin għall-maskarati li kien ikollhom id-daqq tal-banda biex
jakkumpanjahom.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
L-aktar li kienu jifirħu fil-Karnival kienu t-tfal li joħorġu b’__________ imgermed
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
u jduru t-toroq idoqqu fuq it-tnabar, _______________ u trumbetti.
142
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Il-parata kienet __________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
li ssir mit-tfal fil-pjazza ewlenija tal-Belt u kienet tfakkar l-Assedju l-Kbir tal-1565.
Fl-aħħar ir-rebbieħa kienu jerfgħu fuq l-idejn l-______________ tal-parata li kienet
tkun tifla żgħira mlibbsa l-kuluri tal-bandiera Maltija.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-Kukkanja kienet logħba li bdiet issir f’Malta fl-1721 u kienet tiġbor ħafna nies. Min
jitla’ sal-quċċata kien jingħata _______________ bħala premju.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
143
IL-MALTI: TAĦDIT
IL-KARTA TAL-INTERLOKUTUR
IL-ĦIN: 10 minuti KARTA 10
Taħriġ 1: It-Tħejjija (minuta, mhux assessjat) L-interlokutur jistaqsi lill-istudent dawn il-mistoqsijiet biex irabbilu ftit kunfidenza u jnaqqaslu t-tensjoni li jista’ jkollu. Iħajru wkoll jitkellem bla ma jiddejjaq. 1A Lil Student A: Bonġu, x’jismek? 1B Lil Student B: Bonġu, x’jismek? 2A Lil Student A: Minn fejn inti? 2B Lil Student B: Kemm għandek żmien? 3A Lil Student A: X’għamilt sabiħ ilbieraħ wara l-iskola? 3B Lil Student B: X’biħsiebek tagħmel illum wara li tispiċċa l-iskola? 4A Lil Student A: Kif tasal l-iskola: bil-mixi jew iwasslek xi ħadd? Min? 4B Lil Student B: X’tara int u ġej/ja l-iskola? (tfal oħra, ħwienet, djar …) 5A Lil Student A: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 5B Lil Student B: Rajt xi programm jew film interessanti dan l-aħħar? 6A Lil Student A: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 6B Lil Student B: X’kien jismu u għaliex għoġbok? 7A Lil Student A: Liema żmien tas-sena jogħġbok l-aktar? Għaliex? 7B Lil Student B: Tieħu gost l-iskola? X’jogħġbok l-aktar?
144
Taħriġ 2: L-Intervista (3 minuti) L-Interlokutur jistaqsi dawn il-mistoqsijiet fl-ordni li jidhru. Lil Student A: X’inhi d-data llum? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. Lil Student B: Meta twelidt? Agħti l-jum. Ix-xahar u s-sena. L-interlokutur jgħid lil Student A: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar il-Milied. a) Jogħġbok dan iż-żmien? Għaliex? b) Semmi xi attivitajiet speċjali li nagħmlu Malta fil-festa tal-Milied. ċ) Kif tqatta’ dan il-jum speċjali u ma’ min? d) Taf issemmili xi ikel u ħelu speċjali li nagħmlu apposta fil-Milied? X’jogħġbok l-aktar? L-interlokutur jgħid lil Student B: Se nistaqsik xi mistoqsijiet dwar l-anzjani. a) Għandek lil xi ħadd anzjan fil-familja tiegħek? X’jiġi minnek? b) Tmur tarah ta’ spiss u ma’ min? Tgħinu/tgħinha f’li jkollu/ha bżonn? ċ) Ġieli rrakkuntalek/rrakkuntatlek xi ġrajjiet minn ħajtu/ħajjitha? d) Għaliex lill-anzjani għandna nuruhom rispett? Kif?
145
IL-KRITERJI GÓALL-VALUTAZZJONI TAL-MALTI MITKELLEM
Il-vokabularju (4 marki)
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3 - 4
0 - 1 - 2 - 3
0 - 1 - 2 - 3
Il-korrettezza grammatikali (4 marki)
It-tlissin tal-kliem u l-intonazzjoni tad-diskors (3 marki)
Ta˙ri© 3/4 (2 marki)
Dawn il-marki jing˙ataw skont kriterju partikulari li jkun marbut mat-Ta˙ri© 3 u 4
It-ta˙dit mexxej u l-interazzjoni (4 marki)
Ir-relevanza tad-diskors (3 marki)
Jinqeda biss bi kliem u fra®ijiet ba®içi fil-mod kif jesprimi ru˙u. Idur g˙al kliem jew fra®ijiet b’lingwa o˙ra li mhix il-Malti.
Ju®a firxa wiesg˙a ta’ vokabularju li jkun addattat g˙as-sitwazzjoni partikolari tat-ta˙dit.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, imma jkun je˙tie© g˙ajnuna kontinwa.
Jaf ikompli ma’ min qieg˙ed ikellmu, bla skossi u ming˙ajr tbatija ®ejda.
Jinqeda b’kostruzzjonijiet morfolo©içi u sintattiçi korretti.
It-twe©ibiet mhumiex relevanti minkejja l-g˙ajnuna li jing˙ata.
Jifhem il-mistoqsijiet u/jew l-istruzzjonijiet u jwie©eb b’mod relevanti.
Il-kliem huwa mlissen b’mod ®baljat u b’influwenza ta’ lingwa barranija fl-intonazzjoni.
Il-kliem huwa mlissen b’mod tajjeb u b’intonazzjoni korretta.
Jie˙u ®balji morfolo©içi u sintattiçi
146
IL-MALTI: IS-SMIGĦ
IL-KARTA TAL-GĦALLIEM
IL-ĦIN: 30 minuta KARTA 10
Merħba tfal!
Matul is-sessjoni tas-smigħ se tisma’ żewġ siltiet.
Jekk trid, tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji fil-ktieb li għandek quddiemek waqt li qed tisma’
l-qari tas-siltiet.
Kull silta, flimkien mal-eżerċizzji, se naqrahomlok darbtejn.
Issa nitolbok tiftaħ il-ktieb li għandek quddiemek u ssib paġna 152.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi ----------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tal-ewwel silta.
---------- Waqfa ta’ 25 sekonda ----------
Issa se naqralek l-ewwel silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
---------- Waqfa ta’ 3 sekondi ----------
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Riklam A
Nixtieq nixtri kamra tas-sodda antika tal-kewba. Irid ikollha aktar minn mitt sena u trid tkun
f’kundizzjoni tajba. Jeħtieġ li tkun f’sett komplut pariġġ li jinkludi gwardarobba, żewġ
komodini u gradenza bil-wiċċ tal-irħam. Is-sodda trid tkun ta’ żewġ persuni u tar-ram.
Is-saqqu mhux meħtieġ.
Min għandu kamra bħal din u jixtieq ibigħha jista’ jċempilli fuq in-numru tal-mowbajl
99771661 għal appuntament biex naraha. Ma nixtieqx nonfoq aktar minn elf ewro.
Riklam B
Jekk ma tafx x’se taqbad tagħmel fis-sajf idħol fis-sit tal-għaqda Sportsgħalik. Hemm lista
sħiħa ta’ attivitajiet li żgur jolqtu gostik.
Fosthom issib sports ta’ barra bħal futbol, netball u basketball kif ukoll ta’ ġewwa bħall-
għawm, table tennis u badminton. Għal min irid qed noffru għall-ewwel darba taħriġ fil-
logħba tradizzjonali Maltija tal-Boċċi.
147
Il-korsijiet isiru fil-Kumpless ta’ Ħal Saħħa kull nhar ta’ Tlieta u Ħamis filgħodu u
jitmexxew minn għalliema esperti fid-dixxiplina sportiva tagħhom. Il-korsijiet huma bla ħlas
u tista’ tapplika online.
Applika issa għax il-postijiet limitati. L-applikazzjonijiet jagħlqu fil-ħmistax ta’ Ġunju.
Issa se naqralek Taħriġ A.
Imla l-ismijiet tal-biċċiet tal-għamara li xtaq jixtri min għamel ir-riklam. L-ewwel waħda hija
lesta.
Xtaqt nixtri kamra tas-sodda tal-kewba antika b’aktar minn mitt sena. Irid ikun fiha:
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
__________________ kbira
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Żewġ _________________ pariġġ
------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Gradenza antika bil- ___________ tal-irħam
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Sodda tar-____________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Imla l-vojt billi ddaħħal il-kelma t-tajba li għadek kemm smajt mis-silta. L-ewwel waħda hija
lesta.
Numru wieħed:
Dan ir-riklam huwa maħruġ mill-għaqda sportiva Sportsgħalik.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Ir-riklam jistieden lil min kellu ħafna ħin liberu fis-_____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
148
Numru tlieta:
Fost l-isports imsemmija għal barra wieħed jista’ jipprattika l-futbol, in-____________
u l-basketball.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-għawm, it-table tennis u l-_______________ qed jiġu offruti bħala sports ta’ ġewwa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Din l-għaqda se toffri wkoll taħriġ fil-logħba tradizzjonali Maltija tal-_____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Il-korsijiet li qed toffri din l-għaqda jsiru kollha fil-____________ ta’ Ħal Saħħa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Il-postijiet għall-korsijiet imsemmija huma limitati u min kien interessat kellu japplika
sal-______ ta’ Ġunju.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa se naqralek is-silta kollha għat-tieni darba. Waqt li qed tisma’ tista’ tkompli taħdem u
tispiċċa l-eżerċizzji.
Il-Qari tal-Ewwel Silta:
Riklam A
Nixtieq nixtri kamra tas-sodda antika tal-kewba. Irid ikollha aktar minn mitt sena u trid tkun
f’kundizzjoni tajba. Jeħtieġ li tkun f’sett komplut pariġġ li jinkludi gwardarobba, żewġ
komodini u gradenza bil-wiċċ tal-irħam. Is-sodda trid tkun ta’ żewġ persuni u tar-ram.
Is-saqqu mhux meħtieġ.
Min għandu kamra bħal din u jixtieq ibigħha jista’ jċempilli fuq in-numru tal-mowbajl
99771661 għal appuntament biex naraha. Ma nixtieqx nonfoq aktar minn elf ewro.
Riklam B
Jekk ma tafx x’se taqbad tagħmel fis-sajf idħol fis-sit tal-għaqda Sportsgħalik. Hemm lista
sħiħa ta’ attivitajiet li żgur jolqtu gostik.
149
Fosthom issib sports ta’ barra bħal futbol, netball u basketball kif ukoll ta’ ġewwa bħall-
għawm, table tennis u badminton. Għal min irid qed noffru għall-ewwel darba taħriġ fil-
logħba tradizzjonali Maltija tal-Boċċi.
Il-korsijiet isiru fil-Kumpless ta’ Ħal Saħħa kull nhar ta’ Tlieta u Ħamis filgħodu u
jitmexxew minn għalliema esperti fid-dixxiplina sportiva tagħhom. Il-korsijiet huma bla ħlas
u tista’ tapplika online.
Applika issa għax il-postijiet limitati. L-applikazzjonijiet jagħlqu fil-ħmistax ta’ Ġunju.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni u għall-aħħar darba.
Imla l-ismijiet tal-biċċiet tal-għamara li xtaq jixtri min għamel ir-riklam. L-ewwel waħda hija
lesta.
Xtaqt nixtri kamra tas-sodda tal-kewba antika b’aktar minn mitt sena. Irid ikun fiha:
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
__________________ kbira
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Żewġ _________________ pariġġ
------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Gradenza antika bil- ___________ tal-irħam
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Sodda tar-____________
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni u għall-aħħar darba.
Imla l-vojt billi ddaħħal il-kelma t-tajba li għadek kemm smajt mis-silta. L-ewwel waħda hija
lesta.
Numru wieħed:
Dan ir-riklam huwa maħruġ mill-għaqda sportiva Sportsgħalik.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
150
Numru tnejn:
Ir-riklam jistieden lil min kellu ħafna ħin liberu fis-_____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Fost l-isports imsemmija għal barra wieħed jista’ jipprattika l-futbol, in-____________
u l-basketball.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
L-għawm, it-table tennis u l-_______________ qed jiġu offruti bħala sports ta’ ġewwa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru ħamsa:
Din l-għaqda se toffri wkoll taħriġ fil-logħba tradizzjonali Maltija tal-_____________.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
Il-korsijiet li qed toffri din l-għaqda jsiru kollha fil-____________ ta’ Ħal Saħħa.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Il-postijiet għall-korsijiet imsemmija huma limitati u min kien interessat kellu japplika
sal-______ ta’ Ġunju.
---------- Waqfa ta’ 10 sekondi għal min għadu qed jikteb ----------
Issa għandek minuta biex tiċċekkja Taħriġ A u Taħriġ B.
---------- Dan huwa t-tmiem tal-ewwel silta ----------
Issa ngħaddu għat-tieni silta.
Nitolbok issib paġna 153.
-------------- Waqfa ta’ 5 sekondi -------------
Għandek ftit ħin biex tara u taqra Taħriġ A u Taħriġ B tat-tieni silta.
-------------- Waqfa ta’ 45 sekonda -------------
Issa se naqralek it-tieni silta. Waqt il-qari tista’ tibda taħdem l-eżerċizzji.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
151
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Aġent tal-ivvjaġġar: Bonġu Sinjuri, għaddu. Fiex nista’ ngħinkom?
Raġel: Bonġu lilek. Irċevejna dan il-fuljett bil-vaganzi tal-aġenzija tagħkom.
Xtaqna ftit dettalji dwar waħda minnhom.
Mara: Domna ntellgħu u nniżżlu u fl-aħħar iddeċidejna li nieħdu t-tour ta’
Ruma.
Aġent tal-ivvjaġġar: Naħseb li għamiltu għażla tajba għax dak huwa tour popolari ma’
ħafna nies. Barra li qiegħed prezz tajjeb, f’ġimgħa jkollkom iċ-ċans li
żżuru ħafna postijiet storiċi tal-kapitali Taljana.
Raġel: Nixtiequ aktar dettalji dwar din is-safra.
Aġent tal-ivvjaġġar: It-tour jitlaq kull nhar ta’ Tlieta waranofsinhar u jieħu sebat ijiem sħaħ.
Importanti li jekk intom imħajrin tibbukkjaw il-postijiet kmieni għax
il-gruppi ma jkunux ta’ aktar minn tletin ruħ. Dan biex nagħtu l-aqwa
servizz lill-klijenti. Mal-booking ikun meħtieġ depożitu żgħir.
Il-kumplament tal-flus jitħallsu f’daqqa dakinhar li jkollkom il-laqgħa
mal-gwida tat-tour. Il-laqgħa tkun ġimgħa qabel it-tluq fis-sala tal-
aġenzija.
Mara: Tista’ jekk jogħġbok tgħidilna jekk fil-prezz hemmx inkluż il-biljetti
tad-dħul għall-mużewijiet?
Aġent tal-ivvjaġġar: Il-prezz imsemmi jinkludi t-titjira lejn Ruma u lura, l-ikel u
l-akkomodazzjoni f’lukanda fiċ-ċentru ta’ Ruma u l-biljetti tad-dħul
għall-mużewijiet skont il-programm. Il-gwida jaf Ruma fuq ponot
subgħajh.
Raġel: Aħna nħobbu nduru l-mużewijiet u fil-programm m’hemmx imsemmi
l-Mużew tal-Vatikan. Taħseb li huwa possibbli li flok immorru mal-
grupp nixtru mis-suq, immorru għal rasna naraw dan il-Mużew? Tgħid
jgħinna l-gwida?
Aġent tal-ivvjaġġar: M’għandhiex tkun problema. Nieħu nota u nkellmu. Jiggwidakom hu
meta tkunu hemm. Naturalment, l-ispejjeż tat-trasport u d-dħul fil-
Mużew tħallsuhom dakinhar.
Mara: Tajjeb wisq. Aħna nkellmuh ukoll meta jkollna l-laqgħa.
152
Aġent tal-ivvjaġġar: Jien inkun hemm ukoll u nkellmuh flimkien. Il-laqgħa hija importanti
għax jiltaqa’ l-grupp kollu biex ssiru tafu lil xulxin. Il-gwida jagħti
informazzjoni utli dwar it-temp li se ssibu u xi ħwejjeġ li jkollkom
bżonn għal magħkom.
Raġel/Mara: Naħseb li sodisfatti b’daqshekk. Tista’ tibbukkjalna żewġ postijiet fil-
grupp li jitlaq fit-2 ta’ Awwissu?
Aġent tal-ivvjaġġar: Ħalli nara ftit … Jidher li għad fadal erba’ postijiet.
Raġel: Mela ħabat tajjeb. Nistgħu nibbukkjaw tnejn minnhom u nħallsu
d-depożitu. X’taħseb Lil?
Mara: Jien għalija tajjeb ukoll, Gorg. Kemm nixtiequ jasal Awwissu biex
naqta’ xewqti u nara Ruma għall-ewwel darba!
Issa se naqralek Taħriġ A.
Għid jekk is-sentenza hix VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX billi timmarka taħt
il-kolonna t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-koppja Gorg u Lilian marru l-aġenzija tal-ivvjaġġar biex jieħdu fuljett tal-vaganzi.
Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
Din Falz. Għalhekk fil-kaxxa għamilt sinjal taħt Falz.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Il-koppja ddeċidiet mill-ewwel liema vaganza kellha tagħżel. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
It-tour li għażlu għal Ruma kellu jdum sebat ijiem. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Huma kien se jkollhom gwida Taljan imexxihom. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
153
Numru ħamsa:
Il-koppja xtaqet li ddum ġurnata aktar mill-grupp biex imorru jżuru l-Mużew tal-
Vatikan. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
L-aġent tal-ivvjaġġar kellu jkellem lill-gwida biex jgħin lil Gorg u Lilian iżuru l-mużew
li xtaqu. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Gorg kien mar bosta drabi Ruma u kien jafha sewwa. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B.
Imla t-tabella t’hawn taħt biex tgħaqqad ir-riklam tat-tour li għażlu Lilian u Gorg. L-ewwel
waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Tour sabiħ għal Ruma li jitlaq kull nhar ta’ Tlieta u jdum ġimgħa sħiħa.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Il-gruppi jkunu żgħar biex il-_____________ jingħata l-aħjar u l-aqwa servizz.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Tinżamm laqgħa ġimgħa qabel is-safra biex il-grupp kollu jiltaqa’ mal-____________ li
jkun se jmexxih f’Ruma.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-prezz huwa wieħed tajjeb u jinkludi l-_________ tal-ajruplan għal Ruma u lura, ikel
u akkomodazzjoni f’lukanda fiċ-___________ ta’ Ruma.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
154
Issa se nerġa’ naqralek it-tieni silta, għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Waqt il-qari tista’ tkompli taħdem l-eżerċizzji.
Il-Qari tat-Tieni Silta:
Aġent tal-ivvjaġġar: Bonġu Sinjuri, għaddu. Fiex nista’ ngħinkom?
Raġel: Bonġu lilek. Irċevejna dan il-fuljett bil-vaganzi tal-aġenzija tagħkom.
Xtaqna ftit dettalji dwar waħda minnhom.
Mara: Domna ntellgħu u nniżżlu u fl-aħħar iddeċidejna li nieħdu t-tour ta’
Ruma.
Aġent tal-ivvjaġġar: Naħseb li għamiltu għażla tajba għax dak huwa tour popolari ma’
ħafna nies. Barra li qiegħed prezz tajjeb, f’ġimgħa jkollkom iċ-ċans li
żżuru ħafna postijiet storiċi tal-kapitali Taljana.
Raġel: Nixtiequ aktar dettalji dwar din is-safra.
Aġent tal-ivvjaġġar: It-tour jitlaq kull nhar ta’ Tlieta waranofsinhar u jieħu sebat ijiem sħaħ.
Importanti li jekk intom imħajrin tibbukkjaw il-postijiet kmieni għax
il-gruppi ma jkunux ta’ aktar minn tletin ruħ. Dan biex nagħtu l-aqwa
servizz lill-klijenti. Mal-booking ikun meħtieġ depożitu żgħir.
Il-kumplament tal-flus jitħallsu f’daqqa dakinhar li jkollkom il-laqgħa
mal-gwida tat-tour. Il-laqgħa tkun ġimgħa qabel it-tluq fis-sala tal-
aġenzija.
Mara: Tista’ jekk jogħġbok tgħidilna jekk fil-prezz hemmx inkluż il-biljetti
tad-dħul għall-mużewijiet?
Aġent tal-ivvjaġġar: Il-prezz imsemmi jinkludi t-titjira lejn Ruma u lura, l-ikel u
l-akkomodazzjoni f’lukanda fiċ-ċentru ta’ Ruma u l-biljetti tad-dħul
għall-mużewijiet skont il-programm. Il-gwida jaf Ruma fuq ponot
subgħajh.
Raġel: Aħna nħobbu nduru l-mużewijiet u fil-programm m’hemmx imsemmi
l-Mużew tal-Vatikan. Taħseb li huwa possibbli li flok immorru mal-
grupp nixtru mis-suq, immorru għal rasna naraw dan il-Mużew? Tgħid
jgħinna l-gwida?
Aġent tal-ivvjaġġar: M’għandhiex tkun problema. Nieħu nota u nkellmu. Jiggwidakom hu
meta tkunu hemm. Naturalment, l-ispejjeż tat-trasport u d-dħul fil-
Mużew tħallsuhom dakinhar.
155
Mara: Tajjeb wisq. Aħna nkellmuh ukoll meta jkollna l-laqgħa.
Aġent tal-ivvjaġġar: Jien inkun hemm ukoll u nkellmuh flimkien. Il-laqgħa hija importanti
għax jiltaqa’ l-grupp kollu biex ssiru tafu lil xulxin. Il-gwida jagħti
informazzjoni utli dwar it-temp li se ssibu u xi ħwejjeġ li jkollkom
bżonn għal magħkom.
Raġel/Mara: Naħseb li sodisfatti b’daqshekk. Tista’ tibbukkjalna żewġ postijiet fil-
grupp li jitlaq fit-2 ta’ Awwissu?
Aġent tal-ivvjaġġar: Ħalli nara ftit … Jidher li għad fadal erba’ postijiet.
Raġel: Mela ħabat tajjeb. Nistgħu nibbukkjaw tnejn minnhom u nħallsu
d-depożitu. X’taħseb Lil?
Mara: Jien għalija tajjeb ukoll, Gorg. Kemm nixtiequ jasal Awwissu biex
naqta’ xewqti u nara Ruma għall-ewwel darba!
Issa se naqralek Taħriġ A għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Għid jekk is-sentenza hix VERU, FALZ jew MA SSEMMIETX billi timmarka taħt
il-kolonna t-tajba. L-ewwel waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Il-koppja Gorg u Lilian marru l-aġenzija tal-ivvjaġġar biex jieħdu fuljett tal-vaganzi.
Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
Din Falz. Għalhekk fil-kaxxa għamilt sinjal taħt Falz.
Issa se naqralek il-bqija tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Il-koppja ddeċidiet mill-ewwel liema vaganza kellha tagħżel. Veru, Falz jew Ma
ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
It-tour li għażlu għal Ruma kellu jdum sebat ijiem. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Huma kien se jkollhom gwida Taljan imexxihom. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
156
Numru ħamsa:
Il-koppja xtaqet li ddum ġurnata aktar mill-grupp biex imorru jżuru l-Mużew tal-
Vatikan. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sitta:
L-aġent tal-ivvjaġġar kellu jkellem lill-gwida biex jgħin lil Gorg u Lilian iżuru l-mużew
li xtaqu. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru sebgħa:
Gorg kien mar bosta drabi Ruma u kien jafha sewwa. Veru, Falz jew Ma ssemmietx?
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Issa se naqralek Taħriġ B għat-tieni darba u l-aħħar darba.
Imla t-tabella t’hawn taħt biex tgħaqqad ir-riklam tat-tour li għażlu Lilian u Gorg. L-ewwel
waħda hija lesta.
Numru wieħed:
Tour sabiħ għal Ruma li jitlaq kull nhar ta’ Tlieta u jdum ġimgħa sħiħa.
Issa ngħaddu għall-kumplament tas-sentenzi u tista’ taħdimhom.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tnejn:
Il-gruppi jkunu żgħar biex il-_____________ jingħata l-aħjar u l-aqwa servizz.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru tlieta:
Tinżamm laqgħa ġimgħa qabel is-safra biex il-grupp kollu jiltaqa’ mal-____________ li
jkun se jmexxih f’Ruma.
-------------- Waqfa ta’ 3 sekondi -------------
Numru erbgħa:
Il-prezz huwa wieħed tajjeb u jinkludi l-_________ tal-ajruplan għal Ruma u lura, ikel
u akkomodazzjoni f’lukanda fiċ-___________ ta’ Ruma.
-------------- Waqfa ta’ 30 sekonda għal min għadu qed jikteb -------------
Issa għandek żewġ minuti biex tiċċekkja l-eżerċizzji kollha.
Grazzi. L-eżami tas-smigħ spiċċa.
Saħħa!
157
IL-MALTI: IL-KITBA
IL-GRADILJA
Il-Malti - L-Iskema tal-Marki - Ir-Raba’ Sena tal-Primarja - 2012 - Karta Mudell Pa!na 4 minn 4
3. Il-kitba tal-komponiment. (20 marka)
Il-kriterji li fuqhom jing!ataw il-marki huma dawn:
Marka Il-livell
huwa:
"iliet murija fil-kitba:
17-20
Tajjeb
!afna
• Sekwenza tajba ta’ sentenzi sempli"i, mibnija u marbuta sew mat-
tema.
• Kitba kreattiva li tog#!ob u t#ajjar g#all-qari.
• Il-punte!!jatura ba$ika m#addma sewwa u f’postha.
• Ortografija tajba bi ftit li xejn $balji.
• Firxa tajba #afna ta’ vokabularju marbut mat-tema.
• U$u f’waqtu ta’ g#add !mielu ta’ idjomi fil-kitba.
13-16
Tajjeb
• Sekwenza ta’ sentenzi sempli"i, mibnija u marbuta mat-tema.
• Kitba kreattiva li tog#!ob.
• Il-punte!!jatura ba$ika u$ata u f’postha, b’xi difetti $g#ar.
• Ortografija bi ftit $balji.
• Firxa tajba ta’ vokabularju komuni marbut mat-tema.
• U$u ta’ g#add ta’ idjomi fil-kitba.
10-12
Mhux
!a#in
• Sekwenza mhix korretta g#all-a##ar ta’ sentenzi sempli"i, li ma
tfissirx sewwa u "ar it-tema.
• Kitba kreattiva li ma t#allix impressjoni fuqek minkejja li hija tajba.
• Il-punte!!jatura ba$ika hija m#addma imma mhux konsistenti u
mhux dejjem f’postha.
• Ortografija b’g#add ta’ $balji komuni.
• Firxa ta’ vokabularju komuni u mistenni marbut mat-tema.
• U$u limitat ta’ idjomi komuni fil-kitba.
0-9 Baxx • Sentenzi bla sekwenza u bla ordni fil-binja tag#hom.
• Kitba li ma t#ajrekx taqra u tbati biex issegwiha.
• Il-punte!!jatura ba$ika nieqsa u meta u$ata mhijiex f’postha.
• Ortografija b’#afna $balji; kliem sempli"i miktub #a$in.
• Firxa limitata u fqira ta’ vokabularju komuni marbut mat-tema.
• Idjomi mhux u$ati jew u$ati #a$in.
• Jekk student jo!ro$ barra mis-su$$ett, ibda l-marki minn 10.
158
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 1 L-Ewwel Silta Taħriġ A 2. rapport; 3. Palazz; 4. bankini, tarmak Taħriġ B Kolonna B: 3, 4, 5, 2, 1 It-Tieni Silta Taħriġ A 2. a; 3. ċ; 4. b; 5. a; 6. ċ; 7. ċ Taħriġ B 2. falz; 3. ma ssemmietx; 4. veru; 5. falz; 6. ma ssemmietx; 7. veru
159
TWEĠIBIET: QARI KARTA 1 (Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.) L-Ewwel Taqsima A 2. darba; 3. wara l-lezzjoni tad-duttrina; 4. jixtri u jaqdi m’ommu; 5. l-Ħamis; 6. jaqra B 2. Karla; 3. Tlieta; 4. mal-familja; 5. l-erbgħa; 6. sagħtejn It-Tieni Taqsima A 1. (b) ċ; (ċ) a 2. (a) draw il-festa/tfal jitqarqċu/jiġu bla homework … (b) biex ikollhom riżultati aħjar (ċ) malajr tmurilhom il-ħeġġa għall-iskola 3. biex l-għalliema l-ġdida tarahom sbieħ 4. qawl; kulur 5. jarahom … 6. ridux B 1. (b) pittura/koppla/kotba tal-kant
(ċ) jagħmlu d-dover tagħhom/iżommu ’l bogħod minn ħbieb ħżiena/jobdu lill- għalliema/jitqarbnu kuljum (d) is-Surmast (e) lista tat-tfal
2. fil-; tal- 3. Is-Surmast kien qiegħed jgħid lit-tfal biex imiddu għonqhom għax-xogħol. Ċ 1. nodfa ħafna 2. imdejqin 3. kienu bil-ġlied
160
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 2 L-Ewwel Silta Taħriġ A 2. fiċ-Ċina u l-Ġappun; 3. snin; 4. millimetri; 5. L-għeruq; 6. ż-żerriegħa Taħriġ B 2. b; 3. ċ; 4. b; 5. a; 6. ċ It-Tieni Silta Taħriġ A Kenja; tajn; mogħoż; baqar; demm Taħriġ B ħamra; qaws; kbira kkulurita; imsielet; brazzuletti
161
TWEĠIBIET: QARI KARTA 2 (Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.) L-Ewwel Taqsima A Kolonna B: 5, 4, 1, 3, 2 B (a) a; (b) a; (ċ) b; (d) a; (e) ċ; (f) a It-Tieni Taqsima A 1. (b) b; (ċ) ċ; (d) a; (e) b 2. Trilitteru; Sħiħ 3. u dawruh bis-swar B 1. (b) Don Mesquita (ċ) Sqallija (d) nisa tal-Imdina 2. Fl-elf sitt mija tlieta u disgħin 3. feroċi … 4. għall-/mill-/tal-/mill- 5. ma tilfitx; ma saritx Ċ 1. qajla nbidlet 2. rvellaw kontra 4. (a) il-ġeneral Masson li ried jieħu d-deheb u l-fidda tal-knisja (b) le għax qatluh
162
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 3 L-Ewwel Silta Taħriġ A Kolonna B: 3, 5, 4, 1, 2 Taħriġ B 2. veru; 3. ma ssemmietx; 4. veru; 5. falz; 6. falz; 7. veru It-Tieni Silta Taħriġ A 2. riedhom b’aktar kuluri u mhux daqshekk delikati 3. jgħajtu; ħelwin Taħriġ B 2. ħodor; 3. skalora u żerriegħa; 4. kuljum; 5. ikissru ż-żerriegħa Taħriġ Ċ 2. ċ; 3. a; 4. a
163
TWEĠIBIET: QARI KARTA 3 (Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.) L-Ewwel Taqsima A Kolonna B: 3, 5, 1, 2, 4 B (b) il-lemin; tal-Assistenti Kapijiet; tas-segretarji (ċ) Punent; Lvant (d) taqsam It-Tieni Taqsima A 1. (b) ċ; (ċ) ċ; (d) b; (e) a 2. il-bajd 3. bdiewa 4. agħġen; agħġnu; ibża’; ibżgħu 5. Kolonna B: 2, 4, 5, 3, 1 B 1. (b) tisfira; (ċ) iċ-ċekċik; (d) missierhom; (e) bank 2. (a) ma titgħawwiġx (b) ma rajniex 3. irġiel bl-uniformijiet u bil-brieret saffru fl-istazzjonijiet u warajhom saffru l-magni
164
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 4 L-Ewwel Silta Taħriġ A 2. Brodu; 3. minestra; 4. ravjul; 5. supermarkets; 6. flusu Taħriġ B 2. b; 3. a; 4. ċ; 5. b; 6. ċ It-Tieni Silta Taħriġ A mewt; għadam; żmien; kutri Taħriġ B 2. mitluq; mqaxxra 3. silla u tiben; żiemel abjad Taħriġ Ċ 2. lill-papri; 3. tal-kafè tat-tisjir
165
TWEĠIBIET: QARI KARTA 4 (Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.) L-Ewwel Taqsima A (b) ċ; (ċ) b; (d) a B qalba; kolazzjon; televixin; ħlas; gwida Ċ (b) erba’; tliet; (ċ) 20; (d) 635 It-Tieni Taqsima A 1. Kolonna B: 3, 5, 1, 6, 4, 2 2. għall-Azteki 3. minnhom 4. (a) għidna; (b) kiel B 1. jiffermentaw; il-qoxra; xaħam; l-bajda 2. xaħmijiet; togħmiet 3. Ibda kulha Ċ 1. (a) ġibdet l-attenzjoni tal-ispiżjara (b) qawwija ħafna (ċ) meta jinxtraw ħafna
166
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 5 L-Ewwel Silta Taħriġ A 2. il-ħinijiet; 3. il-karta tal-identità; 4. fotografu; 5. jumejn Taħriġ B Kolonna B: 2, 6, 4, 7, 1, 5, 3 It-Tieni Silta Taħriġ A 2. veru; 3. falz; 4. veru; 5. ma ssemmietx; 6. falz; 7. falz Taħriġ B 2. siment; 3. żarżur; 4. ix-xemx; 5. ponta
167
TWEĠIBIET: QARI KARTA 5
(Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.)
L-Ewwel Taqsima
A Kolonna B: 2, 4, 5, 3, 1
B (b) ii; (ċ) ii; (d) i; (e) ii; (f) ii; (ġ) ii
It-Tieni Taqsima
A 1. it-tazzi taż-żejt mixgħulin2. nies libsin ta’ nhar ta’ Ħadd/bandieri u pavaljuni …3. mill-murtali tal-bomba4. raġel b’wiċċu roża bħal ta’ mara, b’libsa u elmu magħmula mil-landi u għaddej
fuq żiemel5. blu; kulur; dublett; suldat6. Ma tgeddistx
B 1. (b) l-abjad; (ċ) tibdel minn kulur għall-ieħor; (d) isodd widnejh u jitrekken maz-zija2. qasbtejn3. Tixgħel4. Sħiħ/tefa’/t-f-għ; Dgħajjef/dar/d-w-r
Ċ 1. (a) bdiet nieżla xita ta’ karti
(b) imwerwer u wiċċi maħsul bid-dmugħ(ċ) minn eluf ta’ ħluq
168
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 6 L-Ewwel Silta Taħriġ A Armadarek; fridges …; freezers …; ħames; biljett; televixin Taħriġ B 2. b; 3. ċ; 4. b; 5. a It-Tieni Silta Taħriġ A 2. Karmenu: Dolor; istuffat Charles: għoxrin 3. Charles: żewġt 4. Karmenu: friefet Charles: fletts Taħriġ B Kolonna B: 3, 4, 1, 5, 2
169
TWEĠIBIET: QARI KARTA 6 (Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.) L-Ewwel Taqsima A Ċikku: ma jħabbel rasu minn xejn; jilħaq salib ħaddieħor; jitbaqbaq; ixejjer idejh; ifajjar il-kliem bl-addoċċ Lonza: kwieta; qalbha tajba; lesta biex tgħin; fommha sieket; għaqal B (b) opposti; (ċ) veri; (d) tal-ħajja sempliċi ta’ dari; (e) min-nies tar-raħal; (f) li jinkitbu kotba oħra bħalu It-Tieni Taqsima A 1. (2) ma ssemmietx; (3) falz; (4) veru; (5) ma ssemmietx; (6) veru 2. (i) benefatturi; (ii) memorji 3. għas-suldati Maltin fis-servizz Ingliż 4. ma ddoqqx B 1. Kolonna B: 4, 3, 1, 5, 2 2. din; dawn 3. ma ħaditx 4. Mingħajr 5. Il-baned iqajmu bosta xogħol għall-armar u t-tiżjin tal-każin. Fuq kollox jgħallmu l-mużika lill-poplu. Ċ 1. (a) jżomm f’rasu (b) biex jaqilgħu x’jieklu (ċ) storbju bla rażan 2. tgħin fil-festi tal-knisja u fil-purċissjonijiet tal-parroċċi …
170
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 7 L-Ewwel Silta Taħriġ A 2. adult; 3. ħaxix; 4. dahrek; 5. brejkijiet; 6. ħares Taħriġ B 2. b; 3. ċ; 4. b; 5. a; 6. b It-Tieni Silta Taħriġ A 2. ommha; 3. fil-festin t’għeluq sninha; 4. jissewwa; 5. ogħla minn Taħriġ B 2. tirranġah; ħwejjiġhom 3. tifla oħra; magna kbira 4. sħabu 5. ma jilbes
171
TWEĠIBIET: QARI KARTA 7 (Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.) L-Ewwel Taqsima A Kolonna B: 4, 6, 1, 2, 3, 5 B (b) ta’ ġewwa; (ċ) mwejjed; (d) abbatini; (e) logħob; (f) marċi It-Tieni Taqsima A 1. (b) mdejqa; (ċ) faxxa; (d) kien jaf li trid toqgħod attent mill-barranin 2. (a) għax ħaseb li forsi mhix ħaġa li tistaqsi (b) priġunier, ġo kamp/ħabs 3. b’attenzjoni kbira 4. imdejjaq; iżjed imdejjaq 5. t-tebgħat ħadu forom 6. (a) tersaq; (b) ma damux; (ċ) kellu B 2. b; 3. ċ; 4. ċ; 5. b 6. Nixtiequ li kellna ismijiet tagħna biss. 7. (a) i; (b) i
172
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 8 L-Ewwel Silta Taħriġ A 2. veru; 3. veru; 4. ma ssemmietx; 5. veru; 6. falz Taħriġ B 2. b; 3. ċ; 4. a; 5. ċ; 6. b It-Tieni Silta Taħriġ A Kolonna B: 7, 1, 6, 2, 4, 3, 5 Taħriġ B 2. xogħol; tard 3. istudju 4. sitta
173
TWEĠIBIET: QARI KARTA 8 (Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.) L-Ewwel Taqsima A (b) tnax; tlettax (ċ) 15; 16 (d) t-telefown; l-indirizz elettroniku (e) annwali; kulturali B (b) i; (ċ) ii; (d) i; (e) iii; (f) i; (ġ) ii It-Tieni Taqsima A 1. (2) veru; (3) ma ssemmietx; (4) veru; (5) ma ssemmietx 2. ma beniex 3. il-wieħed u għoxrin ta’ Ottubru elf tmien mija tlieta u tletin B 1. (a) biex tintuża fil-bini u kostruzzjoni mingħajr periklu (b) fil-qtugħ tal-ġebel fil-barrieri, u fil-komunikazzjoni (ċ) ried jaħdem favur il-paċi fid-dinja 2. tħaddem magħha; teħdilha; darha 3. ġagħlu; ġ-għ-l 4. għal Alfred Nobel Ċ 1. (a) ċentru xjentifiku; mużew (b) l-post fejn issir iċ-ċerimonja tal-għoti tal-premjijiet (ċ) mediċina; paċi fid-dinja 2. (a) qatt ma għamel għall-flus (b) kompla jistudja
174
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 9 L-Ewwel Silta Taħriġ A 2. ċ; 3. b; 4. b; 5. a; 6. b; 7. ċ Taħriġ B ibakkar; kafè; kanarini; ħamsin It-Tieni Silta Taħriġ A 2. aktar popolari; 3. rġiel imgeżwrin fil-lożor bojod; 4. it-Torok; 5. il-kukkanja; 6. sal-istatwa bil-bandiera Taħriġ B 2. wiċċhom; landi 3. żifna; għarusa 4. somma flus
175
TWEĠIBIET: QARI KARTA 9 (Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.) L-Ewwel Taqsima A 1. ċ; 2. b; 3. ċ B 1. sejra l-Belt ma’ Claire 2. tixtri l-ħwejjeġ 3. tagħmel is-sodda 4. il-mowbajl 5. omm Claire kienet se twassalhom u ġġibhom lura 6. kellha toħroġ malajr It-Tieni Taqsima A 1. Kolonna B: 3, 5, 4, 1, 2 2. għamla 3. iebes; kesħin; kbir; dgħajjef 4. għandu l-forma ta’ vleġġa B 1. (2) fil-foresti; (3) gambli; (4) borża kbira; (5) L-avvultun 2. saqajhom 3. nagħġa/muntun; mogħża/bodbod Ċ 1. biċċiet tal-weraq niexef; għanqbut … 2. min jitmagħhom ta’ spiss 3. tlieta u għoxrin 4. jitma’/tema’
176
TWEĠIBIET: SMIGĦ KARTA 10 L-Ewwel Silta Taħriġ A gwardarobba; komodini; wiċċ; ram Taħriġ B 2. sajf; 3. in-netball; 4. badminton; 5. Boċċi; 6. Kumpless; 7. ħmistax It-Tieni Silta Taħriġ A 2. falz; 3. veru; 4. ma ssemmietx; 5. falz; 6. veru; 7. ma ssemmietx Taħriġ B klijent; gwida; biljett; ċentru
177
TWEĠIBIET: QARI KARTA 10 (Aċċetta tweġibiet simili li jagħmlu sens.) L-Ewwel Taqsima A Kolonna B: 2, 4, 1, 3 B (a) ċ; (b) a; (ċ) b; (d) ċ Ċ (b) ħmistax-il; (ċ) ġwenħajh; jibbiesu It-Tieni Taqsima A 1. (b) fuq il-gverta; (ċ) bis-saħħa tal-baħrin jaqdfu fix-xita 2. (2) falz; (3) ma ssemmietx 3. ma jtarraxx 4. Beda jgħanni; l-moqdief beda tiela’ u nieżel 5. ċ 6. għaddej fi dlam totali, ma jidher xejn B 1. li t-tromba kienet dawret il-ġifen f’direzzjoni oħra 2. jitfa’ l-ankri sas-sebħ 3. għax ra ħuġġieġa li timmarka d-daħla tal-port 4. biex jersaq għall-kenn lejn l-art 5. falz 6. abjad silġ 7. tefa’; t-f-(għ) 8. ċ