Mamak İlçesi Genel Jeoloji

Ankara-Mamak Jeolojik-Jeoteknik Etd Raporu

Dr. Ramazan DEMRTA (*) Ogn ANAL-Dnya Jeoloji (**) Ouz TFENK-Akademi (*) Volkan NAL

Dr. Ramazan DEMRTA (*) Ogn ANAL (**) Ouz TFENK (*) Volkan NAL

ANKARA L, MAMAK LES,

1 Nolu (129-B-09-D-2-B; 129-B-09-0-2-C PAFTALARI: 37052, 37058, 37063, 37064, 37065),

2 Nolu (129-B-09-C-1-D PAFTASI: 37000-37001 Adalar-10-17-18 Parseller),

3 Nolu (129-B-09-D-3-B; 129-B-09-C-4-A PAFTALARI: 39723 Ada),

4 Nolu (129-B-09-D-2-C, 129-B-09-D-3-B PAFTALARI: 39720 Ada-1-2-3 Parseller),

5 Nolu (129-B-10-C-1-D; 129-B-10-C-1-C PAFTALARI: 35747 Ada-23 Parsel),

6 Nolu (129-B-09-C-1-C; 129-B-09-C-2-D PAFTALARI: 36397 Ada),

7 Nolu (129-B-09-C-4-B; 129-B-C-4-C PAFTALARI: 36424-36425-36426-36428 Adalar),

8 Nolu (129-B-09-C-1-D PAFTASI: 39716 Ada- 4-5-6 Parseller),

9 Nolu (129-B-09-C-1-D PAFTASI: 36984 Ada-5-6-7-8-9-10-11-12-13 Parseller),

10 Nolu (129-B-09-A-4-C; 129-B-09-D-1-B PAFTALARI: 36957-36939 Adalar),

11 Nolu (129-B-08-C-2-D; 129-B-08-C-2-C PAFTALARI: 36899 Ada),

12 Nolu (129-B-09-D-2-C; 129-B-09-C-1-D PAFTALARI: 36993, 39756 ADALAR),

13 Nolu (129-B-09-C-1-C PAFTASI: 36383, 38102 Adalar),

14 Nolu (129-B-09-C-4-D PAFTASI: 36560-36563 Adalar),

15 Nolu (129-B-04-C-3-B; 129-B-05-D-4-A PAFTALARI: 37170 Ada),

16 Nolu (129-B-09-C-1-D; 129-B-09-C-1-C PAFTALARI: 36987 Ada), ve

17 Nolu (129-B-09-A-1-C PAFTASI: 12 Parsel)

AT JEOLOJK JEOTEKNK ETT RAPORU

ANKARA Haziran - 2004



NDEKLER

1. AMA VE KAPSAM ...... 1

2. NCELEME ALANININ TANITILMASI VE ALIMA METODLARI 3

3. CORAF KONUM, MORFOLOJS, EVRE VE KLM ZELLKLER 6

4. MAR PLANI DURUMU ............................................................... 7

5. JEOLOJK DURUM........................................................................... 8 5.1. Genel Jeoloji .................................. 8 5.1.1. Emir Formasyonu (Trae).. .................................. 8 5.1.2. Elmada Formasyonu (Trael).. ................................... 10 5.1.3. mrahor Kireta yesi (Traoi).. ................................... 10 5.1.4. Ortaky Formasyonu (Trao).. ................................. 10 5.1.5. Keikaya Formasyonu (Trak).. ....................... 10 5.1.6. Hasanolan Formasyonu. (Jh).. .................................. 11 5.1.7. Akbayr Formasyonu (Ja).................................... 11 5.1.8. Hanili Formasyonu (Th)... ................................ 11 5.1.9. Mamak Formasyonu (Tma). 11 5.1.10. Tekke Volkanitleri (Tt)..... ................................. 12 5.1.11. Bozda Bazalt (Tb).. ................................. 12 5.1.12. Glba Formasyonu (Tg).. ................................ 12 5.1.13. Alvyon-Yama Molozu (Qa).. ................................. 13 5.2. Tektonik . 13 5.1.15. Alp ncesi Hareketler. 13 5.2.1. Alpin Hareketleri. 13 5.2.2 Epirojenik Hareketler.. 15 5.3. nceleme Alannn Jeolojisi......................................... 15 5.3.1. Emir Formasyonu (Trae).. .................................. 15 5.3.2. Elmada Formasyonu (Trael).. ................................... 16 5.3.3. Hanili Formasyonu (Th)... ................................ 17 5.3.4. Mamak Formasyonu (Tma). 17 5.3.5. Glba Formasyonu (Tg).. ................................ 19 5.3.6. Kuvaterner Alviyal keller ...................................................................................

6. SONDAJ ALIMALARI VE ARAZ DENEYLER ............ 29

7. LABORATUVAR DENEYLER ..... 31

8. JEOFZK ALIMALAR ...... 32 8.1. Sismik Krlma almalar................ 32 8.1.1. Sismik krlma yntemi ve l almnda kullanlan ekipman .................................. 32 8.1.2. Sismik hz deerleri ................................................................................................... 32 8.1.3. Elastik parametreler .................................................................................................. 33 8.1.4. Zemin bytmesi ....................................................................................................... 35 8.3.5. Zemin hakim periyotlarnn incelenmesi .................................................................. 37



9. ZEMN VE KAYA TRLERNN JEOTEKNK ZELLKLER ................. 37 9.1. Toprak Zeminler ........................................................................................................ 37 9.2. Kaya Zeminler ........................................................................................................... 40 9.3. Oturma ....................................................................................................................... 41 9.4. Svlama .................................................................................................................. 41

10. HDROJEOLOJK DURUM ............................................................. 44 10.1. Yeralt ve yerst sular ............................................................................................ 44 10.2. me ve Kullanma Suyu ............................................................................................ 44

11. AFET DURUMU ................................................................................. 45

12. DEPREM DURUMU .......... 48 12.1. Ankaradaki Tarihsel Depremler. 48 12.2. Ankara Kentinin Deprem Riski... 12.3. Ankara ve Civarnda Olmu Hasar Yapc Depremler

14. NCELEME ALANININ YERLEME UYGUNLUK AISINDAN DEERLENDRLMES .........

51

14.1. Uygun Alanlar (UA) ................................................................................................. 52 14.2. nlemli Alanlar-1 (A-1) ......................................................................................... 52 14.3. nlemli Alanlar-2 (A-2) ......................................................................................... 52 14.4. Uygun Olmayan Alanlar (UOA) ............................................................................... 53

15. SONU VE NERLER .................................................................... 54

YARARLANILAN KAYNAKLAR ......... 60 EKLER EK.1 NCELEME ALANININ MAR PLANI (1 / 1.000)

EK.2 SONDAJ LOKASYON HARTASI (1 /1.000 )

EK-3 NCELEME ALANININ JEOLOJ HARTASI (1 / 1.000)

EK-4 NCELEME ALANININ EM HARTASI (1 / 1.000)

EK-5 NCELEME ALANININ YERLEME UYGUNLUK HARTASI (1 / 1.000)

EK-6 KUYU LOGLARI

EK-7 ARATIRMA UKURU LOGLARI

EK-8 DENEY SONULARI

EK-9 SSMK KAYITLAR



1. AMA VE KAPSAM

almann amac; Ankara ili, Mamak ilesi, 1 Nolu (129-B-09-D-2-B; 129-B-09-0-2-C PAFTALARI: 37052, 37058, 37063, 37064, 37065), 2 Nolu (129-B-09-C-1-D PAFTASI: 37000-37001 Adalar-10-17-18 Parseller), 3 Nolu (129-B-09-D-3-B; 129-B-09-C-4-A PAFTALARI: 39723 Ada), 4 Nolu (129-B-09-D-2-C, 129-B-09-D-3-B PAFTALARI: 39720 Ada-1-2-3 Parseller), 5 Nolu (129-B-10-C-1-D; 129-B-10-C-1-C PAFTALARI: 35747 Ada-23 Parsel), 6 Nolu (129-B-09-C-1-C; 129-B-09-C-2-D PAFTALARI: 36397 Ada), 7 Nolu (129-B-09-C-4-B; 129-B-C-4-C PAFTALARI: 36424-36425-36426-36428 Adalar), 8 Nolu (129-B-09-C-1-D PAFTASI: 39716 Ada- 4-5-6 Parseller), 9 Nolu (129-B-09-C-1-D PAFTASI: 36984 Ada-5-6-7-8-9-10-11-12-13 Parseller), 10 Nolu (129-B-09-A-4-C; 129-B-09-D-1-B PAFTALARI: 36957-36939 Adalar), 11 Nolu (129-B-08-C-2-D; 129-B-08-C-2-C PAFTALARI: 36899 Ada), 12 Nolu (129-B-09-D-2-C; 129-B-09-C-1-D PAFTALARI: 36993, 39756 ADALAR), 13 Nolu (129-B-09-C-1-C PAFTASI: 36383, 38102 Adalar), 14 Nolu (129-B-09-C-4-D PAFTASI: 36560-36563 Adalar), 15 Nolu (129-B-04-C-3-B; 129-B-05-D-4-A PAFTALARI: 37170 Ada), 16 Nolu (129-B-09-C-1-D; 129-B-09-C-1-C PAFTALARI: 36987 Ada), ve 17 Nolu (129-B-09-A-1-C PAFTASI: 12 Parsel) alanlarnn jeolojik ve jeoteknik zelliklerinin incelenerek temel koullarnn belirlenmesidir (ekil 1 a, b, c, d, e, f, g; ekil 2).

ekil 1a. nceleme alannndan grnm.



Mamak Belediyesi Bakanl sz konusu alanlar ile ilgili mar Planlarna Esas Jeolojik-Jeoteknik Ettler iini Akademi Jeolojik-Jeoteknik Sondaj Ltd. irketine yaptrmtr. Arazi almalar, 01.04.2005 ile 20.05.2005 tarihleri arasnda tamamlanmtr.

ekil 1. b, c, d, e, f, g. nceleme alannndan grnmler.

a b a

c d

e f



2. NCELEME ALANININ TANITILMASI VE ALIMA METODLARI

nceleme alanlar Ankara ili, Mamak ilesi snrlar ierisinde bulunmaktadr. nceleme alannn yer bulduru haritas ekil 2 ve 3 (a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r)de verilmitir.

ekil 2. nceleme alannn yer-bulduru haritas.

Kzlcahamam

BeypazarNallhan

Kazan ubuk

Elmada

AyaSincan

Etimesgut

Yenimahalle

GlbaBala

Polatl

Haymana

.Kohisar

Tuz Gl

Gdl

ANKARA

STANBUL

NCELEMEALANI

NCELEME ALANI

Mamak



ekil 3a. 1 nolu alann imar haritas.

3706736490

36491

37066

37065

37064

37063

37062

37061

37060

37059

37058

3975437052

37057

37056

36968

36965

36966

57. Sokak

56. Sokak

55. Sokak2. Cadde

2. Cadde

8. Sokak

10. Sokak

11. Sokak

12. Sokak

13. Sokak 8. Sokak

59. Sokak

KONUT

KONUT

KONUT

PARK

2. Cadde

19. Sokak

56. Sokak

55. Sokak

58. Sokak

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

Tma

a



ekil 4. b) 2, c) 3, d) 4, e) 5, f) 6, g) 7 nolu alanlarn imar haritalar.

lek: 1 / 1000

nceleme Alan

PARK

7

9

397238

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

4

2

3

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

1 8

7

7 8

7

6

5

32

1

23

65 5

4

109

1516

17

18

19

2 1

35740

35748

35732

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

8

3

4

7

1

5

6

9

510

6

2

7

8

9

412

313

2 10

1167

812

13

14

5

94

110

21

PARK

36396

36397

36398

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

36421

36420

36426364253642436423

36428

12

1

1

1

2

2

3

3

3

3

2

2

3 4

4

4

4

4

5

5

5

5

6

6

6 254

6

10

10

109

9

88

9

67

7

7

23

14

56

8

72

1

14

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

b

c

d

e

f g



ekil 4. h) 8, i) 9, j) 10, k) 11, l) 12 nolu alanlarn imar haritalar.

21

6

54

336997

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

36983

36984

36988

36990

PARK

PARK

45

4

5

6

2

13

6

12

7

81

3

710

9

11

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

1 3

4

5

6

7

8

99

10

1

13

12

8

913

12 10

11 11

10

1

1

2

4

6

5

4

211

10

4

516

14

15

13

12

11

10

9

8

7

6

5

98

109

8

1

1

2

2

21

3

4

5

612

12

13

14

11

10

9 7

1 2

36939

36940

3694636468

36467

36466

36957

36956

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

68

49

8

3

4

5

PARK

7

36899

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

16

5

6

7

11

8

6

6

5 4

2

91

PARK

PARK

KONUT

19. Sokak

3

78

39756

36993

37052 PARK4

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

h i

j

k

l



ekil 3. m) 13, n) 14, o) 15, p) 16 ve r) 17 nolu alanlarn imar haritalar.

Bu almada, arazide jeolojik haritalamalar, mekanik sondajlar ve sismik almalar gerekletirilmitir. nceleme alannda yer alan birimlerin jeolojik zellikleri, litolojisi, stratigrafisi, kkeni (sedimanter, volkanik, metamorfik vb.) ve yapsal jeolojisi belirlenmitir. nceleme alanlarnn 1/1000 lekli jeoloji haritas hazrlanmtr. Jeolojik haritalama srasnda yol yarmalar,

13

6

8

2

3 5

1

10

1

9

8

3

72

1

12 3

2

2

3

438102

36382

36383

36388

36986

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

36551

36560

36563

36559

9

8

5

16

7

8

4

9 33

1 2

2

65

4

3

9

1

1

7

7

5

6

1

12

11

10

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

37157

37170

37169

12

73

4

57

1

2

54

3

4

6

76 5

6

7

4

5

3

8

9

106

13

11

12

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

39759

36987

36988 4

3

42

57

35

2

3

36382

36384

1

54

1

3

6

7

8

9

10

1

2

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

12

1

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

m

n

o p

r



evler, ve temel kazlarndan yararlanlm ve birimlerin litolojik ve yapsal zellikleri haritaya aktarlmtr. Ayrca tip kesitler hazrlanm ve jeolojik kesitler izilmitir.

nceleme alannda yzeyleyen jeolojik birimlerin mhendislik ve jeoteknik zelliklerini belirleyebilmek amacyla 83 adet 10-15 m. derinlikte toplam 850 m sondaj kuyusu almtr Sondaj lokasyon haritas yaplarak sondaj kuyularnn yerleri belirlenmitir. Jeoteknik amal sondaj kuyusunda temel zeminine gre TS 5744'e veya DIN, BS ve ASTM standartlarna uygun olarak arazi/in-situ deneyleri yaplmtr. Kaya zeminlerde karot numuneler ve toprak zeminlerde ise Shelby tp ile rselenmemi (UD) (0.00-15.00 m. arasnda 50 adet) numuneler alnmtr. Toprak zeminlerde her 1,5 m'de standart penetrasyon deneyi (SPT) yaplmtr. Sondaj esnasnda masif kayada 10 m derinlie, toprak zeminde 15 metreye kadar ilerlenmitir.

Jeofizik almalar kapsamnda, Bayndrlk ve skan Bakanl Afet leri Genel Mdrlnce 1998 ylnda yaynlanm olan ynetmelik erevesinde tanmlanmas gereken parametreler olan sismik hz, zemin baskn periyodu, etkin yer ivme katsays, spektrum karakteristik periyodlar, zemin bytmesi ve zemin snfnn belirlenebilmesi amacyla, 10 noktada 7 m. derinlikte sismik yansma almas yaplmtr.

nceleme alannn deprem blgeleri haritasndaki yeri, en yakn diri fay ve faylara gre konumu, geometrik zellikleri saptanarak, blgenin sismotektonik haritas, oluan tarihsel depremler ve aletsel byklkleri ile etkin yer ivmesi belirlenmi ve blgenin deprem tehlike ve riski belirlenmeye allmtr.

klim ve evre koullarna bal olarak yer alt suyu seviyesindeki deiimler, neden olabilecei sorunlar ve yap temeline etkisi aratrlmtr.

nceleme alannn afet durumu (heyelan, kaya dmesi, su baskn, feyezan vb.) ve doal afetlere duyarll incelenmitir.

Laboratuvar deneyleri yaplm ve elde edilen jeoteknik parametreler deerlendirilmitir. Araziden TS 1901'e uygun olarak alnan rnekler zerinde TS 1900'e gre zemin deneyleri yaplarak, zemine TS 1500'e gre snflandrlmas yaplmtr. Laboratuvar ortamnda: - Su oran (Wn) tayini (50 adet), - Dane birim hacim arl (50 adet),



- Atterberg limitlerinin tayini (50 adet), - Dane boyutunun dalmnn tayini (ya metod) (50 adet), - Doal birim hacim arlk tayini (50 adet), - Konsolidasyon(Odometre) deneyi (30 adet), - eksenli basn deneyi (20 adet), - Hidrometre (zgl arlk tayini) (50 adet). - Kaya mekanii laboratuvarnda uygulanacak deneyler ise; - Kayada su orannn(Wn) tayini (50 adet), - Kayada birim hacim arl tayini (50 adet), - Kayada tek eksenli basn dayanm(Em. P.Or) (50 adet), - Kayada nokta yk deneyi (50 adet), - Kayada eksenli basn deneyi (30 adet) yaplmtr.

Bro almalar kapsamnda, inceleme alanlarnn 1 / 1000 lekli jeoloji, eim haritas ve sondaj lokasyon haritalar hazrlanmtr. nceleme alannda alan sondajlara ait loglar hazrlanmtr. Laboratuar deneyleri sonular deerlendirilerek inceleme alannda yer alan farkl zeminlerin tama gc, oluacak oturma-farkl oturma miktar ile zeminin kme, ime, svlama potansiyeli irdelenmitir. Jeolojik-jeofizik-jeoteknik verilerden elde edilen bilgiler birlikte deerlendirilerek inceleme alanlarnn 1/1000 yerleime uygunluk haritas yaplmtr.



3. CORAF KONUM, MORFOLOJS, EVRE VE KLM ZELLKLER

nceleme alan, Ankara snrlar iinde bulunup, karasal iklim artlar hkm srmektedir. Karasal iklimin zellii olan Haziran aynda balayan ve drt ay sren kuraklk dnemi, Ekim aynda balayan yedi aylk ya dnemi sahamzn iklim artlarna aynen uymaktadr. Son 61 yln ya ortalamasna gre, yllk ortalama ya miktar 376.9 mm olup, en ok ya ilkbahar ve k aylarnda gzlenmektedir. Bu mevsimlerde cephe sistemlerinde bal olarak gzlenen yalar, yaz aylarnda yerini konvektif yalara brakmaktadr. Bu duruma gre, en fazla ya 50.0 mm ile Mays, 47.2 mm ile Aralk, 41.7 mm ile Ocak aylar iinde grlmektedir. Yln en scak aylar Haziran-Eyll 4 aylk dnemidir. 61 yln yllk ortalama scakl 11.7Cdir. En scak aylar Temmuz (23.1C) ve Austos (23.0C), en souk aylar ise Ocak (0.0C) ve ubat (1.2C) olarak lmlenmitir. Nispi nemin en fazla olduu Kasm, Aralk, Ocak, ubat 4 aylk dnemine karlk en dk deerler Temmuz ve Austos aylarna kaydedilmitir. Son 55 yln nispi nem ortalamas %60dr. 28 yllk toplam buharlama miktarnn ortalamas 1353.6 mmdir ve bu deer Aralk aylarnda en dk, Temmuz-Austos aylarnda en yksektir. Karasal iklim artlar hkm sren inceleme alan, bitki rts ynnden olduka fakirdir.

Ankara yerleim alan ortalama 850 m kotunda olup, Yenimahallenin kuzeyinde Dede Doruk Tepe (1020 m), Altndan gneyinde Timurlenk Tepe (1043 m), ve Kale Tepe (986 m), Mamakn kuzeyinde Keikran Tepe (1038 m), Cebecinin gneyinde Aktepe (986 m) ve Dikmen Srtlar (1100 m) ile snrlanmtr.

Ankara yerleim alan ve evresini jeomorfolojik adan Eimli Arazi-PlatolarOva ve Taban Dzlkleri olmak zere 3 ana birime ayrmak mmkndr (Erol, 1973). Bu ana birimler Tepelik arazi, Yama ve Srtlar, Vadiler, Alak Platolar, Yksek Sekiler, Alak Sekiler ve Vadi Taban alt birimlerini iermektedir.

Blge oluumu nedeniyle, eski ve yksek dzlkleri kesinti uratan, dik da ve vadi yamalarnn sk grld bir zellik kazanmtr. Dik yamalar sarp ve kayalktr. Ova alanlar, sekiler blgesi iinde de yer yer dik ve kayalk yamalar bulunmaktadr.



ekil 4a. 1 nolu alann eim haritas.

nceleme alannda eimler % 00 - % > 50 arasnda deimektedir (ekil 4a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r). nceleme alannda en byk alan 1 nolu alan oluturmakta olup, toplam 139.872 m2lik alana sahiptir. 1 nolu alan % 10-20, % 20-30, %30-40, % 40-50 ve % >50 olarak 5 ayr eimli alandan olumaktadr. % >50 eimli alanlar ok snrl bir alan kapsamaktadr (ekil 4a). 2 nolu alan toplam 2425 m2lik alana sahip olup, % 10-20 ve % 20-30 olmak zere 2 ayr alandan olumaktadr (ekil 4b). 3 nolu alan toplam 29.376 m2lik alana sahip olup, 10-20, % 20-30, %30-40, % 40-50 ve % >50 olarak 5 ayr eimli alandan olumaktadr (ekil 4c). 4 nolu alan toplam 2881 m2lik alana sahip olup, % 00-10, % 10-20, % 20-30 ve % 30-40 olmak zere 4 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4d). 5 nolu alan toplam 18609 m2lik alana sahip olup, % 00-10, % %20-30, % 30-40 ve % >50 olmak zere 4 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4e). 6 nolu alan toplam 47.069 m2lik alana sahip olup, % 10-20, % 20-30, % 30-40, % 40-50 ve % >50 olmak

3706736490

36491

37066

37065

37064

37063

37062

37061

37060

37059

37058

3975437052

37057

37056

36968

36965

36966

57. Sokak

56. Sokak

55. Sokak2. Cadde

2. Cadde

8. Sokak

10. Sokak

11. Sokak

12. Sokak

13. Sokak 8. Sokak

59. Sokak

KONUT

KONUT

KONUT

PARK

2. Cadde

19. Sokak

56. Sokak

55. Sokak

58. Sokak%30-40

%40-50

%10-20

%20-30

%30-40

%20-30

%10-20

%20-30

%40-50

%20-30

%30-40

%40-50

%20-30

% > 50%10-20% > 50

% 30-40

% > 50

%10-20

% > 50

%20-30

%40-50

% 10-20 Eimli Alanlar% 20-30 Eimli Alanlar

% 10-20

% 20-30

% 40-50 Eimli Alanlar% 40-50% 30-40 Eimli Alanlar% 30-40

lek : 1 / 1000% > 50 %> 50 Eimli Alanlar

a



zere 5 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4f). 7 nolu alan toplam 34.518 m2lik alana sahip olup, % 00-10, % 10-20, % 20-30 ve % 30-40 olmak zere 4 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4g).

ekil 4. b) 2, c) 3, d) 4, e) 5, f) 6, g) 7 nolu alanlarn eim haritalar.

nceleme Alan

%10-20 Eimli Alanlar

%20-30 Eimli Alanlar

lek: 1 / 1000

%10-20

%20-30

PARK

7

9

397238

% 30-40

% > 50

% 10-20% 40-50% 10-20

% 30-40

% 30-40

% 20-30

% 10-20 % 10-20 Eimli Alanlar

% > 50

% 20-30 % 20-30 Eimli Alanlar% 30-40 % 30-40 Eimli Alanlar

% > 50 Eimli Alanlar lek : 1 / 1000


1

2

3

4

8

7

% 10-20

% 20-30

% 00-10

% 30-40

% 00-10 Eimli Alanlar

% 10-20

% 20-30

% 30-40% 10-20 Eimli Alanlar



% 00-10

lek : 1 / 1000

36421

36420

36426364253642436423

36428

12

1

1

1

2

2

3

3

3

3

2

2

3 4

4

4

4

4

5

5

5

5

6

6

6 254

6

10

10

109

9

88

9

67

7

7

23

14

56

8

72

1

14

% 20-30

% 30-40% 10-20

% 10-20

% 00-10

% 00-10

% 20-30



% 00-10 Eimli Alanlar% 00-10

lek : 1 / 1000

% 10-20


36421

36420

36426364253642436423

12

1

1

1

2

2

3

3

3

3

2

2

3 4

4

4

4

4

5

5

5

5

6

6

6

10

10

109

9

9

% 20-30

% 30-40% 10-20

% 20-30

7 8

7

6

5

32

1

23

65 5

4

109

1516

17

18

19

2 1

35740

35748

35732

% > 50

%0-10%30-40

%20-30

% > 50

%20-30

%20-30

%30-40% > 50

% 00-10 Eimli Alanlar% 00-10% 20-30 % 20-30 Eimli Alanlar% 30-40 % 30-40 Eimli Alanlar% > 50 % > 50 Eimli Alanlar lek : 1 / 1000

8

3

4

7

1

5

6

9

510

6

2

7

8

9

412

313

2 10

1167

812

13

14

5

94

110

21

PARK

36396

36397

36398

% 20-30

% > 50

% > 50

% 20-30

% 40-50

% 40-50

% 20-30

% 30-40

% 20-30

% 10-20

% > 50

% 20-30

% 40-50

% > 50

% 30-40

% 10-20 % 10-20 Eimli Alanlar% 20-30 Eimli Alanlar% 30-40 Eimli Alanlar% 40-50 Eimli Alanlar% > 50 Eimli Alanlar lek : 1 / 1000

b c

d

e

f

g



8 nolu alan toplam 2302 m2lik alana sahip olup, % 00-10, % 10-20 ve % 30-40 olmak zere 3 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4h).

ekil 4. h) 8, i) 9, j) 10, k) 11, l) 12 nolu alanlarn eim haritalar.

21

6

54

336997

% 00-10

% 10-20

% 30-40


% 10-20 Eimli Alanlar% 30-40 Eimli Alanlar% 30-40

% 10-20

lek: 1 / 1000

36983

36984

36988

36990

PARK

PARK

45

4

5

6

2

13

6

12

7

81

3

710

9

4

% 20-30

% 30-40

% 20-30% 10-20

% 20-30



% 30-40 Eimli Alanlar% 30-40lek : 1 / 1000

1 3

4

5

6

7

8

99

10

1

13

12

8

913

12 10

11 11

10

1

1

2

4

6

5

4

211

10

4

516

14

15

13

12

11

10

9

8

7

6

5

98

109

8

1

1

2

2

21

3

4

5

612

12

13

14

11

10

9 7

1 2

36939

36940

3694636468

36467

36466

36957

36956

% 30-40

% 20-30

% > 50

% 30-40

% > 50

% 10-20

% 30-40

% 20-30

% 30-40



% > 50 Eimli Alanlar% > 50


lek : 1 / 1000

68

49

8

3

4

5

PARK

7

36899

% 10-20

% 40-50

% 20-30% 40-50

% > 50

% 10-20 Eimli Alanlar% 20-30 Eimli Alanlar% 40-50 Eimli Alanlar

% > 50 Eimli Alanlar lek : 1 / 1000

% 10-20

% 20-30

% 40-50

% > 50

16

5

6

7

11

8

6

6

5 4

2

91

PARK

PARK

KONUT

19. Sokak

3

78

39756

36993

37052 PARK4% 20-30

% 30-40

% 40-50

% 20-30

% 30-40

% 10-20 Eimli Alanlar% 20-30 Eimli Alanlar

% 10-20

% 20-30



lek : 1 / 1000

h i

j

k

l



9 nolu alan toplam 12.471 m2lik alana sahip olup, % 10-20, % 20-30 ve % 30-40 olmak zere 3 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4i). 10 nolu alan toplam 31.666 m2lik alana sahip olup, % 10-20, % 20-30, % 30-40 ve % > 50 olmak zere 4 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4j). 11 nolu alan toplam 4044 m2lik alana sahip olup, % 10-20, % 20-30 ve % 40-50 ve % >50 olmak zere 4 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4k).

ekil 4. m) 13, n) 14, o) 15, p) 16 ve r) 17 nolu alanlarn eim haritalar.

13

6

8

2

3 5

1

10

1

9

8

3

72

1

12 3

2

2

3

438102

36382

36383

36388

36986 % 30-40

% 20-30

% 20-30

% 20-30

% 30-40

% > 50



% > 50 % > 50 Eimli Alanlarlek : 1 / 1000

36551

36560

36563

36559

9

8

5

16

7

8

4

9 33

1 2

2

65

4

3

9

1

1

7

7

5

6

1

12

11

10

% 00-10

% 20-30

% 20-30

% 00-10

% 20-30

% 30-40

% 10-20



% 30-40 % 30-40 Eimli Alanlarlek: 1 / 1000


39759

36987

36988 4

3

42

57

35

2

3

36382

36384

1

54

1

3

6

7

8

9

10

1

2

% 20-30

% 10-20

% 20-30% 20-30

% 10-20

% 40-50

% 30-40

% 20-30

% 30-40




lek: 1 / 1000% 40-50 Eimli Alanlar% 40-50

12

1

%10-20

%30-40

% 10-20 % 10-20 Eimli Alanlar% 30-40 % 30-40 Eimli Alanlar lek : 1 / 1000

m

n

o

p

r

37157

37170

37169

12

73

4

57

1

2

54

3

4

6

76 5

6

7

4

5

3

8

9

106

13

11

12

lek : 1 / 1000

% 30-40

% > 50

% 30-40



% > 50 Eimli Alanlar

% 10-20

% 10-20

% 30-40

% 10-20

% > 50



12 nolu alan toplam 16.135 m2lik alana sahip olup, % 10-20, % 20-30 ve % 30-40 ve % 40-50 olmak zere 4 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4l). 13 nolu alan toplam 22.342 m2lik alana sahip olup, % 20-30 ve % 30-40 ve % > 50 olmak zere 3 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4m). 14 nolu alan toplam 18.546 m2lik alana sahip olup, % 00-10, % 10-20, %20-30 ve % 30-40 olmak zere 4 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4n). 15 nolu alan toplam 19.040 m2lik alana sahip olup, % 10-20, % 30-40 ve % > 50 olmak zere 3 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4o). 16 nolu alan toplam 9.670 m2lik alana sahip olup, % 10-20, % 20-30i % 30-40 ve % 40-50 olmak zere 4 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4p). 17 nolu alan toplam 4276 m2lik alana sahip olup, % 10-20 ve % 30-40 olmak zere 2 ayr alandan meydana gelmektedir (ekil 4r).



4. MAR PLANI DURUMU

nceleme alan, Ankara ili, Mamak belediyesi snrlar ierisinde olup, alanlarn imar planlar mevcuttur. Bu alanlar ller Bankasnn 05.04.1999 tarihli raporunda eimden dolay jeolojik sakncal alanlar olarak belirlenmitir. Blgedeki yaplamalar bu imar plan dorultusunda gerekletirilmektedir. nceleme alanlarnn imar durumlar ekil 3 (a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p ve r) de verilmitir.



5. JEOLOJK DURUM

Jeolojik durum (1) blgenin genel jeolojisi ve (2) inceleme alannn jeolojisi olmak zere iki ana balk altnda sunulmutur.

5.1. Genel Jeoloji

Ankara ve civarnda Triyasdan Kuvaternere kadar deiik zamanlarda olumu jeolojik birimler yer almaktadr. Blgede yzeyleyen jeolojik birimler yaldan gence doru aada verilmitir (ekil 5 ve 6). Emir Formasyonu Elmada Formasyonu mrahor Kireta yesi Ortaky Formasyonu Keikaya Formasyonu Hasanolan Formasyonu Akbayr Formasyonu Hanili Formasyonu Mamak Formasyonu Tekke Volkanitleri Bozda Bazalt Glba Formasyonu Alvyon-Yama Molozu

5.1.1. Emir Formasyonu (Trae)

Blgede otokton olarak izlenen en eski birimdir. lk kez Akyrek ve di., (1982, 1984) tarafndan tanmlanmtr. eitli krntl ve volkanik kayalarn dk dereceli metamorfizmaya uramasyla meydana gelen Emir formasyonu, muskovit-kuvarsist, serisit-klorit-kuvarsist, serisit-kloritist, fillit, kalkist ve metavollkanitlerle temsil edilmektedir. Arazide, bol kvrml yapsyla dikkati eken birimin, ince taneli kesimlerinde kvrmlar daha belirgindir. Hasanolan Kasabasnn kuzeyinde mercekler halinde metaultramafik kayalar ieren Emir formasyonunun taban blgede izlenemez. stte ise Orta-st Triyas Elmada formasyonu ile geilidir. Gei zonuna karlk gelen kesimlerinde Alt Trias yal Meandrospira pusilla (Ho), Cyclogyra cf. Mahajeri Brnniman et all, Earlandia tintinniformis (Misik), Glomospira sp., fosilleri saptanmtr (Akyrek ve di. 1979a).



Bu fosil topluluuna ve zerine gelen Elmada formasyonunun yana dayanarak, Emir formasyonunun ya Alt Triyas olarak kabul edilmitir.

ekil 5. Ankara ve civarnn jeoloji haritas (Akyrek vd. 2003).

BATIKENT

YENMAHALLE

KEREN

ALTINDA

Aktepe

Hasky

Karaprek

Tekkeda

MAMAK

Kaya

Bayndr

Kusunlar

Yakupaptal

Karata

Orta imrahor

Tapnar

Beytepe

Kzlasar

Alacaatl

ayyolu

Karakusunlar

DKMEN

ANKAYA

BAHELEVLER

ANKARA

Tg

TbTg

Th

Tg

Qa

Tma

Tg

Tg

Tma

Tb Tt

Tt

Tma

Traoi

Qa

Tg

Trael

Trak

Tg

Tma

Trao

Trao

Trae

Qa

Trao

Trao

Trael

Pkb

PkbTt

TraeTrae

Pkb

PCkb

Trael

Ja

Tg

Trael

Jh

Ja

Ja

Tg

Tg

Tma

0 4 km

Aa imrahor

AIKLAMALAR

0 4 km

Qa

Tg

Tb

Tt

Tma

Th

Ja

Jh

Alvyon; kum, akl

Glba formasyonu; konglomera, kumta, amurta

Bozda bazalt; bazalt

Tekke volkaniti; andezit, trakiandezit, tf, aglomera

Mamak formasyonu; aglomera, tf, andezit

Hanili formasyonu; kumta, siltta, marnkilli kireta, tf, jips, bitumlu eyl

Akbayr formasyonu; beyaz, krem ve krmz renkli silisbant ve yumrulu kiretaHasanolan formasyonu; konglomera, kumta, silttakumlu kireta

Trak

Trao

Trae

Pkb

PCkb

Trael

Traoi

Keikaya formasyonu; gri, beyaz renkli kireta

Ortaky formasyonu; spilit, diyabaz, tf, volkarenit, aglomera

mrahor kireta yesi; volkanitlerle ilksel ilikili kiretalar

Elmada formasyonu; metakonglomera, metakumta,kumlukireta, kumta kireta, volkareni, aglomera,metavolkanit

Permo-Karbonifer yal kireta blou

Permiyen kireta blou

Emir formasyonu; muskovit-kuvars ist, serisit-klorit-kuvars ist,serisit-klorit ist, fillit, klakist, metavolkanit, metakonglomera

PLYOSEN

KUVATERNER

MYOSEN

LYAS(JURA)

TRYAS



5.1.2. Elmada Formasyonu (Trael)

Birim blgede gneybat-kuzeydou ynnde uzanr. Elmada formasyonu ilk kez Akyrek ve di., (1982, 1984) tarafndan kullanlmtr. Elmada formasyonu alttan ste doru metamorfizmas gittike azalan ve ilksel halini yer yer korumu metaaklta, metakumta, metasiltta, metaamurta, kumlu kireta, kumta, kireta ile volkarenit, aglomera, metavolkanit ve metatften oluur. Elmada formasyonu iinde deiik boyutlarda Karbonifer ve Permiyen yal kireta ve krntl bloklarna ska rastlanr. Karmak bir i yap gsteren Elmada formasyonu altta Emir formasyonu ile stte ise Keikaya formasyonu ile geilidir. Birim yanal ynde metavolkanit, metatf, volkanit, volkarenit ve aglomeradan oluan Ortaky formasyonu ile girikdir.

Elmada formasyonu iinde kireta bantlar bol fosillidir. Deiik lokalitlerde zellikle birimin alt dzeylerinde saptanan Meandrospira dinarica Kochansky-Devide and Pantic, Glomospira densa (Pantic), Ammobaculites sp., Trochammina sp., Endothyranella sp., Duostominidae?, Endothyra sp., fosilleri ile Anisiyen ya belirlenmitir. st dzeylerinde ise Involutina gaschei (Koehn-Zaninetti and Brnnimann). Trochhammina almtalensis Koehn-Zanninetti, Glomospirella sp., Involutina eomesozoica Oberhauser, Ophthalmidium sp., Trocholina sp., Ammobaculites sp., fosil topluluuna gre Orta-st Trias ya saptanmtr. Elmada formasyonuna ait kiretalar bol fosillidir. Birimin deiik yerlerinde, zellikle alt seviyelerinde bulunan fosillere gre ya Orta-st Triyas olarak belirlenmitir.

5.1.3. mrahor Kireta yesi (Traoi)

mrahor kireta yesi, Ortaky formasyonunun yaylm alannda bant eklindeki kiretalarndan oluur. nce-orta tabakalanmal, gri beyaz renkli, seyrek olarak da krmz renktedir. Volkanik kumtalar ile geili olduu yerlerde kumlu kireta zelliindedir. Ayrca mrahor yesi, Ortaky formasyonunu oluturan, spilit, diyabaz, tf ve volkarenit ve aglomera arasndaki kireta ve Elmada formasyonunu oluturan kaya trlerinin arasndaki kireta batlarndan oluur. Ayn formasyonlar iinde ayrtanamayan boyutlarda da yaygn olarak izlenir. mrahor yesi altta ve stte Ortaky ve Elmada formasyonlarn oluturan kaya trleri ile geilidir. Birim yanal olarak ise yine Ortaky formasyonu iinde kamalanarak sonlanr.



5.1.4. Ortaky Formasyonu (Trao)

Birim, Elmada formasyonunun yaylm iinde farkl kaya tr zellikleri ile ayrtlanmtr. Ortaky formasyonu ilk kez Akyrek ve di., (1982, 1984)nde kullanlmtr. Ortaky formasyonu ksmen ilksel halini koruyan, ksmen de dk dereceli metamorfizmaya uram spilitik bazalt, diyabaz gibi volkarenit ve aglomeralardan oluur. Birim ierisinde ska izlenen Kireta bantlar mrahor Kireta yesi, daha az bulunan radyolaritler ise Radyolarit yesi olarak ayrtlanmtr. Volkanik kayalarda ender de olsa yastk yaplarn bulunduu ksmlar bulunur. Ortaky formasyonu iinde Permiyen yal kireta blokllar halinde grlr. Baz yerlerde spilitler st Trias yal kiretalarn da sarm olarak izlenir. Ortaky formasyonu, Elmada formasyonu ksmen de Keikaya formasyonunun kelimi sresince blgede etkin olan volkanizmann rnleri olup yanal olarak Elmada formasyonu ve Keikaya formasyonu ile giriktir. Emir formasyonu iinde ayrtlanamayan volkanitlerin varl, Ortaky formasyonunu oluturan volkanitlerin Emir formasyonunun kelimi annda da blgeyi etkiledii ve keller arsna girdii dnlebilir. Birim stte Keikaya formasyonunun st dzeyleri ile rtldr.

5.1.5. Keikaya Formasyonu (Trak)

Blgede, Elmada ve Ortaky formasyonlarnn yaygn olduu kesimlerde izlenir. lk kez Akyrek ve di., (1982, 1984) tarafndan Akbayr formasyonu gri, beyaz seyrek de olsa pembe renkli kiretalarndan oluan birim, altta Elmada formasyonu ve Ortaky Formasyonu ile geilidir. stte ise Lias yal Hasanolan ormasyonu tarafndan uyumsuz olarak rtlr. Ortaky formasyonunu oluturan volkanitler alt kesimlerde Keikaya formasyonuna ait kireta paralarn kelim annda veye hemen sonra kk paralar halinde iine almtr.

5.1.6. Hasanolan Formasyonu (Jh)

lk kez Akyrek ve di., (1982)de adlandrlan ve tanmlanan Hasanolan formasyonu blgede kk yzlekler halinde genellikle Akbayr formasyonunun altnda izlenir. Altta kt boylanmal aklta ile balayan Hasanolan formasyonu, stte doru kumta, kumlu kireta ardalanmas olarak devam eder. Bu kaya trlerinin birbirleri ierisinde merceklenme ve kamalanmalar ska grlr. Birim ierisindeki akltann elemanlarn granit, metakumta, kuvars, metavolkanit, gnays, dasit, ve trakit oluturur. Hasanolan formasyonu, Elmda formasyonu zerine taban aklta ile uyumsuz olarak gelir. stte ise Dogger?-Malm yal Akbayr formasyonuna krmz marn ve killi kireta ara katmanl bir gei zonuyla geer.



5.1.7. Akbayr Formasyonu (Ja)

Genel olarak, ince-orta tabakal, rtl, hemipelajik biyomtritik kiretalar ile temsil edilen birim, ilk kez Akyrek ve di., (1980) tarafndan Akbayr formasyonu ad altnda incelenmitir. Akbayr formasyonu silis bant ve yumrulu, killi kireta ve kiretandan oluur.

ekil 6. Ankara ili ve yakn civarnn genelletirilmi dikme kesiti (Akyrek vd. 2003).

Qa

Tg

Tb

Tt

Tma

Th

Ja

Jh

Trak

Trao

Traoi

Trael

PCkp

Pkb

Trae

Alvyon

GlbaFormasyonu

BozdaBazalt

TekkeVolkaniti

MamakFormasyonu

HaniliFormasyonu

AkbayrFormasyonu

HasanolanFormasyonu

KeikayaFormasyonu

OrtakyFormasyonu

mrahorFormasyonu

ElmadaFormasyonu

KiretaBlou

KiretaBlou

EmirFormasyonu

FORMASYON LTOLOJ AIKLAMALAR

Kum, akl

Diskordans

Konglomera, kumta, amurta

Diskordans

Diskordans

Bazalt

Andezit, trakiandezit, tf, aglomera

Andezit, tf, aglomera

Kumta, siltta, marnkilli kt., tf, jips, bitumlu eyl

Diskordans

Beyaz, krem ve krmz renklisilis bant ve yumrulu kireta

Konglomera, kumtasiltta, kumlu kireta

Diskordans

Gri, beyaz renkli kireta

Spilit, diyabaz, tfvolkarenit, aglomera

Volkaniklerleilksel ilikili kireta

Metakonglomerametakumta, kumlu kt.kumta, kireta

Kireta blou

Muskovit-kuvars ist,kalkist, metavolkanitmetakonglomera LEKSZ



Altta Hasanolan formasyonu ile geili olan Akbayr formasyonu, bazen Hasanolan formasyonu olmakszn dorudan Elmada formasyonu zerine ince krntl kireta dzeyleri ile gelir.

5.1.8. Hanili Formasyonu (Th)

Hanili Formasyonu ilk kez Akyrek ve di., (1980) tarafndan adlandrlmtr. Birim killi kireta, marn, siltta, kumta, konglamera ve tfit ardalanmasndan olumaktadr ve yer yer jips, bitml eyl ierir. Bu ardalanmada yerel olarak baz kaya trleri egemen duruma gemektedir. Ayrca birim iinde andezit silleri gzlenmitir. Killi kireta ve marn beyaz, sarms beyaz renkte, orta tutturulmu ince orta tabakal olup siltta-kumta ile ardalanmaldr. Silttalar gri renkli, az tutturulmu, ince tabakal ve laminaldr.

Konglamera ve kumtalar sarms, boz renkli, az tutturulmu ve tabakalanmas belirsizdir. Hanili formasyonu altta ve yanalda Kumarta formasyonu ile, yanalda ise Mamak formasyonu ile giriktir. stte ise Mamak ve Glba formasyonlar tarafndan rtlr. Hanili formasyonu, kenarlarnda alvyon yelpazelerinin gelitii karasal bir havzadaki rmak ve glde kelmitir. Gl ortam, akarsu ortamna gre daha egemen olmu giderek tmyle gl karakterine gemitir. Glde kelim devam ederken blgedeki etkinlii srdren volkanizmann rnlerinden Tfitler kelime katlm, andezitler ise siller halinde kellerin arasna girmitir (ekil 3.).

5.1.9. Mamak Formasyonu (Tma)

Volkanizmann yaygn olduu kesimlerde ayrtlanmtr. Mamak formasyonu, aglomera, tf ve andezit, bazalt bileimli lavlardan oluur. Aglomeralar beyaz, krmz renkli, tf ile tutturulmu deiik boyutlarda andezit, dasit, bazalt akllarndan oluur. Baz kesimlerde belirgin tabakalanma gzlenir. Aglomeralar arasnda izlenen tfler, deiik renklerde ve ince tabakalanmaldr. Andezitler ise aglomeralar iinde siller halinde izlenir. Yanal olarak Tekke volkanitleri ve Hanili formasyonu ile giriktir. stte ise Bozda bazalt tarafndan rtlr. Mamak formasyonu, girik olduu birimlerde ayn yata, st Miyosen yal olarak kabul edilmitir. Mamak formasyonu volkanizma merkezlerine yakn gllerde olumu, volkaniklerin de zaman zaman etkin olduu volkanosedimanter kellerdir. Mamak formasyonu, aglomera-andezit birimi (algn ve di., 1973), Eregez aglomeras (Akyrek ve di., 1980) ile edeerdir.



5.1.10. Tekke Volkanitleri (Tt)

Akyrek ve di. (1982, 1984) tarafndan adlandrlmtr. Birim; andezit, trakiandezit, Bazalt daha az tf, aglomera ve dasitten oluur. Andezitler, krmz, pembe, boz ve siyah renklidir. Andezitlerde akma izleri ska gzlenir. Tfler; gri ve beyaz renklerde, ok ince taneli olup ounlukla andezit ve agromeralar arasnda dzeyler halinde grlr ve andezit paralar ierir. Tekke volkaniti, ounlukla Mamak formasyonu ile giriktir. Hanili formasyonu iinde siller halinde de grlr. Tekke volkanitleri, yanal devamllklarnda andezit ve bazalt gibi deiik mineralojik bileimlerin geilerini gstermektedir. Tekke volkanitleri, girik veya iinde siller halinde bulunduu formasyonlarla e yaldr. Deiik evrelerde olumu bulunan birim st miyosen yal olarak kabul edilmitir.

Birim, blgede Miyosen zaman aralnda karasal koullarn srd srada oluan volkanizmann rnleridir. Bu volkanizmann tf ve lavlar gl ve akarsularda kelimini srdren kaya trlerinin iine siller halinde sokulmutur. Tekke volkanitinin alt dzeylerinde izlenen bazaltlar kaya tr zellii gzetilerek ayrtlanmtr. Bazalt; siyah koyu kahverengi, gaz boluklu olup, akma yaps gstermektedir.

5.1.11. Bozda Bazalt (Tb)

Birim ilk kez Akyrek ve di., (1982, 1984) tarafndan adlandrlmtr. Elmada srt boyunca geni yzlekleri gzlenir. Bozda bazalt; koyu siyah, sert, masif ve sarms ayrma renklidir. Bol gaz boluklu ve boluklar kalsit ile doludur. Bazaltlarda yer yer akma yaplar ve altgen souma eklemleri ile ok az da olsa andezit, bazaltik tf, aglomera gzlenir. Bozda bazalt, ounlukla Miyosen yal volkanitler, tortullar ve volkanotortul kayalar zerinde izlenir. st Miyosen yal kellerin de zerinde olmas nedeniyle birimin ya Pliyosen olarak kabul edilmitir. Bozda bazalt, blgede etkin olan volkanitlere bal olarak gelien en son volkanik rnlerdir. Miyosen zaman aralnda blgede etkin olan volkanitlere bal olarak gelien en son volkanik rnlerdir. Miyosen zaman aralnda blgede etkin olan andezitik volkanizma, Pliyosende bazik karakterde devam etmitir.



5.1.12. Glba Formasyonu (Tg)

lk kez Akyrek ve di., (1982, 1984) tarafndan adlandrlan birim, gri, boz, krmz renkli, tutturulmam veya az tutturulmu deiik boyda, farkl kkenli konglomera, kumta, amurtandan oluur. ounlukla tabakalanmasz olup baz yerlerde yatay tabakaldr. Kumtalar ve amurtalar arasnda moloz akmas sreleriyle olumu konglomeralar yaygndr. Kumta ve konglomerann tane ve akllarn kuvarsit, bazalt, eitli kiretalar, diyabaz, metamorfik kaya paralar, radyolarit, serpantinit, gabro oluturur. imento, kalsit ve kilden olumaktadr. Glba formasyonu ounlukla ayrm olarak izlenir. Glba formasyonu, Bozda bazalt ve daha eski birimler zerine uyumsuz olarak gelir. st snr ise izlenemez. Yanal devamllnda Glba formasyonunu oluturan kaya trlerinde deiimler izlenir.

5.1.13. Alvyon Yama Molozu (Qa)

Ankara ve dolaynda alvyon, kk dere vadilerinde, Ankara ay vadisinde kelmi, fazla kalnlk gstermeyen gen kellerdir. Daha ok kumlu killi silt bileiminde izlenirlerse de, Dikmen Vadisi gibi, eimli bir vadiye sahip olan mini akarsular, daha iri taneli malzeme biriktirmilerdir.

Yama Molozu, hemen hemen tm eimli morfolojik yaplarda izlenir. Kalnl 0.5-10 m arasnda deiir. Kil-silt boyutundan 2-3 m`lik bloklara kadar ok deiik boyutlarda malzeme ierir. Genellikle yakn evrede yer alan kaya birimlerinden kopan iri taneli malzeme ile bunlarn ayrma rnlerinin birlikte, ounlukla gravite, yer yer de sel sularnn etkisi ile yama eteklerinde birikerek belirli bir kalnla erimilerdir (ekil 3.).

5.2. Tektonik

Ankara blgesinde etkin olan tektonik hareketler, "Alp ncesi Hareketler", "Alpin Hareketler", "Epirojenik Hareketler" olmak zere blmde ele alnabilir (Kasapolu, 2000).

5.2.1. Alp ncesi Hareketler

Alp ncesi hareketler ilki olan Kaledoniyen hareketleri, blgenin kuzeyindeki Aydos Danda kma veren istleri etkilemi ve kuzeybat-gneydou dorultulu kvrmlar oluturmutur. Permo-



Triyas yal kireta bloklar ieren grovak ve metagrovaklarn kuzeydou-gneybat dorultulu kvrmlar ise, Hersinyen hareketleri sonucudur (Erol, 1961).

5.2.2. Alpin Hareketleri

Blgedeki Liyas transgresyonunun, Kimeriyen hareketlerinin oluturduu kvrmlar zerine geldii kans yaygndr. Blge, Liyastan Kretase ortalarna kadar srekli olarak alalmtr. Bu srekli alalmann Gen Kimmeriyen hareketlerinden etkilendiini gsteren kantlar vardr (Erol, 1961).

st Kretasede ofiyolitli melenjn yerleimi ile balayan blgesel ykselme (apan ve Buket, 1975), Sab-Hersinyen hareketleri ile ilgili olabilir. st Kretase balarnda ykselmi olan blge, bundan sonra, Ltesiyene kadar yeniden su altnda kalmtr. Bu olgu ise, Laramiyen hareketlerine balanabilir (Erol, 1961).

Ankara blgesinin nc kez ve son olarak su yzne kmas Eosen sonunda, Pirene faznda olmutur. Oligosende kara haline gelmi olan blgede yer yer oluan ve kaybolan lagner ve evaporitik ortamlarda, jips ve baz karasal kellerin olutuu grlr (Leuches, 1944).

5.2.3. Epirojenik Hareketler

Miyosen, Pliyosen ve Kuvaterner boyunca sregelen Epirojenik hareketler, Alpin kvrmlanmasn izleyen ve gitike zayflayan hareketlerdir. Miyosen ile Pliyosen arasndaki uyumsuzlua neden olan, Attik Faz hareketleridir. Bunun en belirgin kant, Ponsiyen (Alt Pliyosen)in altnda kvrml ve krkl Miyosen kellerinin grlmesidir. Ponsiyen ile st Pliyosen arasndaki uyumsuzluu oluturan hareketler ise, Radonik faz hareketleridir. Bu hareketler, Ankara ve evresindeki Orta Pliyosen dzlklerini dalgalandrmtr. Ykselen antiklinoryumlarla ukurlaan sinklinoryumlar arasnda, skma faylar ve kvrmlanmalar grlr. zellikle, Ankarann toprak zeminlerini oluturan, st Pliyosen yal akarsu ve gl kelleri, Radonik fazndan sonra gelien ukurlarda kelmitir. st Pliyosenden sonra, blgede bir toptan ykselme dneminin balangc, Vallakiyen hareketlerine balanabilir. Bu hareketler srasnda, da ve ova bloklar arasndaki eski fay zonlarnda baz oynamalar olmutur. Yatay konumlu st Pliyosen dolgulann anmas ve yarlmas, bu toptan ykselme hareketlerinin etkisi ile balamtr. Ankara yresindeki Pleyistosen akarsu sekileri, hem bu dey ykselmenin hem de Kuvaternerdeki iklim deiimlerinin ortak rn olasdr (Erol, 1961).



st Pliyosen yal akarsu ve gl kellerinin, gerek keldikleri paleoortam, gerek sediman ierikleri, gerekse kelme sonras uradklar anma ve iklimsel deiimler sonucu oluan kuruma gibi olgular, bu az pekimi killi zeminlerin mhendislik zelliklerini etkileyen nemli jeolojik etmenlerdir (Kasapolu, 2000).

5.3 nceleme Alannn Jeolojisi

nceleme alan ve civarnda (1) Alt Triyas yal Emir Formasyonu (Trae), (2) Orta Triyas yal Elmada Formasyonu (Trael), (3) Alt Miyosen yal Hanili Formasyonu (Th), (4) Orta Miyosen yal Mamak Formasyonu (Tma), (5) Orta-st Pliyosen yal Glba Formasyonu (Tg) ve Kuvaterner yal Alviyal keller (Qal) yer almaktadr. nceleme alanndaki her bir alann (1 nolu alandan 17 nolu alana kadar) jeoloji haritas ekil 7 (a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p ve r)de gsterilmektedir.

5.3.1. Emir Formasyonu (Trae)

nceleme alanndaki en yal birim eitli krntl ve volkanik kayalarn dk dereceli metamorfizmaya uramas sonucu olumu muskovit-kuvarsist, serisit-klorit-kuvarsist, serisit-kloritist, fillit, kalkist ve metavollkanitlerden oluan Emir formasyonudur. Birim, bol kvrml, zellikle, ince taneli seviyelerde kvrmlar daha belirgindir. ok farkl ynelimlere sahip krk dzlemleri yer almaktadr. nceleme alannda formasyonun taban izlenememektedir. stte ise Orta-st Tryias Elmada formasyonu ile geilidir. Formasyonun ya Alt Triyas olarak saptanmtr.

nceleme alannda, Emir formasyonu geni bir alanda yaylm gsterir. 3 nolu (ekil 7a), 5 nolu (ekil 7b), 6 nolu (ekil 7c), 8 nolu (ekil 7d), 9 nolu (ekil 7e), 11 nolu (ekil 7f), 13 nolu (7g), 14 nolu (7h) ve 16 nolu (ekil 7i) alanlar Emir Formasyonuna ait birimlerden olumaktadr. Formasyona ait birimlerde belirgin tabakalanmalar izlenmektedir. Tabakalar bazen dik konumda bulunmaktadr. Tabakalarn dik konumda bulunduu yerlerde birim ar derecede kvrlm ve krlmtr. Birim yer yer masif grnmler sunmaktadr (ekil 7j, k, l, m). Emir formasyonuna ait birimlerde tabakalar K26B 50 KD, K75B 85 KB, K48B 55KB, K45B 15KB ve K85D 35KB ynelimlere sahiptir. Grovak ve fillitlerde K50B 75GB, K42D 30GD ve K24D 85GD ynelimli atlak dzlemleri ve K5D 75GD ve K45B 80GB ynelimli krk dzlemleri llmtr (ekil 7 j, k, l, m).



ekil 7. Emir Formasyonuna ait birimlerin inceleme alannda yzeyledii alanlar. a) 3, b) 5, c) 6, d) 8, e) 9, f) 11 nolu alanlar.

PARK

7

9

397238

nceleme Alanlek: 1 / 1000

Qal

Qal Kuvaterner alviyal keller

Triyas Emir Formasyonu(Metkonglomera-metakumta

kireta-metavolkanit-ist)Trae

Qal

QalTrae

TraeTrae

Trae

7 8

7

6

5

32

1

23

65 5

4

109

1516

17

18

19

2 1

35740

35748

35732




Trae

Trae

Trae

8

3

4

7

1

5

6

9

510

6

2

7

8

9

412

313

2 10

1167

812

13

14

5

94

110

21

PARK

36396

36397

36398

lek: 1 / 1000



Trae

Trae

Trae

Trae

21

6

54

336997




Trae Trae

Trae

36983

36984

36988

36990

PARK

PARK

45

4

5

6

2

13

6

12

7

81

3

710

9

11




Trae

Trae

Trae

68

49

8

3

4

5

PARK

7

36899




Trae

Trae

Trae

a

b

c

d

e

f



ekil 7. Emir Formasyonuna ait birimlerin inceleme alannda yzeyledii alanlar. g) 13, h) 14, i) 16 nolu alanlar, j, k, l, m : inceleme alannda yzeyleyen Emirda formasyonuna ait birimlerden grnmler.

36551

36560

36563

36559

9

8

5

16

7

8

4

9 33

1 2

2

65

4

3

9

1

1

7

7

5

6

1

12

11

10


Trae

Tma



Trae

Trae

39759

36987

36988 4

3

42

57

35

2

3

36382

36384

1

54

1

3

6

7

8

9

10

1

2

lek: 1 / 1000nceleme Alan

Trae

Trae

Trae

Trae



13

6

8

2

3 5

1

10

1

9

8

3

72

1

12 3

2

2

3

438102

36382

36383

36388

36986




Trae

Qal

Trae

Trae

Trae

Kuvaterneralviyal kellerQal

g

h i

j k

l m



5.3.2. Elmada Formasyonu (Trael)

nceleme alannda gzlenen ikinci birim metaaklta, metakumta, metasiltta, metaamurta, kumlu kireta, kumta, kireta ile volkarenit, aglomera, metavolkanit ve metatften oluan Elmada formasyonudur. Elmada formasyonu iinde deiik boyutlarda Karbonifer ve Permiyen yal kireta ve krntl bloklarna ska rastlanr (ekil 8b, c, d). Birim karmak bir i yap sunmaktadr. Elmada formasyonu ierisinde kiretalar ile volkanik birimler arasnda K50B 40 GB ynelimli krk dzlemi llmtr (ekil 8b).

ekil 8. Elmada Formasyonuna ait birimlerin inceleme alannda yzeyledii alanlar.

Elmada formasyonu iinde kireta bantlar bol fosillidir. Birimin deiik yerlerinde, zellikle alt seviyelerinde bulunan fosillere gre ya Orta-st Triyas olarak belirlenmitir.

nceleme alannda, Elmada formasyonu sadece 12 nolu alanda yer almaktadr (ekil 8a). Bu alanda kireta bloklar metavolkanitler ierisinde gml bir konumda bulunmaktadr (ekil 8b).

16

5

6

7

11

8

6

6

5 4

2

91

PARK

PARK

KONUT

19. Sokak

3

78

39756

36993

37052 PARK4

nceleme Alan lek: 1 / 1000

Trael Triyas Elmada FormasyonuMetakonglomerametakumta, kumlu kt.kumta, kireta,volkaniklerle ilikili

Trael

Trael

Trael

Trael

a b

c d



5.3.3. Hanili Formasyonu (Th)

nceleme alannda gzlenen nc birim killi kireta, marn, siltta, kumta, konglamera ve tfit ardalanmas ve yer yer jips, bitml eyl ieren Hanili formasyonudur. Bu ardalanmada yerel olarak baz kaya trleri egemen duruma gemektedir. Ayrca birim iinde andezit silleri gzlenmitir.

ekil 9. Hanili Formasyonuna ait birimlerin inceleme alannda yzeyledii alanlar. a) 1 nolu alan, b, c: Hanili formasyonuna ait birimlerden grnmler.

3706736490

36491

37066

37065

37064

37063

37062

37061

37060

37059

37058

3975437052

37057

37056

36968

36965

36966

57. Sokak

56. Sokak

55. Sokak2. Cadde

2. Cadde

8. Sokak

10. Sokak

11. Sokak

12. Sokak

13. Sokak 8. Sokak

59. Sokak

KONUT

KONUT

KONUT

PARK

2. Cadde

19. Sokak

56. Sokak

55. Sokak

58. Sokak

lek: 1 / 1000

Mamak Formasyonu(Aglomera-tf-Andezit)

Tma

Qal

Glba Formasyonu

Tma

Tg

Qal

Th


KuvaternerAlviyal keller

Hanili FormasyonuKumta-siltta-marn

Qal

Qal

QalTg

Th

Tma

AktifHeyelan

Alan

1 3

4

5

6

7

8

99

10

1

13

12

8

913

12 10

11 11

10

1

1

2

4

6

5

4

211

10

4

516

14

15

13

12

11

10

9

8

7

6

5

98

109

8

1

1

2

2

21

3

4

5

612

12

13

14

11

10

9 7

1 2

36939

36940

3694636468

36467

36466

36957

36956

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

Mamak Formasyonu(Aglomera-tf-Andezit)Tma

Tma

Tma

Tma

c b

a

ekil 10a



Killi kireta ve marn beyaz, sarms beyaz renkte, orta tutturulmu ince orta tabakal olup siltta-kumta ile ardalanmaldr. Silttalar gri renkli, az tutturulmu, ince tabakal ve laminaldr. nceleme alannda Hanili formasyonuna sadece 1 nolu alanda snrl bir kesimde rastlanmtr (ekil 9a). Bu alanda birim yeil renkli eyler eklinde yzeylemektedir. Birim Glba formasyonu tarafndan al uyumsuz olarak rtlmektedir (ekil 9 b, c).

ekil 10. Mamak Formasyonuna ait birimlerin inceleme alannda yzeyledii alanlar. a) 10, b) 15, c) 17 nolu alanlar. d, e, f, g: Mamak formasyonuna ait birimlerden grnmler.

37157

37170

37169

12

73

4

57 1

2

54

3

4

6

76 5

6

7

4

5

3

8

9

106

13

11

12

nceleme Alanl ek : 1 / 1 000

M iyo s enM amak F ormasy on u

(Ag lo me ra-tf -An d ezit )T ma

Tma

Tma

Tma

12

1

lek : 1 / 1000

37170

Miyosen Mamak Formasyonu(Aglomera-tf-Andezit)

Tma

Tma

Tma

Tma

Tma

Tma

c

b

d e

f g



5.3.4. Mamak Formasyonu (Tma)

nceleme alannda gzlenen drdnc birim, aglomera, tf ve andezit, bazalt bileimli lavlardan oluan Mamak Formasyonudur. Aglomeralar beyaz, krmz renkli, tf ile tutturulmu deiik boyutlarda andezit, dasit, bazalt akllarndan oluur. Baz kesimlerde belirgin tabakalanma gzlenir. Aglomeralar arasnda izlenen tfler, deiik renklerde ve ince tabakalanmaldr. Andezitler ise aglomeralar iinde siller halinde izlenir. Tflerde tabaka ynelimi K18B 35 GB llmtr. nceleme alannda, Mamak Formasyonu 10 nolu (ekil 10a), 15 nolu (ekil 10b) ve 17 nolu (ekil 10c) alanlarda yer almaktadr. ekil 10d, e, f ve gde formasyona ait birimlerden grnmler sunulmutur.

5.3.5. Glba Formasyonu (Tg)

Glba formasyonu, gri, boz, krmz renkli, tutturulmam veya az tutturulmu deiik boyda, farkl kkenli konglomera, kumta, amurtandan oluur. ounlukla tabakalanmasz olup baz yerlerde yatay tabakaldr.

ekil 11. Glba Formasyonuna ait birimlerden grnmler.



Kumtalar ve amurtalar arasnda moloz akmas sreleriyle olumu konglomeralar yaygndr. Kumta ve konglomerann tane ve akllarn kuvarsit, bazalt, eitli kiretalar, diyabaz, metamorfik kaya paralar, radyolarit, serpantinit, gabro oluturur. imento, kalsit ve kilden olumaktadr. Glba formasyonu ounlukla ayrm olarak izlenir. nceleme alannda Glba formasyonu 1 nolu alanda, snrl bir alanda yer alr (ekil 9a). Birim amurta, kumta ve siltta ardalanmasndan olumaktadr. Birim olduka gzel tabakalanma gstermektedir (ekil 11). amurta ve silttalarnda tabakalar K70D 50GD ynelimli olup, K60D 70GD ynelimli ok kk normal faylarla kesilmitir. Normal faylarda 5 cmlik atmlar llmtr (ekil 11).

5.3.6. Kuvaterner Alviyal keller

ekil 12. Kuvaterner yal birimlerin inceleme alannda yzeyledii alanlar. a) 2, b) 4, c) 7 nolu alanlar. d: 1 nolu alanda yzeyleyen Kuvaterner yal kellerden grnm.


Qal Kuvaterneralviyal keller

QalQal

Qal

1

2

3

4

8

7

lek : 1 / 1000

Qal


Qal

Qal

Qal

36421

36420

36426364253642436423

36428

12

1

1

1

2

2

3

3

3

3

2

2

3 4

4

4

4

4

5

5

5

5

6

6

6 254

6

10

10

109

9

88

9

67

7

7

23

14

56

8

72

1

14

nceleme Alan

lek: 1 / 1000


Qal

Qal

Qal

Qal

Qal

Qal

a b

c

d



nceleme alannda, 1, 2, 3, 4, 7 ve 13 nolu alanlarda Kuvaterner yal alviyal keler yer almaktadr (ekil 12 a, b, c, d, e, f, g, h). Bu alanlarda yaplan 10-15 metre derinliklerdeki sondajlarda, sar-gri renkli siltli kil, sar-kahve renkli killi siltli akl ve sar-kahve renkli killi siltli akll kum kesilmitir. Bu keller etek birikintisi ve akarsu kellerini temsil etmektedir.

ekil 12 e, f, g, h. nceleme alannda yzeyleyen Kuvaterner yal birimlerden grnmler.

Kuvaterner yal pekimi aklta ve kiltalarnda tabaka ynelimleri K40D 10GD olarak llmtr (ekil 12 e, g, h).

e f

g h



6. SONDAJ ALIMALARI VE ARAZ DENEYLER

nceleme alanlar ierisinde yer alan birimlerin yanal ve dey deiimlerinin belirlenebilmesi iin 83 noktada 10.00-15.00 m. derinlikler arasnda deien toplam 850 m. temel aratrma sondaj almtr (ekil 13a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r). Sondajlar kamyona monteli, hidrolik beslemeli Crealius D750 muadili makina ile Dnya Jeoloji ve Bakent Mhendislik Jeoloji Brolarnca yaplmtr. Sondajlar srasnda 4 in apnda burgu sistemi (Flight Auger) kullanlmtr. nceleme alanlarnda Sondaj almalarna 01/04/2005 tarihinde balanm ve 30/04/2005 tarihinde tamamlanmtr. Sondajlarn ve Sismik profillerin alanlara gre dalmlar izelge 1de verilmektedir.

3706736490

36491

37066

37065

37064

37063

37062

37061

37060

37059

37058

3975437052

37057

37056

36968

36965

36966

57. Sokak

56. Sokak

55. Sokak2. Cadde

2. Cadde

8. Sokak

10. Sokak

11. Sokak

12. Sokak

13. Sokak 8. Sokak

59. Sokak

KONUT

KONUT

KONUT

PARK

2. Cadde

19. Sokak

56. Sokak

55. Sokak

58. Sokak

lek: 1 / 1000

Mamak Formasyonu(Aglomera-tf-Andezit)

Tma

Qal

Glba Formasyonu

Tma

Tg

Qal

Th


KuvaternerAlviyal keller

Hanili FormasyonuKumta-siltta-marn

Qal

Qal

QalTg

Th

Tma

AktifHeyelan

Alan

SK-11

SK-9

Sondaj Yerleri

SK-12

SK-3

SK-4

SK-2

SK-1

SK-7

SK-10

SK-6

SK-9

SK-8

a



ekil 13 a) 1 nolu alanda alan sondaj yerlerini gsteren harita

ekil 13 b) 2, c) 3, d) 4, e) 5, f) 6, g) 7 nolu alanlarda alan sondaj yerlerini gsteren haritalar.

nceleme Alan


QalQal

Qal

lek: 1 / 1000SK-6

Sondaj yeri

SK-2SK-1

SK-3

SK-4

PARK

7

9

397238


Qal

Qal Kuvaterner alviyal kellerTriyas Emir Formasyonu

(Metkonglomera-metakumtakireta-metavolkanit-ist)

TraeQal

QalTrae

TraeTrae

Trae

SK-1SK-5

Sondaj yeri

SK-2

SK-3SK-4

SK-5

SK-6

SK-7

SK-8

1

2

3

4

8

7

lek : 1 / 1000

Qal


Qal

Qal

Qal

SK-6

SK-2

SK-1

Sondaj yeri

7 8

7

6

5

32

1

23

65 5

4

109

1516

17

18

19

2 1

35740

35748

35732




Trae

Trae

TraeSK-1

SK-1 Sondajyeri

SK-1

SK-2

SK-5

SK-4

SK-3

SK-6

8

3

4

7

1

5

6

9

510

6

2

7

8

9

412

313

2 10

1167

812

13

14

5

94

110

21

PARK

36396

36397

36398

lek: 1 / 1000



Trae

Trae

Trae

Trae

SK-1SK-1

SK-3

SK-4

SK-2

Sondaj yeri

36421

36420

36426364253642436423

36428

12

1

1

1

2

2

3

3

3

3

2

2

3 4

4

4

4

4

5

5

5

5

6

6

6 254

6

10

10

109

9

88

9

67

7

7

23

14

56

8

72

1

14



Qal

Qal

Qal

Qal

Qal

Qal

SK-4

Sondaj yeri

SK-1

SK-2

SK-3

SK-4

SK-7

SK-8

SK-5SK-6

b

c

d e

f g



21

6

54

336997




Trae Trae

Trae

SK-2Sondaj yeri

SK-1

SK-2

36983

36984

36988

36990

PARK

PARK

45

4

5

6

2

13

6

12

7

81

3

710

9

11




Trae

Trae

Trae

SK-3Sondaj yeri

SK-1

1 3

4

5

6

7

8

99

10

1

13

12

8

913

12 10

11 11

10

1

1

2

4

6

5

4

211

10

4

516

14

15

13

12

11

10

9

8

7

6

5

98

109

8

1

1

2

2

21

3

4

5

612

12

13

14

11

10

9 7

1 2

36939

36940

3694636468

36467

3646636957

36956

nceleme Alan

lek: 1 / 1000

Mamak Formasyonu(Aglomera-tf-Andezit)Tma

Tma

Tma

Tma

SK-2

SK-8

Sondaj yeri

SK-7SK-12

SK-11

SK-6

SK-5

SK-4 SK-3

SK-2

SK-1

SK-9

SK-10

68

49

8

3

4

5

PARK

7

36899




Trae

Trae

Trae

SK-1

SK-1

Sondaj yeri

SK-2

16

5

6

7

11

8

6

6

5 4

2

91

PARK

PARK

KONUT

19. Sokak

3

78

39756

36993

37052 PARK4


TraelTriyas Elmada FormasyonuMetakonglomerametakumta, kumlu kt.kumta, kireta,volkaniklerle ilikili

Trael

Trael

Trael

TraelSK-1

SK-2

Sondaj yeriSK-1

h

i

j

k

l



ekil 3. h) 8, i) 9, j) 10, k) 11, l) 12 nolu alanlarda alan sondaj yerlerini gsteren haritalar.

ekil 3. m) 13, n) 14, o) 15, p) 16 ve r) 17 nolu alanlarnda alan sondaj yerlerini gsteren haritalar.

36551

36560

36563

36559

9

8

5

16

7

8

4

9 33

1 2

2

65

4

3

9

1

1

7

7

5

6

1

12

11

10


Trae

Tma



Trae

Trae

SK-1

SK-1

Sondaj yeri

SK-5

SK-2

SK-3

SK-4

37157

37170

37169

12

73

4

57

1

2

54

3

4

6

76 5

6

7

4

5

3

8

9

106

13

11

12


MiyosenMamak Formasyonu

(Aglomera-tf-Andezit)Tma

Tma

Tma

Tma

SK-1

SK-1

SK-6

SK-5

SK-2

SK-3

SK-4

39759

36987

36988 4

3

42

57

35

2

3

36382

36384

1

54

1

3

6

7

8

9

10

1

2lek: 1 / 1000

nceleme Alan

Trae

Trae

Trae

Trae



SK-1Sondaj yeri

SK-1

SK-2

SK-3

12

1

lek : 1 / 1000

37170

Miyosen Mamak Formasyonu(Aglomera-tf-Andezit)

Tma

Tma

Tma

Tma

Tma

Tma

13

6

8

2

3 5

1

10

1

9

8

3

72

1

12 3

2

2

3

438102

36382

36383

36388

36986

lek: 1 / 1000



Trae

Qal

Trae

Trae

Trae

SK-1

SK-2

SK-3

SK-4

Sondaj YerleriSK-9

Kuvaterneralviyal kellerQal

m

n

o

p

r



Sondajlar srasnda toprak zeminlerde her 1.5 m de bir rselenmi numuneler (SPT) ve belirli derinliklerden rselenmemi numuneler (UD) alnmtr. rselenmemi rnekler (UD) 89 mm d apnda 45 cm uzunluundaki ince cidarl numune alc (shelby tube) ile alnmtr. Numune alndktan sonra tpn her iki ucu parafinlenerek kapatlmtr. Alnan rselenmi (SPT) ve rselenmemi (UD) numuneler, Akademi Jeolojik-jeoteknik Sondaj Ltd. ti.nce zemin ve kaya Mekanii deneylerine tabi tutulmutur. Sondajlar srasnda geilen zemin tabakalarnn alt ve st derinlikleri, numune alnan seviyeler, yeraltsuyu seviyesi ve dier tm gzlemler ile deerlendirmeler Sondaj Arazi Loglarna ilenmitir.

Sondaj kuyularnn almas srasnda geilen zemin tabakalarnn fiziksel niteliklerini belirlemek amacyla Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) yaplmtr. Standart Penetrasyon deneyi; d ap 50 mm, i ap 35 mm ve uzunluu 650 mm olan standart tip boyuna yark numune alcnn, 63,5 kg arlndaki ahmerdann 76 cm ykseklikten serbest dmesi ile zemine 15 cm lik kademeler halinde toplam 45 cm aklmas iin gereken darbe adedi tespit edilir. lk 15 cmlik ksm oturma kademesi olarak alnr, son iki kademedeki darbe says toplam Zeminin Penetrasyon Direnci (N) olarak kayt edilir.

ekil 14. SK1den grnm.

nceleme alannda 10,00-15,00 m arasnda deien derinliklerdeki sondaj kuyular (SK 1, SK 2, SK 3, SK 4, SK 5, . ,SK 83) alm, 48 adet rselenmi (SPT) ve 5 adet rselenmemi (UD) numune



alnmtr. Numune ile ilgili aklamalar sondaj logunda ve laboratuvar sonularnda yer almaktadr.

ekil 15. SK-1 kuyusundan alnan SPT ve UD rneklerinden bir grnm.

izelge 1. nceleme alanlarnda yaplan sondaj lokasyonlarnn ve sismik profillerin alanlara gre dalm.

Alan NO Sondaj Says Sismik No 1 Nolu Alan 13 2 Nolu Alan 4 3 Nolu Alan 8 4 Nolu Alan 2 5 Nolu Alan 7 6 Nolu Alan 4 7 Nolu Alan 8 8 Nolu Alan 2 9 Nolu Alan 1 10 Nolu Alan 12 11 Nolu Alan 2 12 Nolu Alan 2 13 Nolu Alan 4 14 Nolu Alan 5 15 Nolu Alan 6 16 Nolu Alan 3 17 Nolu Alan Toplam 83



7. LABORATUVAR DENEYLER

ekil 16. Toplu konut alannda yaplan baz sondaj kuyularndan alnan SPT rnekleri.

Sondaj kuyularndan alnan rselenmi (SPT) ve rselenmemi (UD) numunelerin jeoteknik zelliklerinin belirlenmesi amac ile laboratuvar deneyleri Akademi Jeolojik-jeoteknik Sondaj Ltd. tinde yaplmtr. Deneyler TS-1900 standartlarna uygun olarak yaplmtr. Laboratuvar deneyleri srasnda izlenen yntem ksaca izelge 2de verilmitir.

izelge 2. Yaplan deneyler ve standartlar. Deney Ad Adet Standart Doal Birim Hacim Arl Deneyi 18 TS-1900 Doal Su erii Deneyi 53 Ya Elek Deneyi 53 Atterberg Limitlerinin Deneyi 15

Hidrometre Deneyi 12

Tek Eksenli Basn Dayanm Deneyi 17 Eksenli Basn Dayanm Deneyi 5 Konsolidasyon ve ime Deneyleri 5



8. JEOFZK ALIMALAR

alma kapsamnda jeofizik sismik krlma lmleri yaplmtr (ekil 17). Sismik krlma lmleri ile yer alt hz yaps, zeminin esneklik zellikleri, dinemik elastik parametreleri, zemin hakim titreim periyotlar ve zemin bytmeleri belirlenmitir.

8.1. Sismik Krlma almalar

Sismik krlma yntemi, yeri yapay olarak sarsarak yeri oluturan tabakalarn hzlarn ve kalnlklarn belirlenerek elastik parametreler doal artlarda belirlenmitir. 20 lm noktasnda, P ve S dalga hzlar lmleri yaplmtr.almadaki temel ama; belirlen l profilleri boyunca yer alt hz yaps, zemin dinamik elastik zellikleri, hakim titreim periyotlar ve zemin bytmeleri belirlenmesidir.

ekil 17. Toplu konut alannda yaplan sismik krlma almalarndan grnm.

8.1.1.Sisimik Krlma Yntemi ve l Almnda Kullanlan Ekipman

ller karlkl iki at yaplarak alnm olup arazi koullarna gre serim boylar 24 ve 36 m arasnda deimektedir.Offset uzakl 2 ve 3 m arasnda deimektedir.ller 12 kanall Geometrics marka smart seis model sismograf kullanlmtr.Bu alanlarda sismik enerji kayna olarak 10.00 kg. arlnda balyoz kullanlmtr.

Sahada kayt edilen sismik krlma lmleri SIP bilgisayar programnda yorumlanmtr.Yorumlama sonucunda ise yer alt hz yaps ve topgrafyas ortaya koyulmuturP ve S dalga hzlarna bal olarak zemin dinamik elastik parametreleri ve Vs hzna bal olarak zemin hakim titreim periyotlar, zemin bytmeleri hesaplanmtr.



8.1.2 Sismik Hz Deerleri

Proje kapsamnda 40 ayr noktada yaplan sismik hz lmlerinden elde edilen Vp ve Vs hzlar serim numaralarna gre ve elde edilen her bir tabaka iin aadaki tabloda verilmitir

izelge 3. l noktalarnda belirlenen tabaka saylar ve her bir tabakann sismik dalga hzlar

Serim no

Vp(m/s.) Vs (m/s.) 1.Tabaka 2. Tabaka 1.Tabaka 2.Tabaka

S1 263 731 136 329

S2 293 526 112 337

S3 284 625 122 367

S4 309 563 123 330

S5 340 1359 147 359

S6 313 1040 147 393

S7 320 1132 140 352

S8 418 693 99 406

S9 275 534 185 318

S10 301 1041 250 326

8.1.3 Elastik Parametreler

Zemin zellikleri, yerinde ve laboratuvarda Vp ve Vs dalga gei hzlarnn belirlenmesi ile esneklik kuramna gre bulunabilir.Proje kapsamnda alnan llerden elde edilen Vp ve Vs hzlarna gre, zeminin dinamik zelliklerini ortaya koymak amacyla belirlenen her bir tabaka iin younluk (), kayma modl (burulma direnci) (G), Young Modl (E), Poisson Oran (), Bulk Modl (k) hesaplanmtr.

Bantlarda kullanlan younluk deeri Vp hzna bal olarak p=0.2*Vp+1.6 bants ile elde edilmitir.

Kayma(Shear) Modl: G=p*Vs2*105/9,81 olup katlk ve makaslanmaya kar direncinin bir gstergesidir. zellikle kayma modlnn bir deprem iin zeminin olas deformasyonunun en belirgin gstergesidir.



Poisson Oran: =0.5*((Vp/Vs)2-2)/(Vp/Vs)2 olup (0-0.25) aras deerleri gzeneksiz, (0.30-0.40) deerleri aras deerleri gzenekli,(0.40-0.45) aras deerleri gzeneklilik ve suya doygunluk derecesini gsterir. Dinamik Elastisite (Young) Modl: Ed=pVs2(3*Vp2-4*Vs2)/(Vp2-Vs2) olup zeminin sertlik ve imentolama derecesinin bir gstergesi olduu kabul edilir.

Dinamik Bulk Modl: K=Ed/3(1-2* ) olup kayacn skmazln denetler.

izelge 4. Vp ve Vs dalga hzlarna gre hesaplanan zemin dinamik elastik parametreleri

SERM NO TABAKA

Vp (m/s.) Vs

(m/s.)

(gr/cm3) G

(gr/cm3)

E

(gr/cm3) k

(gr/cm3)

S1

1 263 136 1,65 311,58 821,024 0,31 749,78

2 731 329 1,74 1926,71 5290,72 0,37 6942,79

S2 1 293 112 1,65 212,08 599,96 0,41 1168,69

2 526 337 1,70 1974,09 4547,73 0,15 2177,14

S3 1 284 122 1,65 251,37 697,23 0,38 1027,02

2 625 367 0,23 2368,38 5858,77 0,23 3710,94

S4 1 309 123 1,66 256,28 720,59 0,40 1275,72

2 563 330 0,23 1901,14 4708,4 0,23 2998,69

S5 1 340 147 1,66 367,41 1017,79 0,38 1475,66

2 1359 359 1,87 2459,12 7192,88 0,46 31960,6

S6 1 313 147 1,66 366,23 995,05 0,35 1172,07

2 1040 393 1,80 2846,52 8065,38 0,41 16138,7

S7 1 320 140 1,66 332,46 918,68 0,38 1293,66

2 1132 352 1,82 2306,81 6673,51 0,44 20781,5

S8 1 418 99 1,68 168,20 494,62 0,47 2774,35

2 693 406 1,73 2921,34 7237,33 0,23 4616,2

S9 1 275 185 1,65 577,39 1254,86 0,08 505,97

2 534 318 1,70 1759,41 4311,46 0,22 2615,42

S10 1 301 162 1,66 444,14 1151,31 0,29 941,10

2 1041 338 1,80 2105,77 6069,15 0,44 17166,9

8.1.4. Zemin Bytmesi

Kayma dalgas hzndan zemin bytmesi aadaki bantyla bulunur (Midorikawa 1987).Bytmeler boyutsuzdur. Ak=68Vk-0,6



izelge 5. Her l noktasnda hesaplanan zemin bytmeleri

Serim No

Vs (m/s.)

Zemin

Bytmesi

Serim No

Vs (m/s.)

Zemin

Bytmesi

S1 329 2,09 S11 450 1,74

S2 337 2,06 S12 264 2,39

S3 367 1,96 S13 292 2,25

S4 330 2,09 S14 300 2,21

S5 359 1,99 S15 198 2,84

S6 393 1,88 S16 370 1,95

S7 352 2,01 S17 180 3,01

S8 406 1,85 S18 220 2,67

S9 318 2,14 S19 420 1,81

S10 338 2,06 S20 500 1,63

8.1.5 Zemin Hakim Titreim Periyodu Yerin baskn periyodu anakaya zerindeki zemin ktlesinin serbest salnma gemesi halindeki periyot olup ,zemini oluturan katmanlarn dinamik zelliklerine baldr (Aytun, 2001). Dayanml zeminin zerinde kalan dayanmsz birimlerin kalnlk ve kesme dalgas hzndan yararlanlarak bulunur.

T= (4hi/ VS)

Deprem annda, hasara en fazla neden olan zemin hakim titreim periyodu hesaplanrkan maksimum 30 m. derinlik baz alnarak hesaplanmtr.



izelge 6. Vs hzlar ve zemin hakim titreim periyotlar.

Serim No

Vs (m/s.)

Zemin hakim Titreim periyodu

(s)

Serim no

Vs (m/s.)

Zemin hakim Titreim periyodu

(s)

S1 329

0,36 S11 450

0,17

S2 337

0,35 S12 264

0,45

S3 367

0,32 S13 292

0,41

S4 330

0,36 S14 300

0,26

S5 359

0,22 S15 198

0,60

S6 393

0,20 S16 370

0,21

S7 352

0,22 S17 180

0,66

S8 406

0,29 S18 220

0,54

S9 318

0,30 S19 420

0,19

S10 338

0,23 S20 500

0,16

izelge 7. Zemin cinsine gre deprem iddeti art miktar.

ZEMN CNS

GRANT

ST

KRETAI

AMURTAI

SEL AKILI

AKIL -KURU KUM

GEVEK KUM

ALVYON AKILI

SEL KL

ALVYON KL

BALIK ZEMN

Eninen Dalga hzVs (m/sn)

1750 - 2870

1454 - 2363

600 - 2880

300 - 700

250 - 600

200 - 300

150 - 500

100 - 430

100 - 350

70 - 130

50 - 200

Younluk(gr/cm 3)

2,5 - 2,81

2,4 - 2,9

2,74 - 2,9

2,6 - 2,4

1,8 - 2,2

1,4 - 2,3

1,3 - 2,8

1,5 - 2,4

1,3 - 2,8

1,4 - 2,0

1,2 - 1,8

Deprem iddeti art miktar

0

0,46 - 0

1,34 - 0

1,9 - 0,9

1,95 - 1,17

2,29 - 1,64

2,55 - 1,44

2,74 - 1,35

2,85 - 1,71

3,05 - 2,35

3,41 - 2,11



9. ZEMNN VE KAYA TRLERNN JEOTEKNK ZELLKLER

Blgesel jeoloji verileri inceleme alannn jeolojisi, zemin ve kaya trlerinin jeoteknik zelliklerinin belirlenmesine k tutmutur. nceleme alanlarnda (1) Alt Triyas yal Emir Formasyonu (Trae), (2) Orta Triyas yal Elmada Formasyonu (Trael), (3) Alt Miyosen yal Hanili Formasyonu (Th), (4) Orta Miyosen yal Mamak Formasyonu (Tma), (5) Orta-st Pliyosen yal Glba Formasyonu (Tg) ve (6) Kuvaterner yal Alviyal keller (Qal) olmak zere 6 birim ayrt edilmitir.

Sondaj kuyularndan alnan UD, SPT ve karot numunelerinin jeoteknik zelliklerinin belirlenmesi amac ile laboratuvar deneyleri Akademi Jeolojik-Jeoteknik Sondaj Ltd. ti. Laboratuvarlarnda yaplmtr. Laboratuvar deneyleri srasnda izlenen yntem ksaca aada izelge 8de, laboratuvar sonular da EK 9da sunulmutur..

izelge 8. Yaplan deneyler ve standartlar. Deney Ad Adet Standart Doal Birim Hacim Arl Deneyi 18 TS-1900 Doal Su erii Deneyi 53 TS-1900 Ya Elek Deneyi 53 TS-1900 Atterberg Limitlerinin Deneyi 15 TS-1900

Hidrometre Deneyi 12 TS-1900

Tek Eksenli Basn Dayanm Deneyi 17 TS-1900 Eksenli Basn Dayanm Deneyi 5 TS-1900 Konsolidasyon ve ime Deneyleri 5 TS-1900

9.1. Toprak Zeminler

nceleme alanlarndan, 1, 2, 3, 4, 7 ve 13 nolu alanlarda Kuvaterner yal alviyal keler yer almaktadr. Bu alanlarda yaplan 10-15 metre derinliklerdeki sondajlarda, CL grubu sar kahve renkli az akll kumlu sert-ok sert siltli kil, SC grubu sar-gri renkli yumuak-sk akl, kum, kil karm, SC grubu sa

Documents

Mamak İlçesi Genel Jeoloji