Embed Size (px)
Citation preview
HISTORIA EKONOMII
WYKŁAD 4A
MERKANTYLIZM
Tomasz MUN
Antoyne de Montchrétien de Vateville
WNE UW
Semestr zimowy 2012/13
Wczesny okres przedklasyczny VIII w p.n.e. – XV w n.e.
Era przedklasyczna XV w n.e. – 1776
MERKANTYLIZM (1500-1750)
Tomasz MUN (1571-1641)
Antoyne de Montchrétien de Vateville
FIZJOKRATYZM (1750-80)
PREKURSORZY MYŚLI KLASYCZNEJ
nowe rynki zbytu: od „samowystarczalności” do „uwikłania w stosunki gospodarcze
inflacja – deprecjacja wartości pieniądza kruszcowego
nowe rynki zbytu: od „samowystarczalności” do „uwikłania w stosunki gospodarcze
inflacja – deprecjacja wartości pieniądza kruszcowego
niekorzyść dla wierzycieli i tych, którzy otrzymywali stałe dochody (ubożenie ludności)
korzyść dla producentów proces akumulacji kapitału
Okres poziom cen
„przed Kolumbem”
100
koniec XVI w 250
Lata 1673-1682
350
Renesans w kulturze
Emancypacja uczonych, rozwój uniwersytetów
Wielka rewolucja naukowa (Kopernik, Kepler, Galileusz, Kartezjusz, Newton)
Narodziny nowoczesnej myśli ekonomicznej
Sekularyzacja
rok 1517 – ogłoszenie 95 tez Marcina Lutra ◦ „Reformacja uczyniła każdego
własnym księdzem”
◦ „każdy stał się ekonomistą samego siebie”.
◦ Luter, Kalwin, Zwingli
2 czynniki „globalizacji Reformacji” ◦ wynalezienie druku w 1455 roku
◦ rozwój idei nacjonalistycznych
Prawo naturalne ◦ Nowa ideologia/podstawa funkcjonowania
struktur politycznych
Powstanie państwa narodowego ◦ Potrzeba sfinansowania aparatu państwowego
Zmiany struktury społecznej
Osłabienie miast
Osłabienie ośrodków basenu Morza Śródziemnego
Wzrost populacji krajów rozwijających się
Narodziny konkurencji
Zmiana procesu produkcji: przejście od systemu gildii do manufaktur
Powstanie klasy robotniczej
Antoyne de Montchrétien de Vateville
„Traité de l’oeconomie politique” (1615)
2 poziomy emancypacji analizy ekonomicznej
od wymiaru prywatnego do publicznego
od wymiaru duchowego/etycznego/normatywnego do wymiaru sekularnego.
Okres historyczny: ok.1500 - 1750
Nazewnictwo: Mirabeau, Smith
Źródłosłów ◦ MERCARI (wł.) – handlować ◦ MERCANTE (wł.) – kupiec ◦ MERCHANT (ang.) – kupiec
Zawartość literatury merkantylistycznej ◦ Praktyczne wskazówki ◦ Myśl ekonomiczna
Eksplozja ekonomicznych pamfletów
Tomasz Mun (1571-1641)
Bogactwo Anglii w handlu zagranicznym
Lobbing kupiecki
BOGACTWO – podstawowy problem
Źródła bogactwa – kruszec, bulionizm
Konkurencja państw o bogactwo jako
„gra o sumie zerowej”
Teoria dodatniego bilansu handlowego - Ex>Im
Bulioniści a merkantyliści właściwi Zakaz wywozu złota
Wymiana barterowa
Zasad bilansu kontraktowego (~offset)
prawo Kopernika-Greshama
1. Pobudzanie eksportu, zwłaszcza dóbr gotowych;
2. Zniechęcanie do importu, poprzez nakładanie ceł, kontyngentów, subwencji, podatków itd.
3. Dodatni bilans handlowy z każdym krajem
4. Wyjątki: zachęcanie do importu tanich surowców, z czasem: łączny dodatni bilans handlowy
5. Stymulowanie produkcji krajowej – ingerencja państwa w gospodarkę;
6. Ograniczanie konsumpcji krajowej;
7. Nacisk na niskie płace, które powodują konkurencyjność eksportu
8. Ochrona protekcjonistyczna nowych gałęzi produkcji oraz gałęzi ważnych ze względu militarnych i strategicznych.
HISTORIA EKONOMII
WYKŁAD 4B
FIZJOKRATYZM
/Francois QUESNAY/
WNE UW
Semestr zimowy 2012/13
Wczesny okres przedklasyczny VIII w p.n.e. – XV w n.e.
Era przedklasyczna XV w n.e. – 1776 MERKANTYLIZM
FIZJOKRATYZM (1750-80) Pierre BOISGUILLEBERT (1646-1714)
Francois QUESNAY (1694-1774)
PREKURSORZY MYŚLI KLASYCZNEJ
Prekursor fizjokratyzmu
Istota bogactwa
Ilościowa teoria pieniądza
Wolność handlu
Koncepcja depresji gospodarczej (fluktuacje cen zbóż) interwencja państwa
Dzieło: Tablica ekonomiczna 1758r.
Lekarz Ludwika XV
Nazwa „fizjokratyzm” PHYSIS – natura KRATOS – władza
Filozofia porządku naturalnego
pogląd, że funkcjonowaniem gospodarki rządzą prawa natury;
wykorzystanie praw natury w formułowaniu podstawowych praw ekonomicznych i zaleceń dla polityki gospodarczej.
1. Koncepcja porządku naturalnego
2. Praca produkcyjna, koncepcja dochodu czystego
3. Koncepcja obiegu dóbr /tablica ekonomiczna/
4. Polityka ekonomiczna
2 rodzaje praw:
1. Prawa naturalne człowieka wolność osobista jednostki
wolność gospodarcza
wolność do posiadania
2. Prawa pozytywne … a zadania ekonomisty
3 klasy społeczne
Klasa produkcyjna
(1)
rolnicy, górnicy, rybacy
Klasa właścicieli
(2)
król, duchowni, arystokracja
Klasa jałowa
(3)
rzemieślnicy, kupcy, służba
Rolnictwo jest źródłem wszelkiego bogactwa państwa i bogactwa wszystkich obywateli
(Quesnay)
Wolność gospodarcza: laissez faire, laissez passer! leseferyzm
Wolność gospodarcza: laissez faire, laissez passer! leseferyzm
Podatek „jedyny” 1/3 dochodu czystego
Wczesny okres przedklasyczny VIII w p.n.e. – XV w n.e.
Era przedklasyczna XV w n.e. – 1776 MERKANTYLIZM
FIZJOKRATYZM
PREKURSORZY MYŚLI KLASYCZNEJ
William PETTY
Bernard MANDEVILLE
Richard CANTILLON
David HUME
