Upload
vlerick-business-school
View
1.854
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
1
Mathieu WeggemanGent, 8 juni 2011
► Planning & control hebben hun beste tijd gehad
► Hoe dan wel? Dienend en vakdeskundig leiderschap!
Vlerick HR Day:
Leidinggeven aan professionals?
De boodschap voor kennisintensieve organisaties:
• Het “slechte” nieuws:professionals zijn niet te managen door het opleggen van regelsen procedures of door het toepassen van (proces)informatiesystemen(Mintzberg, 1979)
DELLE Ws=f(Tw) BOHICA
• Het goede nieuws:het energieniveau van professionals is een functie van demogelijkheid zichzelf te identificeren met de “values” (hogere doelen) van de organisatie
Vaak uitgedrukt in een “mission statement” of collectieve ambitie
2
Dominant managementparadigma: planning & control met behulp van verticale regels en procedures
- balanced score card- werkvoorschriften en protocollen- tijdschrijfsystemen- aan- en afwezigheidsregistraties- vakantiekaarten- afdelingsbudgetten- begrotingsrealisatieoverzichten- groepsplannen- voortgangsrapportages- functioneringsgesprekken- reisaanvraagformulieren- reisdeclaratieprocedures- inkoopbonnen en verantwoordings-
richtlijnen- regels voor het bezoeken van congressen,
symposia, studiebijeenkomsten- regelingen voor het ontvangen en
begeleiden van bezoekers- richtlijnen voor het spreken met de pers
- sleutelprocedures
- tekenbevoegdheden
- parkeer(plaats)regelingen
- arbo-rapportages
- salarissystemen met toepassingsaanwijzingen
- normgetallen voor aantal boeken, kopieën, secretaressen, cateraars e.d. per f.t.e.
- kerstkaart verzendingsprocedures
- macro’s voor brieven, verslagen, rapporten, slides
- taakomschrijvingen
- meldingsprocedures voor van alles en nog wat
- relatiemanagement richtlijnen
- kwaliteitsrichtlijnen en ISO 9000-circussen
- procedures voor het ‘leegschudden van het hoofd’ in databases
We gaan van een highWe gaan van een high--trust society naar een lowtrust society naar een low--trust society,trust society,en hoe minder vertrouwen, hoe harder de roep om transparantie
VERTROUWENvan het bevoegd gezag in de professionals
ROEP OM TRANSPARANTIEdoor het bevoegd gezag
veel
weinig
zacht hard
'Tell me'(narratief)
'Prove it to me'
Liefdevolle bureaucratieof: hypocratie
'Show me'
liefdevolle bureaucratieof hypocratie
zorgeloze organisatie of non-organisatie
3
Mathieu WeggemanGent, 8 juni 2011
► Planning & control hebben hun beste tijd gehad
► Hoe dan wel? Dienend en vakdeskundig leiderschap!
Vlerick HR Day:
Leidinggeven aan professionals?
Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden?Professionals verwachten dat leidinggevenden:
- samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen“Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen”
- medewerkers inspireren en betrekken bij de strategie- op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA)- outputduidelijkheid geven en feedback; durf te differentieren!- assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak
zoek samen het flow-gebied op- functioneren als hitteschild voor de ruis van ‘boven’- een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude hebben
A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him,
worse when they despise him.But a good leader, who talks little,
when the work is done, his aim fulfilled,they will say: We did it ourselves.
600 BC
4
Shared values genereren synergiezoekend samenwerkingsgedrag
“The key message to managers of professionals is: create meaning! Help your subordinates to find the excitement in their work. Doing this is the key to quality and productivity”
(Maister, 1985)
Personalvalues
Organizationalvalues
Shared values
HET GROTE MISVERSTANDITEM Wat professionals
belangrijk vinden:Wat managers denkendat professionals belangrijk vinden:
Interessant werk 1 5
Waardering en bevestiging 2 8
Betrokkenheid 3 10
Arbeidszekerheid 4 2
Goed salaris 5 1
Promotie- en groeimogelijkheden 6 3
Goede arbeidsomstandigheden 7 4
Persoonlijke loyaliteit 8 6
Tactvol optreden werkgever 9 7
Hulp bij problemen 10 9
BRON SYSTEMATICA (Management Team)
5
Wernemer 2.0 wil vooral kansen krijgen, zich prettig voelen en behulpzaam zijn
WAARDE PROTEST GENERATIE(>50)
GENERATIE X
35< x <50
PRAGMATISCHE GENERATIE
(<35)
Kansen krijgen 7.2 6.8 8.2
Intelligent zijn 6.8 6.5 7.8
Fanatiek zijn 4.4 5.5 5.7
Serieus zijn 7.5 6.2 6.9
Je prettig voelen 7.9 7.2 8
Hogerop komen 4.8 5.5 6.6
Ervaring 7.2 7.2 6
Spaarzaam zijn 6 4.4 5.1
Gezag hebben 7.6 7.1 6.2
Macht uitoefenen 5.2 3.9 5
Gewoon zijn 7.1 5.5 5.9
Behulpzaam zijn 7.2 6.5 7.4
Een nuchter persoon zijn 7.2 6 6.8
Erkenning krijgen 6.7 6.2 6.7
(Bron: dr. Aart Bontekoning)
Universum Student Survey 2009; 4500 eindejaarsstudenten WO/HBO
Wat maakt een baan aantrekkelijk?- 1 Uitdagend werk- 2 Professionele training en ontwikkeling- 3 Variatie in opdrachten
De top-3 is dus inhoudelijk, daarna komen:- 4 Creatieve en dynamische werkomgeving- 5 Vriendelijke werkomgeving (PPP)- 6 Goede balans tussen werk- en privéleven- 7 Leiders die mijn ontwikkeling ondersteunen- 8 Uitzicht op een hoog salaris in de toekomst- 9 Mogelijkheid om te reizen- 10 Goede reputatie van het bedrijf
"Uit onderzoek van werving en selectiebureau Ad Rem Young Consultants onder 527 hbo-ers en academisch afgestudeerden in februari 2009, bleek meer dan 50% binnen een jaar de eerste baan alweer te verlaten"
6
Collectieve ambitie van Naturalis
• Wij willen begrijpen en aan iedereen vertellen hoe de bewonderens-waardige verscheidenheid van de natuur is ontstaan; hoe die werkten moet blijven werken.
• Wij doen dat omwille van de natuur en de mens zelf die daar deelvan uitmaakt.
• Naturalis is een schatkamer van de natuur die laat zien dat de aarde toekomst heeft (kan hebben, moet hebben).
Fragmenten van collectieve ambities:
Disneyland “We give our customers an experience of happiness”
????? “We recognize that this is a unique time, when our products will change the way people work and live.
It’s an adventure and we’re in it together”
Holec “De nadruk ligt op ondernemingszin, zakelijk gerichte agressie en bereidheid tot persoonlijke inzet. Kennis en kunde zijn belangrijk, karakter en loyaliteit niet minder. Van fouten mag – maar ook: moet – worden geleerd”
Johnson & Johnson
“We believe our first responsibility is to the doctors, nurses and patients, to mothers and all others who use our products and services”
Philips Research
“Een research succes is pas een succes als het leidt tot een business succes”
7
De afdeling Volwassenen van een Ggz instelling:
De wereld is druk en jachtig.
Alles moet voortdurend groeien, groter en sterker worden.
Steeds meer mensen lopen daardoor vast en raken geestelijk in verdrukking. Mensen die daardoor en door hun geschiedenis niet goed meer weten waar hun leven over gaat.
Wij creëren ruimte voor mensen om te leren geestelijk zo gezond mogelijk te zijn en om het geestelijk welzijn van mensen te verhogen.
De Politie:
Waakzaam en dienstbaar staat de politie voor de waarden van de rechtsstaat.
Eisen te stellen aan een collectieve ambitie:Eisen te stellen aan een collectieve ambitie:
De collectieve ambitie:
- moet een maatschappelijk probleem oplossen, nieuwe kansen bieden of opkomen voor een groep.
- moet bijna onmogelijk zijn om te realiseren, het innerlijk vuur:het innerlijk vuur:I had a dream …
- moet lezen als poëzie, (de analyse voorbij)
- moet geschreven zijn voor en door de medewerkers
- moet door de leiding geïnternaliseerd zijn en enthousiast uitgedragen worden
8
Jack Welch Managers Matrix
Problem(coach, support,
train, assess)
Starperformer
Bandit(often: brilliant non-conformist)
“No-brainer”
Yes
Yes
No
No
A
Professional delivers promised results:
Professional fits with the desired values and behaviour:
A-B: “It takes several years to know whatbelongs above or below the line”.
B
STELLING
Zonder een op shared values gebaseerde collectieve ambitie, wordt de organisatie op den duur een eilandenrijk waar bureaucratie welig tiert en passie ver te zoeken is.
9
Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden?Professionals verwachten dat leidinggevenden:
- samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen“Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen”
- medewerkers inspireren en betrekken bij de strategie- op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA)- outputduidelijkheid geven en feedback; durf te differentieren!- assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak
zoek samen het flow-gebied op- functioneren als hitteschild voor de ruis van ‘boven’- een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude hebben
A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him,
worse when they despise him.But a good leader, who talks little,
when the work is done, his aim fulfilled,they will say: We did it ourselves.
600 BC
Sturen op rijkerijke output, tenzij ….
Input (wie) Output (wat)Throughput;werkproces
(hoe)ArbeidGrondstoffenKapitaalVragenKennis (= mensen)
Producten/dienstenProjectresultatenMilieueffectenReputatie/imageAntwoorden
HOE = de professionele autonomie van de vakmensWAT = de strategische autonomie van de manager
inputsturingthroughput- ofprocessturing outputsturing
10
POP versus PCSPOP versus PCS
WERKPROCES(HOE)
INPUT (WIE) OUTPUT (WAT)
- vanuit de staf (HRM/P&O)
- “Wat kan de organisatie voor mij doen?”
- Basisredenering: Als M over deze kennisbeschikt (= normatief), dan zal hij zijnwerkproces goed inrichten en dan zal deoutput de gewenste zijn.
- door de lijn
- “Wat kan ik doen voor de organisatie?”
- Basisredenering: Management mag zeggen wat er bereikt moet worden(strategische autonomie);de professional bepaalt hoe hij dat gaat doen.
POP PCS
TCS
Jonge professionals ambiëren het Het Nieuwe WerkenJonge professionals ambiëren het Het Nieuwe Werken
De 4 kenmerken van het Nieuwe Werken*:� De organisatie stelt medewerkers in staat om onafhankelijk van tijd en plaats te werken
� Management stuurt medewerkers op output / resultaat, tenzij …
� Arbeidscontracten met medewerkers zijn flexibel en tailormade (IAO’s)
� De organisatie zorgt er voor dat medewerkers vrij toegang hebben tot en gebruik kunnen maken van alle relevante kennis binnen en buiten de organisatie, (toegang tot kennis en info is belangrijker dan de positie in de structuur)
� De organisatie heeft een groot integratief vermogen (CA)* Gebaseerd op: Baane c.s., 2010
11
Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden?Professionals verwachten dat leidinggevenden:
- samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen“Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen”
- medewerkers inspireren en betrekken bij de strategie- op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA)- outputduidelijkheid geven en feedback; durf te differentieren!- assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak
zoek samen het flow-gebied op- functioneren als hitteschild voor de ruis van ‘boven’- een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude hebben
A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him,
worse when they despise him.But a good leader, who talks little,
when the work is done, his aim fulfilled,they will say: We did it ourselves.
600 BC
Door de steeds kortere halfwaardetijd van kennis, worden we op steeds jongere leeftijd minder goed in ons vak – als we niets doen.
VERWACHTE GROEIIN PERFORMANCE(verwachte bijdrage aan de organisatiedoelen)
HOOG
HOOG
LAAG
LAAG
HUIDIGE PERFORMANCE(huidige bijdrage aan de organisatiedoelen)
standaard ont-wikkeling van de kenniswerker
A
B
fase 3 fase 4fase 2 fase 1
STER TRAINEE
PRODUCTIETIJGER VERTELLER
- high potential- bijdragen: innovatieen productie
- al dan niet getalen-teerde probleemmaker
- bijdragen: innovatie en het voortdurendstellen van de waarom-vraag
- einde loopbaan alsprofessional
- bijdragen: non-coreen weet alles van vroeger
- gestabiliseerd- bijdrage: routine-matige productie
12
T-PROFIELHoe meer T-profielen, hoe meer state of the art de kennis binnen de organisatie
1 of 2 aanvullende disciplines op basisniveau breed leren
sup
erspecia
lisme
diep leren (state-of-the-art)
Neue Kombinationen
SKF Engineering & Research Centre
- Eerste 4-5 jaar: 100% in eigen (super)specialisme
- Daarna (maximale variant):* 40% met eigen (super)specialisme in monodisciplinaire afdeling, (efficiency)* 30% met eigen (super)specialisme in ‘vreemde’ afdeling, (innovatie)* 30% ontwikkeling van een nieuwe, aanvullende discipline in een daarin gespecialiseerde afdeling, (leren)
De lineaire ontwikkeling van de R-prof en de cyclische ontwikkeling van de I-prof
R-prof: ik doe wat ik kan!(knowledge push)
I-prof: ik zie waar het naar toe moet!(knowledge pull)
REFLECTIVEPRACTITIONING(Schön)
beginnendeprofessional
Eindeprofessionele loopbaan
SKILLEDINCOMPETENCE(Argyris)
DEFENSIVEROUTINES(Schön)
OVERADAPTATIE(Van Assen)
PIGEON HOLING(Perrow)beginnende
professional
reflective practitioning(Schön)
patroonherkenning(Simon)
patroondoorbreking(innovatie)
13
LEERCYCLUS
onbewust onbekwaam(ik weet niet dat ik het niet weet)
bewust onbekwaam(ik weet dat ik het niet weet)
onbewust bekwaam(ik weet niet dat ik het weet)
bewust bekwaam(ik weet dat ik het weet)
pigeon holing – skilled incompetence reflecteren
leren en innoverenroutinematig toepassen
(naar: Ayas, 1997)
I-prof
Differentiëren ten behoeve van flow (Mihaly Csikszentmihalyi - 1999)
Moeilijkheid van de taken:
Kennisniveau:
Hoog
Laag
Laag Hoog
AngstStress
zorg
spanning GebiedwaarinFLOWkan
optreden
routine
apathie
verveling
14
Differentieer naar generatie!Differentieer naar generatie!
Nu is belangrijk:Nu is belangrijk:• ‘lifestyle werk’
• kortlopende projecten
• herkenbare bijdrage(positie in kennisnetwerk)
• idem + sociale contacten
• afwisseling
• idem + regelcapaciteit
• > 40 uur = niet zo slim
‘Vroeger’ was belangrijk:‘Vroeger’ was belangrijk:• status
• langdurige carrière
• onderdeel groot geheel(positie in de structuur)
• inhoud van het werk
• vaste baan
• imago werkgever
• > 40 uur = betrokken
(naar: van Steensel, 2007)
Mathieu WeggemanGent, 8 juni 2011
► Planning & control hebben hun beste tijd gehad► Hoe dan wel? Dienend en vakdeskundig leiderschap!
Vlerick HR Day:
Leidinggeven aan professionals?
15
De professional heeft recht op differentiatie en managers moeten durven differentiëren
* Gelijke monniken, gelijke kappenWhat’s good for Peter must be good for Paul
* Niets is zo ongelijk als de gelijke behandeling van ongelijken(Galjaard)
“The only difference between a flowergirl and a lady,
is the way they are treated”.
The five f’s of the New Competitive Organization
Focussed better core business
Fast get rid of bureaucrazy
Flexible outward looking => innovative
Friendly people, planet, profit
Fun
‘If it’s no fun, nobody is going to do any of this’(Rosbeth Moss Kanter)
16
Een excellente manager van professionals:
- stuurt op output, tenzij …- is vakdeskundig en bescheiden- gaat uit van vertrouwen- geniet van de prestaties die geleverd worden door de
mensen die aan hem of haar zijn toevertrouwd- investeert in de ontwikkeling van een collectieve
ambitie- is constant op zoek naar collectieve flow