Mapa jako obraz ZiemiPiotr Siłka

Plan na dzisiaj

▪Mapa i skala

▪Obliczenia ze skalą

▪Rzeźba terenu

▪Prezentacja informacji graficznych na mapie

Mapa i jej elementy

▪ Mapa to obraz powierzchni Ziemi lub jej fragmentu (także innego ciała niebieskiego lub nieba) przedstawiony na płaszczyźnie i w pomniejszeniu, to znaczy w skali, przy użyciu odwzorowania kartograficznego.

▪ Rysując treść mapy, konieczne jest zastosowanie odpowiednich symboli kartograficznych (znaków umownych) określanych sygnaturami

▪ Elementy mapy

▪ Treść mapy

▪ Legenda

▪ Siatka kartograficzna

▪ Skala

XVI-wieczna Mapa Morska

Co to jest plan?

▪ Plan to obraz niewielkiego obszaru widzianego z góry przy zastosowaniu odpowiedniego pomniejszenia.

▪ Obszary nie większe niż 750 km2.

Skala mapy

▪ Skala liczbowa, liniowa i mianowana

▪ Generalizacja jakościowa i ilościowa

▪ Im większa liczba w mianowniku tym mniejsza skala mapy

▪ Im mniejsza skala mapy tym treść mapy bardziej uogólniona

Która skala jest większa?

Przekształcanie skali mapy

Skala liczbowa Skala mianowana Podziałka liniowa

1:100 000

1:150 000

Obliczenia: odległość rzeczywista

▪Jak odległość na mapie ma się do odległości w rzeczywistości?

1. Skala liczbowa - ile km stanowi 1 cm A) 1:3 000 000 B) 1:10 000 C) 1:250 000

2. Odległość na mapie mnożymy razy liczbę km. Np. 5 cm

A) ….. B) …… C) ……

Przedstawianie rzeźby tereny

▪ Metoda poziomicowa wykorzystuje poziomice czyli linie na mapach łączące punkty o tej samej wysokości nad poziomem morza

Z której strony jest najlepsze wejście na szczyt?

Przedstawianie rzeźby tereny

▪ Metody hipsometryczne wykorzystują także skalę barw oprócz poziomic.

Przedstawienie rzeźby terenu

▪ Metoda cieniowania - opracowano w oparciu o tzw. oświetlenie skośne. Przyjęto tu że rzeźba terenu otrzymuje światło z boku pod kątem 45°. cieniami o różnym natężeniu pokryte były stoki o danych ekspozycjach

Przedstawienie rzeźby terenu

▪ Numeryczne modele terenu – najnowsze metoda w której każdemu pikselowi jest przypisana określona wartość wysokości.

Metody prezentacji informacji geograficznych na mapach

Metody przedstawiania zjawisk na mapie zostały podzielone na dwie główne grupy:

▪ metody jakościowe,

▪ metody ilościowe.

Pierwsze z nich służą do przedstawiania cech jakościowych, czyli niemierzalnych, informujących jedynie o występowaniu danego zjawiska. Za pomocą tych drugich przedstawia się na mapach cechy ilościowe, czyli takie, które mówią o natężeniu danego zjawiska.

Metoda powierzchniowa

Polega na pokryciu fragmentów mapy odpowiednią barwą lub kreskowaniem (tzw. szrafowaniem). Stosuje się ją na przykład na mapach użytkowania ziemi, typów klimatu itp. Często za pomocą tej metody opracowane jest tło mapy, na którym przy użyciu innych metod przedstawia się pozostałe zjawiska.

ZADANIE:szukamy w atlasie

Metoda sygnaturowa

Zjawiska, które występują na niewielkich rozproszonych obszarach, można prezentować przy użyciu metody sygnaturowej, czyli rysowania na mapach znaków umownych bądź skrótów. Metodą taką przedstawia się na przykład występowanie surowców, rodzaje upraw, miejsca hodowli zwierząt itp.

ZADANIE:szukamy w atlasie

Metoda zasięgów

Linia zasięgu informuje o tym, że dane zjawisko ma miejsce w zaznaczonym obrębie, ale nie zawsze na całym terenie. Bardzo często obszar zasięgu oznaczony linią wypełnia się barwą. Metodę taką stosuje się do przedstawienia na przykład zasięgu występowania roślin, zwierząt itp.

Metoda izolinii

▪ Zjawiska występujące w sposób ciągły, ale zróżnicowany w przestrzeni można przedstawić za pomocą metody izarytmicznej, polegającej na wykreślaniu linii łączących punkty o tej samej wartości prezentowanego zjawiska.

Metoda kartogramu

▪ Metoda kartogramu polega na przedstawieniu za pomocą barwy (lub szrafu) zróżnicowania intensywności rozpatrywanego zjawiska w granicach pól podstawowych, którymi mogą być jednostki podziału terytorialnego (gminy, powiaty, województwa) lub pola geometryczne (kwadraty, trójkąty).

▪ Ilościowe wskaźniki charakteryzujące jednostki są poklasyfikowane w przedziały, którym przypisana jest skala barwna.

ZADANIE:szukamy w atlasie

Metoda kartodiagramu

▪ Metoda kartodiagramu polega na prezentacji wartości liczbowych zjawiska za pomocą wykresów wstawionych w konkretnym miejscu występowania charakteryzowanego zjawiska lub w środku obszaru, którego dotyczą.

▪ Diagramy pokazują wielkość i rodzaj przedstawianego zjawiska lub jego strukturę (np. udział procentowy poszczególnych składników zjawiska).

ZADANIE:szukamy w atlasie

Metoda kropkowa

Metoda kropkowa polega na rozmieszczeniu na mapie kropek (lub innego symbolu charakteryzującego przedstawiane zjawisko) o określonej wielkości. Wielkość kropek lub symboli odpowiada wadze danego zjawiska (czyli jego wartości liczbowej).

Powtórzenie

▪ Podstawowe cztery elementy mapy

▪ Jakie skale wyróżniamy

▪ Różnica między siatką geograficzną i kartograficzną

▪ Metody hipsometryczne

▪ Metody jakościowe prezentacji informacji na mapie

▪ Metody ilościowe prezentacji informacji na mapie

PRACA DOMOWA – jaka będzie odległość w cm między Warszawą a stolicą Twojego kraju jeśli mapa ma

skalę 1:10 000 000 https://www.dystans.org/

Odległość w rzeczywistości i cm

Powtórzenie

▪ Podstawowe cztery elementy mapy

▪ Jakie skale wyróżniamy

▪ Różnica między siatką geograficzną i kartograficzną

▪ Kierunki i stopnie szerokości i długości geograficznej

▪ Wyznaczanie współrzędnych geograficznych

PRACA DOMOWA – jaka będzie odległość w cm między Warszawą a stolicą Twojego kraju jeśli mapa ma skalę 1:10 000 000 https://www.dystans.org/

Odległość w rzeczywistości i cm

Google Earth