Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Matematika për Biznes II
( Ligjerata e dytë )
MA. Arsim Ajvazi
8.3 CERTIFIKATAT ME ZBRITJE TE THJESHTE
Ligjerata e II- të : Faqe 162-175 libri i bazë
Dt: 20/03/2015, Prishtinë
OBJEKTIVAT:
1. PERCAKTIMI I TERMAVE BAZE QE PERDOREN NE
CERTIFIKATAT ME ZBRITJE TE THJESHTE
2. GJETJA E SKONTOS SE BANKES DHE VLERES SE
PROCEDUAR
3. GJETJA E VLERES SE MATURIMIT
4. GJETJA E NORMES EFEKTIVE TE INTERESIT
5. TE KUPTUARIT E BONOVE TE THESARIT
8.3.1 PERCAKTIMI I TERMAVE BAZE QE PERDOREN NE
CERTIFIKATAT ME ZBRITJE TE THJESHTE
Çfare pame deri tani ishte qe M= P+I (Vlera e maturuar qe huamarresi kthen = Principal (Vlera e huase) + Interes.
Perkundrazi certifikatat e zbritjes se thjeshte jane certifikata ne te
cilat interesi i zbritet qe ne fillim (ne avance) shumes se huase.
Keshtu huamarresi nuk merr principalin por Vleren e Proceduar;ku:
Vlere e Proceduar = Principal – Interes.
Vlera e maturuar ketu, eshte vlera qe huamarresi duhet te paguaje
kur maturohet huaja dhe eshte:
Vlere e maturuar = Vlere e Proceduar + Interes.
Interesi per keto certifikata quhet skonto Bankare ose hjesht
Skonto. Ndryshe keto tip certifikatash quhen Certifikata te Interesit
ne Avance, per aq kohe sa interesi zbritet para se huaja ti jepet
huamarresit. Keto tipe borxhesh i marrin kryesisht studentet.
Nuk mund te thuhet se cili tip i borxhit eshte me i miri. Thjesht keto
jane menyra te ndryshme te huamarrjes.
LLoji i
Certifikates
Sasia e Huase Interesi Sasia qe duhet te
kthehet
Interes i
Thjeshte
Principal (Vlera
qe shkruhet aty)
+ Interes i Thjeshte = Vlere e
Matutuar
Skonto e
Thjeshte
Vlre e Proceduar + Skonto (Interes) = Vlere e Maturuar (Ajo
qe shkruhet aty)
Certifikata e Interesit te Thjeshte dhe Certifikata e Zbritjes se Thjeshte
Psh. ne nje Certifikate te Zbritjes se Thjeshte huamarresi firmosi nje
certifikate per $2000, por ai merr vetem $1850.
Diferenca $2000-$1850= $150 eshte interesi, por mund edhe te quhet
Skonto e Bankes .
Huamaresi duhet te ktheje ne daten e maturimit vleren $2000.
Kujdes: Interesi i tjeshte llogaritet mbi principalin, ndersa skonto e thjeshte
llogaritet mbi vleren e maturuar.
8.3.2 GJETJA E SKONTOS SE BANKES DHE VLERES SE PROCEDUAR
Formula eshte e ngjashme me ate qe perdorem per interesin e thjeshte,
por perdoren shkronja te ndryshme, sepse edhe idea eshte paksa e
ndryshme:
Skonto e Bankes = Vlere e Maturuar x Norme Skonto x Kohe
Ku: B= Skonto e Bankes
M= Vlere e Maturuar ( Vlera qe shenohet aty) D= Norma e Skontos
T= Kohezgjatja ne vite
P = Vlera e Proceduar ( Sasia e huase qe de facto merret ne dore)
ose ndryshe:
Kujdes: Te Certifikates se Interesit te Thjeshte; Interesi i Thjeshte
aplikohet ndaj Principalit (vleres qe shenohet aty) .
Te Certifikata e Zbritjes se thjeshte, Norma e Skontos se Thjeshte
aplikohet ndaj Vleres se Maturuar (asaj qe shenohet aty).
2 Shembuj:
8.3.3 . GJETJA E VLERES SE MATURIMIT
Ku:
M= Vlera e Maturimit (Vlera qe shenohet aty)
P= Vlera e Proceduar
D= Norma e Zbritjes
T = Koha ne vite.
Ne fakt: nga ku:
Shembull:
Kujdes: Norma e zbritjes prej 10% nuk eshte e njejte me normen e
interesit prej 10% sic tregohet ne shembulln me poshte.
Shembull:
8.3.4 . GJETJA E NORMES EFEKTIVE TE INTERESIT
Norma Efektive e Interesit quhet ndryshe % vjetore e interesit ose
Norma e vertete e Interesit: eshte norma e interesit qe llogaritet
bazuar ne sasine aktuale qe merret nga huamarersi.
dhe
Shembull :
Kujdes: Norma e Zbritjes (skontos) nuk eshte nje norme interesi qe
aplikohet nda vleres se proceduar (sasise se borxhit). Ajo aplikohet
ndaj vleres se shenuar ne certifikate.
8.3.5 . TE KUPTUARIT E BONOVE TE THESARIT
Shume institucione financiare dhe individe per
te siguruar parate qe i nevojiten blejne Bono
Thesari te emetuara nga Qeverite perkatese. Ne
vetvete Bonot e Thesarit jane te ngjashme me
Certifikakata e Zbritjes (Skontos) se Thjeshte.
Shembull :
8.4 ZBRITJA NE CERTIFIKATE PARA MATURIMIT
OBJEKTIVAT:
1. KONCEPTI I ZBRITJES NE NJE CERTIFIKATE
2. GJETJA E VLERAVE TE PROCEDUARA KUR BEHET
ZBRITJE (SKONTOHEN) TE CERTIFIKATAT E INTERESIT TE
THJESHTE
3. GJETJA E VLERAVE TE PROCEDUARA KUR BEHET
ZBRITJE (SKONTOHEN) TE CERTIFIKATAT E ZBRITJES SE
THJESHTE
Çertifikata eshte nje pergjegjesi ligjore e nje individi apo firme per
te paguar ne nje date te caktuar nje shume te caktuar.
Çertifikatat mund te blihen apo te shiten si cdo produkt tjeter. Ketu
tregohet se si mund te gjendet vlera e nje certifikate, para dates se
saj te maturimit.
8.4.1 KONCEPTI I ZBRITJES NE NJE ÇERTIFIKATE
Shume biznese lejojne qe klientet e tyre ne vend qe te blejne
produkte duke paguar cash, ata te leshojne certifikata premtimi.
Psh. Nje kompani qe prodhon Jahte, nje shites jahtesh; dhe nje
banke mund te bejne biznes keshtu:
1. Prodhuesi ia shet jahtin shitesit me pakice dhe pranon nje
certifikate premtimi ne vend te shumes cash.
2. Prodhuesi ka nevoje per cash, ne nje moment te caktuar, dhe ia
shet certifikaten bankes, para se ajo te maturohet.
3. Shitesi me pakice, paguan vleren e maturimit ne banke ne daten
e caktuar
Banka zbret nje vlere et caktuar nga vlera e maturimit te certifikates,
kur ben blerjen e saj nga prodhuesi.
Kjo pagese eshte interesi per numrin e diteve dhe quhet periudha e
zbritjes. Pagesa e caktuar nga banka eshte zbritja e bankes ose thjesht
Zbritje.
Norma e zbritjes eshte % e perdorur nga Banka per te gjetur zbritjen.
Procesi i gjetjes se vleres se Certifikates ne nje date te caktuar para se
ajo te maturohet quhet Zbritje e Certifikates.
Kujdes: Si tek Certifikatat e Interesit te Thjeshte, edhe tek Certifikatat e
Zbritjes se Thjeshte; behet Zbritja para se ato te maturohen; ne rastet
kur eshte e nevojshme.
8.4.2 GJETJA E VLERAVE TE PROCEDUARA KUR BEHET ZBRITJE
(SKONTOHEN) TE CERTIFIKATAT E INTERESIT TE THJESHTE
Sasia e parave qe aktualisht merr prodhuesi i jahteve ne momentin
e shitjes se certifikates eshte vlera e proceduar.
Banka me pas, mbledh vleren e maturuar nga ai qe ka leshuar
certifikaten (shitesi me pakice), kur vjen afati i maturimit. Keto
certifikata shiten zakonisht me Rekurse.
Kjo do te thote, qe banka merr rimbursim nga prodhuesi, nqse
shitesi me pakice nuk paguan banken kur certifikata maturohet. Ne
kete menyre banka eshte e mbrojtur nga humbja.
Shume banka refuzojne te blejne keto tipe certifikatash nqse ato
nuk kane rekurse. Mund te ndodhe qe norma me te cilen
zvogelohet (skontohet) nje certifikate te jete e ndryshme nga norma
origjinale e certifikates. Keshtu:
1.Ne fillim kuptohet certifikata e interesit te thjeshte duke gjetur:
a) Daten e leshimit te certifikates origjinale
b) Vleren e maturimit te certifikates origjinale
dhe
2) Me pas skontohet certifikata e interesit te thjeshte:
a)Gjeni periudhen e skontimit, qe eshte koha nga shitja e certifikates
deri ne daten e maturimit te saj
b)Gjeni skonton (zbritjen) sipas formules:
= Vlere Maturimit x Nore Skontoje x Peiudhe skontoje
c) Gjeni vleren e proceduar pas skontimit te certifikates origjinale ku
2 Shembuj:
Kujdes: Shpesh ndodh qe nje biznes te doje cash, dhe shet keshtu
nje pjese te llogarise se arketueshme perpara se ajo te maturohet.
Procesi quhet Faktoring dhe ata qe blejne llogarite e arketueshme
quhet Faktore.
Llogaritjet qe perfshihen ne faktoring jane te njejta me ato qe behen
per gjetjen e skontos (zbritjes)
8.4.3 GJETJA E VLERAVE TE PROCEDUARA KUR BEHET ZBRITJE
(SKONTOHEN) TE CERTIFIKATAT E ZBRITJES SE THJESHTE
1. Gjendet :
a)Data e maturimit te certifikates origjinale
b)Skontoja (Zbritja) e certifikates origjinale
c)Vlera e Proceduar
Vlera e maturuar ne certifikate eshte e shkruar aty dhe eshte vlera qe
duhet, ne hapin 2(b) si me poshte:
2. Gjeni Skonton (Zbritjen):
a) Gjeni periudhen e skontos qe eshte psh. numri i diteve nga
shitja e certifikates deri ne diten e maturimit.
b)Gjeni Skonton duke perdoruru formulen:
c)Gjeni vleren e proceduar pas skontimit te certifikat origjinale:
Kujdes: Ka 2 skonto te ndryshme ne kete problem: E para ndodh kur
firmoset certifikata origjinale. Skontoja e dyte ndodh kur certifikata shitet
para maturimit.
Shembull:
Pyetje ?
Faleminderit !