Dawne pola powierzchni

Opracował:Filip Dudewicz

Matematyka i historia

Pole powierzchni (potocznie nazywane powierzchnią figury lub polem figury) – jest miarą, przyporządkowującą danej

figurze określoną liczbę charakteryzującą jej rozmiar.

Czym jest pole powierzchni?

• milimetrów kwadratowych• centymetrów kwadratowych• decymetrów kwadratowych• metrów kwadratowych• arów (1 ar = 100m2)

• hektarów (1 hektar = 100 arów)• kilometrów kwadratowych

Dzisiaj w Polsce pola powierzchni figur określane są jednostkami miary w postaci:

Ale czy zawsze w Polsce obowiązywały takie jednostki, służące do obliczania pola

powierzchni figur?

Jedną z nich jest łan – który był jednostką podziału pól i służył pomiarom powierzchni i długości ziemi

przeznaczonej pod zasiewy.Obszar 1 łana odpowiadał powierzchni średniej

wielkości chłopskiego gospodarstwa. Łan dzielił się na zagony, te z kolei na skiby.

W dawnych czasach pola powierzchni obliczano stosując inne miary.

Zagon to długi, wąski pas zaoranego pola, składający się z kilku lub kilkunastu skib,

ograniczony równoległymi bruzdami, np. zagon buraków, zagon ziemniaków.

W dawnej Polsce pojęcie określające trudną do ustalenia powierzchnię ziemi uprawnej.

Morga (także mórg, jutrzyna) jest historyczną jednostką powierzchni używaną w rolnictwie.

Początkowo oznaczała obszar, jaki jeden człowiek mógł zaorać lub skosić jednym zaprzęgiem w ciągu

dnia roboczego (dokładnie: od rana do południa), a jej wielkość wynosiła – zależnie od jakości gleby,

zaprzęgu i narzędzi w Europie 0,33–1,07 hektara.

Pole powierzchni w dawnej Polsce mierzono też w

morgach

Stopa jako jednostka długości mierzy 288 mm,36 stóp kwadratowych to sążeń

Dla oznaczenia powierzchni stosowano również jednostki nazywane stopą

kwadratową

Sążeń kwadratowy ? dawna jednostka miary – wprowadzona w Rosji ukazem carskim 11

października 1835, w Królestwie Kongresowym w 1849. W Rosji obowiązywał do wprowadzenia w

1918 systemu metrycznego. Sążeń kwadratowy = 36 stóp kwadratowych oraz = 4,5522 m2.

Pomiarów dokonywano również za pomocą sążnia.

Jednostki miary, które stanowią ujednolicone miary do dzisiejszych czasów, zostały wprowadzone na

ziemiach zaboru pruskiego w 1872, a austriackiego 1876. Na terenie zaboru rosyjskiego można ich było

używać fakultatywnie od 1875.

W Polsce dawniej stosowano wiele systemów miar. Było to związane z wpływami ośrodków władzy i handlu i wynikało z konieczności

ujednolicenia miar stosowanych między innymi do poboru podatków i w wymianie towarowej.

W późniejszym okresie duża ilość systemów była wynikiem ujednolicania miar narzucanego przez zaborców na terenie zaborów.

Jednocześnie trwały starania o powszechne ujednolicenie miar, którego efektem było wprowadzenie jednostek metrycznych.

Dziękuję za uwagę.