T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

GRAFİK VE FOTOĞRAF

STRÜKTÜR

ANKARA, 2008

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarakyaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarındaamaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretimmateryalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeyerehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek vegeliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıönerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığındasatılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................iiGİRİŞ .......................................................................................................................................1ÖĞRENME FAALİYETİ–1 ....................................................................................................31.YÜZEY ÜZERİNE STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI ............................................................. 3

1.1. Strüktür ( İç Yapı ) ......................................................................................................31.1.1. Birim (Modül)........................................................................................................61.1.2. Bağ Elemanı ..........................................................................................................7

1.2. Tekstür (Dış Yapı) ........................................................................................................71.3. Strüktürel Düzenlemede Ritim Yön Oran Renk ........................................................... 9

1.3.1. Ritim .................................................................................................................... 111.3.2. Yön ...................................................................................................................... 121.3.3. Oran ..................................................................................................................... 121.3.4. Renk..................................................................................................................... 13

1.4. Kullanılan Araç Gereçler ........................................................................................... 16UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 17ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 20

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ..................................................................................................222. MEKÂNDA STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI .....................................................................22

2.1. Strüktür ve Tasarım.....................................................................................................26UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 37

MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 40CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................41KAYNAKÇA......................................................................................................................... 42

İÇİNDEKİLER

ii

AÇIKLAMALARKOD 211GS0006

ALAN Grafik ve Fotoğraf

DAL/MESLEK Ortak alan

MODÜLÜN ADI Strüktür

MODÜLÜN TANIMIStrüktür ile ilgili temel kavramların ve strüktüruygulamalarının yapılışının anlatıldığı öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/32

ÖN KOŞUL Doku modülünü başarmış olmak

YETERLİK Özgün strüktür uygulamaları yapmak

MODÜLÜN AMACI

Genel AmaçGerekli ortam sağlandığında öğrenci, özgün strüktüruygulamaları yapabilecektir.AmaçlarBu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortamsağlandığında öğrenci;1. Yüzey üzerine özgün strüktür çalışmaları yapabilecektir.2. Mekânda özgün strüktür uygulamaları yapabilecektir.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam: Grafik atölye ve laboratuvarları, sınıf, işletme,kütüphane, ev, bilgi teknolojileri ortamı vb.Donanım: Resim malzemeleri, kâğıt ve karton örnekleri,boyalar, çizim araçları, ahşap, metal, tekstil malzemeleri, atıkmalzemeler, sanat ile ilgili basılı ve görsel kaynaklar, çizimmasası, çizim tahtası.

ÖLÇME VEDEĞERLENDİRME

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verilenölçme araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendikendinizi değerlendireceksiniz.Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( test, çoktanseçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modül uygulamalarıile kazandığınız bilgileri ölçerek değerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Tasarım eğitiminin çalışma biçimini açıklamak gerekirse yüzeysel ve üç boyutluolarak iki açıdan ele alınabilir. Üç boyutlu çalışmaları “strüktüre” deyimi ile belirlemekyerinde olur. Strüktür, bir yapının biçimini belirleyen, onu ayakta tutan sistem kavramıdır.Evrendeki tüm atom ve moleküller, zaman içinde akıp giden karşılıklı bir etkileşim içindedir.Ancak dengede olabilmeleri için belirli bir strüktürel bütünlüğe ulaşmak durumundadırlar.

Hazırlanan bu modülde strüktür tanımları, strüktür çeşitleri ve strüktür uygulamalarıile ilgili konuları ele alacağız. Modül sonunda öğrendiğiniz bilgi ve becerileri sanat ile ilgilitüm alanlarda kullanabilir ve yaratıcı güçlerini ortaya koyarak gözlemlerini, izlenimlerini,duygularını, tasarım ve imgelerini sanat eğitimi yoluyla ifade edebilme, geliştirme yetisikazanarak strüktür uygulaması yapabilirsiniz.

GİRİŞ

2

3

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun tasarım atölyesi sağlandığında,yüzey üzerine özgün strüktür çalışmaları yapabileceksiniz.

Çevrenizdeki bitki ve hayvanlar üzerinde gözlem yaparak strüktür çeşitleriniinceleyiniz ve bulduğunuz, örnekleri arkadaşlarınızla tartışınız. Yaptığınızincelemelerle ilgili rapor hazırlayınız.

1.YÜZEY ÜZERİNE STRÜKTÜRÇALIŞMALARI

1.1. Strüktür ( İç Yapı )

Eş formların ya da birbirleriyle sık bağlantılı, benzer formların iki ya da üç boyutüzerinde tekrarlanmasından strüktür doğar. Başka bir deyişle strüktür, birimlerin bir arayagelmesiyle oluşan sistemler bütünüdür. Herhangi bir objenin iç yapısal dokusu anlamındadır.

Doğaya bakıldığında da görüleceği gibi strüktürü meydana getiren birimlerin biçimlerive bir araya geliş sistemleri işlevsel bir zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Buna örnek olarakinsan iskelet yapısı ve arı peteğini verebiliriz.

Resim 1.1: Arı peteğinde strüktürel yapı

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

AMAÇ

ARAŞTIRMA

4

Yılan iskeletinde birim biçimler, bağlantı sistemleri ve birimlerin büyükten küçüğedoğru sıralanması yılanın sürünmesine yarayan yaşamsal işlev ile ilgilidir.

Doğadaki strüktürel yapı, çeşitlilik bakımından da oldukça zengindir.

Resim 1.2: Doğadan strüktür örnekleri

5

Resim 1.3: Ihlara vadisi ve Kapadokya (doğal strüktür)

Resim 1.4: Mersin astım mağarası (doğal strüktür)

6

Tasarımcılar doğal strüktürü inceleyerek gözlem yaparak, bu bilgilerle yaratıcılıklarınıgeliştirerek yeni özgün ürünler ortaya çıkarır. Bu nedenden dolayı doğa, tasarımoluşturmada ilham veren en önemli kaynaktır.

Resim 1.5: Doğal strüktür örnekleri

Strüktür çalışmaları temel sanat eğitiminde en önemli bölümünü oluşturur. Öğrencidaha önceki öğrendiği konuları uygulayarak çevresindeki strüktür dünyasını keşfetmeyebaşlar ve doğada gördüğü strüktürlerde, kendi çalışmalarında kullanabilme olanaklarınıaraştırır.

1.1.1. Birim (Modül)

Birim, kelime anlamı olarak bir kümenin her elemanı veya bir çokluğu oluşturanvarlıkların her biridir.

Birim (modül), sistem içindeki elemanların bir arada yan yana, üst üste gelerek birbütünü oluşturabilmeleri için gerekli olan en küçük ortak ölçüdür. Strüktürde en temel sorunbirim bulmaktır. Birimler, belli bir düzen içinde çoğalarak bir bütünü yani strüktürüoluştururken çoğalma belli bir yerde tıkanırsa birimler arasında yanlış bir bağlantı vardemektir. Böyle durumlarda, birimlerin farklı bağlantı olasılıkları araştırılır. Bazen

7

birimlerin birbiri ile bir araya gelmelerini destekleyici başka elemanlar da kullanılır. Bunlarbağ elemanlarıdır.

1.1.2. Bağ Elemanı

Strüktür sistemini oluşturmak için birbirine benzer birim biçimlerin oluşturduğuformların arasındaki birleştirici öğelere bağ elemanı denir.

Strüktürde, yapıyı oluştururken sisteme hareket kabiliyeti sağlamak için bazıdüzenlemelerde bağ elemanı kullanılır. Bağ elemanlarını sistemde, fonksiyonel olarak önemli birişleve sahiptir. Aşağıdaki şekilde küp, birim elemanı; silindir ise bağ elemanı olarakkullanılmıştır.

Resim 1.6: Strüktürde birimlerin bir araya gelişine örnek

1.2. Tekstür (Dış Yapı)

Varlıkların dış yapı yani doku özelliklerine tekstür denir. Tekstürden strüktüregeçiş, aşama gerektirir.

Tekstüre büyüteç ile bakıldığında onu strüktür hâlinde görürüz. Strüktürü içindekibirimi (modülü) tanıyamaz olana kadar küçülttüğümüzde de yeniden tekstürü görürüz(Doku modülüne bakınız.).

8

Resim 1.7: Duvar taşlarının dokusal ve strüktürel görünümü (yapay strüktür)

Tekstür, strüktür, form, modül, sistem gibi elemanları birbirinden ayrı düşünmekmümkün değildir. Bir ağaca bakarken aynı anda kabuğun tekstürünü (dokusunu),yaprakların ve ağacın tüm formunu, su damarlarının ve dallarının strüktürünü, yapıelemanlarındaki modülü yani hareketi bir anda görürüz. Tekstür gibi modül ve strüktüre dedoğanın her parçasında rastlamak mümkündür (örneğin, sabun köpüklerinin arasındakibirleşme sistemleri veya sentetik sünger üzerindeki sistemler).

9

Resim 1.8: Sabun köpüğünde birimlerin (modüllerin) birleşimi

1.3. Strüktürel Düzenlemede Ritim Yön Oran Renk

Yukarıda da anlatıldığı üzere strüktür, birimlerin (modüllerin) belli kurallardoğrultusunda yüzey veya mekânda düzenlenmesidir. Strüktür çalışmasında kullanılacakbirim (modül) oluşturulduktan sonra yeteri kadar çoğaltılır.

Aşağıdaki resimde kare biçiminden oluşturulan birimin yapım aşamaları verilmiştir.

10

Resim 1.9: Kare biçiminden birim oluşturma aşamaları

Birimler (modüller) biçimlerin olanaklarına uygun olarak farklı şekillerde bir arayagetirilirken çoğalma işleminin istenildiği kadar devam ettirilebilmesi gerekir.

Aşağıdaki resimde, kare biçiminden oluşturulan birimler (modüller) çoğaltılarak farklıdüzen oluşturma amacıyla yapılan deneme alıştırmaları verilmiştir.

11

Resim 1.10: Oluşturulan birimlerden farklı düzenleme örnekleri

Eğer çoğalma işlemi sırasında belli bir noktada sorunla karşılaşılırsa sistemde yanlışbir bağlantı var demektir. Çoğalmada sorunla karşılaşıldığı zaman yaratıcı düşünceyle yenibağlantı denemeleri yapılmalıdır.

Modüllerin çoğalma işleminde sanatsal bir çalışma oluşturmak için ritim, yön, oran,renk ilkeleri gibi bazı kuralları dikkate almak gerekir.

1.3.1. Ritim

Bir veya birden fazla birimin belirli bir sistem ile tekrar etmesi sonucunda oluşankavrama ritim denir. Ritim, tasarımda tekrar ilkesi olarak da adlandırılabilir. Strüktüreldüzenlemede modüller benzer tekrarlarla oluşturulur.

Aşağıdaki her iki uygulama, tekrar ilkesi ile hazırlanmış ritmik düzenleme örnekleridir.Her iki uygulamada ayrıca siyah-beyaz (zıtlık) dengesi kullanılmıştır. Birinci uygulamadabirim, karedir. İkinci uygulamada ise birim, kare ve dikdörtgendir.

12

Resim 1.11: Tekrar ilkesi ile hazırlanmış ritmik düzenlemeler

1.3.2. Yön

Birimlerin bir araya gelişinde yön olgusu, görüntüye farklılık katar. Bunun yanı sıraayrıca çalışmaya hareket ve dinamizm kazandırır. Aşağıdaki resimlerde külah birimi ile yönfarklılığı dikkate alınarak iki farklı strüktür çalışması yapılmıştır.

Resim 1.12: Aynı birimden, yön farklılığı dikkate alınarak oluşturulmuş iki farklı düzenleme

1.3.3. Oran

Strüktürel çalışmalarda, zaman zaman kullanılan oran, yönde olduğu gibi çalışmayahareketlilik kazandırır.

Aşağıdaki çalışmada, farklı büyüklükteki üçgenlerden yön ve ritim dikkate alınarakbir düzenleme oluşturulmuştur.

13

Resim 1.13: Üçgen birim oran, yön, ritim farklılığı dikkate alınarak oluşturulmuş çizgiselstrüktür

1.3.4. Renk

Birimlerin bir araya gelişlerinde ortaya çıkan yapıya renk olgusuyla dinamizm katılır.

14

Resim 1.14: Renkli strüktürel düzenlemeler

15

16

Resim 1.15: Strüktürde siyah-beyaz dengesi

1.4. Kullanılan Araç Gereçler

Üç boyutlu strüktür çalışmalarında kâğıt, kolay katlanabilir bir malzeme olduğu içintercih edilir. Bunun yanında atık malzemeler (kutular, kapaklar vb.), tekstil malzemeleri,ahşap malzemelerden de yararlanılır. Bu malzemelerin içinden belirlenen birim biçimler(modüller), seçilen malzemenin, saydamlık-donukluk, bükülebilirlik-bükülemezlik gibiözelliklerine göre yapıştırma, geçirme, çakma ile sabitlenerek ya da başka malzemelerlebirlikte bağ elemanı kullanarak birleştirilir.

17

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda oluşturulan birimlerden tekrar ilkesine uygunolarak belirlenen yüzey üzerine strüktür çalışmasını yapmış olacaksınız.

Resim 1.16: Tekrar ilkesine uygun ritmik strüktürel düzenleme

Kullanılacak araç gereçler mukavva, siyah ve beyaz fon kartonu, kurşun kalem, silgi,cetvel, pergel, makas, maket bıçağı, kâğıt delme aleti, yapıştırıcıdır.

UYGULAMA FAALİYETİ

18

İşlem Basamakları Öneriler

15 cm x 15 cm ölçüsünde mukavvadan bir kare çizerekkesiniz.

Atölye önlüğünüzügiymeyi unutmayınız!

3 cm x 3 cm ölçüsünde 13 adet beyaz, 12 adet siyah fonkartonundan kareler kesip mukavvanın üzerine aralarındaboşluk kalmayacak şekilde yapıştırınız.

Temiz ve düzenliolunuz. Eşit bölmeyedikkat ediniz.

Aşağıdaki resimdeki gibi 1 cm yüksekliğinde 15 cmgenişliğinde bir dikdörtgen çizip üzerinde birer cm’lik 15 tanekare olacak şekilde kaleminizle işaretleyiniz.

Temiz ve düzenliolunuz. Eşit bölmeyedikkat ediniz.

Bu dikdörtgenlerden 26 tanesini beyaz kartondan, 26 tanesinide siyah kartondan çizip kesiniz.

Strüktüreldüzenlemede ritim,yön, oran, renkolgusunu dikkatealınız.

Bu dikdörtgenleri işaretlediğiniz yerlerden sırasıyla içe vedışa katlayınız.

Düzgün katlamayadikkat ediniz.

19

En son parçaları yüz yüze gelecek şekilde yapıştırarakkapatınız.

Yapıştırma işleminiözenle yapınız.

Elde edilen 7 kenarlı yıldızı beyaz zemin üzerine beyaz, siyahzemin üzerine siyah yıldız gelecek şekilde yapıştırınız.

Yıldızların üst üstegelmesine dikkatediniz.

Daha sonra beyaz ve siyah yıldızların içine ikinci aynırenkteki yıldızları yapıştırınız.

Estetik bakış açısınaönem veriniz.

Beyaz ve siyah kartondan kâğıt delme aleti ile çapı 0.5 cmölçüsünde daireler kesiniz ve beyaz daire siyah yıldızın, siyahdaire beyaz yıldızın köşelerine gelecek şekilde yapıştırarakstrüktür çalışmasını tamamlayınız.

Uygulama sırasındasorun ilekarşılaşırsanızöğretmeninizdenyardım alınız.

20

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Aşağıdaki soruların yanındaki boşluklara, yargı doğru ise büyük harflerle D;yanlış ise Y harflerinden birini yazınız.

1. ( ) Bir yapının çeşitli bölümleri arasında orantıyı sağlamak için kullanılan birime ölçüdenir.

2. ( ) Strüktürün en temel öğesi birimdir.3. ( ) Strüktür çalışmaları sadece üç boyutludur.4. ( ) Birbirine benzer birim biçimlerin oluşturduğu formların arasındaki birleştirici öğelere

dış yapı denir.5. ( ) Tasarımcılar, doğal strüktürü inceleyerek gözlem yaparlar ve bu bilgilerle

yaratıcılıklarını geliştirerek yeni özgün ürünler ortaya çıkarırlar.6. ( ) Varlıkların dış yapı yani doku özelliklerine tekstür denir.7. ( ) Kompozisyon, öğelerin bir sistem içinde, ilkeler bağlamında bir araya getirilmesidir.8. ( ) Strüktür, aydınlatma, ısıtma, ambalaj, oyuncak, yapı ve mobilya sanayinde önemli bir

yer tutmaktadır.

Not: Cevap anahtarınız modülün sonundadır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

21

UYGULAMALI TEST

Sizler de biriminizi oluşturup, yüzey üzerine strüktürler düzenleme çalışmaları yapınızve çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileriEvet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi ?

2. Malzemeyi temin ettiniz mi?

3. Çizim araçlarını doğru, uygun kullandınız mı?

4. Strüktürde kullanacağınız biriminize karar verdiniz mi?

5. Biriminizi oluştururken ölçüyü dikkate aldınız mı?

6. Benzerlik-farklılık ilişkisine dikkat ettiniz mi?

7. Birimleri çoğaltarak birleştirirken doğru ilişkiler kurmayadikkat ettiniz mi?

8. Strüktürü oluştururken ritim, yön, oran ve renge dikkat ettinizmi?

9. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?

10. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

11. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor. “Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.

Cevaplarınızın tamamı “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz.

22

ÖĞRENME FAALİYETİ–2

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında mekândaözgün strüktür uygulamaları yapabileceksiniz.

Günlük hayatta kullandığımız eşyalarda strüktürün yerini araştırınız.Bulduğunuz örnekler üzerinde arkadaşlarınızla tartışınız.

2. MEKÂNDA STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI

Temel sanat eğitiminde öğrenci, daha önceden form ve doku çalışmalarındaöğrendiklerini strüktür çalışmalarında uygulayarak doğadaki strüktür örneklerini kendiçalışmalarında doğru olarak uygulama olanağını öğrenir. Bu çalışmaları yaparken seçtiğibirimi üç boyutlu hâle getireceği malzeme seçimini doğru yapmayı öğrenirken ayrıca değişikmalzemelerin özelliklerini (sertlik-yumuşaklık, katlanabilirlik vb. gibi) analiz etme imkânıda bulur. Bu araştırma safhasında en öğretici alan, doğanın kendisidir. Doğada var olanstrüktürel olanaklardan, kendi çalışmalarından yararlanırken elindeki örnek üzerinde, birim-sistem ve malzeme özelliklerini doğru analiz etme olanağı bulur ve hangi birimlerin hangimalzeme ile oluşturulabileceğini de öğrenmiş olur.

Mekânda strüktür çalışmaları mimari özellik taşır. Strüktür daha önce de söylediğimizgibi birimlerin, birim ve bağ elemanlarının belli kurallar doğrultusunda bir araya gelerekoluşturduğu bir sistemler bütünüdür. Yüzey üzerinde strüktür düzenlemelerinde olduğu gibimekânda strüktür çalışmalarında da yön, oran, ritim ve renk olgusu dikkate alınmalıdır.Yüzey üzerinde strüktür çalışmalarında, oluşturulan birimin, yeterince çoğaltılıp belirlenenyüzey üzerinde devamlılık oluşturacak şekilde ritim, yön, oran ve renk unsurlarına dikkatedilerek düzenlenmesi amaçlanmıştır. Mekânda strüktür çalışmalarına denge unsuru da dâhilolmaktadır. Mekânda oluşturulacak düzenlemede birimler, sadece yüzeyi kaplayacak şekilde,yan yana gelebilir. Üst üste, bir merkezden çoğalarak oluşan düzenlemelerde, dengeunsurunun önemi ortaya çıkmaktadır.

ÖĞRENME FAALİYETİ–2

AMAÇ

ARAŞTIRMA

23

Resim 2.1: Çizgisel strüktürel düzenlemeler

Resim 2.2: Kare birimlerle küresel düzenleme

Bu tür çalışmalarda birimlerde birlik ve beraberliğin sağlanabilmesi için eklemeler veçıkartmalar yapılabilir. Bu düzenlemeler yapılırken strüktüre farklı bakış noktalarındabakıldığında ilginç olması, dikkati çekmesi, estetik yani güzel olması düşünülerek birimlerinbağlantıları hesaplanmalıdır.

24

Resim 2.3: Dinamik etkili çizgisel strüktür

Resim 2.4: Dinamik etkili çizgisel strüktür

25

Resim 2.5: Düzgün altıgen birimi ile düzenlenmiş dairesel strüktürel çalışma

Resim 2.6: Külah birimi ile hazırlanmış üç farklı strüktürel çalışma

26

Resim 2.7: Yuvarlak birimlerle yapılmış strüktürel çalışma

2.1. Strüktür ve Tasarım

Tasarımcılar doğal strüktürü inceleyerek gözlem yapmışlar ve bu bilgilerleyaratıcılıklarını geliştirerek yeni özgün ürünler ortaya koymuşlardır. Ürünün işlevsel oluşu,seri üretime uygunluğu, ucuz olması tasarımcının yaratım aşamasında dikkate alacağıhususlardır.

Tasarımda strüktür konusunun yeri ve önemi büyüktür. Tasarımcılar bu sayede yeniyaratma olanakları bulurlar. Strüktür çalışmalarından yola çıkılarak yapılan tasarımlar,günümüzde fonksiyonel olarak da birçok alanda yer almaktadır. Aydınlatmalarda, ısıtmada,ambalajda, oyuncaklarda, yapı ve mobilyada, mimaride, takı vb. birçok alanda strüktürelprensipler kullanılarak özgün tasarımlar yapılmaktadır.

Aşağıdaki fotoğraflarda ev içi dekorasyonunda kullanılan eşyaların tasarımındastrüktürel düzenlemeden yararlanılmıştır.

27

28

29

Resim 2.8: Dekorasyonda strüktürün kullanımı

30

Aydınlatma sektöründe günümüzde amaca hizmetten ziyade estetik görünümön plana çıkmıştır.

Resim 2.9: Aydınlatmada strüktürün kullanımı

31

Takı tasarımında da strüktürel düzenlemeler fazlasıyla yer almaktadır.

Resim 2.10: Takıda strüktürün kullanımı

32

Aşağıdaki birinci fotoğrafta kubbenin tasarımında; ikinci fotoğrafta ise tavandadekoratif amaçlı bir tasarım yer almaktadır.

Resim 2.11: İç mimaride strüktürün kullanımı

33

Strüktürel çalışmalar sadece fonksiyonel kullanım amaçlı sektörlerle sınırlı değildir.Heykel, resim, seramik, grafik gibi sanat alanlarında da strüktürel çalışmalar yer almaktadır.

Resim 2.12: Heykel sanatında strüktürün kullanımı

34

Resim 2.13: Resim ve seramik sanatlarında strüktürün kullanımı

35

Resim 2.14: Grafik sanatlarında dijital ortamda hazırlanmış strüktürel çalışma

36

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda yeni bir birim oluşturarak mekânda özgünstrüktür çalışmasını yapmış olacaksınız.

Resim 2.15: Çizgisel, durağan etkili strüktürel çalışma

37

UYGULAMA FAALİYETİ

Kullanılacak Araç Gereçler Beyaz karton Renkli pipetler Kurşun kalem, silgi Cetvel Makas, maket bıçağı, kâğıt delme aleti

İşlem Basamakları Öneriler

5 cm x 5 cm ölçüsünde kartondan kare çizerekkesiniz.

Atölye önlüğünüzü giymeyiunutmayınız.

Aşağıdaki ölçüleri dikkate alarak orta kat yeri vedelinecek yerleri kaleminizle işaretleyiniz.

Eşit bölmeye dikkat ediniz.

Mavi noktalardan delme aleti ile pipetleringeçeceği boyutta delikler açınız.

Orta kat yerlerini (kırmızı kesik çizgi ile

Temiz ve düzenli olunuz.

UYGULAMA FAALİYETİ

38

gösterilen) maket bıçağının tersi ile fazlabastırmadan cetvel yardımı ile iz yapınız.

Alttaki şekilde görüldüğü gibi katlayınız.

Resim 2.15’teki gibi pipetleri kartondaoluşturduğunuz deliklerin içinden geçirerekçalışmanızı tamamlayınız.

Strüktürel düzenlemede ritim, yön,oran, renk olgusunu dikkate alınız

39

UYGULAMALI TEST

» Estetik bakış açısına önem veriniz.

» Uygulama sırasında sorun ile karşılaşırsanız öğretmeninizden yardım alınız.

Sizler de farklı birimleri kullanarak (Hazır birimlerden de faydalanabilirsiniz.),mekânda strüktürel düzenlemeler yapınız ve çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğinegöre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileriEvet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi?

2. Malzemeyi temin ettiniz mi?

3. Çizim araçlarını doğru uygun kullandınız mı?

4. Strüktürde kullanacağınız biriminize karar verdiniz mi?

5. Biriminizi oluştururken ölçüyü dikkate aldınız mı?

6. Benzerlik-farklılık ilişkisine dikkat ettiniz mi?

7. Birimleri çoğaltarak birleştirirken doğru ilişkiler kurmaya dikkatettiniz mi?

8. Strüktürü oluştururken ritim, yön, oran ve renge dikkat ettiniz mi?

9. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?

10. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

11. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor. “Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız

Cevaplarınızın tamamı Evet ise modül değerlendirme faaliyetine geçiniz.

40

MODÜL DEĞERLENDİRMEModül sonunda kazandığınız yeterliği aşağıdaki uygulamayı yaparak değerlendiriniz.

Yüzey veya mekânda strüktür çalışmalarından birine karar vererek birimleriniziçalışmanıza uygun olarak belirleyip (Hazır birimlerden de yararlanabilirsiniz.) özgünstrüktürel düzenlemeler oluşturunuz ve çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçütlerine göredeğerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileriEvet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi ?

2. Malzemeyi temin ettiniz mi?

3. Çizim araçlarını doğru uygun kullandınız mı?

4. Strüktürde kullanacağınız biriminize karar verdiniz mi?

5. Biriminizi oluştururken ölçüyü dikkate aldınız mı?

6. Benzerlik-farklılık ilişkisine dikkat ettiniz mi?

7. Birimleri çoğaltarak birleştirirken doğru ilişkiler kurmaya dikkatettiniz mi?

8. Strüktürü oluştururken ritim, yön, oran ve renge dikkat ettiniz mi?

9. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?

10. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

11. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor. “Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.

Tamamı Evet ise diğer modüle geçebilirsiniz.

MODÜL DEĞERLENDİRME

41

CEVAP ANAHTARLARIÖĞRENME FAALİYETİ–1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 D

CEVAP ANAHTARLARI

42

KAYNAKÇA

AKÇADOĞAN Irmak İnan, Temel Sanat Eğitimi ve Dijital Ortam, EpsilonYayınevi, İstanbul, 2006.

IŞINGÖR Mümtaz, Erol ETİ, Mustafa ASLIER, Resim1 Temel Sanat Eğitimi Resim Teknikleri Grafik Resim, Ankara, 1986. EROĞLU Kadriye, Yayınlanmamış Temel Sanat Eğitimi Ders Notları,

İstanbul, 2008. GÖKAYDIN Nevide, Temel Sanat Eğitimi , MEB Yayınevi, Ankara, 2002. KUM İlknur, Yayınlanmamış Temel Sanat Eğitimi Ders Notları, İstanbul,

2006. Sabiha Gökçen Anadolu Kız Meslek ve Kız Meslek Lisesi, Grafik Bölümü

Öğrenci İşleri, İstanbul. BALCI BAYTEKİN Yusuf, Nuran SAY, Temel Sanat Eğitimi, YA-PA

Yayınları, İstanbul. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi36/gokaydin.htm www.bio.unc.edu...labtubulin%20structure. www.miamidade.gov www.bio.unc.edu...labtubulin%20structure.jpg

KAYNAKÇA