Metalografik Numune Hazrlama Yöntemleri

7/25/2019 Metalografik Numune Hazrlama Yntemleri

1/11

METALOGRAFK NUMUNE HAZIRLAMA

YNTEMLER

BMS Bulut Makina Sanayi ve Ticaret Ltd. ti.kitelli Organize Sanayi Blgesi Dolapdere Sanayi Sitesi

Ada 4 No : 7-9 Baakehir/ STANBULTel : +90 212 671 02 24 / 25 Faks : +90 212 671 02 26

Web :www.bulutmak.com E-mail :[email protected]
http://www.bulutmak.com/http://www.bulutmak.com/http://www.bulutmak.com/mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]://www.bulutmak.com/


2/112

1 NUMUNE HAZIRLAMA YNTEMLER .............................................................................................. 31.1

Numune Hazrlama lemi Amalar................................................................................................... 3

1.2 Numune Hazrlama Anlay ............................................................................................................... 31.2.1

Sistematik Olarak Numune Hazrlama ........................................................................................ 31.2.2 Tekrarlanabilirlik ......................................................................................................................... 3

1.2.3 Doru Mikroyap ......................................................................................................................... 3

1.2.4 Kabul Edilebilir Numune Hazrlama Sonular ........................................................................... 31.2.5

Dk Maliyetli Numune Hazrlama ........................................................................................... 4

2 METALOGRAF NUMUNELERNN HAZIRLAMA LEMLER..................................................... 42.1 Metalografide Numune Seimi ........................................................................................................... 42.2

Numune Kesme lemi ........................................................................................................................ 4

2.3 Bakalite Alma ...................................................................................................................................... 5

2.4

Zmparalama ve Parlatma.................................................................................................................... 6

2.5 Dalama .............................................................................................................................................. 63

DKME DEMRN METALOGRAFK ETD N HAZIRLANMASI........................................... 74 elik Malzemelerin Metalografi in Hazrlanmas .................................................................................. 85

Alminyum ve Alminyum Alamlarnn Metalografi in Hazrlanmas ............................................. 10


3/113

1 NUMUNE HAZIRLAMA YNTEMLER

1.1 Numune Hazrlama lemi Amalar Numune ana parann zelliklerini tamaldr. Tm yapsal elementler olduu gibi kalmaldr. Yzeyde izik ve deformasyon olmamaldr. Yzeyde hi bir yabanc madde olmamaldr. Numune dz, przsz ve son derece yanstc olmaldr.

Numune bana en uygun ilem maliyeti salanmaldr. Tm numune hazrlama ilemleri %100 tekrarlanabilir olmaldr.

1.2 Numune Hazrlama AnlayMetalografik numune hazrlamada ama numunenin -ister metal isterse seramik, sinterlenmi karbr veyadier bir kat malzeme olsun gerek yapsn aa karmaktr. Bunu gerekletirmenin en kolay yolusistematik bir yntem uygulamaktr. Ayn malzemeyi srekli ayn durumda incelemek isteneceindennumune hazrlama sonular tekrarlanabilir olmaldr.

1 2 1

Sistematik Olarak Numune Hazrlama

Numune Hazrlama birok malzeme iin gerekli olan kesin kurallar takip eder. Ayn zelliklere(sertlik ve

sneklik) sahip farkl malzemeler benzer ekilde davranrlar ve numune hazrlama esnasnda ayn sarfmalzemelerin kullanmn gerektirirler.

1 2 2

Tekrarlanabilirlik

Bir numune hazrlama yntemi bir kez gelitirilip ayarlandnda, yntem her uygulandnda ayn malzemeiin ayn sonular vermelidir. Bu, yksek standartlarda ve ayn kalitede sarf malzemesi gerektirir. Bir diernemli faktr ise numune hazrlama parametrelerinin kontroldr. Bu parametreler:

Devir hz ve yn Numune zerine uygulan yk Andrc ve yalayc tipi ve miktar

Numune Hazrlama SresiNumune Hazrlamada bu faktrler ilem sonunda elde edilen sonucu kesin ve nemli ekilde etkiler. Birokfaktr otomatik ekipmanlar ile kontrol edilebilir ve ayarlanabilir.

1 2 3

oru Mikroyap

Bizim ilgilendiimiz, teorik olarak, bize analiz edeceimiz yapnn tam grntsn gsteren bir numuneyzeyini incelemektir. Mkemmel bir hazrlama ileminden aadakileri elde etmeyi bekleriz:

Deformasyon iermeyen yzey izik iermeyen yzey Kopma boluklar iermeyen yzey

Yabanc element iermeyen yzey Bulama iermeyen yzey Kabart veya kenar yuvarlanmas iermeyen yzey Is hasar iermeyen yzey

Ancak mekanik hazrlama yntemi kullandnzda, yukarda bahsedilen koullar elde etmek neredeyseimkanszdr. Optik mikroskopla gzlemlenemeyen minimum bir hasar mutlaka olacaktr. Bu minimum hasarinceleme sonularn etkilemez. Bu sadece ok az hasar ieren neredeyse mkemmel yzey, genel olarak isedoru mikroyap olarak tanmlanr.

1 2 4

Kabul Edilebilir Numune Hazrlama Sonular

Sadece bir ka zel durumda doru yapy elde etmek gereklidir. Birok incelemede, hafif izikler veya azoranda kenar yuvarlanmas nemli deildir. Bu durumda ihtiyacmz olan kabul edilebilir sonular eldeetmektir. Bitmi yzey sadece analiz iin gerekli olduu kadar iyi olmak zorundadr. Bunun dndauygulanacak herhangi bir art hazrlama kademesi sadece numune hazrlama maliyetini artracaktr.


4/114

1 2 5

k Maliyetli Numune Hazrlama

Bitmi yzeyde olmas gereken zellikler dnda, bizi ilgilendiren bir dier konu da numune hazrlamaileminin ortalama maliyetidir. Numune hazrlama sresi, operatr sresi ve tm hazrlama ilemi srasndakullanlan sarf malzemeler maliyet zerinde etkisi olan faktrlerdir.

En ucuz sarf malzemeleri numune bana her zaman en dk fiyat gstermezler. Her bir rnn mr vetabi ki o rn sayesinde elde edilen yzeyin kalitesi fiyatla balantldr. Mesela, eer sadece yzeyden daha

fazla malzeme alnd iin Kaba Zmparalama kademesi seilirse, takip eden nce Zmparalamakademesinin sresi bir nceki ilem sonucu oluan deformasyonu gidermek iin daha uzun tutulmakzorunda kalnabilir. Bu, toplam ilem sresi ve maliyeti hesaplanrken gz nnde bulundurulmaldr.

2 METALOGRAF NUMUNELERNN HAZIRLAMA LEMLER

Metalografi incelemesinin amac, incelenmesi istenilen metal yada alamm, optik mikroskop ve elektronmikroskobu gibi aygtlardayaplarn oluturan faz, tane, kalnt (enklzyon) vb. nesnelerin tr, byklk,

biim ve dalmlarn bunlarn her biri hakknda istenilen bilgileri gerektiinde lerek belirleyebilmektir.

2.1 Metalografide Numune Seimi

Aada sralanan konular incelenmek isteniyorsa enine kesit alnmaldr. Karbonlama derinlii ve bu blgenin i yaps Korozyon derinlii ve bublgenin i yaps Karbonsuzlama derinlii ve bublgenin i yaps Kaplama kalnl ve bublgenin i yaps Yzey kusurlar derinlii, Kalntlarn kesit alandaki dalm, Yzeyden merkeze i yap deiiklikleri,

Boyuna kesitlerde ise genellikle u konular incelenir, Isl ilemin i yapda oluturduu deiimler,

Plastik deformasyon sonucu oluan tane biimi deiimleri, Kalntlarda,plastik deformasyon sonucu oluan deiimler, yapda textur oluup olumad.

2.2 Numune Kesme lemiPrensip olarak, kesme ilemi, numunede en az snma ve en az deformasyon meydana getirmeli, malzemekaybn minimum tutmaldr (zellikle kk paralarda nemli). Bunun iin, zellikle kesme ilemlerindenumune srekli bir ekilde zel bir sv ile soutulmaldr. Bu sv numunenin korozyonunu nler, malzemeile kesici takm arasndaki srtnmeyi azaltr ve en nemlisi malzemenin snmasna izin vermez.Her malzemenin belirli zellikleri dahilinde kullanlan kesme talar farkldr.Kesme ilemi yaplacak malzemeye bal olarak, farkl bileimlerdeki kesme diskleri gerekebilir.

Malzemenin sertlii ve sneklii kesme diski seimini etkilemektedir. Seramikler veya sinterlenmikarbrlerin kesme ilemi, metal ya da bakalit balayc iinde elmas andrclar kullanlarak yaplmaldr.Demir bazl malzemeler iin, genel olarak bakalit balayc iindeki alminyum oksit (Al2O3) andrckullanlr. Ayrca daha sert demir bazl malzemeler iin kbik baron nitrr (CBN) artan bir ekildekullanlmaktadr. Demir d malzemelerin kesme ilemi bakalit balayc kullanlan silisyum karbr (SiC)diskler kullanlarak yaplr.Elmas kesme diskleri ierdikleri balayc trne gre ikiye ayrlrlar - metal balaycl kesme diskleri ve

bakalit balaycl kesme diskleri. Her ikisi de son derece sert malzemelerin kesme ilemleri iin kullanlr.Seramikler gibi daha krlgan malzemeler iin metalik balayc kullanlr. Bakalit balayc ise sinterlenmikarbrler gibi malzemelerin kesme ilemi iin kullanlr.CBN kesme disklerinde sadece bakalit balayckullanlr ve beyaz dkme demir gibi ok sert demir esasl malzemelerin kesme ilemi iin uygundur.

Bu disklerin kesme karakteristikleri balaycnn zelliklerine gre farkllk gsterir. Balayclarsertliklerine veya andrcy diskte tutabilme veya atabilme kabiliyetine gre snflandrlabilirler. "Sert"kesme diskleri andrc tanelerini "yumuak" disklerden daha iyi tutarlar. "Yumuak"kesme diskleri sert,


5/115

krlgan malzemeleri kesmek iin kullanlr, nk yumuak balayc koptuka yeni, keskin andrctaneleri salanm olur. Sert balaycl kesme diskleri, yumuak ve snek malzemelerin kesme ilemi iinkullanlmaldr. Ek olarak, sert balayc ieren kesme diskleri daha ekonomiktir, nk daha yava eskirler.

Belli bir malzeme iin doru kesme diskini semek olduka nemlidir. Sadece uygun kesme diski dkdeformasyon ve dzgn yzey elde etmenizi garanti eder. Kesme ileminden sonra daha iyi bir yzey,gerekli olan numune hazrlama sonularn daha hzl elde etmenizi salar.

NK: Normal Korund: Demir ve elik mamullerin genel amal talanmasnda,SCG: Silisyum Karbr: Sert maden ularn bilenmesinde, cam sanayinde ve zel amal talamalarda,EKW-EKR: Edel Korund: Sertletirilmi eliklerin, hz eliklerinin ve zel eliklerin talanmasndakullanlr.

l aral 75mm aptan800 mm apa kadar Ta ykseklii 6mm den 250mm ye kadar Kum tane irilii 16 mesh den 120mesh e kadar

2.3 Bakalite Alm a

Kalplama, uygulamada yaygn olarak bakalite alma olarak anlmaktadr. Kalplama ilemi bakalite almaolarak anlan scak kalplama yannda souk kalplamay da kapsar.Kalplama, hazrlama ileminin kolayca yaplmasn salamak, mikroskobik incelemede mkemmel dz biryzey elde etmek ve eli kimyasallardan bir lde korumak alarndan nemlidir. Kimi numuneler,

byklk ve geometrik olarak uygunsa, kalplama yaplmadan hazrlanabilir ve mikroskopta incelenebilir.

BULUCUT-1BULUCUT-2 BULUCUT-3 BULUCUT-4 BULUFINE

BULUMOUNT-1 BULUMOUNT-2 BULUMOUNT-3


6/116

2.4 Zmparalamave ParlatmaZmparalama ve Parlatma Kalplanm numunelerin (az saydaki durumda ise, plak baz numunelerin)mikroskobik incelemeye uygun hale getirilmesi iin parlatlmas gerekir.

Parlatma ileminin temel amac, yzey przlln azaltmak suretiyle, iyi yanstan bir yzey eldeetmektir. Bu nedenle metal mikroskoplarndanumune yzeyinden yansyan nlar incelenir. Parlatmakla,ayn zamanda daha nceki ilemler srasnda yzey blgesinde oluan deformasyon blgenin azaltlmashedeflenmektedir. Bu bakmdan, parlatma ileminin her admnda daha ince andrclar kullanlmaktadr.Parlatma ileminde uygulanan kuvvet ve makinann dnme hz her admda azaltlr.Genel olarak parlatmay, kaba ve ince zmparalama ve kaba ve son parlatma olarak ayrmak mmkndr.Zmpara aamasnda, ounlukla kullanlan andrclar SC (ve doal alumina-korund-, magnetit, kbik bornitrr) esaslmetal zmpara katlardr. Halbuki parlatma ilemi andrcnn zel olarak dardan katlmasile (pasta, sprey veya zelti halinde) malzemeler iin farkllk gsteren zel kumalar zerindegerekletirilir.Gerek zmparalama ve gerekse parlatma ilemlerinin el yardm ile veya otomatik cihazlar yardm ileyaplr.Kaba zmparalama, kesilen yzeylerin ilk dzleme ilemidir. nce zmparalama ise parlatmaya hazrlkilemidir. Zmparalama esnasnda yaplabilecek hatalarn daha sonraki admlarda dzeltilmesi imkan

olmad iin, bu ilem esnasnda ok dikkatli allmaldr. Otomatik cihazlar dnda, el ile zmparalamayapldnda, numunenin her bir zmparann yzeyine eit basmasna, yzeyde sadece o zmparaya aitiziklerin bulunmasna, bu iziklerin tek bir dorultuda olmasna, numunenin zmparaya tek ynl olaraksrlmesine, ilemin akan su altnda yaplmasna, zmpara deitirirken numunenin, ellerin ve zmparanniyice ykanarak bir sonraki adma kaba zmpara tozunun tanmamasna ve sonraki zmparann 900dikdorultuda uygulamasna dikkat edilmelidir.Her zmpara adm sonunda numune yzeyinin gzle kontrol edilmesi uygundur. Zmparalama srasnda,numunenin uzun sre slak braklmasndan kanlmaldr. Zmparalama ilemini parlatma takip eder.Parlatma, zmparalanm yzeyin bir dner disk zerindeki kuma zerine uygulanan andrc partikllervastas ile andrlarak yaplr.Andrc olarak, ounlukla Al2O3kullanlmakla beraber elmas,krom oksit, magnezyum oksit, demir oksit

de kullanlmaktadr. Srtnmeyi azaltmak iin bir eit yalayc da kullanlr. Elmas kullanlmas halindeya esasl yalayclar, almina ve dier andrclar kullanlmas haline ise su tr yalayclar kullanlr.Andrclarn boyutsal bykl kaba veya son parlatma admna gre deiir. Kaba parlatma adm 1mikrona kadar olup almina ve elmas ok kullanlan andrclardr.Elmas, almina, magnezyum oksit, demir oksit, krom oksit ise son parlatma admnda kullanlr. Kumalar,

parlatlacak malzemeye gre eitlilik gsterir; bilardo uhas, ipek, kadife, naylon gibi kumalar bumaksatla kullanlmaktadr. Parlatma srasnda numune ile andrc (kuma) arasnda srtnmeden ilerigelebilecek snmay engellemek iin su, ya gibi yalayclar kullanlr. Parlatma ilemi parlatma makinasile yaplr.Birden fazla numuneyi ayn anda otomatik kafada parlatlacaksa bu durumda numunelerin ayn tr olmasgerekir; nk parlatma parametreleri malzemeden malzemeye deimektedir. Parlatma ilemi

tamamlandnda, numunenin yzeyi ayna gibi parlak olur. Parlatma ilemi sonunda yzey deterjanl su ileykanr, alkolle temizlenir vehava pskrtlerek kurutulur.zel elektrolitik parlatma cihazlarnda belirli akm ve voltajda belirli kimyasal zeltiler iinde yaplanelektrolitik parlatma ilemi sonucunda son derece dzgn-temiz bir yzey elde edilir. Farkl fazlarnzeltiden farkl miktarlarda etkilenmesi (yzey kabartsna yol aar ve yksek bytmelerde fokus

problemi yaratr) ve kalntlarn dklmesi bu usuln dezavantajdr. Sertlikleri farkl olan fazlar ierenalamlarn parlatlmas da baz zorluklar arzeder. Bu tr malzemelerde, kabarkbir yzey grnts oluur.Bu tr etkilerden kanmak iin, titreimli (vibrasyonlu) parlatma sistemleri kullanlmaktadr.

BULUPOL-2 BULUPOL-3BULUPOL-4


7/117

2.5 DalamaDalama (Etching) Parlatma ilemi sonucunda elde edilen yzey baz malzeme parametrelerinin incelenmesiasndan uygundur. Parlatlm yzeylerde yaplabilecek baz inceleme trleri unlardr:Kalnt incelenmesi,Dkme demirlerin trnn belirlenmesi ve grafit younluu snflandrlmas,atlak incelemeleri,Porozite incelemeleri,Baz ikici fazlarn dalmlarnn incelenmesi,Bazkaplamalarn incelenmesi, vb.Fakat parlatlm yzeyler eit miktarda yansttndan yapnn detaylar gzlenemez; bunu salamakiin yapda kontrast oluturmak gerekir; bunun iin dalama yaplr.

3 DKMEDEMRNMETALOGRAFKETDNHAZIRLANMASI

Genellikle dkme demirlerdeki incelemeler grafit paracklarnn biim ve byklklerini belirlemekamacyla yaplr. Bu nedenle grafit paracklarnn svanp, yzeye yaylmadan, krlp kopmadan veyerlerinden kp boluk brakmadan dkme demirin yzeyinin hazrlanmas gerekir. yi hazrlanmnumunelerde grafitler gri-kahve renktedir, iyi hazrlanmam olanlarda grafitler bulank ve karadr.

Dkmlerden numune alrken mmkn olduu kadar el testeresi kullanlmaldr. Kesici disk kullanldndasoutma svs bol olmaldr. Kesilmi numune eer elle tutulacak kadar kk deilse monte edilmelidir.Monte ileminden nce numune her trl pislik ve yadan temizlenmelidir.

Dkme demirin kaba zmparalanmasnda deiik zmpara numaralarna sahip diskler kullanlr. Diskdakikada 300-400 devir dnerken numune aa yukar ve dardan merkeze doru kaydrlr. Istmaynlemek iin soutma suyu kullanlr. Kullanlan zmpara katlar (120-320mesh SiC). Genellikle zmparakadnda birinden dierine geite450-900aras birayla dndrlmelidir. Olanaklar iinde bu ilemsrerken bir nceki zmparalamadan kalan iziklerin giderilip giderilmediine mikroskop altnda baklr.nce zmparalamada, kaba zmparalamadan kalan izikleri gidermek iin yaplr. Daha ince taneliSiCzmparalaryla (400-600mesh SiC) yaplr. Bol soutma suyu kullanlr. Elle zmparalama yaplacaksa

numune tek ynde, ileriye giderken bastrlr, geriye gelirken hafife ekilir. Bu ilem tm izikler bir yndeoluncaya dek srer. Her aamada numune bol akarsuda ykanr, alkolle alkalanr. Varsa ultrasonictemizleyici ile temizlenir. 600 meshlik zmparalamadan sonra yaplan ince zmparalamann son aamas oknemlidir. nk grafitin zedelenmesi kopmas burada olur. Bu aamada 800 mesh SiCzmpara kadkullanarak zerine fazla yk gelmeden zmparalama ilemine devam edilir.

Dkme demirlerin parlatlmasnda 1m ve 0,25m luk elmas pasta kullanlr. Kaba taneli elmas pastalardkme demir iin uygun deildir. Parlatmada kullanlan kumalar uzun kavl olursa bir nceki aamadaoluan izikleri gidermede etkilidir. Fakat grafit paracklarn da yerlerinden koparr. Ksa kavllar ise grafit

paracklarn yerlerinde kalmasn salar ama izikleri gidermez.Uygulamada yapay kadife kumalarkullanlr. Bunlar ilk nce baka bir numune ile 5-6dk bo altrlr. Dkme demirin parlatlmasnda diskdakikada 300 devri gememelidir. Kuma zerine elmas pasta ve yalayc etkisi gsteren sv eit dalacakekilde uygulanr. Numune diskin dnme ynnn tersine dndrlr. ri ve kaba grafitli yaplar daha fazla

basn uygulanarak parlatlr. Bu n parlatma 1-2dk srer. Parlatma sonras numune alkolle temizlenir,zerine aseton dklr ve scak havada kurutulur. Eer byk bytme ile resim alnacaksa bu durumda birde en ince almina ile parlatlr.(500devir/dk diskte15-20sn. sre ile). Numune alkolle temizlenir, zerineaseton dklr ve scak havada kurutulur.Grafitlerin byklk, biim ve dalm incelenecekse dalamadan

yap incelenir.Ana yap incelenecekse dalama zorunludur.Dkme demirlerde %3 pikral ya da %4nital iledalanrsa iyi sonu verir. Perlitli gri dkme demir, kresel dkme demir ve temper dkme demirler iin

pikral en iyi dalaycdr. Feritli dkme demirlerde, ncelikle tane snrn belirlemekiin nital daha iyidalaycdr. Pikral grafiti etkilemez ancak grafit nitali emebilir ve iebilir. Yksek kromlu dkme demirlerelektrolitik parlatma yntemiyle parlatlr. (Katod olarak platin, anod olarak numune kullanlr.Sre 2dkolup; akm younluu (0,15-0,30A/cm2dir).

Dkme demir malzemelerde grafitin eklini veya dalmn incelemek iin parlatma yapmakyeterlidir.


8/118

Ferritik-perlitik lamel grafitli dkme demir mikro yaps

(400x bytme ile baklmtr).

4

elik MalzemelerinMetalografi in Hazrlanmas

Kesilip montelenmi ya da elle tutulabilir monteye gerek olmayan paralar, metalografik inceleme iin ilkbata zmparalama ileminden geerler.

Her andrma ilemi bir bozunum katmann gidermek amacyla yapldndan her aamada bozunumukatmann giderecek bir andrc bykl seilmelidir. Ya dzleme uygulanarak numune yzeyindenanp kopan paracklar, ortamdan uzaklatrlr. Bu yaplmad takdirde krlp kopan paracklar yzeyeyapr ve kalnt grnm olarak yanl yorumlara yol aar. Bu nedenle bu ilem srasnda mutlaka suaktmak gerekir. Zmparalama ileminin her aamasnda bir nceki aamada oluan iziklerin giderilipgiderilmedii denetlenmelidir.Genellikle zmpara kadnda birinden dierine geite 450-900aras birayla dndrlmelidir.Orta zmparalamada genelde SiC ieren zmpara katlar kullanlr.Kaba dzlemeden gelen numune 400-600mesh byklnde SiC katlaryla dnen bir disk zerinde zmparalanr. Zmparalama yn kabazmparalamann izlerine dik ynde olmaldr.


9/119

nce zmparalama da sert malzemeler iin 800-1000, yumuak malzemeler iin 1200 meshlik SiC zmparalarkullanlr.

Parlatma ileminin amac olabildiince dzgn, iziksiz ve ayna grnmndebir yzey oluturulmasdr.Kaba parlatmada genellikle malzemenin sertliine gre (rnein sert metallerde 12m, sert olmayan metalmalzemelerde 9 m,alminyumda 3m byklnde) elmas tozu ile yaplr. Ancak elmas tozu ok pahalolduundan bilhassa sonradan dalanacak yzeylerde sert oksit tanecikleri (Al2O3, Cr2O3) kullanlr. Kaba

parlatma iin 5dk yeterlidir. Sonra numune bol su ile ykanmal iyi parlatlm bir numune kaba parlatmasonras buulu bir ayna grnmnde ve tamamen dzgn olmaldr.

nce parlatma yzey przllnn minimuma (sert metallerde 6m alminyumda 1m) indirilip parlakbir yzey elde edildii safhadr. nce parlatmada demir alamlar iin kullanlan andrc alminyumoksittir ama elmas pastada kullanlmaktadr.

Gerek ilk gerekse son parlatma ileminin yapld kuma kapl yatay diskler saat ynnn tersine dner.Numune diskin dn ynnn tersine birynde dndrlerek parlatlr. Andrc olarak elmaskullanldnda ok iyi sonu alnr. Elmas viskoz bir svda pasta halindedir. Elmas+viskoz sv+boyamaddesi bir enjeksiyon tpnn ierisinde bulunur. Buradaki elmas belli bir tane boyutundadr. Boya

maddesi bu tane boyutlarnn diskte karmamas iin kullanlr. rnein; mavi 1m, yeil 3m, sarmtrakkahverengi 6 m. Kullanm srasnda elmas pasta kk miktarda uha zerine srlr ardndan yne birmiktar parlatma svs uha zerine srldkten sonra parlatma ilemine balanr.

Parlatma ileminden sonra dalama ilemine gelinir. Elle dalama olduka basittir ancak tecrbe gerekir. Suveya alkolle ykanarak temizlenmi numune yzeyini dalayc iine batrmak ve ierde ngrlen kimyevireaksiyon bitene kadar numuneyi hareket ettirerek tutulmaldr. Dalama bitince numune abucakdalaycdan karlp lk suda ykanmal, sonra etil alkol ile alkalanmal ve hava akmnda kurutulmaldr.Mikro dalamada eliklerin ince dalama ilemi olanlarn yaplarn genellikle kaba dalamaincelemeleriyle grlebilecek bytmelerden daha yksek bytmelerde (50x) incelemek zere yaplandalama ilemidir. Dnm sonucu oluan stenit, ferrit, perlit, martenzit, vb gibi fazlar, karbrleri

nitrrleri, ve mikroskop altnda inceleyerek belirlemek, tane bykl gibi nicelikleri belirlemek byleceeliin i yaps hakknda bilgi edinmek mikro dalama ile salanr. Mikrodalama ilemi iin aadakikoullar dikkate alnmaldr.

Dalama taze hazrlanm ayrala yaplmaldr. Dalama ayracn dalama srasnda kartrlmaldr. Her para iin dalama sresi farkldr. Elektrolitik dalama yaplamas gereken durumda 6 Vluk bir pil yeterlidir. Elektrolitik dalamada numune daima anot olarak balanmaldr. Saf su kullanlmaldr.

ou zaman metanol etonol yerine kullanlabilir. Dalama bittikten sonra zerinden her trl asit uzaklatrlmaldr. Nital: 100ml etenol +, 2-10ml nitrik asit

Pikral: 100ml etenol +, 1-5ml HCl +, 1-4g pikrik asit


10/1110

Malzeme :Dk Alaml elik

MicrologueA 01

Metod No. :

Kesme: BULUCUT-1

Kalplama: BULUMOUNT 1 BAKALTE ALMA VE BAKALT TOZU

MekanikHazrlama:

BULUPOL 3 ZIMPARALAMA VE PARLATMA CHAZI (OTOMATK KAFA)

ParametreYzey Andrc Sv

Kuvvet/Num.Sre,

DnmeHz,

Dnme

lem (N) dak. rpm Yn

Kaba Zmparalama220-400

Su 25N5 dk veya

dzelenekadar

350 TersZmpara SC

Orta

Zmparalama

600Su 25N 4 dk 350 Ters

Zmpara SC

nce Zmparalama800

Su 25N 4 dk 300 TersZmpara SC

Kaba Parlatma9m Elmas

Suyu20N 4 dk 270 Ters

uha Elmas

Orta Parlatma6m Elmas


uha Elmas

Final Parlatma3m Elmas


uha Elmas

Dalama: %3 Nital

5 Alminyum ve Alminyum Alamlarnn Metalografi in Hazrlanmas

Bu malzemenin metalografik incelemesi tane boyutu belirleme, faz deerlendirmesi, imprteler ve mekanikhatalarn kalite kontrolnde kullanlr.

Alminyum ve alminyum alamlarnda incelenecek duruma gre malzeme kesimi yaplmaldr. rnein;hadde ekillendirme ileminin tane yapsna olan etkisi incelenmek isteniyorsa, hadde ynne paralelnumune alnmaldr. Bakalite alma ileminde kullanlacak bakalitler genelde fenolik reinelerdir. nce levhave folyo eklinde olan numunelerde epoksi reine kullanlmaktadr.

Alminyum numune daha sonra zmparalama ilemi iin sras ile 220, 500, 1200, 2400 meshlik SiC ierenzmparalama katlaryla sulu zmparalama ilemi yaplmaktadr. Bir zmpara kadndan dierine geitenumune 900olarak ters evrilmelidir. Bylece bir nceki zmparalama ilemindenkalan iziklergiderilmektedir. Ayrca zmparalama ileminde bir zmpara kadndan dierine geite numune, su ileykanmal ve hava akmyla kurutulmaldr. Bylece yzeyde kalan alminyum tozlar giderilmi olur. Dahasonra, eer malzemenin tane yapsn incelenecekse ilk nce parlatma ilemine geilir. Parlatma ilemini

yine dner diskte elmas pasta kullanarak yapmaktayz. Parlatma ileminde numunemizi en son kizmparalama ynnde yapmaktayz. Parlatma srasnda dikkat edilmesi gereken art ise numuneyi tutarkenfazla yk uygulamamalyz. Fazla yk uygularsak numune snabilir ve i yapda deiiklikler olabilir.Parlatma ileminde kullanlan malzeme, elmas pasta (3m) dir. Numune ayna grnmnde olduunda

parlatma ilemine son verilir. Daha sonra numune bol suda ykanr ve hava akm ile kurutulur. Eer


11/11

numunenin makro yaps incelenecekse elektro dalama ilemi uygulanr. Bunun iin elektro dalamazeltisi hazrlanr. 52ml HF (%48 Hidroflorik Asit) + 973ml Saf su. Eer malzemekalnsa uygulanan voltajve sre daha yksek olur. Eer numunenin mikro yaps incelenecekse parlatma ileminden sonra elektro

parlatma ilemine geilir. Bunun iin ayr bir elektro parlatma zeltisi hazrlanr. 62ml Perklorik Asit(%60) + 700ml Ethanol + 100ml Gliserin + 137ml Saf Su. Her numune iin elektro parlatmadan sonranumune bol suda ykanr ve hava akmnda kurutulur. Gerek makroyap gerekse mikroyap incelemelerindenumuneye optik mikroskoptan baklr.

Numune dalandktan sonra optik mikroskopta inceleme yaplr.

Eer numunenin yzeyindeki deiimleri incelemek istiyorsak parlatma ileminden sonra numune % 10HNO3+ % 90 H2O makro dalayc zeltisinin iine daldrlr ve bir sre beklendikten sonra karlr.Daha sonra numuneyi tekrar su ile durulayp kurutulur ve yzeyinde deiimler incelenir.

Malzeme : Dkme Alminyum Malzeme

MicrologueA 03

Metod No. :

Hazrlama Metodu:

Kesme: BULUCUT-1

Kalplama: BULUMOUNT 1 BAKALTE ALMA VE BAKALT TOZU

MekanikHazrlama:

BULUPOL 3 ZIMPARALAMA VE PARLATMA CHAZI (OTOMATK KAFA)

ParametreYzey Andrc Sv

Kuvvet/Num. Sre,DnmeHz,

Dnme

lem (N) dak. rpm Yn

Kaba

Zmparalama

240Su 25N

5 dk yada

dzelenekadar

350 TersZmpara Zr2O3/ SiC

Orta

Zmparalama

400Su 25N

4 dk yada

dzelenekadar

300 TersZmpara SiC

nceZmparalama

600-1200Su 20N

4 dk yada

dzelenekadar

300 TersZmpara SiC

Final

Parlatma

3 mElmas


uha Elmas Pasta

Dalama: Keller ayrac (2ml HF + 3ml HCl + 5ml HNO3+ 190ml Su)

Documents

Metalografik Numune Hazrlama Yöntemleri