Methodeanalyse

VerhoudingleerlijnenSommigeleerlijnenkomeninéénlesgezamenlijkaanbodentellendanvoordeberekeningvoordehelftmee.

• Beredeneerdvanuitdelessen(groep4-5-6): o spreken/luisteren: 18,75% o woordenschat: 37,5% o taalbeschouwing: 25% o stellen: 12,5% o lezen: 6,25%• Verdelinggroep7/8: o spreken/luisteren: 18,75% o woordenschat: 25% o taalbeschouwing: 25% o stellen: 25% o lezen: 6,25%

TijdvoorschrijflessenEenschrijflesduurt40minuten.

• Groep4,5en6: o les7 vaniederhoofdstukisstellen o groep4: 13uur o groep5: 13uur o groep6: 13uur

Methodeanalysevandeleerlijnstellenintaalmethode:Taalverhaal

Stelonderwijs; Taalverhaal PO/SO/SBO

• Groep7en8: o les7en8 vaniederhoofdstuk o Groep7: 26uur o Groep8: 26uur o Totaal 91uur

TekstsoortenbijschrijvenFictieo.a. o Verhaal o Gedicht o Dialoog o Versje o Strip

Non-fictie• Rapporterendeteksto.a. o Beschrijving o Verslag o Briefje• Beschouwendeteksto.a. o Toespraak o Boekbespreking o Commentaar• Argumentatieveteksto.a. o Betoog o Klachtenbrief o Reclame

UitgeverijenwebsiteThiemeMeulenhoffUtrecht

www.thiememeulenhoff.nlwww.taalverhaal.nl

Eersteuitgave2002

1

• Directieveteksto.a. o Instructie o Uitnodiging o Gebruiksaanwijzing o Recept

TyperingvandeschrijflesDeintroductieendeinstructieduren10minuten.Deleerlingengaanvervolgensaandeslagomdetekstvoortebereiden(20minuten),bijvoorkeurintweetallen.Daarnaschrijvenzedetekst(30minuten).Gedurende10minutenwordtdetekstnagekekenenverbeterd.Totslotwordteruitgewisseldengeëvalueerd(10minuten).Vaakwordenles7en8gekoppeld,vandaartweekeer40minuten.

Toets/evaluatieGedurendeelkblokisereensignaleringstoetswoord-enzinsbouw;aanheteindevanelkblokeencontroletoetswoord-enzinsbouw.Nablok3enblok5wordteenvoortgangstoetswoord-enzinsbouwafgenomen.

HetschrijfprocesinTaalverhaalScoresNooit-zelden–soms–meestal-altijd

Score Toelichting

Oriëntatie op de schrijfopdracht

Eén schrijfonderwerp Altijd

Verkennen van het onderwerp Altijd

Nadruk op doel en publiek Soms

Nadruk op tekstsoort Altijd

De schrijfopdracht

Duidelijke criteria waaraan de tekst moet voldoen

Altijd De criteria zij terug te vinden in de tekstbespreking.

Functioneel en betekenisvol Soms

Voldoende tijd om de schrijfcyclus te doorlopen

Meestal Zeker in de hogere groepen is er voldoende tijd gereserveerd om de cyclus te doorlopen.

Differentiatie naar belangstelling Nooit

Differentiatie naar niveau (in de opdracht)

Soms In het maatschrift wordt er rekening gehouden met niveau.

Methodeanalyse van de leerlijn stellen in de taalmethode taalverhaal

Stelonderwijs; Taalverhaal

2

Toelichtingenadvies

Toelichting

Omdefasenvanhetschrijfprocesgoedindeschrijflesnaarvorentelatenkomen,gaanKouwenberg&Hoogeveen(2007)bijhunschrijfaanpakuitvanhetvolgendefasenmodeldatookindebrochurevandeInspectie(Focusopschrijven)wordtgenoemd.

Hulp tijdens het schrijven

Inhoudelijke aanwijzingen voor de leerkracht om hulp bij het schrijven te bieden

Soms

Mogelijkheden om samen te werken

Meestal

Schrijfwijzer ter ondersteuning Altijd Steltips in het boek.

Hulp bij het maken van een schrijfplan

Meestal Er wordt ook gewerkt met het VAD-schema.

Afschrijven van een bestaande tekst

Meestal In de lagere groepen regelmatig, in de hogere groepen soms ( ’Meestal’ is dus niet helemaal correct).

Mogelijkheden voor de leerling om te verwoorden wat hij wil schrijven

Soms In de handleiding staat de suggestie om dit in tweetallen te doen.

Bespreken & herschrijven teksten

Een tekstbespreking Meestal

Mogelijkheden om de tekst te verbeteren

Meestal Ook speciale lessen waarin bestaande teksten worden herschreven.

Verzorgen & publiceren teksten

Mogelijkheden voor de leerling om de tekst te verzorgen

Meestal

De tekst wordt gepubliceerd. Soms De teksten kunnen in een schrijfmap worden bewaard.

Methodeanalyse van de leerlijn stellen in de taalmethode taalverhaal

Stelonderwijs; Taalverhaal

3

EffectiefmodelvoorhetschrijfonderwijsLeerkracht&leerling:1. Oriëntatieopschrijfopdracht:onderwerp,doel,publiekentekstsoortbespreken2. Schrijfopdracht3. Hulptijdenshetschrijven4. Besprekenenherschrijventeksten5. Verzorgenenpublicerenvanteksten

Oriënteren,schrijvenenreflecterenineencyclischproces

Doordezefaseninhetschrijfonderwijsterugtelatenkomen,laatjeleerlingenkennismakenmethetcyclischeschrijfprocesenleerjezestrategischeschrijversteworden.

Opbasisvanditmodelzijndebovenstaandekwaliteitscriteriavastgesteld,waarmeedetaalmethodeisgeanalyseerd.

OriëntatieAlsleerlingenmeerinformatiehebbenoverhetonderwerpwaaroverzemoetenschrijven,hebbenzemindermoeitemethetbedenkenvandeinhoudvanhuntekst.

SchrijfopdrachtEenduidelijkeopdrachtwaarinwordtaangegevenwaardeteschrijventekstaanmoetvoldoenenvoorwiedetekstgeschrevenwordt.

SchrijvenenhulpgeventijdenshetschrijvenVaakhelpthetleerlingenomeerstmondelingteverwoordenwatzeopwillenschrijven.Vervolgenskandeleerkrachtofeenleerlinghelpenomdezegedachtengoedoppapier(ofcomputer)tezetten.

BesprekenenherschrijvenvandetekstDeleerlingenlezenelkaarstekstenengevenelkaarsuggestiesvoorverbeteringvandetekst.

VerzorgenenpublicerenAlseentekstdaadwerkelijkdooranderengelezenwordt,ishetvoorleerlingenduidelijkdatdetekstgeenspelfoutenmagbevattenendatookdelay-outgoedmoetzijn.

AdviesommeertehalenuitdemethodeTaalverhaalInjevoorbereiding

1. Kiesvooréénschrijfonderwerp DitaspectvanhetschrijfonderwijsisgoeduitgewerktinTaalverhaal.

2. Maakdeopdrachtfunctioneel OokhierisbijTaalverhaalterdegerekeningmeegehouden.

3. Neemdetijd Vooreenschrijflesismaar40tot50minutengepland,maarbijhetstriktvolgenvandehandleidingzaldegeplandetijdtoereikendzijn.

4. Kijknaarmogelijkhedenomleerlingensamentelatenwerken Omdatleerlingenveelvanelkaarlerenenelkaaraanhetdenkenkunnenzettenishetbelangrijkomzeinhetschrijfprocesregelmatigsamentelatenwerken.

Bijvoorbeeldtijdenshetverkennenvanhetonderwerp,hetmakenvaneenschrijfplan,hetverwoordenvanwatzewillenvertellen,ofbijhetreviseren.

Injeles

1. Verkenhetonderwerpmetdeleerlingen Als je weinig weet van het onderwerp, kun je er ook niet goed over schrijven. Het is dan ook belangrijk om met de leerlingen het onderwerp goed voor te

bespreken.Eenwoordwebkandebelangrijksteaspectenmooiinbeeldbrengen.Taalverhaalbesteedthieraandachtaan.

Methodeanalyse van de leerlijn stellen in de taalmethode taalverhaal

Stelonderwijs; Taalverhaal

4

2. Maakduidelijkwathetpubliekvandetekstisenwathetdoelis Doorpubliekendoelvandetekstinachttenemenendetekstdaaropaantepassen,wordteentekststerk.

3. Geefduidelijkecriteriabijdeschrijfopdracht. Hetgeeftleerlingenrichtingalsjedeschrijfopdrachtconcreetmaakt.Bovendienmakendezecriteriahetjegemakkelijkomfeedbacktegeven.Stelnietalleeneisen

aandetechnischeaspecten,zoalshoofdlettergebruikeninterpunctie,maarstelvooralinhoudelijkeeisen.

4. Eenschrijfplanmakeniseenbelangrijkestap JekuntleerlingenhiervoorhetVraag-Antwoord-DetailschemainlatenvullendateenwezenlijkonderdeeluitmaaktvanTaalverhaal.(Brouwer,2004):

Eriseenonlosmakelijkverbandtussenschrijvenenbegrijpendlezen.Ineentekstbeantwoordtdeschrijvervragen:eenhoofdvraagendeelvragen.Eengoedelezerzietdatvaakautomatischengebruiktdiekennisbijhetlezen,maarookbijhetopslaanvandegelezeninformatie.Destructuurdiedeschrijverkiest,isvoordelezereenkapstokvoortekstbegrip.

DoordelezereenVraag-Antwoord-Detailschematelatenmakenoftelatenaanvullen,oefenthijomtekstengestructureerdtelezen.Hetomgekeerdeishetgevalbijhetschrijvenvaneentekst.

Hetmooisteisomdeleerlingenintweetallenhunschrijfplantelatenbesprekenofbedenken.

5. Laatleerlingenhuntekstverwoorden Geefruimteaanleerlingenleerlingenomeerstmondelingteverwoordendatwatzewillengaanschrijven,eerstmondelingteverwoorden.

6. Doealtijdeentekstbespreking Indietekstbesprekingevalueerjedetekstenaandehandvandecriteriadiejeaandeschrijfopdrachthebtgesteld.Leerlingenkunnenhuntekstvoorlezenofje

kunthetdigibordgebruiken.Jekuntzelffeedbackgeven,maarlaatvooralookdeleerlingenzelffeedbackgevenaandeschrijver.

7. Geefgelegenheidomdeteksttereviseren Indetekstbesprekinghebbenleerlingenideeënopgedaanomhuntekstteverbeteren,dushoortdatverbeterenernatuurlijkookbij.

8. Publiceer! Zoeknaarmogelijkhedenomdegeschreventekstentepubliceren.Eentekstispasafalsdezegelezenis!Metnamesocialemediazijnhiervoorheelgeschikt.Je

kuntdenkenaaneenblogvandeklas,eenklassenmailofeenFacebook-/Hyvespaginavandeklas.

Voorbeeld

Vraag Antwoord Details

Hoeheetdemeestnoordelijkeplekopaarde?

 

deNoordpool

waarallenoord-enzuidlijnenopdeglobesamenkomen

Wattrefjedaaraan?

eensneeuwvlakte

dezeeisbedektmetijs

erisgeenduidelijkmiddelpunt

Wiewasdeeerstepersoondiedezeplekbereikte?

 

MatthewHanson

hijwasontdekkingsreiziger

Methodeanalyse van de leerlijn stellen in de taalmethode taalverhaal

Stelonderwijs; Taalverhaal

5

Algemeneadviezen1. Stimulerenvanschrijvenisbelangrijkerdanheteindproduct,zekervoordejongeleerlingen.2. Schrijvenisvoordezejongeleerlingeneennieuweenmoeizameactiviteit,waaraannietdirecthogeeisengesteldmoetenworden.3. Schrijfopdrachtenmoeteningebedzijnineenrijkecontextdieelkeleerlinghouvastgeeftomdeeigengedachtenoppapiertezetten:contextualisering.4. Eengeschiktewerkvormvoorhetnabesprekenvantekstenisdeklassikaletekstbespreking,waarbij tekstenvanleerlingen(geprojecteerdopeenscherm,of

geschrevenopeenschoolbord)verbeterdworden.

Algemeneadviezengebaseerdoponderzoek1. (Nederlands)onderzoekheeftaangetoonddatereensamenhangistussenplannings-enreviseervaardighedenvanleerlingenendekwaliteitvanteksten.Ook

strategieënalsideeëngenererenaanhetbeginvanhetschrijfprocesenhetregelmatigherlezenvandeteksttijdenshetschrijvenhangenpositiefsamenmetdetekstkwaliteit(BonsetenHoogeveen2007,pag.25en53).

2. Uitbuitenlandsonderzoeknaarheteffectvanhetschrijfonderwijsoptekstenvan leerlingenblijktdatspecifieke instructieeenpositievebijdrageheeftopdeschrijfvaardigheidvanleerlingen(Graham&Perrin2007).Inhetalgemeengaathetominstructieinschrijfstrategieënvoorhetplannenvandeschrijftaakenvoorhetreviserenvanteksten.

3. Naastinstructieinstrategieënhebbeno.a.ooksamenvattingenmaken,hulpkrijgenvanklasgenoten,schrijvenmetfocus(schrijvenmetconcreetomschrevenschrijfdoelen)engerichtefeedbackontvangeneenpositiefeffectopdeschrijfvaardigheid(Gelderen,vanA.2011).

4. Lerarendiezichbijdeondersteuningaanleerlingenvooralrichtenopdecommunicatieveaspectenvanteksten(sluitdeinhoudaanbijhetdoelenisdetekstookgerichtop‘hetpubliek’waardetekstvoorbedoeldis),bereikenmeerdanlerarendievooralaandachtbestedenaandevormaspecten(spellingenstijl)vanteksten.Leerlingenprofiterenmeervanlerarendieeenduidigeschrijftakengeven,diestevigeinhoudelijkeondersteuninggevenendiegerichtefeedbackverzorgen(Verheyden,2010).

5. UithetonderzoekvanVerheydenbleekbovendiendatleerlingenbaathebbenbijhetmondelingvoorbereidenvanschrijfopdrachtenenhethardopdenkendzinnenformuleren.

6. Actievebetrokkenheidvandeleerlingenalleenblijktvolgensditonderzoekgeenvoldoendevoorwaardevoorontwikkelingvandeschrijfvaardigheid.Deinteractie(inhoudelijkekwaliteit,matevanresponsiviteit)metdeleraarnaaraanleidingvandeinbrengvandeleerlingenisbelangrijker.

Methodeanalyse van de leerlijn stellen in de taalmethode taalverhaal

Stelonderwijs; Taalverhaal

ColofonDeze analyse is een coproductie van Miriam Krijnsen (BCO Onderwijsadvies), Joop Stoeldraijer (Edux Onderwijsadvies) en Femke Klomp (Marant | Adviseurs in leren & ontwikkeling) ‘Een uitgave van School aan Zet. Voor vragen rond de handreikingen en kwaliteitskaarten kunt u contact opnemen met School aan Zet: Gea Spaans, secretariaat@schoolaanzet.nl.

MethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyseMethodeanalyse

MTATV0612

© Buiten het downloaden zijn alle rechten op dit product voorbehouden aan:

Postbus 556, 2501 CN Den Haage-mail: secretariaat@schoolaanzet.nl www.schoolaanzet.nl

januari 2013