METODY NAUCZANIA w edukacji dla zrównoważonego rozwoju

dr Anna Kalinowska

Edukacja dla zrównoważonego rozwoju jest tym skuteczniejsza im bardziej wspomagana jest różnorodnymi,

interaktywnymi metodami nauczania

BURZA MÓZGÓW

To metoda polegająca na zgłaszaniu w krótkim czasie przez uczniów różnych SKOJARZEŃ na wywołany przez nauczyciela temat lub POMYSŁÓW rozwiązań danego problemu. Szczególnie przydatna przy wprowadzaniu nowych zagadnień lub omawianiu kontrowersyjnych tematów.

Cechy

- rozwija wyobraźnię i kreatywność

- przełamuje opory przed wyrażaniem swojego zdania,

- uczy słuchania kolegów.

- umożliwia szybkie zorientowanie się w tym co już wiedzą uczniowie,

- stwarza otwartą listę pomysłów i skojarzeń, które mogą być wykorzystane do dalszych uzupełnień i porównań.

- nie sprawdza się w grupach mało aktywnych

- szczególnie zalecana we wprowadzaniu wstępnych tematów, które dalej będą rozwijane np: Z czym kojarzy Ci się zrównoważony rozwój ?

BURZA MÓZGÓWkrok po kroku

• Wybierz zagadnienie które chcesz przedyskutować z uczniami

• Poproś żeby uczniowie zapisali na karteczkach i przykleili do tablicy wszystkie skojarzenia lub pomysły które im się z tym tematem kojarzą

• Wspólnie ze wszystkimi uczniami uporządkuj pomysły wg dobranego klucza. Np. jeśli dyskutujesz temat „Z czym kojarzy Ci się zrównoważony rozwój’ może to być zgrupowanie skojarzeń wokół trzech filarów zrównoważonego rozwoju : Środowisko, Gospodarka, Społeczeństwo.

• Nie krytykuj, nie oceniaj pomysłów

METODA OBSERWACJI TERENOWYCH

Polega na wnikliwym śledzeniu (rejestrowaniu) przebiegu (zjawiska, procesu itp.) lub wyglądu, budowy, cech itp. (np. obiektu) w warunkach terenowych, zgodnie z wcześnie założonym celem i według z góry założonego porządku. Szczególnie przydatna w nauczaniu przyrody, biologii i geografii.

Cechy: - umożliwiają bezpośrednie zetknięcie się ucznia ze środowiskiem przyrodniczym,- kształtuje zmysł obserwacji, wyobraźni oraz rozwój twórczego myślenia,- rozwija praktyczne umiejętności, np. orientacji w terenie, dokonywania pomiarów,

posługiwania się przewodnikami oraz kluczami do oznaczania roślin i rozpoznawania zwierząt,

- poprzez bezpośredni kontakt z przyrodą, krajobrazem i ogólnie „światem zewnętrznym”/ poza szkolnym kształtuje u uczniów postawy zaangażowania, odpowiedzialności i zachęca do podejmowania konkretnych działań.

METODA OBSERWACJI TERENOWYCHKrok po kroku

• 1. Zaplanuj jakie tematy zostaną zrealizowane metodą obserwacji terenowych,• 2.Wybierz obiekt, miejsce obserwacji i ustal metodologię obserwacji:• - w jaki sposób obserwacje będą prowadzone,• - jak często,• - jakich okresach, godzinach, porach roku itd.,• - ile godzin lekcyjnych powinno być poświęcone na obserwacje.• - pamiętaj, ze wyniki obserwacji powinny być • 3. Należy przewidzieć sposób prowadzenia pomiarów, robienia notatek , rysunków itd. i

zapewnić uczniom potrzebne materiały i narzędzia.• 4. Zaplanuj w jaki sposób uczniowie będą pracować. Najlepiej jest aby uczniowie

pracowali w parach albo w małych grupach. Tak jest nie tylko bezpieczniej, ale dzięki temu uczniowie będą bardziej zaangażowani w wykonanie powierzonych zadań.

• 5. Przed wyjściem w teren z uczniami dobrze jest samemu obejrzeć miejsce obserwacji, aby upewnić się jakie są warunki i czy wybrany teren spełnia warunki bezpieczeństwa.

• 6. Przed realizacją zajęć terenowych poinformuj uczniów, jaki jest cel oraz zakres każdego zadania.

• 7. Zapoznaj uczniów z zasadami bezpieczeństwa oraz jasno przedstaw jakie są oczekiwania związane z ich zachowaniem (zob. zasady bezpieczeństwa).

• 8. Podczas prowadzenia obserwacji mniej ze sobą zestaw pierwszej pomocy oraz telefon komórkowy.

• 9. Upewnij się, że rodzice uczniów są świadomi tego, że ich dzieci biorą udział w zajęciach terenowych.

• 10 Najlepiej jeśli w zajęciach bierze udział druga, dorosła osoba , która cię wesprze, gdy coś pójdzie nie tak. (W Polskiej szkole obowiązują następujące zasady jeden opiekun na 30 uczniów, jeśli grupa nie korzysta z publicznych środków lokomocji, jeden opiekun na 10 uczniów, jeżeli jest to impreza turystyki kwalifikacyjnej lub jeśli przepisy szczegółowe nie stanowią inaczej.

• 11 Dbaj o kształtowanie pozytywnych postaw u uczniów: dbałość o utrzymanie ładu i czystości w otoczeniu oraz poszanowanie przyrody.

METODA PROJEKTU

• Metoda szkolnego projektu polega na samodzielnym wykonaniu przez uczniów (pod dyskretną opieką nauczyciela) wspólnie ustalonego, zwykle długotrwałego i złozonego zadania, w którym, także wspólnie zostają określone terminy realizacji poszczególnych etapów oraz całości. Uczniowie pracując w zespole dzielą się zadaniami, są odpowiedzialni za j rzetelne i terminowe wykonanie pracy. Efekty końcowe projektu (również wspólnie ustalone) są prezentowane i oceniane na forum klasy, szkoły, gminy itp., przy czym od początku znane są uczniom kryteria tej oceny (są one z nimi wcześniej ustalone). Uczestnictwo uczniów w szkolnym projekcie jest obecnie obowiązkowe na III poziomie

kształcenia. • Cechy:• - ma charakter interdyscyplinarny i łączy treści „rozbite” na różne przedmioty,

• - wymaga planowania i realizowania długoterminowych celów,

• - integruje wiedzę szkolną z rzeczywistością poza szkolną,

• - rozwija u uczniów m.in. następujące umiejętności– - współpracy w zespole, – - wyrażania własnej opinii i słuchania innych,– - planowania i organizowania własnej pracy,– - samodzielności w podejmowaniu decyzji,– - korzystania z różnych źródeł informacji.

METODA PROJEKTUKrok po kroku

W metodzie projektu bardzo ważne jest, aby uczniowie od samego początku sami decydowali o poszczególnych działaniach (łącznie z wyborem i decyzją o przystąpieniu do projektu). Można wyróżnić następujące kroki:

• Wybór działania, które będzie przedmiotem projektu (to może być np.. przystąpienie do programu Eco-schools lub do jakiegoś długoterminowego i wielozadaniowego konkursu edukacyjnego).

• Utworzenie zespołu uczniowskiego, odpowiedzialnego za realizację projektu.• Podział funkcji w zespole i przydzielenie wszystkim członkom zespołu zadań,

za które będą odpowiedzialni.• Ustalenie celu głównego i celów szczegółowych projektu.• Planowanie działań i określenie terminów dla ich wykonania.• Zebranie informacji i nawiązanie koniecznych kontaktów.• Bierzące monitorowanie przebiegu realizacji działań.• Przygotowanie prezentacji zwieńczającej działania projektowe i

przedstawienie jej na odpowiednim forum.

QUIZDobierz odpowiednią metodę dla realizacji następujących

tematów:

• Wpływ człowieka na środowisko (odp. zajęcia terenowe np.. obserwacje

fenologiczne drzew w międzynarodowym projekcie BEAGLE www.beagleproject.org),

• Postępowanie ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE) oraz zużytymi bateriami (odp. metoda projektu – związana z przeprowadzeniem kampanii edukacyjnej i zbiórki tych szczególnych odpadów np.. poprzez uczestnictwo w konkursie „Drugie życie elektrośmieci” –www.drugiezycieelektrosmieci.pl

• Zmniejszenie emisji CO2 (odp. Burza mózgów dt. energetyki atomowej)

• Coś jeszcze …