Między wstydem a zachwytem.Kicz a sztuka.

Kiczem nazywamy coś o miernej wartości, co jest tandetne, liche, jest bublem. Określenie to powstało ok. 1870 r.

od niemieckiego słowa „kitsch” i pierwotnie dotyczyło tylko obrazów.

Tematami, które najczęściej oskarża się o banalność i tandetność są „jeleń na rykowisku” ………

O tym, czy coś jest kiczem czy nie decyduje opinia krytyków i uznanych artystów.

Kicz nie posiada wartości artystycznej.

…i „zachód słońca”, który najlepiej jest oglądać w naturze.

Kicz często jest zamierzony - w celach komercyjnych, gdyż twórczość schlebiająca popularnym gustom zwykle łatwiej się sprzedaje niż dzieła nowatorskie.Widz zwykle nie lubi być zaskakiwany czymś nieznanym, do czego nie jest przyzwyczajony.

Z drugiej strony kiczem bywają niesłusznie nazywane wartościowe dzieła (być może niezbyt nowatorskie), a odpowiadające na potrzeby publiczności, które są tak nazywane z zazdrości, przez środowiska artystów którym nie udało się osiągnąć sukcesu.

Bywa i tak, że po latach, to co dawniej uważano za kicz okazuje się w oczach przyszłych pokoleń wartościową

twórczością. Za przykład mogą służyć opery komediowe (opera buffa) Mozarta (Wesele Figara i inne), które w czasach ich powstawania były przez krytyków uważane za artystycznie

bezwartościowe, mimo, że cieszyły się dużą popularnością wśród publiczności Wiednia.

Po latach okazało się, że to publiczność miała rację, a nie krytycy.

Oto cechy dzieła uznanego za kicz:

• łatwe w odbiorze; nie wymaga wysiłku intelektualnego i zbytniej wyobraźni,

• przekazuje płytkie treści, • jednoznaczne,

• ładne aż przesłodzone,

• ale także natrętnie brzydkie, • zupełnie pozbawione gustu,

• zbyt ozdobne, pełne przepychu.

Celowa kiczowatość bywa świadomie wykorzystywana przez wybitnych artystów, po to aby przekomarzać się

z tradycją i standardami wypracowanymi przez akademiesztuki. Podejście takie prezentuje pop – art.,

kierunek w sztuce, którego jednym z najbardziej znanych przedstawicieli jest Andy Warhol.

Andy Warhol wykorzystywał w pracach m.in. wizerunki znanych postaci, gwiazd, tworząc na ich podstawie cykle, oparte na powtórzeniach i na mocnych, jaskrawych barwach, kontrastach zwracających uwagę widza.

W obecnych czasach zjawisko kiczu jest wszechobecne…

Na co dzień spotykamy się z tandetnymi figurkami krasnali ogrodowych czy aniołków, zabawkami, idolami pop kultury, tapetami na telefon, dewocjonaliami…

Z kiczem spotykamy się poprzez muzykę (np.disco polo), telenowele, które mają po tysiąc odcinków

i ciągle opowiadają o tym samym, reklamę np. wód mineralnych, modę i architekturę.

Vivienne Westwood w świecie mody skandalistka i kontrowersyjna projektantka

Stolicą kiczu bezapelacyjnie są Stany Zjednoczone. Tu na przykładzie architektury.

Projekt Centrum, które ma służyć ludziom biznesu jako miejsce wypoczynku… zbyt nowatorskie

i kosmiczne na chwilę obecną

Totalny chaos, przeładowanie, brak umiaru…

Motel Dog Bark Park Inn w Idaho.

Śmiesznym elementem obiektu są materiałowe uszy, które ruszają się zgodnie z kierunkiem wiatru.

Znajdujące się na dachu uchwyty ważą około 150 ton.

Co ciekawe, są one przytwierdzone przy użyciu miedzianych

i drewnianych bolców, czyli takich samych jak

w sprzedawanych koszach. Interesującym rozwiązaniem

jest także to, że owe uchwyty są podgrzewane,

aby w zimie uniknąć osadzania się śniegu czy lodu.

Siedziba firmy Longaberger w Ohio.

A to budynek protoplasta (z Glasgow) jednej z sieci marketów – u architektów budzi skojarzenia ze…stodołą.

W Polsce też mamy budynki, które budzą kontrowersje i śmieszą lub zawstydzają – takie makabryły…

A to Katowice, rozwiązanie przestrzeni w okolicach Spodkai budynek Najwyższej Izby Kontroli.(powyżej)

Odpowiednikiem „Złotych Malin” czyli nagrody dla najgorszego filmu roku

w architekturze jest „Betonowa Kostka”.Nagrodę tę wymyślili młodzi ludzie

na Śląsku i chcą ją przyznawać tym architektom i urzędnikom,

którzy psują wizerunek np. Katowic budynkami – potworkami.

Pamiętać należy o tym, że to co dla jednych jest kiczem, dla drugichmoże być czymś wartościowym – w myśl powiedzenia, że o gustach

się nie dyskutuje.

Trzeba jednak wiedzieć, że umiejętność odróżniania dzieł prawdziwych mistrzów od dzieł pseudo-artystów,

pozwala nam zachwycać się tym, co jest rzeczywiściepiękne i wartościowe.

Prezentacja przeznaczona do celów edukacyjnych. www.ksenesky.republika.pl