Mikayıl Müşfiq

8/7/2019 Mikayl Mfiq

1/5

M ikayl Mfiq(Baku, 1908-Bak, 1937)

Mikay

l smay

lzade 1908 y

l

nda, Bak'de,aydn bir ailenin ocuu olarak dodu, Babasnnad Ebdlqedir'dir. lk renimini Rus-Tatar mek-tebinde grmtr. Azerbaycan'da Sovyet he-

kimiyeti kurulduktan sonra, Baku retmen oku-lunda ve 12 numaral II dereceli mektepteokumutur. Azerbaycan Devlet Darlfnun'da, Dilve Edebiyat Fakltesi'ni bitirmitir (1927-1931).

hayatna pedagog olarak balam, Bakuorta mekteplerinde yedi yl retmenlik yapmtr.Son alt i, 18 Numaral Baku Seher Orta Mek-tebi retmenlii olmutur.

iir bayatna, 1926 ylnda, "Gen i" ga-zetesinde yaynlanan "Bir Gn" iiriyle ba-lamtr. Bundan, sonra matbuat aleminde dzenliolarak eserleri yer almtr. Azerbaycan'da salamlirizmin ve destan syleyiin, romantik slubun te-ekkl Mikayl Mfiq adyla balar. Semed Vur-gun ve Resul Rza ile birlikte otuzlu yllariirinintemelini atanlardan biridir. Rus iirinden edebi ter-cmeler yapmtr,

Azerbaycan'da, 1939 ylndaki komnistzulmn ilk kurbanlarndandr. Bak'nn ha-

pishanesiyle nl Bay

l semtinde kuruna dizilmiolup mezar bilinmemektedir.

Balca eserleri:

Klekler. Bak, 1930; Gnn Sesleri. Bak,1932; Buruqlar arasnda. Bak, 1932; e'rler. Bak,1934; Seilmi Eserleri, (iki ciltte) Bak, 1960;Duygu Yarpaqlar. Bak, 1966; Eserleri, (iki ciltte)Bak, 1968, 1973; Yene O Ba Olayd. Bak, 1976;Edebiyyat Nemesi. Bak, 1978.

Kaynaka:

1. Azerbaycan Sovet Edebiyyat Tarix. I-Qciltler. Bak, 1966-1967.

2.Azerbaycan Sovet Edebiyyat. Bak, 1958.3.Azerbaycan Sovet Yazclar. Bak, 1958-4. Axundzade D. Mfqli Gnlerim. Bak,

1968.5.Hseynolu G. Mfiq Hayat ve Yazcl,

Bak, 1968.

6.Xendan C. Mfiq. Bak, 1956.


2/5

RLER

(Mikayi Mfj. Yene o baolayd. Bak, 1976, s.30-47,80-83.,.)

HEYAT SEVGS

Al, men gnden-gne bu gzelleenqh dnyadan nece1 el ekim?Bu yerle arpan, gyle elleenDostdan, ainadan nece el ekim?Dnme birebneme yaz seherinde,Knl, Gne kimi parla yerinde!Gylerin laciverd eteklerindeGeddi bu qovadan nece el ekim?Baxmz, dan yeri sklm kimi,Dostlar bir cebheye tklm kimi,Uzaqdan-uzaa xam gm kimiAaran sehradan nece el ekim?Tebet varldr2, tebiet xesis,lederken onu, sen ey mhendis.Men de qart dalara verdiyim bu hiss,Bu ince me'nadan nece el ekim?Bir yanda terlanlar3, dumanl dalar,Bir yanda keklikler, ayna bulaqlar,Bir yanda blbller, iekli balarMen bu tamaadan nece el ekim?Heyat dedikleri bu kemekeden,Oelbimle, qanmla yanan aleden,

Geceden, gndzden Aydan, Gneden,Bu engin fezadan nece el ekim?Qarmda dalgal derin bir umman,Umman sarsdr bir ac tufan,Beyaz kpkleri bir iek yapaneirden, xlyadan nece el ekim?Ulduzlar fikrimin ratbandr4,Bvhd xeyahmn karvamdr,Sema ki, hissimin aiyandr,Byle bir semadan nece el ekim?Mehriban sevgilim qarimda durdu,Yene airliyim bama vurdu.Menden Mecnun knl maraqla sordu:

Bu sac layladan5

nece el ekim?Xezan acsna edib tehemml,Gln klgesinde tende blbl, -Heyat, Heyat! - deye rpnr knl,Knlden, sevdadan nece el ekim?Sen aldn an yeni hisslerden,Ey cayan qelemim, dme beherden6,A dostlar, syleyin, men bu hnerden,Bu teb'i valadan7 nece el ekim?

1935

ALAYAN

Sen uca8 bir dan gy gzlerindenSevincden tklen gr yalar kimi -Axdqca, reyim qopur yerinden,Uunu r9 bedenim bir rzgar kimi.Ey byk alayan, ey temiz rek,Yoxmu aramzda bir knl ba?Sesine ses veren bestekar gerek,Ey qvvet qayna, iq cjayna!Sen de elalesen, te'bimi", yerinde,

rekler, beyinler, ruhlar aldarSenin de lmeyen nemelerinde.Fikirler torpa, hissler torpaSenin seylabnla11 iekler aar,Ey heves qayna, neme12 qayna!

1937

YENE O BAG OLAYDI

Yene o ba olayd, yene yaraq13 sizO baa keydiniz.Bz de muradmzca felekden kam14 alaydq,Size qonu olaydq.Yene o ba olayd, seni tez-tez grevdim,Qeleme sz vereydim.Her gn bir yeni neme, her gn bir yeni ilham..Yazaydm seher-axam.Arzuya bax, sevgilim, tellerinden incemi?Syle, reyincemi?Yene o ba olayd, yene size geleydik,Danaydq, gleydik.rkek baxlarnla ruhumu dindireydin,Meni sevindireydin.Gizli sohbet aaydq ruhun ehtiyacndan,Qardandan, bacndanekinerek ox zaman sohbeti deyieydin,Menimle eyieydin.Yene de bir vurayd qelbimiz gizli-gizli,Sen ey esmer benizli!Bu yaz bir baqa yazdr, bu yaz daha da xodr,Vay o cjelbe ki, bodur!Her fqde bir heves, ler bucaejda bir unuid,nsanlar daha mes'ud,Duygular daha ince, fikirler daha elerin,

1. nasl 2. zengindir 3. doanlar 4. sralandr, klandrcdr 5. siyahtan, kamdan 6. meyveden, mahsul, hayr, semere 7. yek-sek, uzun,yce 8. yce 9. eser, titrer 10. ilhamm 11. selinle, sel suyunla 12. nme, ark 13. toplanarak 14. lezzet, zevk


3/5

rekler daha serin,nsanlarn vqan/telebi daha yksek.Yolumuzdan da-kesek2Temizlenmi bir az da. Ellerin keyfi sazdr,Bu yaz bir baqa yazdr!Yene o ba olayd, yene o qumlu sahil,Sular teydi dil-dil.San kimi qvrlan dalgalara dalaydm,Dalb ilham alaydm.Endamn hevesle qucaqlarken dalgalar,Qelbimde qasralar,Frtnalar coayd, qsqanclqlar doayd,Meni hirsim boayd;Cumubalaydm seni dalgalarn elinden,Yapaydm belinden,Xeyalmz iizeydi sevda denizlerinde,

Lepeler3 zerinde,lhamnm yelkeni zerrin4 san olayd,Sular xrn olayd.Bu ne gzel e'rdir, bu ne gzel menzere,Gelin, baxn Xezere.kalm Buzovnad5kiik qayalqlara,Seyr edelim bir ara...Geceler sayrarken ulduzlar lale kimi,qlr jale kimiilenib6 dalarken etrafa damlamamla,En yaxn bir adamlaNe gzeldir dinlemek sularn nemesini,

Tebietin sesini!Ne gizeldir dolamaq, isti7 yay8 feslileri9Bu serin sahilleri!Ne gzeldir seherler bizim byk ruhumuz,Ab-daan duygumuzeklindeki sulardan baxaraq lezzet almaq,Bu mavi e're dalmaq,Dalgalar kimi qalxmaq, dalgalar kimi enmek,Be'zen hrkb ekinmek.Her dalga bir kineyen beyaz yall11 at kimi,Bizim bu heyat kimi!Yene o ba olayd, sevdalar lkesinde,

O syd klgesinde.nci qumlar stnde yene verib ba-baa,Yay vuraydq baa.Gnlerimiz keeydi qzn ferehler12 kimi,Dolu qedehler kimi;Yarpaqlar arasndan uzadaraq elini,Oxayaraq telini,Geceler darayayd salarn ay, gzel!Sen gzelsen, ay gzel?Ellerinde ellerim, gzlerinde gzlerim..

Aslayd szlerimKnlmn qulandan bir qzl tana13kimi,Gne doana kimi.Bu yaz dostlarm bir az bexteveri14 olacaqlar,Can-ciyer olacaqlar.Bir az da uzaqlara aacaqlar yelkeni,Ruh yeni, heya t yeni...xacaqlar gyleri aaraq dne-dne,Buludlarn fvqne15.Uacaqlar sabaha, uacaqlar yarna,Efirif boluqlarna.Vaxtile bir glgetek hr yaamaq isteyenBu insan olu bilsenAzadhq lkesinde daha ad olacaqdr,Dnya dad alacaqdr.Yene o ba olayd, yene yaraq!7 sizO baa keydiniz.Biz de muradmzca felekden kam alaydq,Size qonu olaydq,Yene o ba olayd, seni tez-tez greydim,Qeleme sz vereydim.Her gn bir yeni neme, her gn bir yeni ilham.Yazaydm seher-axam.Arzuya bax, sevgilim, tellerinden incemi?Sylele, reyincemi?

TAR

Oxu tar, oxu, tar!Sesinden en letifeirler dinleyim.Oxu, tar, bir qadar18!..Nemeni su kimi alan.19 ruhuma ileyim20.Oxu, tar!Seni kimi uutar?Ey geni ktlenin acs, erbeti, -Alovlu seneti!Gzleri qibleye alan hasarl binalarDinlemi ezelden sesini.Papaql atalar, adral21 analar

trm22 sayende kksn,Dmler gah irin, gah ac toruna23,Sevine-sevine, qoruna-qoruna.arparaq argahn divardan-divara,Yolcunu yolundan eylemi avara.alxanm dereler, tepeler,Ses vermi sesine lepeler.Oxu, tar, fikrimde oyansnBaharn, Seyidin qezeli;Oxu, tar, ruhlansn

1. ciddiyeti, haysiyeti 2. ta, toprak 3. dalgalar 4. sar

, alt

n gibi 5. yer ad

6. serpilip, sa

l

p 7. s

cak 8. yaz 9. mevsimleri10. korkup 11. yeleli 12.'sevinler, neeler 13. kpe 14. bahtl, talihli 15. stne, yukarsna 16. hava, s 17. topraklanarak18.biraz 19. tutuan 20. serpeyim,saaym 21. arafl, rtl 22. geirmi;neelendirmi 23. teline; hilene,oyununa


4/5

irvaran, Gencenin mehriban gzeli!Damadan denleri,

reyi ienler

2

,lk bahar seyrine xmayan,zn dalarn dne yxmayanSinesi dallar,Vefasz bir eqin danq zlfne ballarDexilin olmular^,Qapndan teselli bulmular.Zilin var, vesatin4, bemin5 var;Senin de qularn deminden ayrlanBir zge*1 demin var.Seni de avara eylemiDanq telli bir "zerefan",Ommu Segahn danr8Perian, perian.Sesini dinlemiahlarn, xanlarn saray;Seninle birlikde inlemiEsirler alay.Olardn onlarn sirda,Sen ey tar!..Glleri emeki barmaqlar qanndanReng alan xelelerc-*,Xeleler stnde uzanmDoda qneler,"- Hey, sacji, meded ql soudu serabn,ncitme knln bu xane-xerabn!" -Syleyen tox szl airler,Hevesden doymayan ac gzl airler:Nedimler, Vaqifler,Gzellik sirrine vaqiflerHep seni dinlemi,Oxumu, inlemi.ndi'0 de bizim oxu, tar!Seni kim unu tar?Sen qulluq etmedin mescide, axunda,aldm heyat sevmeyin urunda.oxlan zne'11 durdular,

Knln qrdlar.Ne deyim o yekebalara12?!aldlar ruhunu dalara.stnden bir qara yel kimi esdiler,Sesini kesdiler.Haland ekenler nazn,Bylece qrdilar an sazn.Sen xalqa "Gl" dedin,"Ey qsse13, l!" dedin.

Balad mescidde mersiye,Sarql xmca erseye14

Qssemiz lmedi,Xalqnuz glmedi.Aladq daima, aladq,Ey qedim aina, aladq,Oxu, tar! Deyidi zamana,Bax, indi radio sesiniDadr cahana.Ey tar, al, oxu!Knliim al, ox!Vur saz dne, ey aq!Qalmam ne aba, ne qaba, ne sarq.()xu, tar! Alovlu izlerinEceba, nece15ux dilberinYasemen'6 zn pul1? kimi18 qzartm?O sar simlerin19 lisanSalmazm hayrete insan?Oxu,tar! Men sendestenen havam211 ala da bilerem,Men senden bu gnn zvqn21Alo da bilerem.Sen bu gn silahsan elimde,Seni men hans bir hedefestesem, evire bilerem.Qelblerde gizlenen kemiiBir yeni nemenin elileDevire bilerem!Oxu, tar!Fabrikde2^, zavodda2*,Traktr banda.Bu saat qarndaNe qeder adam var!Utanma, oxu, tar!Me'denli Bakimin,Pambql Ciencemin,pekli SekiminAcs, erbeti,Alovlu seneti.Oxu, tar, oxu tar!Sesinden en letife'rler dinleyim.Ox, tar, bir qadar2^!..Nemeni su kimi alan26 ruhuma ileyim27,Oxu, tar!Seni kim unutar?Ey geni ktlemin irini, erbeti,Alovlu seneti!

1433-1934

1. keyfi, neesi kaanlar; neesi olmayanlar 2. sklanlar 3. snmlar; yardm istemiler 4. ortan, orta sesin 5, bamn, bam sesin

6. baka 7, alim telli saz 8. segahn alar 9.kilimler, hallar 10. imdi 11. karsna getiler, kar ktlar 12. kaba adamlara13.gam,' keder, gussa H.meydana 15. ka 16. yasemin 17. para 18.gibi 19. tellerin 20. havay, arky 21. zevkini 22. hangi23. fabrikada 24. fabrikada 25. biraz 26. tutuan, alevlenen 27. serpeyim, saaym


5/5

TEZE EV

Gene kolxozu qardalarma

Usta bir ev tikirdi1, gzel idi grdy,Sanki bir ift qaranqu2 yuvasyd hrdy3.- Can usta, men bir elik yay kimi qurulmuam,rekden ahu gzl bir qza vurulmuam.Hem gzel, heyeyin4 tik5nhunun me'vasini,Elden-ayacjdan den qelbiminsevdasn,Qelbimin dnya qederirin arzularn,Gne fikirlerini, bahar duygularnOeeng6, a otamda uyutmaq isteyirem,Hesretimi, vqm7 ovutmaq isteyirem.Usta bir ev tikirdi, gzel idi grdy,Sanki bir ift qaranqu yuvasyd hrdy.- Can usta, mahir usta, gerek iin i olsun,raban8 gyler kimi eyvanm geni olsun,Uzaqlasn xeyalm qaranlqdan veremden,Ay batsn penceremde, gn dosun penceremden,

q glsn, oynasn evimde ruhum kimi,

Gelecek lale zl, nur topu yavrum kimi.Usta bir ev tikirdi, gzel idi grdy,Sanki bir ift qaranqu yuvayd hrdy.- Can usta, axy menim byk bir niyyetim var,Menim heyat qurmaa qelbim var, qdretim var.Can usta, qurtarsana ruhumun me'vasm,Uyutmaq isteyirem qelbinin sevdasn.Heyetimde sefal bir ba salaeaam1() men,Yurdumda bir misilsizn baban olacaam men.ieklerle, qularla dolacaq bam menim,Daacaqdir heyatla elvan otam menim.mrmz hemielik12 bir bahar qucanda,Gnein tebessm yarmn dodanda...Usta bir ev tikirdi, gzel idi grdy,Sanki bir ift qaranqu yuvasyd hrdy.

1937

1. yapyordu 2. krlang 3. rd 4. hzl 5, yap, kur, dik 6. gzel 7. evkimi S. parlak, kl 9. bak, ite, aha10. ba kuracam 11. emsalsiz, esiz 12. her zaman, daima

Documents

Mikayıl Müşfiq