MİKOLOJİMİKOLOJİ

MANTARLARI MANTARLARI SINIFLANDIRMASINIFLANDIRMA

ÖzellikleriÖzellikleri

*Ökaryot canlılardır.*Ökaryot canlılardır.

*Kitin denilen ve antibiyotikten etkilenmeyen hücre duvarları *Kitin denilen ve antibiyotikten etkilenmeyen hücre duvarları vardır.vardır.

*Eşeyli ve eşeysiz ürerler.*Eşeyli ve eşeysiz ürerler.

*Heterotrofturlar*Heterotrofturlar

*Hücre duvarı hücrenin şeklini sağladığı gibi ozmatik şoktan *Hücre duvarı hücrenin şeklini sağladığı gibi ozmatik şoktan korur.korur.

*Işık mikroskobunda ışığı kıran hücre duvarı antijeniktir.*Işık mikroskobunda ışığı kıran hücre duvarı antijeniktir.

*Ökaryotik çift katlı hücre mebranına sahiptir.*Ökaryotik çift katlı hücre mebranına sahiptir.

*Hücre mebranlarında sterol yapısı ergosteroldür.*Hücre mebranlarında sterol yapısı ergosteroldür.

*Bileşenleri ökaryotik nükleus ,mitokondri ,vakuoldür.*Bileşenleri ökaryotik nükleus ,mitokondri ,vakuoldür.

MORFOLOJİSİMORFOLOJİSİ

1. HİFA1. HİFA*Küf mantarlarının temel elemanıdır. Dallanmış tubuler yapıdadır.*Küf mantarlarının temel elemanıdır. Dallanmış tubuler yapıdadır.

**Misel Misel denilen örgüler oluştururlar ve bunların tümüne denilen örgüler oluştururlar ve bunların tümüne tallusutallusu denir.denir.

*Tomurcuklanma ve eşeysiz sporla çoğalır.*Tomurcuklanma ve eşeysiz sporla çoğalır.

2. MAYALAR2. MAYALAR *Bazı türleri uzayarak hife benzeyen psödahif oluşturur ve tek *Bazı türleri uzayarak hife benzeyen psödahif oluşturur ve tek

hücrelidir.hücrelidir.

*Tomurcuklanarak ürerler ve kapsüllüdür.*Tomurcuklanarak ürerler ve kapsüllüdür.

3. DİMORFİK MANTARLAR ( DİMORFİZM )3. DİMORFİK MANTARLAR ( DİMORFİZM )*Maya ve misel şeklindedir. Parazitik dönemde maya , saprotik *Maya ve misel şeklindedir. Parazitik dönemde maya , saprotik

dönemde dönemde

misel şeklindedir.misel şeklindedir.

*Memeli canlı vücudunda genelde maya seklindedir .*Memeli canlı vücudunda genelde maya seklindedir .

MANTAR HASTALIKLARIMANTAR HASTALIKLARI

Mantar alerjileri ,mikotoksikoz ve mantar infeksiyonlarıdır.Mantar alerjileri ,mikotoksikoz ve mantar infeksiyonlarıdır.

1. MANTAR ALERJİLERİ1. MANTAR ALERJİLERİ*Küfler atık maddelerde ürerler .Havada bol miktarda spor *Küfler atık maddelerde ürerler .Havada bol miktarda spor

bulunur .bulunur .

Spor ve uçucu maddeler toksinlere neden olarak alerjilere yol Spor ve uçucu maddeler toksinlere neden olarak alerjilere yol açar .açar .

2. MİKOTOKSİTOZLAR2. MİKOTOKSİTOZLAR*Mantarla kontamine olmuş gıdaların alınması sonucu oluşur . *Mantarla kontamine olmuş gıdaların alınması sonucu oluşur .

*Toksit mantarların yenmesiyle oluşan zehirlenmelere *Toksit mantarların yenmesiyle oluşan zehirlenmelere misetusmusmisetusmus

denir . denir .

3. ( MANTAR İNFEKSİYONLARI ) MİKOZLAR3. ( MANTAR İNFEKSİYONLARI ) MİKOZLAR

Mikozlar klinik olarak , () Birincil sistemik mikozlarMikozlar klinik olarak , () Birincil sistemik mikozlar

() Fırsatçı sistemik mikozlar() Fırsatçı sistemik mikozlar

() Deri altı mikozları() Deri altı mikozları

() Deri mikozları dır .() Deri mikozları dır .

*Yüzey infeksiyonlarından hızlı ve ağır enfeksiyonlara neden *Yüzey infeksiyonlarından hızlı ve ağır enfeksiyonlara neden olabilir.olabilir.

*İnsdansı bilinmemektedir.*İnsdansı bilinmemektedir.

*Deri mukozaları en sık sistemik mukozalar ise en nadir *Deri mukozaları en sık sistemik mukozalar ise en nadir görülenidir. görülenidir.

*Sistemik mukozaların fırsatçı infeksiyonları ve hastalık *Sistemik mukozaların fırsatçı infeksiyonları ve hastalık tablolarına tablolarına

neden olmasından dolayı sayıları çok artmaktadır. neden olmasından dolayı sayıları çok artmaktadır.

PRİMER SİSTEMİK MİKOZPRİMER SİSTEMİK MİKOZHASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİ)HASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİ)

*Koksidioidomikoz*Koksidioidomikoz(Akciğer mikozudur. Sporların solunmasıyla(Akciğer mikozudur. Sporların solunmasıyla bulaşır. ABD nin G.Batısında \ G. Amerika )bulaşır. ABD nin G.Batısında \ G. Amerika )

*Histoplazma*Histoplazma(Akciğer mikozudur.Sporların solunmasıyla(Akciğer mikozudur.Sporların solunmasıyla bulaşır.Amerika,Afrika ve Asya da görülür.)bulaşır.Amerika,Afrika ve Asya da görülür.)

*Kuzey Amerika Blastomikozu*Kuzey Amerika Blastomikozu(Deride sekonder yayılır. K.Amerika ve Asya)(Deride sekonder yayılır. K.Amerika ve Asya)

*G. Amerika Blastomikozu*G. Amerika Blastomikozu(Primer akciğer mikozudur.)(Primer akciğer mikozudur.)

*Coccidioides*Coccidioides

*Histoplazma *Histoplazma copsulatumcopsulatum

*Blastomyces *Blastomyces dermatitidisdermatitidis

*Paracoccidioides *Paracoccidioides brasiliensisbrasiliensis

FIRSATÇI SİSTEMİK MİKOZLARFIRSATÇI SİSTEMİK MİKOZLARHASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİHASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİ))*Kandidoz*Kandidoz(Endojen infeksiyon.Primer olarak deri (Endojen infeksiyon.Primer olarak deri ve mukoza,sekonder olarakta başka ve mukoza,sekonder olarakta başka organlarda tutulur)organlarda tutulur)

*Aspergiloz*Aspergiloz(Bronkopulmoner aspergillom atitis (Bronkopulmoner aspergillom atitis eksterna,endoftalmi septik apergilazeksterna,endoftalmi septik apergilaz

*Kriptokokoz*Kriptokokoz(Aerojen infeksiyon ve akciğer (Aerojen infeksiyon ve akciğer Kriptokokkozu)Kriptokokkozu)

*Mukor mikozlar(zigomikoz)*Mukor mikozlar(zigomikoz)(Gasterointestinol ve kutan (Gasterointestinol ve kutan

mukormikozları)mukormikozları)

*Candido albicans*Candido albicans candido türlericandido türleri

*Aspergillus fumigatus*Aspergillus fumigatus

*Crytococus *Crytococus neoformonsneoformons

*Mucor ,Absidia*Mucor ,Absidia

FIRSATÇI SİSTEMİK MİKOZLARFIRSATÇI SİSTEMİK MİKOZLARHASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİ)HASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİ)

*Feohifomikoz*Feohifomikoz(Immunsupresse hastalarda çeşitli (Immunsupresse hastalarda çeşitli organlardaki infeksiyon)organlardaki infeksiyon)

*Hiyalohifomikozlar*Hiyalohifomikozlar(Immunsupresse hastalardaki (Immunsupresse hastalardaki

çeşitli çeşitli organlardaki infeksiyon)organlardaki infeksiyon)

*Fırsatçı maya mikozaları*Fırsatçı maya mikozaları(Yeni doğanda kateter sepsisinde (Yeni doğanda kateter sepsisinde

ve ve Erişkinlerde intralipid tedavisinde Erişkinlerde intralipid tedavisinde

kateter sepsisinde Malasezia kateter sepsisinde Malasezia Furfur etkeniFurfur etkeni

*Curuvularia ,Bipolaris*Curuvularia ,Bipolaris

*Fusariun ,sopulariopsis*Fusariun ,sopulariopsis

*Torulopsis glabrata*Torulopsis glabrata MalasseziaMalassezia

SUBKUTAN MİKOZALAR (DERİ)SUBKUTAN MİKOZALAR (DERİ)HASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİ)HASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİ)

*Sporotrikoz*Sporotrikoz

(Dimorfik mantar,ekstremitelerde (Dimorfik mantar,ekstremitelerde ülserli ülserli

lezyon)lezyon)

*Kromo mikoz*Kromo mikoz

(Siyah küf mantarı, (Siyah küf mantarı, ekstremitelerde ekstremitelerde

siğile benzeyen lezyonlar)siğile benzeyen lezyonlar)

*Maduramikoz(misetam)*Maduramikoz(misetam)

(Ayak ve ellerde subkuton abse)(Ayak ve ellerde subkuton abse)

*Sporothix schenckii*Sporothix schenckii

*Phialophora *Phialophora verrucosaverrucosa

Fonsecaea pedrosoiFonsecaea pedrosoi

*Madurelle mycetomi*Madurelle mycetomi Scedosporim Scedosporim

apiospermumapiospermum

KUTAN MİKOZLARKUTAN MİKOZLARHASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİ)HASTALIK ETKEN(ETİYOLOJİ)

*Pitiyazis versikor veya Tinea*Pitiyazis versikor veya Tinea

(Yüzeysel infeksiyon, zararsız (Yüzeysel infeksiyon, zararsız üremi yağ asitlerine bağlıüremi yağ asitlerine bağlı

*Dermotomikozlar(Tinea pedis, *Dermotomikozlar(Tinea pedis, T.capitis, T.barbae, T.unguim, T.capitis, T.barbae, T.unguim, T.corporis)T.corporis)

(Küf mantarlarıdır.Direk temasa (Küf mantarlarıdır.Direk temasa bulaşır)bulaşır)

*Malassezia furfur*Malassezia furfur

*Trichophyton*Trichophyton MicrosporumMicrosporum EpidermophytonEpidermophyton

İNFEKSİYON DİRENCİİNFEKSİYON DİRENCİ

İnsan, mantarların çoğuna karşı spesifik ve spesifik olmayan İnsan, mantarların çoğuna karşı spesifik ve spesifik olmayan dirence dirence

sahiptirler. sahiptirler.

** Mekanik faktörler __ Deri, mukozalar ve mukus salgılarıdır. ** Mekanik faktörler __ Deri, mukozalar ve mukus salgılarıdır.

** Humoral faktörler __ Serumdaki ve doku sıvısındaki demir ** Humoral faktörler __ Serumdaki ve doku sıvısındaki demir bağlayan proteinlerbağlayan proteinler

** Hücresel faktörler __ Nötrfil granülositler ve makrofajların ** Hücresel faktörler __ Nötrfil granülositler ve makrofajların rol oynadığı fagositoz yani sıra deri ve rol oynadığı fagositoz yani sıra deri ve mukozalardaki bakteri florasımukozalardaki bakteri florası

**Spesifik bağışıklığın unsurları __ Hücresel bağışıklık **Spesifik bağışıklığın unsurları __ Hücresel bağışıklık önemlidir. önemlidir.

TANITANI** MİKROSKOPİ** MİKROSKOPİ

_Lam lamel _Lam lamel arası preparasyon arası preparasyon :: Muayene maddesi %10 luk KOH Muayene maddesi %10 luk KOH

içinde suspense edilir. Üzerine lamel kapatılarak ısıtılır.içinde suspense edilir. Üzerine lamel kapatılarak ısıtılır.

_Boyalı preperasyon _Boyalı preperasyon :: Metilen mavisi, laktofenol mavi ve PAS Metilen mavisi, laktofenol mavi ve PAS

boyaları yapılır. boyaları yapılır.

**KÜLTÜR**KÜLTÜR

Besi yerinin pHı 5,6 olmalıdır.Eşeyli ve eşeysiz üremelerin morfolojikBesi yerinin pHı 5,6 olmalıdır.Eşeyli ve eşeysiz üremelerin morfolojik

özelliklerinden yaralanılır.Biyokimyasal deneyler mayaların özelliklerinden yaralanılır.Biyokimyasal deneyler mayaların

İdenfikasyonunda önem taşır. İdenfikasyonunda önem taşır.

**SEROLOJİ**SEROLOJİ

Özel mantar antijenlerine karşı hasta serumundaki antikorların Özel mantar antijenlerine karşı hasta serumundaki antikorların

saplanmasına dayanır.saplanmasına dayanır.

**ANTİJENLERİN SAPTANMASI**ANTİJENLERİN SAPTANMASI

Spesifik antijenlerin bilinen antikorlar aracılığıyla gösterilmesine Spesifik antijenlerin bilinen antikorlar aracılığıyla gösterilmesine dayanır.dayanır.

**DERİ TESTİ**DERİ TESTİ

Spesifik antijenlerle deri deneyleri uygulana bilir. Spesifik antijenlerle deri deneyleri uygulana bilir.

TEDAVİTEDAVİMantar tedavisinde kullanabilecek çok az sayıda antimikrobiyal Mantar tedavisinde kullanabilecek çok az sayıda antimikrobiyal

vardır . vardır . # Poliyenler # Poliyenler mantarların sterollerine bağlanır ve mantarları mantarların sterollerine bağlanır ve mantarları

bozarlar.bozarlar. --- Amfoterisin sistemik mikozlarda kullanılır.--- Amfoterisin sistemik mikozlarda kullanılır. --- Nistatin .mukoza mikozlarında sadece topikal uygulanır . --- Nistatin .mukoza mikozlarında sadece topikal uygulanır .

# Azoller # Azoller ergosterollerin biyosentezini bozarlar ve gastrointestinal ergosterollerin biyosentezini bozarlar ve gastrointestinal sistemde yan etkileri vardır . sistemde yan etkileri vardır . --- Ketokonazol sadece oral mikoza mikozlarında , sistemik --- Ketokonazol sadece oral mikoza mikozlarında , sistemik mikozalarda ve dermotamikozlarında kullanılır . mikozalarda ve dermotamikozlarında kullanılır . --- Flukonazol oral ve intravenöz olarak yüzeyel ve sistemik --- Flukonazol oral ve intravenöz olarak yüzeyel ve sistemik mikozlarda, AIDS hastalarında kriptokok meninjitinin mikozlarda, AIDS hastalarında kriptokok meninjitinin Tedavisinde uygulanır.Tedavisinde uygulanır. --- Itrakonazol oral , sistamik ,deri --- Itrakonazol oral , sistamik ,deri mikozalarında ve aspergilos tedavisinde uygulanabilir. mikozalarında ve aspergilos tedavisinde uygulanabilir.

TEDAVİTEDAVİ

# 5-Florositozin # 5-Florositozin DNA senteziyle interferon gösterir. Oral DNA senteziyle interferon gösterir. Oral verilir. verilir.

Kandidoz ,aspergilloz ,kriptekokkoz tedavisinde uygulanır. Kandidoz ,aspergilloz ,kriptekokkoz tedavisinde uygulanır. Tedavi Tedavi

sırasında direnç gelişimine dikkat etmeli ve Amfoterisinle B ile sırasında direnç gelişimine dikkat etmeli ve Amfoterisinle B ile konbine konbine

kullanılmalıdır.Birlikte kullanımıyla Amfoterisin B nin toksisitesi kullanılmalıdır.Birlikte kullanımıyla Amfoterisin B nin toksisitesi azalır. azalır.

# # Griseofulvin Griseofulvin dermatomikozlarda kullanılan eski bir dermatomikozlarda kullanılan eski bir antibiyotik. antibiyotik.

oral yolla alınır .genellikle aylar süren uzun bir tedavi gerektirir oral yolla alınır .genellikle aylar süren uzun bir tedavi gerektirir