ANTİMİKROBİYAL YÖNETİMİ:

MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARININYAKLAŞIMI

Dr. Cüneyt ÖZAKINUludağ Üniversitesi Tıp FakültesiTıbbi Mikrobiyoloji AD BURSA

11

MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARININYAKLAŞIMI

22

33

44

Klinik Mikrobiyoloji UzmanındanBeklenenler(Tanısal) Enfeksiyon hastalıkları tanısı, tedavi seçenekleri ve

epidemiyolojisi konusunda hizmet verecek birklinik mikrobiyoloji laboratuvarını geliştirebilmelive yönetebilmeli

Enfeksiyon hastalıkları tanısı, tedavi seçenekleri veepidemiyolojisi konusunda hizmet verecek birklinik mikrobiyoloji laboratuvarını geliştirebilmelive yönetebilmeli

55

Klinik Mikrobiyoloji UzmanındanBeklenenler(Konsültan)

Enfeksiyon hastalıklarının tanısı, izlemi ve tedavisiiçin gerekli mikrobiyolojik verileri ve diğer uygunbilgileri sağlamalı, yorumlayabilmeli ve klinisyenenakledebilmeli Epidemiyolojik sorunlara çözümler üretebilmeli

Enfeksiyon hastalıklarının tanısı, izlemi ve tedavisiiçin gerekli mikrobiyolojik verileri ve diğer uygunbilgileri sağlamalı, yorumlayabilmeli ve klinisyenenakledebilmeli Epidemiyolojik sorunlara çözümler üretebilmeli

66

Klinik Mikrobiyoloji UzmanındanBeklenenler(Eğitmen)

Etkin mikrobiyoloji eğitim programlarıplanlayabilmeli, yürütebilmeli ve yönetebilmeli Etkin mikrobiyoloji eğitim programları

planlayabilmeli, yürütebilmeli ve yönetebilmeli

77

Klinik Mikrobiyoloji UzmanındanBeklenenler(Araştırmacı) Tıbbi, halk sağlığı sorunu olan enfeksiyon

hastalıklarıyla ilgili mikrobiyolojik araştırmalartasarlayabilmeli ve yönetebilmeli

Tıbbi, halk sağlığı sorunu olan enfeksiyonhastalıklarıyla ilgili mikrobiyolojik araştırmalartasarlayabilmeli ve yönetebilmeli

88

AntimikrobiyalAntimikrobiyal YönetimYönetim

AntimikrobiyalAntimikrobiyal dirençdirenç99

Tedavi seçeneklerindeTedavi seçeneklerindekısıtlılıkkısıtlılık

1010

Klinik Mikrobiyoloji LaboratuvarınınTemel Görevleri Enfeksiyon etkeni olan mikroorganizmanın

tanımlanması Etken olarak yorumlanan mikroorganizmanın

antibiyotiklere olan duyarlılığının tespiti Sonuçların uygun ve zamanında raporlanması Verilerin saklanması ve analizinin yapılması Kalitenin iyileştirilmesi Eğitim

Enfeksiyon etkeni olan mikroorganizmanıntanımlanması Etken olarak yorumlanan mikroorganizmanın

antibiyotiklere olan duyarlılığının tespiti Sonuçların uygun ve zamanında raporlanması Verilerin saklanması ve analizinin yapılması Kalitenin iyileştirilmesi Eğitim

1111

Laboratuvar Hizmet Akışı

Preanalitik

Analitik

Postanalitik

Preanalitik

Analitik

Postanalitik

1212

Preanalitik DönemÖrnek kalitesi

Örnek seçimi, Uygun yer, zaman ve koşullarda, etkene

ulaşabilmeyi sağlayacak miktarda alınması, Laboratuvara iletilmesinde veya saklanmasında

uyulacak koşullar

Bilgilendirme kılavuzu Uygun olmayan örnekler ret etmelidir

Örnek kalitesi

Örnek seçimi, Uygun yer, zaman ve koşullarda, etkene

ulaşabilmeyi sağlayacak miktarda alınması, Laboratuvara iletilmesinde veya saklanmasında

uyulacak koşullar

Bilgilendirme kılavuzu Uygun olmayan örnekler ret etmelidir

1313

Test İstem FormuKlinisyen ile klinik mikrobiyoloji laboratuvarının en

basit ve temel iletişim aracı

Hasta hakkında ve örnek için yeterli açıklayıcıbilgiler Laboratuvardan istenen işlem Tetkik isteminin gerekçesi İstekte bulunan hekim ve klinik

Klinisyen ile klinik mikrobiyoloji laboratuvarının enbasit ve temel iletişim aracı

Hasta hakkında ve örnek için yeterli açıklayıcıbilgiler Laboratuvardan istenen işlem Tetkik isteminin gerekçesi İstekte bulunan hekim ve klinik

1414

Analitik DönemEtkenlerin doğru tanımlanması

Örneğe göre besi yerinin seçimi, İnkübasyon koşullarının belirlenmesi Laboratuvarda kullanılan sarf, cihaz ve aletlerin

kalite kontrolü

Klinik mikrobiyolog ile klinisyen arasındakisağlıklı iletişim örnekten beklenen etkenolabileceği düşünülen mikroorganizmanın izoleedilme şansını artırır

Etkenlerin doğru tanımlanması

Örneğe göre besi yerinin seçimi, İnkübasyon koşullarının belirlenmesi Laboratuvarda kullanılan sarf, cihaz ve aletlerin

kalite kontrolü

Klinik mikrobiyolog ile klinisyen arasındakisağlıklı iletişim örnekten beklenen etkenolabileceği düşünülen mikroorganizmanın izoleedilme şansını artırır

1515

Analitik Dönem (2)

İzole edilen mikroorganizmanın tanımlanması,hastanın klinik durumunun da değerlendirilmesiile etken olup olmadığına karar vermek

Klinisyenin hasta ve örnek hakkında laboratuvarailettiği bilgilerin yeterliliği değerlendirmeyi sağlıklıkılar

İzole edilen mikroorganizmanın tanımlanması,hastanın klinik durumunun da değerlendirilmesiile etken olup olmadığına karar vermek

Klinisyenin hasta ve örnek hakkında laboratuvarailettiği bilgilerin yeterliliği değerlendirmeyi sağlıklıkılar

1616

Analitik Dönem (3)

İdantifikasyonda kullanılan ayıraç ve sistemlerindekalite kontrollerinin yapılması ve dokümanteedilmesi sunulan hizmetin güvenirliliği açısındanönemli

İdantifikasyonda kullanılan ayıraç ve sistemlerindekalite kontrollerinin yapılması ve dokümanteedilmesi sunulan hizmetin güvenirliliği açısındanönemli

1717

Analitik Dönem (4)

İzole edilen mikroorganizma etken olaraktanımlanır ise tedavi seçenekleri konusundaklinisyene bilgi vermek üzere duyarlılık testleriçalışılmalı

Bu çalışma laboratuvarın kabul ettiği bir standart(CLSI, EUCAST vb) çerçevesince yapılmalı

İzole edilen mikroorganizma etken olaraktanımlanır ise tedavi seçenekleri konusundaklinisyene bilgi vermek üzere duyarlılık testleriçalışılmalı

Bu çalışma laboratuvarın kabul ettiği bir standart(CLSI, EUCAST vb) çerçevesince yapılmalı

1818

Postanalitik Dönem

Sonuçların raporlanmasında duyarlılığı çalışılanantibiyotiklerin bildirim kriterleri

Kabul edilen standart Hastane enfeksiyon kontrol komitesi Antibiyotik kullanımı kontrol komitesi

Sonuçların raporlanmasında duyarlılığı çalışılanantibiyotiklerin bildirim kriterleri

Kabul edilen standart Hastane enfeksiyon kontrol komitesi Antibiyotik kullanımı kontrol komitesi

1919

Postanalitik Dönem

Etken mikroorganizmaların tür düzeyindetanımlanması bile mikroorganizmaya temel olarakdeğişik antibiyotiklerin etkinliği konusunda fikirverebilir

Panik/Kritik değerler

Etken mikroorganizmaların tür düzeyindetanımlanması bile mikroorganizmaya temel olarakdeğişik antibiyotiklerin etkinliği konusunda fikirverebilir

Panik/Kritik değerler

2020

Raporda nelere yer verilmeli? Kullanılan yöntem Bildirimi yapılan antibiyotiklerin jenerik adları Standartlara göre sonuçların duyarlı, orta duyarlı

veya dirençli bildirimi Gerekli durumlarda MIK değerleri Belirli direnç fenotipleri

Kullanılan yöntem Bildirimi yapılan antibiyotiklerin jenerik adları Standartlara göre sonuçların duyarlı, orta duyarlı

veya dirençli bildirimi Gerekli durumlarda MIK değerleri Belirli direnç fenotipleri

2121

2222

Dirençi saptama / Direnç taramaMetisilin direnci Genişlemiş spektrumlu betalaktamaz direnci İndüklenebilir betalaktamaz direnci Potansiyel Karbapenemaz direnciMakrolid Linkozamid Streptogramin b direnci Vankomisin direnci …….

Metisilin direnci Genişlemiş spektrumlu betalaktamaz direnci İndüklenebilir betalaktamaz direnci Potansiyel Karbapenemaz direnciMakrolid Linkozamid Streptogramin b direnci Vankomisin direnci …….

2323

Duyarlılık Sonucu Bildiriminde

Klinisyenin en faydalı ve en ucuz olanını seçmesinisağlayacak

Hastanede gereksiz antibiyotik kullanımı ve dirençgelişiminin artmasının önüne geçecek

Klinisyenin en faydalı ve en ucuz olanını seçmesinisağlayacak

Hastanede gereksiz antibiyotik kullanımı ve dirençgelişiminin artmasının önüne geçecek

2424

Standartlar

Etkene yönelik antibiyotik seçimi Duyarlılık testlerinin uygulanması Kalite kontrolü

Etkene yönelik antibiyotik seçimi Duyarlılık testlerinin uygulanması Kalite kontrolü

2525

Standartlar Elde edilen sonuçların doğruluğu ve güvenirliliğini

değerlendirme olanağı sunar Antibiyotiklerin kısıtlı bildirimine yönelik

standardize edilmiş parametrelerinuygulanabilirliliğini sağlar Hem klinisyenin antibiyotik seçimini

laboratuvarın yönlendirmesine hem de dirençgelişiminin azaltılmasına katkı sağlar

Elde edilen sonuçların doğruluğu ve güvenirliliğinideğerlendirme olanağı sunar Antibiyotiklerin kısıtlı bildirimine yönelik

standardize edilmiş parametrelerinuygulanabilirliliğini sağlar Hem klinisyenin antibiyotik seçimini

laboratuvarın yönlendirmesine hem de dirençgelişiminin azaltılmasına katkı sağlar

2626

2727

A GRUBUPrimer olarak test ve rapor edilecek ajanlar

Bu grupta o etkenle oluşabilecek bir çokenfeksiyonu tedavi edebilecek temel

antibiyotik gruplarını temsil eden ajanlarbulunur.

A GRUBUPrimer olarak test ve rapor edilecek ajanlar

Bu grupta o etkenle oluşabilecek bir çokenfeksiyonu tedavi edebilecek temel

antibiyotik gruplarını temsil eden ajanlarbulunur.

2828

B GRUBUPrimer olarak test ve selektif olarak rapor edilecek

ajanlar A-grubundaki ajanlara dirençli ise, Klinik örnek bu gruptaki ajanların kullanımını

gerektiriyorsa, Hasta A-grubundaki ajanları tolere edemiyorsa, Enfeksiyon birden fazla etkenden oluşuyorsa, Hastada birden fazla bölgede enfeksiyon söz konusu ise, Epidemiyolojik çalışmalar söz konusu ise,

B GRUBUPrimer olarak test ve selektif olarak rapor edilecek

ajanlar A-grubundaki ajanlara dirençli ise, Klinik örnek bu gruptaki ajanların kullanımını

gerektiriyorsa, Hasta A-grubundaki ajanları tolere edemiyorsa, Enfeksiyon birden fazla etkenden oluşuyorsa, Hastada birden fazla bölgede enfeksiyon söz konusu ise, Epidemiyolojik çalışmalar söz konusu ise,

2929

C GRUBUEk olarak test edilecek ve selektif bildirilecek ilaçlar

– B grubundaki durumlar oluştuğunda,– Çok nadir karşılaşılan bir etken izole edildiğinde,

U GRUBU– Sadece idrar örnekleri için ek olarak test edilecek ve

bildirilecek ilaçlar

U GRUBU– Sadece idrar örnekleri için ek olarak test edilecek ve

bildirilecek ilaçlar

3030

3131

3232

3333

Kısıtlı bildirimde standart dışınaçıkılabilir mi? Hastalara veya etken mikroorganizmalara özgü

durumlar yine klinik mikrobiyolog ile klinisyenarasındaki iletişim ile şekillendirilerek standardınöngörüleri dışında değerlendirilebilir

Hastalara veya etken mikroorganizmalara özgüdurumlar yine klinik mikrobiyolog ile klinisyenarasındaki iletişim ile şekillendirilerek standardınöngörüleri dışında değerlendirilebilir

3434

Ampirik tedavi Klinik mikrobiyoloji laboratuvarı verdiği sonuç ile

etkene yönelik tedavinin şekillenmesinde rol alır

Klinisyenin laboratuvardan çıkacak sonuçtan öncebaşlamak durumunda kaldığı ampirik antibiyotiktedavinin de belirlenmesinde klinik mikrobiyolojilaboratuvarı önemli katkı sağlar

Bu amaçla laboratuvardan raporlanan tüm verileranaliz yapılmak üzere saklanmalı

Klinik mikrobiyoloji laboratuvarı verdiği sonuç ileetkene yönelik tedavinin şekillenmesinde rol alır

Klinisyenin laboratuvardan çıkacak sonuçtan öncebaşlamak durumunda kaldığı ampirik antibiyotiktedavinin de belirlenmesinde klinik mikrobiyolojilaboratuvarı önemli katkı sağlar

Bu amaçla laboratuvardan raporlanan tüm verileranaliz yapılmak üzere saklanmalı

3535

3636

Bu verilerin toplanması sırasında bile klinikmikrobiyolog bazı etken veya dirençprofillerinin seyrini gözlemleyebilir

3737

Toplanan veriler Etken dağılımı Direnç profilleri

Dönemsel olarak analiz edilmeli Analiz sonuçları klinisyenler ile paylaşılmalı

Etken dağılımı Direnç profilleri

Dönemsel olarak analiz edilmeli Analiz sonuçları klinisyenler ile paylaşılmalı

3838

Analiz sonuçları nasıldeğerlendirilmeliAnaliz sonuçları nasıldeğerlendirilmeli

3939

Antibiyotik alımlarıAntibiyotik alımlarıAntibiyotik alımlarıAntibiyotik alımları

4040

Ampirik tedavi seçeneklerininAmpirik tedavi seçeneklerininbelirlenmesibelirlenmesi

4141

ProfilaksininProfilaksininşekillendirilmesişekillendirilmesi

4242

4343

4444

Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Standartlardaki değişiklikleri laboratuvar

uygulamalarına adapte edebilmeli

Yenilikleri takip etmeli Yenilikleri talep ve ihtiyaçlar doğrultusunda

değerlendirebilmeli

Standartlardaki değişiklikleri laboratuvaruygulamalarına adapte edebilmeli

Yenilikleri takip etmeli Yenilikleri talep ve ihtiyaçlar doğrultusunda

değerlendirebilmeli

4545

Talep: Hızlı ve Doğru sonuç

NAT’leri beklentiyi ne ölçüde karşılayabilecek?

Hız DoğrulukMaliyet

NAT’leri beklentiyi ne ölçüde karşılayabilecek?

Hız DoğrulukMaliyet

4646

Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı

Yaptığı işin tanı ve tedaviye destek hizmeti olduğubilinci ile kar etme baskısı altında güvenirlilik vekaliteden ödün vermemeli

Yaptığı işin tanı ve tedaviye destek hizmeti olduğubilinci ile kar etme baskısı altında güvenirlilik vekaliteden ödün vermemeli

4747

Klinik Mikrobiyoloji LaboratuvarınınAntimikrobiyal Yönetimde OptimalKatkı Sunabilmesi İyi eğitilmiş klinik mikrobiyolog Laboratuvar - klinik arası karşılıklı iyi iletişim Süreklilik gösteren kalite kontrol Verilerin etkin analizi ve paylaşımı

İyi eğitilmiş klinik mikrobiyolog Laboratuvar - klinik arası karşılıklı iyi iletişim Süreklilik gösteren kalite kontrol Verilerin etkin analizi ve paylaşımı

4848

4949

5050

Laboratuvar hizmetlerininmerkezileştirilmesi, hizmet alımı Hastane kaynaklı enfeksiyonların yönetiminde,

sürveyansta iyi donatılmış/donanmış klinikmikrobiyoloji laboratuarlarının hastane içindeolması gerekli Kolay ulaşılabilir klinik mikrobiyoloji

laboratuvarları, Örnek nakilinde yaşanacak sıkıntıları önler Klinik-laboratuvar arası bilgi paylaşımı etkin kılar Eğitimin devamlılığının sağlar Sürveyansın daha etkin yapılamasını sağlar Antimikrobiyal yönetim açısından da belirgin avantaj

sağlar

Hastane kaynaklı enfeksiyonların yönetiminde,sürveyansta iyi donatılmış/donanmış klinikmikrobiyoloji laboratuarlarının hastane içindeolması gerekli Kolay ulaşılabilir klinik mikrobiyoloji

laboratuvarları, Örnek nakilinde yaşanacak sıkıntıları önler Klinik-laboratuvar arası bilgi paylaşımı etkin kılar Eğitimin devamlılığının sağlar Sürveyansın daha etkin yapılamasını sağlar Antimikrobiyal yönetim açısından da belirgin avantaj

sağlar

5151

TESEKKÜR EDERIMTESEKKÜR EDERIM

5252