MIỀNĐẤTẤY—★—

Nguyêntác:CetteterreTácgiả:AntônioTorres

Ngườidịch:HiệuConstantNhàxuấtbảnVănhọc-2013

ebook©vctvegroup17-09-2018

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

“VớitácphẩmMiềnĐấtẤy,AntônioTorresmiêutảsựgiằngxétâmcanvềdanhphậncủanhữngngườidicưtừ vùng Nordeste tới São Paulo, ông phác hoạ lạichặng đường đưa những người di cư đi từ cái vòngtròn luẩn quẩn truyền thống của vùng nông thônhoangsơđếnsựnặcdanhcủangànhcôngnghiệp.Sựgián đoạn ấy làm nảy sinh một cuộc khủng hoảngcũngmang tínhdanhphậnhệtnhư tínhgiađìnhvàthếhệ,nhưngcũnglàphươngdiệnxãhộivàkinhtế.Nhưngtrênhếtđólàmộtcuộckhủnghoảngvềngônngữvàsựbiểucảmdiễnđạttínhbạolựcbấtngờtấncông từ bên ngoài… Văn phong của Torres cũng rấtđặcbiệt,khônghềgiốngbấtkỳnhàvăncùngthờinàohaytrướcđó:córấtnhiềucâuchuyệnvàđượckểbởinhiềunhânvậttrongtácphẩm,nhiềuyếutốđanxenphatrộnlẫnnhau,giữahưcấuvàthựctế,nhiềuthờikỳ,quákhứ,hiệntạivàtươnglaihoàquện,quấnquýt,…Ôngphốihợptàitìnhgiữacâuchuyệnlịchsử,đượctra cứu tư liệu cực kỳ kỹ lưỡng vớimột loạt cấp độtrongtìnhtựkểchuyện:Từtựtruyện,đếntiểusử,rồilạinhậtký…”

•Expresse

“Dùlàtiếngkêuhaymộtlờithan,thìđócũnglàmộttiếng gọi rối rít truyền tới một cộng đồng hay đếnđấngcứuthế.VớiAntônioTorres,giữaảoảnhvàhiệnthực,thìcòncókhoảngtĩnhlặngđểviết…”

•Libération

“Miềnđấtmàtừđónhữngconchữrútrađượctínhdữdộingầmcủachúng,tínhthơcatrữtìnhphậpphồnghồi hộp để diễn đạt niềm say mê được là ngườiBrésil.”

•LaquinzaineLittéraire

“Chẳngbaogiờcótrậnđấunàokhảihoàncả.Chúngthậm chí còn chưa được bắt đầu. Chiến trường chỉchứng minh cho con người thấy sự điên khùng vàtuyệtvọngcủachínhhọ,cònchiếnthắngchẳnghơngìmột ảo tưởng của cácnhà triết học vànhững conngườikhùngđiên.”

•FAULKNER

Tiếngđộngvàcơnthịnhnộ

MụclụcGiớiThiệuMởĐầu

Chương1Chương2Chương3Chương4Chương5Chương6Chương7Chương8Chương9Chương10Chương11

MiềnĐấtẤyChốiBỏTôiMiềnĐấtẤyKhiếnTôiPhátĐiên

Chương1Chương2Chương3Chương4Chương5Chương6Chương7

VùngĐấtẤyYêuTôi

GiớiThiệu

AntônioTorres sinhnăm1940 tại Junco, trongkhuheohútcủavùngrừnggầnnhưnguyênsinhcủamiềnBahia.Chúngtacó thểhiểu là: ông thuộcvề thếhệcácnhàvănmớiđãbén rễtrongvùngNordeste[1]củaquốcgiaBrésil.

ĐộcgiảcủaGracilianoRamos, của JorgeAmadohayRacheldeQueiroz,nhữngbậcthầycủa“tiểuthuyếtxãhộixứNordeste”trongnhữngnămbamươi,sẽnhậnrarằngmiềnđấtdữdộiấykhôngngừngnuôidưỡngsựtưởngtượngvàsángtạonghệthuật.Vànhữngaiđã từng tinrằngdòngmáumang tínhđịaphươngchủnghĩađãbịcạnkiệtcùngvớisựthâmnhậptàitìnhcủaJoãoGuimarãesRosamàtácphẩmcủaôngđãbiếnhóasựphongphúvềchủđềvàngônngữđịaphươngbằngmộttácphẩmcáchtânmangtầmtoàncầu,sẽnghethấynhữngtiếngkêuvớicáctrọngâmcấpthiếthơncủamiềnđấtnàymàhiệngiờđangtrongcơnbiếnđộng.

Junco không vang lên bên tai chúng ta như những cái tênkhiếntamêhoặcnhưSalvador,nhưRecife,PortoSeguro.Juncochẳngcógìkhácbiệt,khôngcógìđặcsắc,nócũngtựanhưhàngngànnhữngngôilàngbịhủydiệtbởisựhoangtànùlìcủasựđóinghèovàthithoảnglạibịnạnhạnhánhoànhhành.Vàtrênhết,Juncongàynaylàmộtvùngđấtbịchínhnhữngđứaconmìnhbỏrơi,nhữngđứaconđóđãrađihoặcmơmộngsẽrađitớinhữngthànhphốcủa“phépmầucôngnghiệp”,nhưRiodeJaneiro,SaoPaulo…Phảichăngsựphảnbộiấy lànguyênnhâncủa taihọa

mànóhìnhnhưđènặnglênnhữngđứaconcủavùngđấtđãhysinhvìsựtiếnbộ?

MởĐầu

1

– Nếunócònsốngthìmộttrongnhữngngàytớiđâynósẽvềthôi,đóchínhlàđiềutavẫnluônnóiđấy.

– Hãynhắclạinhữngđiềubácđãnóiđi.Ngaylúcấy,tôichắccóthểvẽđượcmộtđườngthẳngtừđầu

mìnhđếnmặttrờivà,hệtnhưmộtconkhỉđangđitrênmộtsợidây,leolêntậnĐấngTốiCao–tôi,ngườivốnchẳngbaogiờđểtâmđếngiờgiấc.

Lúcnàylàgiữatrưavàtôibiếtlàgiữatrưachỉđơngiảnbởitôiđangbướcđitrênmộtcáibóngbằngđúngkíchthướccáimũđộiđầucủatôi,dấuhiệuduynhấtcủacuộcsốngtrênquảngtrườngvẫnluôntồntạitừxưađếngiờ,nơimàchẳngkẻnàothòđầuravàogiờnàyvìsợbịthiêuchếtmất.Trừtôivàmộtgãđiênkhùngkhác,gãnhàquêngồitrênlưngconngựađầmđìamồhôi,hắnbấtngờlóratựanhưmaquỷhiệnhìnhgiữamộtđámmâybụimùmịt,khiếnđịnhmệnhtôitạmdừnglạidướinồihơihầmhậpcủađứcChúaTrời.

– Bấtkỳaitrongkhunàyđềucóthểlàmchứng.Bấtkỳaicókýứctrongđầuvàsựliêmsỉtrênmặt.Tahả,suốtcảđờitavẫnnói:mộttrongnhữngngàytớiđâynósẽtrởvề.Thìđó,nóđãtrở

vềrồi,đúngkhông?

– Bácnóiđúngđấy.– Thếnócóthayđổinhiềukhônghả?Tahyvọngítrathìnó

cũngkhôngquênconđườngdẫnvềnhàchúngtachứ.Chúngtacóchungmộtdònghuyếtquảnmà.

– Anhấyđãkhôngquênđâuạ,đươngnhiênlàkhôngrồi,bácơi. - Tôi đã trả lời với niềm tin vững chãi rằng tôimang lại sựđảmbảocầnthiếtnàykhôngphảichỉchoriêngmộtngườiđànông,màcònchotoànbộmộttầnglớpdânchúng,màvớihọsựtrởvềcủaanh trai tôihìnhnhưcònquan trọnghơnnhiềucáingày thầy Dantas Hunior đã tới thông báo rằngmiền đất củachúngtôiđãcómặttrênbảnđồthếgiớinhờtàixửsựvàănnóicủaôngta,mộtdânbiểuliênbangđãđượcbầuvớisốphiếucao.Hômđólàmộtngàyrấtthúvị,cũngthúvịnhưnhữngngàydiễnra cuộc bầu cử, do tất cả đều xảy đến bất ngờ, chẳng ai đượcthôngbáotrước.Vịdânbiểuđãleolênmộtkhánđàiđượcdựngvộiởchợ,ôngtahuơcáiáovétphủđầybụicủamìnhlêntrướctoànthểchúngtôivànóirằngJuncokểtừđâylàmộtthànhphố,trungthànhvàhiếukhách.Kểtừđâychúngtôisẽnắmtrongtayvận mệnh của chính mình mà không phải thưa gửi lại vớiInhambupenữa–vàchínhphầnnàycủabàidiễnvănđãđượcmọingườiđánhgiácaohơncả.Ấythếmàcáingàyhômđóđãbịxóasạchkhỏikýứccủachúngtôidochẳngcòngìkhácxảyđếnkểtừdạoấy.

Cáigìđãthựcsựkhôngthayđổiđây,đóchínhlàcáilàngđấtnệnnày,nềnvách,ngóivàvôi,nhưngchuyệnbâygiờlàliệuanhtraitôicócònnhớtấtcảnhữngbàconhọhàngmàanhđãđểlạicùngnhữngbúicâygaiởquênhà, từngngười từngngườimột.Anh, kẻ vốn chẳngđược thừahưởngbất kỳ tấc đấtnàođể khichếtcònlấychỗmàchôn,mộthômđãleolênmộtchiếcxetảivà

đikhắp thếgian,để rồibiếnđổi,mộtcáchkỳdiệu, thànhmộtngườiđànôngđiểntraivàgiàucó,vớinhữngchiếcrăngvàng,bộcomlêbamảnhbằngcachemire,cặpkínhraybans,chiếcđàibándẫn–nóinăngluyênthuyênhệtnhưmộtgãđànôngbịcắmsừng–vàmộtchiếcđồnghồcònlonglanhhơncảánhsángbanngày.Mộtcôngtrìnhnghệthuậtbằngxươngbằngthịt.Mộtvídụsốngchứngminhrằngmiềnđấtcủachúngtôicũngnhưnhữngnơikhácthôi,cóthểsinhranhữngvĩnhân–vàphậnsựcủatôi,thậmchí cònchưađẻkhi anhấy rađi, làphải lôiđượcnhàvĩnhânấyrakhỏicơnngủvùihai thậpkỷnay,bởivịvĩnhânấyhìnhnhưtrởvềchỉđểngủ.Đứngdậyđi,đồcúngià,trướckhilũdơivàoănanhđó.Dậyđianh,trướckhilinhhồnkhốnkhổcủacụtổđòianhđitháptùngcụthậtsựđấy.Nhanhlênđi,cụđangra khỏimả của cụ rồi kìa để đến đập nhẹ vào lưng anh đó: -CabocoSeptantechếttiệt.Vớinhữngngườiởđâythìcháuđángtuổibảymươiđó.–Tạisaothếhảcụ?–Bởicháuđãbiếtđếnbốntiểubangcủađấtnướcnàyrồicòngì,đúngkhông,cháunộicủata?

Tôiđộtnhiênnổihammuốncựcđộmuốnđitắmtrongcáibểnước cổ (nơimà tất cả chúng tôi sẽ bị chết đuối hết ấy) và tôimuốnanhtraicùngđếnđó,tôinghĩcóthểmoirađượcmộtconngựacái–conhăngnhấtcóthể-saochonókhiếnchàngNelotuyệtvờinàyquênhẳntìnhyêumuônthuởcủaanh.

– Hãynóivớinórằngnóđãđượcsinhratạiđâynhé.–Báctôichỉbãi giết gia súc.–Cũngnói vớinó rằng tađãcôngkênhnótrênvaiđấy.

– Bácà,Nelonhớtuốttuộtấymà.Cháuchưabaogiờbiếtcómộttrínhớnàotốtnhưthế.-Tôinhấnmạnh,cốkhôngđểbấtkỳnỗingờvựcnàocònbámlạitrongtâmtríbácấy.Khôngnóithếthìôngchắcsẽkhôngchophéptôiđitiếpconđườngcủamình.

– Đấychínhlànhữnggìkhiếntahàilòng.–Báctôimỉmcười,theokiểukínkẽcủamộtônggiànghiêmtúc,vàconngựađãphủtrùmlêntôimộtđámmâykhác.

Đôixăngđangiẫmlêncáibóngcủatôi:tôitiếnvềphíatrướctrong thứ thời tiếtđôngcứngvàcâm lặng,như thểgióđãbiếnkhỏi thếgiannày.Đócó thể làmộtđiềmbáo trướcvềmộtbấthạnh, vềmộtbấthạnhvô cùng thê lươngmànóđang sắpxảyđến.

AnhNeloà,–tôikêutướnglêntừgiữaphố.–Đếnbàychoembiếtlàmthếnàođểbơitrênmộtthâncâymulunguđi.Mọingườiđã kể cho embiết rằng anh làm trò này giỏi lắm. - Tôi khôngnghe thấy anh đáp lại, bởi trên thực tế làm gì có câu trả lời.Khôngmộtcâuđáplại,nhưngdẫusaocũngcótrảlời.Trênnôngtrườngngườitađãnóivớitôivềmộtconchimđemđiềmgở,nóvừaquấyrầymộtthiếunữ,mỗikhicôgáiđếnkhuterreiro[2],vàobấtkỳgiờnàotrongđêm.Đócóthểlàanhtraitôivừahuýtsáogióvàotaitôi,bởimỏcủaconchimđêmnàylàvôhình,điềumàtôichưabaogiờtin.Bànghoàng,tôirảobướcvàđếngõcửa,chỉcầnmộtcúgõthôicửađãbậtmở-vàtôilàngườiđầutiênnhìnthấycổanhtôitreolủnglẳngbằngmộtsợidâyvõng.

– Thôingaycáitrònàyđi,anhNelo.-Tôidùngbàntayxòetocủa mình tát vào mặt bên trái của anh và tôi chắc đã tát rấtmạnh,bởiđầuanhnảysangphíabênkiavàlạigụcxuốngbênphải.–Thôiđi,vìtìnhyêucủaChúa.–Tôilặplại,tronglúctáttiếp vàomábênkia, nhưngđầu anh lạimột lầnnữanảy sangphíakiavàtiếptụcgụcxuống.

Thếđấy.

TôihẳnsẽkhôngbaogiờcònmuốnleolênmộtsợidâychãođểđithẳngđếnbênChúanữa.

2

Vàchínhtrongngữcảnhấymàmộtnơi,đãbịthờigianlãngquêntrongvùngsâuheohút,bừngthứcdậykhỏisựlườibiếngcốhữucủamìnhđểlàmdấucầunguyện.

LàngJunco:mộttổchimcheođỏtênlàSoffréđãhọchátQuốcca.Mộtcongàmái tây,đượcgọi làSoufreuse,đãhọccáchchegiấunhữngcáitổcủanó.Mộtconbòcàyruộng,conSouffrant[3].Dướicùngmộtáchcảthôi:mùađôngđến,mùahèđi.Buổibìnhminhđẹpnhấtthếgianvàbuổihoànghôndàinhấttrênđời.Mùithơmcủahươngthảovàcủahoaloakènđỏ.

Còn tôi thì chưa bao giờ nhìn thấy hoa loa kèn đỏ. Nhữngmảnh vỡ: của ngói, của thủy tinh. Tiếng ồn của búa đang rèncuốc,khúccađơnđiệucủanhữngngườichănbò trêncácconđườngmòn,nhữngngườiđànôngđangcốgạnlọctừnggiọtsữatừđất.Mẹtôinhổbãthuốc,nhữnglờiphànnàncâmlặngcủabố,nhữngbônghồngđỏvàtrắngcủabà.Nhữngbônghồngcủatìnhyêudịuêm:

– Anh sẽ yêu em cho đến khi chết. Chínhmiền đất này đãsinhratôi.

– Lampiãođãđiquađâyđấy.– Thậtá,khôngphảiđâu.Ôngấyđãgửimộtbứcthưnóirằng

ôngsẽđến,nhưngôngấyđãkhôngđến.

– TạosaoLampiãolạikhôngghéquađâychứhả?– Này,ôngtamàcóthờigiờđểghéquavùngđấtkhỉhocògáy

nàyư?

Nhữngcôgáingồibêncửasổnhàhọ,ánhmắtquayrađường,hìnhnhưcũngđồngtìnhvớiýnày:ởđây,đúnglàvùngkhỉhocògáythật.CácnàngđangmơđếnnhữngchàngtraiđãbỏquêđếnthànhphốSaoPaulovàđãkhôngbaogiờ trởvề tìmcácnàng.Các nàng chờ đợi các gã nhân viên nhà băng Alagoinhas vànhữngngườiđànông trong tậpđoànPetrobas[4].Cácnàngchờđợi. – Một gã nhà quê lực điền trong thôn ư, không đời nào,nhưng các chàng trai thành phố, thì có đấy. Các nàng sẽ chếttrongngôinhàtồitàncủamình,bịđiên,nhữngtấmmạngnhệnphủđầycáilỗđểgánhchịunhữnglờinóixấucủahọ,nóirằngđểtrảthùnhữngkẻđộcthânbựcmình.Bựcmìnhư,thậtlàmộttừxấuxíđấy:cóquỷsứtrongcâunày.Giốngnhưtội lỗivàtấtcảnhữngtừđaotobúalớnkhác:chim,chuộtvàđồconhoang.Mộtconbòcái,mộtconbòtơ,mộtconngựacái,mộtconlacái,tấtcảlũchúngcũngđềucómộtcáilỗ.Aimàchẳngsẽchọckhítnhữngcáimàngmạngnhện.

– Ngaycảđámphụnữđãcóchồngthìcũngphátđiênrồilôikéochồngvàcongáimìnhtớicácthànhphố.-MọingườiphànnàntrongquánrượucủaPedroInfante,nơilánhmìnhcủatấtcảnhữnglờiđảkích.Hàngđốngcácôngchồngrađirồilạiquayvềđây,mộtmình vớihai bàn tay trắng. Sốphận củangười trồngtrọtlàtrêncánhđồngkia.

Ngạonghễvàvữngchãi,Juncosốngsótquanhữngvếtbầmgiậpthốngkhổcủamình,vớiniềmtinchắcchắncủanhữngaiđãtừngbiếtđếnnỗitrầmluânkhốnkhónhất,vàdẫuchotấtcảnhững gian truân bất hạnh của mình thì nó vẫn đứng hiênngang,đểkể lại câuchuyệncủamình.Vàonăm1932,nơiđâythiếuchútnữathìđãbịchuyểntênmìnhtừtấmbảnđồcủatiểubangBahiasangđịaphậncủađịangục,nhânvụhạnhánkhủngkhiếpnhấtchưatừngcóđãđượcchứngthựctrongđịaphậnnày,

ngàynaynóđãđượccungkínhhệtnhưtấtcảlũđầubòcứbámchặtlấymấycâycọcđểthuhútconđườngtốtlànhsuônsẻ.

– Mọingườigãgục,chếtvìđóivìkhát,tấttậtgiốngnhưđànsúcvật.Cảnhtượngthậtnãolòngnãoruột.

Những cơnmưa đầu tiên năm33 hứa hẹn thời kỳ tạm yên,nhưngđólạichỉlàmộthứahẹnthôi.Điềumàtanhìnthấysauđólàtrậnđạihồngthủy, làsốtnóngvàsốtrét: lầnnàythìmọingườilạigãgục,chếtvìrunvàvìlạnh.Tệhạinhất,đólàtrongcuộcchiếntranh,khiđứacontraikhócnhưngchanólạikhôngnhìnthấy–CaetanoJabánói,ôngvốnkhôngphảilàngườiduynhấtđitheoAntonioConselheiro[5],nhưnglạilàngườiduynhấtsốngsóttrởvề,đểkểlạicâuchuyệnđờitòngquâncủaông,rằngôngđãdùngcondaonhípvẫnsửdụngđểcắtthuốclá,xọcđứtcổmộtngườilínhđểcướplấykhẩuphầnăncủaanhta,khianhtađangbình thản ănmẩu thịt sấy với bột sắnbênbờ suối. Thaybằngđượcnhậnmộtmềđay, thìngười tađãgắnngaychoôngmộtbiệthiệu Jabá[6] vàmột lưỡi cuốc trong tay. Lưỡi cuốcmàôngvẫnsửdụngđếntậnbâygiờđểlàmkếsinhnhai,khiôngđãsốngđếntrămtuổicólẻ.

Vàonămhaingàn,cáithếgiớicũxưanàysẽbịđốtcháybởimộthònlửavàsauđóngàycuốicùngcũngsẽlàngàyphánxét–theo như Jabá, người thích giao giảngKinh thánh và như vậy,theo ông là chuộc tội cho cái chết mà ông đang đeo trên vaimình.–Vàtabiếtrằngcáingàyđóđangrấtgầnchúngta.Cácngườihãynghechorõđây:tổtiênchúngtađãcórấtnhiềubãichănthả,chaôngchúngtathìcóchútítvàđếnđờichúngtathìchảcòntínào.-NhữngngườikháclắngngheCaetanoJabárấtchămchú,-ôngcụđãtrảiquanhữngthựcnghiệmcuộcsống.–CảđiềuấycũngđãđượcnóitớitrongKinhthánh.Rấtnhiềubãichăn thả, ítđặcquyềngiámmục[7].Rất ítđầungười, rấtnhiều

mũđội.Duynhấtmộtngườimụcđồngcaiquảnmộtbầygiasúcduynhất.

– Xemnày, đó là lũ nhà quê ở Juncođấy. –Nhữngngười ởInhambupenói.

Họđãtừngnghenóithế.Ngàyxưa.Khichiếcxetảitrùmbạtchởnhữngngườilàmthuêtheomùathuhoạchđếndừngtrướccây xăng của khách sạn Rex – đội ngũ hàng năm đến Notre-Dame-de-Candeias. Ngày nay con đường đi qua biển. NhữngngườiởInhambupechẳngcònaiđểmàthóamạnữa.

ChúngtahãycùngcầunguyệnchoAntonioConselheiroquácố.Chúngtaphảiơncụquánhiều.KhicụđếnInhambupe,cụđãbị người ta némđá không hề tiếc tay, khôngmột chút thươnghại.Docụđãtiênđoánmộttaiương:

– Miềnđấtnàysẽmọcranhưcáiđuôimộtconvật.Mọingườiđãhỏi:

– Thếmộtcáiđuôiconvậtmọcnhưthếnào?– Vềphíadưới.– Nhưngcáiđuôinàomàchảmọcnhưthế.– Trừđuôicủaconvậtmànóvốncómộtôngchủ,ôngchủ

nàycắtkhiđuôiconvậtmọcdài.Đểkhiếnchoconvậtcủaôngtacógiátrịhơn.

ConđườngnhựatừPauloAfonsokhôngkéođếntậnđâyđược,nhưngnócũngđã táchkhỏi Inhambupe.Miềnđấtnàymọc rahệtnhưcáiđuôicủamộtconvật.

Tấtcảphầncòn lạichỉ sống trongsựchờđợi,dướimộtbầutrờikhôngsao.

– Mộttrongnhữngngàysắptới,Antéchristsẽxuấthiện.Đósẽ là lời cảnhbáođầu tiên. Sauđấymặt trời sẽ lớndần, và sẽ

chuyểnbiếnthànhmộthòn lửatonhưmộtcáibánhxeđẩyvàkhiấythìsẽkếtthúc.–Bốđãnóithế,mẹnóithếvàtấtcảmọingườiđềunóithế.

DùgìđinữathìcũngkhôngmộtainóirằngliệusựxuấthiệncủaAncarđãđượcdựtínhchưa.Ancar:nhàbăngđãđếnbằngxejeep,vàomộtchủnhậtgiữalúcđangdiễnralễmi-xa,đểchotấtcảnhữngaicóvàimảnhđấtmượntiền.Nhữngngườiđitrênxe jeepđãcómặtngay trongnhà thờvàhọđãđềnghịchaxứgiớithiệuhọlàai,ngaytrongbàithuyếtgiáocủacha.Chaxứđãnói.Chanóivềsự tiếnbộ,chanóivềsự tốtđẹpcủatấtcảmọingười.NhàbăngđãđượcTổngthốngbảolãnh.

– NếunhưTổngthốngđứngrabảo lãnh, thếcónghĩa là tốtrồi. –Ngườiđầu tiênđãmởmiệngđểủnghộđámngườiđixejeep, người này đứng trướcmặt họ, ở ngưỡng cửa quán rượu.Nhưngrồiđãxẹpngaykhinghethấylờicốvấnmàchínhôngtakhônghềchờđợi:

– Hãytrồngcâysợiđi.Câynàymanglạirấtnhiềulợinhuận.Câysợiư,chẳngaibiếttrồngloạinàybaogiờ.Đâymớilàđiểm

mấuchốt.Nhữnggãởnhàbăngđãtranhluận,đãgiảithích,đãhứa chomượnmáymóc và tiền của, và tất cả những trợ giúpkháccóthể.

Một thời gian sau, cỗ xe jeep quay lại, nómang đến tất cảnhữnghốiphiếucókỳhạn.Chínhlúcđó–vàlầnđầutiêntrongđờihọ-mộtsốngườidânởJuncođãbắtđầuhiểurằngmộtchaxứcũngcóthểnhầm.

Nelopháthiệnraýđịnhmuốnrađivàohômanhnhìnthấynhữngngười đànông trên cỗ xe jeep.Khi ấy anhmới 17 tuổi.Anhcònphảimấthơnbanămnữamớicóthểđaulòngmàdứtkhỏibàntaydìudắtcủachamình.Banămđểhàngđêmhàng

đêmmơmộngvềcáchănmặcvàứngxửcủanhữngngườinhânviênnhàbăng–cáchănvàcáchnóicủanhữngngườimàchắcchắnrằnghọđãgâyđượcnhiềusónggiótrướcphụnữ.

3

Haimươinămphía trướcmặt,haimươinămphíasau lưng.Tôi đứng ở giữa, hệt như hai cái kim thời gian không bao giờchậpnhau,đãbịdừnglạiđểđánhdấusựchiacắtcủanhữngsựkiện–tựanhưmộtchiếcđồnghồquảlắcđãmấtđinhịpđiệuvàkhoảngcáchchiacácgiờtrênmặtđồnghồtừlâu.Đấy,tôinhìnthấy tôinhư thếđấy,vàkhôngchỉbâygiờ tôimớibiết toànbộcâuchuyệnnàysẽkếtthúcthếnàođâu.

Vậylàtôiđangđứngtrướcmặtngườiđànôngấy,trênngưỡngcửamộtnhàtrọmàchủnhâncủanógọilàkháchsạn,mộtngườiđànôngkhôngcógốcgácở làngtôi.Ngườiđànôngnàykhôngbiếtôngta.Ôngchủcốnàiđểanhvàonhàvàđixemphòngngủ,phòngtắm,xemtấtcảđềusạchsẽ.Ôngtasẵnsàngmởvòinướcvàchỉramàusắccủanước,đượclọcqualọclạinhiềulầntrướckhichảyvàobìnhchứa.Trongveovàsángrỡ,hệtnhưhìnhảnhtrênđàitruyềnhìnhluônluônmở,từsáugiờđếnmườigiờtối,dùgìthìcũngvàotấtcảnhữngbuổitốikhimáyphátđiệnkhôngbịhỏng.Chínhôngchủhiệuthuốctâyđãnóichotôibiếtngườiđànôngnày làaimàphầnđôngdânchúngkhôngnhậnrakhianh ta đi về hướng khách sạn. Tôi bước tới và chặn ngang lờichiêu hàng thường nhật, chân thành của ông chủ khách sạn.Khôngkémphầnchântình,nụcườitủmcủangườimớiđếnkhianhtabắttaytôi.–Rấthânhạnh,-anhtanói.Trangphụccủanhữngmiềnkhác,tôinhủthầmtronglúchấtnhẹđầu,sữngsờ.Chỉ thiếuchútnữathì tôiđãđáp lạirằng: -Cámơn.–Hệtnhưnhữngngườiđànôngnhàquêvẫnlàmkhimộtngườixalạchào

hỏihọ.Đólàmộtcuộcgặpgỡbấtngờ,vàlạ lùngchomộtcuộcgặp gỡ giữahai anh em trai. Vào lúc đó, tôi vẫn còn chưabiếtrằngtôivừabăngquamộtcâycầuđểkếtthúcmộtthờikỳ.

Đươngnhiênlàchínhchúngtôicũngkhôngbiếtnhau,vàđấychínhlàsựbốirốicủatôi.Tôichỉnhậnralàđãcảmthấymìnhrấtngốcnghếch,chẳngbiếtphảinóigì,trừmộtlờichàođónanhtrởvề.Rấthânhạnh–câunàyliệucóđủđểtómlượcmọiđiềukhông?Chỉmộtcâuđơngiảnthếnhưđểxóanhòađihaimươinămhoàiniệmư?Vụng về, bảnnăng, bàn tay tôi đưa vềphíatrước,tựnguyệntiếnvềphíaquaivali,nóvẫngiữcảmgiáccủamồhôi lạnhtừtayanhtoátra.Taylạnhtimnóng,tôithậmchíđãnghĩ thế,vừa làmđộng tácvừa tựhỏi liệuanhcóđúngnhưhìnhảnhmà tôi đã tưởng tượngvề anhkhông, liệu tôi cómộtchiếcchănphủgiườngvàmộttấmdrapsạchkhông,cóđủbánhđểăntốikhông,đủthứcănchobữatrưangàyhômsau,vàngàyhôm saunữa không, và sao anh không báo trước là anh sẽ vềnhỉ,anhsẽởlạitrongbaolâu,tấtcảnhữngđiềumàchúngtôisẽkhôngnóichobốmẹbiếtđểhọkhỏibịcoi lànhữngkẻkhôngđược chào đón. Thực ramà nói, tôi thấymình không đủ điềukiệnđểanhởnhàmình.Ấythếnhưngtôiđãnóivớianh:

– Anhchảcầntốntiềnđểởkháchsạnlàmgì.– Anhđãkhôngbiếtmìnhcòncómộtđứaemtraiđangởđây.

–Anhđẩytaytôirakhỏiquaivalivànóithêm:-Đểđóđi.Anhcóthểxáchđược.

Chiếcvalikhiếntôinghĩđếnbưuđiệnvàđếnnhữngbaothưdàyngàyxưa,thángnàochúngcũngđượcgửiđến.Tôicũngnhớđếnmẹ:-Giámàtađãcómộtthằngcontraikhácgiốngnó.Chỉcầnmộtđứathôi.

Nelo,Nelo,Nelo.

Mộtbức ảnh cũđãnhạtmàu trongngày lễ banbánh thánhđầutiêncủaanh.

Nelo,Nelo,Nelo.

Mộtbàihátru,mộtkhúcngâm,mộtcakhúctrữtình.

Nelo,Nelo,Nelo.

Mộtảotưởngcủacảnhhoànghôn,mặttrờicủachúngtôinấpđằngsaudãynúi,biếnmất trongnhữngvùngheohútcủa thếgian.

Nelo,Nelo,Nelo.

SaoPauloởđằngsaudãynúixaxakia,hãy theogươnganhtraimi.

Nelo,Nelo,Nelo.

Chúngtôitấtthảylàmườihaiđứa,kểcảngườichịgáiđãchết.Chỉcóanhlàđượctínhđếmthôi.

Nelo,Nelo,Nelo.

Cáibóngrâmgiữatrưacủachúngtôi,câycổthụmỗingàycủachúngtôi.

– Ê!Hãyxemaiđãđếnnày.Vàođi,hãytựnhiênnhé.

Rấthânhạnh!

Cháunộiđầutiên,đứacháunộiđầutiên–cóthểlàanhđangnghĩđếnchínhđiềuđótronglúcđithămtoànbộngôinhà,từngphòngmột, từnggianmột.Hiệngiờanhđãđếngianbếp,ngồitrênmộtcáichảogỗcũ,anh lặngnhìnmàkhônghiểucáibếpgaz tôiđangsửdụngđây, chínhnóđã từngđượcdùngđểnấuchoôngnộitôinhữngtáchnướchãmcuốicùng.Mườitámanhem trai vàmười támđứaemrể tranhcãikhối tài sảncủaôngtrong lúc chờ đợi chúng được kiểm kê rõ ràng. Tôi sống một

mìnhởđây,bởitôikhôngphảitrảtiềngìhết.Vớiđồnglươnglàmviệcở tòa thị chính thì tôi chỉ có thể sốngđượcnếu tôi khôngphảitrảtiềnthuênhà.TôicũngđãtừngởFeiradeSantana,nơitôiđãhọc trunghọccơsở,nhưngchuyệnấychẳngđiđếnđâucả.

Anhnhỏmdậyvàcứđứngnhưthế,ngaytrênngưỡngcửadẫnra sân sau.Anh càu cạu.Nhữngbônghoađang chếtdần.Nếunhưbànộichúngtôimàcònsống,thìchúnghẳnsẽkhôngđangchếtdầnchếtmònđâu.Anhhỏitintứcvềbố.

– Bốđãbánnhữngkhuđấttrồngtrọt,ngôinhàngụtrongđóvàcảngôinhàtronglàngrồi,ôngđãthanhtoánhếtnợnần,vàđốt sạch phần còn lại vào cachaça, rồi sau đó bố chuyển đếnFeiradeSantanaở.Anhkhôngbiếtà?

Đươngnhiênrồi,anhđãbiếthếtcácchuyệnấy.

– Ônggiàkhốnkhổ.-Anhnói,rồihỏitintứcvềmẹ.– Bà là người ra đi trước tiên để đưa chúng em vô trường

trunghọccơsở.Ônggiàthìởlạiđâychèochốngvớinhữngkhókhăn vất vả, để rồi suốt ngày phàn nàn hết chuyện này đếnchuyện khác. Thi thoảng ông có đến Feira. Nhưng ông cũngngấynhữngchuyếnđidạovặtđó,ôngbắtđầuđổđốnrượuchèvàcàkhịavớitấtcảmọingười.Mộthôm,khôngchịunổinữaôngđã biếnmất trên đường, nhảy lênmột chuyến xe tải đi miết,tronglúcmiệngcứthổratiếngkêugàothợchănbòcủamình.

– Ônggiàkhốnkhổ.-Anhlặplạicâubannãy,rồihỏitintứcvềlũem.

– CóbađứasốngởFeira.Nhữngđứanhỏnhấtấy.Nhữngđứakhácthìởrảiráckhắpnơi.–Vừanóitôivừadanghaicánhtayvềhướngbắcvàhướngnam.–Anhsẽbuộcphảiđirấtnhiềunếunhưanhmuốnthulượmtừngđứamột.Nhưnganhcũngkhông

cầnphảiđixahơnvùngSalvadorđâu.

– Anhthấytộichobốquá.–Giọnganhphátracùngâmđiệunhưkhianhnói:Ônggiàkhốnkhổ.Anhmangvẻcủamộtngườiluônlotoan,lạicàngcóvẻlotoanhơnkhianhhỏi:-Sốtiềnanhgửivề,đủchứhả?

Tôinghĩrằngđólàlầnduynhấtmàchúngtôiđãnhìnthẳngvàonhau, trong suốt tất cảnhữngngày chúng tôi ở bênnhau.Bốntuầngiaơnđãchứngtỏchotôithấysựvĩnhcửuđúnglàcótồntạitrênđờithậtsự.Bấtkỳaiđềucóthểlàmthửnghiệmnày.Chỉcầncómộtngườianhtraiởbêncạnhmìnhmàkhôngbiếtphảilàmgìvớianhấy.–Nếunhưngầnấymàđãđủ,-tôiđáp.

– Thếcònbố,ôngkhôngchogìsao?Tôi không trả lời anh. Chính xác hơn là tôi đã không mở

miệng.Tôichỉhụchặcđầumàthôi–vàchínhtạithờiđiểmnàytrongtôiđãnảyraý tưởngvềcáiđồnghồquả lắcbịchạy loạnhướng.Tôi cắnmôi và ý thức vềnhững gìmà tôi đang làmvàđangcảmnhận,bởi tôi không thể chegiấunỗiniềmcayđắngcủamìnhđượcnữa.Nóichonhanh,tôichỉcònnhìnthấykhuônmặtcủachínhmìnhđangbịdaydứt.Tôinhìnthấynóngaycảkhimàthựcrathìtôichẳngnhìnthấygìcả,ngaycảkhikhôngcógươngsoitrêntay.Tôinhữngmuốnnóivớianhtraitôi:

– Hãynóichoemnghenhữngđiềukhảquanđi.Ngồilạigầnemvànóichoemnghevềanh.Hãykểchoemnghenhữnggìthúvị, tất cả những cuộc phiêu lưu kỳ thúmà anh đã trải qua: -chuyện rơm củi gì đó để nuôi dưỡng những ước mơ của tôi.Nhưng anh cố nài, cứ hỏi liên hồi, cứ lải nhải, vừa nói vừa bẻngóntay,bồnchồnluốngcuống,sựbồnchồnluốngcuốngcủaanhlâycảsangtôi.

– Thếcònnhữngđứakhác,chúngcũngkhôngchogìà?

Chuyệncứnhưthểanhđãnói:anhsẽphảigánhnợđếnhếtđờianhhaysao?

Câutrả lờicủatôi làvâng.Đúngthế,ônganhNelocủatôiạ,vâng.Nhữngngườikiacònnhọcnhằnghêgớmlắmmớikiếmrathứbỏmiệngvàcảchínhtôiđây,tôiđãkhắcmộtchữthậptrêntườngvàđãlấynóramàthềrằngsẽkhôngbaogiờchocáigiađìnhkhùngđiênnàybấtkỳmộtđồngmộtchinhnàonữa,ngaycảkhitôiđầytiền.Họcóthểsốngtrongcảnhtúngquẫnnghèonànthếnàongaytrướcmắttôithìtôicũngmặcxáchọ,tôithậmchísẽkhôngthèmđểýđếntanglễcủahọđâu.Dotấtcảnhữnggìhọđãlàmvớitôitrongsuốtcuộcđời,vànhấtlànhữnggìhọđãlàmvớitôitrongsuốtnhữngnămthángmàtôicầntớihọnhất,trong thời kỳ tôi đanghọc trunghọc cơ sở.Nhữngngười kháccũngnghĩhệtnhưtôithôi,tôichắcchắnlàthế.Tronggiađìnhchỉcómộtngôisaotỏasáng.Điềuđóđượctrảgiá,bằngvànglàthíchnhất.Tấtcảđềukhắcsâutrongnãobộtôi.Nghenày:

– Chẳngailàmgìchotôicả.Khôngmộtaitrợgiúptôihết.Anhnhậnracáigiọngnóinàychứ?Hãynghenữanày.Nghe

này:

– Tôicónhữngmườihaiđứaconvà tôicảmthấycôđộcvôcùng.A,nếumàtôiđãkhôngcóNelo…

– Không có chuyện tao phải là quần áo cho mày đâu. Taokhôngphảilàconhầucủamày.

Cònbâygiờ,cẩnthậnnhé:

– Đứanàokhônghàilòngthìchỉcầnbiếnđilàxong.Đấy là lý do tại sao em lại biến đi đấy. Anh muốn một lời

khuyênhữuíchư?Vậyhãytựanhđếnmàxemđi.Hãysốngvớihọmộtthờigianngắn.Nhưthếanhsẽkhôngcầnnhữnglờigiảithích của em.Hãy thử khám phá khi phải sống trongmột cái

lồngtoànmèovớimộtcáilỗdướiđáythìnhưthếnào.Lúcmèobướcvàolồng,càocấunhauvàdầndầntụtxuốngdướiđáylồng.Emđãănnhữngmiếng rơimiếngvãi trongkhảnăngmìnhcóthể,vàbâygiờ…

Không còn thời gian để nói hay để nghĩ gì nữa. Ngôi nhàchẳngmấychốcđầyngười làngườivàanhngay lập tứcđã trởnêntươicườirạngrỡ,thayđổiđếnmứctôibuộcphảitựhỏianhlàngườiđànôngdạngnàomàcóthểchuyểntừbuồnbãsangvuisướngnhưthếchỉquamộtcáiômhôn.Tạisaolạichốibỏanh?Tôicảmthấymộtkiểuvuithíchkỳlạ,khinhìnanhvớidángvẻcủamộtconcừunonthấtlạckhỏibầy,mỗicâutrảlờicủatôilàmộtlầntrêuchọcanh.

– Chớquênlàchínhtađãkhuyênchamiđểmirađiđónhé.–Vịkháchđầutiênđếntruylĩnhsốtiềnlãicủamộtkhoảnvaynợdàihạn,lêntiếng.

– Bốthậmchíđãkhôngmuốnnghenóivềchuyệnấy.– Mộtchuyếntrởvềnhưthếnày,phảiănmừngchứnhỉ.-Một

giọngnóikhềkhà,vẻthíchlễlạtvanglên,đềnghịnổpháo,háthòvàđềnghịmộtbankhiêuvũ.

– Cậumờimột chầu chứ hả? Tớmuốn xemmàu đồng tiềncủaSaoPaulonhưthếnào.–Nhữngngườihọhàngnháonhàođảomắttìmkiếmchiếcvali.

– Thếkhôngcóchútquàkỷniệmchocácemcủacháusao?Cháusẽkhôngnóilàcháukhôngnhậnradìnữachứ?

Dìtôi.Chúaơi:dìđãkịpbiếtchuyệnrồi.

– Hãyxemthằngninày:nógiốngcháunhưđúcđó.Nóthôngminhnhưquỷấy.–Dìvỗvỗlênđầuthằngnhỏgiốngquỷ.Nólàmộtthằngconrấtngoan(khôngphảilàconcủadì,đươngnhiênrồi). – Nói xem nào, đã bao năm rồi cháu gửi tiền về chomẹ

cháu,hảNelo?

– Làmsaomàcháubiếtđượcchứ?–Anhnói,anhđãtỏrarấtkháchồinãy.Đúnghơn là cóvẻ rất tựhàovề câuchuyệnđứaconngoan.

– Này,nóiđiNelo!Cậugiàulắm,đúngkhông?– Chỉđủ sống thôi. -Anhđáp lại. –Nhữngcâunói củaanh

khôngxuatanđượcnhữngảotưởngcủachúngtôi.

– Nósinhrathìđãcósốmayrồi.Nóđãluônluôngặpmay,ngaytừkhicònnhỏxíu.

Mộtbàdìkháccũngđãđến,mộtbàdìmàchúngtôibuộcphảigọibằngdì,vàcứhễgặplàlạiphảicầubàbanphước,dẫurằngchúngtôichạmmặtbàcảmườilầntrongngày.

– Nhỏnày,chínhcháuđãđiviễnxứrấtxađóhả?Nhữngconđườngrađivàkhôngquaytrởlại,giọngnóicủakẻ

thahươngquangàndặmthìbiếnmấttrongnhữngkhoảngcáchcủamộttrítưởngtượng.

– Vâng,thưadì,chínhcháuđâyạ.-Anhnóimàgầnnhưchựckhóc,vìniềmvuiquáđỗitràodâng.

– Nhỏ,lạigầnchútnào.–Vàđộtnhiêngiọngnóicủabàlàmconđườngngắnlại,rútgầnkhoảngcáchvềphíabà,rấtgầnbà,chođếntậntráitimbà.

– Hiện giờ tất cả đềuphải dừng lại trênmảnhđất này, ôngkhốtNeloạ.-Mộtbộmặtchơibờitráctánglêntiếng,vàmộtsốgiọngkháccùnghùatheo,đólàlờithôngbáomộtsựkiện:cuốicùnglàmộtbuổitốikhôngphảilàvôích.

Vàthếlàhọrùngrùngchuyểnđộng,hệtnhưmộtđànsúcvậtdẫnnhauđivềphíamáynước,vàogiờgiảikhát.

Còntôi,tôiđitheohọ,bịnắmtay,bịlôikéotheođàn.–Chúc

mừngem,chúcmừngemnhé.–Họkhôngngừngnhắcđinhắclạivớitôi,nhưthểtôiđãtrúngsốđộcđắcvậy.

4

– Lại thêm một gã chết tiệt bị đầy xuống địa ngục rồi! –Alcinođãthổrasựlênánnàyởcửanhàthờ.

Mọi người nói rằngAlcino đã bị điên do đồi bại.Nhưng lầnnày,khôngmộtaihỏihanxemliệuhắncóchútgìđótrongbàntaytộilỗicủahắnkhông.TấtcảđềubiếtrằngFêlé[8]đãnóilênsự thật.Kẻnào tựnộpmìnhchocáichết làmộtkẻchết tiệtbịđàyxuốngđịangục.

– Quỷ dữ đã thắt sợi dây thòng lọng còn Chúa Trời thì lạikhông cắt sợi dây đó đi. Chúa Trời không cưu mang một kẻphàmtụckhôngtôngiáo.Hãynhìnxem,cácngười,nhữngkẻbịđàyxuốngđịangục.-Alcinobiếthắnkhôngnóimộtmình,vàonhữnggiờdàilêthêcủacáchồichuôngcầukinhĐứcBà.

– Amen,-tấtcảnhữngcontimđồngthanhcấtlên.Amen,Amen!

Chínhở tạiquánrượuchúng tôi tấtcảđềuđượcbanphước,nhưthểchúngtôiđangởtrongmộttuviện,gianphòngcủacácvịthánhvàocácđêmtúctrựcbênngườichết.VàmongsaoChúaTrờithảchochúngtanhữngcâu:mỗimộthơithởhắtralàmộtcơn gió nhẹ nhàngmơn chớn, kìm giữ, phát ra, tỏamùi thơmdầucọ,mùithuốclácuốn,mùithuốctẩyuếvàmùicachaça.

– Alcinonày,hãyhátchotụinàynghebàihátvềMi-Blancheđi. -Mộtgiọngnóivẳngquaquảngtrườngrộng lớn.Ngườiđànôngvừamớiđếnquayngayvàophíatrongquánrượu.Tấtcảmọingười cười bả lả. Không còn ai nghĩ đến người chết nữa. Fêlé

muônnăm!

– Mi-Blanche, là nửa-vầng trăng. Nửa-ngôi nhà, nửa- conphố. Những con phố vắng tanh, từ thẳm sâu tim tôi. – PedroInfantevừanóivừacườibảlả,Pedronlàchủquánrượu.Nóichonhanh,hắnđãtớiđượcnơimàchúngtamuốn:nhữngcâuthơấyđược Alcino sáng tác vào đúng ngày con ngựa cáiMi-Blanchechết.

Một người khác đã đi giải quyết được nỗi buồn trongmình,liềnthưgiãn:

– Hãyrótvàolynàynữađi,Pedro.Anhghisổchotôinhé.Quánrượusôiđộnglên:cáichếtnấnnángoàibậucửa.

– ThếcònđànbàthìsaohảPedro?Tạisaođànbàlạikhôngbaogiờđượcđặtchânvàocáinhànàyvậy?

– Bởivìđâylànơinghiêmtúc.Nhónchânvớitheomộtlyrượu:mộtcơthểhuýchhánggợiý

mộtcơthểkhác.Uốngcạnmộtlèo,ngườiđànôngcấttiếnghát:

Đànbàlàmbếpếê/đànônglàmviệckiếmtiềníi/chuyệnnàychỉcóởvùngsertao!

Nhữngngườikháccóvẻnhưchẳnghiểusựbùngphátvuivẻnày.Nhưngnólâysanghọ,chodùhọmuốnhaykhông.

– ThếgãFêléấyđãgiảiquyếtviệcđócủahắnthếnàonhỉ,khimà giờ con ngựa cái của hắn đã ngoẻo rồi hả? – Người uốngcachaça lên tiếnghỏi,bàn tayxòexoayquanhchiếc ly.Vàđộtnhiên đến lượt anh ta cũng lầm rầmhát: -Mi-Blanche, là nửa -vầngtrăng.

– Đừngnóivớvẩnnhé.Tớcóvợđànghoàngđấy.– Với con la Mimosa à? – Bầy chó săn hếch mép, muốn

ngoạmmẩuxương.

– Ênày!Vừacướiởnhàthờlạivừachimchuột.Anhnàoảấy,cũngxứngthôi.

– Zôđi,hãynémhònđáđầutiênđi.Némđi.–Kẻbịbuộctộinhìnđáycốccủamình.Sẵnsànggọitiếplykhác.–Chưahếtđâunhé,cơmà tôimuốnbiếtgãFêléđãxoayxởnhư thếnào.Conngựacáicủahắnđãchết,thếthìsaohả?

– Chính thế, không phải chính từ hôm đó hắn đã bắt đầugiảngđạosao?

– Dẫusaothìcũngchẳngphảilỗicủatớnếunhưconngựacáicủahắnđãngoẻochứhả?

– Cóainóiđólàlỗicủacậu.– ThếthìtạisaotớlạibuộcphảinghegãFêlé?Đầutớvốncó

nhiềuthứphảisuynghĩrồi.

– Còn tệ hơn thế kìa, các anh cứ nhớ lại người đàn bà đãmuốnlàmvợhắnthìrõ.

– Maylàcôtađãkịpthờihốilỗiđó.– ConMi-Blanchecũngđãhối lỗi, trongdạdàycủa lũchim

ưngrồi.

– Anhnghĩthếà.Conngựacáicủahắnấy,nóchếtmàmiệngrên rỉ. Nếu loài vậtmà biết nói, thì conMi-Blanche trước khinhắmmắtsẽthốtlênrằng:“Alcinoơi,tôichếtmàrấthạnhphúc.Bởivìtôichưabaogiờbiếtmộtkỵsĩnàogiốngnhưanh”.-Đúngthếđấy,nóđãchẳngbiếtaihết.

Những lời nói vớ vẩn phảng phất trong luồng gió nóng banchiều.Cuộcđờingườikháclàmộtcơngiómáttrongcácmiệnglưỡinhoenhoétnhầynhụa.Hômnaychúngtôirửaráytâmhồnmình trên lưngFêlé.Ngàymai sẽ làmộtkẻkhác,nhưngquantrọnggìđâu.Chúngtôivẫncònđangsống.

– Mộtlần,tôibấtngờchạmmặtAlcinoleolênnó.-Ngườinàytiếptục.–Conngựacáiđangnhaicànhcâyvànghiếnrăngkènkẹt,nóhàilòngvôcùng.Ởthờiấy,gãFêlévẫncònchưabịhâmđâuvàkhihắnnhìnthấytôi,hắnnói:“Này,đồtrơtráomặtdày.Taokhông thèmđể tâmđếnviệcmiđangnghĩgì, taođấmb…vàomặtmiđó”.

Cảquánrượugiậtnảylên:-Thếanhđãnhìnthấykíchcỡcáicủahắnkhông?

– Không.Tôiđãbỏchạymấtdép.Dãychairungbầnbậttrêngiáđỡ.PedroInfantecốgắnggiữ

chochúngkhỏiđổ.

Chỉcầnmộttiếngcườiphálênlàđủđểcảthếgiớisụpđổ.

– Cậuchắcgiốngcônàngmàmuốnthànhhônvớihắn.Tấtcảmọingườiđềunhớ,làmsaomàkhôngnhớchuyệnđó

đượcchứ?

Mộtngườiđànbàđangluồnlủitrongmộtcánhđồngsắn,cònnhanhhơncảtiachớpnữa.Đuổisaucôtalàmộtngườiđànôngđangtrongcơnkhùngđiên,mìnhtrầnnhưnhộng,bùngnhùngvà vướng chân vàonhững cànhnhánh của đám cây sắn, và lànạnnhâncủa chínhcái “nhánh” củamình.Có thểnóihọnhưhaikẻmắcbệnhđiênvậy.Ngườiđànbàhìnhnhưcònđiênhơnvànhanhnhẹnhơn.Côtanhảyvùquathanhchắnvàchạybiếndạng,khôngaicòngặplạicôtanữa.Cònhắnthìkêutoánglên:-Hượmđã,hượmđãnào.Đừngbỏđinhưthế.Bìnhtĩnhlạiđiem.-Đêmđã trả thùngườiđànôngvàngườiđànbàấyquamiệngcủađámtrẻranhtrênphố:-Cố lên,hãytómlấycôấyđi.–Lũchúngnóđãrìnhrậpngaytừđầurồi,nhữngcặpmắtcứdánvàocáckhehởcửa sổcòn tai thìdánvào tường.Chúngmuốnbiếtmọichuyệnấysẽdiễnranhưthếnào.Bọnchúngđãchẳngphải

đợilâu.

CuộchônthúcủaAlcinođãkhôngkéodàiquáđêmtânhôn.Và đã kết thúc vào đúng lúc hắn cởi bỏ áo quần và nằm trêngiường,bụngphơitronggió.Trongcơnbốirối,hắnđãquêntắtnến,hoặcthảngnhưhắncómộtýtưởngriêngmàchỉmìnhhắnbiết.Cóthểhắnmuốnnhìnthậtgầncơthểmộtngườiđànbàđểxemnónhưthếnào.Vàchínhcáiluồngánhsángđượchắnthắplênđólànguyênnhângâyranỗibấthạnhcủahắn.Ngườiđànbàthậmchícònchưakịplàmđộngtácnàođểcởibỏáoquần.Vừanhận ra những gì đang được dành chomình, cô ta đã liền bỏchạyngay.Theolờiđồnthìhắnđãbịđiênngaytừđêmđó.

MọingườiainấyđềubiếtAlcinocũngcươnglênnhưbấtkỳai.Vàhọbiếtđượclàbởihắncóthóiquenkhôngmặcquầnxi-líp,hơnnữahắnluônluônvậnchiếcquầnvảimỏng,rấtnhẹ,đượccộtcứngvàoxanhtuyabằngmộtsợidảirút,nhưthểđólàmộtchiếc pijama vậy.Hắn tự biếnmìnhkhácngười ngay cả trongcáchănmặc:quầnhắn,bósátngườivàkhôngbaogiờdàiquábắpchân.Khôngbaogiờvàkhôngbaogiờnhữngngườiđànbànhìn xuống quá dưới thắt lưng hắn cả.Hớ hênh hơn, bọn đànôngthìrỉtainhaurằnghắnlàconlừađựcgiống.

Những ngày không trăng, hắn ứng tác những từ khómà aihiểunổi.KhôngaibiếtcáigãquỷxứAlcinođãcóthểhọcđượcnhữngtừkhónhườngấyởđâu.Nhưngcũngkhá lâurồichúngtôiđãchẳngaiđểýđếnchuyệnđónữa.

– Pedro,chotôimượnconngựacáicủaanhnhé.Hômnaytôiphảichởsữa.

– Anhđịnhtrảtiềnthuêbaonhiêu?– Anhmuốnthếnàocũngđược.– Xùytiềnrađi.

– Cứghisổnợchotôi.Tấtcảdiễnrahếtsứcsuônsẻđếnnỗicứngỡnhưđãchẳngcó

chuyệngìxảyra,rằngcuộcsốngthìvẫnhệtnhưnóvốnthế,thithoảngcómộtbuổilễmi-xa,tuầnnàocũngcóchợphiên,hàngnămđềucómộtbuổilễthánhSaintMission,mộtmùathuhoạchkhi đông tới, và nào, rót thêm cho tớ thứ đó nữa đi, rồi bỗngnhiênmộtngườiđànôngbướcvào,vẻtrầmtrọng,dèxẻnngôntừ,nghĩalàdèxẻntheokiểungôntừlăntừlynàysanglykhác.Mọingườithôibảlả.Cóthểdođólàmộtônglão,mộtônglãorấtgià.Chỉvìnguyênnhânđóthôi.Lãođãnói:

– Thậtkhótinquá.Nhữngchuyệnmàtađãgặp,màtabiết,đó làsự thật,đúng lànóxảyra thật,nhưng ta lạikhôngmuốntin.

Ngày hôm qua ta ở đây, ngay dướimái nhà này, đứng dướicùngmột thứánhsángđangrọi lên tađây.Chính lúcấy thì tanghe thấy tiếngnhạc từ trênkia vẳng tới, phíanhà thờđó.Tatiến lạigầncánhcửavànhìn thấyNelođangđi tới,đích thị làhắn, cùng với cái đài bán dẫn đang bật sóng Radio Société deBahia.Hắnbướcđirấttừtốn,ungdungtựtạivàtađãnghĩ:mộtgãgiàucó,mộtngườiđànôngthựcsựcótiền,hắnchẳngbaogiờvộivãcả.Tabướcrakhỏicửađểđếngặphắn,đểxemliệunhữnggìchínhmắttanhìnthấycótồntạithậtkhônghayđóchỉlàmộtảoảnhdotatựtạora.Tabướcđi,đầucúithấp,bởimáitócánhbạccủaNelocònkhiếntalóamắthơncảánhnắngmặttrờikhichiếuvàomộttấmgương.Haichúngtađãgặpnhauởchínhgiữaquảngtrường.Tasẽnóichocácngườinghenhé:cáimàtađánhgiá cao nhất ở một con người nào, đó là anh ta biết cách nóichuyện.Tađã tómvạtáovétcủaNelovànói rất thẳng thắn: -Thếnàohảcậunhớn,đãrấtnhớquêchứ?

Câunóinàycủata,theotathìNelođãkhôngngherõlắm,và

khihắnvặnnhỏđàicủahắnxuống, tanói: -Giờthìcậuđãtrởnênvênhváorồiđấyhả?–Tađãkhátựhàovềcáchhắnđáplạivà ta lấy cái luồng ánh sáng đang rọi lên ta đâymà thề rằngtrongkhuvựcchúngtađangsốngnàychẳngcókẻnàođốiđápđượcnhưhắnđốiđápđâu.Nelođãnóivớita:-A,làbáchả!Hiệngiờkhôngcònnhưthờitốtđẹpxaxưanữabácnhỉ,chẳngcòntínàonữa.Mọithứcứnốitiếpnhauthayđổivớinhữngquyếtđịnhkhông hợp thời của đời cháu.Hiện giờ, vâng hiện giờ, cháu làmộtcôngdântiêntiến.–CámơnNelo.Cámơnnhiều.-Tanghĩvới hắn, hắn đã tự hào về ta đấy, nếu không thì chắc hắn sẽkhôngnói:-Báccóthểluônluôntrôngcậyvàocháu.

Khómàtintưởngvàomộtngườiđànôngcónghịlựctinhthầnnhưhắn–tathậmchíkhôngdámnghĩđếnđiềuđó.

– Mìnhkhôngbiếtcácônggiànàycócáigìtrongđầunhỉ,họchỉ biết giáo huấn thôi. – Gã uống cachaça, kẻ huênh hoangnhất,chắcđangnghĩthế.Nếunhưhắnmànóitolênthànhtiếngthìnhữngngườikhácchắcsẽcười lăn rađấtmất.Hắnđãbiếtngậmmiệnglại.Quánrượukhôngcònnhưtrướcnữa.

Tuynhiênbuổichiềuvẫntrôiđihệtnhưnóvẫnthế,vẫnxanhthămthẳm.Chẳngmấychốcnữa,nósẽchuyểnsangmàuđentrắng, sắc thái trướckhimàuđỏxuấthiện,báohiệumànđêmđangbuôngxuốngvàsựsợhãithâmnhập.Nặnghơnkhôngkhí,không,đókhôngphảilàtiếngrìrầmbuổichiềutốiđâu.Màđólàtiếngtimđậpcủanhữngngườiđànông.

Dànđồngca:

– Nelolàmộtngườikhôngtôngiáo.MộtsựxúcphạmmàngườibảovệNelo(ônglãogià)sẽkhông

chịuđểyên.Ônglãothốtlên:

– ChỉcóđấngChúaTrờimớibiếtrõđiềugìđangdiễnratrong

timnhữngđứaconcủaNgườithôi.

Nhữngngườikháckhôngđáplại.

5

Khótinư?Tôithìsẽkhôngnóithế.Chúngtôiđisátbênnhau,trênconđườngdẫnracánhđồng.Chúngtôiđivềphíangôinhà,nơichúngtôiđãđượcsinhravàđãkhôngcònthuộcvềchúngtôi từ khá lâu rồi. Cả người Nelo đầm đìa mồ hôi, nhưng tôikhôngthểgỡcánhtayanhấycứđặtlênvaitôirađược.Anhấybướcđilảođảo,thìbịsayrượumà.Thêmvàibướcnữavàchúngtôidừnglại.Đểnóichuyệnphiếm.

– Totonhim…làemđóhả,cậubéTotonhim?TheocáchdiễnđạtcủacácthànhviêngiáođoànThánhPaul:

têncậu,têncô.Tôiđãnảyraýmuốnnóivớianhrằngngườidânởđâykhông thíchkẻnàonói theo cáchđóđâu.Trướcmặt thìngườitamêlivớicáchphátâmbấtthườngcủangườithànhphố.Đằngsau…

– Vâng,làem,làcậubéTotonhimđây.– Thếthìlàemtraicủaanhnhỉ.– Đươngnhiênrồi,làanhemtraimà.– Nếulàemtraianhthìlàbạnanh,đúngkhông?– Chắchẳnlàthế.– Thếthìchuyểnhướngđi.Đưaanhvềnhàvợanhđi.– Nhưngemkhôngbiếtchịấyởđâu,vợcủaanhởđâu.– ỞItaguera.HoặcởItaim.– Nơiđónằmởchỗquỷquáinàovậy?– GầnSãoMiguelPaulista.

Côgáiởbưuđiệncóthóiquennóivớitôi:“Junco.Thủđô:SãoMiguelPaulista”.Takhông thể tìm thấyđiểmmốcnào tốthơnđượcnữa.

– Emkhôngbiếtlàanhđãcướivợrồi.– Suỵt.–Anhđặtmộtngóntay lênmiệngmình làmhiệu.–

Anh sẽ tiết lộ với emmột bímật, Totonhimnhé. Em thề là sẽkhôngkểlạiđiềuấychoaichứ?

– Emthề.– Emcóhaiđứacháuđấy.Hai,rồisáu,rồibốn,rồihai–tổngcộnglàbaonhiêucảthảy

nhỉ?Tôikhôngmuốnlàmphéptínhnữa.

– Chúngtênlàgì?– RobertinhovàEliane.Thằngbélêntámvàconnhỏlênbảy.

Anhnhớchúngquáđimất.Đãhơnmộtnămnayrồianhkhônggặplạichúng.

– Nhưnganhmớitrởvềđâycóbatuầnthôimà.– Khôngphảiviệccủaem.Giúpanhđi.– Ởđây,chúngtađangởJunco,anhkhốtạ.Trongđờianhđã

baonhiêulầnanhđitrênconđườngnàyrồihả?Anhnhớchứ?

– Vớimộtcáibìnhtôngsữatrênđầuvàđôigiàybuộclạiđeotrêncổ.Mộtcuộcđờikỳcục:đigiaosữarồisauđấytìmmộtngôinhànàođómàhọđồngýchoanhnướcđểrửachân.Emcũngbiếtchuyệnấyrồicòngì,đúngkhông?

– Khônggiốngthếđâu.Đếnthờichúngemthìmọichuyệnđãthayđổirồi.Nhàmìnhđônganhem.Nỗibấthạnhcủaanh,đólàdoanhlàcontrưởng,anhcónghĩthếkhông?

– Nhócemà,gọi taxiđi.Anhsẽthanhtoán.Anhkhôngcầnquantâmđếngiácả.

– Taxihả,ởđâythìanhsẽchỉtìmthấymộtbộmônglừanonthôi.

– Em có biết anh đang nghĩ gì không, em không phải làTotonhim.

– EmlàTotonhimmà.– Thếthìgiúpanhđi.Anhphảigặplạivợvàhaiconanh.Anh

sẽgiếtchếtcôtacònemsẽgiúpanhdẫnbọntrẻđi.VànếunhưanhmàtómđượccáithằngđểungườixứBahiađóthìnóbiếttayanh.

– ChúngmìnhcũnglàdânxứBahiamà.– Nhưngmànó,nó làmột thằngđểu.Nóđã lấy sạch tất cả

nhữnggìanhcó.Ngoàiranólạicònlàanhemhọcủaanhnữađấy.

– Anhđangnóivềaithế?– KhôngđâuTotonhimơi.Chuyệnnàythìanhsẽkhôngnói

choembiếtđâu.Chúngtachạyđếnnấpvàomộtbãicâynonđi.

– Saothế?– Vìtrờimưarồi.– Mưanào?– Anh đã nhanh chóng nhận ra em không phải là cậu nhỏ

Totonhimmà.

– EmlàTotonhim.– Trờimưarồi,Totonhimà.– Trờiđangnóngchếtngườithếnày.– Ủa,vậyratrờiđangvừamưavừanắngà.– Emkhôngthấycóbấtkỳgiọtmưanàohết.– Một làn mưa xanh đang chảy vào mắt anh đây mà,

Totonhim.Anhnhìnthấyrấtrõ.Nếuanhnhìnthấymưathìtạisaoanhlạiphảiphịarahả?

Đến lúc này thì tôimới nhìn vào khe giữamắt anh vàmắtkính.Tôiđáp:

– Anhnóiđúngđó.Nhưngchỉ làmột cơnmưa rấtnhẹ thôimà.Dẫusaochúngtavẫnđitiếp.

– A,khôngđâu!Khôngthểcóchuyệnấy.Anhkhôngmuốnbịướtsũngrađâu,nếukhôngthìbộcomlêcủaanhsẽnhàunáthết.Anhchỉmangvềmỗibộnàythôi.Áosơmianhđemtheocảtá,emcónhìnthấykhông?

– Emcòn chưanhìn thấy cái va li của anh. –Tôi chỉmuốnthayđổichủđềnóichuyện,đểxemliệuanhcóthôinóivềcơnmưahaykhông.

– Khivềđếnnhàthìanhsẽchỉchoemxem.ChỉcóđiềuliệuemcóđúnglàcậuTotonhimkhông.

– EmlàcậuTotonhimđâymà.– Thếthìdẫnanhđếnnhàvợanhđi.– ChịấyđangởSaoPaulo,anhNeloạ.VàSaoPaulothìcũng

xahệtnhưđịangụcvậy.

– Itaquerahoặc Itaim,anhđãnóivớiemrồicòngì.VềphíaSãoMiguelPaulista.

– Chínhthếđấy.– Nào,gọitaxiđi,mẹkiếp.– Mìnhđếnrồiđây.Anhnhìnngôinhànàyđi.Nóvẫnởđúng

vịtríấy.

Nelođãnhấccánhtayrakhỏivaitôivàtiếnlênvàibước,chắcchắnlàđểtôikhỏinhìnthấyanhlaucácmắtkính.Chúngtôiđãđếncondốcchạysộcxuốnggiữahaihànggiậumacambira:Nelo

đã từng trợ sức để trồngmột trong hai hàng giậu ấy, đào đấtcùngvớinhữngthợ làmcôngnhật.Bốsuốtngàykể lạichuyệnnàyvànóirằngNelolàđứacontốtnhấttrongđámconcủaông.–Tôi thấyhìnhnhưđó làđứaduynhất. –Ông thanphiềnkhinhìnthấychúngtôinhănnhónắmcáncuốc.Tuynhiêntấtcảlũchúng tôi, trongsuốtphầnđờicòn lại,đềugọingôinhànày lànhàchúngta,bốlàngườiđầutiên,ôngchínhlàngườithậmchíđãkhôngđủdũngcảmđểnhìnlạiphíasauvàocáingàymàôngđãdờibỏnóvĩnhviễn.

– Emnóiđúngđó,Totonhimạ.Trờiđãkhônghềmưalấymộtgiọt.

Anhbắtđầungắmngôinhàvànhữngkhuchănthảnhưthểanhđangđứngtrướcnấmmồaiđómàanhđãyêumếnlắm–vàcảmgiácmàanhcảmnhậnđượckhinhìnthấynóchắcphảirấtmạnhbởianhcóvẻđãbớtsaysovớitrướcđó.

– Tavềthôichứ?– Anh khôngmuốn đi đến tận nơi sao? Cửa cổng chỉ ngay

dướikiathôimà.

– Anhbiết.Hômkhácmìnhsẽquaylại.– Nhưnganhemmìnhđãđếntậnđâyrồicòngì.– Không,hômnaykhôngvàođâu.-Anhnóivàbắtđầubước

đitrướctôi,vềhướngđườngphố.

Vẻtrầmngâmvàkínnhưbưng:rấtcươngquyết. 

6

– Aiđóđãđọccâuyểmbónganhrồi.Mẹđãnóithế.

7

Khihọđến,đènvẫncònthắp,cónghĩalàvẫnchưađếnmườigiờ.Điềunàycũngcónghĩalàanhláixecủatòathịchínhđãđi–vềrấtnhanh.ChớquênrằngtừđâyđếnFeiradeSantanalàcảmộtđoạnđườngtrường,khôngrảinhựa.Chắcchắnngườiláixenày đã biết những đoạn đường tắt rồi. Dù có thừa nhận haykhông, một ông thị trưởng thì vẫn luôn có những lợi thế củamình.

Đó là con trai củahọ.Thếnênchínhhọphải cómặtnhanhnhấtvàphảichămlođámlễantáng-đây làđiềutôisuytính,tronglúcđứngđợi.Vàsựchờđợimớilêthêlàmsao.Nếuthếgiớicứtiếptụcchuyểnđộngìạchnhưbuổichiềunay,thìcólẽngàytậnthếchẳngbaogiờđếnđược.Tôiđãlênkếhoạch,đãnghiêncứutừngữ-đồuống lànướchãmvỏcammàôngZéchủhiệuthuốctâyđãchotôi,bìnhnàynốitiếpbìnhkia.Chúngquángọtđểcóthểđemđếnchotôimộthiệuứnggiốngnhưkhivậnmộtchiếcáo trói.Tôi cầnhuyđộng toànbộsựbình tĩnhcủamìnhvàolúcbốmẹđếnnơi.Phảigiảithíchchohọmọithứ,kểtừđầu.Tôisẽphảinắmmộtquaiquantàiđểkhênhđi.Nhưngnóivớihọthếnào về việc tại saoNelo đã khôngđến thămhọ ở Feira deSantanađây,trongkhixebuýttừSaoPaulovềthìphảidừngởđótrước.

Tệhạinhấtlàviêntrungsĩcảnhsátvớinhữngcâuhỏithẩmvấncủaanhta,màsẽchẳngbaogiờcócâutrảlời.Cóvẻnhưanhtađangtruytìmđiềukhôngthể:tôiphảinóitạisaoanhtraitôi

đãlàmchuyệnnày.MaymắnlàcóôngZéchủhiệuthuốctây,vịbácsĩduynhấttrongmọitìnhhuống,luônđicạnhtôi.Khôngcóôngtathìvịcảnhsátchắccònquấyrầytôinhiềuhơnnhữnggìanhtađãquấyrầytôi,dẫucuộcthẩmvấnnguxuẩncủaanhtachẳngcóchútquantrọnggì,bêncạnhnhữngđiềuđangthựcsựkhiếntôiquantâm.Bởivàochínhlúcđó,tôiđangtựhỏiliệubốcóđóngmộtchiếcquantàikhông.Mộtcâuhỏichẳngcógìlàbấtlịchsựcả.Hãytintôiđi.

– Cỗquantàicuốicùngmàôngđãđónglàchomộtngườitreocổtựtửkhác,mộttrongnhữngngườibàconhọhàngmàchúngtôiđãtìmthấytreolơlửngtrênmộtcànhcâyquebracho,trongkhuchănthảsúcvậtcủagiađình,vàngaycảbâygiờđây,phảidũngcảmlắmthìtôimớidámđiquagốccâyđókhitrờitối.Tôicònnhớnhưin,nhưthểchuyệnmớixảyrangàyhômqua:bốđãcắtsợidâychão,đỡthânthểấytrongvòngtaymình,theođúngcách mà ông thường bế một đứa nào đó trong chúng tôi vàogiườngngủ,khiđứaấyđãngủgục.Ôngđãđặtngườiquácốlênnềnđấtvớisựgượngnhẹhếtsứcvàđềnghịmọingườiđemđếnchoôngcáctấmváncùngdụngcụ.Ôngcũngbảođemđếnchoôngmộtchaicachaça.Ôngđãrửataybằngrượucachaça,đãghémiệngtumộthớpvàbắtđầuvàoviệcđóngcỗquantài.Sauđấy,khitrởvềnhà,ôngnói:-Ítrathìkẻbấthạnhkhôngbịlũchimưngănthịt.

– Khôngthểcóchuyệnđểanhấybịchimưngănthịtđâu.–Tôi lêntiếng, tưtưởngđãkịpđểởnơikhác:vànếunhưbốmàkhônglàmnhanhlênvànếuNelobắtđầubốcmùithìsaođây?TôikhôngthểđểNelobốcmùiđược.

– Trungsĩà,chàngtrainàytinhthầnkhôngđượcổnđịnh.-ÔngZéchủhiệuthuốctâylêntiếng.–Anhkhôngnghĩsẽlàtốthơnnếuchophéplaurửathihàingaybâygiờư?Mộtsựvụnhư

vậy,sẽchẳngcólờigiảithíchnàothíchđánghơnđâu.

Khinghethấyđiềuấythìcứnhưthểvừacấtđượcmộtgánhnặng vậy.ÔngZéhẳnnói thêm: - Trung sĩ, nghenày, anh chỉvừa mới chuyển về đây làm việc chưa lâu. Anh vừa mới từSalvador, từ thủ đô đến đây, và anh còn chưa biết hết vô vànnhữngcâuchuyệnhuyềnbícủavùngđấtnày.Chophéptôiđượcnóiđiềunàyvớianh:kểtừkhitôiđếnlậpnghiệpsinhsốngởđâycùngvớihiệuthuốccủamìnhvàtôiđãthànhhônvớimộtngườiđàn bà có tên là Cruz, chúng tôi rất đông con, tôi đã tậnmắtchứngkiếnnhữngnỗiđớnđaukhisinhnở,vàgầnnhưlầnnàotôiđếnthìcũngđãquámuộn,chỉđểnghethấynhữngtiếngthankhócthêthảmxungquanhxácchếtcủangườimẹ.Hãythayđổichủđềđinào,thưangàicảnhsát.

Chẳngcógìđểthêmmắmthêmmuốivàonữađâu.

Bấtđộngtrongchiếcphôtơicũmèmđầybụi,ditíchcủamộtthờiquákhứmàanhtakhônghềbiếtýnghĩacủanó,viêntrungsĩcảnhsáthìnhnhưđangtròchuyệnvớibứcchândunghìnhô-valcủaôngnội tôi,cũngphủđầybụi.Nelovẫncứbị treo lủnglẳngnhưthế,bịsợidâychãochẹncổ,dướiánhmắtcâmníncủaôngtôi.Mẹnóirằngchínhôngnộiđãtựthắtnơcàvạtvàongàybốcủaôngđã chụpbứchìnhnày. “Ôngnộiđãbanphước chocho thằngbéNelo của ta, đã chạm lênđầunóvànói: - Thằngnhỏ ranhmãnh lắm đây. Cháu sẽ trở thành người hùng trongcuộcđờiđấy,cháuạ.”Đóchínhlàđiềumàbàmẹgiàcủachúngtôicứsuốtngàyrarảkểchochúngtôingheđầytựhào–miệngbàđầynướccủabãtrầuthuốcmàbàcứnhailiêntục.

Hômnay thì tôi biết rằngmộtngườiđànôngcó thểbịđiênnhưngsauđólạitìmđượclýtính,tríkhôncủamình.Ởđâythìngười ta nói: thi thể đã bị quỷ dữ thâm nhập vào. Tôi hẳn sẽkhôngthểnóiđượcconquỷdữkiađãởlạitrongcơthểtôibao

lâu, bởi vì vào thời kỳ đó tôi không có đồng hồ.Mà dẫu tôi cóđồnghồđinữathìchắccũngchẳngcóđủkiênnhẫnđểkiểmtrasuốt quãng thời gian điên khùng ấy. Đúng thế. Đó làmột cơnkhùngđiên.

Chínhvìthếmàhoàiniệmvềtoànbộcâuchuyện–chiếcnơcàvạt,làmdấucầunguyệnđượcdângtặngnhưmộtsựthưởngcông,mẹ, tấtcả -đãbừng tỉnhdậy trong tôingaykhiđốidiệntrướcxácchếtđây,vàtôiđãthốt lênvớingườianhquácốnhưmộtsựtháchđố:

– Chínhvìđểgâychoembaochuyệnmàanhtrởvềư?AnhcócảđấtnướcBrésilrộnglớnđểlàmchuyệnnàycơmà,anhđãcốtìnhchọnlàmđiềunàyởđâyư?Thôinào,dậyđi.

TôiđãgiẫmchânlênNelo.Sẵnsàngđánhanhấy.NhưngôngZéchủhiệuthuốctâyđãnắmlấycánhtaytôi,bảotôihãybìnhtĩnhlại.Ngaysauđóônggọiviêntrungsĩcảnhsátsangphòngbêncạnh,vìmộtchuyệnriêng.Tôibình tâm lại,màkhôngđủcanđảmđểnhìnhaingườiđànông.Tôivùimặtvàohailòngbàntaymình,hệtnhưmộtbàcụgiàchegiấu thân thểmình trongmộtchiếckhănchoàngđenkhibướcvàonhàthờ.Ănnăn,xấuhổ,tuyệtvọng.Tôibắtđầubậtkhóc.Khihaingườiđànôngquaylạiphòngkhách,mộtngườihỏi tôi tờđơn thuốcmàNelo luôngiữ trong túianh.Tôiđáp lại rằng tôi thậmchícònkhôngbiếtviệcanhtraitôiđidạovớimộttờđơnthuốctrongtúiáo.

– Còntôithìcóbiếtđấy.-Chủhiệuthuốclêntiếng.Đúng thế. Tờ đơn thuốc nằm trong ví,một chiếc ví cũ rích

rỗngtuếch.Cónghĩalà:khôngcótiềnbạcgì.Nhưngnólạichấtđầycácloạigiấytờ,nhữngtờsổxốđãhếthạn,cùngvớimộtláthưvàmộtbứcảnhcũchụphaiđứatrẻđangmỉmcười.Tôiđãnhậnranhữngnétchữhủlậucủangườimẹviếttrênphongbì,trước cảkhinhìn thấy tên củangười gửi. Phía saubức ảnh có

viết: “Bố à, đừng bao giờ quên chúng con nhé. Robertinho vàEliane.”Chữviếtlàcủamộtngườilớn,mộtloạichữtròntrịavànghiêngnghiêngvềphíatrái.Mộtloạichữphụnữ.

Và chỉ có thế thôi.Những quần áomà anhmặc trên người,nhưthểanhchỉmặcchúngđểđidạo,nhưthểýtưởngvềcáichếtchưa từng được anh nghiền ngẫm suy nghĩ trước vậy. Ai sẽmuốnthừakếnhữngthứđóđây?Vớichiếcđàibándẫn,cáiđồnghồvàcặpkínhthìsẽkhôngthiếucácứngcửviênđâu.Tôisẽgiữlạicặpkính.Mộtkỷniệmhay,đángnhớ.

– Ngườinàyấymà,do thầnkinh thôi. -Tôinghe thấy tiếngôngZégiảithích,bằngmộtcâusềnsệttrongsốnhữngcâutừchỉlàophàodànhchomộtkẻphàmtục.

– Tôibiết,tôibiết.-Viêntrungsĩlêntiếngđểchấmdứtcuộcđiềutra.–Tôibiết,tôibiếtrồi.

Ôngtađiracònchúngtôivẫnởlạiđó:tôi,ôngchủhiệuthuốc,xác chết và bức chân dung của ông nội tôi. Tôi đã nghĩ viêntrungsĩchắcsẽđườnghoàngmàđira,nếunhưôngtađượcnuôidạytốt,hoặccóthểbằngmộthànhđộngthânthiện:Vĩnhbiệt.

Hãycắtsợichãoxuốngđi

Cácngườicứtựxoayxởmàkhôngcầntôiđâu.

Tờđơnthuốcđượcgiữkín–vàZéđãthềlàkhôngtiếtlộnórangoài, thậmchí làvớichínhvợôngấy, tức làngườichịhọcủachúngtôi.

Chúngtôikhôngthểgiữmãilờihứađược,hômnayôngtasẽnóithế.Vângnhưng:aisẽthanhtoánkhoảnnợđây?

– Tôibuộcphảiđặt thuốc từAlagoinhasđem tớivà lấy tiềntúimìnhrathanhtoán.Khitôiđưachoanhtraicậuhóađơnđặthàng, thì anhấynói: “Zéà, ôngcứbánchịu cho tôinhé,đượckhông?Cámơn,ôngtốtquá.Ôngcứghichotôimộtkhoảnnợ.

Saunàytôisẽthanhtoán.”

– Thếthìôngphảilàmviệcvớianhấychứ.– Ởđâuđây?Ởđịangụchả?Cậucoitôilàmộtthằngngốchay

sao.

Chúngtôiđứngđóvớixácchếttrêntay,từtừđỡdầnxuống,đặttrênnềnđáhoalạnhngắt.CặpmắtNelovẫnmởtrừngtrừng.Anhnhìntrầnnhàmàchẳngthèmchớpmắt.Chúngtôiphủlênthihàianhmộttấmdrap,từđầuđếnchân.

– HãyđợiđếnngàyPhánxét,ôngZéà.Lúcđóthìchúngtasẽthanhtoánsòngphẳng,đúngvậykhông?

– Tôichẳngphảilàtriệuphúđâu,cậukhốtạ.Cậuđãbiếtrõvậyrồicòngì.

ÔngZé không cònmangdáng vẻ gì củamộtngười đàn ônghiềnhậuvànhãnhặntrướcđấynữa,cónghĩa làkhiôngấy từIrarađếnđâytrênlưngmộtconlừa.Irara,mộtmiềnđấtrõrànglàvănminhhơn.Ngoàiđốngmatúycủamìnhtrongxàcột,ôngcònđemđếnchochúngtôihàngđốngnhữngtừngữmàchúngtôi còn chưa biết, nhưngmột hôm chúng tôi đã nhận ra rằngthựcramìnhđãbiếtchúngrồi,mỗitộiôngtaphátâmđúngnhưphảithế.Điềunàyđủđểchúngtôingaytứcthìcoiôngnhưmộtkẻkiêuhãnhtựphụ.

– Hãynói chuyệnấyvới cha tôinhé,ôngZéà. -Tôinói vớiôngta,đangsẵnsàngbỏđi.

– Đócóthể làgiảipháphayđấy.Cảcậucũngđangcháytúiphảikhông?

ÔngZévốn rất trung thực:khôngmộtai rakhỏihiệu thuốccủaôngmàkhôngcóthuốctrêntay,chodùhọcótiềnhaykhôngcótiềnđểthanhtoán.Khinhậnrađiềuấythìchúngtôiđãpháthiệnrasailầmcủamình:ôngZékhôngcótínhcáchcủamộtkẻ

huênhhoang.Dẫusaocùngvớithờigian,conngườitacóquyềnnghingờkhảnăngtrịbệnhcủaôngấy.Hyvọngnhờôngtamàaiđócóthểkhỏemạnhtrởlạithìcũngbấpbênhhệtnhưđoánbiếtliệumùađôngnămsausẽấmáphaynghiệtngã.Phươngthứcphòngvệcủaônglà:-Ngườitachỉtìmđếntôikhiđãtậncùngtậnkiệtrồi.

Nếu tin rằng tất cả cácbệnhđều có thể chữa trị đượchoàntoànnhờnhữngbàithuốccủaôngấythìchuyệnđócònhơncảmộtniềm tinmùquáng– thaybằngnướchãm, lờihứavàcầunguyện-,điềuhìnhnhưduytrìcuộcsốngcủaông.Mộtniềmtinvữngchãi làông tacó thểbánchịu thoảimái,ông ta tin tưởngđến mức mà cho rằng mọi người có thể quên thanh toán rấtnhiềuthứ,nhưngkhôngquênthanhtoántiềnmuathuốcphụcvụsứckhỏechohọ.

Nhưng làm saomà Nelo có thể nghi ngờ điều này khi anhbướcvàohiệuthuốctâyvàtrìnhbàytìnhtrạngcủaanhchứ?

– ÔngZéà,tôicầnônggiúpđấy.Tôicầnmuathuốcbệnh.Ôngchủhiệuthuốc,đứngsauquầycủamình,đangkiểmtra

bảndanhsáchnhữngngườiđónggópchoquỹxâydựngtrườngtrunghọccơsởvàôngtakhônggiấugiếmsựhàilòngcựcđộcủamình,vẫncònthiếumộtngười.

– Mộttrườngphổthôngcơsởư?Ôngcoitôilàaivậyhả?– Đó làvì sự tiếnbộđấy.Ngaycảmộtkhoảnnhonhỏcũng

hữuích.-ÔngZéđáplại.–Vìđiềutốtchotấtcảmọingườithôi.Emtraicậusẽlàmộttrongnhữnggiáoviênởtrườngđó,cậuấykhôngkểchocậunghesao?

– Hiệngiờ tôichỉcòn tờnày thôi.Saunày tôi sẽđưaông tờkhácnữa.

– Mọiviệclàmtừthiệnđềucógiátrị.-ÔngZénói,ôngtavẫn

cònchưabiếthếtsựthực:đólàtờtiềncuốicùngtrongnguồndựtrữcủaanh,điềuvẫngâychongườitatinrằnganhlàmộtnhàgiàucóthựcsự.

Khi ấy Nelo chìa tờ đơn thuốc củamình ra và đặtmua. Vàgiống hệt như thời kỳ trước, những cuộc thửmáu và phân đãkhiếnanh lănđùngngãngửa, thì lầnnàycảcơ thểanhbịôngchủhiệuthuốclộttrầnhoàntoàn:thuốcanhđặtmualàđểchữatrị các bệnh giang mai và sán máng. Anh cũng cần thuốc anthần, bởi hệ thần kinh của anh bị bệnh – hệ thần kinh đó đãkhiến anhmột lần đập vỡ tan cái bồn rửa thànhnhữngmảnhvụntíti,nhưthểđấylàmộtcáiniêuđấtnungvậy.Vềđiểmnày,Nelođãđềnghịgiữbímật,mộtbímậtmàôngZé,mộtngườiđànông nghiêm túc và, chớ có quên ông ta còn là anh emhọ củaNelo,sẽphảigiữkínsuốtđời.

– ÔngZéà,-tôiđãchuẩnbịđóngcửanhàvàđira,-tôisẽtrảkhoản nợ của anh ấy. Đợi đến cuối tháng nhé.Ngay khi nhậnđượctiềnởtòathịchính,tôisẽthanhtoánhết.

– Đồngý.-Ôngchủhiệuthuốcnói.–Tôisẽchẳngkểgìchochacậubiếthết.

Tôiđixuốngquánrượu.

Tạiđây,tấtcảmọingườiđangnhắclạichuyệnmộtđêmcủagãpêđê. 

8

Đêmcủagãpêđê:

Bọnchúngđãthỏathuậnmộthiệpước.Chúngsẽnệnchogãpêđêmột trận tơibời.Gãpêđêấy,ngoài chuyện làpêđê ra thìcònđưamắthóng tìnhvớimộtcôemgáicủaPedro Infante.ÝtưởngnàylàcủaPedro,theođúnglẽthườngthôi.CònnhiệmvụcủaNelo là thựchiện,cónghĩa là làmsaokéođượcgãpêđêragiữasânnhàthờ,khitấtcảmọingườiđãngủsay.

– Thìcũnghệtnhưkhinãmộtconngựacáithôimà.-PedrođãnóivớiNelothế.PedrovốnđượcsinhravàlớnlêntrênphốnênranhmãnhhơnNelo,mộtđứatrẻnhàquêthựcthụ.

– Thếnếumẹbiếtthìsao?– Cậusẽkhôngnhụttríchứ,sẽchẳngainóirađâu.–Pedro

vungvẩytệptiềnlấycắptrongkétquánrượu,màthờiđóbốhắnlàôngchủ.

Và chúng bắt đầu thực hiện kế hoạch theo âm mưu củachúng.Nelo và gã pêđê đangmình trầnnhưnhộng thì nhữngđứa khác ùa tới. Gã pêđê bỏ chạy, trần truồng như trong tìnhtrạnglúcấycủagã,quầnáoômtrêntay.Bọnchúngđãđuổitheovàtómđượcgã.PedroInfanteđãchọcthủngmộtmắtgãấybằngcáiđinhtrênxanhtuyacủahắn.Ngàyhômsauhắntiếptụclấytrộmtiềncủabốrồiđưachogãkiađểgãbiếnkhỏitầmnhìncủahắn.Gãpêđêđãbốchơiđiđâumấtmàkhôngaibiết.NhưngkhichacủaPedronhậnra làôngbịmấttiền, thìhắn lạiđổhết tộilênđầuNelo.Bốđãphảitrảnợđểgộtrửacáitênchogiađình.

Nelođãphảichịuhaitrậnđòn:mộtcủabốvàmộtcủamẹ.

VàanhđãrấttứcgiậnPedroInfante.

9

Thôngtinđượctruyềnđirấtnhanh,ngườilàngJuncokhôngbịbệnhhámiệngmắcquai:ôngchủquánrượuđãsaymèm.Đólà hai tin tức mới trong ngày. Không bao giờ, trong suốt đờimình, ông chủ quán rượu đụng tới một giọt cachaça. Quỷ sứđangchếnhạomộtkẻbịđàyxuốngđịangụcnữađâymà.

PedroInfantekểtừđâyđãbiếtrồi:nhữnghiệpướcbẩnthỉuthìkhôngbaogiờtựxóanhòađitheothờigian,bởivịthầnQuênlãngkhôngbaogiờthathứchonhữngtộilỗicủachúngta.Hắnđã có lúc nghĩ đến điều ngược lại, khi hắn biết Nelo vừa hồihương.Chẳngnêncơmcháogì.Pedrosẽuốngđếnlănđùngngãngửara.Hắnphải laurửasạchvếtnhơxưakia,nhưnghắn lạikhôngnhìn thấychữxin lỗiởđáy lycủahắn,khôngnhìn thấynhữnggiọt cinzanophavới cachaça.Hắnchỉnhìn thấynhữngvếtmáu,nhữngvếtđángtộiđàyxuốngđịangụccủahắn.

BâygiờthìngườitahiểutạisaoPedrođãkhôngthựcsựthíchthúcho lắmkhiviên trungsĩcảnhsátbướcvàoquánvàhỏi: -Mọingườitúctrựcởđâyđểtrôngnomngườichếtphảikhông?

Cácngườihãynhìnkỹanhtahơnmàxem:mộtngườiđànônggiốnghệtnhưnhữngngườikhác, làmgiảmhẳnuythếcủacâysúng mà anh ta mang bên mình. Một số người nghĩ (nhưngkhông nói ra) rằng viên trung sĩ không khi nào rời cây súng,thậmchíngaycảkhingủ.

– Conngười bất hạnh, anh ta chắcđãphải cố gắnghết sứcmìnhđểlàmviệcnày.

Mộtlờinóitrắcẩnư?Màđúngrồi,màđúngthếđấy,cácanhemthânmếncủatôiơi.Conngườikhôngphảilúcnàocũngtồitànnhưngườitavẫnnóiđâu,ngaycảvịtrungsĩ,ngườivốnlàvôthần.Tốthơnlàchớcókiêuhãnhvềđiềuđó–mốingờvựchiệnrõtrênkhuônmặtgiànuakhắckhổcủaônglãonôngdân,điềukhiếncụkhôngsaotinđược.Nóhiểnhiệnrõmồnmộttrêntráncụ:“Tôichảưagìvịcảnhsáttrưởngnày.Tôichưabaogiờnhìnthấyanhtađidựlễmi-xa.”

– Cómộtđiềumàtôikhôngsaohiểunổi.Tạisaonơiđâylạinhiềungườitreocổthế,màđếndồndập?

– Thứlỗichotôiđượcnóivớianh:hãyhỏiđứcChúaTrờiấy,chớcóhỏitôilàmgì.-Ônglãolêntiếng.

PedroInfanteđãrấtcólýkhilàmdấuthánh.Hắnđangnghĩ:“Tạisaomilạilàmthếvớitachứ?”

Cùnglúcấy,mộtchiếclytrượtkhỏitayhắn,lănxuốngđấtmàkhông vỡ. Điềm gở rồi. Pedro cúi xuống nhặt ly, tai dỏng lên.Màn đêm đang buông xuống. Những người chết chỉ toàn tấncôngvềđêm.Hắngõbacúxuốngmặtquầy,bằngnắmđấmchắcnịchcủahắn.Khôngnóimột lời.Hắnchẳngcònbiếthắnđanglàmgìnữarồi.

– Anhvừanhìnthấymộtconmaà?–Viêntrungsĩcườibảlảhỏi,anhtalàngườiduynhấtởđâyvẫncònkhảnăngcườicợt.

– Quỷsứcóthểđếnđấy.Tấtcảlũquỷấy.-Pedrocốchegiấunỗisợhãicủahắnvàquắpchặtmột lykhác.–Cơthểtôikhépchặtrồi[9].

Dùgìđinữa, lầnnàyông chủquán rượuđãkhông trưng ranhữngcáirăngvàngcủamìnhmàchúngvốnphânbiệtanhtavớibấtkỳai.

ChínhbácsĩWalterRobattoJuniorđãtrồngchohắn.Mộtbác

sĩ phẫu thuật nha khoa danh tiếng ở quảng trường J.J.Seabra,Alagoinhas-Bahiacơđấy.Waltervớichữ“W”,vàRobattovớihaichữ“t”.Mộtngườiđànôngmangmộtcáitênnhưthếthìsinhralàđểlàmbácsĩrồicòngì,Pedrođãnóithếkhihắntrởvềlàng,cùngnụcườicótínhxahoacủahắn.-Cruz,cáitênchẳnghứahẹntương laigìchobấtkỳai.Chínhnó làsựrủironghèokhổcủachúngtađấy.Chúngta,nhữngkẻmangcáitênCruz,chúngtasinhravớimộtcáitênchỉđểbịchịusựtrừngphạtcủađấngChúaTrờithôi[10].Tôihả,tôisẽđổitênhọ.

Vàhắnđãđổitênthật.ThaybằngPedroBatistadaCruz,hắnbâygiờđượcgọilàPedroBatistaLopes.Infantechỉlàcáitênbiệthiệucủahắnthôi.

– Thựcra thìsự tìnhcâuchuyệnvềgãpêđêđãdiễnranhưthếnàohả?–Cuộchội thoại chuyển thànhcâuchuyệnđùadídỏm.Cómộtkhoảngthờigiandànhchotròbỡncợt,ônglãogiàchắc đangnghĩ vậy và giốngnhư cụ, nhữngngười già cả nhấtcũngnghĩthế.Ôngchủquánrượuvớngaylấy:

– Câuchuyệnnào,hảtrungsĩ?– Này,ôngchủđángmếnơi,chớcóchơitròcủakẻhayquên

nhé.Khôngthểcóchuyệnanhlạibịmấttrínhớtừhômquađếngiờ.Chúngtôihả,chuyệnđóthậmchíđãkhiếnchúngtôiđượctrậncườithỏađấy.

– VìtìnhyêucủaChúa,thưatrungsĩ.Hômnaykhôngphảilàngàyđểnhắclạinhữngcâuchuyệnnhưvậyđâu.

– ThếcáihạbộcủaanhđâuhảPedro?Nóchỉdùngđểtèthôisao?

– Tôixinanh,thôingaynhữngcâuchuyệnvớvẩnnàyđi,mẹkiếp.

Thứ chất lỏng cachaça đang sôi sục dưới làn da trắng của

PedroInfante,mộtngườiđànôngđúngralàhơigàn,hơikhùng.Hắnkhôngbaogiờchườngngườiranắngmàkhôngchehaimubàntaybằnghaiđầucánhtayáosơmi,cổáothìkéocaohếtcỡđểchecổ.Hắnbiếtbảovệtừchânđếnđầu:vàobấtkỳgiờnàotrongngày,tađềucóthểgặphắnkèkèchiếcôtotướngmởto,để tránhcácvết cháyda, và thậmchíđi từnhàhắnđếnquánrượu hắn cũng không rời chiếc ô. Người ta còn nhìn thấy hắncưỡi ngựa cũng che ô, lúc đi thăm các thửa ruộngmà hắn đãđượcthừakế,khiônggiàJérémias,chahắn,đãlìakhỏithếgiớitrầngiannày,đểlạichohắnthêmmộtquánhàngđầyắpđồđãthanhtoán,bởiônggiàquácốJérémiaschưabaogiờlàmộtôngchủ bán chịumua chịu. Khôngmột ai quê tôi lại có chừng ấymaymắnnhưPedroInfante.Cảviệckhingườiđànbàấyđãbịvật chất hóa mà khuôn mặt người đàn bà này vẫn cứ khôngngừngtrởvề trongcặpmắtcôđộccủahắn,conngựacủahắn,sauhàngdặm,hàngdặmđườngtrườngđãđếnđượcnơitốtlành:một khu chăn thả màu mỡ được các kiều nữ, biết đếm rànhmạchnhữngconvậttrongđàncủahọ,đứngtrướcmáihiênnhàtrầm tưngắmcảnhvàánhmắtquayvềphíaconđường.Tunghoànhkhắpchốnđóđây,PedroInfanteđãtrởvềcùngcôngườitìnhyêudấungồitrênlưngngựa,ngườihắntặngchonămđứacon liền,hắnchứng tỏchomọingười thấyrằngmàudachẳngliênquangìđếntínhhùngtrángđànôngcả.Vàdùchocôgáiấyđẹpđếnnhưthế,chahắncũngkhôngphảilàngườiđànôngmuachịubánchịu.

Vàcólẽđâylàlúcnhớlạithờikỳmàngườiđànôngchỉcógiátrịkhihọcóđàngiasúcvàmộtlờinóiđãthúcôngcụnôngdânhếtduyênkiamởlờicaogiọng,chấmdứtcuộctranhluậngiữaPedroInfantevàviêncảnhsáttrưởng.

– Thưacácanh,-ôngcụgiàđứnglên,mũcầmtrêntay,bởi

mộtngườiđànôngtựtrọngthìkhôngbaogiờbướcvàonhàthờ,khôngbaogiờmởlờinóichuyệnvớingườikhácmàlạiđộimũtrênđầucả,-tôimuốnnóivớicácanhrằngđốivớitôihômnaylàmộtngàycũngbuồnđauhệtnhưngàylễthánhVendredidelaPassionvậy.Mộttrongnhữngngườihọhàngcủachúngtôi,mộtđồng bào, con trai của một gia đình mà họ xứng đáng đượcchúngtôi tôntrọng,rốtcụcđãphảihạmìnhtrướccámdỗcủaquỷXa-tăng.Cácanhnênhiểungàyhômnaykhôngphảilàngàydành cho những tranh luận cãi cọ. Điều tốt nhất nên làm, làcùngnhaucầunguyệncho linhhồnsinh linhquácốnày.Hãydừngnhữngtiếngnóiôngổngvàtiếngcườihôhốcủacácngườilạiđi.ChúaTrờisẽdànhlòngthànhchocácanhđấy.

Ôngcụquaylạivàngồixuốngchiếcghếđẩucủamình.Ngaysauđó thìsựbìnhanbao trùmlênquánrượu, lạianbìnhnữarồi.Ôngcụquayvềphíatôi:

– Thếbốanhkhinàothìđến?Tôi đáp lời cụ rằng tôi không biết, nhưng chắc chắn là sẽ

khônglâunữavàcâutrả lờicủatôidùgìcũngtrợgiúpđểphủtrùm lênnhậnxétcủacảnhsát trưởng lúcnàyđangđứngdựavàobứctườngđốidiện,nhưngrấtgần.–Tấtcảcácngườiđềulànhữngngườivuinhộncựckỳđó.-Anhtađãmỉamainhưthế,nhưngtôikhôngsaohiểuđượcnhữnggìmàanhtamuốnbàytỏquacâunóiấy.

Bỏquanhữngngườisốngvànhữngngườichết,viêntrungsĩngồingayngắnđĩnhđạctrướcquầyrượu,anhbắtchéohaichânvà bắt đầunhìnngắmkhuquảng trườngđang vắngngắt, nhưthểanhtamuốnkhámpháramộtđiềubímậtđangnằmdướilòng đất khu quảng trường và nhữngngôi nhà, bênngoài khuCroisée desMonts và khuGrandeCôte, cùngmộtmiền duyênhảimànó đã biến Sao Paulo thànhmột con đườngmònnông

thôn,từđóanhtađãkhámpháralàngJuncolầnđầutiên,cáchđâysáu tháng.Chúngtôichẳngbiếtgìvềanhtacả,ngoàiviệcanhcómộtý thứccâmvàquyềnsửdụngsứcmạnh, indấurõràngtrênchiếcáosơmingắntaybằngvảikaki.Anhtađếnđâynhậmchứccùngvợvàhai con trênmộtchuyếnxebagáccủađảngUDN[11],vừamớiđượchìnhthành,cáchthứcthìgiốnghệtnhưcáccáchthứckháccủađảngnày.ĐảngPSDquácốđãcuncútcúiđầurađivàvềvườntrồngraunuôigà.

Thếnên,khôngthểcóchuyệnvịtâncảnhsáttrưởngbịcoilàmộtkẻyếuhènđược.Ngàyđầutiênđếnnhậmchức,anhđãxuấthiện vàomột ngày có chợ phiên, trên phố đầyngười là người.Viêntrungsĩđãtómđượcmộtthằngtrộmvặtcỏnconthêthảm,một trong những đứa thường thó trộm bánhmì nhỏ bày trênkhay,anhtađãdựngđứngtêntrộmtrênmộtcáihộprỗngvốnchứabộtổinhàovàmởtungcáccánhcửasổvàcửalớnnhàtù,đểtấtcảmọingườiđềunhìnthấyvàđánhgiácaophươngthứclàmviệccủaanhta.Bứcthôngđiệpquásángtỏ.Cònsánghơncảnướcmàchúngtauống.Điềucảnhcáođãđượctungta,mộtkỷnguyênmớisẽđượcbắtđầutrênvùngđấtmàchođếntậnlúcnày, ngày qua ngày, luôn bình đẳng với chính nó: mọi ngườichen chúc nhau trước cửa sổ nhà trung sĩ để xem bộ phimtruyềnhìnhdàitậpđượcchiếuvàolúctámgiờ-điềutuyệtdiệuấychỉduynhấtmộtngườiđànôngcủathủđômớicóthểđemđếnchochúng tôi.Nhữngđêmhội thực sựvào tối thứbảy, vàkhôngcònlàbuổikhiêuvũnhỏmọndướibảnnhạcđệmcủađànghita,màRobertoCarlosmởtrênmáyhátđiệnchạybằngpin.Chúng tôi đã quên những cuộc đua ngựa trên các con đườngmòn,sựgiảitríquenthuộcvàonhữngchiềuchủnhật.Hiệngiờchúng tôi cóđội tuyểnCóvợchơi vớiđội tuyểnĐộc thân, trênsânvậnđộngmàchínhviêntrungsĩcảnhsátđãsửasang,chính

tay anh ta cầm cuốc cầm xẻng làm. Và chúng tôi đã kịp lênchươngtrìnhchođộituyểnTinhhoacủaJuncođấuvớiđộiTinhhoacủaInhambupe,rồiUrara,Serrinhavàthậmchítạisaolạikhông đấu với câu lạc bộ Club Athlétique d’Alagoinha nhỉ? –TrongkhinhữngkẻtáobạonhấtđãgợiýthảomộtláthưmờigửitớiSportClubởBahia,việcsoạnthảothưthìđươngnhiênthuộctráchnhiệmcủaviêntrungsĩrồi.

Nhữnghoạtđộngđórõrànglàrấtmớimẻđốivớinhữngngàythángbuồntẻcủachúngtôi,và tấtcảmọingườiđềutin tưởngrằngchúngtôicầncómộtứngcửviênhiệnđạichonhữngcuộcbầucửsắptới.

ĐóchínhlàlàngJuncomàNelođãgặplại,haimươinămsau.Nhưngcũngphảinóirằngsựtrởvềcủaanhđãkhiếnchodòngchảycủamộtsựtiếnbộhơibiếnđổiđi,sựtiếnbộmàtheoýkiếnthốngnhấtcủa tất thảychúng tôi,hìnhnhưkhông thểchuyểnđổilạiđược.Bềngoàithìcóvẻchẳngcógì,nhưngviêntrungsĩdầndầngiảmnhiệthuyết,rõrànglànảntrí.Ngườitađãđoánravàicănbệnhxãhội,ngườitađãnghĩvớiconmắtthiếuthiệnchí,họđãcáogiácsựganhghétđốkỵcủađảngPSD–đảngnàycũngđãđổitêntừcáchđâyítlâu–ôngcụgiàrầurĩđanggặmnhấmhammuốnchỉvìmuốnngăncảnbướctiếncủaJuncotrênconđườngpháttriểnmãimãicủamình.

– Thế nào hả trung sĩ? Chúng ta sẽ có ngày lễ của Nhữngngườichănthảsúcvậtchứ?

– Đươngnhiênrồi.– Vàokhinàovậy?– Mộttrongnhữngngàytớiđâythôi.– Anhđãhứa.Anhsẽđểtâmđếnchuyệnnàychứhả?Cáibóngcủanhàthờchậpvàocáibóngcủanhữngngôinhà,ở

chính giữa quảng trường. Chỉ lát nữa thôi, trời sẽ tối. Thếnếunhưbốkhôngđếnthìsaonhỉ?

Tôiquansátviêntrungsĩ:anhtakhôngngừngnhìnđămđămnền đất trên quảng trường. Một ánh mắt soi mói, tìm kiếm.Khôngmộttừnàođượcphátra,chẳngbuồncũngchẳngvui.

Tôibiếtlàanhtađãmuốngiếtanhtraitôi.Tôibiếtmà.Kểtừngàyvợanhtahỏichồngrằngngườiđànôngngồitrênsânnhàthờđólàai.Chịtanóirằngngườiđànôngngồitrênsânnhàthờthậtđẹptrai.Thếthì–đừngnênnghĩđếnchuyệnđónữa,trungsĩạ.Anhchỉmấtđidịpgiếtmộtngườiđànôngthôimà,anhấyđếnđâyvàđãchếtrồi,nhưchúngtarồisẽthấythôi. 

10

Chúngđãtómđượctaivàcổtôi,rồichúngđậpđầutôixuốnggờvỉahè.Tôiđãhéttoánglên.Đểtiếngkêucủatôilanđầyphốvắng, leo lêndọccácbức tườngnhàchungcư, lẻnvàocáccănhộ, đánh thức những người đàn ông, đàn bà và trẻ nhỏ, chọcthủng những đámmây nặng nề và đen sì của thành phố SaoPaulo.

– Cứutôivới.Ngườitađanggiếttôi.Một luồngánhsáng lóe lênkhi tiếngkêu thứbacủa tôivừa

dứtvàmộtngườiđànôngthòmặtrangoàicửasổnhàmình.Ôngtacứđứngvậymànhìn.Cònbọnchúngthìtiếptụcghèđầutôixuốngvỉahè.Ánhsánglọtvàomắttôi,cứngnhắcvàđụclỗởđó,mớiđauđớnlàmsao.Đólàmộtchiếcđènchiếu,mộtchiếcđènpha,mộtngôi sao sáng rực rỡ.Đúng lúc ấy thì bàn tay củabốxuấthiện,tặngchotôimộtcáimũ.

– Hãyđộilênđầuđicon.Nhưvậythìconsẽbớtđauhơn.-Tôiđãcốgắngchìatayranhưngvàolúcbàntaytôisắptómđượccáimũ,thìtôilạinhậntiếpmộtcúnệnnữa.

– Chínhmàyđãtốgiáctao,Totonhimạ.Màythấykếtquảcủaviệcấyrồiđấy.Đồphảnbộibẩnthỉu.

Bọnchúngcườinhănnhở.

Tôi đã cảm thấymộtmũi súng lạnh lẽo áp sát khiến tai tôinhồnnhộtbuồnbuồn.

– Tôihạnóchứ?

– Đợithêmchútnữa.– Thếcònsauđó,chúngtalàmthếnào?– LẳngxácnóxuốngTiété[12].Bố đã biến mất dưới làn nước. Chiếc mũ trôi lềnh bềnh bị

dòngchảycuốnđi.

Trênbờbìnhan,nướcđụcnhờnhờ.

DâncưbênbờsôngTiété.

Giólạnh,ngườimạnh:miềnNamvàmiềnBắc.

Hãybịtmũivàovàchúcmaymắn.

– Tôiđãchẳnglàmgìhết.TôithềcóChúađấy.Đầutôinổtoang,nátbétvànhữngmảnhvụnbắnrảiráctrên

vỉahè.

Chúngtiếptụcnệntôi.

– Xùytiềnra,đồđêtiện.– Tôikhôngphảilàthằngăntrộm.Cácngườicóthểgiếttôi,

nhưngtôikhôngphảilàphườngtrộmcắp.

– Thếthìxòetiềncủamàyđi.– Tôiquênởnhàrồi,tôiđãnóichocácngườingherồicòngì.Tấtcảđãbắtđầuchỉbằngmộtảoảnh.

Tôiđang chạyvềphíabếnxebuýt cuối cùng thìbọnchúngkêulên:“Cókẻtrộm!”Tôikhôngnghethấygìhết.Vàkểcảtôicónghethấyđinữathìkhôngbaogiờtôicóthểngờrằngbọnchúngđangmuốnđổtộichotôi.Tôitiếptụcchạyvàbọnchúnglạibắtđầuhét toáng lên:“Có trộmnày!”.Tôiđã tránhđámxehơi,xôđẩymọingười,vavàocáccộtđườngmàvẫnkhôngngừngchạy.Tôi không thể để cho chiếc xe buýt ấy đi khỏi quảng trườngPlace Clovis mà lại không để chính mắt mình nhìn thấy, đểkhẳngđịnhngườiđànbàvàhaiđứatrẻđangđứngđợitrongdãy

xếphàng,cóđúnglànhữngngườimàtôinghĩkhông.“Cótrộmnày!”–lầnnàytiếngkêuvanglênrấtgầnvàtôiđãnghĩ:-Ngườitađãăntrộmcủamộttiểuthươngnàođóvàchiếcxebuýtnàythìđangăntrộmvợvàhaiđứaconcủatôi.Tôirảobướcnhanhhơnnữa, tôi chạy thêmvàimét,nhưngvô ích thôi.Xebuýtđãchuyểnbánhvà tôidừng lại,cơnbuồnnônxộcđếnkhiếnruộtgantôiquặnthắt,mộtcơnđauvôcùngnhứcnhốitrongtâmhồntôi.Vàchínhlúcđóbọnchúngnhảyxổvàotôi.

– Quaylạiđi,quaylạiđiem.-Tôivẫyvùng,tôikhuakhoắng,tôicầukhẩn.–Anhsẽtrởvềđúngconđườngchínhđạo,anhsẽlạikiếmtiền,anhsẽkiếmmốilàmăn,anhmuaquầnáoởđâyvàbánlạiởmiềnbắcParana.–Tôivậtvãtrongđámmắtlưới,mộtcái lưới: những cánh tay củabọn chúng. –Tuần trước, anhđãkiếmđượcmộtmónhời lớnởLondrina,anhđã thôi rượuchè,bâygiờanhlàmviệcrấtvấtvả,hãyquaylạiđiem.-Mộtvếtrạchtrongbụng,mộtcơnrùngmình,mộtsựrúngđộng.–Hãyquaylạiđi,anhsẽlàmộtthằngđànôngkháchẳnđốivớiem,anhsẽlàmộtgãNelokháchẳnmà,hãythalỗichoanhđi,quaylạiđi.–Mộtcáihíchmạnh, chúng lộnngược tất cả các túi tôi ra, súngmàyđểđâurồihả?–Tôikhôngsaochịuđượcnữa,tôimuốngặpcáccontôi.–Chúngsờnắnkhắpngườitôi,chúngcấuchúngvéotôi,nhữngchiếcđènphakhiến tôi lóamắt,mọingườibắtđầuquây vòng quanh, ai nấy đềumuốn nhìn, có chuyện gì xảy ravậy,mộttêntrộmấymà.–Quaylạiđi,quaylạiđiem,vìtìnhyêucủaChúa.

Tôibắtđầukhócvánglên.

– Nào,thúnhậnđi,rằngmàysẽđếnbắtlũtrẻ.– Nào,thúnhậnđi,rằngmàysẽđếngiếtvợ.ChàoZé-Piston,vinhhạnhquáđấy.Anhnóivềmộtsựbấtngờ

à.Tôiphảicảmơnaiđâyhả?

Chínhlàhắnrồi,gãgốcvùngBahia.Côngviệcđầutiêntrongđờimà hắn tìm được là nhờ tôi đấy. Đón nhận xe buýt: tuyếnPenha–SãoMiguelPaulista.Sauđóhắntrởthànhcảnhsát.Saunữahắnđãcuỗmvợvàcácconcủatôi.–Khẩusúngmàymuađểhạtaođâurồihả?–Zélụclọikhắpngườitôi,cuỗmsạchđồcủatôi,coithườngchếnhạotôi.Tôikhôngbiếtlàmthếnào,bằngsựkỳdiệunào,nhưngtôiđãnãđượcmộtcúđầugốivàohạbộhắn.Chính lúc đó bọn chúng đã tóm tai tóm cổ tôi và ghè đầu tôixuốnggờvỉahè.

– Nào,thúnhậnđi,màylàmộtthằngăncắp.– Nào,thúnhậnđi,màylàmộtthằngcầubơcầubất.– Nào,thúnhậnđi,màylàmộtthằngsốngngoàilềxãhội.Tôiđãnóikhông,không,không,khôngphải.

Không,không,không,khôngphải.

Khôngphải.

Marginale:mộtđạilộrộnglớnchạydọctheotriềnsôngTiété.

Tiété: nước tối mờ, sâu thăm thẳm. Những con người sốngbêntriềnsôngTiété.

Xaxa,thànhphốSaoPaulo.

Bọnchúngcứ tiếp tụcđánhđấmtôi, trờiđãmuộnvàchẳngcònaitrênphốnữa.Ngườiđànôngđãthắpđènsángvàlómặtra ngoài ban nãy thì cứmộtmình đứng nhìn, còn tôi thì kêutoáng:-Khôngđúngnhưthế.Chẳngcógìlàđúngcả.

– Nào,gãbịcắmsừng,hãythúnhậnđi.Bốlạixuấthiện,nhưngchỉcómỗibàntaycủabốmàthôi,lần

nàythìkhôngcómũ,bàntaycủabốnhưbaytớibêntôivàtôiđãtựnhủ:bàntaynàysẽbópcổtôi.Tôinhắmmắtlại.

Không,không,không,khôngđâu.

Xaxa,tiếngcòihúinhỏi–Cảnhsát.Cấpcứuđến.Tiếngcòihúđếngần,bâygiờ thìgần lắmrồi–đểcứutôi.Nhưngcácxecứuthươngvượtquamàkhôngdừnglại.Mộttrongnhữngcảnhsátđãralệnhkhôngđượcdừnglại.

– Nào,gãcắmsừng,nóirađi.Ban nhạc chơi một điệu boléro. Tôi nhảy. Zé-Piston đứng

trước sàndiễn, gầynhong, cảngườihắnvặnvẹođungđưa, áovét để mở và sơ mi ướt đẫm mồ hôi. Một buổi khiêu vũ ởItaquera.Tốithứbảy.Mọingườiquaycuồng.Phòngkháchquaycuồng,đầutôiquaycuồng.–Anhngườivùngnàyà?–Côấythìthầm,nhẹnhàng,rạngrỡ,hệtnhưnhạcvậy.–Không,tôisốngởSaoMiguelPaulista. Im lặng,chờđợi.Nhữngquầngmây trắngxóa,tôiđanggiẫmlêncácđámmây,tôigiẫmlênmộtbànchân.Bốirối,sượngsùng:-Xinlỗi.Khôngsao,khôngcógìđâu,chínhcôấyđãbịnhầmbướcnhảy,từlâurồicôấyđãkhôngkhiêuvũ,anhhiểutôichứ?Giốngtôithôi,tôicũngthếđấy.Anhnghĩthếư,anhnhảyđẹpthếkiamà.Vàbỗngnhiên,haichântôiđộtngộtmềmoặtxuống,tôibịlạcđiệu.–Gãnàychơihaythậtđấy,côấynói.–Đólàngườianhemhọcủatôiđấy,-tôiđáplại.Zé,ngườiđónnhậnxebuýt,chơinhạccụpistonvàonhữngtốithứbảyởcácbuổikhiêuvũtổchứctrongvùng,sauđóhắntrởthànhcớmvàhắnđãquênnhạccụpiston,vàolúcnghỉgiảilao,hắnđãđếnbênbànchúngtôi,côgáithìđãngồicùngbànvớitôirồivàtôinóirằngrấtvuiđượcgiớithiệuvớicônhànghệsĩvĩđạinhấtcủaJunco, côấyđãcườinắcnẻvàhỏinơiquáiquỷđónằmởđâuvậy,thếcónghĩalàanhlàngườiBahiaư,trônganhkhônggiốngngườixứBahiađâu,anhkhôngmangbộmặtvàngungủngvàđầymụngiốngnhưhọ,mái tóccủaanhđẹpquá,đầu tôiquaycuồng,thếgiớiquaycuồng,tôighìchặtcơthểcôấy,mùihươngđànbà,thânthểđànbà,tôighìchặtcơthểcôấymãimãivàmãi

mãi.

Bọnchúngđangtèlênmặttôicòntôithìđangtắmtrongmộtcon suối gần sát nhà, nước con suối sẽ đổ ra dòng sôngInhambupevàdòngsôngnày sẽđổ ra sôngTiété, tôibámvàomột thân câymulungu, để không bị chết đuối, chân tôi khuakhoắngdướinước,chậmrãimàkhôngvộivàng,tôikhôngsợsẽbị chết đuối, thân cây trườn đi và tuột khỏi tay tôi, tôi chìmxuốngtậnđáysông,đầutôivùitrongbùn,tôitoàilênmặtnước,tôiđangbịchếtđuối:-Cứutôivới.

– Nào,gãbịcắmsừng,nóirađi.Mộtcặpsừngmọctrênđầutôi,bỗngchốcbiếnthànhmộtbộ

gạchươukhổnglồ,trênđónhữngđóahoađỏnởtươirói,đẹpmêli,rạngrỡtrongánhsángbanmai.Vàbỗngnhiênbộgạchươucàngngàycàngtrởnênnặngnềkhiếntôikhôngsaođứngvữngđược.Tôingãvậtxuống.–Anhđangđợigìmàkhôngcắtbỏhẳncáiđámbẩnthỉukiađihả?

– Bọnnàykhôngvộivàngđâu.-Chúngđáplại.Nướctiểuchảyròngròng,nóngvànồngnồngkhiếnphátnôn,

đólàcơnmưamàđấngChúaTrờiđãgửiđếnthậtđúnglúc,cácanh thấy là chúng ta đã đúng quá rồi còn gì khi gieo hạt theokiểuthánhSaint-Joseph?Tôiđãgiúpbốgieođỗvàươmngô,tôi,mẹ,lũcongáivàđámthợlàmcôngnhậtnữa,hàngngàytôiđãthứcgiấcsớmhơnđểxemnhữnghạtgieoxuốngđấtsẽnhưthếnào,thậtdễchịuvàthúvịkhinhìnthấycảnhnày,nhữngmầmnonnhúlênkhỏimặtđấtvàcònđẹphơnnhiềukhinhìnchúnglớnlên,láxòeto,thấmđẫmsươngsớmtrongbuổibanmai.

– Màyđãgiấutiềnởđâu,hảtêntrộmnày?Không,không,không,khôngcó.

Tè:bia.Mơ:nhẹngười.

Chúngthảichonhẹnhõmthânthểchúnglênngườitôi,chúngtắmmátchotôi.Bọnchúngkhôngthểcùnglúcvừatèvừanệntôiđược.

Bốơi,giámàmọichuyệncóthểxoayxởđược,chỉcầncódànxếp,đâusẽvàođấythôi,conkhôngngừngnghĩđếnđiềunày,giámàmọichuyệncóthểdànxếpđược.

Nhữngbãichănthảngàyxưacủachúngtôithìxanhrờnbóngcỏ, tôi biết thế.Nhưng bây giờ thì chúng tôi đã chẳng còn bãichănthảnào.

Bố ơi, con phải gửi tiền về cho bố để mua lại những thửaruộngtrồngtrọtvàngôinhàcủachúngtamàbốđãbánđi,giámàmọichuyệncóthểđượcdànxếpổnthỏa,chỉcầnbấynhiêuthôi.

Tôiđãđặtcượctấtcảmọikỳvọnglẫnhyvọngcủamìnhvàosổxố, tuầnnàotôicũngchơi.Tôichơi, tôi thua, tôi lạichơi, lạithua,tôichẳngbaogiờthắngcả.

Tôilàmviệccựcnhọc,tôicốgắngphụchưngchínhmình,tôithậmchíđãthôitrộmcắp,tôivừanóigìnhỉ,tôiđãthôirượuchè.

Tè:nước.Mơ:yênbình.

Bọnchúngcóbaonhiêuư?Tôikhôngbiếtgìhết.Chừngmộttá,cólẽthế.Điềutệhạihơncả,đóchínhlàgãZétồitànmàngàyxưangườitađãđặtchohắncáibiệthiệuZé-Pistonđó.Bâygiờchúngtèlêntôi,cứhaithằngmột.Lênmặttôi.NgaycảngàiZé,ngườianhemhọcủatôi.GãvùngBahiaấy.

Tôiđãtrồngmộtcâyvảngaygầncửaravào,giờchắcchắnđãtrởthànhmộtcâytokhỏelắmrồi.

Tôiđãtrồngnămcâyđiềuvànămcâyđàolộnhộtđãmọclêntrongcánhđồngsắn.

Mộtngày tớiđây, consẽgửi tiềnvềchobốđểmua lại cánh

đồngcủachúngta.

Nếunhưconcótiền,connhữngmuốnlàmtấtcảchobố,conmuốnlắmbốơi,hãytinconđi,conrấtmuốn.

Tè:phươngthuốctrịbệnh.Nhấtlànướctècủabòcái.

Tôi không sao mở nổi cặp mắt mình, nhưng tôi cảm nhậnđượclàmìnhvẫncònsống.

– Nào,tênbịcắmsừng,đứngdậyđi.Mẹơi,khicôấynóivớichamẹcôấyrằngcôấysẽlấycon,thì

họđãnổiđóalên.

DânvùngBahiahả,chỉtoàndađenthôi

DânvùngBahiahả,chỉtoànđứanghèothôi.

DânvùngBahiahả,chỉtoànlũpêđêthôi

DânvùngBahiahả,chúngtấtcảrútcụcđềubỏrơivợconđểquayvềBahiathôi.

Nhưngchúngcon,dẫuvậychúngconvẫncướinhau.Chúngconđãcóhaicháu(mộtngàytớiđâyconsẽgửiảnhcáccháunộicủabốmẹvềchobốmẹnhé).

NhưngrồicôấyđãbỏđivớiZé-Pistonvàcôấyđãđemtheocảhaiđứaconcủacon.

Zéđangtừtừkếtliễuconrồi.Chúngđangdầndầnkếtliễuđờicon.Bọn chúng ítnhất chừngmột tá, vậnquânphục và có vũkhí.Ởđây,ngaygiữaphố.Trongthủđôrộnglớnnày.

Tiền,tiềnvàtiền.

Hãylớnmauđi,bécon,đểđiSaoPaulo[13].

Ở đây con đã sống và con sẽ chết dần chấtmòn theo từngngày.

Ởgiữakhóithuốc,ởgiữađồngtiền.

Conkhôngbiếtliệusẽởlạihayconsẽquayvềquêmình.

ConkhôngbiếtliệuconởSaoPaulohayởJuncođây.

– Nào,tênhènbịcắmsừng,đứngdậyđi.Bọnchúng ra lệnhchoconnhảyđiệuchachado.Conkhông

thể,conkhôngthểlàmđượcnữa,conkiệtcùngrồi.Bọnchúnglạibắtđầunệncon.

Ngườiđànôngđứngbêncửasổnhàôngtachắcchắnkhôngcònbêncửasổấynữa.Ôngtađãtắtđèn,đãbiếnmất,đãlạiđingủrồi.

SaoPaulolàmộtthànhphốvắnglặngkhôngbóngngười.

Thêmmộtcúnữavàconđãquênhếttấtcả.

11

Bốnhấcmũ,làmdấuthánh,vàsauđókéotấmkhănphủđầungườiquácố.

Bốnói:

– Đúngnhưkhicongieomầmthôiconạ, consẽ thuhoạchchúng.Mộtbànthờpindoba.

Rồibốhỏitôinhữngtấmvánvàdụngcụđồnghềởđâu.

Ôngbắttayvàođóngbộquantài. 

MiềnĐấtẤyChốiBỏTôi

Ông già đã khép lại cánh cửa cổng, khônghềngoái lại phíasau.

Nhưngôngđãkhôngthểtránhđượcmộtcáigiậtmình,cúgiậtnảy cuối cùng: cơn ớn lạnh đã khiến chân ông bủn rủn,mềmoặt,nhưthểchúngkhôngmuốnđikhỏiđó.Ôngtựnhủ:-Nhữngngườiđànbàmớihạnhphúclàmsao.Họbiếtkhóc.

Babãichănthả,mộtngôinhà,mộtcánhđồngsắn,mộtđànsúcvậtvàmộtconchó.Mộtngườivợvàmườihaiđứacon.Cơnớnlạnhởgầncánhcửacổnglàmộtlờivĩnhbiệtvớitấtcảnhữngthứ đó. Ông đã từng là một người đàn ông, kể từ đây ông sẽchẳnglàgìcả.Ôngchẳngcòngìnữa.

– Nhữngngườiđànbàthậtđángnguyềnrủa.Họchỉnghĩđếnnhữngđiềuhưảohãohuyềntrênđờinày.Họchỉgâytội lỗivàhủyhoạiđànôngmàthôi.

Đôichânôngkhôngmuốnrờikhỏiđó,songôngphảiđi.ÔngphảirađượcđườngphốkiavàôngsẽbắtmộtchuyếnxetảiđivềFeiradeSantana,rờikhỏinơinàymãimãi.

– Tấtcảđềudolỗicủacôta.–Ôngtựnhủ.–Docáitậtsínhsốngởthànhphốvàmuốnnhétlũconvàotrườnghọc.Nhưthểtrườnghọcsẽkhiếnchocáibụngchúngđầylênđượcấy.

Nếunhưôngngoái lạiphíasau, thìôngắt sẽnhìn thấymộtthâncâyrấtcao,gầncửaravào,tỏabóngsumsêchehếtphầnhiênnhà–câymàông,vợôngvàđứaconđầulòngcủaôngđãtrồngtừngàynọ.

Đứacontraiấyđãbiếnkhỏicuộcđờinày,chốnglạiýnguyệncủaông,đểkhôngbaogiờtrởvềnữa.Thựcramànói,nóvẫncònlàmộtđứatrẻvịthànhniên.Nhưngdoconmụngungốckiađãthúcđẩynó.Docứlàmmìnhlàmmẩy,dokhoácláctriềnmiênliêntục,mụđãkhiếnchotríóccủanhữngngườiquanhmụrốicảlên,túmtụmlạiđểđưaralờikhuyênchonó,hỏi,hỏivàhỏi.Vàchínhvìthếmàcuốicùngôngrútcụcđãnhượngbộ,nhưthểôngđànhphảiđứngkhoanhtaythamdựvàonỗibấthạnhcủachínhmình,mộtcáchkhôngthểxoaychuyểnlạiđượcnữa.Contraiônghìnhnhưđãxấuhổvìông,bởinóđãkhôngtrảlờinhữngláthưcủaông,haychínhxáchơnlànhữnglờinhắnmàtheođềnghịcủaông,vợôngđãviếtvàocùngnhững lá thưcủabà, cứchiểutheocảnhông,mộtônglãogiànua,chỉbiếtkýmỗicáitêncủamìnhvàonhữngngàybầucử,điềunàychẳngcógìphảixấuhổhết,mọingườiởđâyaicũngthế:vàolúcmàngườitađãhọccáchbỏphiếu,thìchẳngcầnphảibiếthơnthếnữa.Chữviếtcủaông thì khác, loại chữđó, ông rất tựhào vì đã vẽnó rất đúng:nhữngđườngnétmàuson trênđấtđãđượccày lật lên,đẹpvàmềmmại,nồnghậusuốtnăm,vào lúcmàđấngChúaTrờigửimưađếncảnămliền.Ngòibúttuyệtvờinhấttrênđời,đólàcáicáncuốc.

Không,ôngkhônghềmuốnđếnFeiradeSantanatínàohết.Vợ và những đứa con còn lại của ông cứ việc tự xoay xở.Mộtngườiđànôngvẫncònlàđànôngthìkhôngchấpnhậnnhữnggìcònlại.Ôngsẽrađi,vâng,nhưnglàđểđiSaoPaulohayParana,nhữngvùngđấtmàumỡ,nơimàchắcchắnôngsẽlạitìmđượcmộtcánhđồngchochínhmìnhđểlàmviệcchomìnhthôi,nhưthểôngđãlàchủnhâncủamảnhđấtấyvậy.

Đó, chínhđómới làbức thôngđiệpmàôngmuốnnhắngửiđếnchocontrai,cứthườngxuyênlảinhải,lúcnàocũngchẳng

thèmtrả lời.Đúng làcómột lần, trongmột lá thưviếtchomẹ,Nelođãviết:“Mẹhãynóivớibốrằngởđây,cuộcsốngrấtkhắcnghiệtđốivớimộtngườiđãluốngtuổi.Bốsẽkhôngquenđượcđâu.SaoPaulokhôngphảilànhữnggìnhưbốmẹởnhàvẫnnghĩđâu.Vì tìnhyêucủaChúa,hãy làmchobốquêncáiýnghĩnàyđi”.

Câutrảlờiấyđãchẳngcótácdụnggìvàônggiàngỡlàmìnhđãhiểu tại làmsaomàcon traiôngkhôngbaogiờđềcập tiếpđếnchuyệnđónữa,cũngkhôngbaogiờthèmbớtchútthờigiờtrả lời những lời nhắn khác: - “Nó khôngmuốnmình đến đó,sốnggiữanhữnglời lẽxãgiaonghi lễcủanó.Tahả, tagốcgácnhà quê và ta không có nhữngmánh khóemà nó có. Chỉ vậythôi.”

Ôngthứcgiấcvàođúnggiờnhưthườnglệ,sớmhơnnhiềusovớitianắngđầutiêncủamặttrờirọiđến.

Nhưng, khác với những ngày trước, ông không vội vàng rakhỏigiường.Ôngtungchiếcchăndínhdấp,miếngrẻráchghêtởmmàmộtkẻnàokhácsẽđượcthừakế-aiđómàcómộtngườivợ tẩnmẩntỉmỉ,cókhảnănggiặtrũ,vòchiếcchănnhiều lầnchođếnlúctrútsạchtoànbộcácchấtbẩn,vàngườiấysauđấysẽlạiphủlênmìnhmàkhôngthấyghê.Ôngcũngsẽđểlạichiếcgiườngvàcáiđệm.Nhưngconrậnvànhữngướcmơ.Niềmvuithúvà sựđớnđau.Nhữngconvậtnhỏ tí ti sẽ truyềnmáucủaôngsangmáucủanhữngđứacháugọiôngbằngbác(ôngsẽđểlạihết cho em trai ông),nhưngmột convật tí ti thì khôngnóiđược.Khôngmộtaisẽbiếtđượcnhữnggìdiễnratrongđờiông.ChỉcóChúavàchínhôngbiếtchínhxác,vàchínhđấngChúađãchoôngmườihaiđứaconngaytrênchiếcđệmnày–lũcontraivàlũcongáichuirakhỏibụngmộtngườiđànbàrồirơivàomộtcáichậucủaTindole,mụdađen,mụsaykhướt,mụquỷsứ,mụ

lắmđiềutoànbộdịchvụcủamụđượcthanhtoánbằngnhữngcađậuđen.Mườihaisợidâyrốnđãđượcchôntrongvườn.Mườihailầnôngđãtungchừngmươiquảpháo.Niềmvuicủaôngnổtungtrong gió, thôngbáo có thêm thành viênmới.Bình thản trongbóng tối, ông già không nghe thấy ngày đang đến dần ở bênngoài.Ôngcốlắngnghecuộcsốngdiễnratrongngôinhà.Ôngchẳngnghethấygìcả.Ônggọi:

– Nelo, Noemia, Gesito, Tonho, Adelaide. Dậy thôi nào, cáccon.Chúngtasẽđọckinhcầunguyệnthôi.

Bàntayônglầnsờdòdẫmkhoảngkhôngbêncạnhmình,xưakiacómộtcơ thểvẫnchiếmvị tríđó.Giờ tayôngchỉ tìm thấymộtchiếc chănnhàunhĩ vàhôihám.Dẫuvậy,ôngvẫnkhôngsao trởvề thực tếđược,ôngvẫnchưarakhỏigiấcmơcủacủaông.

KyrieeleisonKyrieeleisonKyrieeleison

Thôiđinào.Hẳnsẽlàmộtsựphạmthánhnếucứtiếptục.Bàikinh cầunguyệnnàyđã được sáng tác khôngphải chỉ đểmộtngườiđànôngduynhấtđọcnó.Phảicónhững lờiđáp lại.Mộtgiọng gợi lên vàmột giọng khác trả lời. Ít nhất là phải có haigiọng.Nhưngcàngcónhiềugiọng thì lời cầunguyệncàng rắnrỏihơnbêntaicủađấngTốiCao.Ôngcấttiếnggọicácconmộtlầnnữa.Lạihoàntoànvôvọngnhưtiếptụccầunguyệnvậy.Bựcmình,ônglớntiếnglên,tìmlạichấtgiọngcủamộtôngbốngàyxưa:

– Có chuyện gì xảy ra trong ngôi nhà này vậy hả? Nào cáccon,dậyđithôi.

Ông vùng dậy và đi khắp các phòng trống không, chẳng cógiường,chẳngcógìhết.Ôngbướcvàobếpvàđốt lửa.Ôngcóýtưởngphachomìnhmộttáchcàphê.Bỏquaýnghĩđó.Ôngtưới

nướclênthanhồng,tắtlửa.Bởivìôngsẽđi,càphêthìcóíchgì,một ngọn lửa cháy ư? Ông ra khỏi hiên nhà. Bìnhminh đangxuấthiệnphíachântrờixaxa,tạomàuvàngrực.Ôngsẽgiữmãitrongmình những buổi sáng này, ông sẽ đem theo trongmắtôngvàtrongtâmhồnôngbuổibanmaicủatấtcảnhữngngàynày,những lờihứavềcuộcsốngmớimàchúngmãimãiđể lạingàycùnnhụtnhàmchánsaulưng.Ônglầnbướcxuốngtậnconsuối.Cởibỏáoquần.Cơthểtrầnnhưnhộngcủaônginbóngtrênlànnước trongvắt, trướcphảnchiếumàuxanh lụccủanhữngcái bóng lùm cỏ kêmọc kề những dòng nước. Ông ngồi chồmhỗmvàđụngvàonước,đểxemliệucólạnhquákhông.Bằngđầunhữngngóntayướtcủamình,ônglàmdấuthánh.Ôngđãluônluôn làmdấu thánh trướckhibướcxuốngnước,đó làmột thóiquencổxưa.Sợbịchếtđuối.Sợrắn.Khuônmặtônggiãnnởra,hiệngiờ thìôngđứng lomkhom,đầucúivềphía trước.–Hômnaylàthứsáu,vẫncònhaingàynữa.-Ôngnóitronglúcmânmêgãichòmrâu.Ôngsẽchỉlàmđiềuấyvàochủnhậtthôi.Chacủaôngcũngvậy, ôngnội củaông cũng thế.Cạo râu, chỉ làm támngàymộtlầnthôi.Vợôngcựnựthìcũngchẳngkhácđiđược.Cólầnbàphảvàomặtôngmộtcâuácđộcghêgớm:-Ênày,ngườiơi,đâykhôngphảilàvùngđấthoanghóađâunhé.Hãyđicạobộrâucủaôngđi.

Mộtngườiđànôngnôngdânvẫncòntrángkiện,dẫumáitócđãbạctrắng,đólàhìnhảnhôngnhìnthấymìnhtronglànnước.Sựphảnchiếumộtkhuônmặtphươngphi, hệtnhưmột chiếcbánhđa.Tócôngvốnđenvàtrơntruội,ôngxuấtxứtừdòngdatrắng.Mộttrongđámcongáicủaôngđãbỏnhàtrốntheomộtgãtócxoăn,mộtđứacongáimấtnết,tráiluânthườngđạolý.ChúaTrờiđãsinhrangườidatrắnglàđểdànhchongườidatrắng,dađendành chongười dađen.Trắngđi vớiĐen, thật khônghợp

cholắm.Vẫncòntốtsốlàđámcháungoạiôngthìcónhữngmáitóctốt.Theonhữnggìngườitanóivớiông,thìchúngđượcthừahưởng gien củamẹ chứ không phải của bố. Ông lội xuống, đitronglòngsuối,nhữngđámbọtsủilêndọctheohaichânôngvàtrồilêntậnmặtnước.Congáiôngbỏtrốnkhônggìkhácmàchỉvìnóbiếtôngphảnđốichúng.Aikhôngđivàoconđườngsángthìắtchỉđivàoconđườngtối.Nóđãbỏtrốntheomộtgãdađen,gãđãđưanóđibằngngựa,vàocáingàymàcongàtrốngđãgáynhầmgiờ.Điềuphilývàbấttínđãvượtlêntrêntrầngiannày.Vôích thôikhi thảđànchó rađểđuổi theochúng.Khimọingườitìmthấycongáiông,thìnóđãđixarồi.Saumộtthờigiankhônglâu nó mang bầu. Những lời khuyên chẳng ai thèm nghe cả.Nhưng sauđó thì hãy đimà xem liệunỗi bất hạnh ấy có điềuchỉnh hay sửa chữa được không. Ông nhàomình xuống nước.Hai cánh tayôngmangmàusắccủađất: rõ ràng làmộtngườinôngdânmiềnbắcrồi.Dướinướcôngnhớ lạicáingàyôngđãdạychothằngcontraiđầulòngbơinhưthếnào.Ôngđãlấymộtthâncâymulunguvànói:-Hãybámvàođâyđi,bằngcảhaitaynhé. Còn bây giờ thì đẩy đi. Câymulungu luôn nổi bồng bềnhtrênmặtnước,nókhôngbaogiờchìmđâu.Khuachânđi.Nhưthế,tốtlắm.-Đólàlầnđầutiênôngchườngtoànbộthânhìnhratrướccontraimình.–Kinh,bốcóđầylôngkìa.-Thằngnhỏlenlén liếc trộmông, vẻ bối rối gượng gạo. –Khi nào lớn, thì concũngsẽnhưvậythôi.-Buổitối,ôngđãnghecontrainóivớicácemnó:-Bốấymà,bốcómộtcáixúcxíchrấttonhévàđầylôngbám xung quanh. Anh đã nhìn thấy đấy. - Mẹ chúng thì càunhàu:chồngmìnhthậtchảra làmsao,hànhxửkém.–Anhcóthấukhônghả?Anhlẽrakhôngnênđểtrầnnhưvậytrướcmặtcon.-Ôngđãxinlỗi.Ôngkhôngmuốnquầnáobịbẩn,bịnhớpnhúadínhbùncủasuối.Mẹbọnnhỏđãnệnchothằngbémột

trận.Côấynóinếunómàcòntiếptụcbépxépvềchuyệnđó,thìnó sẽ nhận thêmmột trận đòn nữa. Đấy làmột người đàn bàkhông có tình thươnggì hết: cô tađánh lũ trẻđếnmức chúngtrầy da rách thịt. Hai vợ chồng ông thường xuyên cãi nhau vìchuyệnnày.Ôngkhôngchấpnhậnsựtrừngphạtkiểuđó.Làmộtngườicha,ôngcóniềmtựhào:ôngsẽchếtmàchưabaogiờđánhbấtkỳđứaconnàocả.Chỉcầnônglớntiếngmộtchútthôi,bọnchúngđã cúi đầu ănnăn về việcbậybạmà chúngđã làm.Vàcáchgiáodụctốtấyđãcóíchgìđâychứ?Lũconđãlớnlênchođến tậnngàychúngrađi,bámchặtváymẹchúng,đãquênđinhữngvếtroitừnghằntrêndathịtchúng.

Hiệngiờônggiàbơinhữngsảibìnhan.Mộtkhicơthểquendần,nướctrởnênthậttuyệt.Ôngchẳngcầnđiđâunữahết.Ôngnhữngmuốnsốngsuốtphầnđờicònlạicủamìnhtrongnước.Cólẽôngsẽởlạiđóthậtnếunhưconchókhôngbấtthìnhlìnhxuấthiện,khôngnhảyxuốngnướcvàcũngbắtđầubơihệtnhưmộtconngườivậy, từménàyđếnmékiaconsuối.Thế làkết thúckhoảnhkhắccôđơndiệuvợi.Ôngsẽlàmgìvớikẻquấyrầynàyđây?Cây.Đúngrồi,ôngsẽđểmặcconchóbịcộtvào thâncâykia.Emtraicủaông,ờ,gãnàysauđóchỉviệcđếnthảnórathôimà.–Chỉcóđiều,cáithằngđạođứcgiảấy,nócóthểđểmặcchoconvậtchếtdầnchếtmòntrongđauđớn,vìđói,vìkhát.Gãemnàykhônghềcóchúttìnhcảmgìđốivớingườikhác,vớicácconvậtlạicàngkhông.Không,việcnàykhôngổnđâu.Đólàconchóthứhaitrongđờiông.Ôngđãbuộcphảigiếtconđầutiên,nóđãbịmộtconchódạikháccắn.Khinghethấynhữngtiếngsúngnổ,đámconôngđãkhócnứcnởđếnxé lòng.Làmsaocó thể làmkhácđược?Conchóấysẽkhiếnchobệnhdạilantrànđivàmọichuyệnsẽtồihơnlên.Cũnggiếtluônconnàyư?Ôngkhôngcònsúngnữa rồi.Ông đã bán khẩu súng ấy vàohôm thứhai tuần

trướcởchợrồi.Ôngsẽđếnsốngtrongmộtthànhphốvàtrongcácthànhphốthìlàmgìcóchim.Vĩnhbiệtnhé,nhữngconchimcút và loài tinamous.Vớimột cái gậyư, ông sẽ không thể làmđượcđâu.Ôngsẽkhôngđủsức.NhàvẫncònchútthuốctrừsâuTatoutrongkho.Đấylàmộtthứrấttốt.Ôngnhìnconchóvàtựnhủ: -Tất cảmọi sinh linh trênđờiđềucómộtngàyđángghinhớcủamình.Ngàyđángghinhớcủamàysẽ làhômnayđấy.Ôngthấurõconvậtkiađanglolắng,nóhìnhnhưhiểuđượcsựđedọađangrìnhrậpnó.Nhưngcó lẽcònvìchuyệnkhácnữa.Khirakhỏinước,conchóđãrấtbìnhthản,nósụcsạotrongcỏ.Lúcnàynó sủavángvàcuốngcuồngchạyđi chạy lại gầnmộtbụi câymàhìnhnhưnómuốn tiếnđến gần songnó làmđiềungượclại.Ônggiàquyếtđịnhđếngầnđểxemđólàcáigì.Đấylàmộtconrắnlụcmangbànhradữtợn,sẵnsànglăngmìnhvàmổngay. Ông vội lao xuống nước và rất nhanh, bơi theo hướngngược lạiđể sangbờ suốiphíabênkia, ôngđãquên thuốc trừsâuTatou.Chắcchắnhơncảlàchoconchóănbộtnghiềntrongcốixaygió,đểmặccánhcửakhépđó,chẳngvộigì, từ từđira,băng khỏi ngưỡng cửa và lẻn theo con đường ra phố. Đấy đóchínhlàcáchmàôngsẽtiếnhành.Chỉthếthôi.

Lão già của vùng Sertao, ông chẳng có chút gì của một kẻmạnhcả.Nhưngnhưvậycũngkhôngphảilàhènyếuđâu.

Ôngvẫncònđủkhảnăngđể lấymột thâncâysucupira, chỉtrongvàigiờđãbiếnnóthànhmộtcáitrụcxevàcóthểsửdụngnósuốtđời.Vàkhimộtchiếcxebòđiqua,chủxevừađivừahát,thìôngbiếtrằngởmộtnơinàođóngườitađanglantruyềndanhtiếngthợmộcbậcthầycủaông.

Thậtđấy,đólàmộtngườihùng.

Ông xuất thân từ tầng lớp chăn bò và không hề sợ serra-goela[14], giống hệt như João da Cruz, người chăn bò đầu tiên,

khônghềsợrừngrúlẫnhổbáo,khiJuncovẫncònchưarađời.João da Cruz là ông tổ của vùng đất này.Người đã đi từ vùngSimãoDiasđếntậncácconđậpởSergipe,bịnạnhạnhánxuađuổi.Dắttheosaulưngônglàngườivợvàmộtlũconthơ,tấtcảđềuđãlảđivìđói.Vàchínhtạiđây,ởkhuJuncothuộcForanày,ôngđãtìmthấybộtmìvànơitrúngụnơiôngđượcnghỉngơisauhàngtrămdặmmàôngđãphảilêbướcmàđi.Thờikỳđó,trongvùngvẫnchưacógìcả,ngoàimộtấptrạimênhmôngthuộcsởhữucủanamtướcdeGeremoabo,mộtngườiđànôngcólàndamịn,sốngởthànhphố.Joãotrướctiênbắtđầubằngviệckhiếnchocơnđóidịulại,rồidầndầntiếnhànhgiếtchếtlũhổbáovànếunhưôngđãkhônggiếtchếtvịnamtướckia, thìđấy làbởingườinàykhôngbaogiờdámchườngmặtra.

ĐólàmộtngườihùngbởiônglàmộtthànhviêncủadònghọCruz.Nhưngôngkhôngthểtiếnvềhướngtrướcmặtmình.Ônghẳnđãnhìn,bình thảnvàcôđộc,ngôinhàcủanhạcphụông.Tồitệhơnônghẳnđãngheđượcgiọngnóicủaôngấy:-Chừngnàomàtaocònsốngđây,taosẽkhôngbaogiờbánmộttấcđấtcủamìnhđâu.

Ôngtađãgiữlời.

– Đólànhữngngườiđànbàbấthạnh.Lũnguđần.Suynghĩcủaônglạiquayvềvợông.

– “Mộtmồilửađãcháytrongcơthểem.”–Bànóivớiông.Đấy là sự tiết lộmộtđiềuhuyềnbí và cũng là đoạnkết cho

một sựđaubuồn sầunão.Đêmđó–nhiều tháng sau lễ thànhhôncủahọ(ông22tuổi,bà17),cuốicùngôngđãbiếtđượcđiềubímật trong sựkếthợpgiữamộtngườiđànôngvàmộtngườiđànbà,chuyệntạisaolạicónhữngáoquầnmới,khănvoanvàdảiguirlande–chiếckhănvoantrùmmàôngđãnổihammuốn

đượcxénátravàvấymáulênđó,trongcơntấncônghoangdãcủa loài thúbấtkhamvàvụngvề.Đấy làkhởiđầucủamột sựthấuhiểunhau–mộtcáigìđómàôngbiếtrồisẽxảyđếnvớiconngười,cũnghệtnhưvớisúcvật,nhưngônglạihoàntoànmùtịtvề“cáithếnào”củachuyệnấy,củacáiviệcđơngiảnmàôngđãkhôngbaogiờcảmnhậnđược.Bâygiờmilàmộtngườiđànôngrồi–ôngchắccóthểtựnóivớichínhmìnhnhưthế.–Vàkhitrởthànhmộtngườiđànông,thìmisinhramộtngườiđànôngcon–ônghẳncó thểnói thêm,nếunhưôngđãbiết trướcđiềumàôngsẽkhámphárachínthángsauđó.

Bàấythìcóvẻnhưđãbiếtnhữnggìmàôngkhôngbiết,nhưthểbàđượcsinhravớisựhiểubiếtđórồi,vàchính tạiđây lạinảysinhmộtđiềuhuyềnbíkhácmàôngkhôngsaohiểunổi.

– Nhữngngười đànbà thì đều là conđiếm từ lúcmới đượcsinhra.Phảicầmcăngcươnggiữhọthôi.

Ngàyhômấyôngđãkhámpháramộtthứtìnhcảmmớimẻtrongđờiông,mộtcáigìđógiốngnhưđiềumàngười tagọi làghentuông.

– Tấtcảmọibấthạnhtrênđờiđãbắtđầuvàongàymànhữngngườiđànbàcắtngắntayáovànângcaováyđểtrưngralàndathịt củamình.Tai vạcủa loàingười,đó là tội lỗi–đóchính làđiềumàôngđangnghiềnngẫmlúcnày,tronglúcđitrênđường,chậmrãi,uểoải,khôngýchí,vàkhiônggọi lại lũcongáicủamình, tấtcảđềuđã lạcđườngthấthướngtrongcácthànhphố,xahẳnông.Ôngtựnhủrằngmìnhkhôngthểnhìnsangbấtkỳhướngnàonữa.

Mộtmặtônghẳnsẽthămlạingôinhàbịbỏhoangcủachamẹông,vàôngắtsẽlạibịchoánngậptrướcnhữngtiếcnuối.Họđãquađờicảrồi,họđangannghỉtrênthiênđàng,ởnơichuộctộihayởđịangục.

Mặtkhác,ôngchắcsẽgặpbộmặtcủaemtraiông,ngườiđãlàôngchủcủacácvựađấtthừakếcủachamẹvàcủakhuđấtmàôngđãnhượnglạichohắn.

– Sốtiềnmàôngđãnhậnđượcấythìchỉđủđểnóilênrằngôngđãkhôngchokhôngmảnhđấtcủamìnhthôi–vợôngđãnóivớiôngnhưthế.–Ôngơi,ônglàconvậtvĩđạinhấtmàtrầngiannàychưabaogiờcó.

Ôngnhớlạingàyhômđó,khiôngtừFeiradeSantanatrởvềđemtheo tin:nhữngngườiởnhàbăngquấyrầyông,họsẽ lấyhếtcủaôngmọithứ.Phảilựachọngiữanhàbăngvàemtrai,thìôngmuốnbángiasảncủamìnhchoemtraiônghơn.Nhưvậy,ôngsẽthanhtoánhếtnhữngnợnầnchonhàbăngvàsẽcònlạichúttiềnchomìnhđểmởmộtcửahàngthươngmạinhonhỏởFeiradeSantana.

– Ôngnghĩsẽ làmđượcgìvớisố tiềncòmấy,hảôngchồngngốc nghếch của tôi?– Vợ ông có lý, sau này ôngmới hiểu ra,nhưngđâykhôngphảilàlúcđểtốcáolẫnnhau.Chuyệngìxảyrathìđãxảyrarồi.Ôngchỉcònphảiquaylạiquênhàđểtraođấtđaivàkýgiấybánthôi.Hômđóôngchỉuốngmộttáchcàphê,không muốn ăn gì cả. Ông ra ngoài, một mình lững thững lênhữngbướcchân,đilẩnquấttrênnhữngconphốcủacáithànhphốmàôngvẫnchưathôngthuộcgì,vớilýdolàđitìmviệclàm.Cóthểcảởnơiđâyngườitacólẽcũngđãnghethấydanhtiếngvềnghềthợmộcbậc thầycủaôngvàởđâyôngcũngcó thểsẽxoayxởđược.Songtấtcảđềukhácbiệt.Ôngchẳngquenbiếtaihết,khôngphảitrongnhữngconphố,màtrongnhữngmáinhànàyôngcũngchẳngtìmthấymộtngườibạntrongđámbạnđồnghànhcủaôngđâu.Ôngđãrútlạiýtưởngđóngaytừquánrượuđầu tiên, nơi ông bước vào, gọimột ly cachaça và bắt đầu nóichuyện với những khách hàng. Không, công việc thợmộc hả,

chẳngaibiếtsẽtìmthấyởnơinào,tấtcảnhữngngườicómặtởđâythìđềulàmviệctrongcácxưởngsửachữaôtôvàcáctrạmxăng.Ông tiếp tụcuống, khôngăngì, không rakhỏi chỗ.Buổitối, ông trở vềnhàmình, vợ ông càunhàu về giờ giấc.Ôngđãnhảyxổvàobà,nhưthểôngsẽthanhtoánbàvậy,nhưthểthờikhắcchờđợitừbấylâutrongcuộcđờiôngrútcụcđãtới.Nhưngmộtđứatrongđámcontraiôngđãxenvào.Nógiữchặtcánhtayôngvớimộtsứcmạnhkhủngkhiếp–mộtsứcmạnhmàôngcólẽchẳngbaogiờngỡrằngthằngnhỏấylạicókhảnăngvậy–nóđãnóivớiông:

– Thôinào,ônggià,zôđi.Nếuônglàmộtngườiđànôngthìhãyđánhmẹđi.

Ôngđãcụpmắtxuốngvàbuôngthõnghaicánhtay,khônghềtìmcáchphảnứng.Ôngđãkhôngđủdũngcảmđểmởlờihayđểlàmbấtkỳđiềugì-ấythếmàôngbiếtlàchỉbằngmộtcúhíchôngắtcóthểlẳngthằngranhconcònthòlòmũixanhnàyngãhuỵchxuốngđấtngay.

Câu chuyện ở nhà băng đã làmột áp-phe tồi tệ nhất trongnhững rắc rối mà ông gặp phải. Dẫu rằng nhạc phụ của ông,trướckhichếtítlâu,vàolúcchấpnhậnyêucầubảolãnhnhữnghốiphiếuchoông,thìđãbáotrướcchoôngbiết:-Cậuchàngơi,nhàbăngấymà,đólàgãchuyênphảnbộiđó.Nhàbăng,nóbiếnngườiđànôngthànhmộtkẻnôlệ,giốnghệtnhưtròchơixổsốvàđồuốngvậy.Contraiạ,hãynghĩcặnkẽmọiđiềuđiđã.Conbâygiờ làngườiđimượn tiền, làngườisẽxùy tiền trả lãixuất,toànbộlàđểthanhtoáncôngnhật.Thếnếunhưchẳngmaymàmùathuhoạchkhôngthuậnlợithìsaohả?Nhữngkẻkiasẽlấycủacontuốttuộtđó,contraiạ.

Ôngđãkiênnhẫnchờnhạcphụmìnhlàmtấtcảnhữnggìnhàbăngđòihỏi.Nhưngônggiàấyđãkhôngđồngý,ôngấychẳng

làmgìchoconcáicủachínhôngấy,vậythìtạisaoônglại làmmộtnghĩacửchothằngconrểchứ?

Emtraiôngđãđẩybánhxequay,cóthểnóinóắtđãlinhcảmđượctấtcảnhữnggìsẽxảyđến,từsuốtthờigiannómơtưởngmua vựa đất của ông. Thực ra, nếu vợ ông không bắt đầu câuchuyệnđếnsốngởthànhphốvànếunhưcácconôngvẫnởlạinhà,thìônghẳnđãkhôngcầnthuênhữngngườilàmcôngnhật,vàthếsẽkhôngcầntiềncủacáinhàbăngkhốnkiếpấy.

– Đóchínhlàlỗicủamụấy.–Ônglạibắtđầusuynghĩ,tronglúcnhớlạichuyếndulịchđầutiênmàhọđãđicùngnhau,đếnthămmộtthànhphố.

Họ đến đấy để giữ trọn lời hứa rằng sẽ đến nhà thờ NotreDamedeCandeias,cùngvớichuyếnhànhhươnghàngnămtrênmộtchiếcxetảicóthànhchắnvàphủbạt.

Chàngngồiđằngsau,nàngngồitrongcabin.

Chuyệndiễnrađãkhiếnôngkhônghàilòngchútnào.

Ôngđãnghe kể không ít chuyện vềnhững tay tài xế xe tải.Nhữngcâuchuyệnxìcăng-đan,nhữnggãđànôngvôliêmsỉ.

Lũnàyluônthíchbọnđànbàleolêncabincủachúng,đểrồisauđócốgắngkiếmcớsàmsỡhọtrongsuốtchuyếnđi.

Mỗilầnchúngvàosốthayđổivậntốc,thìchúnglại lợidụngluồntaymìnhvàogiữahaiđùingườiđànbà.

Sauđóthìchúngtántỉnh,vevãn.

Chúngkểchohọnghenhữngcâuchuyệnnhốnhăngbẩnthỉu.

Chúngsờmóhọ.

Chúnglàmnhiềuthứ.Hàngtáthứ.

Sauchuyếndulịch,ôngđãchỉnóiđếnmỗichuyệnấytrongsuốtmộtthángliền.

Ôngmuốnbiếttấtcảnhữnggìchúngkểchonhaunghe,ôngmuốnbiếtliệuvợôngcócựlạigãláixekhông.

Lầnđầutiên,bànóirằngđólàmộtngườiđànôngtửtế.

Lầnthứhaibànóirằnghắnrấtnhộn.

Lầnthứba,bànóirằngdolúcnàocũngbuộcphảiláixe,hếtngàynàyđếnngàykhácliêntục,nênngườitàixếrấtcầnđượcnóichuyệnđểkhuâykhỏavàtỉnhngủ.

Lần thứ tư,bànói rằngchồngmìnhchỉ làmộtgã thô thiển,nguđầnvàkhônghiểubiếtgìhết.

Lầnthứnăm,ôngcoibàlàmộtconđiếm.

Bắtđầutừđấy,họđãchỉdànhthờigiancònlạiđểcãinhau.

Chođếnmộtngàybànóivớiôngrằngbàsẽrađi,rằngbàsẽtừbỏtấttật.Bàquayvềnhàbốmẹđẻcủamình.

Khiấy,thằngcontrailớnnhấtđãbámlấychânmẹvànói:

– Mẹơi,đừnglàmthế.– Chẳnggìcóthểngănđượcmẹđâu,-bàquờtaylênđầucon

trai, rồi cả hai đều khóc. – Hãy đi vớimẹ.Mẹ không thể chịuđựngđượcnữarồi.

– Khiđếnđó,họsẽgâychuyệnđauđớnchochúngta,tấtcảnhữngngườimàchúngtagặpgỡ.Mẹhãyởlạiđâyđi,vìtìnhyêucủaChúa.-Đứatrẻnói.

– Bốyêuconlắm.-Bànói.-Ôngsẽkhônglàmconđauđâu.– Nhưng còn những người khác. Tất cả bọn người đó. Sẽ

khôngổnđâumẹ.Khônggiốngnhauđâumẹơi.

Đứatrẻkhiấymớilêntámtuổi.Bấtthìnhlìnhnóthôikhóc:

– Conbiếtlàsẽkhônggiốngnhau.Còntệhơnnữalàkhác.– Nếumẹởlại,thìsẽchỉvìmìnhconthôiđấy.-Cảbàcũng

thôikhóc,bànhìncontraitronglúctựhỏi:-Làmsaomàthằng

convắtmũichưasạchquỷquáithế,chỉvừarờikhỏiđámtãlótcủabàmàđãcóthểcấtlênđượcnhữnglờinóinhưthếchứ?

– Mẹsẽởlạilàvìcon.-Bànhắclại.– Và vì cảnhữngđứakhácnữamẹ à. Chúng con cả thảy là

nămanhemmà.

– Vìconvàvìnhữngđứakhác,đúngthế.– Vàvìcảbốnữa.– Vàvìcảbốcủaconnữa.Vàochínhlúcấythìông,lãogià,đãvềđếnhiênnhà.Ôngnói:

– Tôihả,tôiđếchcần,côđiđượcthìcứđi.Bàlạibắtđầukhóctoáng.

– Khôngđâubốơi.Mẹởlạilàvìtấtcảchúngta.-Đứatrẻnói.Thằng lỏinàycứnhư làđồngminhvớimaquỷvậy,ôngđôi

khi nghĩ vậy. Nó giốngmẹ nó hơn. Nó đã biếtmột cách chắcchắnrằngnókhôngphảiđượcsinhratừmiệngmộtngườiđànbà,giốngnhưôngđãcốgắngkhiếnchonótinnhưthế.

Nhưngtứcthờilúcấy,vàochínhlúcấy,thìôngđãchẳngnghĩđếncáigìhết.

– Tôirađồngsắnđây.-Ônggiónggiảnói,nhưthểôngkhôngmuốncãi cọnữa,như thểông làmộtngườiđànôngđang làmlành,điềumàôngvốnnhưthế,ôngđãluônluônnhưthế,vàôngmuốnđượcnhưthế.

– Đểlàmgìhảbố?–Đứatrẻhỏi.– Bốđikiếmnhữngmầmsắn.– Tạisaohảbố?– Látnữathìconsẽbiết.Ngườitanóivàogiờsắpchết,conngườitanhìnmộtcáchrõ

ràngnhất,nhưthểngaytrướcmắtmình,toànbộcuộcđờimàta

đãtrảiqua,kểtừkhichàođời.

Ônggiàđangnghĩtớichínhđiềuấy.

Bởivìôngnhớtấtcả,cứnhưthểmọichuyệnđangdiễnravàolúcnày.

Mọi thứ hình như đãmangmột ý nghĩa khác khi ông trênđườngđiracánhđồngsắn,đểkiếmnhữngmầmnon.Contimkhắckhổvàchaicứngcủaôngđãhơichùnglại–đểchắcchắnrằngôngmuốnđếngầnvợmìnhvàxinlỗi,bảovợhãyởlại,họđãcóvớinhaunămmặtcon,sẽcòncóvôkhốinhữngđứakhácnữa,giốnghệtnhưcáccụkỵ, tổtiênvàchamẹ.Chúasẽkhiếnchúng lớn lên, khỏemạnh an toàn. Chúa sẽ cho chúngnhữngcánhtaykhỏemạnhđểcàybừađấtđai.

Vàchínhđứatrẻđãkhiếnôngbậtrađượctấtcảnhữngnghĩsuyấy.

Vàingàytrước,nó,thằngnhỏ,đãvơvềvàinhánhngọncứng,thêmvàimẩugỗvàmẩudây thép,nóđãcầycụcđóngmộtcỗmáynhonhỏ,mộtcáimáygiốngnhưmộtcáibẫylồng,vàthằngbéđãthựcsựtinđólàmộtcáibẫy.Sungsướng,tựhào,nóđãchỉcho bố xem sự sáng tạo của mình. – Nhưng không có chimhoàngyếnđểlàmmồinhử.Chúngthậmchícònchẳngthèmlạigần.-Thằngbénói,rồichỉlênxànganghiênnhà,nơiđặtchiếcbẫy,cánhcửabẫylồngmởtoangvôvọng,trongđầynhữnghạtngôchấtthànhđốngmàgióđãkhiếnchúngbaytảnmạn.

– Đúngthật,thằngnhỏnàyđãkhiếnmìnhmủilòngbiếtbao.- Và đột nhiên ông giànhư tìm lại đượchương vị của cái lồngchim và cái lồng bẫy chim cònmới tinhmànó đã đóng được,hânhoanvuisướng.Nóđãmượnđượcmộtconchimhoàngyếnlàmmồinhửvànhờđómàđãbắtđượcmộtconkhác,mộtconhoàngyếnxinhxắn,vàngóng,hayhót,đẹpnhưtranh.Thằngbé

cứsuốtngàynằmtrênvõngđungđưangắmconhoàngyếnđó.Đấylàthờikỳđầyhạnhphúc.Khôngcòncãicọnữa.Màchỉcónhữngcuộc tròchuyện thựcsự, tronggiađình, chuyệnvềconhoàngyếnvớicácemnó,chúnghát,tựdo,vắtvẻotrênsườncaomáinhà.

Vậynhữngchuyệnnàyđãdiễnracáchđâybaonămrồinhỉ?Ônggiàđàosâutrongkýức,nhưngôngkhôngsaođịnhvịchínhxácngàytháng.Ôngnhớlạiđiềugìđấymơhồ,nhữngthứdiễnra trong thời kỳ đó, ví dụ như những cuộc trò chuyện vui vẻtrướclòcốixaygiónghiềnbột,rựcrỡ,lunglinhdoánhsángtóera từ lớp thanhồnghừnghực:nămxảy ra cuộcnội chiến trênkhắp thế giới, đâu đâu cũng có chiến tranh, chiến tranh hiệndiện ở khắpmọi nơi, ngay cả những vùng xa xôi, ví như ở cáinướcNhậtBảnđầysươngmù,mặttrờibiếnmấtsaukhiđãnấpsaudãynúixanhấtmàôngcóthểnhìnthấytừhiênnhàmình,vàogiờđọckinhtối.Chínhởnơiđó,đấtnướcNhậtBảnấy,thếgiớiđangtiếnđếnngàytậnthế–đấtnướcNhậtBảnấymớithậtkỳcục, trờiởđó tối thìởđây lại làbanngày.Chínhngườibạnlàmăncủaông,tênlàArtur,chủchiếcxetải,đãgiảithíchchoôngnghetoànbộnhữngchuyệnnày.–Miễnsaocuộcnộichiếnấycứởtạichỗnơinóđangdiễnrathôi,rấtxanơiđây.–Ôngđãnói,tronglúcchothêmcủivàomiệnglò.–Nămnaysẽchẳngaithiếubộtmìhết.

Trongnhàkia,nhữngngườiđànbàvàtrẻconđangnạosắn,mộtngườithợlàmcôngnhậtđiềukhiểnconlăn,đólàmộtcôngnhâncóđôibàntaythuầnthục,họsẽcórấtnhiềubộtmịn,thứbột tốt nhấtmà ta có thể tìm được. – Đúng thế đấy ông già ạ,miễnsaocứtiếptụcnhưvậy.Ngườitakểrằngtoànthểthếgiớiđangkếtthúcrồi.Vàrằngởbấtkỳnơinàocũngtincuộcchiếntranh ấy, nó thậm chí sẽ đến tận Brésil và rằng đó sẽ là cuộc

chiến tệhạinhất trongmọicuộcchiến.Chúa tránhchochúngconmộtcuộcnộichiến.Đólàcuộcchiếntranhthảmkhốcnhất.

Ôngđãđếmtrênđầunhữngngóntaymìnhtừmộtđếnmười,mỗingóntaycógiátrịmườinăm,vàôngđãđếmđúngđếntuổicủamình.Ôngsáumươituổi.Cómộtthứtrênđờimàôngắtsẽchẳngbaogiờquên,đólàngàysinhcủaông:ngàyĐầunămcủanăm1912.Khôngdàikhôngngắn, làcuộcđờimàôngđãsống.Cha củaôngđã trụđếnnhững chínmươi tuổi có lẻ, nhạcphụôngvượtquámộttrăm,giànuarệurạonhưôngấykhivềgiàmàvẫnbaybổngkhắpđóđâytrênlưngmộtconlừa,chọctứcmọingười trên những cánh đồng và tại sao? –Vì một đốc tờ ởAlagoinhasđãcấmôngcưỡingựa.Ôngtựnhủrằngcon lừathìthấp hơn ngựa, nếu chẳngmaymà ngã thì cũng bớt đau hơn.Ông chẳng bao giờ bị ngã cả. Ông chết trên chiếc giường củamình.

– Vậythếgiớinàylàgìđây,nơimàcontraikhôngtôntrọngcha,vợkhôngtôntrọngchồnghả?–Câuhỏimuônthuởmãimãikẹt ngang cổ họng ông. Liệu ông có chết đimà vẫn không cóđượccâutrả lờikhông?Nhữngconchữkhôngthoátrakhỏicổhọng thì không biểu lộ được, cũng giống hệt như những quảtrứngung.Khôngmộtngườiđànôngnàotrêntráiđấtnàycóthểgiảithíchchoôngbiếttạisaoônglạicảmnhậnđượccáivịnướcthốinàytrongmiệngmỗikhiôngngẫmnghĩvềvấnđềđó.Mườihaiđứacontrênđời–vìcáigìchứ?Ôngluônmongđiềutốtđẹpnhấtchomỗiđứa,ôngkhôngngừngnghĩđếntừngđứa,vàobấtkỳlúcnào.Vàphầnthưởnglàcáigìđây?Sựbỏrơi.Nỗicôđộc.

Không. Ông sẽ không nhìn lại phía sau. Ông sẽ nhìn thấynhững bãi chăn thả hoang hóa, những bông hoa héo quắt củađámcâysươngrồngvôdụng,câysisal[15]đangxuốngcấpđếnđộhoangtàn.Kểtừđây,tấtcảđềucóthểgóigọnbằngmộttànlửa

của khoảnh nương rẫy cuối cùng, ông thậm chí còn có thể sẽnémnhữngmồi lửa khắpnơi trước khi ra đi,mong cho tất cảđềucháyhết,hệtnhưôngđãđốthếttiềnbạccủamìnhvàocánhđồngnày,mànóthậmchícònkhôngchoôngbấtkỳcáigìcả,dùchỉđểtếtmộtsợidâychãođểtreocổ.Chắcchắnlàôngđangbịmấttrírồi,hoặckhiđóchínhôngđangbịnhượngbộtrướccámdỗcủaquỷthầnchăng?Nhạcphụông,vốnlàngườisànhsỏi,đãluônluônnóirằnghaicáinútnơthìtốthơnlàmộtcái.–Contraiạ,câuchuyệnvềcâysợigainày,cònrấtmớimẻ.Hãymởmắtrađi,contrai.Đócóthểlàthứkhiếnkhôngítngườibịthântànsảnbại đâu. - Ông vẫn còn nghe thấy giọng nói đầy cẩn trọng, lờikhuyênmàôngđãkhôngmuốnnghetheo.Bởingườiđànôngấylàmộtsinhvậtnghĩrằngnóđangsuynghĩ,thếnênôngtacóthểlàmmọichuyệnmàchỉnghetheosựchỉdẫncủachínhýchívàýnguyệncủaôngtamàthôi.

Sựthểlàcómộtlần,ôngđãthửtrồngmộtvườnthuốclávàđãthành công.Nămđóđượcmùa.Ông vẫn còn tiềnđể sửa chữalàmmới toàn bộ ngôi nhà mà theo năm tháng, nó luôn luônkhiếnánhmắtcủanhữngngườiquađườngbấtngờ.Ngườitangảmũ trướcngười đàn ông giàu có đang ở đó.Ông thậm chí còndựnghẳnmộtlancanbênhiênnhàvàquétvenhữngcánhcửanhàvàcửasổmàuxanh.Ôngđãgỡbỏnhữngphiếnđácổlỗtrênnềnnhàvàthayvàođólànhữngviêngạchhoamớitinh,tấtcảđều giốnghệtnhư các gia đìnhđiền chủ giàu có.Ôngđãmuaquầnáomới,chochínhông,chovợvàcácconông,ngườinàongườiấyđềucóthứđểthayđổi.Ngaytừnămấyngườitađãnóivớiôngrằng thuốc lá làmột thứmới, rằngôngsẽphásảnđếnđồngxucuốicùngkhitrồngtrọtkinhdoanhloạicâynày,thuốclá đòi hỏi rất nhiều công sức nhưng rốt cục chẳng đem lại lợinhuận gì. Phiềnnhiễu vô dụng.Ôngđã đưa cả vợ lẫn con vào

côngviệc, tiêu ítvà thunhậpnhiều.Tiềnvàohàng loạt,khôngngớt.Ôngđãtựnhủrằngvớicâysợigaithìôngchắcsẽcócùngcơmaymắn,thậmchí là làmmộtmìnhvàbuộcphảithuêmộtđộiquânlàmcôngnhật.ÔngchỉcònnghĩđếnlúcsẽchấtđầyxetảicủaArtur,ngườibạn làmăncủaông,vớinhữngtàu lámàumỡmậpmạp thu hoạch trên thửa ruộng của ông, để chở đếnnhữngxưởngsảnxuấtcủanhànước,nằmkhôngxaNovaSoure.Vàkhinhững cỗmáy trao lại choông thaynhững tàu lá trướcđâylànhữngchuỗidài,dàibấttậnnhữngsợidâychão,vàlúcấychúng lại kịp được xếp lên những xe tải khác rong ruổi trênnhững con đường chở tới thủ đô, ông quyết định dạy cho vợmìnhmộtbàihọc:chínhđấtđaitrêncánhđồngmớikhiếnbụngcácngườiđầylênđược,chứkhôngphảilàthànhphốđâu.Vàtấtcảắtsẽdiễnrahệtnhưdựtínhnếunhưôngđãkhôngtiêutiềncủanhàbăngtrướckhichặtcâysợigai.Chúngởngaytrướcmắtông,nhữngcây thùakhổng lồ,giốnghệtnhưnhữngtàu ládứamọngnước,nhữngchiếc lá cuồngnhiệt, sumsuê, chúngđangđợi ông chủ mới thâu đủ lượng nhân công cần thiết để thuhoạch.Tấtcảchỉ làvấnđề tiền,ôngbiết thế.Nhưngnhạcphụông vừa qua đời và ông không thể tìmđược ai để bảo lãnh sựchuyểnnhượngnhữnghốiphiếuởnhàbăng.Quảthựclàxấuhổ,làônhục.Cácgãđóđãquaylại,lầnnàychúngchạytrênnhữngchiếc xe hơi Volkswagen và ngoài ra còn trên những chiếc xejeep,hệtnhưlầnđầutiênchúngđến.Vàchúngđãđemtheomộttinbuồn:đãđếnthờihạnthanhtoánnợ.–Xinhãyđợichoítbữanữa,thưacácông.Tôilúcnàyhơikẹttiền.

Họđãchẳngmuốnbiếtgìhết,họđãkhôngthèmtínhđếnviệcông làmột người đàn ông trung thực. Một người đàn ôngmàchắcsẽkhôngbaogiờquênthanhtoánnhữngkhoảnanhtacònnợ.Họnênkiênnhẫnmộtchútchứ.

– Nhàbăngkhôngđợiđâu.Kỳhạnđến,thìnóđãđến.Toàn bộ chuyện diễn ra cạnh gốc câyme, ở giữa chợ. Đám

đôngnhìnthấyvàchờđợi.Cácgãnhàbăngnóirằnghọcóthểrahạnnhữnghốiphiếunếunhưôngtìmđượcmộtngườibảolãnhkhác.Aiđây?Tấtcảcácbạnlàmăncủaôngthìđềuđangbịphásảnhoặcbịnghẽnởnhàbăng, vớinhữngkhoảnnợ của chínhhọ.Ôngcúigụcđầu, tránnhăn lại,mộthammuốnbất tậnsaochođấtnứtrangaytạiđây,ngaydướichânôngđểôngngụpsâuxuốnglòngđất,trongsựvôvọngbấttậncủaloàingười.Ôngđãnghĩđếnemtraimình,ngườithânthuộcgiàucóduynhấttronggiađình.Nhưngđứaemnàyđangđứngđây,cảnócũngcómặt,đãnhìnvànghethấyhếtrồi,nếunómàmuốngiúpthìnóđãđềnghịđượcgiúpông.Giữađámnáonhiệtấy,mộttiếngkêuvanglênthôngbáođiềumàkhôngaichờđợi,khiếnđámđôngtrởnênhừnghực,tiếngồnàotănglên:họđangbắtgiữôngchủ.Hãyđếnxemđi.Ôngchủbịbắtgiữrồi.

Không.Ôngkhôngthểnhìnsangtráilẫnsangphảiđược.Ôngsẽnhìnthấybộmặtcủasựônhục,bêuxấu,nỗiônhụcmàôngsẽkhôngbaogiờquênđược.

– Này, chú, chú hiểu không hả? Bọn này không muốn đợithêm.Tôiphảilàmgìbâygiờ?

– Giảipháp tốiưu,đó làbánvườncâycủaanhđi. -Emtraiôngnói.

– Bánư,cứvậymàbánà,khôngnghĩsuygìư?– Đólàgiảipháp.– Nhưngbánchoai?Kiểubánchácnhư thếnày thìphảicó

thờigian.

– Tôisẽmua.-Emtraiôngnói.– Thếnếunhưtôikhôngmuốnbánthìsao?

– Nhà băng sẽ tịch thu tài sản của anh, để rồi bán lại chongười khác. - Em trai ông đưa mắt nhìn đám nhân viên nhàbăng,nhưthểnóthuộcphehọvậy.

– Thếthìbán.Tấtcảlàcủachúđó.Thứhaituầnsau,chúngta sẽ tính toán. - Lần này ông già nói với các người của ngânhàng.–Xongrồi,quyếtđịnhrồi.

Máucùngmáuông,da thịtcùngda thịtông.Hoài thaicùngmộtbụng.Bụngđànbà.Banphướclànhchohoađãđậutráicủabà.Mộtngườiemnẫngsạchnhữnggìôngđangcóvàtrênhết,cònvỗlưngông,nhưthểnóđanggiúpôngvậy.Ngàyhômđóhọđivềcùngnhautrêncùngmộtconđường,vừađivừatròchuyệnphiếm.Đúnghơnlàemtraiôngnói.Cònôngchỉlầmlũibướcđi.Ôngcóbacâuđangvướngtrongcổhọng:kiêuhãnh,lợilộc,bộibạc.Bađiềubấthạnhhộitụtrongcùngmộtconngười,màconngườiđóđangđicạnhông.–Thôinào,nóigìđichứ.Anhmuốnbao nhiêu cho trang trại của anh? –Ông già không nghe thấytiếngngườikianói,ôngđangnghĩđếnnhữngđiềuxangáikia,cóthểlàđếnmộtthứtrậttựmàvũtrụchắcđãphụctùngnóvàcólẽkhôngmộtaicóthểbẻgãyđược.ĐấngTốiCaođãsinhrađất,nướcvàmuối,mặttrờivàmặttrăng,súcvậtvàconngười–vàconngườithìđâuđâucũnglàanhem,nhưnganhemruộtthịtlàthứanhemthânthiếthơn,bởihọđượcrađờitừsựđauđớncủacùngmộtngườiđànbà.–Nào,anhnóiđi,anhmuốntrangtrạicủaanhbaonhiêu?–Gióvàmưacómộtôngchủ,cùngmộtôngchủnhưloàingười,đứcChúacaiquảnHòabình,CônglívàHòahợp.Mộtôngchủkhôngbaogiờđẩyairakhỏinhà.–Nào,nóigìđi.Anhmuốncáitrangtrạicủaanhbaonhiêu?-Chínhlúcấythìônggiàđãmởmiệng,nhưthểôngvừaquaylạivớithếgiớinày,thựctếvàđầydốilừa.

– Chẳngbaonhiêucả.-Ôngnói.

– Chẳngbaonhiêulàthếnào?– Chẳnglấygìcả.Khônglấygìhết.– Anhđangđùađấyà,hảanhtrai?–Ngườiemtraicủaông

nói.

– Khônglấygìhết,tôiđãnóivớichúrồivànếuchúmuốnbaonhiêulầnthìtôisẽnhắclạichừngấylần.Khôngcầnlấygìhết.

Ngàyhômsau,ôngđãbìnhtĩnhlại,đểnghenhữngkhoảntiềnmàemtraiôngđưara,đểchấpnhận,đểnuốtvàomộtsựsắpđặtmàôngtrảhếtsốtiềnlãi–ănnănvìchúng.

Rấtnhiềubãichănthả,chẳngmấysựvuivẻ.

ThờigianđãchứngtỏrằngAntonioConselheiro,thầnchếtvàthầnpháhoại,biếtđượcđiềuôngnói.Liệuđócóphải làđoạnkết không? Liệu ông có chắc chắn về những gì ông nhìn thấykhông,đâynày,ngaytrướcmặtông?Nhữngngôinhàđóngkín,nhữngthửađấtbịbỏhoang.Kểtừđây,ôngchủthựcsựcủatấtcả chính là loài cỏ gà, chúng mọc lan tràn, nhiều vô kể giữanhữnghàngcâysươngrồngbaotrùmnhữngláxanhvàquảkhôhéo, do thiếu nhân công sử dụng những cây dao quắm. Thếnhững nhân công lao động này đang ở đâu? Trong nhữngchuyếnô tôbuýt, trênnhữngcỗxe tải.Đangxuốngmiềnxuôi.Về hướngmiền nam Alagoinhas,miền nam Feira de Santana,miềnnamthànhphốBahia,miềnnamItabunavàIlhéus,miềnnamSaoPaulo-Parana,miềnnamMarilia,miềnnamLondrina,vềhướngmiềnnamcủaBrésil.Điềumaymắnnằmởmiềnnamkìa,nơitấtcảmọingườiđềuđổvề,nơimàcảôngnữa,cũngsẽđiđến đó. Một lần, khi ở Feira de Santana, ông đột nhiên bị tắcnghẽntrongnhàga,suốtcảmộtngàyliền,dòngngườiđiđi lạilạikhôngngừng,ngườivào,kẻra,hệtnhưmột tổkiếnsôisục.Ôngcứđứngđó,đầuócchoángváng:-Ởđây,thậmchícònchưa

phảilàbắtđầucủamiềnnammàđãnhưthếnày,vậyhãyhìnhdungxemphầncònlạisẽnhưthếnào.

– Miềnnam,kếtthúcởParaguay.-Mộtngườichúcủavợôngđãkểchoôngnghe,ngườirútcụcđãquaytrởlạiJunco,đidạo,saobaonămphiêubạtmàkhôngaibiếtliệuôngấyđãchếthaycònsống.–Tôihả,tôibiếtrõbởitôiđãđếnđórồi.Tôibiếttấtcảnơiấy,từngtấcđấtmột.

Chắckhôngmộtaidámphátbiểurằngngườiđànôngấyxưakiađãtừnglàmộtngườinôngdânđâu.Ôngnóirấtthôngtháivềthếgiớiphiêubạtcủaông,vàđểmọingườihiểungầmrằngđằngsaumỗilờinóicủaôngđềucótrảinghiệmcụthểcủamộtngườiđànôngđãđiđâyđórấtnhiều.Ôngkhôngkểnhữnggìôngđãnghethấy,màkểnhữngđiềuôngđãtậnmắtchứngkiến.Thôngtháicảtrongcáchănmặc:trangphụcôngmặchàngngày,thìởđâyngười tachỉmặcmột lần trongđời,vàongàycưới.Và trênhết, cóvết chémngayởđầu,mộtđườngngôi sắcnétgiữamáitóc,chắcchắnlàkếtquảcủamộtnhátdao,nhưđểchứngminhsự xác thực của các sự kiện. Vết chém khiến ta nghĩ đếnmộtkiểucắttóccủamộtmáiđầutrọcvàmặcdùđượcchegiấuhếtsứckỹlưỡngdướimộtchiếcmũvảilịchlãm,tavẫncóthểnhậnramỗikhiônggãiđầudomồhôichảyrịntrongmớtóccònlạicủaông.Đúng thế, tấtcảchuyệnđóđềucómộtdấuấncủasựthật. Người đàn ông này đã để lạimộtmẩu da thịtmình trênquãngđườngphiêubạt,ôngcóđượcsựhiểubiếtcủamộtngườiđã từng trải qua nhiều thử thách, trên nhiều vùng đất khácnhau. Mọi người thấu hiểu chứ. Thế đấy,một con người bìnhthườngcủaJuncomàđãtừngsốngởmãiParaguayđấy.Điềuấylàmộtsựtiếnbộ,mọingườinói.Khótinlắm.ContraiNelocủaôngchắcchắn lànóđãđixahơn thếnhiều,vàogiờnày.Chắcchắnnócònbiếtnhữngconđườngkhác, xahơnhẳncáimiền

nammàôngkianói tới,đúngthế,nó,contraicủaông,nócòntrẻhơnrấtnhiềuvàcòncảgandữdộihơnnhiều.

Không,không thểcóchuyệnmiềnnamkết thúcởParaguayđược.

– Vậychứnóthếnào,cáivùngđấtmàôngđãsốngởđóấy,hảôngCaboco?

– Tuyệtvời.-Ngườiđànôngkiađáplại.–Điềuphiềnnhiễu,đólàmuỗi,chúngkhôngđểchoaingủngoncả.

– Thếngườitatrồnggìởđấy,ởđấtnướcParaguayấy?– Ngườitatrồngtuốttuột.Nhưngtôithìtôikhôngtrồnggìcả.

Côngchuyệnlàmăncủatôihả,đólàmuahànghóarồivềbánlạiởSaoPaulo.

– Nhưngđấylàthứáp-phemàNegodeRoseno,ôngchủcửahàngbáchhóa,đãlàmởđâymà.

– Cóđiềulàhànghóaởđóđemlạinhiềutiềnhơnnhiều.Người đàn ông đã-đi-nhiều, lôi từ túi mình ra một cái hộp

nhỏ,cóthểôngtamuốnchứngminhchoônggiàthấyrằnghànghóacủaôngtakhôngthểđemrasosánhvớithứhànghóacủaôngchủcáicửahàngbáchhóatồitànvôdanhtiểutốtkia.Ôngtanóirằngcáithứnày,ngườitagọilàcinéma.Đểgiảithích.Ônggiàđãngỡcáihộpấygiốngnhưcáiốngnhòmvậy.

– Xemnày,đólàSaoPaulođấy.– ĐứcmẹMarie.-Ôngchưabaogiờnhìnthấynhữngtòanhà

caonhườngấy,một thànhphốquáđỗimênhmông.Phảnứngđầutiêncủaônglàsợ.Tấtcảnhữngchuyệnnàykhiếnđầuôngvỡtungramất.Ngườiđànôngđộngvàocáihộp, thayđổihìnhảnh.

– Cầu Vượt Trà đó, còn đây là Ibirapuera, thung lũngAnhagabau,Ngânhàngnhànước,QuảngtrườngLớn,Pacaembu.

Những cái tên xa lạ, khác biệt. Conngười, thức ăn, thời tiếtcũngrấtkhác.

– Thời tiết rất lạnhvàmọingười ăn rấtnhiều.Chínhvì thếmàtôitrởnêntobéonhưthếnàyđấy.

Trênnhữngvùngđấtđó,chẳngcógìgiốngnhưsựnghèonànởJuncocả,ôngtatiếptụcgiảithích.Cónhiềungườiđếntừkhắpnơi,còntiềnthìnhiềuvôkể.Hồiđầu,ôngtađãlàmviệcnhưmộtthợnềtrongmộtngôinhà,vàogiờăn,ngườitaluôngọiôngvàthườngnói:-Khôngphảicáiấyđâu,mìnhđibúpchứ?–Khôngphảicáiấyđâu,cónghĩalà:“trưarồi”.Đibúp,cónghĩalà:“mìnhđiănthôi”.

– Thế còn những người kia, họ hiểu cách nói của chúng tachứ,thưaôngCaboco?

– Có những người hơi chậm hiểumột chút, nhưng rồi cuốicùngthìhọcũnghiểuhết.

KhinóivềSaoPaulo,ngườiđànôngphồngmiệng,làmravẻcònquantrọnghơnnữa.Ởđó,bấtkỳaicũngcóthểvừa là thợnề,vừalàmộtquýông,cứchiểutheovàocuốingày,họtắmrửa,thayquầnáomới,vàkhôngaibiếtgìvềcuộcsốngcủaaicả.

– Nhữngchuyệnnàyrấtthúvị,thưaôngCaboco.Chắcchắnhệtnhưôngnóirồi.Nhưngdờibỏvùngđấttốtcổxưaởđâymàrađi thìđốivới tôi là…khôngthểcóchuyệntôidờibỏđiđượcđâu.

– Nếu tôi mà là anh thì tôi sẽ thử đấy. Ở đây, anh có mộtmình,trongcáimẩuđấtconcontrênthếgiớinày.Anhnênđiđểgặpcontraianh.

Chớcónóivới tôichuyệndờiđi,ôngđãnghĩ thếkhinhớ lạitínhxấucủacontraiông,sựthiếutôntrọngcủanó.Vềtiềnbạcthìnóchỉgửivềchomẹ,đấylàcònchưakểđếnviệchìnhnhư

nóđãthôigửirồi.Cònnhữnglờinhắncủaôngthìsaochứ?Nóđãkhôngđọcchúng,cứnhưthểmộtngườichathìchẳngcógiátrịgìhết.Nhưngôngđãkhôngthểngănmìnhđặtcâuhỏi.Gãtồinày,mặcdùônghậnthằngcontrai,vẫnquayvềvòxécontimông.

– Ởđó,ôngđãgặpnóchứ?– Gặptậnmặthả?Cũngđãkhálâurồi.Ítnhấtđãmườinămnaykhôngaiđemđếnchoôngbấtkỳtin

tứcgìvềcontraiông.Hiệngiờnónhưthếnàorồinhỉ?Ôngthậmchí cònkhôngcó tấmảnhnào,đểngắmnó,để chiêmngưỡngnó.Sẽkhôngbaogiờôngquênđượcmộtngườihọhàngxađãđếnvàkể: -Con traianh làmộtgã tốtđấy.HắnkhôngbaogiờquênhắnlàmộtngườicónguồngốcBahia.Tôiđãngủmộtđêmtạinhàhắn,hai chúng tôiđãngủchunggiường, lộnđầuđuôi,hệtnhưvẫnlàmthờihoaniênấy.

– Thếsựthểlànhưthếnào?–Ônggiàhỏi,mỗi lầnônggặpngườihọhàngxanày.Đólàmộtcâuchuyệnkhiếnôngtrànngậpniềmvuivàkiêuhãnh.

– Nósốngtốtchứ,hảôngCaboco?Nóchắcphảigiàulắmrồi.Người đàn ông kia đã đắn đo. Như một kiểu thù ghét, câu

chuyệnđượckểnghekhátồivàkhigiảithíchlạicòntồihơn.

– Hãynói cho tôi biết đi. Tôi rất ngứangáy chân taymuốnbiết.–Ônggiàcốnài,khôngthểcóchuyệnmộtaiđó trởvề từSaoPaulomàlạikhôngbiếtgìvềNelocả,contraiNelocủaông,mộtgãbạogannhườngấy.Thằngcontraiấyđãbỏđi,ngượcýông,nhưngnóđãthànhcông,nhưmọingườitừkhắpnơikhắpchốnvẫnnói.

– Hãykểchotôinghetuốttuộtđi,thưaôngCaboco.Đừngcóim lặngmãi thế, trongkhi tôi lại đang chếtdần chếtmònchờ

ngheôngnóichuyệnđó.

– Tôichỉgặpcontraianhcómột lầnduynhấtthôi.Nhưtôiđãnóivớianh,lầnấycũngcáchđâylâulắmrồi.

Nhữngtinxấuư?Ôngđãnghĩtớibệnhtật,cáichết,sựkhốncùng. Những điều tốt lành thì không ai lại chỉ giữ chúng choriêngmìnhthôi,ngườitasẽnóirangay.CáiôngCaboconàysẽkhôngđểôngsốngtrongnghingờchứ.

– Đúng thế,một lần, ở SaoMiguel Paulista. - Người kia bắtđầukểmột cáchbình thản, chậmrãi,đắnđo từng từ.–Trongmộtquánbar,đểchosựkiệnthậtchínhxác,Nelođangđứngởquầy.Nóđãvôcùngvuikhigặp tôi.Vui thựcsự. (Cặpmắtcủaông già hình như còn sáng lấp lánh hơn cả hồi nãy, như thểchúngcó thể soi sángcảmột conđường.Ôngđang tựhỏi liệuôngcócùngsựhàilòngnhưthếvàocáingàymàhaichaconôngsẽgặplạinhaukhông.Điềugìđếnthìắtphảiđến,nhưngôngsẽkhôngthểchếtmàkhôngđượcchứngkiếncáingàyđó).

NhưngNelođãuốngquánhiều,nónóivớichấtgiọnglènhè.-Người đàn ông tên là Caboco tiếp tục nóimột cách bình tĩnh,khôngvộivàng,nhưthểcâuchuyệnchẳngkhiếnôngquantâmgìhết.Ôngkhôngmuốnthiếutôntrọngtrướcngườiđànônglàchồngcủađứacháugáiông,nổitiếngvàđượctấtcảmọingườiđánhgiálàmộtngườiđànôngtrungthực,tốttính.Chínhvìthếmàôngkể.Songnhữnggìmàôngsắpkểrađâythìcũnglàmộtsựxúcphạm.Chínhvì thếnênôngnóichậmrãi.–Uốngrượu,đó lànỗibấthạnhcủa loàingười,Ôngchủạ,hãychophép tôiđượcnóivớianhđiềuấy,vàchứngkiếnmộtngườiđànôngsaybétnhèlàđiềukhôngkhiếntôivuivẻgì.Nhấtlàngườiđólạicódâymơrễmávớigiađìnhtôi.-Hoàntoànđồngýthôi,ônggiàđồngývớiýkiếncủangườiđànôngkia,nhưng,-vàcáilễmừngmàNelodànhchoông,khiônggặpnó,nóithếnàochođúngđây

nhỉ?–Ôi,nóđãuốngquánhiều,nhưtôiđãnóivớianh.-Ngườiđàn ông tên Caboco nói tiếp. – Nó đã gây một trận om sòmkhông thể tưởng tượng nổi,mộtmàn xiếc thực sự. Ông trẻ ơi,hắnđãkêulêngọitôi.Hãykểchútítchocháunghevềngườiđànôngmànghenói làngười giađình cháuđó, ởBahia ấy.NgườiđànôngmàNelomuốntôinóichonóbiếtlàthuộcgiađìnhtaởBahia,chínhôngchủquánbar,mộtgãngườiBồĐàoNha luôncàu nhàu và có tính cà khịa, không thích trò chuyện cho lắm.Ông trẻơi,Nelo lạimột lầnnữakêu lên,hắnkhôngmuốnbánchịu cho cháu một ly cachaça. Đấy là một lời thóa mạ, đúngkhông? Ông chủ quán bar có vẻ không thích những tiếng kêucủaNelo,tôiđãsợsựồnàotănglên.Khôngphảilàtôisợchuyệnđánhlộn.Hồicòntrẻ,khôngbiếtbaonhiêulầntôithamgiavàonhữngtrậnđánhlộnrồi,vàtôicũngchẳnghốihậnđâu.Thếnêntôi đã thanh toán ly cachaçamàNelomuốnuống chịu, bởi tôikhôngphảilàmộtthằngđànôngbỏrơimộtngườithântronggiađìnhtrongcảnhcùngquẫn,nhấtlàkhingườihọhàngnàyđangsốngxaquêhươngbảnquán.Đấylàlầnduynhấttôigặpnó,Ôngchủạ.Bấthạnhcủangườiđànông,tôinhắclại,đólàrượu.

– Vâng,thưaôngCaboco.Nhưngthithoảngnhấmnhápchútítthìmọingườiainấyđềuuốngmà,vàđiềuđóthậmchícòntốtđó.Ànày, tôi cómột chai cachaça, đâynày.Ông cómuốnvàonếmthửchútkhông?

– LạyChúaphùhộchotôi.-Ngườiđànôngnói.–Tôiđãuốngquánhiềurồi.Hiệngiờthìtôikhôngđụngđếnmộtgiọt.Tôiđãgianhậpvàonhàthờdànhchonhữngngườitângiáo.

– Saocơ,thưaôngCaboco?Đóquảlàmộttinmớiđấy!Sau này ông già chắc phải tự nhủ: nếu ta mà biết những

chuyệnnàytrước,thìtahẳnđãchẳngmấtthờigianlàmgì.Câuchuyện là thành viên tân giáo, đấy đâu phải là luật định của

đấngTốiCao.

Ngườiđànôngấyđãbịquỷdữcámdỗrồi,khôngbiếttạisaomình lại khôngnghingờngay từ đầu chứ.Theo ý ta thì ngườitheopháinàochungquycũngthếthôi.

Cũngvậymà.TheopháiTáigiángsinh, theođảngCộngsảnvàtheođảngU.D.N.[16]–BácAscendinohẳnsẽnóithế,nếunhưbác ấy vẫn còn sống, bác là người cuối cùng củanhữngngườisùng đạo. Những tiếc nuối muôn thuở của mái đầu bạc luônđược bảo vệ che nắng tránhmưa bằngmột chiếcmũ casquetmàutrắngcủachứcthiếutá.Bácđãchếthệtnhưbácđãsống:bằngcầunguyện.Linhhồnchim,timtrẻthơ.Bácđãrađinhưmộtvịthánh,trinhtrắngvàkhôngtìvết.Báccóđôitaykhéoléo,đôitayđãđóngranhữngtủgóctường,nhữnghòmđựngthánhtích,nhữngcâyđènnến,vànhữngdảisamgắntrêntóccácbégái.Lúcnàyôngđangvuithútrênthiênđàng,trongkhiđóthìởdướigầmtrờinày, tấtcảđangkết thúc.–Nếunhưnhữnghoàiniệmmàgiếtđượcngười,ôngkhốtDinoạ,thìtôihẳnđãởtrênthiênđàng,bêncạnhbácrồi,đangrềnvangđoạnđiệpkhúccủanhữnglờicầunguyệncủabác,giữatấtcảcácthầntiêntrênđờinày. Trời cómàu xanh, phải không bác Ascendino? Ở trên đóvẫnluônluôncómưachứ?

Kỷniệm,thửthách,kỳvọng.

– Tất cảnhữngngười theođảngU.D.N lànhữngkẻ trơ tráomặtdày.TấtcảnhữngkẻtheođảngU.D.Nrồisẽkếtthúctrongcác vực thẳm địa ngục thôi. – Bác Ascendino không bước vàonhà nào có treo bức chân dung JuracyMagalhaes trên tường,báckhôngchấpnhậncàphêlẫnsựgiúpđỡđếntừngườinàomàđãranhậpvớibọnngườicủaconngườicónụcườichâmbiếmấy.ChỉcầnnhìnhàmrăngcủaJuracy trênảnhông ta thôi,đãthấy khuônmặt đạo đức giả, nụ cười báng bổnghịch đạo. Với

ôngta,đấtnướcnàysẽlụitànthôi,đólàmộtsựđedọađốivớidânThiênchúagiáo,ngườiđànôngấyđượcmột lũngườiủnghộ,đámnàyđãgiảtảngnhưtinvàoChúaTrời,nhưngChúabiếtlà phía nào thì có những con chiên trung thành củaNgười vàphíanàothìchỉtoànlũphạmtội.–HãybỏphiếuchoPSDđi.-Bác đã vàohết nhànàyđếnnhà khác kêu gào và đi đầuđoàndiễuhànhcuồngtíncủabác,vừađivừagàovangbàikinhcầunguyệnvàkinhĐứcbàMaria.Cácbậcthánhthầnchắcsẽphảibảovệđấtchốnglạinhữngkẻphảnbội.

Bầu trờiđầyhoa.Nhữngbônghoacủa thángMaria.Saucáichếtthìcuộcsốnglàmộtthángnămvĩnhcửu.Nhữngbônghoacủabầutrời:hồng,loakènvànhài.Tấtcảnhữngloàihoatồntạitrênđờiluônluônnở.Nạnhạnhánsẽkhôngbaogiờlêntớitậntrênđóđâu.Đànlợnnướcvàlũtéjus[17]chạytảnmátkhiônggiàuểoảibướcqua,chúngnấptrongcácbụicâymacambira.Ônggiàcầunguyện.Vàbỗngnhiênôngnghethấymộtcáigìđókhác,ngoàinhữngtiếngđộngdobướcchânôngtạora.Ôngnghethấygiọngnóicủachínhmình:

Trêntrờicao,trêntrờicao

Tôi sẽ ở cùng vớimẹ Trên trời cao, trên trời cao Tôi sẽ hátcùngvớimẹ.

Nelo, Noemia, Juduth, Gesito, Tonio, Adelaide – ông lại bắtđầugọicáccon,ngaytrênđườngđi,nhưthểbấtthìnhlìnhthờigian bỗng chạy ngược lại và bất thình lình trời không phải làđang gần giữa trưa (mặt trời đã lên rất cao rồi),mà là vào lúcsángsớmvàrằngôngđangtỉnhgiấcgiữatiếngreohòvuivẻcủalũgàtrốngvàlũchimvâyquanhngôinhàtĩnhlặng,tốimờ.Ôngbaogiờcũnglàngườiđầutiênthứcdậy.Vàkhiôngmởmắtra,thì vẫn còn nán lại để nghe tiếng thở của những đứa con cònđangngủ vùi. Thường xuyênôngđợi thêmmột chút trước khi

gọichúng,bịmộtthứtìnhcảmthươngxótlũconchoánlấy.Giấcngủvàobuổisángsớmlàtốthơncả,ngonhơncả.

– Nelo,Noemia,Judith,Gesito,Tonio,Adelaide.-Ônglạitiếptụcgọichúng,bởilầnđầutiên,ôngđãkhôngnghethấytiếngtrảlời,bọnnhỏnàycứlềmềmãimớidậyđược.–Nào,dậyđi.Đếngiờđọckinhcầunguyệnrồi.

KyrieeleisonKyrieeleisonKyrieeleison

Kỳlạ thật.Ngàyhômnaycóchuyệngìxảyravới lũ trẻnhỉ?Chỉ có conchó làđáp lại tiếnggọi củaông.Nóchạyhùnghụcđếnvàgầmgừnhưmộtconchóđiênvậy,khiếnchobụibaymùvàođámthựcvậtbênkiahàngrào,tuyệtvọng.–Vềnhàđi.-Ônggiàlẳngchomộthònđá,hònđásượtquahaitaiconchó.Nógụcđầuxuống, có thểnói nóhiểuđiều ấymuốnnói gì.Nhưngnókhôngchịuquay lại.Bâygiờnó tiến lên từ từ:nóđangrấtgầnôngchủcủanó,híthàhơicủaông.Nóvẫngầmgừnhưmuốnphànnàn,mộtlờithanvãndễhiểu.–Quayvềvớichủmớicủamàyđi.–Ônggiàcốnhấnthêm,vớimộtmẩugỗ trên tay.Dựatrênhai chânsau, conchó làmdáng,đầungúcngoắcvàđungđưahaichântrước,cứnhưnómuốnhônôngvậy.Cóthểnóinónhưmộtconngười,ônggià thầmnghĩ.Nóchỉkhôngnóiđượcthôi.–Thôiđược,nếumàymuốnthìđếnđây,nào.–Ôngnóivớiconchó,tronglúcnémmẩugỗxuốngđất.–Nhưngmàysẽvấtvả gấp đôi đấy. Lần đi và lần về. Họ đã nói với tao là tốt hơnkhôngnêndẫnchóđitheo.-Ôngcólẽđãcóthểnóithêm:-Thếđấy,mọithứdiễnramớikỳcụclàmsao.Chínhnhữngngườimàtacứnghĩ làsẽbỏrơibạn thìhọ lạikhôngrờibạn. -Vànữa: -Cuối cùng thì chínhconnày lại chứng tỏ làđứa tốtnhất trongđámconcủatôi.

Ôngđãtớiconphốtrongtâmtrạngtinhthầnđóvàôngbướcvàoquánrượu,cảmthấybốirối,cùngmộtconchómệtmỏi,kiệt

sức,mũithởphìphòtheosau.

– Tôiđãđếnmuộnrồihả?– Đâucó,thưaÔngchủ.Ôngđãđếnquásớm.Chúngtôivẫn

cònđangchấtđồởxưởngthuộcdamà.-Ngườitàixếxetảiđáp.

– Vậyđâysẽlàchuyếnđithămxưởngcủatôivậy.Ông vẫn chưa ăn gì.Nhưng ông từ chối lờimời ăn trưa của

Artur,ngườibạnlàmăncủaông.Ôngkhôngđói,ôngchẳngcógìphảivộivàngvàcũngchẳngcógìđể làmcả.Ôngđimộtvòngquanh quảng trường vắng tanh, gõ từng cánh cửa nhà,miệngkêu: - Tôi đi đây, thị tộc ơi. Tôi đến chào tạm biệt các người.Khôngcóaiđểmàtạmbiệt.Phầnlớnnhữngngôinhànàylàcủanhữngngườitrồngtrọt,họởxavàchỉđếnđâyvàonhữngngàycólễmi-xahoặccócôngcóviệcgìđó.Quảngtrường.Yêntĩnh,thanh bình, uể oải, như nó vẫn thế. Một nhà thờ và một câythánhgiá.Chẳngcógìkhácnữa.Látnữasẽồnào lêndo tiếnggầmrúcủaxetải,nhữngkhuônmặt lóratừcácôcửasổ.Tiếcnuốichonhữngkẻrađi,nhữngkẻhammuốnrađi.Tốinay,saukhitắtđèn,nhữngconsóihìnhngườisẽhiệnra,nhữngconla-cha-xứ[18],nhữngbóngma, từkhắpnơiđổđến.Các thànhphốthìsángrực,trànđầynhựasống.Cácthànhphốlớnthìkhôngcóma.

– Khinàothìchúngtatổchứcmộtbuổikhiêuvũnữa,hảÔngchủ?

– Tấtcảnhữngtròđóđãkếtthúcrồi.–Ôngtrảlờivàphálêncười,chấtcachaçađãtiếpthêmchoôngchútnghịlực.–Nhưnganhvẫnluôncóthểtìmrachochúngtôimộttaychơiaccodéonvàhaikiềunữtócđenmà,chúngtasẽkhiêuvũtrướckhichiếcxetảichuyểnbánh.

Chính trongnhà thờ này ông đã tổ chức hôn lễ, ông đã rửa

nướcthánhchotấtcảcácconmình,vàcácconcủanhữngngườikhác,củanhữngngườibạnlàmăn,chắcchắnphảicóđếnhơntrămđứa.

Sẽchẳngcòngì giốngnhư trướcđâynữa.Nơinày sẽkhôngbaogiờcònlànơirừngrúhoangdãmàđámthợchănbò(con,cháu, chắt của João daCruz) đã tìm thấy và đã phá rừng khaikhẩn. (“Không, thưaÔngchủ.Đấy làđànsúcvậtạ.Nhữngconvậtđi kiếmnướcuống, ởbêndướikia cómột cáihồ.Đám thợchăn bò đi theo tiếng nhạc”). Đồng ý. Nhưng làmột người họCruz,ngườiđầutiêndựng lênngôinhàđầutiên,dựng lênbànthờvàcâythánhgiá.Nơiđâyhẳnsẽkhôngbaogiờđượcgọi làHồcủachimHòabìnhvàBãichănthảcủađánữa.Chẳngcóhồ,lẫnbãichănthả,lẫnphiếnđákỳdiệu.Đâykhôngcònlàmộtnơiđểtụtậpnữa.

Nhìnlạiphíasau,chỉtổmấtthờigianthôi.

Ônggiàđãuống,nóichuyệnphiếm,hát,nhảy.Ôngkểtấtcảnhữngchuyệnđãxảyravà lại tiếptụcxảyranữa.Chiếcxe tảidừnglại trướccửaquánrượuđúngvàogiờmàchuôngnhàthờđiểm sáu tiếng báo đến giờ niệmkinh chiều tối. Ông làmdấuthánh,ngảmũ.Rồiôngnhảyngaylênthùngxe.

– Hãy vào ca bin với tôi đi, thưa Ông chủ. Ở đó êm hơn. -Ngườitàixếnói.

– Cámơnnhiều.Nhưng tôi thích ngồi ở phía sau hơn.Nhưvậytôisẽnhìnrõtấtcảnhữngbãichănthảhơn.

– Trongcabinthìtiệnnghihơnạ.Ôngchủđếnđâyđi.– Khôngmà.Rồi có lúc anh sẽ gặpmột cô gái tócđenxinh

đẹptrênđườngđấy.Aimàbiếttrướcđược.

– Thếcònconchó,thưaÔngchủ?Nóởlạiđâyà?Đúngrồi,cònconchó?Convậtđãlạixuấthiệnđâyrồi,đang

khuakhoắngbốncẳngcàođấtvàmiệngrênhừhừthanvãn.

– Hãyđưanóchotớ,cậunhỏ.Tớđemnótheo.Đúngthế,ôngsẽđemtheoconchómàvợôngđãkhôngcòn

muốnnóhiệndiệnởFeiradeSantananữa.Kệxácbàấy.

Nhữngkhuônmặtgiànuacuốicùngcũnglóra,nhữngcánhtay đưa lên thay chomột lời giã biệtmà có thể sẽ là lần cuốicùng.

– Đimạnhnhé,mongChúaluônchỉlốiđưađườngchoanh.Cácgiọngnóicứchớivới, chấpchới, rađicùngvớiông, tựa

nhưnhữngvệtdàilếtbếtsaulưngông.

– Tôiđiđây,thịtộcnhé.Ha,ha,ha!Ôngkhuakhuacánh tayvàđập lòngbàn tay lênđốnghàng

hóa.

– Đinào,conngựatốtcủata.Ôngbắtđầuhát.

Thếgiớimớiơivĩnhbiệtnhé

Vĩnhbiệtngườiyêudấucủata

Tasẽbánđilũbò

ĐểtớiFeiradeSantana

Đáplạiniềmvuicủaônglàtiếngcòicủachiếcxetải,chuyểnbánhchầmchậm.Rồinóbăngquađoạnđườngngangkhuchợ,tiếnđếnconphốphíadướivàconđườngđầybụicủaSerinha.Nhưnggiọngcủaônggiàcònkhỏehơn.Tiếngvangvượtkhỏicácngôi nhà, lan đầy khuquảng trường. Sauđónó tảndần và tắthẳn trong đám bụi, về hướngmặt trời, lúc này cũng đang tàndần.

– Ha, ha, ha! – Ông kêu lên trên con đường nhỏ chật hẹp,tronglúccốtránhnhữngcànhcâycứùađếnquấtlênthànhxe.

–Hê,conbòtótcủata. 

MiềnĐấtẤyKhiếnTôiPhátĐiên

1

– Mibiếttalàaikhông?Bàhãyhỏi ông ấy câunày, chứđừnghỏi tôi. Tôi thì biết rõ

mườimươibàlàairồi.Tôikhôngcòngìđểngờvựccả.Tôicóthểnhậnrabàngaycảtrongbóngtốicủacănphòngnày,nơichúngtađangđứngvàđangnhìnnhauđămđămđây,nơimàchúngtacóthểđốidiệnvớinhữngđườngviềncáibóngcủachínhmình,chỉhơihiệnradothứánhsánglờmờtừhànhlanghắtvào.Cănphòngnàyngàyxưa,mộthômđãđượcgọilà“phòngkháchđếnthăm”đấy,bànhớkhông?Ô,cóchứ,bànhớđấy.Vàhômnaybàlànữkháchmờiduynhất,nhưngđiềuquantrọnglàkhôngởđó.Bàđãđếnđâykhôngphảitựnguyệnvàvuivẻgìđâu,tôibiếtmà.Tấtcảchúng tađềungạingùngphải trảiquamộtkhoảng thờigiangiốngnhưlúcnàyđây.Vàchínhbàsợhãithờikhắcnàyđếnnỗimàngaycảtrongcácgiấcmơcủamình,bàcũngsuốtđờicứlần sờ vuốt ve cỗ trànghạt cũkỹmàuđen củabà.Mỗi lời cầunguyện,mỗilờithỉnhcầu:cuộcsốngbấtdiệtchonhữngđứaconcủabà.Sựcứutinhchochínhbàtrongcõibấttử.Mỗihạttrong

chuỗitrànghạtấylàmộtmẩutrongchuỗiphiềnmuộncủabà.Giờthìbànhìnrachưa?Cáigìcũngcómộtđoạnkết.Chúngtarađời, chúng ta lớn lên và chúng ta chết đi. Còn lại điều gì đây?Niềmtiếcnuối.Vàđâylàđiềuchúngtanhìnnhậntrongmình:bìnhan,yêntĩnh,bịchônvùidướihàngtriệunhữngmệnhlệnhmàchúngngănchúng tanói rachúng ta thựcsự làngườinhưthếnào.

Tấtcảđềusốngtrongbìnhan,nhờđứcChúaTrờicủachúngtađấy.Đó là toànbộnhữnggìchúngtabiếtgiãibày, trong lúcmắtcụpxuốnghoặcnhìnlảngsangnơikhác.Chúngtađãngừngnóichuyện,chúngtakhôngnóiranhữnggìđãcảmnhậnđược,chúngtakhôngnhìnthẳngvàomắtnhau.Bâygiờthìchínhtôihỏibàđây: -Tạisaohả?Xinhãyngheđây:chồngbàđangcưanhữngtấmvánvàđangđóngnhữngcáiđinhtrongbếpkia.Ôngđangđóngmột cỗ quan tài. Có thể ông sẽ bị chôn trong chiếcquan tài ấyvớingười chết, sẵnsàngđểchonhữngngày thángcònlạicủađờiôngtrôiđi,giảtảngnhưôngấycònsống?Ôngấysẽthứccảđêmđểlàmviệc.Ôngấykhôngcầnchúngtatrợgiúp,cảsựtrợgiúpcủacâyđèndầu.Hômnaykhôngaiđủcanđảmđểngắtmáyphátđiện.Chúngtacócùngnỗisợhãi,nhữngcáibóngcủamìnhđangleobámhệtnhưnhữngconrắndướiánhsánglờmờcủanhữngbóngđènnày.Haimươilămbu-gi,chúngtaquánghèokhôngthểmuanhữngbu-gimạnhhơn.Nhưngbàchớcómuộnphiềnlàmgì:điềuấychảtốtgìchobàđâu.Phảiluônluôncókhảnăngquênđivàhyvọngrằngtấtcảsẽtrởlạinhưchúngđã từngnhư thế.Hãy tiếp tụcnghenữanày. Chồngbà (có thểmộtngàynàođóbàyêuôngấy,cóthểkhông)đanghắnggiọngđấy.Ôngấychắcđangtròchuyệnvớicáicưatrongtayônghayvớicáibúa.Cònvớichúngtathìôngchẳngnóigìcảvàđiềuấykhôngcòncầnthiếtnữa.

– Nhữngngườichếtkhôngnóiđược.–Bàấyhẳncóthểtrảlờitôinhưthế,vàbàấyhoàntoàncólý.

Đâylànhữnggìmàtôivừakhámphára:chúngtôicaobằngnhau.Bàấyvàtôi,đứngđây,sátbênnhau.Hệtnhưhaikẻyêunhaugặplạisauchuỗithờigiandàivắngbóngvàômnhau,sờnắnnhau,trướckhibắtđầumộtcáighìsiếtthậtchặt.Đâylàlầnđầutiêntrongđờitôinảysinhýmuốnđượcômbàấytrongvòngtaymình.Nếunhưtôiđãkhônglàmđiềunày,thìđóchỉbởilàtôikhôngthểthôi.Bàbópnghẹtcổtôivớitấtcảsứcmạnhmàđôibàntaycứngrápđầychaisạncủabàcòngiữđược–đôibàntaysuốtđờirửabátđĩa,soongchảo,quétdọnnhàcửavàtrênhếtlàcắttócchonhữngđứacon,cắtváđốngquầnáocũcủachúng,vògiũđámquầnáobẩn.TìnhyêucủaChúađãkhôngđếnkịpđểtraothưởngchobà.Cóthểhiệngiờthìbànghĩrằngtìnhyêuấysẽchẳngbaogiờđếnnữarồi.

– Micònnhớtakhônghả?Mibiếttalàaikhông?Tôisẵnsàngnóivớibà:-Bàlàcongáicảcủangườiđànông

đangởđâynày,đượctreotrênbứctườngkia.Vàmẹcủangườiđànôngkháccũngđangcómặtởđây,đangnằmsoàidướiđấtkìa, và anh ấy sẽ ngủ mãi mãi. - Tôi những muốn lên tiếng,nhưnglạikhôngsaomởđượcmiệng.Dobàấycứtiếptụcrasứcdùnghaitaychẹncổtôinêntôichẳngthểnóiđượcgì.

Chuyệncứnhưthểthờikhắccáichếtcủatôiđãđiểm.Vàngaylúc này, tôi thậm chí còn không nhớ rằng tôi chỉ vừamới haimươituổithôivàtôicòncóthểsốnglâunữa.

Nhưngchẳngcógìnảyratrongđầuóctôihếtnếukhôngthìđãcómộtcâuhỏi.Mộtcâuhỏiđơngiản:

– Tạisaobàlạimuốngiếttôihả?Nếumàcóthể,thìtôihẳnđãnóivớibà:

– Đừngđểtôichếtđimàkhônghiểuđiềugìđãxảyravớitôi.Chúngtôichưabaogiờyêuthươngnhauhết,chỉthếthôi.Và

tôitựhỏi:-Tạisao?

Cứnhưthểbà lại tiếptụcđánhtôi,vừanệnvừanóirằngtôicầnphảilấylạilýtrí,tìmlạiconđườngchínhđạo.Vừađánhvừanóithêmmộtlầnnữa:

– Nhữngngười này được sinh ra vì điều tốt lành, những kẻkhácđượcsinhralạivìđiềubấthạnh.

Vàlạinhưthểđếnlượttôi,tôilạinóithêmvớibàmộtlầnnữa:

– Tôiđâucóđềnghịaichotôiđượcrađời.Tuynhiêncuộcsốngchungcủachúngtôichẳngcógìlàquá

thêlươngcả,ơnChúalònglành.

Chínhbàđãcắttócchotôi,cắtmóngtay,sửamóngchân,rửachânchotôi.Chínhbàđãbắtchấyrậnchotôi.

Chínhbàđã tắmcho tôi,đặt tôi trongchậuvàgiộinước lênđầutôi.

Cũng chính người đàn bà đó hiện giờ đang bóp cổ tôi, đếnmứctôibịngạtthở.Tôibiếtrõkhuônmặtấy.

Tôiđãtừngchứngkiếnsựđiênkhùngcủabàtrướcđây.Đâykhôngphảilàlầnđầutiên.

Tôinhậnrađôibàntaynày.

Đôibàntayđãđẩytôirakhỏicửakhiônggiàbántrangtrạitrồngtrọtcủamìnhvàđòiphầnbồi thường. (Tấtcảphầnđó làcủachúngta,tôiđãnóithế.Và“chúngta”thìcónghĩalà“cảtôicũngcóphần”.Họđãchẳngchotôichútnàovàtôiđãnói:-Mộtngàynàođấytôisẽtrởlạiđâyvàtôisẽgiếtchếthếttấtcảlũcácngười.

Tôiđãbịnguyềnrủa,mãimãi.Tôiđãkhông trởvềvàcũng

chẳnggiếtchếtai.Nhưngtôimãimãibịnguyềnrủa).

Trong cặpmắt ấy tôi lại nhìn thấy những con đườngmòn,nhữngcâythậptự,nhữngchiếcnến,nhữngđồcúnglễngàyxưa.

Và tôi thấymìnhđang ở giữangãbađường với bảy cây gậytrongtay.

Chínhvậynêntôisẽnóitêncủabà–mặcdùtôikhôngđủcanđảm.

Nóichocùngthìchỉlàthêmmộtđộngtácnữathôi.Nóichỉđểmànói.Buônghọngtôirađi.Hãyđểtôicóthểcấtlờiđược.Tôixinbàđó.

(Chuyệncứnhưthểbàđãngheđượctiếngtôivàđãhiểura.Thựcrathìvàođúnglúcấyhaibàntaybàđãnớilỏngvàtừtừrờikhỏicổtôi.Tôitìmlạiđượchơithởchomình.Tôi lạicảmthấyhơithởcủachínhmình.Tôivẫncònsống).

– Bàlàmẹtôi.–Tôilêntiếng,tinchắcmìnhđãnóiramộtsựthậttuyệtđối.

– Không.-Bàđáplại,giọngnóicủabàkhiếnmáingói,sànhàvàruimèrunglên.Vàcùnglúc,haibàntaybàlạisiếtcổtôi.

– Ta là thiên thầnRaphael. -Bànói thêm, cặpmắt liên láo,nhưđểkhẳngđịnhrằngbàkhôngcònlàmộtlinhhồntrêncõitrầnthếnàynữa.

Tôihụchặcđầu,đểchứngtỏtôiđồngývớibàlàvậy:

– Vâng, bà là thiên thần Raphael. - Tôi đáp lại, điều ấy đãkhiếnbàrúttaybàrakhỏicổtôi,rúthẳn.

– Bâygiờthìmibiếtrồi.Tấtcảmọingườiđềuphảibiết.Nhữngcâunóicủabàkéotheomộtkiểukêuăngẳngkỳlạ.

Tôiđãnghĩ:-Nelosẽchẳngthểngủđượcnhưýanhấymuốnđâu,vớitấtcảnhữngồnàodobàgâyra.

Nelo,anhấyvẫnnằmdàitrênnềnđất,ngaycạnhchúngtôi.

2

(Đêmđó,tôicóhainhiệmvụ:quảnxácchếtvàđưamẹtôiđếnbệnhviệnởAlagoinhas,bệnhviệngầnnhàchúngtôinhất.Mộtchuyếnđiđâucóthấmthápgì.Chỉbachụcdặmthôi.Mườilămdặmđi,vàmườilămdặmvề).

3

Nhưng trướchết, chúng ta hãy cùngnghemột ông già điênkhùngnhé,mộtkẻđiênrồquámức,mộtkẻđiênthậtsự,cácbạnnghĩthếnàothìnghĩ.

– Trêntrầngiannàynhữngngườisốngkhôngngủcònnhữngkẻchếtthìkhôngđượcngơinghỉtronganbình.–Alcinođãnóithếtrongđêmyêntĩnh.Lạithêmmộtlầnnữahắntungbaytrênđầu chúng tôi, đôi cánh của loài chim ưng nhàomình xuốngđốngxác thối. Saunàyngười tađãpháthiện ra rằngkhôngainghe thấybất kỳ câunàophát ra từ cáimiệng chimđầyđiềmxấu củahắn cả.Khôngmột ai.Ngay cảnhữngngười chỉ đứngcáchhắnvàibước,ngồitrênvỉahè,quaylưnglạinhàthờvàđốidiệnvớivầngtrăngcũngkhônghềnghethấy.

Vầngtrăngđầythángdịuhiền.

Lũgàtrốnggáyvángmặcdùvàogiờtráikhoáy.Cácngườihãyngheđi.Nhữngkẻsayxỉnvàđámchórênrỉvìnỗithốngkhổcủachúng.Chínhmànđêmcũngđangđauđó. Chínhnhững tiếngthanvãnvẳngtớitừnơimàchúngtađangđếnđó,gãFêlénói.Địangụcrộnglắm,cóđủchỗchotấtcảmọingười.Trênkia,bêntrong vầng trăng, thánh Georges nghe thấy, nhìn thấy và biếthết.NhưngNgườichẳngnóigìcả.Ởđây,dướigầmtrờinày,conngười cảm thấy như sẽ xảy ra những dấu hiệu củamưa trongnhữngvũngsánglấplánh.

– Tôi tên làAlex.Quèquặt là tôi, sựquèquặt tôiđể lại trênđời.–Alcinonói.Hệtnhưaiđãnói:-TêntôilàCôđộc.

Alcinocólý:khôngaimuốnngủcả.Khôngthểcóchuyệnđểchođámđànônglàmtình,hoặcyêuthương,hoặcthùghétngườivợbuồnbãmệt lửcủahọhàngđêmđược.Dẫucóchuyệngìđinữa thì tìm thời gian mà hỏi chứ không phải đến ngỏ lời vớinhữngcánhânnhưôngthịtrưởng,vịcảnhsáttrưởng,ôngchủhiệu thuốc tây, phải nói với bốmẹ và những người quen biết,nhữngnôngdânđếntừnhữngmiềnxa,người ìạchvàkẻđuốisức.

Nửa-người,nửa-lửa:nhưAlcinođây.Trầntụcvàhiểnnhiên,vônhântínhvàdễbốclửa.Ấythếmàngàyhômđóđốivớihắnlàmộtngàytrọngđạinhấtđời–dữdộivàtửvìđạocủaconngườinàymàdưới conmắt củabất kỳngườinàokhác thì làmột gãđiên,trongkhiđóhắn(gãđiên)lạitựchomìnhlàkẻdẫnđườngchỉlối,tiếngchimbáođiềmgởđượcthốtlênđểdẫndắtnhữngkẻphạmtộitrênconđườngtìnhnhânloạikhôngphảichịuđớnđau.–Nhữngkẻđaukhổ,lạithêmmộtkẻđaukhổrađixuốngđịangục.–Suốtcảngày,giọnghắnvanglênôngổng,khiếnlớpbụitrênquảngtrườngtungbayvàlạiậpxuốngnhữngkhuphốbêndưới, len vào dưới những gầmgiường, chui vào giữa châncácbếplò.

– Ê,anhơi,hãylàmsaochogãđiênnàycâmđi.– Thếlàmthếnàohảem?– Emkhôngchịunổikhinghecáigiọngấynữa.– Thếthìembịttailại.Từkhoảnhsânnhàthờ,Alcinochạyđếncửaquánrượu.Dừng

lại và hét toáng lên. Từ quán rượu, hắn chạy về các phố phíadưới.Chuôngnhàthờthánhthótđiểmvàhắnchạycứchạy,vàlạichạy.Lúcnàocũnghùnghục,nhưthểhắnlàmộtconngựavậy.Vàchínhtrong lúcchạy,miệngcứrống lêncuốicùnghắn

gặpphảimộtngườimàhắnhyvọngsẽkhôngbaogiờgặpnữatrongsuốtphầnđờicònlại.Hắnđãtìmkiếmchâncẳngđểlẩntrốn,nhưngchúnglạiẩnđâuđómấtrồi.Hắnđãkêucứu,nhưngchẳngainghethấytiếngkêucủahắn.Vàkhihắnngãlănrađất,ngấtxỉu,thìhắnđãbịtóm,bịrunglắctrongkhimộtgiọngnóiđangcốlàmhắntỉnhlại:-Đừngsợ,ôngkhốtạ.Mộtngườichếtthìchẳnglàmhạiaiđâu.

Docứuốnlưỡilắmthìsẽbịgãyrăng.–Alcinohốitiếctấtcảnhữnggìmàhắnđãnóitrướcđó.Mongsaoanhtađánhtôiđi,phạt tôiđi,đốixử tồi tệvới tôiđi.Hắnthậmchícònnghĩ: thờikhắccủatôiđãđiểmrồi.Đíchthâncáichếtđếnkiếmtôi.

– VìtìnhyêucủaChúa,hãyđểtôisốngđi.– Đừngcólêladướiđấtnữa,ôngkhốtạ.Anhđâuphảilàmột

conchuộtcốngchứ.-Ngườikialêntiếngbằngmộtgiọngtráchmắng,nhưmộtngườicha.

– Tôikhôngmuốnchết, -Alcinovẫnkhôngsao tựđứng lênđược. Hắn bám níu vào hai cánh tay người kia, chúng khônglạnhnhưnhữngcánhtayngườichếtmàhắntừngtưởngtượng.

– Chúaơi,sựkhácnhaunằmởđâu?– Anh,anhđãđếnđểbắttôitrảnợ,sựkhácnhautồntạigiữa

haichúngta.Alcinođáp,vừanóivừanghĩ:-Kẻbịđàyđịangụcnàyvẫncònchưađixuốngđịangụcsao.

– Nghenày,lãokhốtAlcino,-giọngcủangườikiađãtrởnênthấu hiểu thông cảm hơn, đẫm tình huynh đệ, - như anh biếtđấy,chúngtalàanhem,vàgiữaanhemvớinhauthìkhôngcósựkhácnhau.Ờ,thìcũngcóđấy,đúngthế.Nhưngchúngchỉlàthoángquathôi.

Với cảm giác thức tỉnh, và sau khi đã lấy lại được sự khỏekhoắnchođôichân,Alcinonói:

– Tôichưabaogiờbiếtchúngtalàanhem.Ngườikiađặttaymìnhlênvaihắn.Cảbàntaycũngkhônghề

lạnh.

– Nghenày,anhlàbạntôi.Vànhữngngườibạnthìcũngtựanhưanhemvậy.

– Chuyệnđó có hả, thì đúng rồi. - Alcino khámphá ramộtđiềumớimẻthuhútngườikia.Cơnsợhãidầndầnrờikhỏihắn.

– Vàtrênhết,anhlàmộtthànhviêncủadònghọCruz.– AlcinoCruz,sẵnsàngphụcvụanh.– Cứ vậy nhé. – Người kia kiên nhẫn giải thích. Anh ta có

dáng vẻ củamột nhà giáo. – Anh làmột người họ Cruz và tôicũngthế.Điềuấycónghĩarằngchúngtalàcùngmộtgiađình.Vànếunhưchúngta làngườimộtnhà, thìnhưthểchúngta làanhemvậy.

Anhtabiếtcáchnóihaythật,Alcinonghĩbụng.Rồihắnnói:

– Đólàđiềulẽraphảithế,nhưngnólạikhôngthế.Cáiđầuhắnmớirắnlàmsao,ngườikianghĩvàcấtgiọnglớn

hơn:

– Đừngtinvàotôi.HãytinvàoChúa.– Điềumà tôi nghĩ ấymà, tôi ấy, đó là chamẹ. -Alcino gãi

đầu,vẻbựctức.

– Tôiđangnóivềhaichúngtakia,ôngkhốtạ.Alcinothởhắtra,nhưđãcấtđượcmộtgánhnặng:

– À,rathế.Bâygiờanhđãnóihếtrồi.Nếu có thểhắn sẽ giữ lạimãi khoảnhkhắchạnhphúcnày.

Vậy làhắncómộtngườianhemdướigầmtrờinàyư?Mộtanhembạnư?Vâng,thưaông.

– Tốtlắm,ngườianhem.-Ngườikianói.–Điềuphiềnmuộn,

đólàtôicầnanhgiúptôimộtviệcnhonhỏ.

Anhemmộtngày,anhemcảđời.Trongcõisốngvàtrongcõichết.Thậmchídẫucóphảixuốngđịangục,hắncũngsẽđi.

– Cứnóiđi,ngườianhem.Cuộcgặpgỡcủahọdiễnratrongkhungcảnhthảmthênhất

củachốnthảmthênày.Nhữngbứctường,lũrácthải,đốngphânthốivànhữngconđường,đấy làcảnhtrícủanhữngkhámpháquantrọng.Bấtkỳngườinào,từSaoPaulotới,dẫurằnganhtachỉquađâymộtngàythôithìchắcsẽđềuthốtlên:-Dơdáyquáthể.Rắc rốiquá thể.Nhưngngườiđànônghìnhnhưchẳngđểtâm đến điều đó. Thêmmột điểm tốt nữa cho anh ta, Alcinođánhgiá.

– Tôicầngiúpmộtchútđểvượtquabức tườngnày.Tôi thửnhiềulầntrướckhianhtớiđây,nhưngđãkhôngsaothànhcôngđược.

– Cẩn thận đấy người anh em. Bức tường này là của viêntrungsĩcảnhsátđó.Gãnàylàmộtconvậtxấutính.

– TôibiếtAlcinoạ.Nhưngvấnđề là tôiđãđểmộtvậtbáuởphíabênkiabứctường.

– Tiềnchôndướiđấtà?–Gãđiênkhùnghứng thúhẳn lên.Nếuđólàtiềnma,ắthẳnchohắnchăng?

– Còn hơn thế cơ. Hơn thế nhiều. - Người kia nhấn mạnhtronglúcthèlưỡiliếmmôi,nhưthểanhtavừanếmcáigìđócựcngon.-Trongsuốtcuộcđời, tôiđãchấpnhậntấtcảmọi tháchđố.Khôngthểcóchuyệntôichếtmàkhôngthắngđượcvụnày.

– Chínhvìmộtvậtbáucómamàmộtlinhhồnđãlàmchotôitrởnênbịđiênđấy.Vàtôiđãbịđiênbởivìtôiđãkhôngthểđàođượctiền.–Alcinođãkhôngđểýđếnđoạncuốicâuchuyệnkểcủangườikia.Hắnđangnghĩđúnglàcótiềnthật,đượccấtgiấu

trongvườncủavịchánhthanhtracảnhsát.

– Còntồitệhơncảcuộcchiếnvìtiền,chỉcóđànbàthôi,đúngkhông,ngườianhem,Đànbà,đấy làmộtconvậtđemđếnbấthạnhđó.

Đànbàư?Hươngvịloàigiốngcáithìhắnchỉbiếtmỗimùicủanhữngconngựacáithôi.Nhữngconngựacái,cóđấy,Alcinocóthểnóiđược.Hắnbiếttấtcảnhữngthóiranhmãnhcủachúng,thủthuậtvàcảnhữngthóihưtậtxấucủachúng.Nửathântrêntồitệcủahắntuynhiênkhôngbịkhêugợibởiloàigiốngcái,cảhailẫnbốnchân.Chuyệnnàylàdolònghámcủa,tínhkeokiệt.Linhhồnđãnóivớihắn:-HãydẫntheoTeodora,ngườiđànbàsùngđạoấy.Bàtabiếtcầunguyện.Đâylànhữnggìsẽphảidiễnra:bàấysẽcầunguyệntronglúcAlcinođàođấtđểtìmtiềnchôntrongmộtcáihốnhỏbằngximăng,phủmàntrướngvàng.Tiềncủathầydòngđấy,từthờixaxưa,củaloạingườigiàucóvàthamlam,nhữngngườimàngàynaycònthahươngkhắpthếgianvớinhữngnỗiđaukhổcủahọ.Alcinokhôngdẫntheobàsùngđạo:hắnmuốntoànbộsốcủanảđangđượccấtgiấuấychomộtmìnhhắn.Hắnđàosuốtđêm.Khihắntìmracáihốximăngkia,hắnnhảy bổ lên cái lắp hộp, hauháu sôi sục.Hắnđã sẵn sàng đểnhấcnólên,đangphátđiênvìvuisướng,thìđúnglúcđó,bỗngxuất hiện lũ cangaceiros của địa ngục, khiến chomọi chuyệnhỏngbét.Nếubàsùngđạokiamàởđây,đangcầunguyện,thìlũchúng chắc đã không đến. Sáng hôm sau, Alcino đã quay lạiđúngchỗấy:cáihốmàhắnhùnghụcđàosuốtđêmđãbiếnmất,nhưthểchưahềcóaitừngđụngđếnvuôngđấtấy.

– Nàođếnđi.-Alcinotựnhủ:kẻđãbịđiênthìkhôngsợbấtkỳđiềugìhết.Ngườikiađãđặtchânmìnhlênhaibàntayđanlại,chiếcthanglùntịtmàanhtacầnđểleoquabứctường.–Vớimộtsứcnặngnhưthếnày,anhtasẽchẳngđờinàoleolênđược

đâu,-Alcinonghĩ,đầycayđắng.Vớisựcốgắngcủacảhai,ngườibạn(mộtngườibạnanhem)rốtcụcvẫnliêntụcbịngãdúidụixuốngđấtvà lạibắtđầucuộc leo trèo.Họđã thửđi thử lạihồilâu,chođếnlúcphảichấpnhậnsựthấtbạidođãquámệt.Vớimột sứcnặngnhưvậy, anh ta sẽpháhỏngmất thôi, - lầnnàyhắnnghĩ,còncayđắnghơn.

Họngồixuốngchântườngđểnghỉ.Họngẫmnghĩ.Ngườinàythìtìmcáchtốtnhấtđểvàođượctrongvườnnhàtrungsĩcảnhsát.Kẻ khác lại nghĩ đếnmón vật báu chết tiệt kia đangđượcchôntrongđó.

– Nếuchúngtauốngmộtchénthìsẽtốthơnđấynhỉ.– Anh nói đúng. - Gã điên đáp lại, phấn chấn hẳn trước ý

tưởngnày.-Nhưngởđâubâygiờ?

– Ởboxon.– Đólàcáigìvậy?Mộtquánrượumớià?– Chớcónóivớitôi,Alcinoơi,rằnganhchưabaogiờđặtchân

tớinhàthổchứ?

– Người anh em ơi, anh đang tưởng tượng gì thế hả?Ở đâychúngtakhôngphảilàSaoPaulođâu.

– Anhnóiđúng,ởđâykhôngcóboxon. (Ngườikiahơi trầmngâm).Thếnếuchúngtamởmộtcáithìsaonhỉ?Chắcchắnmộtđịađiểmnhưởđây,đangvănminhhóa,thìnêncầncómộtcáinhàthổ.

– Ngườianhemơi!(Alcinogiậtbắnngười).–Chuyệnđósẽlàmột trận sấmsétđấy (hắnbình tâm lại, vẻ suynghĩ) –Nhưngchúngtasẽlấyđâuralũgáiđiếmchứ?

– Chínhvìđiềuấymàtôiđanglolắngđây.Chảcóngườiđànbànàoởđâymuốnlàmchuyệnấyđâu.

– Chođếntậnhômnay,mớichỉcómộtthôi,trướcnhữnggì

tôibiếtvềkiểungườinày.-Alcinođưaraýkiếncủamình.–Côtađãchếttronglúcđanghànhnghềđấy.

– Bịbệnhgiangmaià?– Đừngtinvàotôi.HãytinvàoChúa.Thựcsựmànóithìcôta

đã chết trong lúc đang làm tình. Vào thời kỳ mà tập đoànPétrobasđang thămdò trongkhuvựcnày.Banngày, bọnđànônglàmviệcnhưlũđộngvậttrongrừng.Buổitốichúngđếnxếphàng trướccửanhàcô ta.Cônàngbấthạnhđó,chúngđãchơiđếnráchcảâmhộcôấy.Cônàngđángthươngấy.Côtađãchếttronglúcrênrỉ.

– Tốthơnlànênuốngmộtchầucachaçađi,Alcino.Chúngtasẽquênđicâuchuyệnnày.

Gãđiênkhôngđáplại.Hắnlạibắtđầungẫmnghĩ.

– Anhsaovậy,hảchàngtrai?Córắcrốià?– Vấnđềrắcrốihả,đólàtôikhôngcótiền.– Tôicũngkhôngcó.-Ngườikiacóvẻđangxemxét.– Rắcrốithật.– Đừnglo.Baogiờmàchẳngcócáchtìmragiảipháp.– Điềuduynhấtmàkhôngphươngcứuchữa,đólàcáichết.-

Alcinonói,vớisựhiểubiếtbấtngờ.

– Và nếu đã vậy, - người kia tiếp lời vớimột triết lý ngangngửa, -muachịu làphươngthuốccủakẻđangmuốnuốngmàkhôngcólấymộtxu.

Hãynghenày, cácngười,nhữngkẻbị tộiđàyđịangục.Hãynghechokỹđây,nhữngconngườikhốnkhổ.Khicònchưasinhra,ngườiđànôngcó lẽcòn thôngminhhơncảconngườinày,hiện giờ anh ta là anh emcủa tôi đây.Thói bahoa củaAlcinochẳngkéodài.Hắnnói:

– Bực lắm,bởiởđâychẳngaibánchịuchomột thằngđiênđâu.

Ngườikiabắtđầucạocạonềnđấtbằngmộtmẩuque.

– Cảmộtngườichếtmàhọcũngkhôngbánchịucho.– Chínhvìtấtcảnhữngchuyệnđómàhàngđêm,tôichờlinh

hồnđaukhổđếntặngquàchotôibằngtiềnmađấy.-CặpmắtmơmàngcủaAlcinonhìnraxa,rấtxa,vềphíanghĩađịa.

– Anhđãgặpmayrồicòngì.-Ngườikianóibằngmộtgiọngravẻtrịnhtrọng.-Tạisaoanhlạilàmhỏngnóhả?

– Vìngốcvàkeokiệt,tôiđãgiảithíchchoanhrồicòngì.Tronglúcsuynghĩ:anh,anhsẽchếtmàmiệngháhốcchocoi,

ngườikianói:

– Tôi biết chúng ta sẽ tiến hành như thế nào rồi. - Anh tagiángmộtnắmđấmlênchângãFêlé.–Hãychạyraquánrượuvànóirằngbốđãnhờanhđếnmuamộtchaicachaça.Vàhãyghinợvàotàikhoảncủabố.

– Anhđã tìm ra rồiđấy. Sẽổn thôi.Chacủaanhvừa tớiđểđóng cỗquan tài. Tất cảmọingườiđềubiết.Tất cảmọingườiđềubiếtônggià,ôngấychảnhổlênthứrượutrắngđâu.–Alcinođãnhảylênbalần,lầnnàythìđiênvìsungsướng.Hắnđãhốihảchạyđi nhưng sững lại ngay, nhìn vềphía sau vànói: -Ngườianhemnày,anhchophép,chaanhấymà,tôiđượcphépgọiôngấylàchachứ?

– Ủa,chúngmìnhlàanhemhayvẫnchưaphảilàanhemhả?–Ngườikiađáplại.

Đôikhi ta có lẽ sẽđẩy cảmxúccủamìnhđếnmức tin rằngconngườicó thểăntrộm, tùy theosựcầnthiếthoặccócơhội.Trong trường hợp này, khoảng thời gian đủ chomột suy nghĩnhonhỏ lóe lên vàAlcinođã kịpquay lại, vớimột chút không

vui:

– A,anhơilàanhơi,họđãkhôngtintôi.Đồconhoang.A,anhơilàanhơi.-Conchimđiênvừachạylạivừagàolên,làmphiềngiấcnồngcủanhữngkẻmấtngủ,nhữngtiếngkêucủahắnđậpvàosânsaurồibậtlại.–A,anhơilàanhơi.

Chẳngcònngườianhnàonữa,chẳngcòngìcả.–Anhtachắcđang “nhảy” vợ của viên trung sĩ rồi. Thụi sâu vào, conmụđĩthõaấy,anhtrainhé.-Hắnnghĩ,tronglúcnhảylênbứctường.Trongvườncũngkhôngcómộtbóngnào.Hắnlạikêulên:-Anhơi,anhơi.-Hắnnhảyxuốngkhỏitường,vàlạibắtđầuvừachạyvừakêu.Hắnđãvượtquaconngõcụt,bayquađoạnđườngdốcdẫnlênquảngtrườngvàhệtnhưmộttiachớp,hắnbăngđếnsânnhà thờ,nơihắnsẽ sắpxếp lại trật tựmọi thứ.Bâygiờhắnsẽthựchiệnmộtbàithuyếtgiáohaynhấtđờihắn,mộtbàithuyếtgiáobắtđầunhưthếnày:

– Đếnđâyđi,tasẽmặcquầnáochocon.Alcino,gãđiênnóivớinhữngđámmây.Hắnhìnhnhưmuốn

truyềnsựđiênkhùngcủamìnhchothếgian.

– Talàđấtcủacon.Talàchacủacon,làmẹcủacon.

4

Hắnngồichồmhỗmdướinhữngvìsaovàhắnbiết làchúngnhiềuvôkể.CâyThậpMiềnNam,conđườngThánhJacques[19]

và tất cảnhữngcái tênkhácmàhắnkhôngcònnhớnữa.Hắnvẫn tiếp tục nhìn vào không gian một lúc lâu, quần vẫn trễxuống,cốgắngépmìnhlàmđiềumàhắnđếnđểlàm.Cơnbuồnđigiảitỏađãtrôiqua.Hắncũngépmìnhgiữchohaichândạngthậtrộng.Épcơthểvậnđộngrấtnhiềumàchẳngđểlàmgì.Hắnbắtđầucàunhàu.

Nếu như hắnmà cứ nhìn thẳng hướng trướcmặt, thì ắt đãnhìn thấymột cái bóng đen, cái bóng củamột người đàn ôngđangngồichồmhỗm.Hắnkhôngnhậnrachínhmìnhtrongcáihìnhbóngấy.Hắn từchối sửdụngnhàxí,bởi chúngquábẩn.Hắnđãđểmột câynếncòn thắp sángbêncánhcửa ra vàovàchínhánhsángngọnnếnchiếuthànhcáibóng.Ánhsángtrênđườngphốđãtắt từ lâurồi,đêmchắcđãmuộnlắm.Hắnđứnglên,chỉnhlạiquần.Phíasaunhàquayramộtthảonguyênđenngòmđầytiếngđộnghiếukỳ.Hắnvộivãtrởvàonhà.Hắnsợ.

Vềgiường,hắnchợtcảmthấyđaubụng.Lànước,thứcăn,tấttật.Hắnmở cửa sổ phòng vàngồi lên bậu cửa.Khi ýmuốnđingoàimà quá dữ thì hắn sẽ nhảy xuống vỉa hè và chỉ cần vàibướctrênphố,phốxálúcnàycũngtốiđen,đennhưmực.Ánhsángcủacâynếnbâygiờkhiếncáibónghắnkéodài trênnềnnhà,chạyrấtxa.Hắn lạiquayvàođinằm,cầukhẩnChúa làmchongàymớimauđến,làmchocáiđồnghồchạymaulên,hãy

thươnghạiconđiChúa.Đếnlượthắnkhámphárarằngđêmthìchạychậmhơnngày.

Tất cảkể từđây chỉ còn làmộtnỗihoàiniệmbất tận, càngngàycàngkịchphátgaygắt.Bạnnóigìthìnói,nhưngmộtthànhphốlớn,nó làcáigìđókháchẳn.–Quay lạiđiem,quay lạiđi,cùngvớichiếcváytrắngtinhkhôicủaemvàdảiruybăngtrêntóc.Quaylạiđiemvớihaivìsaolonglanhtrongmắtem.Hãyvềvớianhđi,vớihaiđứaconyêucủachúngtatrêntay.

Mộtsựphatrộnlẫnlộngiữahammuốn,ănnănvànghingờ.Bịnămthángtànphá,bịrượucồngặmnhấm,hắnđãkhôngcònnhìn ra là hắn sẽ có thể bắt đầu lại từ đâu. Hắn từng cómộtngườivợvànhữngđứacon,tấtcảcũngtựanhưhắnđãcócôngănviệclàmvàcáinhàxíđượccọrửasạchsẽ.Vàmộttínhcáchtồi.Vợhắn, cũngcó tínhcách tồikhôngkémgì.Ấy thếnhưnghắnchắcvẫnphảiquỳgốitrướcnàng.–Quaylạiđiem,quayvềđi. Hắn nhữngmuốn có thêmmột cơmay nữa, để phục hưngtìnhyêucủacủacảhai.

Mộtônggiàbậtho.Ôngtakhạcđờmvàrên.Saunhữngtiếngrên,thìôngấybịngạtthở,bịthiếukhí.Khiấythìhắnchợtnhớđếnthờihắncònbé.Hắncóthóiquenlàmnhữngtráibóngbằngbọngđáibò.Sauđó,hắnđậpchúngđếnchếtbằngcáchsútthậtmạnhchochúngsìhơi.Ônggiàkiacũngsẽkếtliễuthôi.Ôngnộihắnhovànói: -Thằngbốmàyđãbántrangtrạicủanórồi,đểnghetheonhữngý tưởngcủamẹmày.Thằngcontrai thìcũngyếuhènhệtnhưthằngbố.

Vừaho,ôngnộivừagọiaiđó.Khôngthểbiếtđượclàai.Hắnthấyôngđứng lênvàbướcđi,mộtcâyđènnến thắpsáng trêntay,đivềphíanhàxí.

– Ôngnộià,hãydùngbôđi.Đừngrangoàisươnglạnh.

Ông già không đáp lại lời hắn. Ông tiếp tục bước đi, dángngười cứng đơ, trịnh trọng, mà không thèm bám vào ai hết.Phẩmcách.Ôngnộihắncóthểnóivềphẩmcách.–Nhưngôngchưabaogiờ có ý tưởngxâynhàvệ sinh trongnhà cả.Ôngđãdựngmộtngôinhàgỗnhonhỏ,cạnhnhàlớn.Ôngchếttronglúcthanphiềnvềsựyếuhèncủanhữngngườikhác.Cũnghệtnhưbâygiờ,nhiềunămsau,ôngcònquayvềđểkhiểntráchsựyếuhèncủahắn.

Bênngoài, trong lúcngắmnhìnnhữngvì tinhtú, thìhắnđãnghĩđếnchahắn.Nhữngsựkiệncómốiquanhệkhông ít vớilànsương lạnhcủamànđêm.Một lờikhuyên thuởxưavề thờitiếtbênngoàimàhắnkhôngbaogiờcóthểquênđược.

– Chớcóthòđầutrầnrangoàinhé.Hãyđộimũvào.Kẻnàođiđầutrầnngoàitrời làđánhmấtlươngtri.Bởimũđãđượcsángtạo ra từ thời đứcChúaTrời của chúng ta để cheđầu cho conngười.Vàmỗingườiainấyđềuphảiđộicáimũcủamình.Concómũcủacon.Vànếunhưbốchoconthìđólàđểconđingoàitrờimàđầumìnhlạikhôngđộimũ.

Hầunhưhàngđêmhắnmơ thấy chamình cứ tiếp tục rỉ rảnhữnglờikhuyêncủaôngvớihắn.Hắnthấyôngnhắmnhứcáccâuchữ,hệtnhưcungcáchmàmẹhắnthíchnhắmnhứmộtláthuốclá.Hắnthứcgiấcvàkhôngsaongủlạiđược.Hắnsuynghĩ.Vàdocứđàođầusuynghĩ,hắnnhậnrahắnđãsuốtngàyđểđầutrần,bởikhirờikhỏinhà,hắnquênđemtheomũcủamình.

Nhữnggiọngnóiồnàomớilạtrànngậpcănnhà.Lũtrẻcãicọnhau. Lũ trẻ kêu gào. Lũ trẻ và vẫn là lũ trẻ. Các bà mẹ củachúng,họkhôngbaogiờđồngý,cóthểbởihọlàchịemgáicủanhau.Chuôngnhàthờđiểmmộtlần,hailần,kêugọiconchiênđi lễmi-xa. Giọng nói của ông nội vang lên bắtmọi người imlặng.Tấtcảđềuvânglời.Cănnhàlấy lạiđượcsựvuinhộncủa

nó.

Hắn đã ghi nhận tất cả, ghi lại cả hình ảnh. Tất cả nhữngkhuônmặt,tấtcảcácgiọngnói.

Tấtcảnhữnggìkhôngcònnữa.

Hắnchỉ còn lạimộtngười em trai, nó gáy to vàmiệng luônlẩmbẩmtronggiấcngủ,ởphòngbêncạnh.Cáirăngcuốicùngphảinhổđi.Mộtđứaemtraiđãkhônggiữlạicáimũrơmcũkỹcủa mình, chiếc mũmà cha chúng đã mua ở chợ, để cho nókhôngbaogiờrangoàitrờimàkhôngđộimũ.

Thờigianphảiởngoài trờiđãbắtđầu,mộtcáimai trênvai,lênđườngrađồng.

Đólàmộtconđườngrấtdài,màhắnthấyhìnhnhưmỗingàylạingắnđi,dầndầntheođộlớncủahắn.

Sau đó là con đường đến trường, bắt đầu từ cửa cổng. Conđườngấyhìnhnhưchẳngbaogiờkết thúc,chođếntậnlúcchỉcònlàmộtlốimòn:vàhắnmỗingàylạitỉnhdậy,lớnlênđểnhìnthấymọithứthunhỏlại,trongkhiđóthìmặttrờivẫnluônluôncaonhưthế,mọcởđàngđôngvàlặnởđàngtây,nhưnglạikhôngbaogiờcùngmộtmặttrờicả.Nósinhravàchếtđiđểlạisinhrahoàntoànmớimẻ,thếnênkhôngphảilàcùngmộtmặttrời.

Vàmặttrờiấylàmkhôhéomọithứ,làmkhôhéotráitimconngười, làmkhôquắtthịtdahọchođếntậnxươngtủy, làmkhôhéohọchođếntận lúchọchết–vàthờigiantrôinhưthếđấy,êmáivàhoangdã,đơnđiệuhệtnhưmộtquảngtrườnggiànuacứcốgắngđểkhỏibịsụpđổ,nhưthểđiềuấylàkhôngthểtránhnổi,nhưthểngàylạitiếpnốingày,cùngvớinhữngchiếcrăngđãđượcmàinhọncủachúngđểnghiềnxémộtmẩuđời,đểlạitrênmỗimiếngcắnnhữngmầmmốngcáichếtcủachúngta.Vàcáichếtlàđiềutồitệnhấtcủacơnhạnhán.Làchuyếnviễndutồitệ

nhấttrongtấtcảmọichuyếnviễndu.

Hắnsuynghĩđểgiảitrí.Đểgọicơnbuồnngủquaylại.

Chúngtarađờitrênmộtmiềnđấthoangdã,nơimàtấtcảđềubịkết tộingay từđầu rồi.Mặt trờihoangdã.Mặt trờiđốt cháylương tri của chúng ta trong khi những cơn mưa thì giật đổnhữngcọcrào,chỉđểlạidâythépgai,đểconngườilạitiếptụccó việc làm là dựng lại hàng cọc rào khác, với cùng lượngdâythépgaiấy.Vàngườitachỉvừamớidựnglạixonghàngcọcràothìlạiphảinhặtcỏgà,nhổtậngốc,nhổsạchrễ.Loàicỏdạimọclêncùngvớimưa,nhữngcơnmưamàhọđãnàinỉvớiđấngTốiCaobiếtbaonhiêu.

Anhấyđãkểchotôitấttậtnhữngsuynghĩnày,vàosánghômsau.Vàanhcũngnóivớitôi:

– Chínhvìthếmàanhkhôngbiếtliệunêntiếptụcrađihayởlạinữa.Anhtinrằngkểtừbâygiờthìchuyệnđókhôngcònquantrọngnữa.Bởithờigianđãănmòncáimũrơmcủaanh,bâygiờlạiăncảchỗmàanhđãđểlạiSaoPaulo.Emcóhiểuanhkhông,hảTotonhim?Anhđãtrảlờitheođúngýcâuhỏicủaemchưa?

5

Nelocontraitôiđãbáochotôibiết:

– Bàấytựđậpđầuvàotường.Concólẽkhôngbaogiờcóthểtinđượcbàlạikhỏeđếnthế.Đólàdotrăngđấy.Trăngtrònvànhvạnh.Tườngrunglên.Chỉchútnữathôi,cảngôinhàsẽsập.Chỉlát nữa thôi con sẽ bị khâm liệm chôn vùi dưới nhữngmảnhngói.Concóthểlàmđượcgìđây?

– Bàấy.Bàấy.Bàấy.– Aivậybố?Bốđangnóivềaithế?– Bàấy.Bàchủấymà.Mẹcủatấtcảcácngườiđấy.– Mẹđãlàmgìhảbố?– Bàấyđãđậpvỡcáichaimàbốđểtrongphòng.Cáichaiấy

là của các thợ làm công nhật. Bố cũng buộc phải thanh toánthảmhọanày.

Thảm họa. Với ông cái gì cũng là thảm họa hết. Tôi tự nhủrằngmìnhphảigiảithíchchoông:

– Điềumàbốgọilàthảmhọaấythìchỉnênnóilàsựsuytànthôi.

Nhưngôngsẽkhônghiểuđâu.Vàthậmchídẫuôngcóhiểuđinữathìchuyệncũngchẳngthayđổiđượcgìhết.

Nhữngngườiđànông(họgồmhaingười)đanglàmviệctrêncôngtrườngđốidiện,cùngvớinhữngthợphụcủahọ.Trờibắtđầuđổmưa.

– Ông chủơi, đến giờhâmnóngngười rồi. Chúng tađãướt

đẫmrồiđâynày.

Chắcchắntấtcảbọnhọđềuđãnghethấy,bởicánhcửathôngraphốđểngỏ.

Bốđãbăngquacănphòng,taycầmnhữngmảnhthủytinhvỡ.Ôngbướcramảnhsânđầybùn.Ôngsẽđinémnhữngmảnhchaivỡấyởnơimàkhôngaicóthểgiẫmlênbịđứtchân.Cáinhànàylúcnàocũngđầytrẻcon.

– Đồđiếm.Đồđểu.– Tôihẳnsẽthíchđượcthếlắmđấy.Làmđiếmcòntốthơnlà

làmvợmộtgãđànôngthảmhạinhưanh.

Bọntrẻkêula.

– Mẹơi,đểsaurồihãycãinhauđimẹ.Chúngconbịmuộngiờrồi.

Bàbắtđầulànhữngbộđồngphụchọcđường,tronglúcmiệngvẫncứcàunhàu.

– VìtìnhyêucủaChúa,mẹơi.Mẹsẽkhônglạibắtđầuchứhả.-Tôinói.

– Mày lúcnàocũngđứngvềphíaôngấy.Aicũng thấyrõ làmàykhôngsốngởđâyvàmàykhôngbiếtchuyệngìđangdiễnracả.

– Bốlàmviệcliêntục.Bốkhôngrượu,khôngchègì.– Khótinlắm,ôngấychỉlàmviệcthôiư.Ôngấychỉtoànđi

uốngcachaçathìcó.

Ôngvàobếp.Tìmchútgìđóđểăn.Chẳng thấygìcả.Tấtcảđềuđãănrồi.Ônglấymộtquảtrứngvàđemrán.Némbộtsắnlêntrứngvàđemcảchảođếntậnmảnhhiênphíasau.Bọntrẻđãvộivàngđiđếntrườnghết.Tôivặntoâmlượngđài lên.Tôikhôngmuốnnhữngngườihàngxómnghe thấybấtkỳcâunào

chúng tôinói trongcănnhànày.Hômquacũng thế,ngàynàocũngcùngmộtchuyện.Thằngemtraitôinóivớitôi:-Anhbiếtemnghĩgìkhông?Emsẽchẳngbaogiờlấyvợđâu.-Tôiđãcườingất.Kểcũngbuồncườikhinghemộtthằnglỏiconnóiranhữnglờinhưthế.

Tôivàophòngvàsắpxếplạiquầnáo.Tôisẽtrởvềnhà.Nhànàođâynhỉ?Junco.Sốngđộcthâncònhơnlàcóbạntồi,mộtcâungạnngữđãnóithế.Chavàmẹ,misẽtônkínhchứ?Tôisẽởlạichừngmườilămngàyvớihọ.Vàđây,vớicảhaingườiđấy.Bướcrónrén,nhưthểđangđitrêntrứngvậy,mẹbăngquagianbếpvàdừnglạitrướccửathôngrahiên.Sữngngười.Mẹnhìnquavaibố.Dongồiquaylưnglạinênbốkhôngbiếtcóaiđóđangquansátcáimàmìnhđangăn.Ôngchỉnhậnrakhiđứnglênđểđilấycốcnướcuống.Ôngnóicáigìđótôikhôngnghethấy.Tiếngmàtôinghethấyvàilátsau,đólàmộttiếngngã,tiếngđộngcủamộtcơ thể đổ sõng soài trên nền đất. Và những tiếng kêu. Nhữngtiếngkêuđấy.Tôichạytới.Bàđãkịpđanggượngdậy.

– Bốvừanệnchomụtahaicái tát.Màynhìnxemmụtađãlàmgìbốnày.-Bốchìachotôixemnhữngvếtrănghằnsâutrêncánh taybố.Mộtchiếcgiàyvảibayvùvàrơi trúngmặtbố.Mẹchạyvềphíacửaravào.Bốlaotheomẹ.Còntôithìlốibướctheohọ.

Giấcmơcủabố,đólànhữngđứaconluônquâyquầnquanhmình,dướicùngmộtmáinhà:mộtlầnbốđãnóivớitôithế.Đâylàmột lờimời: -Hãykiênnhẫnvớimẹconđi.Đầuócmẹconkhôngvữngvàngcholắm.

Bâygiờchínhtôinóivớibố:-Hãykiênnhẫnđibố.

Nhữngcâuchữthoátracứnhưthểkhôngphảitôiđãthốtrachúng.Chắcphảilàcủaaiđókhác–cóthểlàmộtthiênthần.–Cóthểlắm.

– Bốmẹsẽcứcãichửinhautrongsuốtphầnđờicònlạisao?Haingườiđãgiàcảrồi.Chúaơi.

Bốkhôngnghetôi.Ôngchẳngnhìnthấytôinữa,lẫncảmthấybàntaytôiđặtlêncánhtayông.

Mẹđãbiếnmấtkhỏitầmnhìncủachúngtôi.Chúngtôiquayvề.Tấtcảmọiôcửasổđềuđanglấmlétdòxétchúngtôi.Còntôithìnóithìthầm,từtốn,vàrấtbìnhtĩnh.Sựbìnhtĩnhlạlùngnàyđôikhixâmchiếmkhắpconngườitôi,chínhxáclàtrongnhữngthờikhắctuyệtvọngnhất.

– Đã đến lúc bố mẹ nên tìm ra một cách sống mới thôi. -Thiếuchútnữathìtôiđãthốtra:mộtcáchsốngýnhị,phùhợp.Nhưngíchgìđâukhinóivềsợidâychãovớiaiđómàngườiấylạikhôngmuốntựtreocổchứ,hoặckhôngthểtựtreocổ,dokhôngcònđủsứcđểlàmviệcấy.

– Mụchạymấtrồi,nhưngsẽquayvềthôi.Đếnkhiấythìbốsẽgiếtmụta.

– Bốà,cólẽtốthơnlàbốmẹnênchiataynhau.Sẽlàtốthơnkhi…

– Bốgiếtmụấy,bốthềvớiconlàbốsẽgiếtmụấy.Chẳngcógiảiphápnàokhácnữađâu.Phảigiếtchếtmụấythôi.

Giết chếtmẹ và sau đó tự vẫn hả bố. Điềumà tôi vẫn luôngờm,thìbâygiờtôilạimong.Chavàmẹ,misẽtônkínhchứ?Lạivẫnchưaphảilàđêmnaymàtôisẽngủđược.Tôisẽnghĩđếnlũtrẻ.Aisẽchămsócchúngđây?Chúngchỉcònbaanhemthôi.Nhưngaisẽchấpnhậnnuôidạychúngchứ?–Điềuquantrọng,mộttrongđámchịemgáiđãnóivớitôi,-đólàchúngtacómộtgiađìnhrấtquâyquần. -Chúng tôi,nhữnganhchịem.Tôiđãđáplờichị:-Chỉvìmộtlýdođơngiảnlàkhôngaitrongchúngtacótiềncả. -Chịđãnói: -Nelocómà.–Vâng,đúngthế.Nhưng

anhấyởxa.Xalắm.

– Bốcóthểraơnchoconmộtviệcđượckhông?– Connóigìhả?Ôngđãnghe thấy tôinói,ôngchắcđãbìnhtĩnhrồi.Chỉcần

ông lại tiếp tục làmviệc và tìm lại được sự bình an trong tâmtưởng.Liệutôicóthểđềnghịôngraânđiềunàyđượckhông?Cónênnóivớiôngđiềuđókhông?

– Đừnguốngnữađibố.– Chínhmẹmàyđãnhồinhétvàođầumàyđiềuấyhả,đúng

không?ChúalònglànhơilàChúalònglành!

– Bốlạibắtđầuuốngrồi,phảikhông?– Bố chưa bao giờ do uống rượumàbỏ bê công việc cả. Bố

chưabaogiờlàmhỏngmộtchuyếnđinào.Bốkhôngbaogiờmờiaimộtvạibia.Thếmàbâygiờmụấy…

Lạitiếptụcmộtcâubáohiệunữa:

– Bốgiếtmụấy.Mụsẽđivàotrướctốinay.Chúngtôiđãđếncôngtrường.Cảtôinữa,cũngướtđẫmnhư

chuột.Vàtồitệnhất:tôimuốnuống.Chỉthiếuchútnữalàtôinóivới bố điều đó. Chỉmột chút nữa thôi thì tôi chắc sẽmời ôngcụngly:cứtheotìnhtrạngcủaônglúcnàythìchẳngcònlàmgìđượcnữa.

Ôngralệnhchoquâncủaôngxuốngkhỏigiàngiáo.–Tadừnglàmviệcthôi.Hômnaydừnglàmviệcthôi.

Lúcnàoôngcũngnóithế,luônnhắclạihailầncùngmộtthứ.Lũnhócchorằngôngđãbịđóngkhungtrongcănbệnhnày.Còntôithìbắtđầutinrằngbệnhcủaôngcòntệhơnthếnhiều.Chavàmẹ,misẽtônkínhhọchứ?Suynghĩ,đólàmấtngủ,cónguycơbịmấtđilươngtri.

– Bâygiờ thìmàynhìn thấychuyệndiễnranhưthếnàorồiđấy.Phảisốngởđâythìmớibiết.-Ôngnóivớitôi,vừanóivừađicùngvớingườicôngnhânvềphíaquánrượugầnđấy.Tôibiếthọsẽlàmgì.Nhưngtôikhôngbiếtông,ôngsẽ làmgì,khimàôngsaymèm.

Khôngphảichỉcóbađứamàtôinóitớiđâu.Chúngtôinhữngmười hai đứa. Số phậnnào đang chờ chúng tôi đây, chúng tôimườihaiđứamàkhôngcóchacómẹbêncạnhchúngtôi?

Tôiquaytrởvềtrêncùngmộtconđường,đitheonhữngbướcchâncủamẹ.Tôisẽđembàđicùngtôivàingày.Đólàgiảipháp.

Nelocontraitôiđãkhiếntôinói:

– Bàđãthôiđậpđầuvàotường.Bànằmngủgụcdướiđất,dobịkiệtsức.Bàtrôngcóvẻnhẫnnhụccamchịu.

Từ đây đến Inhambupe là bảy dặm đường Sao Paulo thì bamươi dặm phố tôi đã không bao giờ bị lạc trong bất kỳ dặmđườngnàoNelocontraitôitôiđãnhậnđượcmộtláthưcủanóngàyhômqua…

TôiđãđưaNelocontraitôiđếnInhambupeđểgiữmộtlờihứachúngtôiđãđếnđótrênmộtchiếcxebòcủabốNelocontraitôiđãđidạovànóđãbị lạc tôiđã tìmthấynógần trạmxăngcủakhách sạnRex tôi đã nện chonómột trận đòn ba lần bảy haimươimốtSaoPaulocónhữngconphốgấpbalầnkhoảngcáchtừđâyđếnInhambupeNelocontraitôikhôngbaogiờbịlạc…

Nelocontraitôigửitiềnchotôi từhaimươinămnaynótrợgiúptôimàkhôngbaogiờtôicảmthấyxấuhổvàsợhãinhưcáingàyhômđóởInhambupeNelocontraitôiđãkhiếntôinói…

– ChamàycầnnhữnglờikhuyêncủamàyNelocontraitôiơichamàyđãđếnmứcdùngchấtđộcngườiđànôngnàykhiếnmẹchếtvìphiềnmuộn…

– Khôngđâumẹơi.Bốkhônglàmthế.Đólàchúcủaconđấychứ.

Cácanhemtraicủa lãoấy thìvàocùngbèvới lão thôiNelocontraimẹơichỉcóconmớiđemlạiýchíchomẹ…

– Connhớ,mẹơi.Concònbétí.Nhưngconnhớmà.Cảđờinó lúcnàocũngnói rằngmộtngườiđànôngchắccó

thểnóichuyệnđượcvớiChúaNelocontraitôiđấylạithêmcáchđểnóivềmộtngườiđànông…

Tôingửithấymùihoacủathờixaxưa:hoahồng.Hoahồngđủcácmàu,đủcácmùihương.Mùibấccháy trêndầu, tronghốctường.Mùi cơ thểZoïa, người chịhọ của tôi.Mùinhữngngườiđàn ông đầm đìamồ hôi từ đồng về, hệt như những kẻ hànhhương.Tất cảđềuchếtđêmnay, vớimộtngườikhôngbaogiờdậynữa.

Nelocontraimẹơichamàyđãkhôngcònđầuócminhmẫnnữakểtừkhilãoấyuốngthứthuốcđộc.TừđâyđếnInhambupecùngmột số những khu phố nhưBahia Sao Paulo thì cách bamươidặmhãyđếnđónmẹ…

Tôikhôngbiếtbàđãlôithứđóởđâura,tôinóivềthuốcđộcấy,bốđãkhôngbaogiờuốngthứnày.Chínhemtraicủabốmớidùng,nhưngchuyệndiễnrađãtừlâurồi.Nhữngconngườiđượcsinhracùngmột thứbột,chắcmẹđãnghĩvậy.Thếnênngườinàyphảilàmhệtnhưngườikia.Cachaça.

HãynóichomẹhayNelocontraimẹơirằngliệuchăngđấycóphảilàcuộcđờimộtngườiđànbàmàsuốtcảđờiphảichịuđòncủachồnghãyđếnđónmẹđi…

Ôngđang ở trongngôi nhà thànhphố, đanghấphối. Trongphòngđợicủacácvịthánh.Nhữngngườiđànbàvàlũtrẻđangkhóc.Mộtđứacontrai,támđứacongái.Chútôiđãchẳngbaogiờ

gặpmayhết.

– Bốơi,tạisaobốlạikhôngkhóc?– Bốrấtmuốnkhóc.-Ôngcụpmắtxuống,tôinghĩlàôngxấu

hổ.–Kẻnàomàkhóc,chịuđớnđaumột lần thìsựđauđớnsẽgiảmđitứcthì.Kẻnàomàkhôngkhócthìtoànbộnỗiđaubuồncủamìnhbịchèngiữtrongcổhọng.

Mùingười chết,màungười chết.Mặt chú tôi giốngnhưmặtcủamộtconcócvậy.

– Bốơi,quayvềđi,hãysốnglạiđi.-Zoïanói.Một lễmi-xa hàng năm ở thánh đườngNotre Dame duBon

Secour.MộtchuyếnđihàngnămđếnthánhđườngNotreDamede laChandeleur.Một chuyếnviếng thămcủađấngChúaTrờitrongnhà thờBonneMortởBahia.Một cây thánhgiá trêncaocủavùngnúilẻ,phíađằngsaunhà.Nhữnglờihứađãcứuđượcchútôi.

TôibẹovàođùiđầylôngtơcủaZoïa.

– Emcũngmuốnđiđếnđó.– Điđâucơ,hảcậulỏi?– Emmuốnđivớichị.– Imngayvàkhócđi,đồtrẻranh.Nelocontraitôiơihãythươngmẹconđingườimẹkhốnkhổ

củaconđếnđâyđi…

Hãyxátộichochúngcon,Chúaơi,

Bằnglòngthươnghại,

Hãyxálỗichochúngcon,Chúaơi,

Sựácđộccủachúngcon,Chúaơi.

Nướcthánhtrongcáicốcmàôngđãdùngđểuốngthuốcđộc.Cây thánh giá bên giườngngủ của ông.Hình ảnhSacréCoeur

củaJésustrongtayông.

– Quỳxuốngđicậulỏi.Thàchếtcònhơn,

Thàchếtcònhơn

LàxúcphạmNgười.

– EmmuốnđếnCandeias.Emchưabaogiờđếnđó.– Immiệngvàcầunguyệnđi.– Nhưngchị,chịđâucócầunguyện.– Chịđangkhóc.TôikhôngmuốnnữaTôikhôngmuốnTôikhôngthểNelocon

traimẹơiđókhôngphảilàmộtcuộcsốngđếnđâyđi…

Bốđãđóngcâythánhgiá.Ôngquétvemàuxanhlơ.Chaxứđãbannướcthánh.Lễrướcđãrakhỏinhàchúngtôivàđãđiđếntận nhà chú tôi. Ông ấy, bố tôi, ôngmộtmình hì hục vác câythánhgiátrênvai.Thithoảngôngdừnglạiđểthở.Còntôithìtôinhắmmắtlạiđểkhỏiphảinhìnthấymáuđangchảytrênđôivaixơtướpcủachúấy.Chúngtôiđãhátnhưnhữngkẻhạnhphúc.Chúngtôiainấyđềucómộtdảiruybăngnhỏ,cũngmàuxanhlơ,buộcquanh cổ. Trêndải ruy băng ấy có viết:KỷniệmchuyếnthămNotreSeigneurde laBonneMortdeBahia.Chúng tôiđãmời(bốđãmời)tổchứctiếnhànhmộtbuổilễmi-xadướichâncâythậptự.Chúađãcứurỗichútôi.

– Mẹnày,thựcrathìchúấybịsaohả?– Nhữngcámdỗ.Mộtngườimàlàmđiềuchúấylàmthìchỉlà

dobịquỷdữcámdỗthôi.

NelocontraicủamẹơimẹviếtnốtnhữngdòngnguệchngoạcnàyđểgửiđếnconnhữngtintứccủamẹvàcùnglúcđểhỏitintứccủaconCondạonàythếnào?TốtlắmmẹhyvọngthếỞđây

tấtcảmọingườiđềuchẳngcóchuyệngìnhờChúađấyChacủaconđãuốngthuốcđộcNelocontraicủamẹchuyệnnàylàmộtsựkiệnbuồnthêthảmnhấtHãythươngmẹcủaconđiconMẹchưabaogiờđòihỏiconđiềugìhếtđâylàlầnđầutiênhãyđếnđónmẹđiConlàngườiduynhấttrênđờiHãylàmđiềunàyvìbàmẹgiànuavàđángthươngcủaconđiMẹxinconđấy…

Tôitiếnlạigần.Tôicốgắngkhiếnbàbìnhtĩnhlại.-Mẹà,mẹnhầmrồi.Đókhôngphảilàbốđâumà.

Bàđẩy tôi ra.Lẳngcho tôimộtcúđấmdữdội,hệtnhưmộtngườiđànông.Cúđấmđóđãđậuđúnggiữatrántôi.Tôitránhraxa,vừađivừaxoalớpdađỏửngcủatôi.

NelocontraimẹơiMẹcómườihaiđứaconmàcứnhưthểmẹđãchẳngcóđứanàohết.

NhờChúamẹđãcóconnhờChúa…

Bàbỗngimbặt.

Bịđuốisức,tôigiảthiếtlàdoquámệt.

Trongbếpthìtiếngồnàocũngđãlắnglại.Chiếcquantàichắcđãđượcđóngxong.Hãyđếncănphòngnàyđi,đếnđi.Còncómộtcôngviệckhácđangchờconđấy,đếnđinào.Chínhconsẽđảmnhiệmviệcấy,chứkhôngphảibốđâu.

Ônghovàkhạcrađờm.

– Bênngoàicóaigọiđó.Conraxemlàaiđi.– Chẳngcóaicả.Chỉ làgãFêléđangđứngtrênsânnhàthờ

thôi.

Tiếngồnlạibắtđầuvanglên.Ôngđangđóngđinhrồi.Vàogiờnhưthếnàytrongđêm,nếuđóngtrượtcáiđinhthìngóntaytalãnhđủ.Tôikhôngđủcanđảmđểbướcvàođó.Tôihãinhữngchiếcquantài.Tôisẽmấtngủnhiềuđêmliềnkhitôinhìnthấymộtchiếc.Cònkhủngkhiếphơnkhicỗquan tàiđãđượchoàn

thành.Khăndrapmàuđen.Chínhcáiđómớigâyhãi.Nóimộtcách chính xác hơn: thứ khiến tôi sợ nhất.Một tấmdrapmàuđen.Tạisaolạilàmộttấmdrapmàuđenchứ?Bannãytôiđãđimua,muachịuđấy.Tôivácnóđitrênphố,nhưthểđấylàmộttấmdrapmàu trắngvậy.Khi tôiđingangqua thìmọingườiainấyđềubỏchạy.Tấtcảđềusợtấmdrapmàuđen,đólàsựanủidànhchotôi.

Cònông,ôngvẫncònchưabiết.Ôngkhôngbiếtrằngbàấy(bàchủ,bàmẹcủatấtcảcácngười)sẽphảilàmmộtchuyếnđidài,màcóthểbàsẽchẳngbaogiờtrởvề.Tôisẽlàngườicậnvệdanhdựcủabà.Đólàgiảipháp.

Nelocontraitôiđãkhiếntôinói.

– Nàyanhbạn,khinàothìnótớithămbốmẹnóhả?– Chắckhônglâunữađâu.Khitakhônghềđợithìnótới.– Này,ôngkhốt,đâylàsốtiềnmàcậuđãhỏitôi.– Cámơnnhiều.Tôisẽhoàntrảanhngaykhicóthể.– Nónằmtrongtayngườiđángtinmà.Khicậuviết thưcho

Nelo,hãynóirằngtôigửilờichàonónhé.

Ônghả,ôngkhôngsợ.Ôngcóthểđóngmộtcỗquantài,ghimvàođótấmdrapmàuđenởphíatrên,vàthậmchícònngủtrongđócảđêmliền,trongchiếcquantàiấymà.–Nhữnggìthuộcvềconngười, thì lũ súc vật khôngăn chúngđâu.Ông sẽ vẫn cònnghĩthếtrướckhichìmvàogiấcngủ.Ôngđãđóngbaonhiêucỗquantàirồinhỉ?Đãbaonhiêulầnôngxoaxoahaitayvàonhau,mộtkhi tácphẩmđãđượchoànthành,mãnnguyệnvìđãthựchiệntốtmộtcôngviệc?VịthánhJosephlàthợmộc.Chúalàthợmộc. Còn ông, ông thuộc những người gọi cái chết là bà hàngxóm.BàhàngxómtốtbụngMariacủatôi.BàhàngxómZépha.Nhưngôngsẽchếttronglúcnói:-Nếunhưcómộtthứtrênđời

màtôikhôngquenđược…

– Thôi nào, ông hãy nhìn mình đi. Ông đang đứng trướcgươngđó,hãytựngắmmìnhđi.

Ôngvẫncònchưabiết,nhưngôngsẽbiết:chínhônglàngườiphảithanhtoántấtcả.Cáctấmvánvàcảhốhuyệtmộnơinghĩađịa.

Tôi nghe thấy tiếng ông ngáy, ngồi bệt trên nền đất, đầungoẹosangmộtbênvai.Đãđến lúcphải tìmracáchxử trí,vàchắcchắnlạirơivàotôithôi,tôivốnđãkhôngdínhdánggìđếnviệcnày.Tôiphảinóichuyệnvớiôngthịtrưởngthànhphố.Giađình–thìrõràngrồi,chínhôngấysẽphảiđưachúngtôiđi.Từđâyđếnmộtbuổiđêmcònsâuthẳmhơn,cònđêmhơncảđêmnữa,đêmđenngòm.

Bốho.Làmviệcvàho.Ônghútquánhiềuthuốclá.Hútthuốcvàuốngquánhiều.

Hãynóiđimẹ:-SựbanphướccủaNgười,mẹthânyêuơi.Hãynóiđi:-ChúaTrờitháptùngmẹ,nóiđinào.

– Bàta.Bàta.Bàta.– Bốđangnóivềaivậyhảbố?

6

– Aiđãlàmlớpvảiliệmnàyvậy?– Làmgìcóvảiliệm.– LòngChúanhântừ,đấngTốiCao,Chúalònglành.– Orapronobis– Chưa bao giờ có chuyện người trong họ hàng chúng ta bị

chôncấtnhưvậycả.

– Thếthìđâysẽlàngườiđầutiên.– LòngChúa…– Nhữnggìđãdiễnra,đấylàbởikhôngcólấymộtngườiđàn

bànàotronggiađìnhcómặtđểlàmkhănliệmcả.

– Thếmẹmàyđâu?Bà ấy không có ở đây sao?Để chomộtthằngcontrai…

Mẹtôiấyhả.A,mẹtôi.Hãyquênbàấyđi.

– Tôi,tôithìthếnàocũngđược,nhưng…Cácchúcácbác,cáccôcácdì.Anhchịemhọ.Họhàngthân

thích.

Họđềumuốnbiết loạivảinàođãđượcdựkiếnđể làmkhănliệm, hệt như ngày xưa họ đã từngmuốn biết liệu những tấmdrap của tôi làmàu trắng hay in hoa. Họ bước vào nhà và đithẳngtớicácphòngngủ,rồisauđóđilụclọiđámnồiniêusoongchảotrongbếp.Tòmò.Chuyệnphiếm.Đámngườiấyngỡrằnghọđãchếthếthoặcđiđâuđóvàúòa,họlạiởđây.Cỏdạiư?CóthểlàNelođangnóivềchínhlớpcỏdạiđóchăng?Cỏgà.Làmơn

chobiếttênchúnglàgìnhỉ?GiađìnhCỏgà.

– Thếđãmởvalicủahắnrachưa?– Rồiạ.– Hắnđãmanggìvềhả?– Chẳngcógìcả.– Khôngthểcóchuyệnấyđược.Tôikhôngthểtinđược.– Chúcóthểđixemtậnmắtmà.– Tôirấtmuốn,nhưng…“Câycỏdạiđượcsinhracùngvớimưavàphảinhổchúngđi.”

Phảinhổhết.Cậutháchđốtớ/Thìtớtựvệ/Hãymàirăngđi/Răngbịsâurồi/Răngtớchắclắm/Cậuchotớnhé[20].Nhổsạch.Nỗi đớn đau, kẻ phạm tội, sự điên khùng, chết đột tử. Lại hồisinh. Kẻ nào không có bánh mì trong nhà hắn thì nhìn thấyngườinhàkhócvàmấtlýtrí.Lýtrí.Bốơi:lươngtricủaloàingườichỉbámtrênđầusợichỉmỏngmanhthôi.Chỉcầnchútvachạmnhỏlàkhiếncho…

Kếtthúcvớinhữngtiếngkêugàovẳngtớitừnhàtùvànỗisợhãihùngcủatôiphảiđiđếnđó,đểtôibịviêntrungsĩnệncho.–Nóitohơnnữađi,Alcinoà.-Hắnđãkêulênbênbậucửasổ.Nóitonữađi,Alcino,đểátnhữngtiếngkêuấyđi.GãFêlégàotướngở cửa nhà thờ, trong khimột người đàn ông đang bị nếmđòntrongnhàtù.Chúngtôigiảtảngchẳngbiếtgìhết:câychùynặngmộtkilô.Ởnơichúngtôiđangđứng,chúngtôicóthểđếmđượcnhững cú nện, mặc dù có bài thuyết giáo của gã điên khùngAlcino. Silent night.Giờ học tiếngAnh, từ xa, TrườngQuốc tế.Tôi đã đếmđược chừng nửa tá cú chùy trênmỗi bàn tay. Cácngườinghenày:mộtđứatrẻđangbịđánhnhừtử.Nóđãkhôngvâng lời cha nó.Một đứa trẻmà hắn là cha củamười đứa trẻkhác.Hắnđãăncắpmộtcongà.Đólàmộtgãdađen.–Chủng

loạibẩnthỉu.–Dìtôinói.–Mộtthằngdađentrângtráo.Sauvụnày,cóthểhắnsẽtutỉnhlại.

GãdađentênlàTiago.Mớihômquathôi,hắncòncoitôinhưmộtngườianhem.Chỉbởivì tôiđã thanhtoánchohắnmột lycachaça.

– Anhhả,anhlàmộtkẻmaymắnđó.Anhđãđượchọcđọcvàhọcviết.Anhđãtìmđượcmộtcôngviệcmà…

Hắnchìachotôixemđôibàntayhắn,trướckhinắmlấycáncâygậychơibi-a.

Tôiđãthanhtoánchohắnmộtlycachaçanữavàtôicũnggọimộtlychomình.Ởquêtôi,ngườitatrưởngthànhsớm.Chỉcầnvậnchiếcquầndàithìchẳngaihỏituổitáccủabạnđâu.

Đôibàn taycủahắn:bamiếngphồngrộp to tướng trênmỗilòngbàntay.Hắnnóiđólànhữngvếtchaisạn.Buổisáng,ngaytừlúcrấtsớm,hắnđãphảicầmcáncuốccánmairồi.

Cánmai,quaithớtcốinghiềnbột,xẻngvàcuốc.Bavếtphồngrộptrongmỗibuổisáng.

– Khôngphảingàynàocũngtìmđượcviệcmà làmđâu.Tôiđãgặpmaykhitìmthấyviệclàmnàyđấy.

Tôi đã đếm đến tậnmười. Không còn cách nào để tiếp tụcđếmnữa.Mườicú.Chínhvàohômnayđâymàcácvếtphồngrộpsẽvỡra.Mườiđứacon.Ngàymai,sẽphảitiếptụccầmcáncuốcnữa,lạithêmmộtlầnnữa.

Canthiệpđểgiúphắnbằngcáchđếngặpôngthịtrưởng,đólàđiềutôicầnlàm,trướckhiđềnghịxeôtô.Alagoinhas.Mườilămdặm đi vàmười lăm dặm về. Có người nói chỉmười bốn thôi,nhưngkẻkháclạinóinhữngmườisáu.Trênđườngđi,tôichạmmặtviêntrungsĩ.Đượcnhẹngười.Kếtthúcnhiệmsở.Cảngườianhtađổmồhôiròngròng,hệtnhưmộtconlợnmàcảngàychỉ

luẩnquẩntrongcáichuồngcủanó.Mộtcôngviệcnhọcnhằnđóchứ.Baonhiêucútấtthảyhả?Thườngthìchừngmộttá.Mộttácúchùyphảiđậptrênmỗitay.

– Vànhấtlàhômnaytôikhônggặpanh,chỉmộtlầnthôivàtôimuốnanh…

Trung sĩ, khẩu súng nòng dài 38 li. Ngay giữa trán ư? Vàongực?Vàobụng?Vàolưng?Trướchếthãyđểtôiđưamẹtôiđếnmột…

Khôngphải làmạo từ giống đực đâu. Phải là giống cái chứ.Mộtngôinhà…

Congáicủangườiquácố…ngườivợcủa…Ngườimẹcủa…

Nếu như tất cả chúng ta ai cũng có nỗi đau khổ của riêngmình,thìnỗiđaukhổcủaanhta,đólà…

Lươngtricủaconngười,đólàmột…

Ông thị trưởng nóimộtmình, trong lúc đi vòng quanh nhàthờ.Cảôngấyư?Vàbâygiờ,điềugìsẽdiễnrađây?Tôitựmìnhlái xe. Thế còn bà ấy thì sao? Ai sẽ chăm sóc bà, trong suốtchuyếnđi.Chỉcótaytàixếcủatòathịchínhthôi.Hắnđangngủà?Không,chẳngaingủcả.

Cónhữngtiếngkêuvẳngđếntừquánrượu.Nhữngtiếngkêukhác:

– Không,Nelo ơi. Vì tình yêu của Chúa. Không.Hãy tha lỗichotôi,Nelonhé.Tôiđãkhôngcốtìnhđâu.Mộtchuyệnbậythờicontrẻ.Tôisẽcầuxinmộtbuổilễmi-xachoanh.Không,đừnglàmthế,Nelo.Hãybuôngtôirađi.Vìsựtốtlànhchomẹcủaanh.Vì linhhồncủachatôi.Vì tìnhyêudànhchođấngTốiCaocủachúngta.

Ô đúng rồi, là Pedro đang kêu. Ô đúng thế, là Pedro đangkhóc.Vâng,đúngthế,làPedrođangvòđầubứttai.Vâng,đúng

thế,làPedrođangmấttrí.Vìđiềutốtlànhcủatấtcảmọingười.PedroInfante.

Ôngthịtrưởng:

Ngàymai,ngườitrungsĩnày,tôisẽlàmnúngthếcủaanhta.Ngàymai,tôisẽchotrảinhựakhuquảngtrường.Chođốnnhữnggốcmevàsửasangtạodựngmộtkhuvườnởgiữaquảngtrường.Ngày mai, ngày mai. Tôi sẽ cho sửa những máy bơm để hútnước.NướcgiốnghệtnhưnướcởItaparica,nhữngngười làmởPetrobasđãnói.Hútnước.Tôisẽbỏtoànbộtiềntúicủatôira.Chínhphủkhôngchogìđâu.Trung-sĩư?Tấtcảmọingườihãyvàovịtrícủamình.Trung-sĩư?Chúngtacầntiếpviện.Trung-sĩư?HãyđếngọiquânđộiởAlagoinhas.Nếunhưhọkhôngmuốnđếntrợgiúp,thìhãyđếntậnSalvadorđi.Trung-sĩư?VuaPhápđãmách tôi rằngngười tamuốn lậtđổ tôi.Đámkẻ thùcủa tôimưuphảntrongsựtĩnhlặngcủamànđêm.Trung-sĩư?Nhanhlên,nướckiệu,nướcđại.Mặttrờilênkhiếnchomànđêmbừngsáng.Trung-sĩư?Ngườiđànôngnàylàđồrácrưởi.Mộtgãđồng-tính-luyến-áiư?

– Ngườitađãđếnnóivớitôirằngconngườiđãđếnđượcmặttrăngkiađấy.-Mộtgãtrongkhutrồngtrọtnói.

– Phỉnhphờđómà.-Mộttêntrongthịtrấnlêntiếng.– Tôichỉtoàngặplũđiênkhùngthôi.– Vàocáingàymàmộtgãnàođótựnhiênmuốnvĩđạihơncả

đứcChúa,thìngàyđóchắcsẽlàngàytậnthế…

Gãlàmởkhutrồngtrọtđãcườitủmtỉm,rấthàilòng.Vìlẽhắnhoàntoànđồngtình.

Cảbốcũngmỉmcười:chiếcquantàiđãđóngxong.

Khinócònnhỏ,Nelocontraitôiđãnói:

Tráiđất thì tròn,phẳngphía trênvàphíadưới, tựanhưmột

tráicam.Conhả,điềuconmuốnlàđượcđikhắptráiđất.

Còntôithìđãnói:

Khôngaicóthểnóiđượcmộtđiềunhưvậy.Chẳngaibiếthìnhdángtráiđấtnhưthếnào.

Nelocontraitôiđãnói:

Conngười,nhucầucủahọ,đólàđượcsống.

Còntôithìđãnói:

Nhưng hiện giờ hả? Liệu có những lúcmà tất cảmọi ngườikhôngsốngkhông?Mẹđây,mẹlàngườisống.

Nóđãnói:

Phảinăngđộngđểsống.

Nóđãnói:

Thếgiớilàmộtchiếcxebò,nótiếnlênphíatrướcbằngcáchlănđivàrênsiếttrênmộtcáitrục.

Còntôithìđãnói:

Thếgiớikhôngcótrụ.Nóbấtđộng.

Nóđãnói:

Tráiđấtquay.

Còntôithìđãnói:

Nếutráiđấtmàquay,thìtấtcảmọingườisẽngãxuốngđất.

Nóđãnói:

Tráiđấtquayrấtnhanh.Chínhvìthếmàkhôngaingãcả.

Còntôithìđãnói:

Nếunhưthếgiớiquay,tấtcảmọingườihẳnsẽbịchóngmặt.

Tôiđãnghĩ:tráiđấtquayhệtnhưbàntaycủamẹ,đangkhuấychiếc thìa gỗ trong cái chảo, để làm xà phòng. Chất sút ăn dacộngvớinước.Xàphòngđượcsửdụngđểgộtgiặtquầnáo.Vậy

đểgộtrửatâmhồnthìsửdụngcáigìđây?

– Nếumộtconrắnmổanh, thìhãy lấymuốiănđắp lênvếtcắn đó. - Ông dược sĩ đã giải thích cho tôi. – Và ngay khi cơnchoángquađi,hãyuốngmộtlycachaçaphavớiiode.

– Vàthếlàđủsao?– Đúngthế.Nhưngtôikhônghànhnghềnữa.– Saothế?– Bởivìtôiđãkhôngcóbằngcấp.– Thếnếunhưnócắnvàolươngtricủatôithìsao?Bố,mẹbịphả-phả-phả…

Phải đưa mẹ đến - Ở Alagoinhas. Đó là nơi gần nhất.Alagoinhas.

Bốđểýđếnđiềuconnóichứhả?Bốnghethấyconnóikhông?Mẹđãmất…–Độtngộtđó.Rấtđộtngột,mãimãi.Ôngđãhiểuđiềutôimuốnnóivớiông.

Thếnênôngđáp:

ConcóthểchắcchắnrằngTráiđấtquay.

Aihảbố?Aiđãnóichobốngheđiềuấy?

LàJésus-Christđấy.

7

Buổi họp giới thiệu Lời phán xét Cuối cùng. Dẫu sao thì đócũnglànhữnggìxảyđếnvớitôi.Quảngtrườngđôngcứngngười,tựanhưmộtngàyphiênchợhoặc lễ thánhSainteMissionvậy.Vàtôi tựhỏi từđâuđếnmànhiềungười thếvàtạisao.Ôngthịtrưởngđòiđưaranhữngbiệnpháp,trướckhilũgàtrốnggáylầnthứba:-Trungsĩ!

Thậtnhói lòngkhinhìnông tađangbấn loạn, luốngcuống,chínhthế,làôngấy,ngườivốnluôntửtế.

– Hắc ín.Họ sẽ phết hắc ín lên tôi. Quết nhựadính lên tôi.Hãyvấylênhọđi.Trợcấp.Nổiloạn.

Viêntrungsĩđãbiệttămrồi,điẩndướigầmgiường,nhữngkẻxấumiệngnói.Vàtôiđãkhôngcóthờigianđểbáotrướcchoôngthịtrưởngrằngchẳngcógìxảyracả.Ởđâychỉcómộtđámđànông và đàn bà đi quanh quẩn, trầm ngâm, như thể họ khôngquenbiếtnhau,nhưthểainấychẳngcógìliênquanđếnngườikhác.Ôngthịtrưởngtiếptụcrốnglên:

– Bọnhọainấyđềuđược trangbịvũkhí.Tôi thìnhấtđịnhkháng cự đấy. Chống Chúa Jésus sẽ không thể lấy được sứcmạnhcủatôi.Tôikhángcự.Trungsĩà!

Nhưngkhôngphảinhữngcâunàyđã theo tôi trênđườngđiđâu.MàchínhlànhữngcâucủagãAlcinoFêlé:

Taphủthânxácmibằngđámdâybuộcchó

Dướilớpđấtsétmassapéthuộcvùngđấtcủata[21].

Đếnđinào,tasẽchomichiếcáochoàng.

Misẽcảmthấykhônglạnhvàkhôngnóng,

Sẽkhôngcònđauđớnlẫnhàihùng.

Đếnđinào,tasẽchomichỗtrú.

Bảytấcđấtsẽlàgiườngmingủ,

Đờimisẽsâuthẳmhơnnhiều.

Đếnđinào,tasẽchomichiếcáochoàng.

Mưarớttrêncao,mưagàotrênhoa,

Tỏahươngthơmnồng,tấmđắpnhẹngườiđeo.

Đếnđinào,tasẽchomichiếcáochoàng.

Conđườngtatheo,đếntậnđoạncuốicùng,

Đếnđi…

VùngĐấtẤyYêuTôi

– Mẹconmìnhsẽđidạo. -Mộtcâu trả lờicó thểmangđếnmột sự thật hoàn toàn, có khi chỉmột phần, hoặc cũng có thểtuyệtđốichẳngnóilênđiềugì.Liệubạncógannóidốimẹcủabạnkhông,mẹruộtcủachínhbạnđó?

– Đidạoư?Chúngtađangđidạoởđâuvậy?Nhữngcâuhỏi.Suốtcảmộtđờichỉtoànlànhữngcâuhỏi.Con

đãởđâuchođếntậnlúcnàyhả?Conởvớiai?Conđãlàmnhữnggì?Chớcógiảithíchrốirắmnhé,nếukhôngconsẽbịmẹchỉnhmạngsườnđấy.

Bấtkỳcâutrảlờinàothìtrướchếtđềulàmộtlờinóidối.Bàđãchưa bao giờmang tạp dềmà bị dính lòng trứng vàng cả, bàchưabaogiờcótấmtạpdềnào.Ngườidânởnôngthôn:lànhữngngườinhưchúngtôivốnđã,đangvàsẽmãimãinhưthế.Nhưngtôinhớlàbàcóchiếcgiàyvảitrongtay.Mẹhứavớiconsẽngủtrongsuốtchuyếnđi,mẹhứavớiconchứ?Nhưvậythìchúngtasẽđếnnơinhanhhơn.Nếumẹmuốnthìhãycầunguyệnchútđi,đểgọigiấcngủđến.Ghếbăngcũngêmđấy,tiệnlợichomộtgiấcngủngon.Tựađầuxuốngđimẹ.Hãyngủđi,ngủđimẹ.Hãynghỉngơiđi,chặngđườngchỉkéodàivàigiờthôi.Mìnhđangđidạo,đúngthế,mẹconmìnhđangđidạođấy.Đikhỏinơiđó.Bịcơnlũkéođi.Trờikhôngbancánhchorắn,chínhvìthếmàchúngtabịcơnlũkéođi.Vớivậntốcsáumươicâysốgiờ,donhữngổgà.Sauđóthìtốthơn:chỉcònchútnữathôichúngtasẽđếnđoạnđườngnhựa.Gầnthôi.NgaytrướckhiđếnInhambupe.

Cơnlũđãlàmbậttungnhữngcọcràovàbâygiờkéotheomẹtôi,vàolúcgiữađêm.Nhữngdòngnướcnàyđiđâuư?ĐổrasôngInhambupe.ThếsôngInhambupeđổrađâu?Rabiển.Mẹtôisẽbiếnthànhnàngtiêncá.Tôiđãluônluônthấyrằngbàcómộtcơthểcủanàngtiêncá.

– Tạisaoconlạikhôngtậumộtconngựaduyệtbinhhả?Connày làmột con chuyên chạynước kiệu, với cái yên cứng queođếnkhủngkhiếp.Mẹsẽphátốmkhiđếnnơimấtthôi.Mẹđãbắtđầucảmthấychóngmặtrồi.

Bànôn lên chân tôi. Bị choáng váng. Bà luôn cảm thấy cơnbuồnnônđó,từnămnàysangnămkhác,trướckhi ít lâubụnglạicăng tròn lên.Nhữngđứa trẻ.Cứnămmộtđứa.Vàđứanàocũng thế, chuyện thật khủng khiếp. Bố thường nói: - A, ngườiđànbànày,vớinhữngcơnbuồnnôncủacôta…

Liệucóphảimẹlạimangbầulầnnữakhôngnhỉ?Tôihạkínhcửasổvàđểmặtmẹchìarangoài.Gióthổikhiếnchonhữngthứmẹnônvươngvàoquầnáotôi,hắtlênmặttôi,chỗnàocũngcó.Câycốicứchạyvùvù,hệtnhưnhữngvếtsángbạclấplóa.Miễnsaotấtcảtrôiđithậtnhanh.

– Đáng tiếc là hôm nay mẹ đã không chơi. Hôm nay chắcchắnthếnàocũngvềconngựa.

Nelo,anhtraicủaemơi,tiềnmàanhgửivề,bàấyđềunướngvàochơibicho[22]: trongnhữngôvuôngkỳcụcvàtrảtiềnbằnghối phiếumà chúng chẳng bao giờ kết thúc. Em đã từng nhủrằngsaukhitrảtiềnxongchiếctivi,thìbàsẽdịubớtđi.Đừngmơ nhé. Khi mà anh chậm gửi tiền về, bà ấy vò đầu bứt tai,khôngbiếtphải làmgì với tất cả các chủnợcứđến réoở cửa.Chính ông già phải tự xoay xở để sắp xếp lại trật tự trong giađình,ônggiàkhốnkhổ,chínhôngphảichạyđônđáotìmnhững

côngviệclặtvặtđểsống,hômnaychỗnày,ngàymaichỗkhác,ông nhảy vào làm ngay mỗi khi tìm thấy việc. Còn bà thì đãchẳnggiúpgì,lạicònđòihỏi.Suốtđờibàchỉtoànđòihỏivàluônmiệng nói rằng đấy là một gánh nặng chết người đối với giađình.Lúcnàocũnglàcãicọ,hếttrậnnàyđếntrậnkhác.Tiềnmàanhgửivềthì tiêutanthànhkhói,khôngainhìnthấymàusắcchúngnhưthếnào.Cóthểnóiđólàtiềnbịrútphépthôngcông.Emthấythươnghạinhữngđứaem.Chúngđóilắm,anhNeloạ.Cólẽanhphảitậnmắtnhìncảnhcùngquẫnbầnhàntrongcáinhànày.Bốthìthanthântráchphận.ÔngnóirằngviệcchuyểnnhàđếnFeiradeSantanađã làđiềubấthạnhlớnnhấtcủađờiông.Ôngđãchẳngbaogiờhiểunổi.Ôngsẽchẳngbaogiờcóthểhiểuđược.

– Bốbiết đó là gì không, khimộtngười đàn ông không cònkiểmsoátgiađìnhnữa?Conđãnghehếtnhữnglờiphànnàncủabốrồi,ôngbốgiàkhốnkhổạ,ngượchẳnvớinhữnggìbốnghĩđấy.Vàconthấybốcólý.Tấtcảmọingườiđềucólý.Chínhthếgiannàymớilàbấthạnh.Chínhcáithếgiớinàymớichẳngđánggiágì,bốnghethấyconnóichứbố?

Khôngphảilàtráiđấtđangquay,màlàđầuóctôiđangquaycuồng đây. Như thể tôi đang bước đi lảo đảo vì đã uống quánhiềuvậy.Buồnngủ, lo lắng,mấtngủ.Vànhữngcơn rung lắckhôngngừngcủachiếcôtô,vớibangườingồitrong:bàấy,tôivàanhtàixếcủa tòa thịchính,ngườinàyđếnvà trưngrabộmặtcàucạugớmghiếc,nhưngdù sao cũngđãđến.Đúng làđã rấtmuộnthật.Khổthânanhta.Vắthếttấtcảngầnấy,éplấynướcvàphụcvụnhữngngườimớiđến,cónghĩalànhữngngườiphiêulưusẽđếndựđámantáng.Vùngquêtôikhôngcónhữnghàngcọ[23].Quê tôi cónước cốt của cỏ gà.Của “suc”,nhưngườinơiđâyvẫnnói thế.Thuốcđộchàngđầu.Thếđãbaogiờbạnngửi

thấymùinôncủachínhmẹbạnchưa?

– Tabuộcphảilàmmọithứmộtmình,-bàphànnàn.-Chẳngaigiúpđỡtacả.Khôngmộtđứanàotrongđámcongáicủatacókhả năng giặt cho ta đống quần áo bẩn và cho ta những nếpquầnáosạchsẽđểtathaycả.Thếlũcontraiđãđihọcrồiư?

Chínhlúcấythìtôithựchiệnđiềumàlẽratôinênlàmtừlâurồi.Tôigiữchặtlưngbà,tôinhẹnhàngnângngườibàlên,đểbàchỉnhđượcvị trí tiện lợinhấtbêncửasổxehơi.Bà lạibắtđầuthanvãn:-Tađauđầuquá.Chắclànósắpsửanổtungrồiconạ.Conđưamẹtớibácsĩchứ?Mẹthấyngườikhôngổnchútnàohết.

Bàtuônrahếtnhữngcơnđaucủamìnhtheovậntốccủamộtcơnlũ:đaugan,đauruột,đauthận,đautim.Hơnnữatựnhiênbàlạicònbịmùnữa.Chẳngaiđểýmàpháthiệnrađiềuấycả,làbàđãbịmùrồi.Bàđãkhôngsaoluồnđượcchỉqualỗkimnữarồi,-vàtalạicònphảikhâuváhếtchỗnày.

– TasẽviếtthưchoNelo.Nóphảivềđâyđểđưatađikhámbácsĩ.VậytạisaoNelolạikhôngbaogiờđếnđâynhỉ?

Độtnhiên,chínhtôilạicảmthấymộtcơnđaudữdộibấttận.Trong tâmhồnư?Bà đã nhìn thấy anh ấy chết rồimà bà vẫnkhôngtinvàocáichếtấy.Bàkhôngthểgiếtchếtgiấcmơđẹpđẽcủabà.Chắcchắnlàthế.–Trướckhiconđánhthứctadậy,tađãcómộtcơnácmộngkhủngkhiếp.Tađãmơthấynóchết.Thựcsựkhủngkhiếp.Nelohãycònquátrẻ.MongđấngChúaTrờibanchonósốngnhiềunămnữa,đấylàtấtcảnhữnggìtacầuxin.

– Này, anh bạn ơi, đừng chạy nhanh quá thế. Bà già khôngđượckhỏelắm-Tôinóivớingườitàixế.

– Chínhvì thếnên tôimớiphải chạynhanhmà.Tốthơn làđếnđóchothậtnhanh,anhkhôngnghĩthếsao?

– Ông ngoại Ioio hả? Là ông ngoại phải không? Mình đang

trongxejeepcủaôngngoạiIoioà?

– Khôngphảiđâumẹ.Chúngtađangngồitrongxecủatòathịchínhmà.

– Thếà.Nótốthơnmộtcáixebòđấy.Conbiếtchứ,mẹkhônghốitiếcnhữngchuyếndulịchngàyxưabằngxebòđâu,chúngchẳngbaogiờkếtthúc.

Thờikỳcủanhữngconngựa.Tôilạctrongnhữngngócngáchsâu thẳmnhất của thế giới. Trong suốtmột tuần liền, tôi langthangvậtvờhếtconhẻmnàyđếnconphốkhácở Inhambupe,khôngcó lấymộtxudínhtúi, trênmộtmảnhđấtmàkhônghềquenbiếtai.Mộttuầnliềntôiđợichiếcxetải,bởiconngựađưatôiđếnđóthìnóđãlẻnrakhỏivườnvàquayvềchuồngcủanó,một mình tôi. Người ta nói rằng nhờ phân và nước tiểu củachúngđể lạimàcácconvậtnhậnrađườngđi.Tấtcảchúngtađềulànhữngnôlệcủamộtconngựa,chodùchúngtacóđiđếnđâu.Hiệngiờngườitavừanóivớitôi:-Anhthấyrồichứ?Mọithứđãthayđổi.NgàynaychúngtacóthểrờiSaoPaulođểtrởvềđâychỉtrongmộtngày.Vàđiềuđólàđúngthật.Chúngtađãkhámphá ra những cái bánh xe và chúng ta chạy trên đó, hầu nhưngàynàocũngchạymàchẳngthèmthậntrọngchútnào:chỉcầnđếmnhữngcâythậptựnằmdọcđườnglàbiết.Nhữngcâythậptự.Cáccôcácchú.Anhemhọ.Chamẹ.Nhữngconngườiđãtìmthấysựannghỉdướinhữngbánhxe.Còntôithìcứkhôngngừngtựhỏi:Mọithứđãthayđổiư?Cáigìđãthựcsựthayđổiđây?

– Đãlâulắmrồimẹkhôngđếnđây,đếnnỗimẹthậmchíđãquêncảmặtmọingười.MẹrấtmuốngặpôngngoạiIoio.

– ÔngđangởSalvadorcơmà.Ôngđithămcongái.– Mộtđứacongáiư.Chớcónóichuyệnvớimẹvềlũcongái

nhé.

Mộtlầnbàđãnóivớitôi:-Mẹnhữngmuốnđượcsinhralàcontrai.

Chỉ lànóiđùa thôi, tôiđãhỏibà: -Tại sao thế?Đểcầmcánmaiư?

Khiấybàđãthổlộmộtđiềumàchođếntậnhômnaynóvẫnchấpchớitrongđầutôi:-Không,khôngphảivìchuyệnấyđâu.Cóvôvànngườiđànbàđãtừngcầmcuốccầmmairồiđóthôi.Mẹ thìmuốn làmđànôngđể có thể là ông chủvậnmệnhcủamình.Đibấtkỳnơiđâumẹthích,màkhôngphảigiảithíchvớibấtkỳaihết.

“Mộtđứacongáiư.Đừngnóivớimẹvềlũcongáinhé”.

– Mẹthựctìnhchỉmuốncótoàncontraithôi.Chúng tôiđanghoangmang trênnhữngchùmđànhồi.Trái

đấtkểtừđâykhôngcònquaynhưcáitrụccủamộtcỗxebònữa.Cuộcsốngđòihỏisựvộivã.Mẹtựađầuvàovaitôi,rồilạinhấcra.Bàbắtđầungọnguậyvà làmmình làmmẩy,đúngbộdạngkhimẹtựđậpđầuvàotường.Đólàlầnđầutiêntrongđờibàtựađầuvàovaitôi.Chúngtôithuộclớpngườithôlỗcổhủ.Chúngtôikhônghềbiếtđếnsựdịudàng.Nhữnggìchúngtôiđượcbanchohồicònbé,thìsauđóhọlạitừchốibantiếpchochúngtôi.Theoý tôi, đấy là do thiếu thói quen.Mày vậnquầndài hả?Thế thìmàylàmộtthằngđànông.Vànếunhưmàylàmộtgãđànông,thìmọihànhđộngcửchỉcủamàyphảicứngcỏi.Thôlỗ.Mạnhmẽ. Có tính cách. Việc làmột người đàn ông thì hệt như là vịthánhTrés-SainteTrinitévậy.

Bàbắtđầutựcàodamình.Bàcómộtsứcmạnhkhôngtưởng.Bàtựcàocấumìnhbằngtấtcảsựdữdộimàcácbàmẹđãlàm.Tôicốgắnggiữtaybà.Rấtchậtvật,nhưngtôicốgắng.Sắctháitrênmặtbàkhiếntôikinhhoàng.“Mộtđứacongáià.Đừngnói

vớimẹvềlũcongáinhé.”Hiệngiờ,tôilosợđiềutồitệnhất:bàsẽkhôngchịuđựngnổinữa.Tôiđọcthấyđoạnkết trênkhuônmặt bà. Thế nếu bà chết bây giờ thì làm thế nào đây? Sẽ làchuyếnquayvềđểtổchứcliềnhailễantáng.Điềuấycóvẻnhưđơngiản,nhưnglạikhôngđơngiảnchútnào.

Bịnguyềnrủabởichínhbảnchấtcủamình.Nămđứacongái,nămngườiđànbà,nămlầnbấthạnh.–Mộtconchimưngđãbậylênđịnhmệnhcủatarồi.-Tôinghethấybàlẩmbẩm,tronglúctôibắtđầucầunguyện,khôngphảilàmộtlờicầunguyệnbấtkỳđâu,-màcontraicảcủabà(Nelo,conyêucủamẹ)thườngđọctotrênnhữngcánhđồng,khinócònbé,điềuđãkhiếnmọingườirấtvui:Đừngkhóc,contraicủata/Đừngkhóc,bởicuộcsống/làmộttrậnđấubềnbỉ/Sống,đólàchiếnđấu.

– Nelo,contraita,tavẫncòndấuvếtđâynày.Conđãkhôngbaogiờbiếtbởitađãkhôngbaogiờchophépconbiết.-Viênđạnđã làmsướtbắpchânbà, lấyđimộtmẩuda thịt.Bàkhôngbịachuyệnđâu.Bàvẫncònvếtsẹođó.

Vâng,vâng,hãykểhếtđimẹ, tôi tựnhủ.Mẹkhông thểchếtmàkhônggiảitỏađượcsứcnặngnày.Nóvẫncònkhiếnmẹđaulắm,đúngkhông?

Đâykhôngphảichỉlàkỷniệmvềmộtphátsúngđâu.Đólàcảmộtcâuchuyệndài.Nămđứacongái,nămcâuchuyện.

Khinhìnsắcdiệnbàlúcấy,tôitựnhủgiờcủabàđãđiểm.Đãbaogiờbạntậnmắtnhìnthấycáichếtchưa?Trựcdiệnấy?Nóxấu lắm.Dướigầm trờinàykhôngcógìxấuhơn thế.–Hãykểtiếpđi,mẹyêuquýcủacon.Thựcrachuyệnđãxảyđếnnhưthếnào?

– Adelaïdeđangở trêngiường, vẫn còn chưa thaybăng.Nóvừasinhmộtthằngcontraihômtrướcđó.Nóđangchỉchomẹ

xemvếtđứttrênbụngmình.Nókhóc.Chínhchồngnóđãgâyravếtnày.Ghentuông.Ghenvớiôngbácsĩđãđỡđẻchonó,concóthấukhông.Mẹthìđanghãihùng,khihắnbướcvào,vừađivừanổsúng.Mộtviênđạnđãtrúngvàochânmẹ.Nhữngviênkhác,hắnđãgửigắmhếttrongbụngchịgáicủaconđó.

– Vậylàkhôngphảichịấyđãchếtkhisinhconư?– Ta đã nói chomi biết hết rồi. Không phải là do sinh con

đâu,khôngphải.

Nhữngcáitrụccủacặpmắtbàchắcđãhỏngrồi.Chúngkhôngcònquaynữa.Cóthểnóihaicáiđiểmtrêntròngmắtbàđãbịsỉnđivàmấthẳnđộsáng.Chúngcònnhìnthấygìnhỉ?Vậychúngcóthểcònnhìnthấygìchứ?

– Tấtcảnhữnggìtađauđớnđềutừđứacongáiấy.Mẹđãthuyếtphụcđượctôi.Chínhđiềuấylàđiềukỳlạnhất:

mẹluônluônthuyếtphụcđượctôi.Tấtcảmọingườiđềucólý.Đólàsựthậtthựcsự:tấtcảmọingườiđềucólý.

– Congái quá cốAdelaïde của ta. Congái ta.Mong saođứcChúaTrờidànhchonómộtchỗtốttrênấy.Tađãbáotrướcchonóbiếtrồi:hãycẩnthậnvớigãđànôngấy.Takhônghiểugìvềbản chất của đàn bà cả. Nó không yêu thằng đó, nó suốt đờitránhhắn,chođếncáingàytađãnóichuyệnvớinóvềđiềuấy.Có ích gì đâu cơ chứ?Ngày hôm sau nó đã biếnmất. Ba ngàyphải chịu đauđớn tủi nhụcnhưmột con vật. Do tất cả nhữngchuyệnấy, tađãchạyđônchạyđáokhắpnơiđể tìmnó.Tađãchạyđếnsởcảnhsát,đếnbệnhviện,đếnnhữngkháchsạn.Concóbiếtnóởđâukhông?Trongnhàthổđấy.Bịgiamhãmtrongmột phòng. Với ngay cả tamànó cũng không được quyềnnóichuyện.Bịgiamcầmvàbịđánhđập.Tađãquaylạisởcảnhsát,vàkểhếtmọichuyệnchoviêncảnhsáttrưởngnghe.Khiấyông

tanóirằngsẽgiảiquyếtổnthỏa.Trênthựctếthìôngtađãgiảiquyếtổnthỏathật.Nóđãtổchứchônlễởsởcảnhsát,bởinóvẫncònởtuổivịthànhniên.Trongsuốtphầnđờicònlại,nóđãphảichịunhữngtrậnđòn.Vàcàngbịđánhđậpnhiềuthìnólạicàngphảilònggãấy.

Nhữngcâuchuyệnxưacũ.Aitrongsốchúngtôilạikhôngbiếtchúng nhỉ, thuộc lòng và thuộc như những đầu ngón tay củamìnhđây?Nelo,chắcchắnlàanhấybiếtrõ.Vàbâygiờbàlạicoitôilàanhấy.Cóhàngđốngbímậtđốivớianhđấy,ôngkhốtcủaemạ, trongđáyhòmgiađình.Bà rốt cục cũngđãmởhòmra.Anh thấy không? Anh ngửi thấy mùi không? Anh nghe thấykhông?Tấtcảđềudànhchoanh,ởnơimàlúcnàyanhđanghiệndiện.

Chính vì anhmànhữngđợt chuyểnnhàbắt đầu, bởi anh làngườiđầutiênmởđường.Chúngemchỉnhậnđượctoàntintốttừanh.Tiasánglấplánhtỏaratừngôisaocủaanhđãkhiếnchonhữngđêmtànlụicủachúngemsánglên,dướichânchày,châncối,suốtđêm,đếnmứchaibàntayphátsầnđầychaisạnvàluônmiệngphànnànvềcuộcđời.Chínhlũcongáilàcằnnhằnnhiềunhất:

– Cứsuốtđờiphảicầmchàymàgiã.– Cứsuốtđờivớicáithùngtrênđầu.– Cứsuốtđờiphảinạosắn.– Cứsuốtđờiphảiđiháiđậu.ChúaTrờiđãnghethấybảnnhạccatilen,giaiđiệubuồnthảm

củamỗingày, củamỗi đêm.Cuối cùng chúng tôi đã biết rằngNgười là bà con của mình và rằng Người đang ở Feira deSantana.NgườiđãgọihaitrongsốcácemgáicủatôiđếnhoàngtriềucủaNgười.Mộthoàng triềuđầyánhsáng– thứánhsáng

củamộttrườnghọcQuốcgia.Haiemgáitrongthếgiớinàyhoanhỉ.Chúngtôibắtđầuhứa,bắtđầuhátrấttogiaiđiệucũkỹ:ĐấtđaicủaChúachắcchắnlàbạtngànvôkể,ởđóchắccóchỗchotấtcảchúngtôi.Không,khôngphảichỉcóchỗthôiđâu.Hơnthế:nhữngvùngđấtnàycónhữngthanhchắn,cóluật lệ,cónhữngđiềucấmđoán.Đấylànhữnggìchúngtôibiếtđượckhinhữngláthưbắtđầuđượcgửitớigiađình.Chúađangphẫnnộ:lũcongáibắt đầu thích yêu. Chúa dọa sẽ đuổi học chúng, Chúa khôngthíchnhữngđứa con gái chơi bời yêuđương. Tôi vẫn cònnhưnhìnthấymẹ,mộtláthưtrêntay,tránnhănlại,mẹlúclắcđầu,nửađaubuồn,nửacươngquyết.Mẹrấtbìnhtĩnh,chúngtôicũnggiảvờrấtbìnhtĩnhkhimẹnói:

– Chúngnósẽkhôngvềđâyđâu.Chínhmẹsẽđiđếnđấy.Rồisauđólàcáccon.

Quyếtđịnhkhôngdễdàng.Lýdo: làbố.Như thường lệ thôimà.

Đóđã lànhữngchuỗingàyhoảngsợ, lo lắng,bối rối, cãicọ,chíchóe.Vàbiếtbaolờihứahẹn.KhôngcóbấtkỳvịthánhnàođượcgợilênđểNgườicanthiệpgiúpchúngtôi.Tấtcảmọingườiđềumuốnrađi.Bốlàngườiduynhất.Hômtrướcngàyđibốcònvòđầubứttai,giậmchângiậmtay.Mẹnhấtđịnhkhôngchịunhảcáidựáncủamình.Tôichưabaogiờnhìnthấymẹcươngquyếtnhưlầnấy.Bànói:

– Ôngngoạiđãrútmẹrakhỏitrườngkhimẹviếtláthưđầutiênchomộtngườimẹyêu.Mẹkhôngthểchophépđiềuấy lạixảyđếnvớicáccongáicủamẹ.

Đúng thế, bà đã không cho phép điều ấy. Công lý đã đượchoàntrả.Chúngtôicuốicùngđượcởtrongmộtngôinhànhỏtồitàn trongmột conphố tồi tàn củamộtkhuphố tồi tàn, khôngnước, không điện, không cống rãnh, không phòng tắm.Mẹ đã

thuêngôinhàtronglúctintưởngvàosốtiềnmàanhgửivềmỗithángvàkhigiấybáolĩnhtiềncủaanhmàđếnchậm,thìđólànhữnglờithanvãnaioánđếnđộnhưkhôngbaogiờchấmdứt.Cả nhà sống trong nỗi lo lắng sợ hãi thường trực bị đuổi rađường.Thếlàmẹbắtđầurasứclàmviệctrênchiếcmáykhâu,trong lúc chờ ông già gửi đậu và bột mì từ trang trại tới. Thithoảngôngcũngđến,đểphànnànvềmọi thứ.Mẹcứ làmviệcđếnchết,tôinghĩrằngđólàđểkhôngnhânnhượngthôi,làvấnđềkiểuhãnhcánhân,sợthấtbại.Ấythếnhưngcảnhàtiếptụcsốngtrongmộtngôinhàtồitệhơncảngànlầnsovớingôinhàởnôngthôn.Điềuanủicủachúngtôi,đólàchúngtôicóthểđibộđếntrường,cónghĩalà,chúngtôicóthểđượcđihọc.

– Chỉcầnmộtđứacongáitrốnkhỏinhàlàtấtcảlũcònlạiđitheo.-Bàtiếptụcnói,trúctrắctừngcâumột,hệtnhưcáixeôtônàyvậy.Tôilạinóivớigãtàixếhãygiữbìnhtĩnh.Hắnchỉcómỗimộtcơnđiênthôi,đólàđisaochotớiđượcnơicầnđến.Chúngtôiđãđếnđượckhuđườngrảinhựa.Bốnmươiki-lô-mét tồi tệnhấtcủachặngđườngđãởphíasau.Đôikhitôinghĩchínhbốnmươiki-lô-métđóđãlàmlênsựkhácbiệthoàntoàn.–Kýứccủamẹvẫncònmuônvànđauđớn,Nelocontraicủamẹơi.Vẫncònđau lắm.Convẫncònchưabiết,điềumàmộtngườimẹ, trongsuốtcảđờimình,cứphảichạyđônchạyđáokhắpnơi,hệtnhưmộtmụđiên,đểcốgắngtìmkiếmlũcongáicủamình.Và lúcnàocũngnơmnớp,khôngbiếtkhitìmđượccácconrồithìliệuchúngcònsốnghayđãchết.Conkhôngbiếtnỗixấuhổ lànhưthếnàođâu,bởiconkhôngphảilàmộtngườiđànbàvàconcũngchưabaogiờcảmnhậnđượcnhữngdòngnướcmắtchạydàitrênkhuônmặtđỏbừng.Khuônmặttổmối.Tổmốicủathờigian.–Kiênnhẫnđimẹ.Chúngtahãykiênnhẫn,cầnphải thế thôi.–Đã đến lúc những câu nói trở nên vô tác dụng, tôi biết thế.

Nhưngtôiphảinóivớibàcâugìđây.Giờkhắcđớnđau.Tôicóthể làm gì để khiến mẹ bình tĩnh đây? Có thể đó là nhữngkhoảngkhắccuối cùngcủamẹ, chạy trênđường thì có íchgì?Cha,chồng,concái:nhữngcáirăngsâucủathờigian.Cơthểanhsẽkhiếnđấtthõamãncơnđói.Concóthểlàmgìđểmẹcómộtcáichếtnhẹnhàngđây?–Nỗixấuhổđãphảichạykhắpnơiđểtìmkiếmôngbácsĩ,ngườisẽnóiđượcđứatrẻđangởtrongbụngcon gái mình có phải là của người đàn ông đã bắt nó đi haykhông?

Ítrathìđứacongáiđóyênổn,đúngkhông?

– Dẫucóchuyệngìthìnóvẫncònsống.Vàlạiđượcđốixửtốt.– Thếthìchúngtasẽquênđiquákhứ.Chúngtasẽbỏmặctất

cảđimẹ.

– Cónhữngđiềumàtakhôngquên.Mẹthìmẹkhôngbaogiờquên.

Tôinhớchứ,đươngnhiênlàtôinhớ.

Nơiấygọi làMaragogipevàcáchđâynămtrămdặm.Chúngtôisẽchẳngbaogiờtìmthấynóđâu,bởichúngtôisẽkhôngbaogiờ dám phiêu lưu đến vùng đó. Sau khi đã dò xét, lục lọi, bịđánh,băngquanhữngchặngđường,chúngtôidừnglạiđểnghỉ.Đólàmộtcuộctìmkiếmvôvọng.–Cóthấymộtđứacongáiđiqua đây không, dáng vẻ thế này, ăn vận thế kia? Nó tên làNoemia. Noemia Lopes Cruz. Mẹ không sao đứng vững đượcnữa.Chỉtrongcómộtngàymàmẹđãđibộhaimươiki-lô-mét,trên con đường đến Irara. Tại saomẹ lại chọn con đường đếnIraranhỉ?Khi người ta khôngđịnhđượchướng, thì cứ đi langthangkhắpchốn,tấtcảcáchướng.Phảihếtsứcthậntrọngtrongtất cả các ngã rẽ, từng quả đồi, từng lãnh địa. Chính trongkhoảngthờikỳnàymẹbắtđầutrútmọitộilỗilênbố,mỗilầnbố

đến thăm chúng tôi bố bắt đầu phản pháo đả kích lạimẹ. Vàkhông có cáchnàođểbiết đượcNoemiađãđi theo conđườngchếttiệtnào.Maragogipe.Sáuthángsau,mộtngườiđànôngđếntrướcmặtchúngtôi,đemtheothôngtin.Hắnkhôngđếnđểanủichúng tôiđâu,mà làđểchấmdứtmộtgiaiđoạndài lo lắngvàtrăntrở.Đứacongáimàhắnđãdẫnđiđangmangthaivàhắncómặttạiđâyhiệngiờđểthôngbáohắnsẽtrảlạichochamẹcôgáiấy.Bởihắnđãnhầm.Hắnđãđemđimộtcôgáimàcôtakhôngcòntrinhnữavàhắnkhôngthểtiếptụcsốngvớimộtngườiđànbàđãtừngvấymáumìnhvớimáucủamộtngườiđànôngkhác,trướchắn.Hắnthậmchícònkhôngbiếtliệucôgáinàychỉcógãđànôngđếntrướchắnhaycònnhiềungườikhácnữa,đấychínhlàlýdomàhắnkhôngcảmthấyphảichịutráchnhiệmchocáiđangnằmtrongbụngcôgái–vàcáiấyđangbắtđầulớndần.Mẹđanglàmộtcáiốngquầntrênmặtbàn,mộtcáchkiênnhẫn.Bànghetấtcảmàkhôngnóicâunàohết.Khigãđànôngkiađãnóixong,bàđứnglênvàchỉthẳngngóntrỏvàogiữamặthắn.Đólàmộtgãcòntrẻ,lùntịt,danâusáng,máitócchảichuốtvàđượccắt ngắn. Hắn có vẻ là một gã cương quyết, dứt khoát, dạngngườikhôngbaogiờđemrắcrốivềnhà.Nhưnglầnnày,hắnsợvàngcảngười,mặtrúmróvàđầysợsệt,như thểhắnđãquênbéngchuyệnhắnđếnlàmgìởnhàchúngtôi.

– Màychỉlàmộtthằngconhoangthôi.–Đấylànhữnggìmàmẹ,vớingóntaykhôngchútthươngxótcủamình,xổthẳngvàomặthắn.Căngthẳng,gãđànôngquắtngười lạitrênghế,cóvẻnhưđang tự vệ trướcmột cúnện dữ dội chết người. – Và hơnnữa,taosẽnãmộtviênđạnvàochínhcáimiệngthốicủamày.-Hắnbịhạgụcbởicơnthịnhnộđánggờmcủamộtngườiđànbà(màchắcchắnhắnkhôngchờđợi),bànóivớihắn:“Màykhôngđượcmộtngườiđànbàđẻrađâu.Màlàmộtconbòcáiđẻramày

đấy”, và bà cứ lớn dần, khoác lên người những hình khối quỷquáighêsợtrướcmắthắn,gãđànônglúcnàychỉcònbétínhưhìnhhài củamột conchuộtnhắt,hắngiậtnảymình trênghế,nhưthểhắnhànhđộngmàkhôngsuynghĩ,phácmộtđộngtácrồibỏchạy.Dànhchoniềmbấthạnhcủahắn,đólàtôiđãđứngchặnngangcửa.–Hượmchútđã,-tôinói.–Chúngtasẽxemxétnhé,xemđiềugìsẽđượcrútraquatoànbộcâuchuyệnnày.

Hắnđãbịtrúngbẫy.Hắnởtrongtìnhthếtuyệtvọng.Thếnênhắnnóitớibácsĩ.Hắnmuốnnghelờituyênbốbấtkhảkhángvềdòngmáucủathằngbéhayconbéđangnằmtrongbụngemgáitôi.Mộtkhichứngminhđượcrằngđứatrẻấykhôngphảilàcủangườikhácthìhắnsẽtiếptụcsốngvớiemtôi.Hắnsẽđitớicùnglàcướinó,nhưngchỉởnhàthờthôi–điềumàtrênthựctếsẽgiảiquyếtổnthỏamọichuyện.Vớingườidânquêtôi,hônlễtôngiáomớilàquantrọngnhất.Hônlễdânsựchẳngcótácdụnggì.-Đólàviệc tối thiểucầnphải làm, -bàgià lên tiếng,việc tìmkiếmbácsĩcầnphảiđượcbànđến.-Vàvìchuyệnnàymàbàđãlênđường, trongmột chuyếnđi lầm lì, theogãđànôngkia vềnơithẳmxacủavùngMaragogipe.Tôi tựhỏikhôngbiếtđãcóbaonhiêulờithóamạ,lờixúcphạm,cụccằnthôlỗmàbàđemtheomình chúng cứ bị vướng trong cổ họng bà không sao thoát rađược.Bàphảiquayvềngayngàyhômsau,đượcmộtđoànngườitháp tùng: congáibà, chồngcủacongáibàcùngchamẹhắn,thậmchímộtđứaemtraicủagãđượcgọilàchúrểkia.NgườitakhôngbaogiờbiếtNoemiađãnóigìvớibácsĩ,nóichuyệnriêng.Chúngtôichỉbiếtrằngchínhôngtađãđềnghịcuộctròchuyệntrựcdiệngiữahaingườivàsauđóviếtđơnđềnghịxétnghiệmmáu.Tấtcảđềuđãkếtthúctốtđẹp.Bằngchứngư,emgáitôiđãcóđếntámđứaconvàtheonhưngườitanóithìđềudochínhgãchồngkiađãnóitoạcra.

– Vớitathìchúngchỉđểlạitoànnhữngphiềnmuộn.-Giọngbàlạilềdềcấtlên,thấmđẫmnỗibuồn.Bàkhiếntanghĩđếnmộtkhoảng thời gian thoáng qua trong quá khứ: vào lúcmà ngàyđangtàndầntừngchúttrênđườngviềnđỏphíachântrời.Trướchìnhảnhcủacuộcđờimàchúngtôiđãtrảiqua:mộtgiờdàiđằngđẵngcủabuổiniệmkinhtối.–Tađãđangchuẩnbịngủthìnghethấymộttiếngđộnglạ,tiếngđộngcủaaiđónhảyquacửasổ.Tađãngỡđólàmộttêntrộm.Tađếnxemphònglũcongái,chúngchắcphảingủtừ lâurồi.Tavẫncònbađứacongái,đấy làsuynghĩtứcthờicủatalúcđó.KhitavàođếntrongphòngthìnhìnthấyZuleïdeđangngồiquỳtrêngiường,với tayđóngcánhcửasổ.Tađãhỏinócóchuyệngìxảyra.Nóliềnđáplại:-Chínhlàđiềumẹđangnghĩđấy.Haiđứacongáikiađangngủhayđanggiả vờ ngủ, trong chiếc giường tầng của chúng. Zuleïde bướcxuốnghẳngiườngcủanóvàcứđứngtrântrânnhưvậy,ởgiữaphòng.Nócònnhắc lại: -Chínhxác làđiềumẹđangnghĩđấy.Nếumẹmuốngiếtcon,thìhãygiếtđi.Cònconthìkhôngmuốnnóidối.Haiđứakiabiếthết,bởihàngđêmchúngđềunhìnthấynhữnggìđãdiễnra.Chúngchẳngkểgìchotanghecả.Chínhđólàđiềumàtakhônghiểunổi:tạisaochúnglạikhôngkểgìchotanghechứ?

Gióbuổitốilạnhgiá,chúngluồnvàoquacửasổxeôtô.Trongxe,chúngtôirấtcầntạokhôngkhíthoáng.Bàđãnônhếtnhữnggìcóthểnôn,vấnđềbâygiờlàmùibốclên.-Nhanhhơnnữađi.-Giờ lại đến chính tôi đềnghịngười tài xế. Sao cho chúng tôiphảiđếnnơinhanhnhấtcóthể,saochođếnđượcđếnnơimàbàvẫncònsống.Tôikhôngthểmởtomắtdoquánhiềugió.Chúngthổibạt tóc tôiraphíasau,rồi thổi luồntừphíasautới,chúngnémtôixuốngrãnhcốngcủathờigian.

– Thếlàtađãnhắnchobốcon:hãyđếnđemconnhỏnàyvề

đi.Tôikhông thểchịuđựngđượcnữarồi.Kể từbâygiờ,chínhanhphảichămnomnó.Hãynhétmộtcáimaivàotaynóđi.Khibiết bố đến đón nó, con có biết nó đã làm gì không, con béZuleïdeđó?

– Ê,Dinanày,đợichútđi.Zilda,đếnđây.Cảbachịemgáiđihọcvề.Chúnghợpthànhmộtnhómnhỏ,

đitáchhẳnnhữngđứahọctròkháccùngtrường.

– Cácemđithẳngmộtmạchvềnhàchứ?–Zuleïdehỏi.– Đươngnhiênrồi.Saochịlạihỏithế?– Chị gửi lại những kỷ niệm của chị về gia đình.Những kỷ

niệmđẹpnhất.

– Thếchịkhôngvềnhàà?– Haiemhãynhìnnày.–Zuleïdechỉtaylênmộtthâncây.–

Cácemnhìnthấyconruồihoaấykhông?

– Cóạ.Nhưngconruồihoaấythìcógìđặcbiệthảchị?– Chảcógìđâu.Hãynóivớibốrằngvùngnôngthônnhàquê

ấy,đólàvũngthốinhé.

Nóđi xadần, chạymànhưnhảy,nhữngbước trúc trắc,hệtnhưmột đứa trẻ chơi nhảy lò cò vậy.Hai đứa em gái nó nhìnnhau,chẳngnóilờinào.ThithoảngZuleïdedừnglại,ngoáinhìnvềphíasauvàthốtlờigiãbiệt.

– Chịthậmchíkhôngđểlạichochúngemmộtcáiđịachỉnàosao?–Mộttronghaiđứakêulên.

– Chịsẽviếtthưvềchocácem.-Zuleïdeđáp,rồibắtđầubachânbốncẳngbỏchạy.

Mộtnămsau,nómớiviếtthưvề,từmộtnơigọilàPojuca,đểbáonóvừasinhhạmộtbégái.Nóđồngýđểmọingườiđếnthămnó.Cánhcửanhànósẽmởrộngđónchàotấtthảymọingười.Và

thậmchí,khiđứatrẻbiếtđứngvững,nósẽđưavềchàoanhemhọhàng.Đóquảlàmộtláthưvuinhộnđấy,vàkếtthúcnhưthếnày:hãynói vớibố rằngvùngnông thônnhàquê làmộtvũngthối.Chắcchắnrằngcácemgáinócònnhớcâunàyvàsẽcòncườibảlảvềnó.

Đángtiếclàláthưấychúngkhôngđượcđọc.Cảchúngnữađãđixarồi.Rấtxa.

Tiếngmôtơôtôgầmrúcũngkhôngtohơntiếnggầmrúcủamôtơtôi.Chạyđi,Totonhim,chạyđi.Miphảicứuđượcmẹcủami,bởimiphảicứusốngchínhmi.

Đó làniềmhyvọngcuốicùngcòn lạicủami.Yhọc,matúy,nướchãm,lờiphùphép,lờihứa,cáigìbăngquatrướcmặtmithìđềuphảicẩnthậnhết.Chiếcôtônàyxétanconđường,vàconđườngnàylạiđangvòxéchínhmivàquantrọnggìđâunếunhưchính con đường này xé toạc rốn, tim hay lỗ đít của đất nướcBrésil. Salvador, Bahia, đối với người dân vùng Bahia. Recife-Pernambuco đang nói với mọi người. A lô, alô, Sở loa phóngthanhđây.ĐàiTiếngnóiSertaođây,chúng tôisẽ tặngchocácbạnmộttrangâmnhạctuyệtvời,đặcbiệtdànhchothiếunữvậnváytrắngvàxanhlơmàlúcnàyđangdạochơitrênsânnhàthờ,taytrongtaymộtthiếunữkhácvậnváyhồngvàvàng.Cácmàusắcvànhữngbônghoacũngtrởnênphátđiên.QuỷXa-tăngcầukhẩn sự dung hòa, hắn đang sốt ruột dưới địa ngục. Salvador,thủ phủ của tình yêu. Chú ý, chú ý nhé. Chúa hôm nay nóichuyệntrênkênhtruyềnhìnhquốcgia,chúýnhéJunco,vàohaimươigiờtốinayhãybậthaimươimấycỗmáylênnhé.Chúasẽnóichuyện.Ngườicó tồn tạiđấy.ĐiềumàNgườikhôngmuốn,đólàcamkết.Mẹtôicầnnghe.

– Ô,khôngđâu,contraicủata,connhầmrồi.HãyhỏinhữngngườikhaitháccuốnSaintNomcủaTamàxem.Tađảmbảovới

conlànhữnggìhọlàmkhôngphảilàuổngđâu.

– Thếsốtiềnmàchúngconchochaxứ,cũngtrongcuốnSaintNomcủaNgườià?

– Đấylàvấnđềcủachaxứvàcủangườiđãsángtạoranó.– Điềuđócónghĩa làNgườinghe thấyconnói,ồxin lỗi, có

nghĩa rằngNgười, rằng Đức Tối Ưu kínhmến, rốt cục thì cầnphảinóithếnàochođúngđây?

– Mỗingườicócáchriêngcủamình.Nhưngtathíchhọtránhnóinhữnglờisỗsàng.

– ThếthìNgườitồntạithậtư?– Ta khoác lên mình mặt trời và mặt trăng, điểm tô cho

nhữngvì tinh túvàmangmột tiachớp trênmỗicánh tay.Conmuốnbiếtsựthậtthựcsựư?Talàquánquânquốcgiacủatấtcảnhữngkỳthituyểnhóatrang.ChắcchắnchínhvìthếmàngườitanóiTalàngườiBrésil[24].

Bàđãtựađầuvàovaitôi,lầnthứhaivàcũnglàlầncuốicùngcủađờibà.Bàđãđiđếnđoạncuốirồi.

– Mẹơi,mẹơi,conđãnóichuyệnvớiNgười.Bâygiờthìconbiếthếtrồi.

– Hãybìnhtĩnhđinào,-bànói.–Mẹđangmệtquárồi.Bàchìmvàogiấcngủ.

Bìnhmìnhbắtđầulódạng.Chắcphảitầmbốnhoặcnămgiờsáng.Chỉ látnữathôi, tôisẽbiếtgiờmộtcáchchínhxác, trongthànhphốcáctiểuthươngtừxađếnvàhọlúcnàykiểmsoátthờigian của họ rất hoàn hảo. Chúng tôi đếnnơi rồi. Đây là thànhphốđấy:một thếgiớinhữngcánhcửahàngmởravàđóng lại,một cuộc sống theo hai khoảng thời gian, mở ra và đóng lại,đónglạivàmởra,khônggìngoàihaiđộngtácnàycủathờigian.Khách sạn và nhà trọ bẩn thỉu dành cho đám con trai những

điềnchủđếnđâyhọctập,dànhchonhữngtàixếđếnđâynghỉngơi.Nămsáutrườngtrunghọccơsở,nhữngcánhcửamởravàkhéplại.Nhàthổbênphảidànhchoaithíchđến,bệnhviệnnằmbêntrái.Tôivẫncònchưabiếtliệunênđưamẹđếnbệnhviện,đếnnhàthươngđiênhayđếnnhàxácđây.Liệuđãbaogiờbạncảm nhận rõ hơi thở hổn hển của chính mẹ mình chưa? Rấtnhiềubàconhọhàngcủatôitrúngụtrongnhữngthịtrấnngoạiô,ởcửangõvàothànhphố.Họchiếmcảmộtkhuphố,họchắcphảidậyrồi.Họđầmmìnhtrongkhubiệtcư,bìbõmtrongcốngrãnh.Chẳngcầnphảiđixalắmđâu.Ngayởđâythôithìtacũngtìm thấy những người đến từ Alagoinhas, từ Bahia. Cuộc đờikhốn khó nghèo khổ, tôi khôngmuốn hai trăm năm hạn hánnữa,tôikhôngmuốnnạnđóikéodàimộtthếkỷnữa.Nhữngconngườinhàquêđứngxếphàng trước cửanhà củanhữngngườinhàquêhiệnđangsốngở thànhphố.Khungoại vi làkhubẩnthỉunhất,lộnxộnnhấttrongkhắpcáckhuphố.Ởđây,mọithứgiốnghệtnhưởFeiradeSantana.Tôibiếtrõlắm,bởitôiđãtừngsốngởđó.

Điềuanhnghĩlàdosựđiênkhùngcủaanhtạorađấy.-Gãgáccổngnhàcứutếđanggàgậtvàdửngdưng,buồnbãvàbẳngắt,hình như đã nói với tôi như thế.Một thế giới toàn những conngười buồn bã.Một thế giớimang chính xác bộmặt của tôi. -Nhưtôiđãnóivớianh,-nữytávớikhuônmặtmỏngvàcốnén,giấucặpmắtmìnhsaucặpkính.Mảnhkhảnh,tựanhưlớpthựcvậtsốngtrongbồnvậy.

Nhữngđườnggânhằnsaulànda,hệtnhưmẹtôi.–Giámđốcvẫncònđangngủ.-Côtathôngbáochotôibiết.Còntôithìhỏi:-Tạisao?

Nghexongcâuhỏicủatôi,côtanhìntôiquagọngkínhvàtôitìmracâutrảlờitrongcặpmắtngáingủcủacôta:-Bởivìanh

đếnquásớm.Còntôithìtựnhủ:Khôngđâu,ngườiđẹpạ.Chúngtôi đã đến quá muộn thì có. Cô ta cụp mắt xuống. Màn diễnthànhmàncâm.Tuynhiêntôinghethấycôtanói:-Anhcóbiếtlàmngườitrựcquầytrongmộtngôinhàdànhchobọnđiênthìnhư thế nào không hả? Và hơn nữa lại bị đánh thức bởi mộtngườiđànôngvàmộtngườiđànbàhôihoắcchấtnônmửanữa?

Chúngtacùngđợivậy.Giámđốcsẽchỉđếnvàolúctámgiờ.Vàchođếntậntámgiờthìtôiđiđilạilạitrênvỉahèkhôngbiếtbaonhiêungàn lần.Người tàixếngủ, rũrượi trênvô lăng,mẹngủ,nằmcoquắp trênghếxephíasau.Nhữngđứa trẻđiqua,rất vui trên đường tới trường. Những đứa trẻ gái vận quần áomàuxanhnướcbiểnvàmàutrắng,đámcontraithìvậnđồkaki.Hãychônnhữngngườichếtcủamìnhđi,lũtrẻthơcủata.Tươnglailàmàuxanhlơvàmàutrắng.Hoặcgiốngnhưbốnói:thuộcvềđấngChúaTrời.

May làm sao, vị giám đốc chính là Jonga. Chúng tôi đã trởthànhbạnbènhaunhânnhữngđợtbầucửmớiđây,khianhtađếnJunco,tìmthêmvàiláphiếuchomộtngườianhemhọ.Tôiđãthuthậpđượcchoanhtavàilá.Tôiđãnhậnđượcmộtláthưcảmơncủaanhta,vànóinếucócầnanhtagiúpđỡgìthìchớcóngầnngại.Tôiđãchẳngxấuhổgìkhichườngmặtmìnhratrongbộdạng lôi thôi lếch thếch lúcđó lẫn việc giới thiệumẹ trongtìnhtrạngcủabà.Mộtbàănmày.Nóirathìđaulòng,nhưngđólàsựthật.Jongatỏrarấtcởimở,thậmchílàthiệnchí.Anhtađãcốanủitôi:

– Nếunhưtấtcảchúngtađềucómộtnỗicựcnhọcphảimangvác,thìanhđãcóphầncủaanhrồiđấy.

Mẹsẽnhậnđượcnhữngđiềukiệnđiềutrịtốtnhấtcóthể,tôicóthểtintưởngnơianhtavàcóthểngủngon.Chúngtôiđangnóichuyệntàolao,thìbànói:

– Thật làmột bác sĩ đẹp trai. Ông ấy làm việc ở đài truyềnhình,đúngkhông?

Tôiđãnghĩđếnđiềumàtathườnggọilàtìnhđoànkếtnhânloại.Nócótồntạiđấychứ,đúngthế.Lúcmàtaquenbiếtaiđótrongđiềukiệncóthểgiúpđỡhọ.Nóitómlại,trongvùngchúngtôi,chuyệnấyđãvàvẫnthườngdiễnra.Trênthựctế,cólẽnêngọiđấylàmộtsựtraođổidịchvụthìđúnghơn.

Họ chẳng đợi tôi về để dự lễ chôn cất. Tôi không hề phiềnmuộnvềchuyệnnàychútnào.Mệtbãngườinhưtôi lúcđó,thìtôichỉmuốnđổập lênmộtchiếcgiườngvànhắmmắt lại thôi.Bốphànnàn:

– Chẳngcómấyngười.– Bâygiờ,bốsẽlàmgì?– Bố sẽ đi dạomột vòng trong những cánh đồng, thăm hỏi

những người bà con. Ngày mai bố sẽ bắt xe buýt, xuốngAlagoinhasvàtừđóbốsẽlấyxevềFeira.

Thămviếngbàcontrongnhữngcánhđồng.Đâylàđiềukhiếnbốvuinhất.

– Tiềnchiphíchomọichuyệnsẽnhiềuđấybốạ,bốđãnghĩđếnchuyệnnàychưa,tiềnviệnphícủamẹ,hàngtháng.

– Bốđangtúngđếnnựccườiđâynày.Côngviệc,tuầntớiđâythìcó,còntuầnsauđóthìchẳngcógì.

– Sốtiềnconkiếmđượcchẳngnhiềunhặngìđâu.– Ítthìtiêuít,nócũngđãtrợgiúpchoconrồicòngì.– Bốà,connghĩrằngbốchưahiểuýconđâu.Mẹấymà…– Đươngnhiênlàcóchứ,bốđãhiểu.Tạisaoconlạinghĩbố

khônghiểuhả?

– Thếthì,bốnghĩsẽlàmgì?

– Bốsẽxemliệucótìmđượcmộtcôgáitrẻnàokhông,mộtcôgáitronghọhàngnhàta,màcôấymuốnchămnomngôinhà.

Mộtônggiàvàbathằngnhỏ.Bốncáimiệngcầnphảinuôi.

– Thếcònmẹthìsao?Nhàthương–tiềnhàngtháng.– Cảbốcũngkhôngcầmcựđượclâunữalà.Bốtinchắcthế.Đúnglúcấythìtôibắtđầucảmthấybịlạcđường,bịbỏrơi,cô

độc.Tấtcảnhữnggìcònlạitrongtôichỉlàthứtìnhcảmcủamộtđiềuphilýbấttận.MẹPhilý.BốPhilý.TôiPhilý.“Cuộcđờicủamichỉdựatrênsựtìnhcờmayrủithôi”.Vàmicảmthấymìnhlàsảnphẩmcủasựtìnhcờmayrủiấy.Sựnổiloạn,vẫncònvàluônluôn, nhưng kể từ đây còn dữ dội hơn, nguy hiểm hơn. Mi sẽkhôngchếtvìsợ,vìmộtviênđạn,hayvìmộtthóihưtậtxấunàođó.Misẽchếtvìbị lúnsâuvàonhữngrắcrối, sự thừakếngọtngàomàhọđãđểlạichomi.Đểtrảthanhtoántiềntanglễ,thìđãphảiđivayrồi,màlàvaylãikia.Mộtsựkhốnquẫn,sựkhốnquẫn củamột sự khốnquẫnkhác. Cha củami khôngbiết liệuôngcó tiềnđểăn trongnhữngngày tớiđâykhông, và lại càngkhông thểbiết liệu ông có thể trả đượcnhữngmónnợ lãi chotanglễcủacontraiôngkhông.Ôngđangkểchominghelàtrongsuốt đời mình, ông đã làm việc cực nhọc, không bao giờ vàkhôngmộtaicóthểcoiônglàmộtthằnglườibiếngđược.Vàgiờđâyôngchỉcònlạihaibàntayđầynhữngvếtchaisần.Vàkhimiđãhỏiônglầnthứba:-Thếbốsẽlàmgì?–Ôngđáplờimi:-nếumàbố không quá già như thế này, bố sẽ đi Sao Paulo-Parana.Ôngcólẽchắcđãmuốntôikhuyếnkhíchônglênđường.Nelo,anhtraiyêudấucủaemơi,emsẽkhôngkhócchocáichếtcủaanhđâu.Anhđãrađivàođúngthờiđiểmtốtnhấtrồi.Giờthìemhiểuanh,rấtcóthểlàembắtđầuhiểuanh.

– Bốơi,hãyngheconnóivớibốnày.Consẽrađi.

– Đâuvậy?– Sốtiềnmàconnhậnđượcởtòathịchínhvàocuốithángsẽ

đượcdànhđểmuavé.

Ôngcốnàihỏi:

– Điđâuvậy?– Chẳngnhiềunhặngì,nhưngconnghĩsốtiềnđócũngđủđể

conđiđếnnơinàoconmuốn.

– Ởđây con cómột công việc. Dẫu là không nhiều, song làmộtmónchắcchắn.

Thếnên,conhãysuynghĩkỹđi.Hãynghĩtốtđi.

– Conkhôngbiết bố có biết chuyệnnày không, con cómộtconbò,trongkhuchănthảcủaôngnộiđãkhuấtbóngấy.Consẽbánnóđi,đểthêmtiềnchochuyếnđi.

– Nhưngmàconsẽđiđâu?– ĐếnSaoPaulo.Cómột điềumà tôi không hiểu được, đó là tại sao ông già

khôngbaogiờchấpnhậnbấtkỳý tưởngnàocủachúngtôi.Cứphảiđặtôngvàotìnhthếđãrồi,đểôngphảithừanhận.Nhưngluônluônlàmiễncưỡng.

– Concũnggiốngnhưnhữngđứakiathôi.Conkhôngthíchởđây.-Ôngnóitronglúcnổigiận,nhưthểôngđãnhảymộtbướcvàoquákhứvàbấtthìnhlìnhôngbỗnglạitrởthànhngườichacủathờikỳtrước.-Chẳngcóaithíchnơiđâycả.Chẳngaithíchmảnhđấtnày.

Ôngthìthíchnóđấy,tôibiết,tấtcảmọingườiđềubiết.

Đãthốtxonglờikhiểntrách,bốdịugiọnglại,ônghìnhnhưcốnhẫnnhụchơnlàbựcmình:

– Conlàmtốtđấy.-Ôngnói.–Hãytheotấmgương…

Ôngcụpmắtxuống,màkhôngnóihếtcâucủamình.

RiodeJaneiro3.7.75

JoséGiésedaCruzthânmến,

ChínhởJuazeirodaBahia(vàonăm1970,tôinghĩthế)tôiđãnóivớianhvềmộtcâuchuyệnmàtôiđangviếtvềJuncovàcâuchuyệnấybắtđầuthếnày: -Địađiểmnằmởđâukhôngquantrọng.Nórấtxaanh.BởiJuncokhôngchiếmmộtvịtríkhảdĩtrêntấmbảnđồthếgiới.

Đấylàcuộchộingộcuốicùngcủachúngta,nhưnglúcấythìtôivẫncònchưabiếtđósẽlàlầncuốicùngđâu.

Chúngtađãnóichuyệnsuốtmộtthángtrời,anhnhớkhông?

Phảinóilàkhùngthật,tấtcảnhữnggìanhđãkểchotôinghetrongsuốt chuyến đi ấymà nó đã đưa chúng ta đến Junco, sau đó làNovaSoure,Pombal,rồiJorro,vẫnchỉlàđểgặplạinhữngngườibàcon.Anhđãmuốngiúptôiđểtôiviếtcâuchuyệncủamình,tôibiếtlắm.Nhưnganhđãkhôngđủkiênnhẫnđợiđượcđếnlúckếtthúc.Cuộcđờilàthế.

TôiđãkhôngbaogiờquênlầndừngchânởMimoso.Nhữngônggiànôngdânvâyquanhtụimình.Lýdo:ngườitasẽtrảinhựađườngtrênquảngtrườngởJunco.Anhđãhỏihọ:

– Ôngthịtrưởngđãdạychocácôngcáchtrồngđậuchứ?Đãdạycácông cách chọn hạt giống chứ?Đã dạy các ông cách bón phân cho đấtchứ?Khôngà?Thếthìđókhôngphảilàmộtôngthịtrưởngtốtđâu.

Đồngý,ôngbạnGiésecủatôiạ,câuchuyệnnàykhôngphảilàchuyệncủaanh,dẫunóliênquanrấtnhiềuđếnchúngta,đếnanh,đếntôi,đếnanhbạnquácốLeladeTotevàcảgãHumbertoVieira.Hãynhớchuyệnnàynữa: saukhiđãngangdọc tunghoànhkhánhiều trongvùngSaoPaulo,thìLelađãbuôngtay,anhtađãrađi,nhưngườitanói,đếnmộtthếgiớitốtđẹphơn.

Anhcũngchẳngchậmtrễnoitheogươnganhta,đểlạisaulưnganh,ngoài một niềm tiếc nuối vô tận, là hàng lô những câu hỏi. Nhưng

Humberto và tôi, chúng tôi vẫn còn ởđây và chúng tôi vẫnnghĩ rằngcuộcsốngnàyrấtđángđểsống.

TôimuốnchiasẻcâuchuyệnnàyvớiSoniavàGabriel,vợvàcontraitôi,màđángbuồnlàanhsẽchẳngbaogiờbiếthọ.

Tôi muốn chia sẻ câu chuyện này với bà già Durvalice và ông giàIrineu,vớichamẹtôivàvớimườihaianhemtraicủatôi,màanhđãgiúpđỡhọrấtnhiều,cảtôinữacũngsẽkhôngquênrằnganhđãgiúptôihọchếtcáckhóatạitrườngTrunghọccơsởởAlagoinhas-Bahia.

LạyChúalònglành,anhcónghethấytôinóikhông?

Ngườiemhọcủaanh

A.T.

HẾT

•Chúthích•

[1]Nordeste:MộttrongnămvùngcủaBrésil.[2]Mộtkhoảnhđất trướcmộtngôinhàdânởnông thôn.Nơi

vẫn dùng để tiến hành các nghi thức lễ nghĩa của người Phi-Brésil.

[3]Tácgiảchơichữtừcáitênbảnđịacủaloàichim.[4]Petrobas:CôngtytìmkiếmdầulửaquốcgiaBrésil.[5] Là nhà tiên tri (1828-1897). Ông đã thúc đẩy dân chúng

vùngCanudos(tiểubangBahia)nổidậy.Chínhphủđãphảipháibốn cuộc viễn chinh của quân đội, từ năm 1894 đến 1897, đểdậptắtnhữngcuộcnổiloạn.

[6]Thịtsấykhô.[7]ChơichữtrongKinhthánh.[8]Gãđiên,gãkhùng.[9]ÁmchỉđếnnghilễPhi-Brésil,nhằmđể«khépchặtcơthể»

củamộtngườiđểtránhđiềutồitệ,vềtinhthầnhayvềthânxác.[10]Cruz:Câythánhgiá.[11] UDN : Liênminh Dân chủ Quốc gia,một đảng chính trị

được thành lậpnăm1945, tậphợptấtcácnhữngngườiđối lậpvớichếđộđộctàicủaGetulioVargas(TổngthốngBrésiltừnăm1934)vàcủađảngBảo thủmàôngấyđã thành lập,đảngPSD,đảngXãhộidânchủ.Vớisựkhôiphụcmộtnềnđộctàiquânsựvàonăm1964,nhữngngườiủnghộđảngUDNđãliênminhvớiđảngchínhphủ,viếttắtlàARENA.

[12]DòngsôngchạyquavùngngoạiôthànhphốSaoPaulo.[13]LiêntưởngđếnmộtphongtụccủavùngđôngbắcBrésil:

ngườichavỗnhẹâuyếmlênđầucontraimình,vừagõvừanói

câunày,SaoPaulo làbiểu tượngcủaniềmhyvọngkiếmđượcnhiềutiền.

[14] Serra-goela :Nghĩa là cưa-cổ.Là loài câygaiởSertao, lácâycókhíacóthểcứađứtcổmộtngườicưỡingựa.

[15]Câythùasợi.[16]NgườiủnghộđảngU.D.N,JuracyMagalhaeslàmộttrong

nhữngngườisánglập.[17]Giốngnhưtắckè.[18]Theosựtínngưỡngdângian,ngườitìnhcủacácchaxứ,bị

biếnthànhnhữngconla,buổiđêmthườngrakhỏinơiẩnnấpđểquấyquảngườisống.

[19]Têndângian(ởBrésilvàởPháp)củadảiNgânhà.[20]Liêntưởngđếnnhữngcuộcđấutrítựtácứngbiếntạichỗ

củacácnghệnhândângianvùngĐôngBắc.[21]Massapé:đấtsétcủavùngĐôngBắc,rấtmàumỡđểtrồng

mía.[22]Tròchơixổsố.[23] Liênhệđếnbài thơnổi tiếngcủaGonçalvesDias (1823–

1864):Bàihátcủakẻthahương:“Quêtôicónhữnghàngcọ/Nơicây thanh phong đứng hát/ Bài hát của đàn chim trú ở đây/Chẳnghaylắmđâu/Chỉlàbàihátcủathanhphongmàthôi.”

[24]Liêntưởngđếncâuchâmngôndângian:«ChúalàngườiBrésil».