MINISTERE DE LA REGION DEBRUXELLES-CAPITALE

ARRETE DUGOUVERNEMENT DE LA REGION DEBRUXELLES-CAPITALE INSCRIVANTSUR LA LISTE DE SAUVEGARDECOMME MONUMENT LA PACADEPRINCIPALE ET LES TOITURES DEL'ANCIEN CINEMA "L'AEGIDIUM" ,AINSI QUE eERTAINES PARTIESINTERlEURES DU BATIMENT SISPARVIS SAINT-GILLES 18 A SAINT­GILLES.

Le Gouvernement de la Régionde Bruxelles­Capitale,

Vu l'ordonnance du 4 mars 1993 relative àla conservation du patrimoine immobilier,notamment les articles 7 §6 et 8;

Vu I'arrêté du Gouvernement de la Régionde Bruxelles-Capitale du 2 février 1995entamant la procédure d' inscription sur laliste de sauvegarde comme monument de la

.façade principale et des toitures de I' anciencinérna "I 'Aegidium", ainsi qu'à I'intérieur,de la cage d'escalier et du foyer au Ierétage, de la salie mauresque et de la salieLouis XV également au Ier étage dubátiment sis Parvis Saint-Gilles, 18 à Saint­Gilles;

Considérant que Ie propriétaire n'a pas errusd'observation dans Ie délai prévu par If artiele7 § 5 de I'ordonnance du 4 mars 1993;

Sur la proposmen du Ministre-Présidentchargé des Pouvoirs locaux, de I'Emploi, duLogement et des Monuments et Sites,

V.9511

MINISTERIE VAN HET BRUSSELSHOOFDSTEDELIJK GEWEST

BESLUIT VAN DEBRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKEREGERING TOT INSCHRINING OP DEBEWAARLIJST ALS MONUMENT VANDE VOORGEVEL EN DE BEDAKINGENVAN DE VOORMALIGE BIOSCOOP"L'AEGIDIUM", EVENALS VAN EENAANTAL DELEN BINNENIN HETGEBOUW GELEGEN SINT­GILLISVOORPLEIN 18 TE SINT-GILLIS.

De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,

Gelet op de ordonnantie van 4 maart 1993inzake het behoud van het onroerendeerfgoed, inzonderheid op artikelen 7 §6 en8·,

Gelet op het besluit van de BrusselseHoofdstedelijke Regering van 2 februari1995 houdende instelling van de proceduretot inschrijving op de bewaarlijstalsmonument van de voorgevel en debedakingen van het "I'Aegidium ft, evenalsvan het interieur, van het trappenhuis en defoyer op de lste verdieping, de moorse zaalen de Lodewijk XV -zaal eveneens op delste verdieping van het gebouw gelegenSint-Gillisvoorplein, 18 te Sint-Gillis:

Overwegende dat de eigenaar geenopmerking heeft kenbaar gemaakt binnen determijn opgelegd in artikel 7 § 5 van deordonnantie van 4 maart 1993;

Op de voordracht van de Minister-Voorzitterbelast met Plaatselijke Besturen,Werkgelegenheid, Huisvesting enMonumenten en Landschappen,

ARRETE:

Artiele Ier - Sont inscrits sur la liste desauvegarde comme monument la ' façadeprincipale et les toitures de I'ancien cinéma"I'Aegidiurn", ainsi qu'à l' intérieur, la caged'escalier et Ie foyer au Ier étage, la saliemauresque et la salIe Louis XV également auIer étage du bätiment sisParvis Saint-Gilles,18 à Saint-Gilles, connu au cadastre deSaint-Gilles, lère division, section B, 3èmefeuille, parcelles nOs 154 d4 et 154 h4, enraison de leur intérêt artistique et esthétique,précisé dans l'annexe I au présent arrêté.

Art. 2 - Le Ministre ayant les Monuments etSites dans ses attributions est chargé deI'exécution du présent arrêté.

Bruxelles, Ie ~5 ·OS~

Par Ie Gouvernement de la Région deBruxelles-Capitale,

Le Ministre-Président chargé des Pouvoirslocaux, de l'Emploi, du Logement et desMonuments et Sites

V.951t

BESLUIT:

Artikel 1 - Worden ingeschreven op debewaarlijst als monument de voorgevel en debedakingen van het "I'Aegidium", evenalshet interieur, het trappenhuis en de foyer opde lste verdieping, de moorse zaal en deLodewijk XV -zaal eveneens op de 1steverdieping van het gebouw gelegen Sint­Gillisvoorplein, 18 te Sint-Gillis, bekend tenkadaster te Sint-Gillis, 1ste afdeling, sectieB, 3de blad, percelen 154 d4 en 154 h4,omwille van hun artistieke en esthetischewaarde, zoals nader bepaald in bijlage Igevoegd bij dit besluit.

Art. 2 - De Minister tot wiens bevoegdheidMonumenten en :Landschappen behoort, isbelast met de uitvoering van dit besluit.

Brussel, ..À5 ·05· g::J-

Door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering,

De Minister-Voorzitter belast metPlaatselijke Besturen, Werkgelegenheid,Huisvesting en Monumenten enLandschappen ----...-:

ANNEXE I A .L 'ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLES-CAPITALEINSCRIVANT SUR LA LISTE DE SAUVEGARDE COMME MONUMENT LA FACADE PRINCIPALEET LES TOITURES DE L'ANCIEN CINEMA "L'AEGIDIUM", AINSI QUE CERTAINES PARTIESINTERlEURES DU BATIMENT SIS PARVIS SAINT-GILLES 18 A SAINT-GILLES.

Référence cadastrale : lère division, section B, 3ème feuille, parcelles nOs 154 d4 et 154 h4.

Description sommaire:Datant de 1905. bätiment ·de style éclectique à tendance neo-classique, de quatre niveaux et cinq travées.Couronné d'un auvent, r.d.ch. en pierre bleue. Etages marquées par les trois travées centrales en avancée.Baies rectangulaires ou are surbaissé, Balcon à garde-corps métallique continu reliant les ouvertures centrales.Bätière à la mansart piquée de cinq lucarnes à fronton triangulaire.

A I' intérieur:

Cage d'escalier et Dalier du Ier étage:

Menant aux deux salles du Ier étage (salIe de bal et salIe mauresque), cage d'escalier en marbre et palier duIer étage combinant les styles Louis XV ( putti. .. ), Art Nouveau ( paons... ) et Art Déco ( appliqueslumineuses... ). Accentuant la richesse du décor, des médaillons avec putti, des paons, des guirlandes defleurs... oment les murs. La large verrière ovale du plafond et Ie jeu des miroirs créent une atmosphèreparticulière à I'endroit.Le pavement est une mosaïque géométrique florale du début du XXe s. à dominante bleue, assortie auxtonalités ambiantes.

SalIe de sDectacle au décor mauresgue:

SalIe presque reetangulaire avec pan de mur oblique encadrant les doubles portes d'entrée.L'étage est clöturé par un balcon répétitif, Celui-ei est légèrement incurvé et forme avec ses avancées un Ujusqu'à l'avant de Ia scène. Des consoles travail1ées par des arcs polyIobés reprennent Ie jeu des arcaturestriIobées qui encadrent les miroirs disposés Ie long des murs du rez-de-chaussée. Elles altement avec descolonnettes engagées, au chapiteau islamisant et dont la patine imite Ie marbre.Le plafond est garni de caissons à motif arabisant dont ceux du centre sont à claire-voie pour une meilleureaération. De nombreux abat-jour suspendus éclairent la salIe.Le plancher est un parquet en bois à double et triple bätons rompus.La décoration , particulièrement luxuriante, se réfère .au répertoire islamo-mauresque (entrelacs, coquilles,palmettes, corniche de mouquarnaes, carrés inscrits dans un cercle, frise géométrique, motifs de pavementsdécoratifs maghrébins, écriture pseudo-coufique).

SalIe de bal, décor Louis XV

Malgré sa construction récente (1956), la salIe de bal de style Louis XV est particulièrement attrayante par sesmiroirs et sa décoration murale (coquilles, entrelacs).

V.9511

Intérêt présenté par Ie bien selon les critères définis à I' artiele 2,1 0 de I'ordonnance du 4 mars 1993relative à la conservation du patrimoine immobilier:

Intérêt artistique et esthétique:

Situé à un endroit important de la commune de Saint-Gilles, auparavant riche en salles de spectacle, bätimentconstruit en 1905, portant successivement les ooms d'Egedium, de Diamant Palace (1913) et d' Aegidium(nouvellement orthographié) en 1936. Ce bätiment est plusieurs fois réaménagé (1913. 1931, 1933 et 1936)sans perdre son cachet original. En 1956, la salie de bal Louis XV est rajoutée par les architectes J.HENDRICKX et Y. STEVENS.Comme l'indique la Rétine de plateau dans SOD inventaire des Cinémas à Bruxelles, la salie de spectacle audécor mauresque constitue un témoignage rare et exceptionnel d'un décor constitué d'une variante arabisantede l' Art Nouveau. Agrémentée de miroirs et de boiseries, la décoration occupe Ie moindre espace disponible.Elle puise avec une réelle fantaisie dans Ie répertoire islamo-mauresque.Malgré sa construction plus récente, la salIe de bal est particulièrement attrayante avec SOD décor Louis XVconstitué de boiseries à coquilles,d'entrelacs et de miroirs all' formes chatoyantes.Reliant ces deux salles, la cage d'escalier et Ie palier du Ier étage sedistinguent par leur éclectisme combinantdans un foisonnement de détails les styles Art Nouveau, Art Déco et Louis XV.

Le complexe de I' Aegidium mérite son inscription sur la liste de sauvegarde par I' exceptionnel richesse de sonrépertoire décoratif oü se mélangent tout en gardant une certaine homogénéité, les styles les plus variés.La protectioo de la façade avant et des toitures du cinéma se justitie par la cohérence stylistique eturbanistique avec I' ensemble des immeubles du Parvis Saint-Gilles.

Vu pour être annexé à l'arrêté du wÄ5·05 ffi

Le Ministre-Président chargé des Pouvoirs locaux, de l'Emploi, du Logement et des Monuments et Sites

V.9511

BIJLAGE IVAN HET BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING TOTIN'SCHRIJVING OP DE BEWAARLIJST ALS MONUMENT VAN DE VOORGEVEL EN DEBEDAKINGEN VAN DE VOORMALIGE BIOSCOOP "L'AEGIDIUM It

, EVENALS VAN EEN AANTALDELEN BINNENIN HET GEBOUW GELEGEN SINT-GILLISVOORPLEIN 18 TE SINT-GILLIS.

Kadastrale gegevens: lste afdeling, sectie B, 3de blad, percelen nrs 154 d4 en 154 h4.

BEKNOPTE BESCHRIJVlNG :

Daterend uit 1905, gebouw in eclectische stijl met neo-classisistische inslag, bestaande uit vier bouwlagen envijf traveeën.Onderste bouwlaag in arduin, bekroond met een afdak. De verdiepingen vallen op door de drievooruitspringende middentraveeën. De openingen zijn rechthoekig of steekboogvormig. Dalkon met continueborstwering welke de centrale openingen verbindt. Mansardezadeldak waarin vijf daklichten met driehoekigfronton.

Interieur:

Trappenhuis en overloop van de eerste verdieping :

Uitgevend op de twee zalen van de eerste verdieping (balzaal en Moorse zaal), trappenhuis met marmeren trapen overloop van de eerste verdieping in verschillende stijlen:Lodewijk XV (putti ... ), Art Nouveau (pauwen ... ) en Art Deco (wandkandelaars ... ). Om de rijkdom aanornamenten nog beter te doen uitkomen werden de muren versierd met medaillons met putti, pauwen,bloemenslingers ... Het groot ovaal raam in de zoldering en het lichtspel van spiegels scheppen een atmosfeerdie eigen is aan de plaats.De bevloering is een geometrische bloemenmozaïk van het begin van de XXe eeuw met blauw als hoofdkleurpassend bij de omringende kleurschakeringen.

Toneelzaal met Moors decor:

Zaal die bijna rechthoekig is, met een schuine wand waarin de dubbele ingangsdeuren zijn ingewerkt. Deverdieping is omringd door een reeks van zich herhalende balkon. Het balkon is lichtjes omgebogen en looptmet zijn uitsprongen in U-vorm uit tot voor het toneel. Consoles, bewerkt met meerlobbige bogen hernemenhet spel van .de klaverbladvormige bogenrij die de spiegels omlijsten die werden aangebracht aan de murenvan het gelijkvloers. Zij wisselen af met kleine ingewerkte zuilen met islamiserende kapitelen. waarvan hetpatina marmer nabootst.De zoldering is opgesmukt met siervlakken waarin arabiserende motieven. De middenste vlakken zijn openom een betere verluchting te bekomen. Talrijke hangende lichtkronen met lampekap zorgen voor deverlichting van de zaal.De bevloering bestaat uit een houten parket met dubbel en drievoudig visgraatpatroon. De uitzonderlijkweelderige versiering verwijst naar het Islamitische en Moors repertorium (vlechtwerk, schelpen, palmetten,specifieke kroonlijsten mouquarnaes, cirkels waarin een vierkant, geometische friezen, maghrebiaanseversieringsmotieven in de bevloering, pseudoioud-Arabisch schrift).

Balzaal, decor Lodewijk XV

Ondanks de recente constructie ervan (1956) is de balzaal in Lodewijk XV -stijl bijzonder fraai door zijnspiegels en muurversieringen (schelpen, vlechtwerk).

V.9511

Belang van het monument volgens artikel 2, paragraaf 1, bepaald in de Ordonnantie van 4 maart 1993,inzake het behoud van het onroerend erfgoed :

Artistieke en esthetische waarde:

Gelegen op een belangrijke plaats in de gemeente Sint-Gillis, vroeger rijk aan toneelzalen. Dit gebouw werdopgetrokken in 1905, en droeg achtereenvolgens de naam van Egedium, Diamant Palace (1913) enuiteindelijk Aegidium (nieuwe schrijfwijze) in 1936.Het gebouw werd meerdere malen omgebouwd (1913, 1931, 1933, 1936) zonder daarbij zijn oorspronkelijkestempel te verliezen. In 1956 wordt de balzaal er aan toegevoegd door de architecten J. HENDRICKX en Y.STEVENS.Zoals aangegeven door "La Rétine de plateau" in de inventaris van de bioscopen in Brussel, is de toneelzaalmet Moorse versieringen een zeldzame en uitzonderlijke getuige van een decor bestaande uit een gearabiseerdevariante van de Art Nouveau-stijl.Opgevrolijkt door spiegels en houten lambrizering wordt de ruimte gekarakteriseerd door een drukkeversiering die zeer fantasierijk is, geput uit het Islamo-Moorse repertorium.Ondanks de recente constructie is de balzaal zeer aantrekkelijk met zijn Lodewijk XV -decor bestaande uithoutbekleding waarop schelpen, vlechtwerk ... en spiegels met glinsterende vormen.Het trappenhuis en de overloop van de eerste verdieping die de verbinding met deze twee zalen vormt,onderscheiden zich door hun eclectisme waar zij een gewemel van details spruitend uit de verschillende stijlenArt Nouveau, Art Deco en Lodewijk XV verenigen.

Het Aegidium-complex dient op de bewaarlijst ingeschreven te worden om zijn uitzonderlijke rijkdom aanversiering waar alles zich mengt maar waar toch een zekere homogeniteit van de meest uiteenlopende stijlenbehouden blijft.De vrijwaring van de voorgevel en de bedaking van de cinema is verantwoord omwille van de stylistische enstedebouwkundige coherentie van het geheel der gebouwen op het Sint-Gillis voorplein.

Gezien om te worden gevoegd bij het besluit van -"f)·OS"0~.

De Minister-Voorzitter belast met Plaatselijke Besturen, Werkgelegenheid, Huisvesting en Monumenten enLandschappen

V.9511