22
Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow İskandinav mitolojisi,en genel anlamıyla,İskandinav topluluklarının Hristiyanlık öncesi dinleri, in anışları ve efsaneleridir . Danimarka, İsveç, Norveç ve İzlanda gibi İskandinav ülkelerinde yaşayan halkların atalarının kuşaktan kuşağa aktardığı zengin bir mitos, öykü ve masal dağarcığı vardır. İskandinavya'da tapılan tanrılara ilişkin efsanelerin yanı sıra ‘Sağa’ denen ve kahramanların, haydutların, hayaletlerin, canavarların, deniz krallarının, köylülerin, cücelerin aşk ve serüvenlerinin anlatıldığı Öyküleri de vardır. İskandinav mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir durumdadır.Örneğin ’Yüzüklerin efendisi’ kitap ve film serisi temeline bu mitosları oturtarak şekillendirilmiştir. ( Yazar Tolkien'in Orta Dünya (Middle Earth) adı, İskandinav mitolojisindeki dokuz dünyadan insanlara ait olan Midgard'dan esinlenilerek yaratılmış. Cüceleri yaratan Äule, demirciler tanrısı balta kullanan Thor'la önemli benzerlikler taşıyor. Tolkien'in kullandığı çoğu cüce adı ve bunların yanında Gandalf da İskandinav mitolojisi kökenli. Ayrıca Gandalf'ın tanrı Odin ile kimi benzerlikler taşıdığı görülüyor. Odin de Gandalf gibi uzun sakallı, asa taşıyan yaşlı bir adam olarak anlatılır. Runik alfabeyi insanlara hediye eden kişi, Orta Dünya'da Gandalf, İskandinav mitolojisinde ise Odin'dir. Her ikisi de sıradan insanların anlayamadığı görevler uğruna tek başlarına seyahat ederler. Gandalf'ın atı Shadowfax Orta Dünya'nın en hızlı atıdır, Odin'in sekiz bacaklı atı Sleipnir gibi. Ancak Odin, İskandinav mitolojisinin en üstün tanrısıyken, Gandalf kendisinden üstün güçlerin emirlerine uyar. Ayrıca Odin Gandalf'a göre daha zalimdir ve kişisel hırslara sahiptir )        Mitoloji ana sayfasında da en başta duran tek gözlü tanrı odin’ i herkes duymuştur.Dünyadaki her mitolojik anlatının kendine özgü tarihsel ve sosyal bir şekillenişi vardır.İskandinav mitolojisinin de böyledir.Örneğin,Hıristiyanlık'ın İskandinavya'ya, özellikle uzak İzlanda Adası' na girmesinin gecikmesi ve ancak MS. 1100'den sonra kurumlaşması, efsanelerin kendini 1 / 22

Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

  • Upload
    others

  • View
    19

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

İskandinav mitolojisi,en genel anlamıyla,İskandinav topluluklarının Hristiyanlık öncesi dinleri, inanışlarıve efsaneleridir.Danimarka, İsveç, Norveç ve İzlanda gibi İskandinav ülkelerinde yaşayan halkların atalarınınkuşaktan kuşağa aktardığı zengin bir mitos, öykü ve masal dağarcığı vardır. İskandinavya'datapılan tanrılara ilişkin efsanelerin yanı sıra ‘Sağa’ denen ve kahramanların, haydutların,hayaletlerin, canavarların, deniz krallarının, köylülerin, cücelerin aşk ve serüvenlerinin anlatıldığıÖyküleri de vardır. İskandinav mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir birdurumdadır.Örneğin ’Yüzüklerin efendisi’ kitap ve film serisi temeline bu mitosları oturtarakşekillendirilmiştir. ( Yazar Tolkien'in Orta Dünya (Middle Earth) adı, İskandinav mitolojisindeki dokuz dünyadan insanlara ait olanMidgard'dan esinlenilerek yaratılmış. Cüceleri yaratan Äule, demirciler tanrısı balta kullananThor'la önemli benzerlikler taşıyor. Tolkien'in kullandığı çoğu cüce adı ve bunların yanındaGandalf da İskandinav mitolojisi kökenli. Ayrıca Gandalf'ın tanrı Odin ile kimi benzerliklertaşıdığı görülüyor. Odin de Gandalf gibi uzun sakallı, asa taşıyan yaşlı bir adam olarak anlatılır.Runik alfabeyi insanlara hediye eden kişi, Orta Dünya'da Gandalf, İskandinav mitolojisinde iseOdin'dir. Her ikisi de sıradan insanların anlayamadığı görevler uğruna tek başlarına seyahatederler. Gandalf'ın atı Shadowfax Orta Dünya'nın en hızlı atıdır, Odin'in sekiz bacaklı atıSleipnir gibi. Ancak Odin, İskandinav mitolojisinin en üstün tanrısıyken, Gandalf kendisindenüstün güçlerin emirlerine uyar. Ayrıca Odin Gandalf'a göre daha zalimdir ve kişisel hırslarasahiptir )       

Mitoloji ana sayfasında da en başta duran tek gözlü tanrı odin’ i herkes duymuştur.Dünyadakiher mitolojik anlatının kendine özgü tarihsel ve sosyal bir şekillenişi vardır.İskandinavmitolojisinin de böyledir.Örneğin,Hıristiyanlık'ın İskandinavya'ya, özellikle uzak İzlanda Adası' nagirmesinin gecikmesi ve ancak MS. 1100'den sonra kurumlaşması, efsanelerin kendini

1 / 22

Page 2: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

korumaına yol açan faktörlerden biridir.Yine bu şekillenişe katkı yapan bir diğer odak çeşitli kültüreltoplulukların aynı coğrafyayı paylaşmasıdır.MÖ 1000’li yıllardan sonra Avrupa ülkelerinin büyükçoğunluğunda Hint-Avrupa dilleri yaygınlık kazanmaya başlamıştı. MÖ ilk bin yılın ortalarındanitibaren, Germen kabileleri kuzey İskandinavya’da ve kuzey Almanya’da yaşadılar.Aynıcoğrafyayı paylaşmak beraberinde sosyal ve kültürel bir etkileşimikaynaşmayı getirdi. M.Ö.1000yıl sonrasında, birçok avrupa ülkesinde Indo-Avrupa dili konuşuluyordu. Temel olarak bunedenle İskadinav ve Alman mitolojileri temelde ortak bir kültürel yapıya sahiptir.( Romalı JuliusCaesar (Sezar) ve Tacitus’un gözlemleri dışında Germen mitolojisi Hıristiyan kaynaklarınadayanmaktadır.Eski İskandinav mitlerini tercüme eden ve bu konuda temel kaynaklardan en önemlisi kabüledilen İzlandalı tarihçi Snorri Studuson'dur (M.S. 1179-1241) "Prose Edda"adlı kitabıyla..). En önemli mitolojik hikâyeler uzak geçmişte bir zamanda , Vanir ve Aesir arasında çok vahşibir savaşın çıktığından bahseder. Bazı araştırmacılar bu savaşı Alman ırkının diğer ırklarlakarşılaşmasının bir yansıması olarak görürler. Georges Dumezil ve Jan De Vries, tanrılararasındaki savaş ve bölünmenin Indo-Avrupa mitolojisinin bir parçası olduğunu ortayaçıkardılar.İskandinav mitolojisini daha iyi kavramak için tarihin biraz daha gerilerine gitmekgerekli..

Tarihin daha gerileri; Arkeolojik ve etimolojik araştırmalar, M.Ö. 7000'lerden itibarenBalkanların önemli bir kısmına hakim olan Trakların ,( Trakya'nın antikçağlardaki halkı olan Traklar, Hind-Avrupa kökenli bir halktı. Yazılı dil verilerinin çok az olmasınedeniyle dilleri hakkında çok fazla bilgi edinmenin mümkün olmadığı Traklar'dan kalan özelisimler, yer adları, tanrı adları ve çok kısa bir metin onların dillerinin Satem gurubuna girdiğini veİllirce ile birlikte, Slave ve Balto-Slav dilleriyle ilişkili olduğunu göstermektedir. Ölüleriniyakmaları sebebiyle fazla bir biyolojik malzeme bulunmamasına rağmen eldeki çok az iskeletörneğiyle birlikte, eski Yunanlılar'ın kayıtları ve sanat eserleri üzerindeki tasvirler bize renkligözlü ve beyaz tenli Avrupalıları göstermektedir. Genel olarak Dinarik ve Dinaro-Nordik bir ırkınvarlığı sözkonusudur.)

Rusya bozkırlarından Ege'ye, İlliryalıların ülkesinden Karadeniz sahillerine dek uzandığınıgösteriyor. Trakların bölgedeki etkilerini artırmasıysa, M.Ö. 1200 ile 200'ler arasındaki bin yıllıksüreci kapsıyor. Bir başka deyişle, Troia Savaşı ile başlayan uzun bir döneme.         M.Ö. 1200'ler, kent-devletlerin çeşitli ittifaklar kurarak birbirleriyle savaştığı bir dönemdir.

2 / 22

Page 3: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

Bu savaşların en ünlüsü ise Akhalar ile Troialılar arasında geçen ve günümüzde filmlere konuolan Traia Savaşı'dır. M.Ö. 1184'te, Troia'nın düşüşüyle birlikte, binlerce Troialı ülkelerindenayrıldı. Anadolu'dan dünyanın dört bir yanına uzanan bu büyük göç, aralarında Roma'nınkuruluşunu anlatan Aeneas olmak üzere pek çok efsaneye esin kaynağı oldu.                 Efsaneler, vatanlannı terk etmek zorunda kalan Troialılara dair pek çok hikayeanlatıyor. Fransızlara göre onlar, Tours kentini kuran kahramanlardı. Kuzey İtalyanlara göreyse,gerçek Troialılar, yıkılan kentlerinin adını Torino'ya verenlerdi. İngilizler içinse Troia'dankaçanlar, Comwall Düklüğü'nü kuran ve Plymouth'ta Yecüc ve Mecüc isimli devi yenen efsanevikahraman Corineus'u izlemişlerdi...        Kökenini Troia'da arayan bir başka halk ise, çok daha uzaklardan geliyor: İsveç'ten!İsveçlilerin bir çeşit "Ergenekon Destanı" da diyebileceğimiz mitolojik öyküye göre, İskandinavkavimlerinin atası, Troia'nın yıkılışından sonra Trakya'dan kuzeye doğru yüzyıllar süren biryürüyüşe başlayan Tiras ve oğullarından başkası değildi.     

Troia'nın unutulmuş evlatları; Aesirler:Homeros ve Etrüsk kaynaklarına göre, Troia'nın düşüşünden sonra 30.000 Troialı kenti terk etti.Troia'nın son günlerini anlatan kaynaklara göre, yenilgiden sonra burada kalmayıp göçetmelerinin en önemli nedeni, Yunanlıların kenti acımasızca yağmalamasıydı. Arkeolojik veetimolojik çalışmalar, bu   göç iddialarından en azından ikisini bir miktar doğruluyor. M.Ö.1200'lerde Troia'da yerel halk tarafından konuşulan Luvi dili ile Etüskçe( Etrüskler İtalya'da kurulmuş ilk büyük medeniyetti. Etrüsklerin kökenleri, dilleri ve adetleri halagizemlidir. Kendilerine "Rasena" diyen bu halka Romalılar "Tusci" ya da "Etrusci", yaşadıklarıbölgeye de "Etruria" diyorlardı.Yunan tarihçi Heredot'a göre Etrüskler Lidya'dan İtalya'ya göçetmişlerdir, bunun yanı sıra pek çok tarihçi de Etrüskler ile doğu uygarlıklarının adetleri arasındabağ kurmaktadır. Bu sebeplerden dolayı Etrüsklerin kökeninin Doğu uygarlıklarına dayandığınısavunurlar.)arasında bulunan şaşırtıcı paralelliğin çok daha çarpıcı bir örneği, çağdaş Baltık dilleri ile Trakdili arasında mevcut. Efsaneye göre, savaştan sonra hayatta kalan en iyi savaşçılardan oluşanTroialılar, Karadeniz'in kuzeyindeki Azak Denizi'ni geçerek Don Nehri kıyı ları na vardılar. M.Ö.1 150'de, Macaristan'dan Don kıyılarına uzanan bölgede Sicambria Krallığı'nı kuran Troialıfatihlere, bölgenin yerli halkı olan İskitlerin dilinde "demir adam" anlamına gelen "Aesir" adıverilmişti.Ve bu demir adamlar, yine Troia gibi güçlü bir şekilde tahkim edilmiş olan "Aesgard"kentini kurdular. Bölge, artık "demir adamların ülkesi", "Asaland" ya da "demir adamların evi",yani "Asaheim" diye biliniyordu.Aesirler, yüzyıllar sonra Kimmer ve İskit akınıarı karşısındakuzeye göç ettiklerinde, arkalarında, Karadeniz' den dar bir boğazIa ayrılan Azak (Azov)Denizi'ne verdikleri isimlerini bıraktılar...

3 / 22

Page 4: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

İskandinavlar Troia'dan mı göç ettiler?İskandinav tarihinin eksiksiz bir değerlendirmesini yapmak epey zor. Çünkü yazılı kaynaklarınçok az bir kısmı, M.S. 600 yılından öncesine dayanıyor. Bu "görece eski" kaynakların önemli birkısmı da Romalı tarihçi Tacitus (M.S. 55-117) ve Got krallarının resmi tarihçisi Jordanes'e (M.S.500-551) ait. Dolayısıyla, bazı tarihsel sorular kolaylıkla cevaplandırılamıyor. Karadeniz'inkuzeyine geldiklerinde Aesirler diye anılan kabileler konfederasyonunun, gerçekten Troia' dangöç edip etmediği tam olarak bilinmiyor. Bu iddiayı ortaya atanlardan biri, bizzat Halikarnasoslutarihçi Heredotos olsa bilebu konuda net bilgiler sunmuyor;    "Karadeniz'in kuzeyindeki uzak kolonilerde yaşayan halk, oraya Troia Savaşı'ndan sonrayağmalanan şehirden kaçanların soyundan geliyor."        

Asıl şaşırtıcı bilgiler, son 10 yılda arkeolojik kazılardan elde edildi. Ulaşılan son bulgular, M.Ö.1150'lerde Karadeniz'in kuzeyinde kurulan Sicambria Krallığı'nın, Antik Grek kaynaklarındakiefsaneleri doğrularcasına, Trak ve Kimmer kültürlerinin güçlü bir karışımı olduğunu ortayaçıkarıyor.Öyleyse, Karadeniz'in kuzeyinde büyük bir uygarlık kuran Traklar nereye gitti? Tarihiveriler, "kuzey-kuzeybatı" yönünü işaret ediyor. Doğudan gelen İskit ve Hun boylarının önünekattığı Trak-Kimmer kabilelerinin büyük bir kısmı, Ba1tık ve Danimarka sahillerine, oradan daİskandinavya ve hatta İngiltere'ye uzandılar!         Aesirler, İskandinavya'daki yeni vatanlarına birbirini izleyen kafileler halinde göç etti.Baltık kıyılarına vardıklarında, Romalılar ile savaşan inatçı Germen kabileleri ile karşılaştılar.Bölgedeki Germen kabilelerin en inatçıları Gotlardı. Aesirler, büyük mücadeleler sonundasadece Baltık kıyılarına değil, İskandinav Yarımadası'ndaki yerel kabilelere de üstünlüksağladılar.Baltık bölgesine göç eden Aesirler (daha sonraları Svearlar, günümüzde iseİsveçliler), birçok klan ve kabileye sahipti. Bu kabilelerden en göze çarpanı Vanirlerdi. Vanirler,sonraki yüzyıllarda Daner, yani Danimarkalılar olarak bilinecekti.Bununla beraber, Aesirler ilebirlikte hareket eden kabilelerin en amansızı, adları "vahşi savaşçılar" anlamına gelen"Herüller"di. Romalıların "Harii" ve "Aeruli" dedikleri Herüller klanı, Aesirlerin yerel halklamücadele ederek İskandinavya'ya yerleşmesini sağladı.Efsanelerin büyük çoğunluğuhakkındaki bilgiyi, eski İskandinav mitlerini tercüme eden, İzlandalı tarihçi Snorri Studuson'un(M.S. 1179-1241) "Prose Edda"sı sağlıyor. Prose Edda, İskandinavya'nın efsane ve mitolojikolaylarına ilişkin akılcı bir açıklama getiren ilk eser. Snorri Studuson, AesiderinKüçük Asya'dan geldiklerini yazmış ve Troia'nın düşüşü ile İskandinav mitolojisindeki tanrılar veinsanlar arasında geçen büyük savaş olan Ragnarök'ü karşılaştırmıştı. Troia'nın hikâyesi, antikçağlardan beri birçok kültür tarafından bilinmekteydi. Sturluson'un yaptığı şey, kuzeymitolojisindeki tanrılar ile Troia Savaşı' nın kahramanlarını karşılaştırmaktı.

İskandinav mitolojisine giriş;  Mitoloji (Yunanca, μυθολογία, μυθος [mithos] yani “söylenenya da duyulan söz” ve λογος [logos] yani “konuşma”) kelimelerinin birleşiminden oluşmuş olup, Eski yunan'da “geçmiştesöylenenlerin tekrar edilmesi ” gibi bir anlam barındırmaktayken zamanla Batı dillerinde efsaneanlamı kazanmıştır. Çağdaş kullanımda,

4 / 22

Page 5: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

mitolojiya belirli bir din veya kültürdeki mitlerin bütününü tanımlar ya da mitlerin incelenmesi,yorumlanması, toplanması (belki yeniden oluşturulması) ve benzeri çalışmaları içeren bilgi, bilimdalını tanımlar. Dünyadaki çeşitli ulusların belirli tarihsel koşullarda ürettiği mitoslar mevcuttur.Bu mitoslararasında sosyal ve tarihsel etkileşim nedeniyle belirli benzerlikler olabildiği gibi kimi özgün farklılıklarda oluşmuştur.İskandinav mitolojiside tarihsahnesinde kendi özgünlükleriyle varlığını koyankoruyan bir kültürel üretimdir.                  

iskandinav mitolojisinin en önemli farkı tanrılarının ölümlü olmasıdır. İskandinav tanrıları insanabenzemekle birlikte dev boyutluydu. Bu tanrılar, yer, uyur, doğar, ölür, sever, nefret eder, korkarve kederlenirdi. başarılı olduğu kadar başarısızlık da gösterebilir, savaşta yenilebilirlerdi.Tanrılarancak Idunn'un(gençlik tanrıçası) elmaları sayesinde ragnarok'a(kıyamet,tanrıların alacakaranlığı ya da büyük savaş) kadar yaşayabilmektedir. Her kültürde olduğu gibiİskandinav kültüründede bir yaratılışdünyanın varoluşuna dair bir mitos vardır.Bu genelhatlarıyla şöyledir.; İskandinav tanrıları ölümlüydü, ve ancak Idunn'un elmaları ile Ragnarok'a kadar yaşayabilirlerdi. Resim: J. Penrose, 1890.        

Dünya yaratılmadan önce sadece Ginnungagap adı verilen bir uçurum vardı. Ginnungagap'ıMısır mitolojisindeki Nun, Yunan mitolojisindeki Kaos olarak da görebiliriz. Dünya daha varolmadan önce 11 nehir akan Niffleheim'da ölüm var oldu. Niflheim'ın güneyinde başka bir sıcakdünya daha oluştu; Muspell; Devlerin koruduğu yer. Devler buraya Stur yani Siyah dediler.Niflheim'ın nehirleri donmuştu. Bu nehirlere Ginnungagup dendi. Günün birinde Muspell'dekikıvılcımlar nehirlerin üzerine düştü ve nehirleri eritti. Muspelheim'dan çıkan ateşler Niflheim'dançıkan buzları eritti ve oluşan sihirli sudan ilk yaratık meydana geldi: dev Ymir. Ymir ne erkek nede dişiydi, fakat buz devleri sülalesinin atası oldu. Diğer devleri "terleyerek" yarattı .Vücudunuoluşturan sihirli sular koltukaltları eriyince aktı ve bunlardan diğer devler oluştu.Bir süre sonra çiftleşmeyi öğrenen bu devlerin çocukları oldu. Bu çiftleşmelerin en önemlisi Borile Besta'nın çiftleşmesidir. Bor ve Besta'nın üç çocukları oldu; Odin, Vili, Vé. Bu üç kardeş,kendilerine bir dünya yaratmak isteyip devlerin saldırısına uğradıkları zaman Ymir'i öldürdüler.

5 / 22

Page 6: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

         Bu öyküleden birine göre de başlangıçtaki boşluk ve kargaşadan sonra, önce tanrılaryaratıldı; sonra koca bir devin gövdesinden dünya oluştu. Devin, dünyanın köşelerinde durandört güçlü cücenin omuzlarında taşınan kafatası gökyüzüydü. Dünya yassıydı ve dü-yayıkuşatan okyanusun dibinde yılan Jörmungand yaşıyordu.Dünya, büyük dişbudak ağacı Yggdrasil'in üzerinde duruyordu. Bu ağacın en üst dallarıAsgardr'a değiyor, yeraltındaki kökleri Mimir' in kuyusundan ya da insanların yazgılarınıbelirleyen Nornlar'ın pınarından sulanıyordu. İnsan ırkı, tanrıların ağaç kütüklerindenbiçimlendirdiği Askr ve Embla'dan türemişti.Ragnarök, yani "tanrıların alacakaranlığı" dünyanınsonuna ilişkin bir öyküydü. Loki ve kurt Fenrir zincirlerinden kurtulacak, devler Asgardr'asaldıracak, ölüm gemisi dehşet salacak, Jörmungand yılanı denizden çıkacak, dağlartitreyecekti. Tanrılar ve düşmanları arasındaki son savaşta, herkes birbirini öldürerek yokolacak, tüm dünya ve üzerindeki insanlar ateşte yanacaktı. Ne var ki, bu mutlak son değildi. Birsüre sonra yeni bir çağ başlayacak, Balder dirilecek ve eski dünyanın küllerinden yeni bir dünyaoluşacaktı .Yaklaşık İS 1. yüzyılda Avrupa'nın kuzeyinde yaşayan Germenler tanrılarına, kutsalsaydıkları korularda taparlardı. Bazı ağaçlarda tanrısal özellik bulunduğuna inanılırdı. Büyükdişbudak ağacı Yggdrasil'in evreni taşıdığı söylenirdi.

Yaratılış efsanesinin bir başka versiyonu daha vardır:

         Muspell'deki kıvılcımlar nehirlerin üzerine düştü ve nehirleri eritti.Eriyen damlalar en ilkelinek şeklini aldılar. Audhumla; sütüyle Ymir'i besleyen inek. Audhumla aynı zamanda tuzparçalarını yalayarak bu bloklara ilk insan şeklini verir. İlk insan Buri. Buri'nin, bir devin kızı olanBolthor ile evli bir oğlu vardır; Bor. Bolthor'u Odin,Vili ve Ve birleşerek Bor'a uygun bir biçimdeyarattılar.Ve şeklinden dolayı Ymir'i öldürdüler.Ve sonra iki tane ağaç yarattılar. Düşünen, nefesalan, duyan ve de görebilen iki ağaç.Yaratılan ağaçlardan ikisini canlandırarak insanlarıoluşturdular. Bu ağaçlar insan ırkının ilk modelleriydi. Erkeğe Askr (ash tree = Kül ağacı), dişiyede Embla (Sarmaşık) dediler. Ardından Asgard'ı yarattılar. Tanrıların meskenini. (Snorri diğer birçok versiyonda kader ağacı Yggdrassil'den bahseder. Onun ne kadar ihtişamlı olduğunu,dünyanın merkezinde nasıl görkemli bir şekilde yükseldiğini tasvir eder.) Ağacın altındaki kaderfeminen formu olarak tasvir edilir. Ve insan hayatının buradan başladığı düşünülür.Bazıversiyonlarda da Tanrıların büyük meclisinin burada toplanıp kararlar aldığından bahsedilir. Buağaç üç köklüdür. Bu köklerden biri cehenneme kadar uzanır, diğeri devler ülkesine gider vesonuncu kök de insanların dünyasına gider. Bütün dünyanın mutluluğu bu ilk ağaca bağlıydı.       

İskandinav tanrıları üç grupta toplanır; Aesir(tanılar) Asynjur(tanrıçalar) ve Vanir(hem tanrıhemde tanrıçalar) tanrıları Vanirler, zenginliği ve bereketi sembolize ederler. Denizi ve toprağıyönetirler.Vanes tanrıları insanlar arasında en çok rağbet görülenlerdir .onlartoprağı,zenginliği,aşkı,yani dünyevi ihtiyaçları temsil eder.Toprağa ve onun üzerin de yaşayancanlılara sağlığı ve mutluluğu getirenlerdir.

 Sayıca Vanes tanrılarından oldukça üstündürler. İkinci plandadırlar çünkü günlük

6 / 22

Page 7: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

ihtiyaçlar içerisinde yer almamaktadır onların vaat ettikleri. Onlar daha karmaşıkkavramların hakimleri ve efendileridir. Onlar bilgiye ve kadere sekil verenlerdir. Kimizaman cesareti kimi zaman büyüyü temsil ederler. İnsanlar onlara az ihtiyaç duyar ancakhiçbir zaman unutmazlar, çünkü onlara fırtınalarda ve savaşlarda yol gösteren onlarazaferi bağışlayan, onlara bilgeliği ve büyüyü öğreten Ases tanrılarıdır

Aesir'in en önemli tanrıları; Odin, Thor ve bazende Tyr, Asynjur’un ıdunn,bil nanna,Vanir'de kiönemli tanrılar ise Njord, Frey ve Freya dır. En önemli mitolojik hikâyeler uzak geçmişte birzamanda , Vanir ve Aesir arasında çok vahşi bir savaşın çıktığından bahseder. İskandinavmitolojisinde Odin ve Thor arasındaki çelişki, bütün tanrılık statülerinin Vanir'de kalmasıylabaşladı. mitlerinde en büyük mücadele baş tanrılar Odin ve Thor'un Vanirler'in tanrısal konumasahip oluşlarına karşı çıkmalarıyla başlar. Aesirler, Vanirler'i çöküşe uğratmak için Gullveig(altın içki) adlı kadını aracı ederler. Ve savaş böylece başlar. Her iki grubun da tamamen güçtendüşmesiyle, tanrılar taraf değiştirirler. Vanirler, Njord ve oğlu Frey'i; Aesirler ise Mimir ve Hoenir'ideğiş tokuş için gönderirler. Ateşkesi kutlamak üzere toplanan tanrıların tümü bir kaseyetükürerek, aralarındaki ahengin ve barışın alameti olan Kvasir adlı devi yaratırlar. Kvasir bir süresonra kurban edilir ve yeni tanrıların meydana getirilebilmesi için kanından güçlü bir içki yapılır.Kvasir, tanrıların yeni içeceği olur ve birçok şiire de ilham kaynaklığı yapar.Ases ve Vanes tanrıları her zaman birbirleriyle savaşmışlardır ancak bu savaş en büyüksavaşla sona erer, bu savaş bir katliamla değil ancak bir birleşme, bir ittifakla sona erer.Tanrılar birbirleriyle savaşmalarının sadece devlerin ve diğer güç sahibi varlıkların isineyaradığını fark ederler. Barışimzalanmalıdır, bozulması imkansız olan bir barış, birbirleriyle karışmaya karar verirler :Njord, Vanaheim`in rüzgar ve deniz tanrısı oğlu Frey ve kızı Freya ile Ases tanrılarınınyanına yerleşir. Ases tanrıları bu değişime Odin’in öz kardeşi Hoenir`le, Odin’le beraberilk insani yaratan tanrılardan biri, karşılık verirler. Artık iki irkin kani birbirleriyle karışır.İskandinav Mitolojisindeki Temel Kavramlar,Tanrılar ve Tanrıçalar;İskandinavyalılar birçok tanrıya tapıyorlardı. Ayrıca cinler, rüzgar ve ateş devleri gibi tuhaf vegüçlü yaratıklara da inanıyorlardı..          İlk tanrının adı Buri idi. Ymir’in ve Buri’nin yaratma güçleri vardı. Yalnız kalmamak içinkendilerine eşler bu eşlerdende çocuklar yarattılar. Tanrıların ve Devlerin soyu Ginungagapiçerisinde üremeye başlamıştı. Bu iki ırkın birleşiminden ise Üç büyük tanrı doğdu. Odin, Vili veVe. Bütün tanrılar ve devler Odin’in bu zamana kadar doğmuş en güçlü canlı olduğunu anladılarve ona saygı gösterdiler. O geleceğin ve geçmişin ve insanların babası idi. Midgard da birsabah Odin, kardeşleri Hoenir ve Lodur deniz kıyısında dolaşmaya çıktılar. Sahilde yanyanaduran iki ağaç ile karşılaşdıklarında bu ağaçları ilk insanlara dönüştürmeyi karar verdiler.Erkeğin ismi Ask, kadınınki ise Embla idi. Lodur onlara fiziksel güzellikleri, Hoenir hareketyeteneğini, Odin ise duyguları verdi. Sonunda Ask ve Embla birleşerek insan ırkını oluşturdularve önlerindeki yolda ilerlemeye başladılar. Ancak Odin onların kaderini o anda yazmıştı. Bütünİnsan ırkı devlerle yapılacak son savaşta, Ragnarök’ta Odin’in yanında savaşacak ve yokolacaktı...İnsanın yaratıldığı esnada, devler çoğalarak Ymir’in öcünü almak için and içiyor vekendilerini intikam duyguları ile besliyordu

7 / 22

Page 8: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

         Her şey, tüm insanlık ve bizim bildiğimiz manadaki varoluş bir cinayetle başladı.Odin vekardeşleri Vili ve Ve ilk varlık Ymir’i öldürdüğünde başladı. Bu cinayetin sebeplerini hiçbir sagaanlatmaz. Ymir’in vücudu dünyanın topraklarına, vücudundaki su denizlere ve vücudundaki kankaynayan lavlara dönüştü. Dünya artık oluşmuştu. Bu oluşumu Odin doğduğu günden beribiliyordu. Bu kaçınılmaz olan idi.Sıra devlerde idi . Odin ve kardeşleri tüm devleri öldürmek içinyola koyulmuşlardı. Sadece Bergelmir ve ailesi bu katliamdan kurtulabilmişti. Kaçmışlar vesaklanmışlardı. Bundan sonra kendilerini ve çocuklarını intikam hırsı ile büyüttüler. Bir güngelecek intikamlarını alacaklardı. Bunu Odinde biliyordu... Dünya nın yaratılışı artık tamamlanmıştı. Artık onu sabitleyecek ve koruyacak varlıklara ihtiyaçvardı. Bu yüzden Odin cüceleri yarattı. Dört cüce, dünyanın dört yönünü korumak için and içtiler: Austri(doğu), Nordri(kuzey), Vestri(batı), Sudri(güney) ve bu ülkeye (dünyaya) Midgard adınıverdiler.. Toplam dokuz dünya (alem) vardı : Muspelheim Ateş ve ısı, Niflheim Buhar ve duman ki Ejder Nşdhug’un eviydi burası, Helheim Karanlığın ve acıların dünyası, Jotunheim Devlerin yaşadığı dağlardan ibaret olan alem, Asaheim Asa tanrılarının yaşadığı alem, Vanaheim Vane tanrılarının yaşadığı yer, Alfaheim Beyaz alfların (elf) yaşadığı alem, Svartalfaheim Siyah alfların (Kara elfler)dünyası, Mannaheim İnsanların yaşadığı alem (Midgard Mannaheimde bulunur) Bu alemlerde yaşayan farklı varlıkların çoğu bir diğer dünyaya gidebilme gücüne sahipti. Temel isim ve kavramlar;Alf ;(beyaz alflar yada elfler Elf; peri halkına verilen addır.Elfler genellikle insanlara benzerlerfakat insanlardan biraz daha kısa ve narindirler. Bu narinliğe rağmen hızlı ve güçlüdürler.Melodik bir ses tonuna sahiptirler. Elfler genelde 1200 yıldan fazla yaşarlar. Bu yaşamınsonucunda ya yaşamdaki kötülüklerden sıkıldıkları için ölümü tercih ederler yada bilinmeyen birdiyara göç ederler. Bu nedenle Elflerin ölümsüz oldukları söylenir.         Elfler insanlara oranla daha güzeldirler. Dağlarda veya denizlerde dolaşmaktan pekhoşlanmazlar. Bunun yerine gökyüzünü görerek yaşamak, bir şeyler yetiştirmek, ormanlarındahuzurlu bir hayat sürmek elflerin istediği yaşam tarzıdır.Elfler diğer ırklarla ilişki kurmayı pek tercih etmezler. Diğer ırklardan pek arkadaşları olmaz amadiğer ırklardan olan dostlarını kolay kolay unutmazlar. Elfler büyü konusunda hünerli, savaşçılık konusunda çeviklikleri dolayısıyla etkileyicidirler.Genellikle ok tercih eden Elf savaşçıları çeviklikleri nedeniyle bu konuda çok iyidirler. İnsanlaronları, ışığın cinleri olarak biliyordu. Alflar görünmezdi, ne kokuları, ne sesleri, ne belirli şekilleri,ne bilinen maceraları, ne de şarkıları vardı. Devler, insanlar ve cücelerın aksine Alflar savaşçıdeğillerdi. Ancak mutlak bir güçleri vardı. Beyaz Alflar doğanın anlaşılamaz gücünüsimgeliyorlardı. Onlar tanrıların istekleri dışında doğmuşlardı... Beyaz Alfların diğer yüzü siyah Alflar, dokuz alemlerden Svartalfaheim isimli alemde yaşarlardı.Siyah Alflar Dev Ymir’in ölü cesedinden beslenmişl Bütün bu yaratılan canlıların ve hattatanrıların arasındaki en mistik erdi bu yüzdende içleri ölüm ve karanlıkla dolmuştu. Tanrılardanve devlerden korktukları için taşların içlerine saklanmış ve bu taşların kara renklerini almışlardı

8 / 22

Page 9: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

Andhrimnir - Tanrıların aşçısı

Asgard: İskandinav mitolojisinde Tanrıların yaşadıkları yerin adıdır. Yunan mitolojisindekiOlympus Dağı'dır. Cennetin olduğu yerdir ve sadece gökkuşağı köprüsünden geçilerekulaşılabilir.Köprünün adı Bifrost olarak bilinir. Buradaki saray ve evlerin çoğu altın ve gümüştenyapılmıştır. En ünlüsü Odin'in sarayı Valhalla' dır. İskandinav mitolojisi, devler ve şeytanlarıntanrılara karşı açtığı son savaş Ragnarok (tanrıların alaca karanlığı)'da Asgard'ın yerle biredilidiğini anlatır.

Aegir: İsminin anlamı genellikle suyla bağdaştırılmıştır. Diğer isimleri HLER ve GYMİR (Köreden). Aegir deniz kıyısının veya okyanusun tanrısıydı. Kızdığında fırtınalar yaratırdı. AegirVanir'lerden bir devdi. Babası MİSTARBİLİNDİ (Sis körü), ve kardeşleri LOGİ (Ateş vebazılarına göre LOKİ) ve KARİ (Hava)'ydi. Karısı (ve kardeşi) RAN'dı ve Hlesey adasınınyakınlarındaki denizde yaşarlardı. Ran ve Aegir'in herbiri birer dalga olan dokuz çocukları vardı.          Aegir tanrılar için bira mayalardı. Her kış tanrılar Aegir'in evinde bira içerlerdi ve omisafirperverliğiyle ünlüydü. Evinde ışık sağlamak için ateş yakmak yerine yere altın koyarlardı.Bu yüzden altına "Aegir'in ateşi" denir. Aegir'in Fimafeng ve Eldir adında iki hizmetçisi vardı.BALDER'in ölümünden sonra Tanrılar Aegir'in evinde ziyafet için toplandılar. Loki kendinigösterdi ve odadaki herkese küfür etti. Fakat tanrılar oranın kutsal bir yer olmasından dolayıLoki'ye hiçbirşey yapamadılar.

Balder: Aesirlerden biridir ve isminin anlamı "muzaffer"dir. Aynı zamanda Gözyaşı Tanrısıolarak da çağrılan Balder Odin ve Frigg'in oğluydu ve çok yakışıklı ve adil bir tanrıydı .Odin'in oğullarından Balder burada akıl, sevgi ve bilginin tanrısı olarak karşımıza çıkar.Cennette Glitnir denilen bir yeri korumaktadır. Her türlü anlaşmazlıkta bütün tanrılar onunadaletine güvendiklerinden ona gelirler ve burada Balder'in adaleti sağlaması beklenir.VeBalder adaleti yerine getirir.

Bil: Snorri onu tanrıçalardan biri olarak adlandırır. Snorri dünyadan aya giderken ona eşlik edenBil ve Hjuki adlı iki çocuğun hikayesini anlatır. Babaları Vidfinn'dir. Bil aynı zamanda kaderidokuyan tanrıçasıdır.

Bor: Buri'nin oğlu. Karısı buz devi Bolthorn'un kızı olan Bestla'dır. Bor Odin ,Vili ve Ve'ninbabasıdır.

Bragi: Şiir tanrısıdır. Odin ve dev Gunlod'un oğludur.Odin'in baş şairiydi ve çok adildi. İdun'laevliydi ve dilinin üzerine kazınmış rünler vardı. Buri: İlk tanrı.İnek Audhumla kendini büyük buz parçalarını yalayarak besledi. gün be günyaladıkça tanrı buzdan çıktı. Buri Bor'un babasıydı. Cüceler; Odin’in onlara Midgard’da verdiği görevi kabul etmiş karanlıkların ve dağların içlerine

9 / 22

Page 10: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

çekilmişlerdi. Burada madenleri keşfetmişler ve kendilerine buradaki madenlerin endeğerlilerinden hazineler yaratmışlardı. Bu hazineleri ne insanlarla, ne tanrılarla nede devlerlepaylaşmak istiyorlardı. Oldukça aç gözlü idiler. Ancak bu açgözlü olmaları onlara çalışmaahlakını getirdi. Evrende ki en çalışkan ve üretici ırk haline gelmişlerdi. Dağların altından çıkanmaden cevherlerini işlemeyi kendi kendilerine öğrenmişlerdi. Cücelerde kara alflar gibisvartalfaheim de yaşarlardı. Çok nadiren ormanlara yerleşirler ve insanlarla hemen hemen hiçiletişim kurmazlardı. Işıktan nefret ederlerdi. Onlar için ışık tanrıların yarattığı korkunç bir lanetti.

Dagr;Gündüz tanrısı.

Delling: Şafak tanrısı olarak kabul edilir ve isminin anlamı "parlayan" dır. Nott'un (Gece) üçüncükocasıydı. Dag (Gün) adında bir oğulları vardı.

Devler;Birçok kültürün mitolojisinde yer alır. Örneğin; Yunanistan mitolojisindeki Titanlar,Cyclopslar, İskandinav mitolojisindeki Dağ devleri Ateş devleri Buz devleri vs.Genellikle insangörünümünde fakat anormal büyüklükte ve çok kuvvetli tasvir edilmiştir. Kadın veya erkekolabilir. Farklı bölgelerin mitolojilerinde kökenlerine dair farklı inanışlar vardır. ÖrneğinHint-Avrupa mitolojilerinin çoğunda, kaos ile ilişkilendirilmiş lanetli bir ırktır ve yabani bir doğasıvardır. Çoğunlukla tanrılarla arasında düşmanlık vardırEir: Sağlık tanrıçası ve en iyi doktordu. Sanatını Eski İskandinavya'da doktor olan kadınlaraöğretti.

Einherjar; İskandinav mitolojisinde cesur, becerikli askerlerin ruhlarına verilenisimdi.Einherjarlar Einherjar tepesi denilen bir yerden doğar. Loki kahraman savaşçılarınruhlarını Einherjar tepesine bırakır. Einherjar tepesinin özel gücü sayesinde Einherjarolurlar.Einherjar'ın fiziksel özellikleri: Kafası koç biçiminde, vücudu da aynen bir koyununinsanlaşmış hali gibi üzerinde metal bir zırhı vardır.Elinde deniz kabuğu gibi bir boru vardır. Buboruyu her çaldığında diğer Einherjarlardan yardım ister.Fenrir: Loki ve dişi dev Angerboda'nın oğlu. Tanrılar onu zaptedebilmek için Gleipher denilensihirli bir zincire vururlar. fakat o bu sırada tanrı Tyr'in sağ elini koparır. Forseti: Adalet tanrısı. Balder ve NANNA'nın oğlu. İsminin anlamı "yöneten"dir.Evi Glidnir(Parıldama)'dir . Frejya (Freya): Güzellik ve aşk tanrıçası. Çok güzel mavi gözlü bir genç kadın olarak tasviredilmiştir. Frey'in kız kardeşi ve ileri de Odin'in karısı olacak Frejya savaşta ölen kahramanlarınyarısını Asgard'daki kendi sarayı olan Folkvang'a götürmek için toplar. Bir çok hikayesi devlerinonu kaçırma teşebbüsleriyle doludur. Alman mitolojisindeki tanrıça Frigg'le eşdeğerdir. VeCuma günü Friday (Frejya's day ) onun adından gelir.

10 / 22

Page 11: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

Freyr yada frey:Vaneheim’in rüzgar ve deniz tanrısı oğlu. Gullinborsti isimli altın kıllı vedünyanın en hızlı hayvanı olan yaban domuzuna sahip.Frigg: En yüce tanrıça olan Frigg Odin'in esas eşidir ve gök tanrıçasıdır. Yunanlı Hera veRomalı Juno gibi evlilikleri de yönetir. Çok sessiz ve sakin olarak resmedilmiştir. Gejfon: Bakire tanrıça. Aynı anda Aesir ve Vanir'in bir üyesi. Ölen bütün bakireler ona giderler.Aynı zamanda verimlilik tanrıçasıdır. İsminin anlamı "Verici"dir. Gullveig: Vanir tanrıçası. Aesir'in onu öldürme çabaları dünyadaki ilk savaşın çıkmasına yolaçtı ve bu savaşı Vanir kazandı. Bu iki kabile aralarında tanrıları takas ettiler ve birliktehükmetmeye devam ettiler. Gullveig (altının gücü) bazen üçlü tanrıça bazen de Heid (cadı)olarak çağrılmıştır. Heimdall: Şafak tanrısı ve gökkuşağı köprüsü Bifrost'un nöbetçisidir. Kilometrelerce ilerdekidünyada rüzgarla dalgalanan çimenlerin sesini duyabilecek bir duyu gücüne sahiptir. TanrıHeimdall, gökkuşağının başında bekleyerek tanrıların sarayına olduk olmadık herkesin girmesiniengellemekle görevliydi. Heimdall'ın kulakları çok gelişmişti. En uzaktaki en küçük sesleri bileduyabilirdiHermod: Tanrıların habercisi. Balderin ölümünden sonra Hel'in diyarına giderek Balder'in geridönmesi için Hel'i ikna etmeye çalıştıHel: Ölüm tanrıçasıdır Loki'nin çirkin kızı. Alt dünya (cehennem) Niflheim'in sıcaklığına vekaranlığına hükmeder.Vücudunun yarısı mavi yarısı siyahtır .Masası " açlık", bıçağı " açlıktanölmek" , yatağı " üzüntü" ve hizmetçileri " gecikme" ve " yavaşlık"tır. Bazı eski hıristiyanlara göreevi cehennemdir. Hel, Loki'nin kızı. Fenris'in kızkardeşidir. Heımdall; Dünyayı aydınlatan anlamına gelir, Heimdall İskandinav mitolojisinin en büyükzenginliklerinden ve sembollerinden biridir. O insanları düzenleyen ve dünyanınkanunlarını koyandır. Aynı zamanda son savaş yaklaştığında Giallarhorn borusunu çalıptüm tanrıları son savaş için toplanmaya çağıracak olan tanrıdır. Heimdall bir kuştan dahaaz süre uyur, her zaman tetiktedir, kulağı çok keskindir Aesir’i düşmanlarına karşı korurve gözetler. Son savaş Ragnarok`ta Heimdall Loki`yle karşılaşır ve onu yener ancak aynızamanda rakibinin darbelerine dayanamaz ve savaş meydanında canını verir.Hlin;Teselli tanrıçasıdır.Hod: Odin'in oğlu. Loki tarafından Balder'i öldürmek için kandırılan kör kış tanrısıdır. İsmininanlamı "savaş"tır.Vali, Odin'in oğullarından biri Hod'u öldürerek Balder'in intikamını aldı. Hoenir: Aesir ve Vanir arasındaki savaştan sonra Vanir'e rehine olarak yollandı. İlk insanlaraduyguyu veren tanrıdır. İdunn: Bragi'nin karısı olan tanrıçadır. Tanrıları sonsuza dek genç tutacak olan elmalarınkoruyucusudur. Fırtına devi TJASSE onu kaçırır ve Loki onu öldürüp İdun'u geri alana kadartanrılar yaşlanırlar.Gençlik tanrıçasıdır.İsminin anlamı "gençleştiren kişi"dir. Jord (FJORGYN): Toprak tanrıçasıdır.Annesi Nott (Gece) ve babası Annar'dır. Thor ve Frigg'inannesidir. Lodur: İlk insanlara konuşma kabiliyetini ve görünümlerini veren tanrıdır. Lofn: İhtiraslı aşklarla ilgilenen tanrıçadır.Odin ve Frigg'den evlenmeleri yasak olan çiftlere bilebunu yapabilme izni almıştır.

Loki: Odin'in erkek kardeşi Loki de önemli olduğu kadar ilginç bir tanrıydı. Başlangıçta ateştanrısı olan Loki, Edda'da tanrıların bazen dostu, bazen düşmanı olarak anlatılır. Düzenbazlığı

11 / 22

Page 12: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

ve huysuzluğu yüzünden pek sevilmezse de, kurnazlığı zaman zaman işe yarardı. Canı istediğizaman biçim değiştirerek insan ya da hayvan kılığına girebilirdi. Cinsiyetini değiştirdiği deolurdu. Loki'nin canavar ruhlu üç çocuğu vardı: Ölüm tanrıçası Hel, Tyr'in sağ elini ısırıpkopardıktan sonra tanrıların zincire vurduğu korkunç kurt Fenrir ve denizin derinliklerindeyaşayan, kuyruğuy-la fırtınalar çıkaran yılan Jörmungand. Savas sirasinda Buz Devlerineihanet ederek Aesir Tanrilarina onemli bilgiler vermistir. Bu hareketi Odin'in onu kan kardesiolarak kabul etmesini saglamistir..En onemli tuzaklarindan biri kor tanri Hodr'i kandirarak,Odininoglu Balder'in oldurulmesini saglamak olmustur. Bu hareketinden sonra Odinin kan kardeslikbagindan cikarilmis,dunyanin derinliklerindeki bir magraya hapsedilmistir.Ayrica sekil degistirmeyetenegine sahiptir.

Loki'nin yaptığı en büyük kötülük, Odin'in oğlu, çok sevilen genç gün ışığı tanrısı Balder' inölümüne neden olmasıydı. Annesi Frigg, tüm yaratıklardan ona zarar vermemeleri için sözalmış, ama ökseotunu gözden kaçırmıştı. Loki sonradan ökseotundan bir ok yaptı ve buBalder'in ölümüne neden oldu. Tüm canlılar Balder için yas tuttu ve öfkeli tanrılar Loki'yisonsuza kadar bir kayaya zincire vurarak cezalandırdılar.(bir başka anlatıda ölen oğlununbağırsaklarıyla bağlanmıştır.) Tepesindeki sarkitlara dolanmis dev yılanin ağzından akan zehirg özlerine damlamakta ama eşi Sigyn elindeki tahta kapla Loki'yi korumaya çalişmaktadır. Ancak kap dolduğu zaman, bosaltmak icin uzaklaştığinda Loki zehirden etkilenmekte ve bu da Iskandinav inançlarına göre depremlere sebep olmaktadir. Bu ceza Iskandinav mitolojisinde mahşer günüolarak adlandirı

12 / 22

Page 13: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

lan Ragnarok'a kadar devamedecektir.Ragnarok geldiğinde Loki, Odin'in oglu Heimdall ile dovüşecek, bu dövüşün galibi olmayacak ve her ikisi de savaşta ölecektir.Mimir: Bilge bir kişi ve Bolthor'un oğlu.Bazı efsanelerde bir tanrı ve bazılarında bir dev.Vanir'erehine olarak yollanmıştır.Vanir bunu görünce çıldırır ve onun kafasını keserler.Odin onunkafasını saklar ve bilgeliğe ihtiyaç duyduğunda danışabilmek için Mimir'in kuyusununyakınlarına koyar. Modi: Thor'un oğlu.Ragnarok'ta sağ kalacaklardan biri. İsminin anlamı "cesaret"tir. Nanna: Ay tanrıçası.Balder'in karısı ve Forseti'nin annesi.Balder'in ölümünden sonra kalbidurarak öldü ve Balder'le birlikte yakıldı. Niflheim: İskandinav mitinde yeraltı,soğuk ve ölümün yeri olarak geçer.Dokuz dünyadaki ölümtakipçisi Hel tarafından yönetilir. Njord: Deniz ve rüzgarın tanrısı.Frey ve Freya'nın babası.Vanirlerdendir ve eviNoatun'dur.Karısı dev Skadi'dir.Babası Thjatsi'nin ölümü üzerine tanrılar Skadi'ye kocasınıseçme hakkını tanıdılar.Skadi sadece ayaklara bakarak seçeceği kocasının Balder olmasınıistiyordu ama kazara Njord'u seçti.Njord ve Skadi nerede yaşayacakları konusundaanlaşmazlığa düştüler ve ayrıldılar.

Niord;Toprağın, gemiciliğin ve balıklığın tanrısıdır. Aslen bir Vanes tanrısıdır, ancak Aesirve Vanes tanrıları arasında yapılan barışta Aesir tanrılarına katılmıştır. Buna karşılık 2Aesir tanrısı Hoenir ve Mimir`de Vanes tanrılarına katılmışlardır. (bu şekilde iki ırkınkanları karışmış olur ve barış sonsuz olacaktır.

Nornlar;Yazgı ya da kader tanrıları. (Eski Norse: norn, çoğul: nornir), Norse mitolojisindeki üçdísirdir: Urd (geçmiş), Verdandi (şimdiki) ve Skuld (gelecek). Skuld aynı zamanda birValkyrienin ismidir. Grek mitolojisindeki Mireleri andırmaktadırNornlar'a şu nitelikler verilir:

Bilgeliğin temsilcileridirler. Büyüsün diye her gün “kaynak ağacı”nı sularlar.

13 / 22

Page 14: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

İnsanların gereksinimlerini sağlar ve onların mukadderatlarını düzenlerler. İçlerinden birinin adı aynı zamanda “mukadderat”tır. Göksel ip eğiricileridirler. Varlıkların “atkı”larını (dokumacılıktaki bir terim) ezellerinden ebedlerine kadar dokumaktadırlar. İlahi adaleti sağlarlar. Kudretleri öyle yücedir ki, ilahlar bile onların yargılarından kaçınamaz. Odin: Woden ya da Wotan ;Odin donmuş dev BOR ve Besstla'nın oğluydu .Adı "tahrik","hiddet" ve "şiir" anlamına gelen ondan gelmektedirGüneş ve Kelt haçı ile sembolize edilir. Odin: (Alfadir ,Allfather (Herkesin Babası)) Tanrılarınbabası; Asgard'daki salonu Valaskjalf'da (Katledilmişlerin Korunağı) tahtı Hlidskjalf bulunur. Butahttan dokuz diyarda olan tüm olayları gözler. Ayrıca yeryüzüne ve gökyüzüne hakimdir,gerektiğinde kartala dönüşebilir.Simgeleri, hiç hedefini ıskalamayan mızrağı Gungnir, her dokuzuncu gecede yeni sekiz yüzüğüortaya çıkran yüzüğü Draupnir ve sekiz ayaklı atı Sleipnir'dir.Thor`un çekicinden sonra en güçlü silah olan Mızrak GungnirinElindeki mızrak ise yine 9 ya da 7 gün asılı kaldığı kuzey mitolojisin gerçekleştiği yerin yaşamağacında runeleri (run alfabesini odin yapmıştır.On beş harften oluşan ilkel İskandinav alfabesi. Bu alfabenin sihirli olduğuna inanılır).öğrenmesi sonuçu kurtulduğunda kopardığı bir daldan yapılmıştır.Atların efendisi sekiz bacaklı Sleipnir`in sahibidir. Tanrıların babası Odin aynı zamanda da

insanların da babasıdır, insan ırkını iki kardeşi ile Odin yaratmış ve onların kaderini çizmiştir. Üçtane karısı vardır ; Iord eski toprakların tanrıçası, Frigg işlenmiş modern toprakların tanrıçası(Frigg Odin`in en sevdiği karısıdır) ve Rind el değmemiş vahşi toprakların tanrıçası.Odin’in kendine özgü yardımcıları vardır. Öncelikle Hugin( düşünceli) ve Munin,(akıllı)bu iki basit kuzgun Odin’in dünya üzerindeki gözleridir. Dünya üstünde uçarlar ve Odin`inkulağına gördüklerini fısıldarlar, bu yüzden Odin herşeyigören olarak adlandırılmıştır. Bir diğer yardımcısı da her zaman yanı başında bulunun kurtlarGeri ve Freki`dir. Geri ve Freki Odin`in ayaklarının altından ayrılmazlar, Odin Valhalla’da savaşçıların masasındaki şölenlerde sadece şarap içer ve kendine düşen etleri sadıkkurtlarıyla paylaşır.Odin'in oturduğu tahtın adı Hlidskjalftır.       Odin bir çok mitolojide isim değiştirmiş bir halde karşımıza çıkar. Germen mitlerinde veNibelungen destanında Wotan olarak adlandırılmıştır. Hristiyanlık öncesi İskandinavya'sındaOdin genelde insan kurban edilmesiyle anılır. Odin sık sık gezintilere çıkar. Bu gezilerindeadını değiştirir. Genellikle yeşil bir pelerin giyer, bir şapka ve maske takar. Odin şekil değiştiripkuş,balık, solucan gibi çeşitli hayvan kılıklarına bürünebilirdi. Bu gezilerinden en ünlü olanlarıGrimnisnal ve Vafprudnismal' dır. İngilizcedeki Wednesday(Çarşamba) " Odin'in günü"nden yani

14 / 22

Page 15: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

" Wodan's day" den gelir.

       İskandinavya Mitolojisi'nde tüm tanrıların en kudretlisi, zaferin ve bilgeliğin tanrısı Odin, tekgözü kör bir ihtiyar olarak tasvir edilir.Geçmişte olanları ve gelecekte olanları bildiğisöylenir.Tüm insanların kaderi ona bağlıdır,yaşayan en bilge canlıdır...Fakat Odin'in tek gözlüolmasının ve bilgeliğinin ayrı bir öyküsü vardır :

       Bir gün Odin'in diğer iki kardeşi Ve ve Vili kayboldu. Odin her yerde onları aradı, tümAsgard diyarını baştanbaşa dolaştı. Fakat hiçbir ize rastlamadı. Bu yüzden çok sinirlendi ve atısekiz bacaklı Sleipner'a bindiği gibi arkadaşı Mimer'e doğru yola çıktı.Mimer buz devi Bolthor'unoğluydu ve zamanında Vaenir tanrılarına rehine olarak yollanmıştı.Fakat Vanir onu sevmemişve kafasını kesmişti.Odin zamanında yetişerek Mimer'in kafasını kurtarıp ve yeri geldiğindebilgeliğine danışmak için onu Mimer'in kuyusu adı verilen çeşmenin yakınlarınakoymuştu.Mimer'in kuyusu dünyadaki tüm bilgeliğin kaynağıydı.Mimer'in bilgeliği de bu kuyununsuyundan gelirdi. Sonunda Odin geldiğinde Mimer'in kafasını selamladı ve dedi ki : '' Hey Mimer,kuyununsuyundan biraz içmem lazım ki kardeşlerimin nerde olduğunu öğreneyim! '' Mimer reddetti :''Her isteyene bilgeliğin kaynağından su içirirsek ne olacağını zannediyorsun Odin? Böyleceherkes olacakları önceden bilir ve bunu istediğini sanmıyorum. ''

Odin yıkıldı,ne yapacağını bilemedi.Kendi kendine bu kuyudan bir damla su içmek için her şeyiyapabileceğini, hatta tek gözünü feda edebileceğini mırıldandı. Mimer birden bağırdı : ''Anlaştık! '' Odin'in yüzü sarardı,sadece kendi kendine mırıldanmıştı ama yine de anlaşmayasadık kalarak tek gözünü çıkarıp kuyunun içine attı. Ve o zamandan beri Odin'in gözü kuyunun dibinden, dışarı, dünyaya bakar.Böylece Odin hemgeçmişi hem de geleceği görür. Ragnarok: Dünyanın yok oluşudur. Tanrılar ve devler arasında çıkan bu büyük savaşta herkesbirbirini acımasızca katleder. İzlanda Eddalarına göre ,devler hain tanrı Loki tarafındanyönetilecek ve tanrıların evine yani Asgard'a saldıracaklardır. Devlerin gelişlerini Heimdallborazanıyla bir şarkı çalarak herkese haber vericektir. Bu yokoluştan sonra yeni bir dünyaoluşacak ve hayat yeniden başlayacaktır. Ran: Aegir'in karısı.Denizlerin fırtına tanrıçasıydı.Boğulan insanları ağıyla denizden toplardı. Saga: Odin'le evi Sokkvabekk'te içki içen tanrıçadır.Tarih tanrıçasıydı.İsminin anlamı "gaiptenhaber veren"dir. Sif: Ekin ve verimlilik tanrıçası,Thor'un karısıdır.Bir kez Thor onun saçını çaldı ve yerine yenisinikoymak zorunda kaldı.Dwarflara giderek altından bir saç yaptırdı. Sol;Güneş tanrıçası.Sjofn (VJOFN): Erkek ve kadının aşkı düşünmesini sağlayan tanrıça.Evli çiftler arasındakikavgaları durdurmak onun göreviydi. Skadi;, Iskandinav mitolojisinde Kış tanrıcasidir.Njord'un karisidir.Thjazi'de babası olur.Skadi'nin Babasi Tanrılar tarafindan katledildikten sonra öcünü alamak icin Asgard'agider.Asgard Tanrıların bulundugu yerdir. Tanrilar Skadi'ye bir oneride bulunur derler ki;Ayaklarımıza bak ve sec birimizi yanına kocaolarak. Skadi istedigi Tanrıyı secme ozgurlugune sahiptir ama sadece ayaklarına bakarak.İclerinden enguzelini secti bunun Baldr oldugunu dusunuyordu.Ayaklar ise en yaslı tanrılardan biri olanNjord'a aitti.

15 / 22

Page 16: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

Bu antlasmadan geri donus olmadigi icin Skadi Njord'u kabul ederek Babasi sag iken kaldıgıyere Thrymheim gitmek istedi.Njord ise denizin icinde olan sarayina Noatun'a gitmekister.Birlikte bir karara vardılar dokuz gece Thrymheim bundan sonraki dokuz gecede iseNoatun'da kalmalarına dair.Njord Noatun'a dondukden sonra bir daha Thrymheim gitmemeyekarar verdi.Skadi Noatunda yankılan sesler yuzunden uyuyamadagından sikayet ederekThrymheim geri dondu ve hayatına bir sure orada devam etti. Loki Baldr oldurdukten sonra Tanrilar tarafından bir magarada tutulur.Skadi Loki'nini kafasina birzehir koyar.Zehir o kadar gucluymus ki Loki'nin acı cıglıklari yeri sarsarmıs.Bu arada Skadi'ninbabasinin katili Loki olarak bilinir.

Snotra: Bilge ve nazik tanrıça olarak bilgelik ve bilgi tanrıçasıydı.

Syn: Davalarda sanıkları koruyan tanrıçadır.Frigg'in yardımcılarından biriydi ve Frigg'insarayının kapısını korurdu

Thor: Thor'un simgesi şimşektir. O kutsal savaş tanrısıdır. Thor Odin'in oğlu ve Odin'den sonragelen en önemli tanrıdır. Odin'in sayısı belirsiz oğullarından en güçlüsü kızıl sakallı Thor'du.Kendisine güç veren sihirli bir kemer takar, ellerine demir eldivenler giyer, çekicini vurmasıylaşimşekler yağdırır, arabasının tekerlekleri döndükçe, gök gürültüsü oluşurdu. Kötü devlere karşısavaşan tanrıların ve insanların önderiydi. Devler ülkesinde birçok savaş ve serüven yaşayanThor'un karısı altın saçlı, hasat ve aile tanrıçası Şifti İki sihirli nesneye sahiptir. bunesnelerden biri Mjöllnir'dir. Mjöllnir, adının anlamı "parçalayıcı" olan kocaman bir çekiçtir.Çekici Brokk ve Eitri isimli iki cüce kardeş yapmışlardır. Çekiç yapılırken Loki sinek kılığına giripcüceleri ısırarak rahatsız edince bir kaza olmuş, çekicin sapı kısalmıştır.       Bu iki cüce ayrıca bu çekice birçok farklı özellik vermiştir. Çekiç, Thor'un onu kolaycasaklayabilmesi için küçülebilir. Ayrıca bir bumerang gibi, bir düşmana atılınca düşmana tümgücüyle çarpar ve sahibinin ellerine geri döner. Thor kılık değiştireceği zaman çekici ile kendiyörüngesinde hızlıca döner. Fırtınaları çekici ile kontrol eder, yağmurları onunla yağdırır. Çekiciile evlilikleri ve nesneleri de kutsayabilir. Ayrıca Thor'un iki tane keçisi vardır. Bu keçilerdenbirinin adı Tanngniost (Diş Çatırdatan) diğerinin adı da Tanngrisnir (Diş Gıcırdatan)dır. Bukeçilerin çektiği arabası yerde de gökte de gidebilir       Onun güçlü olmasını sağlayan bir diğer sihirli nesne de altın bir kemerdir. Bu kemeri takartakmaz gücü ikiye, hatta üçe katlanır İnsanlara karşı iyidir. Hemen hemen bütünhikayelerinde devlere karşı savaşır. Genelde çok kabadır.Çok büyük miktarlarda içki içer. Kızılsakallı ,orta yaşlı ve zekasından çok kaba kuvvetine güvenen bir tanrıdır.. Thor aynı zamanda Atl veya Donar olarak da bilinir. Şimşek tanrısının günü İngilizcedeThursday, Almanca da Donnersdag'dır ., Thrud: Thor'un kızı.Dwarf Alvis onunla evlenmek istedi ama Thor onu kandırarak güneş

16 / 22

Page 17: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

yükselirken toprak üstüne çıkmasını sağladı ve onu taşa dönüştürdü. Troller:korkunçgözüken bir mitik, insanımsı yaratıktır.İngiliz peri masallarındaki Ogreler benzeri şeytanidevlerden, dağlarda yaşayan, dağa insanları kaçıran, vahşi ve daha insan benzeri yaratıklarakadar birçok farklı şekilde tasvir edilmişlerdir.

Tyr: Savaş tanrısıdır.Sadece o kurt Fenrir'in ağzına elini sokacak kadar cesurdu.Bu olayınsonunda kurt sağ elini ısırarak koparır.Salı günü(Tuesday)onun günüdür.Tyr aynı zamandaAnglo Saksonlar tarafından Tiw,Tiu olarak da adlandırıldı.

Ull: Av ve okçuluk tanrısıdır.Silahı Porsuk ağacı'ndan yapılmış bir uzun oktu ve Ydal'dayaşardı.Düellolarda yardım için çağrılırdı.Thor ve Sif'in oğluydu.Sıklıkla tapılan bir tanrıydı.Hattabir ara en yüksek tanrılardan biri kabul edilmiştir. Vili; Bor veBestla'nın oğlu,Ve ve Odin'in kardeşidir.Kardeşleriyle beraber dev Ymir'i öldürerek leşinden uzayı yarattı.İnsanlara düşünce ve hareketi verdi.İsminin anlamı "istek"tir.

Vali: Vidar'ın kardeşi(bazı kaynaklara göre Odin'in oğullarının en genci).Dev Rind'in oğludur veAesir kendi kanından birini öldüremeyeceği için ve Balder'in intikamını almak için özellikledoğurulmuştur.Bir gecelikken Hod'u öldürdü.Ragnarok'ta sağ kalacak 7 Aesir'den biridir.

VALHALLA; Asgard’ın 12 krallığından biridir ve Ragnarok savaşına kadar tanrılara ev sahipliğiyapmıştır. Bundan sonra tanrılar, Odin’le birlikte devlere karşı savaş yapabilmek için yolaçıkmışlardır. Kahramanlar zorlu bir mücadelenin ardından öldüklerinde Valhalla’ya getirilirler.Savaş meydanlarında ölenleri taşıma işi Valkyry’lere düşer. Bu savaşçı kadınlar Odin’inhizmetkarlarıdır, ancak asıl görevleri savaşlara gözetmenlik yapmak ve kimin ölüp kiminyaşayacağına karar vermektir. Valhalla’da yapılan ziyafet sofralarının en başında her iki omzundaki kuzgunuyla Odin oturur.Kuzgunlardan biri Huginn (düşünce) ve diğeri Muninn’dir (hafıza). İkisi de dünyadan Odin'emesaj getirirlerdi. Valkürler:Valkürler, Odin'in yardımcıları olan ve ata binen miğfer ve mızrakla silahlanmış gençve güzel bakirelerdir. Gökten kanatlı atlarıyla savaş alanına inip Einherjar denilen savaştakicesur kahramanları Valhalla'ya götürürler. Buraya götürmelerinin nedeni Ragnarök'de yanidünyanın sonunda olacak savaşta Odin'in yanında savaşacak güçlü savaşçılartoplamaktır.Modern sanatta Valkürler bazen muazzam güzellikte, zırh kuşanmış, kasklı,mızraklı, kanatlı atlara binmiş dişilerdir ama aslında Valkür atları, kurtlarla kırmadır. Yanibilinenin tersine Valkürler kanatlı atlar sürmezler. Onların evcil hayvanları cesetlere ve ölüsavaşçılara dadanan sürülerden oluşan kurtlardır. Gullveig: Vanir tanrıçası. Aesir'inonu öldürme çabaları dünyadaki ilk savaşın çıkmasına yol açtı ve bu savaşı Vanir kazandı. Buiki kabile aralarında tanrıları takas ettiler ve birlikte hükmetmeye devam ettiler. Gullveig (altınıngücü) bazen üçlü tanrıça bazen de Heid (cadı) olarak çağrılmıştır. 

Ve: Bor veBestla'nın oğlu, Vili ve Odin'in kardeşidir.Kardeşleriyle beraber dev Ymir'i öldürerekleşinden dünyayı yarattı.İsminin anlamı "kutsaldır".

Vidar: Odin ve Grid'in (bir dev) oğludur.Vali adında bir ikiz kardeşi vardı.Vidi'de

17 / 22

Page 18: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

yaşardı.Tanrıların en güçlülerindendi ve intikam tanrısı olarak kabul edilebilir.Ragnarok'ta kurtFenrir'i öldürerek babasının intikamını alacaktır.Son savaşta sağ kalacak Aesir'den biridir. Vidarhakkında Vidar, İskandinav Mitolojisinde baş tanrı olan Odin ile bir dev olan Grid'in oğludur. Güçlü, sessizve yalnız bir tanrıdır. Ormanında yalnız yaşamaktır (ta ki ragnorak'a kadar) Bu yüzden kendisineyalnızlık ve sessizlik tanrısıda denir. Çok güçlü olan Vidar Ragnorak'tan sonra sağ kalan aztanrılardan biri olmuştur. İntikam tanrısı olarak da geçen Vidar; Ragnorakta, kurt Fenrir'in Odin'ikanlı bir şekilde öldürüp bedenini yutmasından sonra Vidar geldi ve Fenrir'in alt çenesiniayağıyla parçaladı ve iki eliyle üst çenesi boğazı yırtılana kadar çekti ve Fenrir'i öldürüp babasının intikamını aldı...

Vili: Bor veBestla'nın oğlu,Ve ve Odin'in kardeşidir.Kardeşleriyle beraber dev Ymir'i öldürerekleşinden uzayı yarattı.İnsanlara düşünce ve hareketi verdi.İsminin anlamı "istek"tir.

Vor yada vor: İsminin anlamı "yemin" olan tanrıçadır.Ondan hiçbirşey saklanamaz çünkü çokbilgedir.Bazı kaynaklara göre evliliğin ve anlaşmaların da tanrıçasıdır. Evlilik sözlerinitutmayanları cezalandıran . Ondan hiçbirşey saklanamaz çünkü çok bilgedir.

YGGDRASIL; (kader ağacı) Snorri diğer versiyonlarda kader ağacı Yggdrasil’in nasıl dünyanınmerkezinden filizlenip büyüdüğünü anlatır. Ağacın altındaki dişi olarak tarif edilen kaderkuyusunda insan yaşamının yönü tayin edilir. Bir diğer versiyonda, tanrılar meclisi ağacınetrafında toplanır. Ağaç iki kökten destek almaktadır; köklerden biri yeraltı dünyasına uzanır(Hel), diğeri buz devlerinin dünyasına ve sonuncusu insan varlıklarının dünyasına Tümdünyanın refahı Yggdrasil adlı bu ilkel ağaçla ilişkilidir . Yggdrasil, kutsal ağaç,İskandinav mitolojisinin ana çizgisi hatta bu mitolojide hayatı ve yaşamı temsil eden yeganesemboldür. Yaprakları ve dalları görünmez bir biçimde tüm gökyüzünü ve evreni sarar, kökleride dünyanın her yerine ve en derinlere sıkı sıkıya tutunmuştur. En büyük kok tanrılarınkonakladığı Asaheim alemindedir. Kutsal ağaç Yggdrasil Hvergelmir, Mimir ve Urdar adlı üçkaynaktan beslenir, bu kaynaklar ağacın hayatta kalmasını sağlarlar ve de onların varlığısadece ağaçla mantık bulur. Urdar`in etrafında üç kadın oturur. Urd yani geçmiş, Vervandi : şimdiki zaman ve son olarak Skuld yani gelecek. Bu üç kadın zamanın gerçek hakimleri veher şeyi bilen her şeyden haberdar olanlardır. Burada İskandinav mitolojisinin panteist kısmıon plana cikar, bu uc kadın tanrı değillerdir sadece doğa tarafından yaratılmış üç nesnedir,ancak tanrıların tanrısı bilge Odinden daha bilgedirler! Onlar kaderleri bilenlerdir, tanrılarınkaderlerini bile! Kader ve zaman kavramları İskandinavların (namı diğer Vikinglerin) en önemverdikleri iki kavramdır. İskandinav halkı (prehistorik çağlardan Viking dönemine kadar ) kadercibir halktır, yani kadere inanırlar olum zamanları daha önceden yazılmıştır ve bundan kaçmakimkansızdır, ancak buna rağmen kaderlerini yenmek için ölümüne savaşırlar, bir şeye karsısavaşmak ve kazanmak İskandinav mitolojisinin en önemli olgularındandır. Kutsal ağaçYggdrasil bile her gün hayatta kalmak ve evrenin düzenini korumak için savaş vermektedir.

Mitolojik efsaneler;İskandinav mitolojisini oluşturan çeşitli öyküler vardır;         Bir mitolojikefsane de Balder ve Loki anlatılır. Odin'in oğullarından Balder burada akıl, sevgi ve bilginintanrısı olarak karşımıza çıkar. Cennette Glitnir denilen bir yeri korumaktadır. Her türlü

18 / 22

Page 19: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

anlaşmazlıkta bütün tanrılar onun adaletine güvendiklerinden ona gelirler ve burada Balder'inadaleti sağlaması beklenir.Ve Balder adaleti yerine getirir. Loki Aesir tarafından evlat edinilmişbir devdir. Loki ve Odin aralarında bir dostluk antlaşması yapmışlardı.Bir gece Balder kendiölümü hakkında çok rahatsız edici bir rüya görür.Annesi Frigg, su, ateş,doğadaki bütünelementlere ,kuşlara ,canavarlara ,toprak ve taşlara, Balder'a zarar vermemeleri için yeminettirir.Böylece Balder Ölümsüz olur. Bundan sonra Aesir Balder'ı ortalarına alıp onunlaeğlenmeye başlar. Ona küçük ok, taş vs. şeyler atarlar. Bu yeminden dolayı Baldersadakatsizliklle karşı karşıya kalmıştır. Loki bu dramayı görünce merak eder ve kadın kılığındaFrigg'in yanına giderek ona neler olduğunu sorar. Frigg de ona yeminden bahseder ve yemininiçine katılmayan tek şeyin ökse otu olduğunu da sözlerine ekler. Bunu duyan Loki hemenAesir'e sunulmak üzere ökse otu getirir. Bunu kör tanrı Hoder'e kendi isteği ile verecek veböylelikle Balder'a acı çektirme oyununa o da katılabilecektir. Balder'a ökse otundan yapılmış okatılır ve Balder ölür. Aesir bu olayın suçlusundan intikam almak ister ama bulundukları yerinkutsallığından dolayı bunu yapamazlar. Balder Hel'e gidecektir,yani tüm ölülerin gittiği yereçünkü o bir savaşçı değil ve bir savaşta ölmemiştir dolayısıyla da kahramanların yeri olanValhalla'ya gidemez. Balder Hel'den ancak Odin onun çıkmasına izin verdiğinde ve aynızamanda yaşayan ve ölü olan her canlının onun için göz yaşı döktüğü zaman çıkabilecektir.Aksi takdirde sonsuza dek orada kalmaya mahkum olacaktır. Bu kehanet üzerine Aesir bütündünyaya elçiler yollar.Doğaya, insanlığa, tanrılara ve onlara Balder için göz yaşı dökmeleriniemreder. Bunu tüm yaşayanlar kabul eder. Tabii ki Devlerin kraliçesi Thork (kılık değiştirmişLoki) hariç. Ve ağlamamak için de kesin kararlıdır. Aesir Thork'un Loki olduğunu farkettiğinde,onun bu şeytanca oyunlarına son vermesi için zincire vurur.Kehanete göre Loki bir gün birşekilde zincirlerini kıracak ve bu bütün şeytanların canavarların ve devlerin tanrılara karşı olanbüyük savaş Ragnarok'ta kaybedeceğinin işareti olacaktır.Ragnarok'ta Odin kurt Fenrirtarafından yenilir. Daha sonra da Fenrir Odin'in oğluVidar tarafından öldürülür. Bu olaydansonra tanrılar arasındaki korkunç savaşlar başlar. Tanrı Heimdall ve Loki karşı karşıya gelipbirbirlerini öldürene kadar savaşırlar. Ve daha sonra Dünya bir ateşle yok edilir. Evren denizindibine batmaya başlar. Bu son tekrar doğuşla kendini devam etirir. Dünya denizden tekraryükselir, yeşillenir, bitkilerle dolup taşar. Aesir'in ölü oğulları Asgard'a geri döner ve atalarınınyolunu izlerler. Mitolojinin önemli bir bölümü Balder ve Loki adlı tanrılara ilişkindir. Odin’in oğluBalder, zekanın, dindarlığın ve bilginin kaynağı olarak karşımıza çıkar. Balder’in Glitnir adıverilen cennette bir sarayı vardır. Tanrılar ve insanlar yasal konuları danışmak, onun fikrinialmak ve sonsuz adaletinden istifade etmek için Balder’in kapısını çalarlardı sık sık. Loki,Aesirler tarafından evlat edilen bir devdi. O ve Odin bir dostluk andı etmişlerdi.          Bir gece Balder oldukça rahatsız edici bir düş görür. Düşe göre yaşamı büyük bir tehditaltındadır. Bu durumu hemen Aesirler'e haber vermesi üzerine, annesi Frigg ateş ve sudan, tümmetallerden, kuş ve vahşi hayvanlardan, toprak ve taştan oğluna zarar vermemeleri için söz alır.Daha sonra Balder’i aralarına alan Aesirler ona ok ve taş atarak eğlenmeye başlarlar. Çünküverilen söz onu tüm zararlara karşı korumaktadır. Loki bu durumu sezer ve durumusorgulamaya başlar. Kardeşinin neden acı çekmediğini araştırdığında annesi ona doğanınyeminini anlatır. Ayrıca doğada yalnızca ökseotunun bu sözü vermediğini de ekler. Lokiökseotunu bulup hemen Aesirler’in arasına getirir ve onu Balder’in kardeşi, kör tanrı Hoder’e,kötü oyununa ortak olması için sunar. Hoder ökseotuyla Balder’e saldırınca, Balder oracıktaölür. Aesirler intikam almak isterler ancak sarayın kutsiyeti nedeniyle bunu yapamazlar. ÇünküBalder bir savaşçı değildir, bir savaşta ölmemiştir, bu yüzden ölü kahramanların toplandığıdevasa salona, Valhalla’ya gidemeyecektir. Balder, ölülerin koruyucusu Hel’in eline düşer. Odin,

19 / 22

Page 20: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

Balder’in serbest kalmasını talep ettiğinde Hel, dünyada ölü veya canlı her şey Balder içinağlarsa onun Aesirler’e dönebileceğini söyler, aksi takdirde daima Hel ile kalacaktır. Aesirlermesajı doğanın, insanların, tanrıların ve hayvanların Balder’e ağlaması için dünyaya yayarlar.Tümü buna olumlu cevap verirler; Balder’in Hel’in krallığında kalmasını isteyen dev kadın,Thokk hariç (aslında kılık değiştiren Loki’den başkası değildir). BÜYÜK SAVAŞ: RAGNARÖK

Aesirler sonunda Loki’yi yakalamayı başarırlar ve şeytani numaralarını yapmasını engellemekiçin her yanını zincirlerler. Loki kılık değiştiremez ama bir gün zincirlerini kırar. Bu tümkötülüklerin, canavarların ve devlerin tanrılara saldıracağının alametidir aslında. Tanrılarınşafağında büyük Ragnarok savaşı başlamıştır. Odin, daha sonra oğlu Vidar tarafındanöldürülecek olan kurt Fenrir tarafından yenir. Korkunç mücadelelerin tanrılar ve kötü kuvvetlerinarasında yarattığı öfke tanrı Heimdall ve Loki’nin yüzyüze gelmeleri ve birbirlerini öldürmeleriyleson bulur. Dünya ateşle yok edilir ve bütün kainat sulara gömülür. Bu son yıkımı bir yenidendoğuş, dünyanın denizden yeniden yükselmesi, yeşille çepeçevre sarılması ve bitkilerin ortayaçıkması izler. Ölen Aesirler’in oğulları Asgard’a, hükümdarlıklarına geri dönerler. Tıpkıbabalarının yaptığı gibi. Bundan sonra tanrılar, Odin’le birlikte devlere karşı savaş yapabilmekiçin yola çıkmışlardır. Tyr'in kolunun koparılması :

         Tanrılar, dünya'nın yok olmasından Fenrir'in sorumlu olacağını öğrenirler. Bundankorkarlar ve böylece Fenrir'i kafese kapatırlar. Urd Skuld ve Verdandi(zaman tanrıçaları) tekrarOdin'i uyarırlar ve günün birinde Fenrir'in onu öldüreceğini söylerler. Odin tüm tanrıları toplar vebir toplantı yapar. Tanrılar Asgaard'ın kutsallığını bozmamak için Fenrir'in kanını akıtmayı gözealamazlar ve onu bir iple bağlamaya karar verirler. Demir halkalardan bir zincir yapıp adına"Laeding" koyarak bu zinciri, Fenrir'in kırıp kıramayacağını sorarak Fenrir'i kandırırlar. Fenrir isegücünü göstermek için zincirin takılmasına izin verir. Her yerinen bağlanan Fenrir büyük birçabukluk ve güçlü zincirleri kırar. Odin ve Tanrılar Dromi adında bir zincir yaptırırlar ve Fenrir'ebunuda kırmayı başarırsa gücünün her yerde duyulacağını söylerler. Fenrir kabul eder vezincirlere vurulur ama yeniden büyük bir çabuklukla tüm zincirleri kırar. Buun üzerine OdinDwarflardan(cüce) yardım ister ve onlara bir kurdu tutabilecek kadar güçlü ve büyülü bir zinciryapmalarını ister ve bunun karşılığında para vaadeder. Freyr'in habercisi Skirnir tarafındanmesaj, yeraltı cücelerinin ülkesi Svartalfheim'e ulaştırılır.          Cüceler, 6 şeyi kullanarak (kedinin yürürken çıkardığı ses, bir kadın sakalı, bir dağıntemeli, ayının gücü, bir balığın nefesi ve bir kuşun tükürüğü) Gleipnir adında, ipek kadar pürüzsüz bir kurdela yaparlar. Tanrılar Gleipnir'i görünce şaşırırlar ve Fenris'idurdurabileceğine pek inanmazlar fakat yine de denemeye karar verirler. Fenris'i çağırır ve onunla birlikte "Amsvartnir gölü"nün tam ortasında bulunan Lyngvi adındakiadaya gderler ve ona Gleipnir'i(kurdela şeklindeki büyülü ip) gösterirler. Fenris, kurdelanınbüyülü olduğundan şüphelenir ve onu denemeyi kabul etmez. Tanrılar, eğer bunu da kırmayıbaşarırsa onu serbest bırakacaklarını söylerler. Fenris önce kabul etmez ama korkaklıkla dasuçlanmak istemez. En sonuda, iyi niyetlerinin bir işareti olarak, aralarından birinin elini dişlerinin arasına koymasışartıyla bağlanmayı kabul eder. Hiçbiri bunu yapmaya yanaşmaz ama en sonunda ben sokarımdiyen" Tyr kabul eder ve elini Fenris'in ağzına koyar. "Gleipnir" tarafından zincire vurulan fenris,bu bağı koparamaz. Tanrılar bu sonuçtan son derece memnun olurlar ama Tyr elini kaybeder

20 / 22

Page 21: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

hatta kolunu...                   Malinovski’nin deyimiyle mitsel anlatılar şimdiki yaşamı ,insanlığın yazgısını veetkinliklerini belirleyen bir gerçekliktir.Tarihsel süreç bir birikim ve sıçramalar sürecidir. Mitoloji de insanlık tarihinin önemli bir parçasını oluşturur.İnsanın insanlaşma sürecinin de önemli birparçasıdır.Evrim halkasının en karmaşık ürünü olan insanı anlamak mitolojiyi de kavramaktangeçer.Son söz yerine;”aynı koşullar içerisinde bulunsaydım bende aynı konumda bulunabilir,benzerişeyleri yapabilirdim” demeyen,ne kendini ne başkalarını anlamıştır nede insanlık tarihinianlayabilir.”  Alaeddin Şenel.                                                                                                                            GünYmir ile birlikte bütün devleri öldüren üç kardeş, iki kutsal ağaç yaratır. Bu ağaçlardan biri ilkkadındır, diğeri de ilk adam. Embla (solda) sarmaşıktır. Askr (sağda) kül ağacıdır. Odin, Vili veVé toplanırlar; kendilerine bir dünya yaratırlar.

KAYNAKLAR:1-Cermen Tanrı ve Kahramanlarının Efsaneleri 1Reiner Tetzner      İLYA  yayınları 2-Antikmitolojide kim kimdir--Gerhard Fink-      İLYA yayınları3-Focus dergisi-Mart 20054-İskandinav Mitleri--R. I. Page -           Phoenix Yayınevi; 5-Tanrı’nın tarihi    -Karen Armstrong    -         Ayraç yayınevi.6-Yüzyılların gerçeği ve mirası c-1    Server Tanilli – Adam Yayınlar7-Wikipedia-(ÖzgürAnsiklopedi)8-Büyük Larusse 11. Cilt.16.CİLT

21 / 22

Page 22: Mitoloji Sözlüğü X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow · mitolojisi günümüz dünyasında mitoslarda geçen tanrılar ve simgeler yönüyle oldukça bilinir bir ... Antik

Mitoloji SözlüğüX-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow

22 / 22