Modele implementacji oprogramowania

Michał Tomal

Proces wytwórczy oprogramowania (Software development process) lub Cykl życia oprogramowania (Software development lifecycle)

Jest to struktura określająca sposób wytwarzania/rozwoju oprogramowania.Istnieje wiele modeli takich procesów, opisujących różne podejścia do rozmaitych zadań i działań, które zachodzą podczas wytwarzania oprogramowania.

Istnieje także podejście , które proces wytwórczy od cyklu życia, uznając, że cykl jest bardziej pojęciem bardziej ogólnym, natomiast proces bardziej szczegółowym. Np. niektóre procesy wytwórcze „pasują” do spiralnego modelu cyklu życia oprogramowania.

ISO 12207

To międzynarodowy standard do opisywania metod wyboru, implementacji i kontroli cyklu życia oprogramowania.

Opisuje on 23 procesy, 95 czynności (activities), 325 zadań (tasks) oraz 224 wyników (outcomes) powiązanych z procesami. Nowsza wersja ISO 12207:2008 definiuje 43 procesy.

5 podstawowych procesów

• Zbieranie informacji (Acquisition)

• Dostarczanie (Supply)

• Tworzenie (Development)

• Wdrażanie (Operation)

• Wpieranie (Maintenance)

Modele procesów wytwórczych oprogramowania

1. Model kaskadowy (Waterfall)

2. Model spiralny (Spiral)

3. Model przyrostowy (Iterative and Incremental)

4. RUP (Rational Unified Process)

5. Programowanie zwinne (Agile)

Model kaskadowy (Waterfall)

Wprowadzony w 1970 roku w artykule „Managing the Development of Large Software Systems” autorstwa Winstona W. Royca.

Polega on na sekwencyjnym wykonywaniu podstawowych czynności, będącymi kolejnymi fazami projektu. Każda z faz musi być dokładnie udokumentowana i ukończona przed przejściem do następnej.sd

1. Specyfikacja wymagań2. Projektowanie3. Implementacja4. Integrowanie5. Testowanie6. Instalacja7. Konserwacja

Specyfikacja Specyfikacja wymagań

Projektowanie

Implementacja

Integrowanie

Testowanie

Instalacja

Konserwacja

Zalety

• Każda faza ukończona bezbłędnie i w 100% minimalizuje ryzyko porażki i błędów

• Pełna i dokładna dokumentacja sprawia, że w przypadku odejścia pracowników wiedza nie jest tracona

• Proste i zdyscyplinowane podejście, łatwe do zrozumienia i wyjaśnienia

• Pozwala w łatwy sposób określić „kamienie milowe”

Wady

• Trudny do zastosowania w praktyce zwłaszcza dla złożonych projektów , w których klienci mogą nie umieć precyzyjnie sformułować wymagań

• Projektanci mogą nie przewidzieć przyszłych problemów implementacji we wczesnych fazach

• Każdy błąd we wcześniejszych fazach może spowodować kosztowne powroty poprzednich faz

• Nadaje się tylko do stabilnych projektów, w których projektanci mogą przewidzieć zakresy problemów i stworzyć poprawny projekt przed rozpoczęciem implementacji

• Nieelastyczny podział na fazy• Duże koszty i czasochłonność

podczas powtarzania poszczególnej fazy

Model spiralny (Spiral)

Zdefiniowany przez Barry’ego Boehm’a w 1989 roku w artykule „A Spiral Model of Software Development and Enhancement”

Model ten łączy cechy modelu kaskadowego oraz prototypowego. Proces ten ma postać spirali, w której każda pętla przedstawia kolejne fazy procesu. Każda faza składa się z czterech etapów.

1. Ustalenie celów2. Rozpoznanie i redukcja zagrożeń3. Tworzenie i testowanie4. Planowanie następnej iteracji.

1. Ustalenie celów 2. Rozpoznanie i redukcja zagrożeń

4. Planowanie następnejiteracji

3. Tworzeniei testowanie

Prototyp 1 Prototyp 2 Prototyp 3 Prototyp 4

Planwymagań

Koncepcjawymagań

Koncepcjadziałań

Wymagania

Weryfikacjai walidacja

Weryfikacjai walidacja

Plan tworzenia

Plantestowaniai integracji

Koncepcjaogólna

Koncepcjaszczegółowa

Implementacja

Integracja

Testowanie

Oddanie

Narastanie kosztów

Zalety

• Duży nacisk na rozpoznawanie i eliminowanie zagrożeń, skutkujący wysoką niezawodnością i szansą realizacji projektu

• Bodowa prototypów pozwala na lepszą ocenę zgodności i weryfikacji wymagań

• Nadaje się do dużych projektów• Pozwala szybko reagować na

zmieniające się czynniki i wymagania

• Software jest wytwarzany już we wczesnych etapach

Wady

• Wymaga bardzo dobrze wyszkolonych i doświadczonych ekspertów do analizy ryzyka, planowania, relacji z klientem itd.

• Iteracyjność powoduje, że model jest kosztowny i czasochłonny

• Sukces projektu zależy w znacznej mierze od analizy ryzyka (poważne konsekwencje błędów)

• Nie nadaje się do małych projektów• Złożoność, ciężki do ścisłego

przestrzegania

Model przyrostowy (Iterative and incremental)

Został zdefiniowany w celu wyeliminowania wad modelu wodospadowego. Stosowany do tworzenia początkowo małych, ale z czasem „rozrastających” się części oprogramowania. Pozwala na osiąganie celów projektowych klientów, którzy nie potrafią dokładnie określić własnych potrzeb.

W modelu tym funkcjonalność systemu jest dzielona na porcje. W każdej z iteracji część funkcjonalności jest dostarczana poprzez pracę w różnych dziedzinach (wymagania, implementacja, testy itd.). Takie działanie jest dzielona na fazy:

1. Rozpoczęcie (Inception)2. Opracowanie (Elaboration)3. Konstrukcja (Constuction)4. Przekazania (Transition)

Każda z faz może zostać podzielona na kilka iteracji, które są określone ramami czasowymi, a nie funkcjonalnymi.

Modelowanie biznesowe

Wymagania

Analiza i projekt

Implementacja

Testowanie

Wdrażanie

Czas

Zalety

• Częsty kontakt z klientem• Nie trzeba od razu definiować

pełnych wymagań• Wczesne dostarczenie klientowi

pierwszych wersji/fragmentów oprogramowania

• Opóźnienia dotyczące tylko pewnych fragmentów nie mają wpływu na czas ukończenia całego projektu

• Możliwość korzystania z doświadczeń wyniesionego podczas tworzenia i użytkowania wcześniejszych części/wersji systemu

• Pozwala na wczesne wykrywanie problemów lub złych założeń, zanim spowodują poważne straty

Wady

• Wzrost kosztów związanych z uniezależnieniem realizacji fragmentów systemu

• Trudne wyodrębnianie niezależnych funkcjonalności

• Dodatkowy nakład pracy związany z koniecznością implementacji interface’ów aby zapewnić zgodność z docelowym systemem

RUP (Rational Unified Process)

To iteracyjny struktura procesu wytwórczego oprogramowania stworzona przez Rational Software Corporation, część IMB od 2003. Nie jest to pojedynczy proces, a raczej szablon procesu. Zamierzeniem twórców było, aby organizacje developerskie i zespoły projektowe same dostosowywały go do własnych potrzeb.

Zawiera on hipertekstową bazę wiedzy z przykładowymi artefaktami i szczegółowymi opisami różnych typów czynności. Bazuje on na sześciu podstawowych „najlepszych praktykach”

1. Iteracyjne wytwarzanie oprogramowania z ryzykiem będącym podstawą kierowania iteracjami (Iterative Development)

2. Zarządzanie wymaganiami (Requirements Management)3. Korzystanie z architektury opartej na komponentach (Component-based

architecture)4. Graficzne projektowanie oprogramowania (Model software visuality)5. Ciągłej kontroli jakości (Quality Assurance)6. Kontroli zmian (Change Management)

Cykl życia RUP oparty jest na przyrostowym modelu cyklu życia oprogramowania, więc tak samo wyróżnia się cztery fazy:

1. Rozpoczęcie (Inception)2. Opracowanie (Elaboration)3. Konstrukcja (Constuction)4. Przekazania (Transition)

Konstrukcja RUP bazuje na „klockach” (building blocks lub content elements) opisujących co ma być stworzone, jakie umiejętności są wymagane oraz jak krok-po-kroku jak trzeba osiągać poszczególne cele. Głównymi klockami są;

1. Role (kto) – definiuje zestaw wymaganych umiejętności, kompetencji i odpowiedzialności

2. Produkty (co) – reprezentuje wyniki zadań wraz z wszelkimi dokumentami i modelami stworzonymi podczas działania procesu

3. Zadania (jak) - opisuje jednostkę pracy przypisaną roli, dającą znaczący wynik

W każdej iteracji otrzymywane są wyniki prac z sześciu dziedzin (dyscyplin) inżynierskich (Engineering Disciplines) oraz trzech dziedzin pomocniczych (Supporting Disciplines):

1. Modelowanie biznesowe (Business Modeling Discipline)2. Wymagania (Requirements Discipline)3. Analiza i projektowani (Analysis and Design Discipline)4. Implementacja (Implementation Discipline)5. Testowanie (Test Discipline)6. Wdrażanie (Deployment Discipline)

a. Środowisko (Environment discipline)b. Zarządzanie konfiguracją i zmianami (Configuration and Change

management discipline)c. Zarządzanie projektem (Project management discipline)

Modelowanie biznesowe

Wymagania

Analiza i projekt

Implementacja

Testowanie

Wdrażanie

Czas

Open Unified Process (OpenUP)

Jest częścią open-source’owego szablonu procesów Eclipsa (Ecipse ProcessFramework) stworzonego przez fundację Eclispe. Jego celem ułatwienie przyswojenia podstaw RUP.

Zachował on najważniejsze cechy RUP takie jak:

1. Iteracyjne wytwarzanie oprogramowania 2. Wytwarzanie sterowane przypadkami użycia oraz scenariuszami3. Zarządzanie ryzykiem4. Skoncentrowanie na architekturze (architecture-centric approach)

OpenUP/Basic

Jest najbardziej zwinną i lekką formą OpenUP. Wywodzi się wkładu w opensource procesu zwanego Basic Unified Process (BUP) stworzonego przez IBM. Został on zmieniony w Eclipse Foundation w 2005 roku i zmienił nazwę na OpenUP/Basic w 2006.

Zachował on najważniejsze cechy RUP, podobnie jak OpenUP, dodatkowo odrzucając najbardziej opcjonalne jego elementy, jednocześnie część z nich łącząc. Tym sposobem jest znacznie prostszym procesem, który ciągle jest zgodny z jego zasadami.

Nadaje się do małych projektów, których tworzenie zajmuje od 3 do 6 miesięcy tworzenia przez 3 do 6 osób.

Manifest Zwinnego Wytwarzania Oprogramowania (Agile Manifesto)

To deklaracja wspólnych zasad dla zwinnych metodyk tworzenia oprogramowania. Została opracowana podczas spotkania jakie miało miejsce 11-13 lutego 2001 roku w ośrodku wypoczynkowym Snowbird w Utah. Uczestniczyli w nim reprezentanci nowych metodyk tworzenia oprogramowania będących alternatywą dla tradycyjnego podejścia opartego na modelu kaskadowym. Na spotkaniu pod manifestem podpisało się 17 osób, a na stronie internetowej jemu poświęconej możliwe jest także podpisanie się pod nim.

Treść Manifestu Agile

Poprzez wytwarzanie oprogramowania oraz pomaganie innym w tym zakresie odkrywamy lepsze sposoby realizowania tej pracy. W wyniku tych doświadczeo zaczęliśmy przedkładad:Ludzi i ich wzajemne interakcje (współdziałanie) ponad procedury i narzędzia.Działające oprogramowanie nad wyczerpującą dokumentację.Współpracę z klientem nad negocjację umów.Reagowanie na zmiany nad realizowanie planu.

Oznacza to, że wprawdzie doceniamy to co wymieniono po prawej stronie, to jednak bardziej cenimy to co wymieniono po lewej

Programowanie zwinne (Agile software development)

Opiera się ono przyrostowym (i iteracyjnym) modelu cyklu życia oprogramowania, gdzie wymagania i rozwiązania ewoluują przy współpracy samoorganizujących się zespołów wytwarzających oprogramowanie. Kieruje się następującymi zasadami:

1. Satysfakcja klienta poprzez szybkie dostarczenie użytecznego softwaru2. Przyjmowanie zmian wymagań, nawet w późnych etapach powstawania3. Częste dostarczanie działającego oprogramowania (tygodnie nie miesiące)4. Działające oprogramowanie jest najważniejszą miarą postępu5. Zrównoważone wytwarzanie, zdolność utrzymania ciągłego tempa6. Bliska, codzienna współpraca między biznesmenami, a twórcami oprog.7. Bezpośrednie konwersacje są najlepszą formą komunikacji8. Projekty budowane wokół zmotywowanych jednostek, godnych zaufania9. Ciągła uwaga zwracana na aspekty techniczne i dobry projekt10. Prostota11. Samoorganizujące się zespoły12. Regularne przystosowywanie się do zmiennych okoliczności

Scrum

To metodyka zarządzania projektem wywodząca się od programowania zwinnego. Pomimo, że została stworzona do zarządzania projektami wytwarzania oprogramowania, to może być również wykorzystywana przez zespoły konserwujące oprogramowanie lub jako ogólne podejście do zarządzanie programem/projektem.

Pomysł przedstawili Hirotaka Takeuchi i Ikujiro Nonaka w artykule z 1986 zatytułowanym „The New New Product Development Game”. W 1995 r. JeffSutherland i Ken Schwaber zaprezentowali dokument opisujący Scrum podczas warsztatów „Business Object Design and Implementation” na konferencji OOPSLA w Austin w Teksasie.

Nazwa Scrum pochodzi od terminu występującego w grze rugny, tłumaczonego powszechnie jako "młyn" lub "przepychanka"

Scrum to szkielet procesu zawierający zestaw praktyk oraz predefiniowane role. Głównymi rolami są:

1. Mistrz (ScrumMaster), który zarządza procesami (zamiast PMa)2. Właściciel Produktu (Product Owner) reprezentujący klienta,interesariuszy3. Zespół (Team) – grupa około 7 osób, faktycznie zajmująca się analizą,

projektowaniem, implementacją, testowaniem, itd.;

W pierwszym etapie tworzona jest lista wymagań użytkownika, są one gromadzone w postaci "historyjek”, opisujących jedną cechę systemu.

Zespół pracuje zwykle w 2-4 tygodniowym przedziale czasowym zwanym sprintem, którego efektem powinien być dostarczenie kolejnego działającego fragmentu produktu. Zestaw funkcjonalności do wykonania w sprincie pochodzi z rejestru produktu (product backlog), który zawiera listę zadań wraz z ich priorytetem. O tym, które z zadań zostanie wyznaczone do kolejnego sprintu, rozstrzygane jest podczas spotkań, na których Właściciel Produktu informuje zespół czego oczekuje. Drużyna następnie ustala ile z tego jest w stanie zrobić podczas kolejnego sprintu i zapisuje to w rejestrze sprintu (sprint backlog).

Podczas przebiegu nikt nie ma prawa modyfikować rejestru sprintu, więc wymagania są zamrożone. Wytwarzanie jest ograniczone ramami czasowymi i sprint musi zakończyć się w wyznaczonym terminie. Jeśli jakieś zadanie nie jest zakończone, z jakiegoś powodu, jest pozostawiane i wraca do rejestru produktu. Po zakończeniu drużyna demonstruje, jak korzystać ze stworzonego oprogramowania.

Bardzo ważnym aspektem metodyki Scrum jest bliska, codzienna współpraca między poszczególnymi osobami. Stąd konieczność odbywania się następujących spotkań:

1. Codzienny młyn (Daily Scrum)– codziennie, podczas sprintu, charakteryzuje się:• Zaczyna się punktualnie• Każdy może w nim uczestniczyć, jednak zabierać głos może tylko

Drużyna i ScrumMaster• Spotkanie może trwać tylko 15 min.• Powinno się odbywać zawsze w tym samym miejscu i porze dnia• Każdy członek zespołu odpowiada na pytania: Co zrobiłeś od wczoraj?

Co planujesz zrobić dzisiaj? Czy masz jakieś problemy powstrzymujące Cię przed osiągnięciem celu?

2. Planowanie Sprintu (Sprint Planning Meeting) – przed rozpoczęciem każdego sprintu , charakteryzuje się:• Wybieranie co ma być zrobione• Przygotowanie rejestru sprintu zawierającego czas potrzebny na

wykonanie • Stwierdzenie ile z roboty jest wykonalne w czasie aktualnego przebiegu• Może trwać maksymalnie 8 godz. (jedna połowa na ustalenie

priorytetów zadań między Drużyną a Właścicielem, a druga dla Drużyna na przygotowanie rejestru sprintu)

3. Inspekcja Sprintu (Sprint Review Meeting) – na koniec każdego sprintu• Sprawdzenie, czy plan został wykonany• Prezentacja ewentualnych rezultatów interesariuszom (Demo)• Maksymalnie 4 godz.

4. Spotkanie Retrospektywne (Sprint Retrospective) – po skończeniu sprintu• Wszyscy członkowie drużyny wymieniają uwagi nt. minionego sprintu• Tworzenie ciągłego ulepszanie procesu• Zadanie dwóch podstawowych pytań: Co poszło dobrze podczas

sprintu?; Co może być poprawione podczas następnego?• Maksymalnie 3 godz.

Feature Driven Development (FDD)

Jest zwinnym procesem wytwarzania oprogramowania, opartym na przyrostowym modelu cyklu życia oprogramowania. Jego głównymi celami jest umożliwienie wytwarzania użytecznego oprogramowania w powtarzalny i efektywny sposób, zapewniając wiarygodne informacje o stanie projektu informatycznego do wszystkich jego uczestników, z minimalnym narzutem na pracę programistyczną.

Pierwotnie został on wymyślony przez Jeff’a De Luca w 1997 roku, przy okazji tworzenia oprogramowania dla dużego banku w Singapurze. Pierwszy opis FDD ukazał się w 1999 roku w książce „ Java Modeling in Color with UML” Peter’aCoad’a, Eric’a Lefebvre’a i Jeff’a De Luca. Bardziej ogólny opis umieszczony został w książce „A Practical Guide to Feature-Driven Development” Steve’a Palmera w 2002 roku.

Proces FDD bazuje na pięciu podstawowych czynnościach:

1. Budowa ogólnego modelu (Develop Overall Model) – Na początku projektu zespół projektowy opracowuje model systemu, zapewniający wspólne rozumienie jego architektury i stanowiący przewodnik do jego budowy podczas następnych faz.

2. Budowa listy cech (Build Feature List) – Na podstawie wiedzy zgromadzonej podczas pierwszego etapu, tworzona jest lista cech, będącymi funkcjonalnościami systemu. Cechy te są małymi kawałkami, pełniącymi funkcje użytkowe, wyrażane poprzez pojedyncze zdanie np.: „Sprawdź poprawność hasła użytkownika”, czy „Oblicz sumę wszystkich wartości”. Każda taka cech nie powinna zająć więcej niż 2 tygodnie tworzenia.

3. Planowanie wg cech (Plab by Feature) – Na podstawie listy cech konstruowany jest plan tworzenia oprogramowania. Głównym programistom przyporządkowywane są cechy lub zestawy cech jako klasy. Każda z klas ma właściciela.

4. Projekt wg cech (Design by Feature) – Tworzone są zespoły złożone z właścicieli klas. Zespoły wykonują szczegółowe projekty, dopracowując ogólny model. Następnie, przeprowadzane są inspekcje projektów.

5. Implementacja wg cech (Build by Feature) – zaakceptowane projekty są kodowane przez właścicieli klas. Po przejściu testów dodawane są do głównego systemu, który prezentowany jest klientowi.

Dwa ostatnie punkty powtarza się iteracyjnie do końca projektu.

Ponieważ poszczególne cechy są relatywnie prostymi zadaniami, w celu śledzenia rozwoju projektu i dokładnego raportowania stanu definiowane są tzw. kamienie milowe. FDD definiuje sześć kamieni milowych dla każdej cechy, które muszą być ukończone sekwencyjnie.

Pierwsze trzy zawierają się w fazie Projekt wg cech, kolejne trzy zaś w fazie Implementacja wg cech. Do każdego kamienia milowego przypisywany jest procent ukończenia cechy:

1. Przegląd dziedziny (Domain Walkthrough) – 1%2. Projekt (Design) – 40%3. Inspekcja projektu (Design Inspection) – 3%4. Kod (Code) – 45%5. Inspekcja kodu (Code Inspection) – 10%6. Dodanie do wersji (Promote to Build) – 1%

Dobre praktyki składające się na FDD:

1. Domain Object Modeling (DOM) - składa się z badania i wyjaśniania dziedziny rozwiązywanego problemu. Wynikowy model dostarcza ogólnego szablonu, do którego dodawane są cechy.

2. Tworzenie wg cech (Developing by Feature) – Każda funkcja, której nie da się zaimplementować w 2 tygodnie jest rozkładana na mniejsze problemy.

3. Indywidualni właściciele klas (Individual Class Ownership) – oznacza, że odrębne fragmenty kodu są przypisane do pojedynczych właścicieli, odpowiedzialnych za zgodność, wydajność i integralność klas.

4. Zespoły przypisywane do cech (Feature Teams) – są małe, dynamicznie formowane, przez co nad każdą decyzją projektową zastanawia się wiele osób.

5. Inspekcje – zapewniają wysoką jakość projektów i kodów źródłowych.6. Zarządzanie konfiguracją (Configuration Management) – pomaga przy

identyfikacji kodów źródłowych ukończonych cech oraz rejestrowaniu historii zmian dokonywanych w cechach.

7. Regularnie wypuszczane wersje (Regular Builds) – zapewniają, że zawsze istnieje aktualna wersja systemu, którą można pokazać klientowi, a także pomaga wcześnie odnajdować błędy integracji kodu źródłowego

8. Widoczność postępów (Visibility of progress and results) – dzięki częstym i celnym raportom na wszystkich poziomach; pomocne przy kierowaniu projektem.

Test Driven Development (TDD)

Jest techniką tworzenia oprogramowania zaliczaną do metodyk zwinnych. Została stworzona przez Kenta Becka. Pierwotnie była częścią programowania ekstremalnego (Extreme Programming), lecz obecnie stanowi samodzielną technikę.

Polega na wielokrotnym powtarzaniu kilku kroków.

1. Najpierw programista pisze automatyczny test sprawdzający dodawaną funkcjonalność. Test w tym momencie nie powinien się udać.

2. Później następuje implementacja funkcjonalności. W tym momencie wcześniej napisany test powinien się udać.

3. W ostatnim kroku, programista dokonuje refaktoryzacji napisanego kodu, żeby spełniał on oczekiwane standardy.

Cykl wytwórczy TDD składa się z następujących kroków:

1. Dodaj test – każda nowa funkcjonalność rozpoczyna się od napisania testu, który musi na początku się nie udać. Aby stworzyć test twórca musi dokładnie zrozumieć specyfikę funkcjonalności oraz jej wymagania. Dzięki temu skupia się on na wymaganiach jeszcze przed napisaniem kodu. Możliwy jest wariant, w którym twórca tylko modyfikuje istniejący test.

2. Przeprowadź wszystkie testy i sprawdź, czy nowy się nie udał – dzięki temu można się przekonać czy nowy test działa poprawnie i błędnie nie akceptuje poprzedniego kodu bez wprowadzonych zmian.

3. Napisz trochę kodu – taki aby przeszedł test. Nie musi on być idealny. Jest to dopuszczalne, ponieważ dalsze kroki to poprawią.

4. Przeprowadź testy i sprawdź czy się powiodły – jeśli tak, to kod spełnia wymagania.

5. Refaktoryzuj kod – dzięki czemu będzie „czystszy”. Poprzez ponowne przeprowadzanie testów, można się upewnić, że wprowadzone zmiany nie niszczą istniejącej funkcjonalności.

6. Powtórz – zaczynając od kolejnego nowego testu, cykl się powtarza, aby rozszerzać funkcjonalność.

(Prze)Twórz test

Przepro-wadź testy

Napisz trochę kodu

Przepro-wadź testy

Wyczyść kod

Udaje się

Nie udaje się

Udaje się

Nie udaje się

Powtórz

Programowanie ekstremalne (Extreme Programming, XP)

Jest techniką tworzenia oprogramowania zaliczaną do metodyk zwinnych, która w zamierzeniach ma poprawę jakości oprogramowania oraz reakcje na zmiany wymagań klienta.

Została ona stworzona przez Kenta Becka i opisana w jego książce „ExtremeProgramming Explained” z 1999 roku.

XP próbuje zredukować koszty zmian wymagań poprzez wiele krótkich cykli wytwarzania oprogramowania, zamiast jednego jak np. w kaskadowym modelu. Według tej metodyki zmiany są naturalnym, nieuniknionym i wskazanym aspektem projektu oraz powinny być włączone w plany projektu, zamiast próby stworzenia niezmiennego zestawu wymagań.

Ekstremalne programowanie opisuje 4 podstawowe czynności podczas procesu wytwarzania oprogramowania:

1. Tworzenie kodu źródłowego – według zwolenników XP jedynym naprawdę istotnym produktem procesu wytwarzania systemu jest kod źródłowy. Czynność ta może być dodatkowo wykorzystana do wynajdywania najbardziej odpowiadających rozwiązań, a także do komunikacji. Programista, który nie potrafi słownie wytłumaczyć sposobu rozwiązania jakiegoś problemu, może użyć kodu źródłowego do zademonstrowania innym programistom.

2. Testowanie – nie można być pewnym czy dana funkcja działa poprawnie dopóki nie zostanie przetestowana. Poprzez testowanie można wykryć wiele błędów. Wyróżnia się dwa rodzaje testów:• Testy jednostkowe – sprawdzające czy dana funkcjonalność działa

poprawnie. Programista pisze tak wiele zautomatyzowanych testów, jak tylko potrafi wymyśleć. Jeśli kod przejdzie wszystkie testy jest akceptowany.

• Testy akceptacyjne – weryfikujące czy wymagania zrozumiane przez programistów spełniają właściwe wymagania klientów

3. Słuchanie – programiści muszą słuchać, czego klienci oczekują od systemów, jaka logika biznesowa jest potrzebna. Muszą rozumieć te potrzeby na tyle, aby móc przedstawić klientom techniczne aspekty tego, jak dane problemy mogą być rozwiązane lub nie.

4. Projektowanie – Z punktu widzenia prostoty, może wydawać się, że projektowanie jest zbędne i wystarczą tylko pierwsze trzy czynności. Jednak w praktyce jednak, bez projektu, kiedy system staje się zbyt złożony, a zależności przestają być wyraźne. Dobry projekt organizujący logikę w systemie, pozwoli na uniknięcie wielu zależności, dzięki czemu zmiana jednej części systemu nie będzie miała wpływu na działanie innych.

Ekstremalne programowanie wyróżnia 4 wartości:

1. Komunikacja – Technika ekstremalnego programowania może być postrzegana jako metody szybkiego tworzenia oprogramowania i rozszerzania formalnej wiedzy pomiędzy członkami zespołów programistycznych. Celem jest danie wszystkim twórcom współdzielonego spojrzenia na system, pokrywającego się ze spojrzeniem z perspektywy użytkowników systemu. XP wspiera więc, proste projekty, współpracę między użytkownikami, a programistami, częstą słowną komunikację oraz opinie zwrotne.

2. Prostota – XP zachęca do zaczynania od najprostszych rozwiązań, a każde dodatkowa funkcjonalność, może być dodana później. Różnica między programowaniem ekstremalnym, a bardziej konwencjonalnymi metodykami jest koncentracja na potrzebach aktualnych, dzisiejszych, a nie tych jutrzejszych, przyszłego tygodnia czy miesiąca. Prosty projekt i kod źródłowy może być dobrze zrozumiany przez większość programistów z zespołu.

3. Opinie zwrotne (Feedback) – odnosi się do różnych wymiarów tworzenia systemu

• od systemu – poprzez pisanie testów jednostkowych lub przeprowadzanie okresowych testów integralności

• od klienta – poprzez testy akceptacyjne• od zespołu – kiedy zachodzą zmiany wymagań klientów, zespół

bezpośrednio przekazuje oszacowany czas wymagany do implementacji4. Odwaga – przykładami na wymaganie posiadania odwagi jest rozumienie

kiedy należy wyrzucić kod, odwaga by usunąć przestarzały kod, bez względu na to jak wiele pracy zostało włożone w jego stworzenie, odwaga oznaczająca wytrwałość, kiedy programista utknie przy jakimś złożonym problemie, jednak powróci do niego następnego dnia, aby go rozwiązać

5. Szacunek – zarówno do innych jak i do siebie. Szanowanie własnej pracy, poprzez staranie się o jak najlepszą jakość i najlepsze rozwiązania. Kiedy nikt nie jest ignorowany, albo niedoceniany wzbudzany jest wysoki poziom motywacji, co także zachęca do lojalności wobec współpracowników.

Opis programowanie ekstremalnego zawiera dwanaście praktyk zgrupowanych w kategorie

1. Fine scale feedback• Programowanie w parach (Pair programming)• Gra w planowanie (Planning game)• Test-driven development • Cała drużyna (Whole team)

1. Ciągły proces (Continuous process)• Ciągłe integrowanie (Continuous integration)• Refaktoryzowanie (Refactoring)• Małe wydania (Small releases)

1. Wspólne rozumienie (Shared understanding)• Standardy programowania (Coding standards)• Wspólna własność kodu (Collective Code Ownership)• Prosty projekt (Simple design)• Metafora systemu (System methaphor)

1. Programing welfare• Zrównoważone tempo (Sustainable pace)