Upload
tine-devos
View
218
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Monitoring vogels Lauwersmeer
Maja RoodbergenSOVON Vogelonderzoek Nederland
Inleiding
Totale bodemdaling Lauwersmeer van start productiet/m 2010
Bron: NAM B.V.
Natura 2000 site; Vogelrichtlijngebied (bron: http://natura2000.eea.europa.eu)
Inleiding
Hoofdvraag:‘Heeft de (additionele) aardgaswinning bij het
Lauwersmeer een negatief effect op de vogels die van het gebied gebruik maken?’
Inleiding
1. Wijken trends in Lauwersmeer af van referentiegebieden? Anders bij gevoelige soorten?2. Verschillen trends ná start (additionele) gaswinning (2007) van trends
vóór start gaswinning? Anders bij gevoelige soorten?3. Is de tot 2012 ‘gerealiseerde’ bodemdaling in deelgebieden Lauwersmeer van invloed op trends in 2007-2012?4. Zijn trends van steltlopers, ganzen, zwanen en sterns op slaapplaatsen in 2007-2012 gecorreleerd aan mate van bodemdaling?5. Is mate van cumulatieve jaarlijkse bodemdaling in verschillende deelgebieden binnen Lauwersmeer van invloed op jaarlijkse dichtheden van meetsoorten in gehele meetperiode ( 2012)?
Inleiding
Data - broedvogels
• Looptijd > 40 jaar, sinds 1999 door SOVON in opdracht van SBB
• Alle soorten: sinds 2008 7+5 BMP-proefvlakken
BMP-proefvlakken 2008:1-7 jaarlijks8-10 additioneel
• Looptijd > 40 jaar, sinds 1999 door SOVON in opdracht van SBB
• Alle soorten: sinds 2008 7+5 BMP-proefvlakken• 87 meetsoorten: jaarlijks vlakdekkend, stippenkaarten
LSB-telgebieden
Data - broedvogels
• Sinds ’80/’81 maandelijkse tellingen, sinds 1997 gecoördineerd door SBB
• Alle watervogels, roofvogels en kraaiachtigen• Gebiedsdekkend
Watervogeltelgebieden
Data – niet-broedvogels
Data – niet-broedvogels
• Sinds 2007 tweewekelijkse tellingen van nachtelijke slaapplaatsen
Slaapplaatsen ganzen Slaapplaatsen steltlopers
Data – referenties
• Eisen referentiegebieden: rietmoeras, begrazing, brak/zoet, langjarige meetreeksen
• Data van BMP-, LSB- en watervogeltelgebieden uit:– Dollard– Deltagebied– Biesbosch– IJsselmeergebied– Oostvaardersplassen– Wieden– Weerribben
Data – extra
Invoer historische telgegevens Lauwersmeer•broedvogels: 1999-2006•watervogels: ca 1980-2006
Data – extern
• (Gekwantificeerde) vlakdekkende gegevens beheeren vegetatiestructuur (A&W)
• Grondwaterpeil (A&W en SBB)• Oppervlaktewaterpeil (A&W en Waterschap
Noorderzijlvest)• Bodemdaling (NAM)
Analyses
Poweranalyse liet zien dat kans op detectie effect bodemdaling klein is. (Wiersma et al, 2009 Ontwikkeling en toepassing van een poweranalyse voor de vogelmonitoringgegevens in het kader van de nieuwe gaswinning)
De power van de analyses wordt verhoogd door:•Strenge selectie van soorten en samenvoegen in ecologische groepen•Strenge selectie gebieden•Invoer gegevens ontbrekende jaren/gebieden•Mixed effects modellen gebruiken•Éénzijdige toetsing•Extra analyses (3-5)
Analyses
Deelvragen 1 en 2:1. Wijken trends in Lauwersmeer af van referentiegebieden?
Anders bij gevoelige soorten?2. Verschillen trends ná start (additionele) gaswinning (2007) van trends
vóór start gaswinning? Anders bij gevoelige soorten?
Knikpuntanalyse met mixed effects modellen en Poisson-verdeling:# broedparen of individuen = Gaswinning + Jaar + Gaswinning.Jaar
Random factor: telgebied
Analyses
Deelvraag 3:3. Is de tot 2012 ‘gerealiseerde’ bodemdaling in deelgebieden Lauwersmeer van invloed op trends in 2007-2012?
Broedvogels: Lauwersmeer opdelen in ‘homogene’ vlakken, dichtheden en
trends per vlak bepalen
Watervogels:Telgebieden koppelen aan (a)biotische gegevens
Analyses
Deelvraag 3:Generalised Linear Model met trends in deelgebieden
Log(trend) = Vegetatiestructuur + Begrazing + Maaibeheer + Grondwaterpeil + Spreiding grondwaterpeil + Waterpeil + Spreiding Waterpeil + Bodemdalingsklasse
Log(trend) = Vegetatiestructuur + Begrazing + Maaibeheer + Overstromingskans
Analyses
Deelvraag 4:4.Zijn trends van steltlopers, ganzen, zwanen en sterns op slaapplaatsen in 2007-2012 gecorreleerd aan mate van bodemdaling?
Slaapplaatsen worden gekoppeld aan (a)biotische gegevensGeneralised Linear Model met trends deelgebieden
Log(trend) = Oppervlaktewaterpeil + Spreiding oppervlaktewaterpeil + Bodemdalingklasse
Analyses
Deelvraag 5:5. Is mate van cumulatieve jaarlijkse bodemdaling in verschillende deelgebieden binnen Lauwersmeer van invloed op jaarlijkse dichtheden van meetsoorten in gehele meetperiode ( 2012)?
Lauwersmeer opdelen in ‘homogene’ vlakken, dichtheden per vlak bepalen
Mixed effects modellen met PoissonverdelingRandom factor: homogeen vlak
Analyses
Deelvraag 5:Fixed model:
# broedparen = Vegetatiestructuur + Begrazing + Maaibeheer + Grondwaterpeil + Waterpeil + Bodemdalingklasse + Jaar + Bodemdalingklasse.Jaar
# broedparen = Vegetatiestructuur + Begrazing + Maaibeheer + Overstromingskans + Jaar + Overstromingskans.Jaar
Dank:Caspar HallmannRuud FoppenHarvey van Diek (foto’s)
Aangeboden• Stippenkaarten van 87 soorten broedvogels in Lauwersmeer
• Aantallen broedparen per BMP-plot (7+5) voor overige broedvogelsoorten
• Aantallen individuen per watervogeltelgebied (gebiedsdekkend)
Gevraagd• (Gekwantificeerde) vlakdekkende gegevens beheer en
vegetatiestructuur (A&W): – startjaar (2007) en jaarlijks
• Grondwaterpeil (A&W en SBB): – seizoensgemiddelden voorjaar en winter en gebiedsgemiddelden
• Oppervlaktewaterpeil (A&W en Waterschap Noorderzijlvest): – seizoensgemiddelden voorjaar en winter en gebiedsgemiddelden
• Overstromingskans (NAM)– seizoensgemiddelden voorjaar en winter en gebiedsgemiddelden
• Bodemdaling (NAM): – cumulatieve jaarwaarden