MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLE RĐ · sosyal medya altı başlıkta sınıflandırılmıştır (Kaplan ve Haenlein, 2010): ... bu uygulamalar üzerinde oluşturulan

MSGSÜ . E�FORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖ�TEMLERĐ

EĞĐTĐMDE SOSYAL MEDYA�I� VE SOSYAL AĞ UYGULAMALARI�I� KULLA�IMI

Yasin YÜKSEL

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Enformatik Bölümü

e-posta:[email protected]

ÖZET

Bu makale gelişen Đnternet teknolojisi ile birlikte önemini ve popülerliğini arttıran sosyal ağların

eğitimde kullanımını ve hangi açılardan eğitimi

desteklediği incelemektedir.

Anahtar Kelimeler: Eğitim; Sosyal Medya;

Sosyal Ağ Servisleri.

ABSTRACT

In this article, using of social media and

social networking services for educational

purposes and how this services support

education are presented.

Keywords: Education; Social Media; Social

Networking

1. GĐRĐŞ

Geçmişte tek taraflı bilgi paylaşımına izin veren

Đnternet teknolojisi, Web 2.0 teknolojisi ile birlikte

Đnternet kullanım alışkanlıkları da değiştirmiştir. Artık

kullanıcılar kendi içeriklerini üretebilmekte, üretilen

içerikleri paylaşabilmektedirler. Web 2.0,

kullanıcılarına çevrimiçi işbirliği ve paylaşım

imkanları sağlayarak insanlar arasındaki iletişim

olanaklarını en üst düzeye taşımış bulunmaktadır. Çift

taraflı etkileşime izin veren, kullanıcı merkezli ve

kullanıcıların içeriğine katkıda bulunduğu, onlara

hareket özgürlüğü ve kullanım kolaylığı sunduğu yeni

nesil Đnternet platformu olarak Web 2.0 teknolojisini

kullanan bu sitelere sosyal ağlar, bloglar, vikiler,

video paylaşım, MOOC (massive online open

courses- kitlesel online açık kurslar) örnek olarak

gösterilebilir.

Sosyal Medya insanların Đnternet üzerinden

oluşturulmuş ağlar ve topluluklar aracılığı ile

yarattıkları, paylaştıkları ve etkileşim içerisinde

oldukları bilgi ve fikirler aracılığı ile iletişim

kurmalarıdır (Ahlqvist vd., 2008). Web 2.0 üzerinde

ideolojik ve teknolojik içeriklerin, yapılanmaların

kullanıcı merkezli bir şekilde üretilmesine ve

geliştirilmesine izin veren Đnternet tabanlı

uygulamaların bütününe denilmektedir Kaplan ve

Haenlein tarafından (2010), medya araştırmalarındaki

ve sosyal süreçlerdeki bir dizi teoriye başvurarak

sosyal medya altı başlıkta sınıflandırılmıştır (Kaplan

ve Haenlein, 2010):

• Ortak projeler (Wikipedia vb.), • Bloglar ve microbloglar (Blogspot, Twitter vb.), • Đçerik toplulukları (YouTube, DailyMotion vb.), • Sosyal ağ siteleri (Facebook vb.) • Sanal oyun dünyaları (World of Warcraft vb.), • Sanal sosyal dünyalar (Second Life vb.).

Sosyal ağ siteleri ise kişilerin birbirleri ile etkileşim

halinde kalarak, sosyal ağlar ve sosyal ilişkiler

kurmak için oluşturulmuş platformlardır. Kolay

iletişimin yanı sıra gündemi de takip edebilmeyi

sağlayan servisler, ek olarak arkadaş çevrenizle

paylaşımda bulunulmasına imkân vererek sanal sosyalliğin de kapısını aralamaktadır. Günümüzde

sosyal ağ servisleri, insanların iletişim kurma biçimini

ve bilgi paylaşımını değiştirmiş olup; her geçen gün

sosyal ağlara üye olan kullanıcı sayısı, kullanıcıların

sosyal ağlarda harcadıkları zaman hızla artmaya

devam etmektedir (Şekil 1 ve Şekil 2).

Şekil 1. 2006-2012 yılları arasında sosyal medyada

kullanıcı sayısının artışını gösteren grafik (D. Stevens

White, Social Media Growth 2006 to 2012, 2012).


Şekil 2. ABD’de 2011 ve 2012 yıllarında sosyal medyada harcanan toplam zamanı gösteren grafik (B: Milyar (Billion)) (Nielsen’s ABD Sosyal Medya Anketi, 2012)

Yapılan araştırmaları göz önüne alındığında en

popüler sosyal medya ağların ne kadar büyük olduğu

hakkında fikir edinmek mümkündür. Facebook’a her

gün yaklaşık 728 milyon üye aktif olarak giriş

yapmaktadır. Twitter’ın ise yaklaşık 231,7 milyon

düzenli üyesi bulunmakta ve her gün yaklaşık 500

milyon tweet gönderilmektedir (URL-1, 2013).

Youtube’a bir dakikada yaklaşık 100 saat

uzunluğunda video yüklenmekte ve ayda yaklaşık 6

milyar saatlik video izlenmektedir (URL-2, 2013). Bu

kadar yoğun bir bilgi paylaşımının olduğu, insanların

her an her yerde hızlı bir şekilde birbiri ile

etkileşimine olanak sağlayan sosyal medya ve sosyal

ağ servisleri eğitime de katkıda bulunmaktadırlar.

Sosyal medyanın eğitim amaçlı kullanımında

kullanıcılara olan etkisi iki kola ayrılmaktadır:

öğrenci ve öğretmenler. Sosyal medya

uygulamalarının öğrenciler ve öğretmenler arası

paylaşıma ve hareket halindeyken kullanıma izin

veren, farklı öğrenme metotlarına sahip ortamlar

sunmaktadır. Öğrenciler ve akademisyenler sosyal

medya uygulamaları ile birlikte bir diğeri ile

etkileşimde bulunabilmekte, veri toplayabilmekte,

kendine uygun esnek bir zaman diliminde bilgiye

erişebilmektedirler.

ABD’de Babson Survey Research Group’un yapmış

olduğu ve toplam 1920 öğretim üyesinin katıldığı bir

online ankette, katılan öğretim üyelerinin yaklaşık

üçte ikisi bir sınıf oturumu sırasında sosyal medyayı

kullandığını, ve yüzde 30’unun öğrencilerin ders

dışında okuması ve görmesi için içerik paylaştığını

tespit etmiştir. Öğretim üyelerinin %40’ı sosyal

medyayı takip etmeyi ve okumayı ders kapsamının bir

parçası olarak görmekte ve %20’si ise öğrencilere

yönelik içerik göndermekte veya yorum yapmaktadır

(Moran vd., 2012). Öğretim üyelerine eğitim amaçlı

olarak sosyal medyanın değeri sorulduğunda yüzde

70’i video, podcast, bloglar ve wiki gibi araçların

öğretim için değerli olduğunu bildirmiş, %80’i de

“işbirlikçi bir eğitim” için değerli olabileceği

görüşünde bulunmuşlardır.

Öğrenci ve öğretim üyeleri zaman ve mekan

kısıtlaması olmadan, bu uygulamalar üzerinde

oluşturulan ağlar yardımı ile birlikte iletişim halinde

kalmakta; farklı medya türlerindeki (ses, görüntü,

video, metin, sunum vb.) ders içeriklerine

erişebilmekte, üretilen içerikleri paylaşabilmekte ve

bu ağlar üzerinde içerik üretebilmektedirler.

Böylelikle bu uygulamalar eğitim sürecine hem sınıf

içinde, hem de eğitim sürecinin sınıf dışında da

devam etmesine de yardımcı olmaktadır. Sosyal

medya ve sosyal ağ uygulamaları birçok farklı açıdan

öğrencilerin öğrenim, öğretmenlerin ise öğretim

sürecine destek olmaktadır.

2. SOSYAL MEDYA�I� VE SOSYAL AĞ UYGULAMALARI VE EĞĐTĐM AMAÇLI KULLA�IMLARI

Sosyal medyanın ve sosyal ağ uygulamalarının

gelişmesi ve yaygınlaşması birlikte birçok farklı

amaca hizmet eden ve eğitime de doğrudan veya

dolaylı katkısı olan sosyal ağ platformları

gelişmektedir. Sosyal medyada içeriğin yazı, resim,

video, podcast, sunum ve diğer medya türleri olarak

paylaşılması; sosyal ağ uygulamalarının çeşitli

özellikleri, zaman ve mekân sınırlaması olmadan


insanların birbirleri ile iletişimine ve etkileşimine

olanak sağlaması eğitime de katkı sağlamaktadır.

2.1 Facebook ve Eğitim Amaçlı Kullanımı Facebook, 2004 yılında Harvard Üniversitesi

öğrencilerinin kullanımı için bir sosyal ağ sitesi

olarak geliştirildi. Facebook daha sonra farklı

üniversitelerde ve ülkelerde genişleyerek en sonunda

genelleştirilerek herkesin erişimine açık hale getirildi.

(Hew, 2011). Facebook’un bugün dünya çapında

yaklaşık 1.19 milyar aktif aylık kullanıcısı

bulunmaktadır. (URL-3, 2013) Facebook artık şirket

ve üniversitelerinde dâhil olduğu farklı eğitim

seviyelerinden farklı kültür ve toplumlardan

kullanıcıları bulunmaktadır. Bu da Facebook’un

dünya üzerinde en çok kullanılan sosyal ağı

yapmaktadır (Şekil 3 ve Şekil 4).

Şekil 3. Đnternet kullanıcılarının sosyal ağ üyelik

oranları (2013 yılı ikinci çeyreği sosyal ağ

araştırması, GlobalWebIndex)

Facebook, kullanıcılarının oluşturduğu profil, grup,

sayfa ve uygulamalarda farklı gizlilik seviyelerinde

(sadece kendisinin görebileceği, herkese açık, sadece

arkadaşlar gibi) paylaşımlara izin vererek

kullanıcıların birbiri ile bağlantı halinde kalmasını,

gruplara katılmasını ve diğerleri ile kaynakların

paylaşılmasını sağlayan çevrimiçi sosyal ağ

yazılımıdır (Gonzales ve Vodicka, 2010). Kullanıcılar

kendilerini çevrimiçi bir profilde tanıtabilmekte,

arkadaş edinebilmekte, diğerlerinin profillerine

erişebilmekte (Peluchette ve Karl, 2010) veya bir

içeriğe bilgi ekleyebilmekte veya yorum

yazabilmektedirler. Facebook hem insanların birbiri

ile her an her yerde iletişimine olanak sağlayan büyük

bir kullanıcı kitlesi olması hem de desteklediği sayfa,

grup ve 3. parti uygulamaları ile bir eğitim aracı

olarak kullanılabilmektedir.

Şekil 4. Đnternet kullanıcılarının sosyal ağları aktif olarak kullanma oranı (2013 yılı ikinci çeyreği sosyal

ağ araştırması, GlobalWebIndex)

Wellington College, Berkshire Birleşik Krallık’ta

bulunan bir kolej, öğrencilerinden Facebook Zaman

Tüneli’ni kullanarak bir proje geliştirmelerini

istemiştir. 2013 yılında yapılan projeye 13 öğrenci

katılmış olup, 1945 ve 1962 yılları arasında olan

Soğuk Savaş araştırma konusu olarak seçilmiştir.

Projenin amacı gelecek yıllarda aynı dersi alacak

öğrencileri için Soğuk Savaş’ın Facebook üzerinden

kronolojik olarak yazı, resim ve videolarla anlatılması

için bir sayfa oluşturulmasıdır. Projeye katılan

öğrenciler tarafından yapılan araştırmalar sonucu


savaş dönemindeki tüm kronolojik olaylar Facebook

Zaman Tüneli’ne işlenmiştir. Şu anda Wellington

College’de Soğuk Savaş dönemi Facebook’ta

hazırlanan sayfa (URL-4 - 2013) üzerinden

anlatılmaktadır. Hazırlanan sayfa (Şekil 5) ders içinde

aktif olarak kullanıldığından buradaki tarih eğitiminin

ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Öğrenci ve

öğretmenler interaktif olarak Facebook duvarında

gezinerek, aynı zaman dilimindeki bir olayın diğer

olaylar ile bağlantısını kolayca anlayabilmektedir.

Yapılan yılsonu final sınavında öğrencilerin başarılı

olması ile Facebook’un eğitimde kullanımının hem

öğrenme açısından hem de öğrenciler arası işbirliği

açısından önemli bir araç olduğu kanıtlanmıştır.

Robin MacPherson, Wellington College'de Tarih

Bölümü Başkanı araştırma ve öğretimde sosyal

medya platformlarının kullanılmasının öğrenciler

tarafından eğlenceli ve yararlı olduğunu, proje

sonunda geliştirilen ürünün de araştırma ve öğretme

açısından önemli bir kaynak olduğundan bahsetmiştir

(Fordham ve Goddard, 2013).

Şekil 5. Wellington Collage Tarih Dersini alan

öğrencilerin Facebook’ta hazırladıkları Soğuk Savaş

dönemini anlatan sayfa (URL-4)

The London Nautical School’da (Londra, Đngiltere)

Fen Bilgisi Öğretmeni Ben Ford tarafından yürütülen

bir projede Facebook araştırma, işbirliği, iletişim

aracı olarak kullanılmış olup ve Facebook üzerinde

proje için oluşturulan sayfada araştırılan bilgiler

(kopyalanan ilk koyun Dolly gibi) Zaman Tüneli’ne

kronolojik olarak yerleştirildi. Projeye katılan 26

öğrenciye, Facebook’u her an etkin bir şekilde

kullanabilmeleri ve paylaşımda bulunabilmeleri için

iPad verilmiştir. Projenin geliştirilmesi esnasında

öğrenciler birbirlerinin ödevleri için Facebook

üzerinden fikir alışverişinde bulunmuş, yorum yapmış

ve birbirlerini desteklemek için beğeni göndermiş ve

fikirlerini tartışmışlardır. Ben Ford öğrenciler ve

kinestetik öğrenenler için Facebook’un motive edici

olduğunu belirtmektedir. Aynı zamanda derslerin daha

fazla kitleye ulaşması ve daha fazla kişiden fikir alma

açısından öğrenciler için büyük bir 'araç kutusu'

olduğunu dile getirmektedir. Projenin amacı olan fen

bilgisi dersi konularını öğretirken her zamankinden

daha teknoloji meraklısı öğrencilerin ilgisini çekmek

ve eğitimi daha eğlenceli kılma girişimi Ben Ford’a

göre başarılı olarak sonuçlanmıştır. Facebook’un bu

bağlamda eğitimde yeni ve interaktif bir araç olarak

kullanılabileceği görülmektedir (Fordham ve

Goddard, 2013).

Eğitimde Facebook’un kullanılması; öğrencilerin

araştırma, sorgulama, tartışma, işbirlikçi öğrenme

becerilerini arttırmakta; eleştirel düşünme, problem

çözme, fikir üretme, fikirlerini beyan etme

becerilerini desteklemektedir. Facebook çeşitli

formattaki dosyaları (video dosyaları, ses dosyaları,

resimler, kelime işlemci, tablolama, sunu, veri tabanı

ve diğer Web sitelerine giden köprüler) paylaşmak,

gündelik olayları, haberleri, kişileri, sayfaları veya

grupları takip etmek, kişilerle iletişim halinde kalmak,

tartışma ortamlarına dâhil olmak için eğitimde

kullanılabilir.

2.2 Twitter ve Eğitim Amaçlı Kullanımı En önemli mikroblog ortamlarından biri olan

Twitter’da kullanıcılar Twitter üzerinden takip etmek

istedikleri kişileri takip ederek kendilerine bir ağ

oluşturabilir ve kendi profesyonel öğrenme ağlarını

kurabilirler. (Greenhow, 2009). Twitter üzerinde

kullanıcılar, 140 karakter ile aynı Web güncelerinden


olduğu gibi fikir ve düşüncelerini, resim, video ve

diledikleri sayfaların Web adreslerini paylaşabilirler.

Diğer kullanıcılar da bu tweetlere yorum yapabilir,

kendi ağlarındaki diğer bireylerin de görebilmesi için

yeniden paylaşabilirler veya favorilerine

ekleyebilirler. Kullanıcılar kendi ağlarını oluşturabilir

diğer kullanıcılarla iletişim ve işbirliği içinde kalarak

belirli konular üzerinde hızlı bir şekilde fikir sahibi

olabilir ve hiç bilmedikleri bir konu hakkında

kendilerini eğitebilirler (Greenhow, 2009).

Sosyal medya ağlarının örgün eğitim ile kullanılması

üzerine yapılan bir araştırmaya göre, bu networkler

öğrenciler ve öğretim üyeleri arasında eğitim

faaliyetleri için iletişim kurulması konusunda fayda

sağlamaktadır. Twitter’ın derse olan katkısının

araştırıldığı çalışmada, bir sınıf tartışmasında Twitter

kullanılarak tartışmaya daha geniş bir katılım

sağlandığı gözlenmiştir. Genelde sadece birkaç

kişinin baskın olduğu sınıf içi tartışmalarının aksine,

sosyal medya platformunun kullanılması daha çok

öğrencinin yorumlarını belirtmesini teşvik etmiştir.

Bu durum çekingen öğrencilerin de derse olan

katılımını arttırmaktadır (Dan Simon, 2011).

New York’ta bir öğretmen ise Đngilizce ders sınıfı için

Twitter kullanmaktadır. Twitter ortamının, kitap

önerilerini paylaşmak, güncel çalışma konularında

sorular yöneltmek, alandaki önemli kişileri ve

uzmanları takip etmek, CNN kanalındaki güncel

olayları izlemek, diğer haber alanlarını takip etmek ve

diğer sınıflarla Twitter üzerinden tartışmak amacı ile

kullanılabileceğini vurgulamaktadır. (Messner, 2009).

Eğitim ortamlarında Twitter etkili bir şekilde güncel

olayları, haberleri öğrenmek, Web site adreslerini

paylaşmak, düşünceleri paylaşmak, bir kişi ve

kuruluşu takip etmek, dil öğrenmek, çeviri

becerilerini geliştirmek, diğer kullanıcılarla iletişim

içinde kalmak ve işbirliği sağlamak, okunan

makaleleri 140 karakter dahilinde özetlemek, ders ile

ilgili duyuruları paylaşmak, Web adresleri paylaşmak,

sayısal okuryazarlığı arttırmak, sınıf içinde tartışma

konusu oluşturularak sınıf dışındaki kullanıcıların

fikirlerini almak ve vizyon geliştirmek amacıyla

eğitim süreçlerinde kullanılabilir.

2.3 Bloglar ve Eğitim Amaçlı Kullanımı Blog, Web ve log kelimelerinin birleşmesinden oluşan

“Weblog” sözcüğünün zamanla yaygınlaşmış adıdır.

Genel olarak bloglar ters kronolojik sırada içerik

görüntülenen bilgilendirici siteler, Web günlükleridir.

Bloglar çevirimiçi Web günlükleri olarak kabul

edilebilirler. 2009 yılına kadar bloglar genelde tek bir

birey veya küçük gruplar tarafından tek bir konu

üzerine hazırlanmaktayken, günümüzde çok yazarlı

bloglar (multi-author blogs) geliştirilmiş ve bu bloglar

çok sayıda yazar tarafından profesyonelce

düzenlenmektedir (Blood, 2000). Okuyucular ise

ziyaret ettikleri bloglara interaktif bir şekilde yorum

bırakabilmektedir. Tipik bir blog yayını metin,

köprüler, görüntü, video veya diğer multimedya

bileşenlerini içermektedir. Birçok blog metin içerikli

olduğu gibi, bazı bloglar sanata (sanat blogları),

fotoğrafa (fotobloglar), videoya (video bloglar ya da

vloglar) müziğe (MP3 blogları) veya sese

odaklanmaktadır. Eğitim amaçlı bloglara ise edublog

(education (eğitim) ve blog kelimelerinin

kısaltılmasıdır.) ismi verilmektedir. Edubloglar eğitim

kaynakları oluşturması, öğrenciler arası işbirliği aracı

olarak kullanılması, öğrenci projelerinin sergilenmesi

gibi amaçlar için eğitim alanında kullanılmaktadır

(Ray, 2006).

Blogların eğitim amaçlı olarak kullanımına Fullbright

bursiyeri ve bir medya uzmanı olarak Çin’e giden bir

ilköğretim öğretmeni olan Riddle (2008)’ın, üçüncü

sınıf öğrencileri için kitap incelemeleri, önerileri ve

özetleri için hazırladığı blog örnek oluşturmaktadır.

Blog içerisinde öğretmen Çin'de yaptığı gezi

hakkında okuyucularını bilgilendirmektedir. Slayt

gösterileri, Google haritaları ve video kliplerle

desteklenen blog ile Riddle öğrencileri ve okuyucuları

ile Çin çalışmaları hakkında küçük bir öğrenme

topluluğu oluşturmuştur. Blogunda girilen içerikler

öğrenciler, kendi okulundan veya komşu okuldan

öğretmenler, veliler, ve topluluk üyeleri tarafından

desteklenmiş ve geliştirilmiştir.. Blog üçüncü sınıflar

için antik Çin'in çalışmalarına başlarken bir öğrenme

ve iletişim aracı olarak önemli bir rol oynamaya

devam etmektedir (Riddle, 2008).

Bloglar öğrenmeyi geliştirmekte, öğrenciler arasında

işbirliğini arttırmakta, öğrenciyi motive etmektedir.


Öğrenciler bloglar sayesinde fikirlerini

geliştirebilmekte ve ifade edebilmekte, başkalarından

geri bildirim alabilmektedirler. Öğretmenlerin sınıf

duvarlarının dışında da öğrencinin ilgisini çekmek ve

öğrencinin öğrenmeye ayırdığı zamanı arttırmak için

fırsat sağlamaktadır. Yazma eylemi blogların çıkış

noktası olduğundan, bloglar öğrencilerin potansiyel

analitik ve eleştirel düşünme becerilerini, kendilerini

ifade etme yeteneklerini ve sayısal okuryazarlıklarını

artırmaktadır.

2.4 Youtube ve Eğitim Amaçlı Kullanımı Youtube sınıf ortamlarında en çok kullanılan sosyal

medya aracıdır. (Moran vd., 2011) Öğrenciler

Youtube üzerindeki videoları izleyebilmekte, soruları

yanıtlayabilmekte veya içeriği sınıf içinde

tartışabilmektedirler. Bununla birlikte öğrenciler

kendi videolarını yaratarak, oluşturdukları videoları

tüm Đnternet kullanıcıları veya belirleyecekleri özel

kişiler arasında paylaşabilmektedir. Sherer ve Shea

(2011) YouTube’un derse katılım oranını,

kişiselleştirmeyi (customization) ve verimliliği

arttırdığını belirtmektedir. YouTube ayrıca

öğrencilerin sayısal yeteneklerini geliştirmekte ve

karşılıklı öğrenmek ve problem çözmek için bir fırsat

oluşturmaktadır Eick ve King (2012) Youtube

videolarının öğrencilerin dikkatini toplamalarına

yardımcı olduğunu, konuya ilgi oluşturduğunu ve

ders içeriğine açıklık getirdiği tespit edilmiştir. Ayrıca

öğrenciler, öğrenilen bilgiyi hatırlamak için ve ders

kavramlarının görselleştirilmesinde açısından

yardımcı olduğunu raporlamışlardır

2.5 MOOC’lar ve Eğitim Amaçlı Kullanımı MOOC’lar yani devasa açık çevrimiçi dersler Web

üzerinden sınırsız katılım ve açık erişim için

amaçlanarak oluşturulmuş online derslerdir. Đlk

MOOC Eylül 2008'de, Winnpeg'deki Manibota

Üniversitesinde başlatıldı. Đsteyen her Đnternet

kullanıcısı öğrenme teorisi dersine katılabilmekteydi

ve derse 2300 kişi kayıt yaptırmıştı. 2011'de Stanford

Üniversitesi'nin bir yapay zeka dersine 160.000 kişi

kaydolmuş ve dersin öğretmenlerinden biri Udacity’i

kurmuştur. Buradaki dersler geleneksel derslerin

yerini alma için tasarlanmamış, her yaştan ve her

kesimden Đnternet kullanıcısının kendisini eğitmesi ve

kendisini geliştirmesi için kurulmuştur. MOOC'lar bu

bağlamda eğitimi direkt destekleyen ve katkı sağlayan

araçlardır. En büyük MOOC sağlayıcılarından

Coursera'da öğrencilerin %80'i ise üniversite

öğrencisi veya üniversite mezunudur (Mok, 2013).

Babson Survey Research Group tarafından yürütülen

2012 Online Öğrenme Anketi en az bir çevrimiçi ders

alan öğrenci sayısının 6.700.000 aştığını ortaya

koymaktadır. MOOC’lara ABD’de ve dünyanın

farklı yerlerinden birçok üniversite de destek

vermektedir. (Moran vd., 2011).

Şekil 6. Coursera’da Stanford Üniversitesi öğretim

üyelerinin Oyun Teorisi II: Đleri Uygulamaları ders

sayfası (URL-6)

MOOC’lar olarak video, okumalar ve soru setleri gibi

geleneksel ders materyallerinin yanı sıra etkileşimli

forumlar oluşturmaya izin vererek öğrenciler,

profesörler ve öğretim görevlileri arasında topluluk

kurmaya da izin vermektedirler. Uzaktan eğitim

konusunda yeni bir gelişme olarak gösterilen

MOOC’lar (Lewin, 2013), örgün eğitime sınıf dışı

zamanda destek olması amacı ile de

kullanılabilmektedir.

2.6 Diğer Sosyal Medya Servislerinin ve Sosyal Ağ Uygulamalarının Eğitim Amaçlı Kullanımı Kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde

hazırlanan, özgür, bağımsız, ücretsiz ve kâr amacı

gütmeyen bir Đnternet ansiklopedisi olan Vikipedia

(Wikipedia) da eğitim amaçlı kullanılmaktadır. 2013

yılı başında Toronto Üniversitesi’nde profesör olan

Steve Joordens, psikolojiye giriş dersini alan 1900


öğrencisini dersle ilgili Vikipedi başlıklarına içerik

eklemek için teşvik etmiştir. Joordens ortak bilgi

üretimine dayalı bu ödevlerin öğrencilerin eleştirel

düşünme becerilerini geliştirmek için bir fırsat

olduğunu savunmaktadır (Boesveld S., 2011).

Đnternet üzerinden iletişim ve görüşme sağlamaya izin

veren Skype da bir eğitim aracı olarak da

kullanılmaktadır. Bazı eğitim kurumları dünyanın

çeşitli bölgelerinde bulunan öğrencileri ile arasındaki

iletişimi sağlayabilmek için Skype yazılımını

kullanmaktadır. Worchester, Massachusetts'te bulunan

bir okul eğitim danışmanı olan Alan November ile

çalışılarak bir proje gerçekleştirilmiştir. Bu projede

beş adet eş zamanlı derste Skype kullanılarak, her 7.

sınıf öğrencisinin Đngiltere'de bulunan bir laboratuvar

eşi bulunmakta ve Massachusetts'te bulunan bir şirket

vasıtasıyla rüzgâr türbinleri tasarlamaktadırlar. Her

öğrencinin bir mühendis danışmanı bulunmakta ve 7.

sınıfta bir model tasarlamaktadırlar (URL-7).

Bir diğer video konferans aracı sosyal ağ servisi olan

Google+’ın uygulaması Google Hangouts da eğitim

amaçlı kullanılmaktadır. Online olarak Đngilizce

öğretmeyi amaçlayan Colingo sitesi, Google

Hangouts kullanarak dünyanın farklı yerlerinde

yaşayan Đngilizce öğrenmek isteyen üyelerini bir

çevirimiçi video uygulamasında buluşturarak

öğretmenler eşliğinde uzaktan etkileşimli Đngilizce

dersler vermektedir. Geleneksel sınıf içi Đngilizce

eğitimine destek olarak, Colingo öğrencilerin

Đngilizce pratik yapmalarına ve konuşma, dilbilgisi,

dinleme, yazma gibi becerilerini geliştirmelerine de

yardımcı olmaktadır.

Çevirimiçi bir sayısal fotoğraf paylaşım ve yönetim

aracı olan Flickr (diğer benzer hizmetler ise Picasa

Web Albümleri, PhotoBucket, Snapfish'e ve Blipfoto)

da birçok farklı şekilde eğitimi destekleyebilir.

Flickr’ın resim veritabanında resim aratma, sanat

çalışmalarını yükleme, sanal müze turu yapma,

coğrafi etiketleme sayesinde dünyada olup bitenler

hakkında haberdar olma, çoklu fotoğraf yükleyerek

hikâye anlatımı (storytelling) yapma, portföy

oluşturma amaçlı eğitimde kullanılabilir. Flickr

veritabanındaki fotoğraflar ve sanatsal çalışmalar sınıf

ortamında incelenerek öğrencilerin eleştirel düşünme

yeteneği geliştirilebilir; dil ve görsel okuryazarlık

becerilerine yardımcı olabilir.

Eğitim alanında kullanabilecek grup projeleri için

ayrılmış siteler de mevcuttur. Farklı ülkelerin farklı

üniversitelerinden öğrenciler Đnternet üzerinden bir

araya gelerek ortak projeler üzerinde çalışmakta ve

projelerini geliştirmektedirler. Geliştirilen projeler bu

sosyal ağ siteleri üzerinden yönetilebilmekte,

öğrenciler bu ortamlarda araştırma materyallerini

iletebilmekte ve yayınlayabilmektedirler. Bu konuda

örnek oluşturan siteler: Ning, Wiggio.

3. SO�UÇLAR VE Ö�ERĐLER

Sayısal araçlar ve uygulamalar katılım ve iş birliği

için yeni yöntemler sunmaktadır (Davis ve Owen,

1998). Sayısal iletişim sayesinde, öğrenciler,

öğretmenler, öğrenci velileri ve yöneticiler fikirlerini

ve eleştirilerini paylaşabilmekte ve eğitici faaliyetler

üzerine daha iyi bir anlayış geliştirebilmektedirler.

Sayısal içerikler, arkadaşlar ve tanıdıklar vasıtasıyla

tavsiye edilmekte ve Đnternet kullanıcıları bu

içeriklere ulaşma konusunda teşvik edilmektedir.

Birçok öğretmen günlükler/bloglar, vikiler, sosyal

medya ve video oyunlarını sınıflara taşımaktadır.

(Wildavsky vd., 2011).

Öğretim görevlileri de öğrencilere bilgiye ulaşmanın

farklı kanalları olduğunu göstermeli ve öğrencilerin

bu kanalları anlamaları sağlamalıdır. Eğitmenler

güvenilen ağlardan faydalanarak öğrencilerle iletişim

kurabilmekte ve önemli becerileri ve kavramları

öğrenmelerine yardım etmektedirler. Böyle bir

işbirliği, gelecekte eğitim sürecinin çok önemli yeni

bir parçasını oluşturacaktır.

Web 2.0 ile beraber gelen yeni teknolojilerin eğitim

alanında kullanımı geleneksel sınıf içi öğrenme

ortamlarına alternatif öğrenme ortamları sunmaktadır.

Öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun üye olduğu, her

an her yerde erişilebilen sosyal ağların iletişim

yeteneklerinden faydalanarak alternatif bir ders

ortamı hazırlanabileceği ve ders ortamının öğrenme

sürecine önemli katkı sağlayacaktır. Bu kadar ilgi

çeken sosyal ağlar günümüz toplumunu etkilemekte

ve bazı alışkanlıklarını değiştirmektedir ve

değiştirmeye de devam edecektir. Birçok alanın yanı


sıra, soysal ağ teknolojileri eğitim için de birçok

olanağı içerisinde barındırmaktadır. Sosyal ağların

birçok özelliği ve olanaklarının olması öğretmenlerin

eğitim öğretim süreçlerini aktif, yaratıcı, işbirlikçi

öğrenme ile desteklemelerine, öğrenci-öğrenci,

öğrenci içerik ve öğretmen-öğrenci etkileşimi

arttırmada, öğrencilerin araştırma, sorgulama ve

problem çözme becerilerini kullanmaları ve

geliştirmeleri konusunda destek olmaktadır. Bu gibi

uygulamalar sayesinde insanlar arasındaki küresel

bağlantıda yeni bir dönem başlamıştır. Bu sosyal

ağların kullanımları ve sayısal okuryazarlık sayesinde

düşünceler ve yenilikler, dünya üzerinde eskiden

olmadığı kadar hızlı bir biçimde yayılmaktadır.

Bahsedilen birçok farklı katkısından dolayı, sosyal

medya ve sosyal ağ uygulamalarının eğitim amaçlı

kullanımının yaygınlaştırılması geleneksel eğitimin

yerini almayacak olsa da, eğitim sürecine katkı

sağlamaktadır.

4. KAY�AKLAR

Ahlqvist, T., Bäck, A., Halonen, M., ve Heinonen, S

2008. "Social media road maps exploring the futures

triggered by social media". VTT Tiedotteita - Valtion

Teknillinen Tutkimuskeskus (2454): 13.

Blood, R., 2000. Weblogs: A History And Perspectiv,

1, http://www.rebeccablood.net/essays/Weblog_his-

tory.html.

Boesveld S., 2011. National Post, Can Wikipedia

improve students’ work?, http://news.nationalpost.-

com/2011/05/30/can-wikipedia-improve-students-

work, (Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2011).

Davis R. ve Owen D., 1998. New Media and

American Politics, Oxford University Baskısı.

Eick, C.J. ve King, D.T.,2012. Non-science majors’

perceptions on the use of YouTube video to support

learning in an integrated science lecture. Journal of

College Science Teaching, 42(1), 26-30.

Fordham, I. ve Goddard T., 2013. The Education

Foundation, Facebook Guide For Educators, 8.

Gonzales, L. ve Vodicka, D., 2010, ‘Top Ten Đnternet

Resources for Educators’, 32-37.

Greenhow, C., 2009. Tapping the wealth of social

networks for professional development. Learning &

Leading with Technology, 36 (8), 10-11.

Hew, K.F., 2011. Students’ and teachers’ use of

Facebook. Computers in Human Behaviour.,

doi:10.1016/j.chb.2010.11.020.

Kaplan A. M. ve Haenlein M., (2010). "Users of the

world, unite! The challenges and opportunities of

social media". Business Horizons 53 (1), 61.

Lewin, T., 2013. "Universities Abroad Join

Partnerships on the Web", New York Times.

Retrieved.

Messner, K., 2009. ‘Pleased to Tweet You’. School

Library Journal, 44-47.

Mok, J., 2013. Popular Science Dergisi, Eylül 2013,

52-53.

Moran M, Seaman J., ve Tinti-Kane H., 2011.

“Teaching, Learning, and Sharing: How Today’s

Higher Education Faculty Use Social Media,”

Pearson Learning Solutions and Babson Survey

Research Group, 3.

Moran, M., Seaman J. ve Tinti-Kane H., 2012. – “The

2012 Survey of Online Learning”

Peluchette, J. ve Karl, K. ‘Examining Students’

Intended Image on Facebook: “What Were They

Thinking?!”’, Journal of Education for Business,. 85.

Ray, J., 2006. Welcome to the Blogoshere: The

educational use of blogs. Kappa Delta Pi Record,

42(4), 175-177.

Riddle, J. 2008. The summer travel blog: A 2.0

travelogue to bridge summer “down time”.

Multimedia Đnternet Schools, 15(1), 8-13.


Sherer, P., Shea, T. 2011. Using online video to

support student learning and engagement. College

Teaching, 59(2), 56-59.

Simon, D. 2011., Twitter Finds a Place in the

Classroom, Cable News Network,

http://articles.cnn.com/2011-06-08/tech/twitter.schoo-

l_1_twitter-students-classroom-discussions?_s=PM:-

TECH.

Wildavsky, B., Kelly, A. ve Carey, K., 2011.

Reinventing Higher Education: The Promise of

Innovation (Harvard Education Baskısı, 2011)

URL-1, Facebook Đstatistik Sayfası, http://expanded-

ramblings.com/index.php/by-the-numbers-17-ama-

zing-facebook-stats/#sthash.QDIuXkuO.dpbs, 01

Aralık 2013

URL-2, Youtube Đstatistik Sayfası, http://www.you-

tube.com/yt/press/statistics.html, 01 Aralık 2013.

URL-3, Facebook 2013 Üçüncü Çeyrek Raporları,

http://investor.fb.com/releasedetail.cfm?ReleaseID=8

02760, 06 Aralık 2013.

URL-4, Wellington College, Tarih Dersi Bölüm

Sayfası, https://www.facebook.com/pages/Wel-

lington-College-History-Department/483441971-

728348), 25 Aralık 2013.

URL-5, Teaching with Twitter, http://steve-

wheeler.blogspot.com/2009/01/teaching-with-

twitter.html 05 Ocak 2014

URL-6, Coursera, Stanford Üniversitesi Oyun Teorisi

Dersi, https://www.coursera.org/course/gametheory2,

08 Ocak 2014.

URL-7, November A., http://novemberlearning.-com,

01 Aralık 2014.

Documents

MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLE RĐ · sosyal medya altı başlıkta sınıflandırılmıştır (Kaplan ve Haenlein, 2010): ... bu uygulamalar üzerinde oluşturulan