MUHASEBE STANDARTLARI VE

FĠNANSAL TABLOLARIN ANALĠZĠ

HÜSEYĠN PERVĠZ PUR (YEMĠNLĠ MALĠ MÜġAVĠR)

25

MUHASEBE STANDARTLARI

VE FĠNANSAL TABLOLARIN ANALĠZĠ

Hüseyin Perviz Pur Yeminli Mali MüĢavir

Bu yazımızda Muhasebe Standartları ile Finansal Tabloların Analizi arasındaki ilişkiyi

irdeleceğiniz.

İlk anda iki kavram arasında bir ilişkinin olabileceğine ihtimal verilmemektedir. Ancak

Standarda uygun düzenlenmemiş Finansal Tabloların mukayese etme olanağı yoktur.

Şüphesiz Muhasebe Standartları Finansal Tabloların doğru ve güvenilir bilgi vermesi

amacı ile oluşmuştur.

Muhasebe ilke ve kurallarının geçerliliği genel kabul görmüş olması halinde uygulanabilir.

Evrensel olan bu kurallar her ülkeye göre değişim göstermezler. Muhasebe bilgilerini disipline

eden bu kurallar muhasebe uygulamalarına yön verir. Muhasebe bilgilerinin doğru güvenilir ve

anlaşılabilirliği muhasebe ilke ve kuralları ile ölçülür. Genel Kabul görmüş muhasebe ilke ve

kurallarına göre hazırlanmış finansal tablo raporları, ilgili kişilere bilgi aktarmadığı sürece hiçbir

değeri yoktur. O zaman muhasebe kime hizmet edecektir. Muhasebe; işletme sahiplerine,

işletme yönetimini, sendika ve işletme personeline, yatırım ve finansman kuruluşlarına, diğer

işletmeler ve halk ile devlete hizmet edecektir. Finansal tablolarda kişi ve kuruluşlardan belli bir

bölümü veya herhangi birimi ilgilendiren bilgilerin bulunması, ilke ve kuralların dışında tanzim

edilmiş finansal tablolar olarak kabul edilir. Ancak, tabloların saydığımız kişi ve kuruluşlara

üzerinde ek bilgi ve düzeltme yapılmaksızın bilgi verdiğine kabul edilebilirliği sağlanmış olacaktır.

Bu tablolar, o ülkede kabul edildiği gibi ilke ve kuralları uygulayan diğer ülkelerde de aynı şekilde

değerlendirileceklerdir.

Bir ülkede ve ülkelerin oluşturduğu politik topluluklarda, örneğin Avrupa Birliğinde yer

alan teşebbüslerin finansal tablolarının uyumlu olmasına çalışılmaktadır. Bu çalışmada öncelikle

ülke muhasebe standartları yapılmakta, bu oluşumda topluluğun koyduğu kriterleri uyularak

genel bir uyum sağlanmaktadır.

Muhasebeye gelen rakamsal veriler standartlara göre finansal tabloların hesaplarında yer

almaktadırlar. Tek düzende yapılan değerlendirmelerin beraberliği önce ülkede, sonra toplulukta

ve daha genişletilerek dünya devletlerinin finansal tablolarında üçüncü şahıslara yani tablolardan

yararlanacaklara doğru ve güvenilir bilgi aktarma birliği sağlanacaktır.

25

Muhasebe standartları veya diğer tanımla ilke ve kuralları değişmez değildir. Ekonomik

koşullar ile değişen amaçlar, kuralların sürekli gözden geçirilmesi ve geliştirilmesini gerektirir. Bu

değişimler muhasebe uygulamaları ile ortaya çıkarılmaktadır. Muhasebeyi geliştiren ve yaşatan

uygulamadır.

Yatırımcılar, ortaklar, finans kuruluşları, kamu kurumları, vergi idareleri ve kamu oyu

düzenli standart tablolara göre düzenlenmiş finansal tablo analizlerinin değerlendirilme ve

mukayeselerini büyük kolaylıkla yapacaklardır.

Bu maksatla, dünyada ve ülkemizde standartların oluşumu ile bu standartlara göre

oluşmuş tabloların finansal analizlerini yazımızda sunmaya çalıştık.

1- Uluslararası Muhasebe Standartları ÇalıĢmaları:

1929-1930 Ekonomik krizi sonrası Batı Ülkelerinde "Sermaye Piyasası Kurulları",

"Muhasebe Standartları Komiteleri" ile Muhasebe Meslek Odaları ve Birlik'leri süratle

kurulmuştur.

Muhasebe standartlarının geliştirimesi ve yaygınlaştırılmasında en etkili çalışmaları

Amerika Birleşik Devletlerinin kurumları yapmıştır. Uluslararası Genel Kabul Görmüş Muhasebe

Standart'ları birçok değişimler göstererek 1939 yılından günümüze dek varlığını sürdürmektedir.

1937 yılında "Amerika Yeminli Muhasebe Uzmanları Enstitüsü (AICPA) kurulmuş ve

enstitüye bağlı Muhasebe Usulleri Komitesi 1939-1959 yılları arasında 51 bülten,

1959 yılında bu komitenin yerini alan Muhasebe İlkeleri Kurulu 1959-1973 yılları arasında

31 bülten yayınlanmıştır.

Ekim 1972 yılında Sidney'de toplanan Onuncu Uluslararası Muhasebe Kongresinde"

Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesinin kurulması önerisi dokuz ay sonra 29 Haziran

1973'de dokuz kurucu üyeden oluşan (Avustralya, Kanada, Fransa, Almanya, Japonya,

Meksika, Hollanda, İngiltere ve İrlanda ile Amerika Birleşik Devletleri (İngiltere ve irlanda tek ülke

olarak kabul edilmiştir.) Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesini (IASC) kurmuşlardır.

Türkiye bu kurula, 1974 yılında Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneğince katılma

isteminde bulunmuş ve kurucu üyelerin oybirliği ile "Ortak Üyeli"ğe kabul edilmiştir. O tarihten

günümüze kadar bu standartlar Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneğine yollanmıştır. Komitenin

evvelce yayınlananları iptal ederek yeniden yayınladığı standartlar 1977 yılından bugüne değin

İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü dergisinde yayınlanmıştır. Komitenin

tesbit ettiği 26 standarttan (21, 24, 26 hariç) 23 tanesi Türkiye'de de yayımlanmıştır. Türkiye

Muhasebe Uzmanları Derneği böylece, İşletme Fakültesinin katkıları ile

25

önemli bir yurt hizmetini yerine getirmeye devam etmektedir. Dernek bu standartların 1992

yılında bir kitap halinde derleyerek basmıştır. Bu kitapta 1992 yılı dahil yayınlanmış otuzbir

standart yer almıştır.

Muhasebe ilke ve kurallarını uygulayan ülkelerde de uyum ve arayış çalışmaları, henüz

bitmemiştir. (Roma-Franca-Germen) kıta Avrupası ile (Anglo-Amerikan) ABD ve İngiltere

arasında vergi sistemlerinde olduğu gibi muhasebe standartlarında da görüş farklılıkları vardır.

Kıta Avrupasında finansal tablolarda Vergi İdaresine yönelik ek açıklayıcı tablolarda daha az

bilgi verilmektedir. Hükümet ve vergi politikaları ağırlıkta olduğundan vergi muhasebesi ile

finansal muhasebe arasında fark yok denecek kadar azdır. Nitekim AET'nin 10 Kasım 1971

yılında ilk taslağı hazırlanan "Bilanço Yönergesi" yıllık hesapların düzenlenmesi, değerleme

metodları, yıllık raporların içeriği, hesapların yayınlanması ile ilgilidir. "Dördüncü Yönerge"

denilen bu direktif üye devletlerin muhasebe sistemlerinde uyum sağlama amacını gütmektedir.

Dördüncü yönerge 27.07.1978'de tekrar gözden geçirilmiş ve kabul edilmiştir. Almanya;

14 yıl sonra 19.12.1985 tarihinde Ticaret Kanununda değişiklik yaparak dördüncü yönergeye

uyum sağlama yasası, uzun tartışmalar sonucu kabul edilmiştir.

2- Türkiye'de Muhasebe Standartları ÇalıĢmaları:

1929 Ekonomik krizinin etkileri Ülkemiz'de de görülmüştür.

1926 yılında yürürlüğe giren Kazanç Vergisi Kanunu 1934 yılında 2395 sayılı kanunla

tadil edilmiştir. Tadil sonucu kanunda önemli iki değişiklik gözlenmektedir.

Bunlardan birincisi beyan usulü, ikincisi ise yeminli muhasebe uzmanlığının kabul edilmiş

olmasıdır. Yeminli muhasebe uzmanlığı maalesef müstakil bir kanunla kurulamamış üstelik 1950

Vergi reformunda da kaldırılmıştır.

Kazanç Vergisi Kanununun 12.maddesi Bilanço düzenlenmesine ilişkindir. İzahname

kitabında günümüze dek kullanılan, pek az değişikliğe uğrayan "Tek tip Bilanço" örneği

verilmiştir. Hesaplar hakkında açıklamalar ve Ticaret Bilanço ile mali bilanço ayırımı yapılmıştır,

şu izahat dikkati çekicidir.

"Ticari Bilanço ile mali bilançonun aynı olması imkanı yoktur. Ticaret ve muhasebe

usulleri itibariyle, bilançonun muhtelif hesaplarına girecek bazı masraflar vardır ki, bunların mali

bilançoda iraesi (gösterilmesi) ve kabulü caiz değildir mükellefler ticari bilançolarını istedikleri

gibi tanzim etmek selahiyetini haiz olmakla beraber varidat tahakkuk idaresine verecekleri

bilançolarını, kazanç vergisi kanunu hükümleri dairesinde tadil etmeğe mecburdurlar."

25

Bu standartların bazıları şunlardır;

Maddi kıymetler (maliyet esası)

Kuruluş masrafları (5 yılda amorti edilecektir)

Yabancı paralar (Son gündeki borsa rayici)

Stoklar (maliyet fiatı)

Alacak ve Borçlar (Reeskonta tabi)

Muhtemel Zararlar (Karşılık ayrılabilir)

Yukarıdaki standartlar değerleme standardı olarak halen günümüzde yayınlanmış

olanlardan pek farklı değildir.

10-13 Eylül 1958 yılında Ankara'da Siyasal Bilgiler Fakültesi, İstanbul Yüksek Ticaret

Okulu ile Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneğinin müştereken tertip ettikleri ikinci Türkiye

Muhasebe Kongresinde çalışan altı komiteden iki tanesi Muhasebe mesleğinin

teşkilatlandırılması komitesi ve muhasebe standartları komisyonu olarak çalışmışlardır.

1960 yılında 154 sayılı kanunun 17.maddesi gereğince "Tek düzen muhasebe

sistemi"nin KİT'lerde uygulanması ilkelerini saptaması görevi İstanbul Üniversitesi İktisat

Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsüne verilmiştir. Prof.Dr.Mehmet Oluç, Prof.Dr.Feridun Özgen,

Prof.Dr.Mustafa A.Aysan, Prof.Dr.Rasim Saydar, Osman Nuri Torun, Howard R.Nickerson

(OECD) Clarence B.Nickerson (Harward Üni.) den kurulu komite 20.04.1962 tarihinde "Kamu

İktisadi Teşebbüslerinin temel muhasebe teklif ve Tavsiyeler" adlı raporunu Maliye Bakanlığına

sunmuştur.

1964 yılında 440 sayılı İktisadi Devlet teşekkülleriyle müesseseleri ve iştirakleri hakkında

kanun yürürlüğe konulmuştur.

Bu kanunun birinci maddesi iktisadi devlet teşekküllerinin mali yapı ve muhasebe

sistemlerinin de ele alınıp bir düzene sokulmasını öngörmüştür. Bu komitede üniversite öğretim

üyeleri, Maliye ve Gümrük Bakanlığı KİT temsilcileri ile yabancı uzmanlar görev almışlardır.

Prof.Dr.Mustafa A.Aysan, Prof.Dr.Cumhur Ferman, Prof.Dr.Yüksel Koç Yalkın, Cahit

Eran (Mal. ve Güm. Bak.) Celal Şardan (Mal. ve Güm. Bak.) Özerdem Dibel (Mal. ve Güm. Bak.)

Orhan Kutlubay (Mal. ve Güm. Bak.) Mehmet Ali Dinçer (MKE) İsmail Coşkun (TEK) Hilmi

Ekitmen (TEK), Kemal Başar (TEK), Süleyman Vaner, Suzan Yıldırım, Max T.Schmith (ABD'li

uzman) Diere Lanzel (Fransız uzman) dan teşekkül eden heyet 4 yıl süre ile 1968 Haziran ayına

kadar çalışarak "Mali İşler ve Muhasebe Grubu" olarak 8 kitap hazırlamışlardır. 4 yıl gibi uzun

sürede tam gün çalışmaları ile meydana getirilen eserlerin ilerideki Meslek Birliğine bağlı

Enstitülere büyük kaynak teşkil edecektir. Bu eserler şunlardır.

25

1- Muhasebe Usulleri Islahı ve Yeknesaklaştırılması,

2- Muhasebenin Temel Kavramı ve Prensipleri, Genel Kabul Görmüş Gelir (Kar-Zarar)

Prensipleri, Genel Kabul Görmüş Bilanço Prensipleri,

3- Tek Düzen Genel Hesap Planı ve Açıklamaları,

4- Rapor Sistemi,

5- Mali İşler Muhasebe ve Kontrol dairesinin organizasyonu,

6- Terimler ve Açıklamaları,

7- Teşebbüs Bilançolarının yeniden değerleme yoluyla düzeltilmesi,

8- Bilançoların yeniden değerlemesi ile ilgili özel raporlar,

Bu eserlerden (4.Kısmına ait kitap) 1968 yılında "Tek Düzen Genel Hesap Planı ve

Açıklamaları" yayınlanmıştır. Ancak, kitapta dört yıl süre ile yoğun şekilde çalışarak eserleri

meydana getirenleren bahsedilmemiştir. Yukarıda bu görevi yerine getirerek eksikliği

tamamlamak arzusundayız.

T.C Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatınca basılarak 07.07.1971 tarih 7/2767 sayılı

Bakanlar Kurulu Kararı ile Tek Düzen Muhasebe Hesap Planı "KİT'lerde uygulamaya

konulmuştur. Tek düzen Muhasebe sisteminin uygulanmasında karşılaşılacak meseleleri

çözümlemek, değişiklikleri yapmak üzere "Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulunca

Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunun bünyesinde "Tek Düzen Muhasebe Koordinasyon

Devamlı İhtisas Komisyonu" kurulması Başbakanlık Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğünün

22.02.1986 tarih 1986/3 sayılı genelgeleri ile oluşmuştur.

Komisyonca 1987 yılında "Tek Düzen Genel Hesap Planı ve Açıklamaları" kitabı hesap

planlarının kanuni mevzuatlar KDV - Dahili Tevkifata uygunluğu ve diğer önemli değişiklikler

yeniden yayınlanmıştır. Muhasebenin temel kavram ve prensiplerinin tesbitine ilişkin

çalışmalarda özellikle Amerika, İngiltere, Fransa, Almanya'daki teori mevzuat ve uygulamanın

geniş bir şekilde incelenmesi sonucunda bilhassa Amerika Yeminli Mali Muhasipler Derneğinin

görüşlerine yakın tutulduğu belirtilmiştir.

1979 yılından günümüze üniversitelerimizce her yıl tertiplenen "Muhasebe eğitimi

sempozyumlarında genellikle meslek yasasının çıkarılması ve muhasebe sistemi arayışı

üzerinde özellikle durulmuştur. Uygulamacıların da katıldığı bu sempozyumların tebliğ ve

tartışmalarını içeren kitapları yayınlanmıştır.

Sermaye Piyasası Kurulu, 1983 yılında "Standart Mali Tabloları ve Raporları"

yayınlanmış 1984 yılında da standart hesap planları hazırlanmıştır. Ayrıca 1988 yılında Denetim

Standartları yayınlanmış, aynı yıl başında kurulan "Muhasebe Standartları" için hazırlanan

Feridun Özgen (SPK denetleme kurulu Bşk.) Müslim Demirbilek (SPK denetleme kurulu Bşk.

25

Yard.) Prof.Dr.Yüksel Koç Yalkın, Dr.Mazhar Hiçşaşmaz, Hüseyin Perviz Pur ile bağımsız

denetim şirketlerinden zaman zaman katılan biri Türk diğeri yabancı 2 uzmandan kurulu "Özel

Komite" çalışmaları bitirmiş ve standartlar 29.01.1989 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

SPK Standartları tetkik edildiğinde dünyada uygulanan "Genel Kabul Görmüş Muhasebe

Standartları" ile arasındaki farkı kısa sürede kapatacak seviyede olduğu görülecektir.

Ayrıca Türk Standartları Enstitüsünce de Denetim ve Muhasebe Standartları çalışmaları

yaptığı gözlenmekle beraber yaptırım gücünün olmaması dolayısıyle iyi niyetli girişimin başarılı

olacağı görüşünde olmayanlar çoğunluktadır. Buna rağmen her türlü çalışma bir araştırma ve

emek ürünü olup, ülkemizdeki büyük bir boşluğun doldurulması amacını taşıdığı ve bu

çalışmalardan doğacak fikirlerden faydalanılacağı şüphesizdir. Maliye ve Gümrük Bakanlığında

1988 yılında başlatılıp önce Bakanlık bünyesinde, sonra 13.06.1989 da 3568 sayılı meslek

kanunu ile oluşturulan Geçici Kurulda rahmetli Prof.Dr.Latif Çakıcı, Celal Şardan ve Hüseyin

Perviz Pur'dan müteşekkil heyet bir yıllık çalışma yaparak kıta Avrupasının 4.yönergesine uygun

hazırlanan tek düzen hesap planı taslağını Anglo-Sakson ülkelerince kabul edilen hesap Planı

ve kurallarına uygun hale getirmiş son düzeltmeleri yaparak Maliye Bakanlığına teslim etmiştir.

TÜRMOB'un kurulmasından sonra Tek Düzen Hesap Planı çalışmaları Maliye Bakanlığı

ve TÜRMOB tarafından tekrar ele alınmış sonunda 26.12.1992 tarihinde Resmi Gazete'de ilan

edilerek 1994 yılında uygulamaya geçilmiştir.

Bütün bu çalışmaların ülkemizde; Meslek Birliğinin bünyesinde oluşacak "Standartlar

Enstitüsünde" birleştirilmesi ve değerlendirilmesinin zamanı artık gelmiştir. Ülkemizde muhasebe

sistemi arayışı ile ilgili çalışmaları içeren oldukça yeterli kaynak mevcuttur. Muhasebe

uygulamacı ve teorisyenlerince karar verilmesi gereken en önemli konu: Muhasebe Standartları,

yazılı hukuk çerçevesinde mi yer almalıdır; (Almanya, İsviçre, Fransa modeli) yoksa

değişimlerde esneklik sağlamak amacıyla Batı ülkelerinde olduğu gibi "Genel Kabul Görmüş"

standartlar mı geçerli olmalıdır.

Bu tartışmanın en uygun çözümü ekonomik olaylar geliştikçe standartlarda değişiklik

yapacak "Resmi hukuku bir kurul"un bu görevi üstlenmesidir. Bu kurul tartışmasız meslek

birliğine bağlı "Muhasebe Standartları Enstitüsüdür" Yoksa Almanya'da olduğu gibi, 5 kitaptan

müteşekkil Türk Ticaret Kanununa altıncı kitap ilavesi gelecekte tıkanıklıklar yaratacaktır.

Cumhuriyetimizin ilk yılları ve sonraları hazırlanan Ticaret ve Vergi Kanunlarımız ülkemize

Nazizmden kaçan Alman ilim adamlarının önerileri ile olmuştur. Osmanlı döneminden kalma

Almanya'ya yakınlık ve hayranlık duyguları kanunlarımızın temel yapısının "Kıta Avrupası"nın

katı kuramcı modeline dayandırılmasına neden olmuştur.

25

1961-1972 yılları arası "Vergi Reform Komisyonları" kurduran Maliye ve Gümrük

Bakanlığı katı kuramcı modeli Gelir ve Kurumlar Vergisinde kırabilmiş ise de Vergi Usul

Kanununda değişiklik yapılamamıştır. Ayrıca ona paralel Türk Ticaret Kanunu değişmezliğini

muhafaza etmeye devam etmektedir.

Ülkemizde, Muhasebe standartları ve uygulama yöntemlerinin tesbitinde iki modelden

birini tercih etmek üzere çalışma ve tartışmalar geç kalınmadan başlatılmalıdır. TÜRMOB ilk

hazırlık çalışmalarına başlamıştır. TÜRMOB bünyesinde kurulan "Türkiye Muhasebe ve Denetim

Standartları Kurulu" onbeş Muhasebe Standardı yayımlamıştır.

Standartların hazırlanması, ilgililere ve yetkililere izahı, kanun değişiklikleri oldukça uzun

zaman alacaktır. Hazırlıkların tamalanması Avrupa Topluluğuna uyum açısından da ayrıca

kolaylık sağlayacağı şüphesizdir.

Mali Bilanço, Ticari Bilanço tanımlarının yerine tek bir finansal tablo ve vergi matrahı

tanımlarının yerleştirilmesi için en az 3568 sayılı meslek yasasının uygulamaya konulmasına

yakın bir mücadele ve çalışma bizleri beklemektedir. Tek düzen hesap planına göre

düzenlenmiş finansal tabloların uluslararası Genel Kabul görmüş muhasebe standartlarına,

Sermaye Piyasası Kurulu Standartlarına, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu değerleme

hükümlerine tabi kurallara göre düzenlenmesi mali analizlerin kamuoyuna yanlış yorumlarla

yansıtılmasına neden olmaktadır.

"Mali analizle saptanna işletme faaliyetlerinin verimini ve karlılığını arttırıcı önlemler, mali

kontrolla sağlanır. Kontrolün yapılması ve düzeltici önlemlerin alınması bakımından mali

planlama ön koşuldur. Mali plandaki hedeflerle fiili uygulamaların mukayesesi sonucu işletme

faaliyetlerinin durumu hakkında bilgi edinilir ve bu bilgiler alınacak önlemlere esas olur.

Bir kontrol işlemi, dört evreden meydana gelir:

1. Kontrol kriterlerinin seçimi, yani kontrol ilişkilerinin anlaşılması için hangi değişkenin

diğerlerine etki edeceği hususunun belirtilmesi,

2. Standartlarının saptanması, yani fiili uygulamaların ölçüleceği normların gösterilmesi,

3. Uygulamanın değerlenmesi, yani fiili uygulamaya ile normların mukayese edilmesi,

4. Düzeltici önlemlerin alınması, yani yukarıdaki faaliyetlerin daha iyi biçimde

yapılmasının sağlanması.

Dört evreden meydana gelen kontrol işlemine duyulan gereksinme, günlük faaliyetler

sırasında planlardan yavaş yavaş uzaklaşma hususundaki beşeri eğilimini, topyekün planı

başarısızlığa götürme hususundaki etkisi ile planların, iş koşullarında meydana gelen

değişikliklere göre düzeltilmesi nedenlerinden ileri gelmektedir.

25

İşletme, kontrol sistemi yoluya, saptadığı amaçlara emin biçimde ulaşmakla faaliyetlerini

daha verimli ve karlı yürütme bakımından tehlikeli durumlarla karşılaşmadan önce işletme

sorunlarını saptar ve faaliyetlerini düzeltici, geliştirici önlemleri zamanında alır.

İşletmenin kontrol fonksiyonunun yürütülmesinde mali yönetici büyük ve önemli bir role

sahiptir. Mali yönetici bu rolünün, mali kontrol araçlarıyla yerine getirir. Mali kontrol faaliyetleri bir

işletmeye ait kontrol işleminin her evresinde görülür. Bu fonksiyonu yürüten mali yönetici

planların hazırlanmasında, standartların saptanmasında, faaliyet raporlarının meydana

getirilmesinde en büyük sorumluluğu taşır. Ayrıca faaliyetlerin değerlendirilmesine ve düzeltici

önlemlerin alınmasına katılır. Mali kontrol fonksiyonunu yürüten mali yöneticinin sahip olduğu

araçlar sırası ile bütçeler, mali raporlar, faaliyet raporları, sanayi ile rakip işletmelere ait

standartlar ve oranlar ile mali analizlerdir." (1)

25

BORÇLANMA RASYOLARI AÇIKLAMASI:

Borçtan Yararlanma Katsayısı (Defa): Kısa Vadeli Borç/Toplam Borç: Borçlarının

(Özser-YDDA/Akt. Top.-YDDA)xFaaliyet Karı/ içerisinde bir yıldan önce ödemek zorunda

Net kar + Finans Gid. olduğu kısmın oranını verir. Düşük çıkması

iyidir.

Bu katsayı nekadar büyük çıkarsa şirketin Toplam Borç/Toplam Kaynak: Şirketin

borçlarından o derece yararlandığı sonucuna borçlarının aktif toplamı içeresindeki payını

ulaşır. verir. Düşük çıkması iyidir.

Eksik KarĢılama Oranı=Borçların Topl. Hızlı Aktifler

Stoklar Toplam Borç/Özsermaye: Şirketin borçları-

nın özsermayesi karşısındaki büyüklüğünü

Bu rasyo stokların hemen karşılanamayacak verir. Düşük çıkması iyidir.

borçlara oranını verir ve düşük çıkması iyidir.

Finansal Borçlar Toplamı/Özsermaye:Şir-

Finansal Borç/Toplam Borç: Bu rasyo ile ketin daha tehlikeli olarak nitelendirilen finan-

borçluluk yapısının ne kadar riskli olduğu ortaya sal borçlarının özsermayesi karşısındaki bü-

çıkar. Oranın düşük çıkması iyidir. yüklüğünü verir. Düşük çıkması iyidir.

Kısa Vadeli Borç/Net SatıĢlar: Şirketin satış- Hızlı Aktifler=Hazır Değerler+Menkul Kıym.+

larının tehlikeli olan kısa vadeli borçlara karşı Kısa Vadeli Ticari Alacaklar+Diğer Kısa Va-

nekadar dirençli olduğunu ortaya koyar. Düşük deli Alacaklar

çıkması iyidir.

25

BÜYÜME RASYONLARI AÇIKLAMASI:

Özsermaye Büyümesi: Şirketin özsermayesi- Net Dönem Karı ArtıĢı: Şirketin topyekün

nin geçen yılın aynı dönemine göre ne kadar faaliyetlerinden elde ettiği dönemsel karın

büyüdüğünü gösterir. Yüksek çıkması iyidir. geçen yılın aynı dönemine göre ne kadar

büyüdüğünü gösterir. Yüksek çıkması iyidir.

Aktif Büyümesi: Şirketin aktifinin geçen yılın

aynı dönemine göre ne kadar büyüdüğünü Net SatıĢlardaki ArtıĢ: Şirketin satışlarının

gösterir. Yüksek çıkması iyidir. geçen yılın dönemine göre ne kadar arttığını

gösterir. Yüksek çıkması iyidir.

Esas Faaliyet Karı Büyümesi: Şirketin ana

faaliyet konusundan elde ettiği karın geçen Toplam Borçlardaki ArtıĢ: Şirketin borçla-

yılın aynı dönemine göre ne kadar büyüdüğü- rının geçen yılın aynı dönemine göre ne

nü gösterir. Yüksek çıkması iyidir. kadar büyüküdüğünü gösterir. Düşük çıkma-

sı iyidir.

Finansal Giderlerdeki ArtıĢ: Şirketin ödediği Net ĠĢletme Sermayesi=Dönen Varlıklar-

faiz yükünün geçen yılın aynı dönemine göre ne Vadeli Borçlar

kadar büyüdüğünü gösterir. Düşük çıkması iyidir.

Net ĠĢletme Sermayesi ArtıĢı: Şirketin net

işletme sermayesinin geçen yılın aynı dönemine

göre ne kadar büyüdüğünü gösterir. Yüksek

çıkması iyidir.

25

FĠNANSMAN RASYOLARI AÇIKLAMASI: FAALĠYET RASYOLARI AÇIKLAMASI:

Finansal Gider/Faaliyet Maliyeti: Finansal Özsermaye Devir Hızı: Satışlarının özser-

giderlerin, gelir tablosundaki toplam maliyet mayesine oranını verir. Yüksek çıkması

unsurları içinde payını verir. Düşük çıkması iyidir.

iyidir.

Finansal Gider/Toplam Borç: Borçlarının Aktif Devir Hızı: Satışlarının aktif toplamına

ne kadar finansal getirdiğini açıklar. Oranın oranını verir. Yüksek çıkması iyidir.

düşük çıkması iyidir.

Alacak Devir Hızı: Satışlarının alacaklarına

Finansal Gider/Stoklar: Finansal giderlerin oranını verir. Yüksek çıkması iyidir.

şirketin stoklarına bindirdiği yükü açıklar. Düşük

çıkması iyidir. Stok Devir Hızı: Satışlarının stoklama oranı-

nı verir. Yüksek çıkması iyidir.

Finansal Gider+Dönem Karı/Toplam SatıĢlar:

Şirketin o dönem yarattığı değerin satışlar içindeki

payını verir. Yüksek çıkması iyidir.

Faaliyet Maliyeti=Satış Maliyeti+Faaliyet Giderleri+

Diğer Faaliyet Giderleri+Finansman Giderleri

25

KARLILIK RASYOLARI AÇIKLAMASI: LĠKĠDĠTE RASYOLARI AÇIKLAMASI:

Özsermaye Karlılığı: Dönem karının özsermaye Cari Oran: Dönem varlıkların kısa vadeli

içerisindeki payını verir. Yüksek çıkması iyidir. borçlara oranıdır. Kısa vadeli borçları kar-

şılayabilme gücünü gösterir. Yüksek çık-

Aktif Karlılığı: Dönem karının aktif toplamı içeri- ması iyidir.

sindeki payını verir. Yüksek çıkması iyidir.

Hızlı Aktifler/Net ĠĢletme Sermayesi:

Brüt Kar Marjı: Brüt satış karının net satışlar Likit dönen varlıkların net işletme sermaye-

içerisindeki payını verir. Yüksek çıkması iyidir. sine oranıdır. Yüksek çıkması iyidir.

Esas Faaliyet Kar Marjı: Şirketin asli faaliyet- Likidite Oranı: Hızlı aktiflerin kısa vadeli

leri sonucu elde ettiği karın net satışlara oranını borçlara oranıdır. İlk hamlede kısa vadeli

verir. Yüksek çıkması iyidir. borçlarının ne kadarını ödeyebileceğini gös-

terir. Yüksek çıkması iyidir.

Faaliyet Maliyeti Oranı=

Satış Maliyeti+Faaliyet Gid.+Diğer Faaliyet Gid.+Finansman Gid. Hızlı Aktifler= Hazır Değerler+Menkul

Net Satışlar Kıymetler+Kısa vadeli Ticari Alacaklar+

Şirketin topyekün maliyetinin net satışların içerisin-

deki payını verir. Düşük çıkması iyidir. Net ĠĢletme Sermayesi= Dönen Varlıklar-

Kısa Vadeli Borçlar

25

FĠNANSAL TABLOLARIN

GENEL KABUL GÖRMÜġ

ANALĠZ VE DEĞERLEME STANDARTLARI

I. Bilançoda Belirlenen Olaylar Olası Nedenler 1. Stoklar Bir hesap dönemi içinde * Firma stokları üzerinde spekülasyon aniden yükselmektedir. yapmaktadır. Satışları azaltarak en- flasyonist ortamda yararlanmayı beklemektedir. 2. Diğer dönen varlıklar; artmakta, kasa * Firmanın faaliyetlerinin finansmanı hesabı azalmakta veya sabit kalmamak- için gittikçe artan bir oranda kredi tadır. kullanmaktadır. Sakıncalı ortam yara- tılmaktadır. Firma riske girmektedir. 3. Diğer dönen varlıklar artarken kasa * Firma faaliyetlerinin finansmanını te- azalmaktadır veya sabit kalmaktadır. minen daha fazla krediye ihtiyaç duy- maktadır. 4. Diğer dönen varlıklar azalmaya başlarken * Firma nakit durumunu etkili ve olumlu kasa artmaktadır veya sabit kalmaktadır. bir şekilde kullanamamaktadır. Atıl fon- lar vardır. Değerlendirilememektedir. 5. Belli bir dönem içerisinde satışlar/stoklar * Daha kısa bir süre içerisinde stoklar oranı artmaktadır. giderek nakde dönüşmektedir. 6. Belli bir dönemde net satışlar azalmakta iken * Firmanın alacakların tahsili yavaşla- ticari alacaklar artmaktadır. maktadır. İleride finansal darboğaza girilecektir. 7. Bazı durumlarda net satışlar azalmakta iken * Firmanın stokları yavaşlamaktadır. stoklar artış göstermektedir. 8. Satışlar/alacaklar oranı azalmaktadır. * Firmanın alacakların tahsili yavaşla- maktadır. Veya peşin satışların oranı artmaktadır. 9. Satışlar/alacaklar oranı belli bir dönem içerisinde * Firmanın alacakları giderek daha kısa artmaktadır. bir süre içinde nakde dönüşmektedir.

25

II. Gelir Tablosundaki Belirlenen Olaylar Olası Nedenler 1. Net satışlar alacaklara nisbetle daha yavaş * Alacakların tahsil edilebilmeleri yavaş artmakta, alacaklar artmakta veya azalmakta- seyretmektedir. 2. Satışların alacaklara oranlamasında * Muhtemelen alacakların tahsili daha oran yükselmektedir. hızlı gerçekleşmektedir. 3. Satışların alacaklara oranlamasında oran * Alacakların tahsili yavaş bir şekilde azalmaktadır. gerçekleşmektedir. 4. Bir yıl içerisinde satışlar ansızın artmaya baş- * Firmanın stoklarının müşterilerce lamaktadır. spekülasyonu yapılmaktadır. 5. Stokların artmasına karşılık net satışlar düş- * Stokların likitidesi azalmaya başla- mekte veya stoklardan daha yavaş bir şekilde maktadır. artmaktadır. 6. Satışların stoklara oranı belirli bir süre içeri- * Stokların likitidesi artmaya başlamak- sinde yükselmektedir. tadır. 7. Net satışlar brüt karadan daha hızlı bir * Mamulün birim maliyeti artmış olabilir oranda artış göstermektedir. veya mamülün birim satış fiyatı düş- mektedir. 8. Brüt satışlar net satışlardan daha * Firmanın satışlarında giderek artan bir hızlı bir oranda artış göstermektedir. oranda bozuk mal satışı söz konusu olabilir. 9. Firma faaliyet sonucu zarar elde etmesine * Sair gelirler, sair giderlerden daha faz- rağmen net kar göstermektedir. ladır ve her ikisi arasındaki fark faaliyet zararından daha büyüktür. 10. Faaliyet karının artışı ile net kar daha hızlı * Sair gelirler sair giderlerden daha faz- bir oran ile artmaktadır. ladır. Her ikisi arasındaki fark faaliyet karından daha hızlı artmaktadır. 11. Brüt kar artmakla birlikte faaliyet karı düş- * Firmanın genel satış ve yönetim gider- mektedir. leri brüt kardan daha hızlı bir artış gös- termektedir.

25

III. GENEL DEĞERLEMELER

a- Dönen Varlıklar

# Dönen varlıkların kısa vadeli borçlara göre daha yavaş artması ile cari oran düşer.

# Dönen varlıkların kısa vadeli borçlarla aynı miktarda artması ile cari oran düşer.

# Dönen varlıkların toplam varlıklardan daha hızlı artışı toplam varlıkların likiditesini

arttıracağından firma için müsbet bir durum yaratır.

# Dönen varlıkların TL değeri ile kısa vadeli borçların TL değerleri eşit artıyor ise firma

için menfi bir sonuçtur. Zira cari oran düşmektedir.

# Dönen varlıklar kısa vadeli borçlardan daha yavaş bir oranda artış gösteriyor ise firma

için menfi bir durum söz konusu olmaktadır. Bu durumda cari oran düşmektedir.

b- Duran Varlıklar

# Duran varlıkların artması net çalışma sermayesinin azalışını yaratır bu durum firma için

menfi bir sonuçtur.

# Duran varlık / özsermaye oranın azalması firma için menfi bir sonuçtur.

# Duran varlıklar artarken uzun vadeli borcun ve özsermayenin aynı kaldığı durumda net

çalışma sermayesi ve cari oran azalır.

# Duran varlıklara ve diğer dönen varlıklara yapılan yatırımın nisbi olarak artması

durumunda toplam varlıkların likiditesinin azalması sonucu yaratılır.

# Duran varlıklar artış göstermekte ancak net çalışma sermayesi azalmakta ise firma için

menfi bir durum sözkonusudur.

c- Borçlar

# Uzun vadeli borçların artması ile net çalışma sermayesinin azalması firma için menfi bir

sonuçtur.

# Borçlar/özsermaye oranının artması firma için menfi bir sonuçtur.

# Uzun vadeli borçların azalırken özsermayenin artması firma için müsbet bir sonuçtur.

# Uzun vadeli borçların duran varlıklardan daha hızlı arttığı ve özsermayenin aynı kaldığı

durumlarda net çalışma sermayesi artar.

# Uzun vadeli borçlar artmakta iken net çalışma sermayesi azalış gösteriyor ise firma için

menfi bir sonuç yaratılmıştır.

d- Özsermaye

25

# Özsermayenin artması firma için müsbet bir sonuçtur.

# Özsermaye sabit kalırken uzun vadeli borç alınıldığında ve bu borcun tamamen sabit

varlık alımında kullanıldığında, net çalışma sermayesi değişmez sabit kılır, Borç/özsermaye

oranı artış gösterir, Sabit varlık/özsermaye oranı artış gösterir.

# Özsermaye artış göstermekte ancak uzun vadeli borçlar azalmaktadır. Bu durum firma

için müsbet bir sonuçtur.

e- Net ĠĢletme Sermayesi

# Net çalışma sermayesinin artması firma için müsbet bir sonuçtur.

# Net çalışma sermayesinin artışı özsermayede artma, duran varlıklarda azalma, uzun

vadeli borçlarda da artmaya neden olur.

# Net çalışma sermayesinin azalması ile özsermayede düşme; Duran varlıklarda artma

ve uzun vadeli borçlarda düşme sonucu yaratır.

f- Toplam Varlıklar

# Toplam varlıkların toplam borçlara göre daha yavaş artması firma için menfi bir

sonuçtur.

# Toplam varlıklar artış gösterirken, dönen varlıklar azalıyor ise firma için menfi bir sonuç

doğmaktadır. Zira toplam varlıkların likiditesi azalmaktadır.

25

ORAN FORMÜLLERĠ

A- LĠKĠDĠTE ORANLARI Dönen Varlıklar 1- Cari Oran ...................................................................................... Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Dönen Varlıklar-(Stoklar+Gelecek Aylara Ait Giderler+Diğer Dönen Varlıklar) 2- Asit-Test Oranı ...................................................................................... Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Hazır Değerler + Menkul Kıymetler 3- Nakit Oranı ...................................................................................... Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Stoklar 4- Stoklar/Dönen Varlıklar Oranı ..................................................................................... Dönen Varlıklar Stoklar 5- Stoklar/Varlık (Aktif) Top. Oranı ..................................................................................... Varlık (Aktif) Toplamı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar-(Hazır Değerler + Menkul Kıymetler 6- Stok Bağımlılık Oranı ..................................................................................... Stoklar Kısa Vadeli Ticari Alacalar+Diğer Kısa Vadeli Alacaklar 7- Kısa Vad. Alac./Dönen Varlık. Oranı ..................................................................................... Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Ticari Alacaklar+Diğer Kısa Vadeli Alacaklar 8- Kısa Vad. Alacak/Varlık (Aktif) ...................................................................................... Toplamı Oranı Varlık (Aktif) Toplamı

25

B- FĠNANSAL YAPI ORANLARI Kısa Vadeli Yabancı Kayn. + Uzun Vadeli 1- Yabancı Kay. Toplamı/Varlık (Aktif) ..................................................................................... Top. Oranı (Kaldıraç Oranı) Varlık (Aktif) Toplamı Öz Kaynaklar 2- Öz Kaynak./Varlık (Aktif) Top. Oranı ..................................................................................... Varlık (Aktif) Toplamı Öz Kaynaklar 3- Öz Kaynak./Yabancı Kay. Top. Oranı ..................................................................................... Kısa Vadeli Yabancı Kayn.+Uzun Vadeli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 4- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar/ ..................................................................................... Kaynak (Pasif) Toplamı Oranı Kaynak (Pasif) Toplamı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 5- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar/ ..................................................................................... Kaynak (Pasif) Toplamı Oranı Kaynak (Pasif) Toplamı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 6- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar/ ..................................................................................... Devamlı Sermaye Oranı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar + Öz Kaynaklar Maddi Duran Varlıklar (Net) 7- Mad. Duran Varl./Öz Kaynak Oranı ..................................................................................... Öz Kaynaklar Maddi Duran Varlıklar (Net) 8- Mad. Duran Varl./Uzun Vadeli ..................................................................................... Yabancı Kaynaklar Oranı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Duran Varlıklar 9- Duran Varlıklar/Yabancı Kaynaklar ..................................................................................... Top. Oranı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar+ Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Duran Varalıklar 10- Duran Varlıklar/Öz Kaynak. Oranı ..................................................................................... Öz Kaynaklar Duran Varlıklar 11- Duran Varlıklar/Devamlı Sermaye ..................................................................................... Oranı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar+Öz Kaynaklar

25

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 12- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar/ ............................................................................... Yabancı Kaynaklar Top. Oranı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar+Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Kısa Vadeli Banka Kredilkeri+Uzun Vadeli Kredi Anapara Taksit ve Faizler+Uzun Vadeli Banka Kredileri 13- Banka Kredileri/Varlık (Aktif) ..................................................................................... Toplamı Oranı Varlık (Aktif) Toplamı Kısa Vadeli Banka Kredileri+Uzun Vadeli Kredi Anapara Taksit ve Faizleri 14- Kısa Vad. Banka Krd./Kısa Vadeli ..................................................................................... Yabancı Kaynaklar Oranı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Kısa Vadeli Banka Kredileri+Uzun Vadeli Kredi Anapara Taksit ve Faizler+Uzun Vadeli Banka Kredileri 15- Banka Kredileri/Yabancı Kay. ..................................................................................... Toplamı Oranı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar+Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Dönen Varlıklar 16- Dönem Varlıklar/Aktif (Varlık) ..................................................................................... Toplamı Oranı Varlık (Aktif) Toplamı Maddi Duran Varlıklar (Net) 17- Maddi Duran Var. (Net)/Varlık (Aktif) ..................................................................................... Toplamı Oranı Varlık (Aktif) Toplamı

25

D-KARLILIK ORANLARI 1) Kar Ġle Sermaye Arasındaki ĠliĢki Gösteren Oranlar Net Kar (VSK) a- Net Kar/Öz Kaynak. Oranı ..................................................................................... Öz Kaynaklar-Ödenecek Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Vergiden Önceki Kar b- Vergi Öncesi Kar/Öz Kaynak. Oranı ..................................................................................... Öz Kaynaklar c- Finansman Giderleri ve Vergiden Vergiden Önceki Kar + Finansman Giderleri Önceki Kar/Kaynak (Pasif) Top. Oranı ...................................................................................... (Ekonomik Rantabilite Kaynak (Pasif) Toplamı Net Kar (Vergi Sonrası Kar) d- Net Kar/Varlık (Aktif) Top. Oranı ..................................................................................... Varlık (Aktif) Toplamı e- Faaliyet Kar/Faaliyetin Gerçek Faaliyet Karı Kul. Varlık. Oranı ..................................................................................... Varlık (Aktif) Toplamı - Mali Duran Varlıklar Dağıtılmamış Karlar Toplamı (Yedekler) 1- Birikmiş (Kümülatif) Karlılık Oranı ..................................................................................... Varlık (Aktif) Toplamı 2) Kar ile SatıĢlar Arasındaki ĠliĢkiler Gösteren Oranlar Faaliyet Karı a- Faaliyet Karı/Net Satışlar Oranı ..................................................................................... Net Satşı Tutarı Brüt Satış Karı b- Brüt Satış Karı/Net Sat. Oranı ..................................................................................... Net Satışlar Net Kar c- Net Kar/Net Satışlar Oranı ..................................................................................... Net Satışlar

25

C- DEVĠR HIZLARI Satışların Maliyeti (Cari Yıl) 1- Stok Devir Hızı ..................................................................................... Önceki Yıl Stoklar+Cari Yıl Stokları/2 Net Satışlar 2- Alacak Devir Hızı ..................................................................................... Kısa Vadeli Ticari Alacaklar+Uzun Vadeli Ticari Alacaklar Net Satışlar 3- Çalışma Sermayesi Devir Hızı ..................................................................................... Dönen Varlıklar Net Satışlar 4- Net Çalışma Sermayesi Devir Hızı ..................................................................................... Dönen Varlıklar-Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Net Satışlar 5- Mad. Duran Varl. Devir Hızı ..................................................................................... Maddi Duran Varlıklar (Net) Net Satışlar 6- Duran Varlıklar Devir Hızı ..................................................................................... Duran Varlıklar Net Satışlar 7- Öz Kaynak Devir Hızı ..................................................................................... Öz Kaynaklar Net Satışlar 8- Aktif Devir Hızı ..................................................................................... Varlık (Aktif) Toplamı d- Satılan Malın Maliyeti/Net Satışların Maliyeti Satışlar Oranı ..................................................................................... Net Satışlar

25

Faaliyet Giderleri e- Faaliyet Gid./Net Satış. Oranı ..................................................................................... Net Satışlar Finansman Giderleri ...................................................................................... 1. Faiz Gid./Net Satışlar Oranı Net Satışlar 3. Kar ile Finansal Yükümlülükler Arasındaki ĠliĢkileri Gösteren Oranlar a- Faiz ve Vergiden Önceki Kar/ Vergiden Önceki Kar+Finansman Giderleri Faiz Giderleri Oranı ..................................................................................... Finansman Giderleri b- Net Kar+Faiz Giderleri/Faiz Net Kar+Finansman Giderleri Giderleri Oranı ..................................................................................... Finansman Giderleri

25

BĠLANÇO (000)

31.12.1994 31.12.1995 31.12.1996

DÖNEN VARLIKLAR 9.411 0.78 7.931 0.71 9.065 0.80

Kasa ve Banka 1.239 0.10 942 0.09 2.371 0.21

Menkul Değerler 521 0.04 341 0.03 250 0.02

Ticari Alacaklar 3.441 0.29 3.150 0.32 3.893 0.35

Diğer Alacaklar 2.078 0.1. 928 0.09 540 0.05

Stoklar 2.132 0.18 2.220 0.21 2.011 0.18

DURAN VARLIKLAR 2.599 0.22 2.721 0.26 2.217 0.20

Uzun Vadeli Alacaklar 837 0.07 729 0.07 188 0.02

İştirakler 12 0.00 12 0.00 12 0.00

Sabit Kıymetler (net) 1.750 0.15 1.980 0.19 2.017 0.18

TOPLAM AKTĠF 12.010. 1.00 10.652 1.00 11.282 1.00

KISA VADELĠ BORÇLAR 7.281 0.61 6.500 0.61 6.760 0.60

Banka Kredileri 470 0.04 575 0.05 541 0.05

Ticari Borçlar 6.811 0.57 5.925 0.56 6.219 0.55

UZUN VADELĠ BORÇLAR 2.329 0.19 1.416 0.13 1.094 0.10

Ticari Borçlar 2.329 0.19 1.416 0.13 1.094 0.10

Ödenmiş Sermaye 10 0.00 10 0.00 10 0.00

Reservler 500 0.04 500 0.05 500 0.04

Yeniden Değ. Fonu 816 0.07 0.014 0.10 1.602 0.14

Geçmiş Yıl Zararları 0 0.00 0 0.00 0 0.00

Vergi Öncesi Kar (Zarar) 1.074 0.09 1.212 0.11 1.316 0.12

TOPLAM PASĠF 12.010. 1.00 10.652 1.00 11.282 1.00

25

GELĠR TABLOSU 000

1994 1995 1996

Net Satışlar 10.854 1.00 11.980 1.00 11.065 1.00

Satılan Mal Maliyeti 8.713 0.80 9.400 0.78 11.632 0.83

Brüt Kar 2.141 0.20 2.580 0.22 2.433 0.17

Faaliyet Giderleri 450 0.04 641 0.05 429 0.03

Faaliyet Karı 1.691 0.16 1.936 0.16 2.004 0.14

Faiz Giderleri 417 0.04 721 0.06 688 0.05

Vergi Öncesi Kar (Zarar) 1.274 0.12 1.212 0.10 1.316 0.09

Vergi 434 0.04 479 0.04 562 0.04

Net Kar 840 0.08 733 0.06 754 0.05

25

FĠNANSAL ORANLAR 1994 1995 1996 Sektör Ortalaması

LĠKĠDĠTE ORANLARI

Cari Oran (Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Borçlar) 1.29 1.22 1.34 1.00

Asit-Test (Dönen Varl.-Stoklar/Kısa Vadeli Borç.) 1.00 0.88 1.04 0.80

AKTĠF YAPISIYLA ĠLGĠLĠ ORANLAR

Stoklar/Aktif Toplamı 0.18 0.21 0.18 0.23

Kısa Vadeli Alacaklar/Aktif Toplamı 0.46 0.41 0.40 0.21

Sabit Kıymetler/Aktif Toplamı 0.15 0.19 0.18 0.26

VERĠMLĠLĠK ORANLARI

Stok Devirhızı (Satılan Mal Maliyeti/Stoklar) 4.09 4.23 5.78 6.25

Özvarlık Devirhızı (Net Satışlar/Özvarlıklar) 4.52 4.38 4.10 0.30

Aktif Devirhızı (Net Satışlar/Aktif Toplamı) 0.90 1.12 1.25 1.20

MALĠ YAPIYLA ĠLGĠLĠ ORANLAR

Özvarlıklar/Pasif Toplamı 0.20 0.26 0.30 0.30

Kısa Vadeli Borçlar/Pasif Toplamı 0.61 0.61 0.60 0.62

Toplam Borçlar/Pasif Toplamı 0.80 0.74 0.70 0.70

Faizler Karşılama Oranı (Dönem Karı/Faiz Gid.) 3.06 1.67 1.91 1.02

KARLILIK ORANLARI

Özvarlık Karlılığı (Dönem Karı/Özvarlıklar) 0.45 0.44 0.38 0.16

Faaliyet Karlılığı (Faaliyet Karı/Net Satışlar) 0.16 0.16 0.14 0.08

Net Kar Marjı (Net Kar/Net Satışlar) 0.08 0.06 0.05 0.02

* Dönem Karı, Vergi Öncesi Karı ifade etmektedir.

25

FĠNANSAL ORANLARIN OLUMLU KABUL EDĠLEN DEĞERLERĠ:

OLUMLU GÖSTERGELER

LİKİDİTE ORANLARI YÜKSEK

VERİMLİLİK ORANLARI YÜKSEK

MALİ YAPIYLA İLGİLİ ORANLAR

Özvarlık/Pasif YÜKSEK

Kısa Vadeli Borç/Pasif DÜŞÜK

Toplam Borç/Pasif DÜŞÜK

Faizleri Karşılama Oranı YÜKSEK

KARLILIK ORANLARI YÜKSEK

25

Mali tabloların analizi neticesinde Ģu bulgular elde edilmektedir.

ÖZVARLIK YETERLĠLĠĞĠ : Firmanın "özvarlık yeterliliği", sektör genelinde de görüldüğü

şekilde düşük seviyede bulunmaktadır. Özvarlıklar, özellikle

"kar" ve "yeniden değerleme fonundan" oluşmakta olup, "ser-

maye" çok düşük seviyede kalmıştır. Ancak firmanın "özvarlık-

larının pasif içerisindeki payı" 1994-1996 döneminde artış gös-

termiştir.

BORÇLANMA ORANI : Firmanın "uzun vadeli borç yükünde" azalma olduğu, ancak

"kısa vadeli borçların pasif içerisindeki payının" her üç yılda

da aynı seviyelerde seyrettiği görülmektedir. "Kısa vadeli

borçlar" ağırlıklı olarak" ticari borçlardan" oluşmakta olup;

bu durum firmanın faaliyetlerini % 55 oranında "kısa vadeli

ticari borçlarla finanse ettiğini" ifade etmektedir.

LĠKĠDĠTE : Firmanın "likiditesi" yüksek oranlarda tesbit edilmiştir.

KARLILIK : Firmanın "karlılığının", sektör ortalamalarının oldukça üstünde

olmasına karşın, azalma trendi içinde olduğu görülmektedir.

SATIġLAR

GENEL MALĠ DURUM : Tatminkar

YARARLANILAN KAYNAKLAR

1) Prof.Dr. Yüsel Koç Yalkın-İşletmelerde Mali Analiz Teknikler-Turhan Kitapevi Ankara 1967

2) Prof.Dr. Muharrem Özdemir. Finansal Yönetim (Gazi Kitapevi/1997)

3) Sermaye Piyasası Kurulu Yayın No:35-36

Finansal Yönetim

Robert W.Kol. - Ricardo 5.Radriques

(SPK Kurulu - Ankara - Temmuz 1996)

4) Dr.Öztin Akgüç - Kredi taleplerinin değerlendirilmesi - (T.İş Bankası Kültür Yayınları Yonca

Matbaası Ankara 1984)

5) Dr. Öztin Akgüç - Mali Tablolar Analizi (Genişletilmiş 3.baskı)

6) Prof.Dr. Kullervo Louhi - İdari Muhasebe ve Kontrol (İTİA-MSU 1996)