การบาดเจบหลายระบบ Multiple injury

หนงฤทย โพธศร

รศ. วจตรา กสมภ

อบตการณของ Accident

• Death rate/ year

• USA = 2,086,00 (O’Carrol, 2000) • Uropean = 40,000 (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2174448/, 2010)

• ประเทศไทย สถตการตายจากอบตเหตอนดบ 3 ของโลก สถตการตายจากอบตเหต อนดบ 1 ของอาเซยน

(www.dailynews.co.th/Content/Article/28366//2556)

สาเหตการตายของประชากรในประเทศไทย

• ป พ.ศ. 2551-2555 กลมสาเหต 2551

(2008)

2552 (2009)

2553 (2010)

2554 (2011)

2555

(2012)

มะเรง 87.6 88.3 91.2 95.2 98.5

อบตเหตและ

การเปนพษ

55.1 55.6 51.6 52.8 51.6

โรคหวใจ 29.8 28.9 28.9 31.4 32.9

ทมา: สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานกระทรวงสาธารณสข กระทรวงสาธารณสข, 2556

สถตอบตเหตทางจราจรชวงปใหม • ป บาดเจบ เสยชวต • 2551 4,943 449

• 2552 4,107 401

• 2553 3,827 367

• 2554 3,750 358

• 2555 3,375 336

• 2556 3,174 366

(Roadsaftythailand.com,2012)

ชวงสงกรานต ป 2556

ทมา : http:www.roadsafetythailand.com

Dead 321 Injury = 3,040

17

สถตเหตการณไมสงบทางภาคใต ป 2548-2557

• เหตรนแรง = 8,540 ครง

บาดเจบ = 14,985 คน

ตาย

=1,948คน

• ทหาร ตารวจ • ผนาศาสนา • ประชาชน • และผกอเหต

(คมชดลก ฉบบ6 มค., 2557)

Trauma Assessment

Primary Ass.

Secondary Ass.

25

Primary

A : Airway

C : Circulation

B : Breathing

26

Airway & Cervical Spine

เปดทางเดนหายใจใหโลงอยางรวดเรวโดย:- - Head tilt-chin lift maneuver - ในรายท Fx C- Spine Stabilized head-neck โดยJaw thrust maneuver, Hard collar/ Philadelphia collar ในขณะเคลอนยายผปวย

27

Stabilized head & neck 23

ประเมนหายใจและชวยเหลอโดยเรวโดย:- 1. เอยงหนาและแกมใกลกบจมกผปวย ตามอง

Chest movement, Resp Rate, Rythm 2. ตรวจสอบการบาดเจบทรวงอก 3. ถาหายใจขดชวยหายใจ Bag valve mask technique, Intubation & Ventilator

Breathing 28

Circulation

• คลาชพจรท Radial ,Brachial , Carotid artery

ถาไมมชพจรทา CPR • ตรวจ Capillary refill • ตรวจสอบบาดแผล

• คลาผวหนง ปลายมอ ปลายเทา Trauma Score

29

ประเมนระดบความรสกตว Glasgow coma scale (GCS) Pupils

Consciousness 30

Secondary Ass.

• ซกประวต • ตรวจรางกาย ศรษะ - เทา • Lab, X-Ray, CT, MRI

31

Multiple trauma; injury การบาดเจบตงแต 2 ระบบขนไป พบไดจากการไดรบ

อบตเหต ทาใหไดรบการบาดเจบพรอม ๆ กน

สมอง

กระดกสนหลงสวนคอ

กระดกซโครงหก มเลอด&ลมในชอง

เยอหมปอด&เลอดออกในชองเยอหมหวใจ

Multiple injuries

Chest Abdomen

Head,Facial,Neck

ปญหาทพบบอย

เลอดออก

SHOCK

ไมรสกตว

อมพาต

หายใจขด- หยดหายใจ

อวยวะของรางกาย

ทเกดการบาดเจบหลายระบบ

ดานหนา

สมอง ใบหนา

คอและหลอดเลอด

ปอดและหวใจ

ตบ กะบงลม

ลาไสเลก ลาไสใหญ

อวยวะสบพนธ

ทอปสสาวะ

Multiple injury

Maxillofacial injury

Chest injury

Abdominal injury

Maxillofacial injury

https://www.google.co.th/search?q=trauma&source

สาเหต Maxillofacial injury แรงกระทบกระแทก (Blunt injury)

แรงทะลทะลวง (Penetrating injury)

มกมสาเหตมาจากอบตเหตการจราจร อบตเหตภายในบาน

อบตเหตจากการกฬา

อบตเหตจากการทางาน ถกทารายรางกายโดยมนษยหรอ

สตว จากการตอสแยงชง เปนตน

กลไกการบาดเจบใบหนา การบาดเจบจากสาเหตการจราจร :

อาการและอาการแสดง จมก บวม มเลอดกาเดาออก สนจมกเบยวยบหรอนนโกง

ออกดานใดดานหนง กระดกขากรรไกร รปหนาผดปกต คางอาจยบโย บดเบยว

หบปากหรอปากไมขน ปวดเวลาขยบ ปาก ฟนไมไดระดบ

เสมอกนมเลอดออกจากเหงอก

Multiple injury

Maxillofacial injury

Chest injury Abdominal injury

การพยาบาลผปวยบาดเจบททรวงอก

(Chest Injury)

การบาดเจบทรวงอก เปนสาเหตสาคญ ทพพลภาพและการตาย

สถตการตายจากอบตเหต พ.ศ. 2556 พบวามผบาดเจบ

ท งหมด 241,104 ราย สาเหตการเสยชวต 50% เกดจากบาดเจบทรวงอก ตองรกษาในโรงพยาบาล 33% รอยละ 80 เปนการบาดเจบจากการจากวตถไมมคม

(Blunt trauma)

ทมา http://www.roadsafetythailand.com

1. อวยวะภายในทรวงอก

ทมา : Marieb, 1998

44

3. ปอด เยอ หมปอด หลอดเลอดดา และหลอดเลอดแดง

(ภาพตดขวาง)

ทมา: Gould, 2002

46

Chest trauma, Chest injury thoracic injuries

บาดเจบทรวงอก (Chest trauma หรอ Chest injury หรอ thoracic injuries ) หมายถง ภาวะทผนงทรวงอกและอวยวะทอยภายในทรวงอกไดรบบาดเจบจากแรงภายนอก ทมากระทาตอทรวงอก

ชนดและกลไกของการบาดเจบทรวงอก การบาดเจบจากแรงกระแทก (non penetrating

or blunt chest injury)

เกดจากการถกกระแทกโดยตรง

การหยดความเรวโดยกะทนหน การถกบบรดและการเพม Intra-abdominal pressure พบบอยจากอบตเหตจากรถยนต ตกจากทสง

บาดแผลทะล (Penetrating injury) สาเหตเกดจากของมคม เชน มด กระสนปน สะเกดระเบด ฯลฯ

ชนดของการบาดเจบทรวงอก

• อวยวะสาคญทบาดเจบ

ปอด

หวใจ & หลอดเลอด กะบงลม

52

การบาดเจบทปอด:- 1. Hemopneumothorax 2. Tension pneumothorax 3. Open pneumothorax 4. Pulmonary contusion 5. Flail chest

53

บาดเจบทหวใจ :- Cardiac tamponade

บาดเจบทกะบงลม :- Rupture diaphragm

54

พยาธสรรภาพ Hemopneumothorax

Blunt/ Penatrating trauma

ถงลม และหลอดเลอดฉกขาด Massive hemothorax

หายใจลาบาก การแลกเปลยนกาซลดลง หายใจไมมประสทธภาพ

HYPOXIA SHOCK

55

ภาวะทมลมอดดนในชองเยอหมปอด ( Tension pneumothorax )

เกดจากมแผลฉกขาดทผนงอกทะล เขาสชองเยอหมปอดโดยบาดแผล มลกษณะเฉยงแฉลบหรอขอบแผล รงรง ปากแผลทาหนาทคลายลน หรอประตทเปน one way valve

Tension Pneumothorax

Penetrating trauma

ลมจากภายนอกเขาในชอง

ปอด เวลาหายใจเขา แตออกไมได ลมอดแนน Mediastinum

Neck vein engorge SEVERE HYPOXIA

shift

57

Tension Pneumothorax การประเมนอาการ/อาการแสดง อาการแสดงทพบคอ • หลอดลมเอยงไปอกดานหนง • ฟงเสยงปอดไดเบาลง และเคาะโปรง อาการอนทอาจพบไดคอ หลอดเลอดดาทคอโปง คลาไดเสยงกรอบแกรบ ผปวยจะหายใจเรว หวใจเตนเรว

อยางมากความดนตาและชอกได ***การหายใจแยลง หรอชวยหายใจดวยการบบ AMBU ไดลาบากขน

การพยาบาลฉกเฉนภาวะทมลมอดดนในชองเยอหมปอด

• ปดแผลทนทแบบปดสนท แทงเขมผานเขา ใชเขมเบอร18-20 เจาะทชองซโครงท 2-3 ดานหนาทรวงอกเพอใหกลบเปน simple pneumothorax. • Definitive treatment โดยใส chest tube • รบนาสงโรงพยาบาล

Open pneumothorax

ภาวะลมคงในชองเยอหม ปอดชนดทมบาดแผลเปน แบบ sucking chest wound ทา

ใหชองเยอหมปอดเปด

ตดตอโดยตรงกบอากาศ

ภายนอก

Open pneumothorax sucking chest wound

หายใจออก

อากาศทคงอยในชองเยอหมปอด

จะถกดนออกเพยงเลกนอย

อากาศจะคงคางเพมมากขนเรอยๆ

จะกดปอดดานทมพยาธสภาพใหแฟบลง

หายใจเขา

อากาศจากภายนอกจะไหล

ผานเขาสชองเยอหมปอด

อากาศจะอดอยใน ชองเยอหมปอด

Open pneumothorax sucking chest wound

การพยาบาลฉกเฉน Open pneumothorax

1. ปดแผลนนใหสนทดวยวาสลนกอช และปลาสเตอร ผายด หรออาจปดแผลดวยวธ Three side dressing คอปดแผลเพยง 3 ดาน เปดไว 1 ดาน

เพอใหชวงหายใจเขา ลมผานเขาทางรแผลไมไดแตชวง

หายใจออก ลมทคางอยสามารถระบายออกมาไดบาง

ความแตกตางระหวาง Open กบ Tension pneumothorax

Open pneumothorax

Sucking wound

ลมเขาได และออกได

ไมม mediastenal shift

รกษาโดยใช three site

dressing

Tension pneumothorax

One way valve ลมเขาได แตออกไมได

ม mediastenal shift

รกษาโดยใช closed

site dressing

Mild ≤ 350 ml.

Moderate > 350 -1500 ml.

Massive ≥ 1500 ml.

ภาวะตกเลอดมากในชองเยอหมปอด Massive Haemothorax

ภาวะทมเลอดออกในชอง

เยอหมปอดตงแต1,500 ซซ.

ขนไป

• สาเหตอาจมาจากถกยง ถกแทง บรเวณอกหรอหลง

หรอถกกระแทกบรเวณ

ทรวงอก

Massive hemothorax Signs and Symptoms

• เจบหนาอก หายใจตน

• หายใจลาบาก

• เขยว ซดเยน

• ซด สบสน • หลอดลมเคลอน

• หลอดลมเคลอน

• Breath sound ลดลง

• ขางทเปน เคาะทบ

• หลอดเลอดดาทคอแฟบ

• เสยงหายใจเบาลง

• BP drop

การพยาบาลฉกเฉนของภาวะทมเลอดในชองเยอหมปอด

Mild haemothorax • การสงเกตและตดตามสญญาณชพและการหายใจ

• ตดตามผลเอกซเรยทรวงอกเพราะเลอดอาจหยดออก

เพยงแคนน

Moderate haemothorax • มกตองไดรบการรกษาโดยการใส ICD ดวย

Massive haemothorax

• อาจมภาวะชอก

• การเฝาระวงสญญาณชพอยางใกลชด

• การดแลชนดและอตราสารนา

• ระบายเลอดออกโดยการใส ICD • บางรายอาจจาเปนตองทาผาตดดวน เขาไปในชองอก

(thoracotomy) เพอเขาไปแกไขจดทเปนสาเหตของเลอดออกในปอด

การรกษา

• การผาตดและ/หรอ ใสทอระบายทรวงอก

(Intercostal chest drainage)

ภาวะอกรวน (Flail chest)

การหกของกระดกซโครงท อยตดตอกนอยางนอย 3 ซ ขนไปและแตละซหกมากกวา หนงตาแหนง ซท หกบอยคอ ซท 3-4 ถงซท 7-8 หรอ sternumอาจหกไดท ง ดานหนา/ขาง/หลง

Flail chest

Multiple fracture ribs&>1 site

Flail segment Paradoxical respiration

Severe hypoxia

Blunt trauma

61

Flail chest

ทมา: Black & Matassarin-Jacobs, 2010

62

ภาวะหวใจถกบบรด (Cardiac tamponade)

เปนภาวะทคกคามตอชวตสงมาก

และตองการการรกษาทรบดวน

เกดจากมเลอดออกอยในถงเยอ

หมหวใจ

สาเหต

- บาดเจบทเยอหมหวใจ

- บาดเจบทหวใจเอง

- บาดเจบบรเวณดานหนาของ

ทรวงอกจากการถกยง ถกแทง

หรอถกกระแทก

Cardiac tamponade Blunt/ Penetrating trauma

Cardiac trauma Bleeding

In to Pericardial cavity CO

Shock

Sever Hypoxia

63

Rupture diaphragm Blunt/ Penetrating trauma Rupture Diaphragm

Dyspnea Refered pain Tachypnea & Tachycardia

Fluid in to Thoracic Cavity Mediastinum shift

Venous return CO Shock

64

Distended or bulging veins

อาการทบงชเฉพาะของภาวะ cardiac tamponade

• Severe drop in blood pressure; • Decreased heart sounds; • Distended or bulging veins ;

Beck’s triad=…………..ใสค

ความหมาย เกดจากการเพมความดนในหลอดเลอดดา

ASSESSMENT

การตรวจรางกาย เชน การฟงเสยงหายใจ เสยงหวใจ

การตรวจทางหองปฏบตการ;

• Hb และ Hct ลดลง ในรายทมการเสยเลอด

• PaO2 ลดลง และ PaCO2 เพมขน ในรายทมการทาลายของเนอ

ปอด

• CPK-MB / cardiac troponin T สงขน ในรายทมภาวะ cardiac

contusion

การประเมนจากภาพถายรงส; CXR, CT Scan, MRI Scan,

angiography, Transesophageal echocardiography (TEE)

ขอวนจฉยการพยาบาล

1. หายใจไมมประสทธภาพ

(Ineffective breathing) เนองจาก การหายใจถกกด/

การอดกนทางเดนหายใจ/ การบาดเจบทรวงอก

70

ขอมลสนบสนน กระสบกระสาย หายใจขด หายใจ<11 ครง หรอ > 24 ครง/ นาท Paradoxical respiration

No chest movement

Decrease breath sound

SpO2 < 95 % , Cyanosis

ขอมลสนบสนน 71

วตถประสงค:- หายใจมประสทธภาพ

เกณฑการประเมนผล ไมกระสบกระสาย พกได หายใจปกต ทงความลก และอตรา 12- 24 ครง/ นาท Chest movement ปกต

Breath sound ปกต

SpO2 > 95 %, ไมม Cyanosis

72

การพยาบาล 1. ประเมนสภาพผปวย ถาหยดหายใจ CPR 2. ใหการพยาบาลขนตน/ ระยะฉกเฉน ตามชนดของการบาดเจบ เชน Tension pneumothorax ชวยแพทยในการระบายลมท

อดแนนโดยแทง Insyte เบอร 16-18 ตอทอระบายลงใตนา 3. Suction จดทานอน Semi fowler’s O2 therapy :- Face

mask , cannular

4. ถา Cyanosis รายงานแพทย 5. เจาะ ABGs ตามแผนการรกษาและตดตามผล 6. Bed rest และใหยาลดไขตามแผนการรกษา เชดตวเพอลดไข

73

ขอวนจฉยการพยาบาล

2. การแลกเปลยนกาซไมเพยงพอ

(Impaired gas exchange) เนองจาก ทรวงอกไดรบการบาดเจบ/

มเลอดออก/ มลมออก

74

ขอนบสนน

กระสบกระสาย ซม สบสน หายใจขด หอบเหนอย Hypoventilation

ABGs:- PaO2< 80 หรอ > 100,

PaCO2<35 หรอ >45

SpO2 < 95 %, VT < 4 ml/ kg, Cyanosis

ขอมลสนบสนน 75

วตถประสงค:- การแลกเปลยนกาซเพยงพอ

เกณฑการประเมนผล รสกตวด หายใจปกต

ไมกระสบกระสาย นอนหลบได

ABGs:- PaO2 = 80 - 100,

PaCO2 = 35 - 45

SpO2 > 95 %

76

การพยาบาล 1. ประเมนภาวะพรองของ O2 :- ABGs , SpO2

2. ประเมนระดบความรสกตว

3. ใหการพยาบาลตามปญหาท 1 ขอ2-6

4. Suction O2 100% กอนและหลง Suction ทกครง 5. O2 Mask / E-T tube, Ventilator 6. Fowler’s position ไมใหนอนทบปอดขางทมพยาธสภาพ 7. ตด EKG Monitor

77

• ตรวจดการทางานของระบบ ไมมรอยรว • คอยสงเกต subcutaneous emphysema

• CXR หลงใส ICD ทกครง • ถาผปวยปวดมากควรใหยาระงบปวด • ระวงสายยางพบงอ สาย ICD ตน • ความยาวของสาย ICD ไมควรยาวเกนไปจนทาใหมสารเหลวคางอยทาใหเหมอน

สายตน และไมควรสนเกนจนผปวยขยบตวลาบาก • ถาสายยางหลดใหรบอดรทหนาอกไวโดยเรวดวยผาสะอาด ถาหาอะไรไมไดกใหใช

มออดไวกอน

การดแลผปวยในการใส ICD

การรกษาพยาบาลระยะฉกเฉน ตามชนดของการบาดเจบ

Tension pneumothorax = เขมเจาะปอด / Insyte

# 12-16 ตอทอระบายลงใตนา

Flail chest = Stabilized chest wall

Pneumothorax/ Pneumohemothorax = ICD

Open sucking wound = Seal แผล & ICD

Pulmonary contusion = Intubation & Ventilator,IV fluid

Massive haemothorax = IV fluid, Blood Tx , OR

80

ขอวนจฉยการพยาบาล

3. การกาซาบของเนอเยอไมเพยงพอ (Impaired tissue perfusion)

เนองจากเสยเลอดจากการบาดเจบทรวงอก

81

ขอมลสนบสนน

ซม สบสนระดบความรสกตวลดลง ตวเยน เหงออก BP < 90/ 60 mmHg มบาดแผล / มเลอดออก ชพจรสวนปลายเตนเบา Capillary refill > 2 วนาท

ปรมาณนาเขา -ออก ไมสมดล

ขอมลสนบสนน 82

วตถประสงค:- การกาซาบของเนอเยอเพยงพอ

เกณฑการประเมนผล ไมสบสน ระดบความรสกตวปกต ตวอน BP อยในระดบปกต บาดแผลไมมเลอดออก ชพจรสวนปลายเตนแรง Capillary refill ไมเกน 2 วนาท นาเขา -ออก สมดล

83

การพยาบาล

1.ถามวตถทมแทงหามดงออก เคลอนยายอยางระวง 2.Vital Signs & Neurological Signs ทก 1/2 -1 ช.ม CVP, Hct, I & O 3.Stop Bleeding ถามบาดแผลภายนอก 4. Fluid Resus, Blood trans(แทงเขมเบอร 14-16)

5. Keep warm 6. เตรยมใส ICD/ เตรยมผาตดฉกเฉน

84

ขอวนจฉยการพยาบาล

4. เสยงตอการขาดสารนาและอเลคโตรไลท

(Fluid & electrolyte imbalance) เนองจาก การเสยเลอดจากการบาดเจบทรวงอก

86

ขอมลสนบสนน

ตวเยน เหงอออก กระสบกระสาย ซม สบสน ระดบความรสกตวลดลง

ความดนโลหตตากวา 90/ 60 มม.ปรอท ชพจรเบาเรวมากกวา 120 ครงตอนาท คลาชพจรสวนปลายเตนเบา Capillary refill เกน 2 วนาท

87

วตถประสงค:- มความสมดลของสารนาและอเลคโตรไลท และแกไข

ภาวะเลอดพรอง

เกณฑการประเมนผล ตวอน ไมกระสบกระสาย ระดบความรสกตวดขน

ความดนโลหตปกต ชพจรเตนแรง ปกต ชพจรสวนปลายเตนแรง Capillary refill ไมเกน 2 วนาท ปสสาวะออกไมนอยกวา 0.5 ซซ/ก.ก/ ช.ม คา Hb, Hct ปกต

88

การพยาบาล

1.เปดเสนโดยแทงเขมเบอร 14 หรอ 16 , Cut down

2. Record V/S q 1 hr, I&O, SpO2 3. เตรยมทา Thoracotomy / ICD อยางเรงดวน 4. เจาะ CBC, Hb, Hct

5. แกไขปญหาฉกเฉนของการบาดเจบแตละชนด

89

ขอวนจฉยการพยาบาล

5 . ปวดแผล (Pain) เนองจาก

การบาดเจบทรวงอก/

การไดรบผาตด/ ใสทอระบายทรวงอก

90

ขอมลสนบสนน สหนา ทาทางเครยด ไมสขสบาย บนปวด ประเมนจาก Pain scale > 4 (0-10) หายใจเบา ทรวงอกเคลอนไหวนอย เคลอนไหวดวยตนเองไดนอย

รวมทากจกรรมไมได

ขอมลสนบสนน 91

วตถประสงค:-อาการปวดลดลง

เกณฑการประเมนผล สหนา ทาทางผอนคลาย บอกสขสบายขน ไมบนปวด ประเมนจาก Pain scale < 4 (0-10) หายใจแรง ทรวงอกเคลอนไหวมากขน เคลอนไหวดวยตนเองไดมากขน

รวมทากจกรรมไดมากขน

92

การพยาบาล 1. ประเมนความปวดโดยสงเกต &ใช Pain scale

2. Pharmacological therapy & สงเกตอาการขางเคยง 3. Non Phamacological therapy:- Relaxation,

Meditation, Biofeedback,TENS, Massage,

Acupressure, Imaginary, Music therapy

93

ขอวนจฉยการพยาบาล

6 . อาจเกดภาวะแทรกซอนจากการบาดเจบทรวงอก เชนปอดแฟบ ตดเชอ เนองจากการบาดเจบและการผาตด

94

X- Ray ปอดพบมฝาขาว มของเหลวคง/ปอดแฟบ มไข > 38 องศาเซลเซยส แผลมสงคดหลง WBC >10,000

ขอมลสนบสนน 95

วตถประสงค:- ปอดขยายเตมท ไมมการตดเชอ

เกณฑการประเมนผล ผล X- Ray ปอดปกต ปอดขยายตวเตมท สามารถสด Incentive spirometer ไดตามปกต ไมมไข แผลไมมสงคดหลง WBC อยในเกณฑปกต

96

การพยาบาล 1. ใหการพยาบาลเชนเดยวกบปญหาท 1 (ขอ1-5)

2. ในรายทถกแทง ใหยากนบาดทะยก ตามแผนการรกษา 3. ใหยาปฏชวนะตามแผนการรกษา

4. ประเมนการตดเชอของบาดแผล 5. Deep breathing exercise, สด Incentive spirometer

97

ขอวนจฉยการพยาบาล

7. เครยด วตกกงวล (Stress & Anxiety) เนองจากประสบอบตเหต/ การบาดเจบทรวงอก

98

ขอมลสนบสนน สหนา ทาทางเครยด เสยงสน มอสน กระตก นอนไมหลบ หายใจเรว ชพจรเตนเรว นอนไมหลบ กระสบกระสาย โมโหฉนเฉยวงาย แยกตนเอง ไมใหความรวมมอในการรกษา

ขอมลสนบสนน 99

วตถประสงค:- ความเครยด ความวตกกงวลลดลง

เกณฑการประเมนผล สหนาสดชน ทาทางผอนคลาย เสยงปกต มอไมสน ไมกระตก นอนหลบ พกผอนได รบรสงตางๆไดด รวมมอในการรกษา

100

การพยาบาล 1. ประเมนพฤตกรรมอยางสมาเสมอ

2. สรางสมพนธภาพ 3. ชวยใหรบรสถานท เวลา 4. สมผส พดคย

5. ลดสงกระตน สงเสรมใหพกผอน

6. ใหขอมลแกผปวยและญาต

101

ขอวนจฉยการพยาบาล

8. ครอบครว/ ญาต เครยด วตกกงวล (Stress & Anxiety) เนองจากประสบอบตเหต/ การบาดเจบ อยางกะทนหน

102

ขอมลสนบสนน สหนา ทาทางเครยด โมโหฉนเฉยวงาย แสดงพฤตกรรมกาวราว บนนอนไมหลบ รบประทานอาหารไมได กลววาผปวยจะถงแกกรรม

ขอมลสนบสนน

103

วตถประสงค:- ญาตมความเครยด ความวตกกงวลลดลง

เกณฑการประเมนผล สหนาสดชน ทาทางผอนคลาย เสยงปกต บอกวานอนหลบพกผอนได รบประทานอาหารได

104

1. อนญาตใหญาตเขาเยยมตามความตองการ

2. สรางสมพนธภาพ ใหญาตระบายความรสก 3. ใหกาลงใจ 4. ใหญาตมสวนรวมในการรกษา

6. ใหขอมลแกญาต

การพยาบาล 105

สรปการพยาบาลผปวยบาดเจบทรวงอก

การหายใจ การไหลเวยนโลหต ความปวด ตดเชอ &ภาวะแทรกซอน ไมสมดลของสารนา&

อเลคโทรไลท

ภาวะจตสงคม

การบาดเจบทรวงอก

มอบตการณสง บาดเจบตอ ปอด หวใจ หลอดเลอด

กระดกซโครงหก

การชวยเหลอท ER &IPD

ภาวะจตสงคม ของญาต

106

ABDOMINAL TRAUMA

การบาดเจบชองทอง

• ระบบทางเดนอาหาร เชน ตบ มาม กระเพาะอาหารและลาไส • ระบบทางเดนปสสาวะ เชน ไตและกระเพาะปสสาวะ

ตบ มาม กระเพาะอาหารและลาไส

ไตและกระเพาะปสสาวะ

พยาธสรรภาพ การบาดเจบ ตบ มาม กระเพาะอาหารและลาไส

Abdominal injury การฉกขาดของอวยวะ - ตบ มาม Infection Pain - กระเพาะอาหาร Massive bleeding - ไต - ระบบทางเดนปสสาวะ Hypovolemic shock Death

ASSESSMENT การบาดเจบชองทอง

1. จากประวต 1.1 รายละเอยดของการไดรบบาดเจบ ระยะเวลาทเกดเหต สถานท ความรนแรงอาการเปลยนแปลงของผปวย 1.2 ประวตอดตทมผลตอการเจบปวยในปจจบน โรคประจาตว ยาท

รบประจา ประวตการแพยา ประวตความผดปกตของการแขงตวของเลอด

2. การตรวจรางกาย การด รองรอยการบาดเจบ รอยฟกชา จาเลอด ภาวะทองอด (Abdominal

distention )

การฟง เสยงการเคลอนทของลาไส

(Bowel sound )

เสยงของหลอดเลอดโปงฟอง

( Bruit )

การเคาะ • หนาทองทวไป • หา ตบ มาม • ตรวจ Balance ‘s sign

2. การตรวจรางกาย (ตอ)

การคลา • Tender , Garding • Distention • Rebound tenderness • Subcutaneous

emphysema Mass PR Pelvic compression test

3. Signs and symptoms

• ผปวยมกนอนนง อาจยกขาตงขนแบบ fetal position • คลนไส อาเจยนเปนเลอด(hematemesis) • ปสสาวะเปนเลอด (hematuria) • อาจเหนแผลหรอรอยผานทะล • ปวดทอง ทองอดขน(Distended abdomen) • กลามเนอหนาทองแขงเกรง(Rigid abdominal

muscles) • หายใจเรวตน

3. Signs and symptoms (ตอ)

1. การลกษณะปวด 2. ความผดปกต

• Sharp and localized pain peritoneal irritation

• Lt shoulder pain Splenic injury

• Rt shoulder pain Liver injury

• Testicular pain Retroperitoneal –

structure injury

การตรวจพเศษ

• 1. Diagnostic peritoneal lavage (DLP) • 2. X –ray abdomen พบมลมในชองทอง (free air)

เนองจากมการฉกขาดของอวยวะภายในชองทอง • 3. CT scan หรอ MRI พบมการฉกขาดของอวยวะ • 4. IVP ในรายทบาดเจบทไตและกะเพาะปสสาวะ

ขอวนจฉยการพยาบาล

1. เสยงตอภาวะชอก

(Risk for hypovolemic shock) เนองจากเสยเลอดอยางรนแรงจากการฉกขาด

ของอวยวะภายในชองทอง

ขอมลสนบสนน

ซม สบสนระดบความรสกตวลดลง ตวเยน เหงออก BP < 90/ 60 mmHg มบาดแผล / มเลอดออก ชพจรสวนปลายเตนเบา Capillary refill > 2 วนาท

ปรมาณนาเขา -ออก ไมสมดล

ขอมลสนบสนน

วตถประสงค:- ไมเกดภาวะชอก

เกณฑการประเมนผล ไมสบสน ระดบความรสกตวปกต ตวอน Hemodynamic monitor คงท เชน MAP 70-100 มม ปรอท,

CVP 5 -12 มม ปรอท , BP อยในระดบปกต ชพจรสวนปลายเตนแรง Capillary refill ไมเกน 2 วนาท ปสสาวะออก ไมนอยกวา 5 ml/kg/hr นาเขา -ออก สมดล

การพยาบาล 1.ถามวตถทมแทงหามดงออก เคลอนยายอยางระวง 2.Vital Signs & Neurological Signs ทก 1/2 -1 ช.ม CVP, Hct, I & O 4. ให IV Fluid & Electrolyte อยางเพยงพอตามแผนการรกษา (แทงเขม

เบอร 14-16)

5. Blood transfusion

6. Keep warm

7. เตรยมผาตดฉกเฉน 8. ………..(รายละเอยดในการพยาบาลผปวย SHOCK)…………

ขอวนจฉยการพยาบาล

2. การแลกเปลยนกาซไมเพยงพอ

(Impaired gas exchange)

เนองจากภาวะการเสยเลอดและการนาออกซเจนไมมประสทธภาพ

ขอนบสนน

กระสบกระสาย ซม สบสน หายใจขด หอบเหนอย Hypoventilation

ABGs:- PaO2< 80 หรอ > 100,

PaCO2<35 หรอ >45

SpO2 < 95 %, VT < 4 ml/ kg, Cyanosis

ขอมลสนบสนน

วตถประสงค:- การแลกเปลยนกาซเพยงพอ

เกณฑการประเมนผล รสกตวด หายใจปกต

ไมกระสบกระสาย นอนหลบได

ABGs:- PaO2 = 80 - 100,

PaCO2 = 35 - 45

SpO2 > 95 %

การพยาบาล 1. ประเมนภาวะพรองของ O2 :- ABGs , SpO2

2. ประเมนระดบความรสกตว

3.ในรายทไมรสกตว Suction + O2 100% กอนและหลง Suction

ทกครง 4. O2 Mask / E-T tube, Ventilator 5. Fowler’s position

ขอวนจฉยการพยาบาล

3. ปวดแผล (Pain) เนองจาก

การบาดเจบชองทองและการทาหตถการ

ขอมลสนบสนน สหนา ทาทางเครยด ไมสขสบาย บนปวด ประเมนจาก Pain scale > 4 (0-10) หายใจเบา ทรวงอกเคลอนไหวนอย เคลอนไหวดวยตนเองไดนอย

รวมทากจกรรมไมได

ขอมลสนบสนน

วตถประสงค:-อาการปวดลดลง

เกณฑการประเมนผล สหนา ทาทางผอนคลาย บอกสขสบายขน ไมบนปวด ประเมนจาก Pain scale < 4 (0-10) หายใจแรง ทรวงอกเคลอนไหวมากขน เคลอนไหวดวยตนเองไดมากขน

รวมทากจกรรมไดมากขน

การพยาบาล 1. ประเมนความปวดโดยสงเกต &ใช Pain scale

2. Pharmacological therapy & สงเกตอาการขางเคยง 3. Non Phamacological therapy:- Relaxation,

Meditation, Biofeedback,TENS, Massage,

Acupressure, Imaginary, Music therapy

ขอวนจฉยการพยาบาล

7. เครยด วตกกงวล (Stress & Anxiety) เนองจากประสบอบตเหต/ การบาดเจบชองทอง

98

ขอมลสนบสนน

เชนเดยวกบความวตกกงวลในการพยาบาลผปวย

บาดเจบทรวงอก

ขอมลสนบสนน เกณฑผลลพธ

และการพยาบาล

99

ขอวนจฉยการพยาบาล

8. ครอบครว/ ญาต เครยด วตกกงวล (Stress & Anxiety) เนองจากประสบอบตเหต/ การบาดเจบ อยางกะทนหน

102

ขอมลสนบสนน

เชนเดยวกบเครยด วตกกงวล ของ ครอบครว/

ญาต ในการพยาบาลผปวยบาดเจบทรวงอก

ขอมลสนบสนน

103 ขอมลสนบสนน เกณฑผลลพธ

และการพยาบาล

สรปการพยาบาลผปวยบาดเจบชองทอง

Bleeding shock ความปวด ตดเชอ &ภาวะแทรกซอน ไมสมดลของสารนา&

อเลคโทรไลท

ระบบ urinary tract

= ไต กระเพาะปสสาวะ

กระเพาะอาหาร และ ระบบ GI ตบ มาม ตบออน

Anxiety & stress ของผปวย & ญาต

106

กรณศกษา

• ชายไทย อาย 25 ป ถกรถชน มบาดแผลบรเวณศรษะและลาตว

กระดกซโครงหก 4 ซ แตละซหก 2 ตาแหนง ไมรสกตว หายใจเขาหนาอกบรเวณ

ทหกยบลง และหายใจออก โปงออก Chest X- ray พบ hemopneumothorax

B.P =190/100, Pulse= 68, R= 16

O2 Sat.= 80 % E2V3M3 = 8

จงวเคราะหปญหา อภปรายปญหาและวางแผนใหการพยาบาล

ในระยะฉกเฉน&วกฤต

Thank you for your Attention