35

musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

  • Upload
    others

  • View
    15

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado
Page 2: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

musika da bavSvebimaswavleblis wigni

II klasi

maia oTiaSvili nana valiSvili

`wyarosTvali~2011

Page 3: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

2

winaTqma

meore klasis saxelmZRvanelo Sinarsobrivad da meTo-durad agrZelebs pirvel klasSi aRebul kurss. ZiriTa-dad ucvlelia gakveTilebis agebis principi, aqtivobebi, gadmocema-gamoxatvis interaqtiuli xer xe bi da saSuale-bebi. daemata axali rubrikebi: `Zilis piruli~ (avtore-leqsacia), `moviare simReriT~ (saqar Tve los kuTxeebis gacnoba da xalxuri simReris Seswavla), `miTebi da le-gendebi~ (argonavtebis ambavi). samocdacxra gakveTilze gadanawilebuli ormocdaaTi Tema moicavs sxvadasxva sa-xis ganmarteba-informacias da vizualur masalas.

meore klasis standarti orxmianobas iTvaliswinebs. Cven Segnebulad gverdi avuareT terciul paralelizms da xalxuri azrovnebis principi gamoviyeneT, romlis Tanaxmad, bani yovelTvis mTavari xmis funqcionaluri sayrdenia. bavSvebis namRer ZiriTad melodias maswavle-beli bans `Seaparebs~ da ase TandaTan bavSvis smena orx-mianobas _ xmis Sewyoba, Sebanebas eCveva.

saxelmZRvanelos axlavs ori audio diski: pirvelze Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado simRerebi `plus~ da `minus~ fonogramebiT.

`moswavlis wigni~ feradia. masSi SevitaneT adaptire-buli teqstebi, fotoebi, naxati gmirebi da mcire musika-luri leqsikoni. bavSvebma teqstebi mxolod unda waiki-Txon _ ar igulisxmeba `saSinao davaleba~ an gamokiTxva; Tanac SeuZliaT, sxvadasxva RonisZiebis scenarebisTvi-sac gamoiyenon.

`moswavlis wigni~ maswavlebels xalisiani, mravalfe-rovani, interaqtiuli gakveTilebis CatarebaSi daexmare-ba. `moswavlis wignSi~ mocemulia musikaluri testebi sakravebze.

`moswavlis wigns~ Tan axlavs ̀ moswavlis rveuli~, ro-melic Tanmimdevrulad misdevs wignis Sinaarss da moi-cavs xatvis, aplikaciis, konturis gaferadebis da sxva SemoqmedebiT aqtivobebs.

CanarTi gverdebis cal mxares `wiTelqudas~ perso-naJebia daxatuli, meore mxares _ gasaferadebeli note-bi. Tavisufal dros bavSvebi `TamaSoben~ _ musikis fon-ze aferadeben violinos gasaRebsa da notebs, winaswar eCvevian sanoto niSnebis moxazulobas. amgvarad mzadde-ba niadagi mesame klasSi notebis weris Sesaswavlad. `wi-Telqudas~ personaJebs ki mogvianebiT, sxva gakveTilebze gamoWrian, muyaoze daakraven da Tojinebs daamzadeben.

imedia, meore klasis moswavlis wigni da rveulic mu-sikis samyaroSi Tqveni keTili da saimedo megzuri iqneba. `mogzauroba~ ki mesame klasSic gagrZeldeba...

ideis avtori

maia oTiaSvili

musikaluri redaqtori

nana valiSvili

literaturuli redaqtorebi

baia asieSviliTamar faSaliSvili

mxatvari

TinaTin mRebriSvili

fsiqologi

lia qurxuli

dakabadoneba

paata mamforiakaxaber wurwumia

kompiuteruli uzrunvelyofa

Tamaz gabisoniamixeil vawaZerevaz tatiSvili

fonogramebis avtori

Tamaz gabunialevan mizandarimixeil vawaZe

audio reJisori

mixeil kilosaniZe

redaqtorebi

irina miqaZenana RvinianiZe

`wyarosTvali~

tel: 77 21 14; 77 13 11; 77 09 30 899 76 10 39; 899 30 16 84el-fosta: [email protected]

Page 4: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

3

sarCevi

erovnuli saswavlo gegma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Sinaarsisa da miznebis ruka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

audio masalis sia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

moviare simReriT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13do, re, mi, fa, sol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14`modi, vnaxoT venaxi~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Wianuri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Sxapi-Sxupi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Celo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23beThovenis `zazuna~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24trialebs, brunavs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Semodgomis dResaswauli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28`soflis Senebas ra unda! . .~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Cangi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31fifqis simRera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32kolxuri nana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34raWuli alilo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36arfa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

erTi lamazi simRera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39saSobao-saaxalwlo simRerebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Sobis dResaswauli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45orfeosi da sirinozebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46saaTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

do, mi, sol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52buki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54iazoni kolxeTSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55ormoSi fetvi Cavyare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56ra aris opera? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

operis TeatrSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60musikaluri gaseirneba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61cisartyelebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62mejlisi – `menueti~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66himni `deda enas~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

ABCD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70saqsofoni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71ax, lazare, lazare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72qsilofoni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74gogo anas simRera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76medea da iazoni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79mocartis variaciebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80do-do, sol-sol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81qarTuli saxumaro simRerebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81`Savlego~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82mejlisi – polka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85solistobana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

iavnana dedikos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

gazafxulda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

patara haidni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92skolis koncerti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93`oqros sawmisi~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

sayviri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

wiTelquda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99imeruli mgzavruli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100soflisaken heri, heri! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102fsiqologiuri gansjisTvis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

sanoto danarTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

damatebiTi sarekomendacio resursebis nusxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Page 5: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

4

II klasi

musika

standarti

wlis bolos misaRwevi Sedegebi mimarTulebebis mixedviT

praqtikuli unar-Cvevebi komunikacia, interpretaciamusikaluri nawarmoebis

aRqma konteqstSi

mus.II.1. moswavles SeuZlia musikaluri enis naswavli elementebis amocnoba da maTi gamoyeneba ritmul-in-tonaciur savarjiSoebSi.

mus.II.2. moswavles SeuZlia simRera marto da sxvebTan erTad.

mus.II.3. moswavles SeuZlia mimarTos gamoxatvis sxva-dasxva formas garkveuli ganwyobilebis gadmosace-mad.

mus.II.4. moswavles SeuZlia sakuTari damokidebulebis gamoxatva mosmenili musi-kaluri nawarmoebis mimarT.

mus.II.5. moswavles SeuZlia naswavli musikaluri ter-minebis gamoyeneba.mus.II.6. moswavles SeuZlia monawileobis mireba sxva-dasxva saxis RonisZiebaSi.

mus.II.7. moswavles aqvs un-ari, pativiscemiT moekidos sxvis Semoqmedebasa da azrs.

mus.II.8. moswavles esmis da SeuZlia warmoaCinos, rom musika grZnobebisa da ganwyobilebebis gamoxatvis saSualebaa.

mus.II.9. moswavles SeuZlia ganasxvavos SemoqmedebiTi profesiebi da daukavSiros isini xelovnebis konkret-ul nimuSebs.

mus.II.10. moswavles SeuZlia mosmenili nawarmoebis yo-veldRiurobasTan dakavS-ireba.

mus.II.11. moswavle icnobs naswavl musikalur sakra-vebs.

mus.II.12. moswavles SeuZlia ganasxvavos garemoSi mosme-nili xmebi.

wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi

mimarTuleba: praqtikuli unar-Cvevebi

mus.II.1. moswavles SeuZlia musikaluri enis naswavli elementebis amocnoba da maTi gamoyeneba ritmul-intonaciur savarjiSoebSi.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

l erT tonze simReriT imeorebs martiv ritmul naxazs, cvlis bgeraTsimaRles, temps; l ganasxvavebs nel da Cqar temps;l axasiaTebs konkretul musikalur fragments melodiis, tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT;l taSiT, kakuniT imeorebs martiv ritmul naxazs;l TanaklaselebTan erTad `ukravs~ saTamaSo instrumentebisa an/da sxvadasxva sagnisgan Semdgar `ansamblSi~, `orkestrSi~.

mus.II.2. moswavles SeuZlia simRera marto da sxvebTan erTad.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

Page 6: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

5

l xmas ayolebs Tanaklaselebis, maswavleblis simReras, musikalur Tanxlebas;l simReriT imeorebs musikalur frazebs;l enacvleba Tanaklaselebs simReris calkeul frazebad Sesrulebisas;l mReris TanaklaselebTan erTad popularul melodiebsa da erTxmian simRerebs;l reagirebs musikis maswavleblis miniSnebebze (Cumad, xmamaRla, nela, Cqara, erTad, Tavidan...).

mus.II.3. moswavles SeuZlia mimarTos gamoxatvis sxvadasxva formas garkveuli ganwyobilebis gadmosacemad.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

l xmis, moZraobis, cekvis, mimikis, Jestis, TamaSis saSualebiT gamoxatavs ama Tu im ganwyobilebas;l gamoxatavs amave ganwyobilebas instrumentTan Sexebis, xmauris, taSis, naxatis saSualebiT; l musikaluri nawarmoebidan miRebuli ganwyobilebis gadmosacemad sxvebTan erTad gaiTamaSebs martiv etiudebs Sesabamisi improvizaciuli teqstis damatebiT;l sxeulis moZraobiT gadmoscems musikiT gamowveul emocias.

mimarTuleba: komunikacia da interpretacia

mus.II.4. moswavles SeuZlia sakuTari damokidebulebis gamoxatva mosmenili musikaluri nawarmoebis mimarT.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

l gamoxatavs dadebiT an uaryofiT damokidebulebas mosmenili nawarmoebis mimarT; l imeorebs musikalur saqcevs, martiv ritmul naxazs;l ganarCevs erTmaneTisgan nacnob da ucnob melodias, nacnob da ucnob Temas;l ganmeorebiTi mosmenisas taSiT, simReriT, cekviT ahyveba musikas, `diriJorobs~ mosmenisas;l musikiT gamowveul ganwyobilebas, emocias gadmoscems naxatSi da SeZlebisdagvarad acocxlebs am naxats.

mus.II.5. moswavles SeuZlia naswavli musikaluri terminebis gamoyeneba.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

l sworad warmoTqvams naswavl terminebs saubris dros; l saWiroebis SemTxvevaSi ganmartavs maT;l svams kiTxvebs misTvis ucnobi musikaluri sakravis, cnebis saxelwodebis dazustebis mizniT.

mus.II.6. moswavles SeuZlia monawileobis miReba sxvadasxva saxis RonisZiebaSi.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

l monawileobs klasis zeimSi, Tematur RonisZiebebSi - axali weli, gazafxuli, Semodgoma; l eswreba skolis saangariSo koncerts.

mus.II.7. moswavles aqvs unari, pativiscemiT moekidos sxvis Semoqmedebasa da azrs.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

Page 7: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

6

l icavs qcevis normebs sxvisi simReris, saubris dros; l ufrTxildeba sxvis namuSevars; l iTvaliswinebs gansxvavebul azrs.

mus.II.8. moswavles esmis da SeuZlia warmoaCinos, rom musika grZnobebisa da ganwyobilebebis gamoxatvis saSualebaa.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

l saubrobs musikis mosmeniT aRZrul STabeWdilebebze;l musikaluri fragmentis melodias, dinamikas, temps, ritms ukavSirebs konkretul ganwyobi-lebas;l amoicnobs Tanaklaselebis mier simReriT, RiRiniT gadmocemul ganwyobilebas, grZnobas.

mimarTuleba: musikaluri nawarmoebis aRqma konteqstSi

mus.II.9. moswavles SeuZlia ganasxvavos SemoqmedebiTi profesiebi da daukavSiros isini xelovnebis konkretul nimuSebs.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

l asxvavebs kompozitoris, mxatvris, moqandakis, poetis, mwerlis profesiebs da asaxelebs maTTan dakavSirebul erT an met nawarmoebs;l amoicnobs xelovnebis nawarmoebebs Tavis garemocvaSi;l xelovnebis nimuSis naxvis, mosmenis Semdeg asaxelebs avtoris profesias.

mus.II.10. moswavles SeuZlia mosmenili nawarmoebis yoveldRiurobasTan dakavSireba.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

l ixsenebs sad, ra garemoSi mousmenia Tavisi sayvareli musikaluri nawarmoebebi; l hyveba musikalur nawarmoebTan dakavSirebul Tqmulebas, istorias, Sinaarss da pasuxobs kiTxvebs amis garSemo;l svams kiTxvebs musikaluri nawarmoebis avtorTan, siuJetTan, epoqasTan, SemsrulebelTan dakavSirebiT;l ixsenebs, romeli gmiris asociacias iwvevs musikaluri nawarmoebi;l akavSirebs musikalur nawarmoebTan vizualur masalas (foto, video) da ixsenebs sakuTar STabeWdilebebs.

mus.II.11. moswavle icnobs naswavl musikalur sakravebs.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

l amoicnobs sakravs formis mixedviT;l amoicnobs solo JReradobis dros;l moZraobiT axdens maTze dakvris imitacias.

mus.II.12. moswavles SeuZlia ganasxvavos garemoSi mosmenili xmebi.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

Page 8: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

7

l asxvavebs bunebriv da xelovnur xmebs;l sworad gansazRvravs TiToeul xmas (WikWiki, stvena, RrWiali...).

programis Sinaarsi

ritmul-intonaciuri savarjiSoebi:

l musikaluri enis elementebi: melodia (diatonuri), ritmi (naxevari, meoTxedi, mervedi grZliobebi, pauza), xmovanebis siZliere (dinamiuri niuansebi), ritmi, tempi (Cqari-neli), keTilxmovani, arakeTilxmovani JReradoba.

simRera:

l simRera TanxlebiT;

l erTxmiani simRerebi xalxuri, sabavSvo da klasikuri repertuaridan, magaliTad,

`lazare", `salami, Citunebo”, `iavnana”, `maxsovs pirvelad”, "es akvani xaratuli";

m. daviTaSvili – `mananas simRera”, g. cabaZe – `ana-bana”, kinofilmidan "veris ubnis

melodiebi"; l. iaSvili – "komSi, komSi, komara", m. oTiaSvili - `noe babus kidobani”,

`JuJuna wvima", "Wrelo pepela"; l. beThoveni - "zazuna", r. rojersi - `Do, Re, Mi”;

`Alphabet", somxuri sabavSvo simRera `Kerin Yekav Mer Baky~ da sxv.

ganwyobilebis gadmocema:

l xmiT, moZraobiT, mimikiT, JestiT, cekviT, TamaSiT;l etiudebis Sesruleba.

musikaluri terminebi:

l melodia, ritmi, grZlioba, pauza, ritmi, tempi;l tempebi: Allegro - Cqara, Adagio - nela;l dinamiuri niuansebi: Forte - xmamaRla, Piano - xmadabla;l kompozitori, piesa, koncerti, repeticia, orkestri, diriJori, solisti, akompanementi, baleti, opera;

l naswavli sakravebis saxelwodebebi.

muSaobis formebi:

l individualuri da jgufuri.

xmis warmoqmnis wyaro:

l buneba, quCa, sakoncerto darbazi, saxli.

RonisZiebebi:

l klasis zeimi; l sajaro koncerti, warmodgena.

musikaluri nawarmoebis aRqma konteqstSi:

l informacia musikaluri nawarmoebis Sesaxeb: teqsti, siuJeti, avtori;

Page 9: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

8

l SemoqmedebiTi profesiebis gacnoba: mxatvari, kompozitori, poeti da sxv.

sakravebi:

l fanduri, Conguri, diplipito; arfa, Celo, gitara, litavrebi, sayviri.

mosasmeni masala:

l xalxuri simRerebi, fragmentebi qarTuli da ucxouri nawarmoebebidan, sabavSvo musikaluri programuli piesebi, saxasiaTo fragmentebi cnobili musikaluri nawarmoebebidan, magaliTad, ̀ batonebo", ̀ sisa, tura", ̀ Sina vorgil"; sagalobeli ̀ Sen xar venaxi", mikis Teodorakis -”sirtaki”; z. faliaSvili - `cangala da gogona" operidan `daisi"; v. doliZe - cekva `qarTuli", sikos da saqos kupletebi operidan `qeTo da kote"; s. cincaZe - sakvarteto miniatiura - `sofluri cekva"/"mwyemsuri~/ `coli gamididgulda"; g. cabaZe - `ocdaxuTsa dekembersa" kinofilmidan `veris ubnis melodiebi"; i.s. baxi - menueti re minori `ana magdalinas rveulidan”; v.a. mocarti - `Ramis patara serenada", I nawili; l. beThoveni - `elizesadmi", safortepiano miniatiura; f. Suberti - simRera `kalmaxi"; e. grigi - `anitras cekva" siuitidan `per-giunti"; r. Sumani - `mamaci mxedari”; i. bramsi - `ungruli cekva" # 5; k. sen-sansi `akvariumi" ciklidan `cxovelebis karnavali"; p. Caikovski – `yvavilebis valsi", `trepaki", `neapoluri simRera" sayviris soloTi baletidan `maknatuna"; s. prokofievi - gavoti `klasikuri simfoniidan", III nawili; k. joplini - `Maple leaf rag", r. rojersi - miuzikli `musikis hangebi~ da sxv.

Page 10: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

9

paragrafis dasaxelebaga

kveT

ili

mus.

II.1

. mo

swav

les

Seu

Zlia

mu

sika

lu

ri

enis

nas

wavl

i el

emen

teb

is

amo

cno

ba d

a ma

Ti

gamo

yene

ba r

itmu

l-i

nto

nac

iur

sav

arj

iSo

ebSi

.

mus.

II.2

. mo

swav

les

Seu

Zlia

sim

Rer

a ma

rt

o d

a sx

vebT

an e

rT

ad.

mus.

II.3

. mo

swav

les

Seu

Zlia

mim

arT

os

gamo

xat

vis

sxva

das

xva

fo

rma

s ga

rkv

eul

i ga

nwyo

bil

ebis

gad

mosa

cem

ad.

mus.

II.4

. m

osw

avl

es S

euZl

ia

saku

Tar

i d

amo

kid

ebu

leb

is g

amo

xat

va

mosm

enil

i mu

sika

lu

ri

naw

armo

ebis

mim

arT

.

mus.

II.5

. m

osw

avl

es S

euZl

ia

nasw

avl

i mu

sika

lu

ri

ter

mine

bis

gamo

y-en

eba.

mus.

II.6.

mo

swav

les

Seu

Zlia

mo

nawi

leo

bis

mir

eba

sxva

das

xva

saxi

s R

on-

isZi

ebaS

i.

mus.

II.7

. mo

swav

les

aqv

s u

nar

i, p

ativ

isc

emiT

mo

ekid

os

sxvi

s Se

moqm

ede-

basa

da

azr

s.

mus.

II.8

. mo

swav

les

esm

is d

a Se

uZl

ia w

armo

aCin

os,

ro

m mu

sika

gr

Zno

beb-

isa

da

ganw

yobi

leb

ebis

gam

oxa

tvi

s sa

Sual

ebaa

.

mus.

II.9

. mo

swav

les

Seu

Zlia

gan

asxv

avo

s Se

moqm

edeb

iTi

pro

fes

iebi

da

dau

kavS

iro

s is

ini

xel

ovn

ebis

ko

nkr

etu

l n

imu

Sebs

.

mus.

II.1

0.

mo

swav

les

Se

uZl

ia

mosm

enil

i na

war

moeb

is

yo

vel

-d

Riu

ro

basT

an d

akav

Sir

eba.

mus.

II.1

1. m

osw

avl

e ic

nobs

nas

wavl

mu

sika

lu

r s

akr

a veb

s.

mus.

II.1

2. m

osw

avl

es S

euZl

ia g

anas

xvav

os

gar

emo

Si m

osm

enil

i xm

ebi.

moviare simReriT... 1 X X X X

do, re, mi, fa, sol... 2 X X X

`modi, vnaxoT venaxi~ 3-4 X X X X X X

Wianuri 5 X X X X X X

Sxapi-Sxupi 6-7 X X X X X X X X

Celo 8 X X X X X X

beThovenis `zazuna~ 9 X X X X X X X X

trialebs, brunavs... 10-11 X X X X X X X X

Semodgomis dResaswauli 12 X X X X X X X X X

soflis Senebas ra unda... 13 X X X X X X X X

Cangi 14 X X X X X X

fifqis simRera 15 X X X X X X X X

kolxuri nana 16 X X X X

raWuli `alilo~ 17 X X X X X X

arfa 18 X X X X X X

erTi lamazi simRera 19-20 X X X X X X X X

saSobao-saaxalwlo simR-erebi

21-22 X X X X X X X X

Sobis dResaswauli 23-24 X X X X X X X X X

orfeosi da sirinozebi 25 X X X X X X

saaTi 26-27 X X X X X X X X

do, mi, sol 28

buki 29 X X X X X X

ormoSi fetvi Cavyare 30-31 X X X X X X

ra aris opera? 32-33 X X X X X X X X

operis TeatrSi 34 X X X X X X X X

musikaluri gaseirneba 35 X X X X X X X X

cisartyelebi 36-37 X X X X X X X X

mejlisi _ `menueti~ 38-39

himni `deda enas~ 40-41 X X X X X X X X

ABCD 42 X X X X X X X X

saqsofoni 43 X X X X X X

Sinaarsisa da miznebis ruka

Page 11: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

10

paragrafis dasaxelebaga

kveT

ili

mus.

II.1

. mo

swav

les

Seu

Zlia

mu

sika

lu

ri

enis

nas

wavl

i el

emen

teb

is

amo

cno

ba d

a ma

Ti

gamo

yene

ba r

itmu

l-i

nto

nac

iur

sav

arj

iSo

ebSi

.

mus.

II.2

. mo

swav

les

Seu

Zlia

sim

Rer

a ma

rt

o d

a sx

vebT

an e

rT

ad.

mus.

II.3

. mo

swav

les

Seu

Zlia

mim

arT

os

gamo

xat

vis

sxva

das

xva

fo

rma

s ga

rkv

eul

i ga

nwyo

bil

ebis

gad

mosa

cem

ad.

mus.

II.4

. m

osw

avl

es S

euZl

ia

saku

Tar

i d

amo

kid

ebu

leb

is g

amo

xat

va

mosm

enil

i mu

sika

lu

ri

naw

armo

ebis

mim

arT

.

mus.

II.5

. m

osw

avl

es S

euZl

ia

nasw

avl

i mu

sika

lu

ri

ter

mine

bis

gamo

y-en

eba.

mus.

II.6.

mo

swav

les

Seu

Zlia

mo

nawi

leo

bis

mir

eba

sxva

das

xva

saxi

s R

on-

isZi

ebaS

i.

mus.

II.7

. mo

swav

les

aqv

s u

nar

i, p

ativ

isc

emiT

mo

ekid

os

sxvi

s Se

moqm

ede-

basa

da

azr

s.

mus.

II.8

. mo

swav

les

esm

is d

a Se

uZl

ia w

armo

aCin

os,

ro

m mu

sika

gr

Zno

beb-

isa

da

ganw

yobi

leb

ebis

gam

oxa

tvi

s sa

Sual

ebaa

.

mus.

II.9

. mo

swav

les

Seu

Zlia

gan

asxv

avo

s Se

moqm

edeb

iTi

pro

fes

iebi

da

dau

kavS

iro

s is

ini

xel

ovn

ebis

ko

nkr

etu

l n

imu

Sebs

.

mus.

II.1

0.

mo

swav

les

Se

uZl

ia

mosm

enil

i na

war

moeb

is

yo

vel

-d

Riu

ro

basT

an d

akav

Sir

eba.

mus.

II.1

1. m

osw

avl

e ic

nobs

nas

wavl

mu

sika

lu

r s

akr

a veb

s.

mus.

II.1

2. m

osw

avl

es S

euZl

ia g

anas

xvav

os

gar

emo

Si m

osm

enil

i xm

ebi.

ax, lazare, lazare 44-45 X X X X X X

qsilofoni 46-47 X X X X X X

gogo anas simRera 48-49 X X X X X X X X

medea da iazoni 50 X X X X X X

mocartis variaciebi 51 X X X X X X X X

do-do, sol-sol... 52 X X X X X X X X

qarTuli saxumaro simR-erebi

53 X X X X X X

Savlego 54-55 X X X X X X

mejlisi _ polka 56 X X X X X X X X

solistobana 57 X X X X X X X X X

iavnana dedikos 58-59 X X X X X X X X

gazafxulda.... 60 X X X X X X X X

patara haidni 61 X X X X X X X X

skolis koncerti 62 X X X X X X X X

`oqros sawmisi~ 63 X X X X X X

sayviri 64 X X X X X X

wiTelquda 65-66 X X X X X X X X X

imeruli mgzavruli 67-68 X X X X X X

soflisaken heri, heri! 69 X X X X X X X X

Page 12: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

11

audio masalis sia

I d i s k i

1 . sulxan cincaZe _ sakvarteto miniatura `lale~ . asrulebs saqarTvelos saxelmwifo simebiani kvarteti2 . leo bokerini _ menueti 3 . `modi, vnaxoT venaxi~ _ xalxuri simRera . asrulebs sionis samrevlo skolis gundi 4 . `qarTluri sacekvao~ _ asrulebs ansambli `laSari~, fanduri _ goderZi xvTisiaSvili,

Conguri _ aleko xizaniSvili 5 . TuSuri dasakravi Wianurze 6 . volfgang amadeus mocarti _ `Ramis patara serenada~, IV nawili 7 . vaxtang kaxiZe _ `Moon dance~ (`mTvaris cekva~), I nawili (Celo) 8 . `qarTluri gandagana~ wiko-wikoze . asrulebs qoro kaciaSvili 9 . svanuri dasakravi Cangze 10 . viqtor doliZe – cekva `qarTuli~ operidan `qeTo da kote~ 11 . `veengara, nana, squa~ _ megruli xalxuri simRera . asruleben TinaTin Jvania da ansambli `basiani~ 12 . petre Caikovski _ baleti `maknatuna~ _ `yvavilebis valsi~ (arfa) 13 . `alilo~ _ raWuli xalxuri sabavSvo simRera . asrulebs sionis samrevlo skolis gundi 14 . franc Subertií _ `ave maria~ . asrulebs robertino loreti 15 . `wynari Rame, wminda Rame~ _ germanuli saSobao simRera 16 . `Jingle bells~ (`jingl belz~) _ amerikuli saSobao simRera 17 . raWuli `mravalJamieri~ . asrulebs biWunaTa folkloruli ansambli `mZlevari~ 18 . svanuri `nana~ _ asrulebs nana valiSvili (folkloruli ansambli `mzeTamze~) 19 . `ormoSi fetvi Cavyare~ _ qarTluri xalxuri simRera . asrulebs sionis samrevlo skolis gundi 20 . antonio vivaldi _ `weliwadis droni~ _ `Semodgoma~ . asrulebs saqarTvelos saxelmwifo kameruli

orkestri, diriJori eduard sanaZe, solisti _ liana isakaZe 21 . zaqaria faliaSvili _ opera `abesalom da eTeri~ . eTeris aria . asrulebs cisana tatiSvili 22 . zaqaria faliaSvili _ opera `abesalom da eTeri~ . gundi `abio mefe~ 23 . zaqaria faliaSvili _ opera `abesalom da eTeri . cekva `qarTuli~ 24 . petre Caikovski _ baleti `maknatuna~ _ `yvavilebis valsi~ 25 . iohan sebastian baxi _ `menueti~ 26 . volfgang amadeus mocarti _ `menueti~ 27 . revaz laRiZe _ `himni deda enas~ 28 . `ABCD~ _ germanulad 29 . `ABCD~ _ inglisurad 30 . franc Suberti _ `ave maria~ saqsofonze, keni jis SesrulebiT 31 . `ax, lazare, lazare~ _ qarTluri xalxuri simRera . asruleben ia gabunia, maia oTiaSvili, nana valiSvili 32 . aram xaCaturiani _ baleti `gaiane~ _ `xmlebiT cekva~ (qsilofoni) 33 . JorJ bize _ opera `karmeni~ _ uvertiura 34 . `voisa~ _ aWaruli xalxuri sacekvao simRera . asrulebs anCisxatis taZris gundi 35 . lazuri `nana~ _ asrulebs nunuka SveliZe (folkloruli ansambli `mzeTamze~) 36 . volfgang amadeus mocarti _ safortepiano variaciebi C-dur 37 . `wmidao RmerTo~ _ sagalobeli . asrulebs Tbilisis wmida samebis sapatriarqo taZris mgalobelTa gundi 38 . `arami do Sariqa~ _ megruli xalxuri simRera . asrulebs biWunaTa folkloruli ansambli `marTve~ 39 . `Savlego~ _ qarTuli xalxuri simRera . asrulebs folkloruli ansambli `qarTuli xmebi~,

solisti _ gogi doliZe 40 . xevsuruli `nana~ . asrulebs Tamar WoxoneliZe 41 . rihard Strausi _ `anen polka~ 42 . antonio vivaldi _ `weliwadis droni~ _ `gazafxuli~ . asrulebs saqarTvelos saxelmwifo kameruli

orkestri, diriJori eduard sanaZe 43 . iozef haidni _ `gamosaTxovari simfonia~ #45, IV nawili 44 . mikis Teodorakisi _ cekva `sirtaki~ 45 . petre Caikovski _ `neapoluri cekva~ (sayviri) 46 . `imeruli mgzavruli~ _ xalxuri simRera . asrulebs biWunaTa folkloruli ansambli `marTve~ 47 . petre Caikovski _ baleti `maknatuna~ _ `trepaki~

Page 13: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

12

II diski _ `imRere TviTon~

1 . merab merabiSvili _ `Sxapi-Sxupi~ .

2 . merab merabiSvili _ `Sxapi-Sxupi~ . `minus~ fonograma

3 . ludvig van beThoveni _ `zazuna~ . asruleben debi WoxoneliZeebi SvilebTan erTad, solisti kato jafariZe

4 . ludvig van beThoveni _ `zazuna~ . `minus~ fonograma

5 . inola gurgulia _ ̀ karuseli~ . asrulebs giorgi gogiCaiSvili da sabavSvo saestrado studia ̀ basti-bubu~

6 . inola gurgulia _ `karuseli~ . `minus~ fonograma

7 . aleqsandre basilaia _ `soflis maSeneblebi~ . asrulebs saestrado ansambli `iveria~

8 . aleqsandre basilaia _ `soflis maSeneblebi~ . `minus~ fonograma

9 . maia oTiaSvili _ `fifqis simRera~ . asrulebs ia gabunia

10 . maia oTiaSvili _ `fifqis simRera~ `minus~ fonograma

11 . iakob boboxiZe _ `fifqebi~ . asruleben elene raqviaSvili da irakli uCaneiSvili

12 . iakob boboxiZe _ `fifqebi~ `minus~ fonograma

13 . giorgi cabaZe _ `saaTi~ . asrulebs soso farastaSvili

14 . giorgi cabaZe _ `saaTi~ `minus~ fonograma

15 . aleqsandre basilaia _ `cisartyelebi~ . asrulebs vokalur-instrumentuli ansambli `iveria~,

solistebi _ manana TodaZe da nugzar kvaSali

16 . aleqsandre basilaia _ `cisartyelebi~ `minus~ fonograma

17 . iakob boboxiZe _ `gogo ana~ . asrulebs ia gabunia

18 . iakob boboxiZe _ `gogo ana~ `minus~ fonograma

19 . `akvnis nanebis~ popuri _ asruleben mariam roiniSvili da debi WoxoneliZeebi

20 . maia oTiaSvili _ `iavnana dedikos~ . asrulebs maia oTiaSvili

21 . maia oTiaSvili _ `iavnana dedikos~ `minus~ fonograma

22 . maia oTiaSvili _ `es lamazi mTebi~ . asruleben Tbilisis demirelis saxelobis

dawyebiT skola `sxivis~ moswavleebi

23 . maia oTiaSvili _ `es lamazi mTebi~ `minus~ fonograma

24 . vano gokieli _ opera `wiTelquda~: fragmenti _ `mgeli~

25 . vano gokieli _ `wiTelquda~: wiTelqudas simRera da valsi . asrulebs maia oTiaSvili

26 . inola gurgulia _ `mgzavruli~ . asrulebs gogonaTa vokalur-instrumentuli ansambli `mziuri~

27 . inola gurgulia _ `mgzavruli~ . `minus~ fonograma

28 . lili iaSvili _ `komSi, komSi~ . asrulebs gogonaTa vokalur-instrumentuli ansambli `mziuri~

29 . lili iaSvili _ `komSi, komSi~ . `minus~ fonograma

30 . somxuri xalxuri simRera _ `Zia ezoSi movida~ .

31 . somxuri xalxuri simRera _ `Zia ezoSi movida~ . `minus~ fonograma

32 . xalxuri _ `maxsovs pirvelad~ .

33 . xalxuri _ `maxsovs pirvelad~ . `minus~ fonograma

Page 14: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

13

mizani: siuJetis daxmarebiT ganwyobis Seqmna _ musikis samyaroSi dabruneba; musikis mosmenisas plas-tikiT sakuTari damokidebulebis gamoxatva; mosmenili nawarmoebis yoveldRiurobasTan dakav-Sireba (amocnoba).

resursi: audiokaseta; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 45 wuTi

moviare simReriT...gamarjoba, bavSvebo! ra male gavida ardadege-

bi. mTeli zafxuli vemzadebodi TqvenTan Sesax-vedrad: saqarTvelos yvela kuTxe moviare, bevri axali simRera viswavle, notebsa da firebze Caviwere; zRaprebi, legendebi, leqsebi movismine, davimaxsovre, Tqvenc mogiyvebiT da gaswavliT.

mogzauroba svaneTidan daviwye: saqarTvelos es ulamazesi kuTxe kavkasionis Tovlian-yi-nulian mwvervalebSia moqceuli, saidanac gi-JmaJi enguri gamoedineba. svanebma `lile~ imR-eres. vusmendi am didebul simReras da TiTqos kavkasionis mTebi wamoimarTnen, Tavi amayad as-wies da mzes himni umReres.

gamaoca bunebrivi qviTa da kiriT naSenma maRalma koSkebma _ am kuTxis mSvenebam da samkaulma. svaneTSi ori patara tyupi gogo gavicani _ keso da taso, cisferi Tvale-

biT, wiTuri TmebiTa da Worfliani paWua cxvirebiT. gogoebi erT-erTi koSkis Ziras isxdnen da xelSi uc-nauri sakravebi eWiraT _ xis sam-kuTxedze ramdenime simi iyo gabmuli. Camohkravdnen simebs patara TiTebs da zed saocar simRerebs amRerebdnen. Cven Zalian davmegobrdiT, koSkebze erTad davZvrebodiT, mwvervalebzec mindoda asvla, magram, nuras ukacravad _ me patara diriJori var, musikosi, da ara _ mTamsvleli. keso da taso aRar miS-vebdnen, _ CvenTan darCio, _ mexvewe-bodnen. vTxove: miTxariT, ra hqvia im sakravs, Tqven rom ukravT-meTqi? _ arc sakravis saxeli miTxres da arc

simRera maswavles. uaris mizezi siciliT amixsnes: kidev rom Camoxval, maSin gaswavliT da Sen ki sxvebs aswavleo... marto simReris erTi strofi damamaxsovrda:

`es lamazi mTebi,yvavilebis mdelo, moviare simReriTmTeli saqarTvelo~...

miTiTeba: `samuSao rveulSi~, bavSvebi, saqarTvelos rukaze, nomrebis mixedviT Seitanen kuTxeebis saxel-wodebebs.rubrika `moviare simReriT~ mTel saxelmZRvanelos gasdevs. saqarTvelos kuTxeebSi diriJoris mog-zauroba erTi lamazi zRaparia. vfiqrobT, bavSvebs gauxardebaT TavianTi mSobliuri kuTxis `aRmoCena~ da saintereso ambebis mosmena.

moviare simReriT....

Page 15: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

14

do, re, mi, fa, sol...

musikaluri gantvirTva: sulxan cincaZis sakvarteto miniatura `lale~ _ bavSvebi amoic-noben naswavli simReris melodias; meored mosmenisas `diriJoroben~ da cekvaven.

mizani: ritmul-intonaciur savarjiSoebSi musikaluri elementebis gamoyeneba; musikaluri terminebis sworad ganmarteba; musikis mosmenisas plastikiT sakuTari damokidebulebis gamoxatva; sakra-vis JReradobis amocnoba da masze dakvris imitacia.

resursi: audiokaseta. xangrZlivoba: 45 wuTi

mxiaruli notebi:maswavlebeli Seaxsenebs da gaamRerebinebs nacnob intonaciur savarjiSoebs, `mxiaruli

notebidan~ _ `ai ia, ai mdelo, ai, Cemi saqarTvelo~-mde; amowmebs da afasebs maTs codnasa da mexsierebas:

_ ra aris f? _ ra aris p? _ ra aris legato? _ ra aris stakato?

axali intonaciuri savarjiSo:_ bavSvebo, kidev erTxel gavimReroT mxiaruli notebi, SevCerdeT sol-ze, taSi

SemovkraT, isev ukan davbrundeT da do-zec igive gavakeToT.

miTiTeba: bavSvebma es savarjiSo notebis dasaxelebiT, zepirad, smeniT daimaxsovron, es maT momavalSi musikis gaazrebul aRqmaSi daexmareba.

am axal savarjiSos bavSvebi ramdenimejer gaimRereben. rodesac kargad gaiTaviseben, mas-wavlebeli klass or jgufad gayofs: I jgufi imRerebs: do, re, mi, fa, sol-s – taSi; II _ sol, fa, mi, re do-s _ taSi.

gantvirTva-TamaSi: bavSvebi wamodgebian da maswavleblis miTiTebiT adgilze asruleben imitaciur moZraobebs: dabajbajeben, dacunculoben, xtunaven, varjiSoben, frenen, curaven...

musikaluri gantvirTva _ `varskvlavebis cekva~: leo bokerinis `menueti~.maswavlebeli: RamiT, roca caze mTvare da varskvlavebi gamoCndeba, Turme ramdenime

pawawina varskvlavi dedamiwaze Camodis da bavSvebTan TamaSobs. Cvenc SegviZlia, maTTan er-Tad viTamaSoT: gaviyoT jgufebad (xuTi-eqvsi bavSvi) da ramdenime wre gavakeToT. musikis fonze fexis wverebze SevdgeT da ̀ vicunculoT~; Sua nawilze CavicucqoT, gundad SevikraT

Page 16: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

15

da nel-nela yvaviliviT gaviSaloT; musikis mesame nawilze xelebi CavkidoT da kvlav wreSi vicunculoT...

gamoicaniT, romeli sakravi JRers da mibaZviT Tqvenc `daukariT~.

siaxle: axali intonaciuri savarjiSo.

mizani: marto da sxvebTan erTad simReris, ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis unar-Cvevebis ganvi-Tareba; ritmul-intonaciur savarjiSoebSi musikaluri elementebis gamoyeneba; simReris insce-nirebiT Sesruleba; musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis gamoxatva.

resursi: audiokaseta; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 90 wuTi

mxiaruli notebi: savarjiSoebi _ `ai, Cemi saqarTvelo~, `do, re, mi, fa, sol~.

ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: naswavli intonaciuri savarjiSos ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris dakakunebiT, erT tonze simReriTa da taSis ayolebiT.

`modi, vnaxoT venaxi~:

`ra kargia Semodgoma, divli dalaleo,

vaSli, msxali da atami, divli dalaleo~...

mTeli xmiT mReroda wyarosaken mimavali Tedo. ukan RiRiniT mixo mihyveboda, xelSi

lamis Tavis tola Tixis doqi eWira, Zlivs ereoda. oriveni bilikze fexSiSvelebi mitanta-

lebdnen. maRlidan ki Semodgomis mze dahnaTodaT.L

_ Sexe, ra wiTeli mzea, TiTqos mzec damwifebula, rogorc vaSli, atami, WanWuri, leRvi

da sxva xili mwifdeba... miyvars Semodgoma, swavla iwyeba, yvelani skolaSi mivdivarT.

_ kidev ra mwifdeba SemodgomiT? _ ikiTxa mixom.

_ ui, gamaxsenda, modi, vnaxoT venaxi, yurZeni xom ar damwifda?

_ ho, modi, vnaxoT venaxi, _ daeTanxma Tedo.

_ `modi vnaxoT venaxi?~ es xom galeqsili patara xalxuri zRaparia, iakob gogebaSvi-

lis `deda enaSi~ weria, naxatebic kargad maxsovs, Txa, mgeli, Tofi, Tagvi, kata.... ra dam-

Txevvaa! gaxsovs leqsi? ginda, sanam wyaroze CavalT, morigeobiT vTqvaT?! _ Tedom da mixom

xmamaRla, TiTqos mReriano, daiwyes:

`modi, vnaxoT venaxi~

erTad: aba, vTqvaT:Tedo: modi, vnaxoT venaxi.modi, vnaxoT venaxi,ram SeWama venaxi,mivel, vnaxe venaxi, Txam SeWama venaxi.erTad: aba, vTqvaT:

mixo: modi, vnaxoT Txa.modi, vnaxoT Txa,

ram SeWama Txa,mivel, vnaxe Txa,mgelma Wama Txa.

mgelma Txa, Txam venaxi SeWama.erTad: SegviWama. aba, vTqvaT:

Tedo: modi, vnaxoT mgeli. modi, vnaxoT mgeli, ram SeWama mgeli,

Page 17: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

16

mivel, vnaxe mgeli,Tofma Wama mgeli.

Tofma mgeli, mgelma Txa, Txam venaxi SeWama.erTad: (SegviWama) aba, vTqvaT:

mixo: modi, vnaxoT Tofi. modi, vnaxoT Tofi, ram SeWama Tofi;mivel, vnaxe Tofi, Jangma Wama Tofi; Jangma Tofi, Tofma mgeli,mgelma Txa, Txam venaxi SeWama.erTad: SegviWama. aba, vTqvaT: Tedo: modi, vnaxoT Jangi. modi, vnaxoT Jangi, ram SeWama Jangi,mivel, vnaxe Jangi, miwam Wama Jangi. miwam Jangi, Jangma Tofi, Tofma mgeli, mgelma Txa,Txam venaxi SeWama.

erTad: SegviWama. aba, vTqvaT:

mixo: modi, vnaxoT miwa. modi, vnaxoT miwa, ram SeWama miwa,mivel, vnaxe miwa, Tagvma Wama miwa. Tagvma miwa, miwam Jangi Jangma Tofi, Tofma mgeli, mgelma Txa,Txam venaxi SeWama.erTad: SegviWama. aba, vTqvaT:

Tedo: modi, vnaxoT Tagvi. modi, vnaxoT Tagvi, ram SeWama Tagvi,mivel, vnaxe Tagvi, katam Wama Tagvi.

katam Tagvi, Tagvma miwa, miwam Jangi, Jangma Tofi, Tofma mgeli, mgelma Txa,Txam venaxi SeWama.erTad: SegviWama. aba, vTqvaT!

Page 18: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

17

CaamTavres leqsi da wyarozec mividnen, dabrundnen, bebos civi wyali moutanes, Tan but-butebdnen:

_ `modi, vnaxoT venaxi, ram SeWama venaxi~...._ ras RiRinebT, Svilebo, ra simReraa? _ ikiTxa bebom._ simRera ara, leqsia, _ upasuxes biWebma._ aba, erTi kargad gamagoneT.Tedom da mixom isev Tavidan ufro gulianad daiwyes, erTmaneTs aswrebdnen. bebo ki siy-

varuliT usmenda Tavis SviliSvilebs._ Tedo, mixo, iciT, me am leqsze pataraobisas sofelSi simRera viswavle. bavSvebi vm-

RerodiT, vTamaSobdiT: xan erTi viyaviT Txa, meore _ mgeli, xan _ Tagvi, xan _ kata da ase vmxiarulobdiT.

_ bebo, bebo, Cvenc gvaswavle, ra? _ Seexvewnen biWebi.aba, bebo rogor dazardeboda SviliSvilebs? ezoSi, didi kaklis qveS isxdnen da mRerod-

nen. Semodgomis mzem TandaTan feri icvala, damuqda, gorakebs miefara da kidec daRamda. meore dRes biWebma bebos naswavli simRera soflis bavSvebs umReres da mTel dRes

sofelSi `modi, vnaxoT venaxi~ ismoda.

miTiTeba: simReris Seswavlis Semdeg bavSvebi jgufebad daiyofian da maswavlebelTan erTad inscenirebas gaiTamaSeben; moswavlis wignSi gaaferadeben cxovelebs.

musikaluri gantvirTva: ansambli `laSari~ _ qarTluri sacekvao. maswavlebeli ganumar-tavs: am sacekvaos fandursa da Congurze erTdroulad ukraven. bavSvebi usmenen da `cek-vaven~.

siaxle: simRera `modi, vnaxoT venaxi~.

Page 19: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

18

19

Page 20: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

19

mizani: ritmul-intonaciur savarjiSoebSi musikaluri elementebis gamoyeneba; marto da sxvebTan er-Tad simReris, ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTareba; xalxuri sakravis gacnoba; musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis gamoxatva.

resursi: audiokaseta; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 45 wuTi

mxiaruli notebi: axali intonaciuri savarjiSo:

miTiTeba: esaa nacnobi intonaciuri savarjiSos varirebuli gamRereba _ icvleba ritmuli naxazi: aRmas-vlaze, sol bgeris gameorebisas, bavSvebi ritmulad taSs ayoleben, aseve iqcevian daRmasvlaze, do bgeris gameorebisas. klasi orad iyofa da savarjiSos muxlebs monacvleobiT gaimRereben.

ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris dakakunebiT,

erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT da taSis ayolebiT.

simReris ganmeoreba: `modi, vnaxoT venaxi~.

moviare simReriT...enguris xeobas Camovyevi da samegreloSi Camovedi. iq megruli nana movis-

mine da Caviwere. engurs gaRma _ afxazeTSi _ gadasvla ver SevZeli: Zalian mindoda, mSvenieri afxazuri simRerebi Camewera, Tan bediis, iloris, biWvinTisa

Tu lixnis didebuli taZrebisaTvis Semevlo Tvali!.. imedia, afxazeTs momavalSi yvela er-Tad movinaxulebT...

informacia: bediis monasterSi bagrat III, gaerTianebuli saqarTvelos pirveli mefea dakrZaluli, bi-WvinTaSi _ qristes Tormet mociqulTagan erT-erTi _ svimon kananeli, andria pirvelwodebulsa da mataTasTan erTad saqarTvelos pirveli ganmanaTlebeli (gamaqristianebeli).

Wianuri _ qarTuli xalxuri sakravi: Wianuri uZvelesi qarTuli xalxuri xemiani sime-biani sakravia, romelic TiTqmis mTel saqarTveloSi iyo gavrcelebuli. saceriviT morkalul xis korpusze cali mxridan tyavia gadakruli, tarze ori an sami simia gabmuli. Wianurs muxlebSua Caidgamen da simebze xemis gasma-gamosmiT ukraven. svanur Wianurs Wuniri hqvia.

bavSvebi usmenen Canawers, Tan moswavlis wignSi Wianuris fotos naxuloben.

siaxle: Wianuri, Wuniri.

Wianuri

Page 21: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

20

mizani: ritmul-intonaciur savarjiSoebSi musikaluri elementebis gamoyeneba; marto da sxvebTan er-Tad simReris, ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTareba; musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis gamoxatva.

resursi: audiokaseta; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 90 wuTi

mxiaruli notebi: axali intonaciuri savarjiSos ganmeoreba-ganmtkiceba.

ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris dakakunebiT, erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT da taSis ayolebiT.

simRerebis ganmeoreba: `modi, vnaxoT venaxi~.

axali simReris Seswavla: merab merabiSvilis `Sxapuna~.

didi wvima movida, Sxapi-Sxupi Sxapuna, yvela saxlis fanjaras midga, miukakuna.misamReri: kap, kap, kap, kap, midga, miukakuna. /2-jer/

gulma ver mouTmina,gamovarda papuna,Cairbina ezoSi,wyali aaSxapuna.misamReri: kap, kap, kap, kap, midga, miukakuna. /2-jer/ daedevnen qolgebiT qeTino da xaTuna, uh, ra wvima mosula, Sxapi-Sxupi Sxapuna.misamReri: kap, kap, kap, kap, midga, miukakuna. /2-jer/

miTiTeba: simReris Seswavlas ori gakveTili davuTmeT: pirveli gakveTili mTavrdeba `musikaluri gantvirTviT~ (ix. qvemoT), meore gakveTilis bolos ki bavSvebi ismenen `noe babus kidobnis~ `minus~ fonogramas; maswavlebeli bavSvebs sTxovs, gaixsenon noe babus ambavi da, saTiTaod an yvelam erTad, imReron nacnobi simRera.

musikaluri gantvirTva: bavSvebi usmenen mocartis ̀ Ramis serenadis~ IV nawils da ̀ diri-Joroben~.

siaxle: simRera `Sxapuna~.

Sxapi-Sxupi

Page 22: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

2122

Page 23: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

22

Page 24: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

23

mizani: ritmul-intonaciur savarjiSoebSi musikaluri elementebis gamoyeneba; marto da sxvebTan erTad simReris, ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTareba; sakravis gacnoba; mosmenili nawarmoebis yoveldRiurobasTan dakavSireba.

resursi: audioCanaweri; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 45 wuTi

mxiaruli notebi: intonaciuri savarjiSoebis gamRereba.

ritmuli-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris daka ku ne-biT, erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT da taSis ayolebiT.

simRerebis ganmeoreba: `modi, vnaxoT venaxi~, `Sxapuna~.

Celo, anu violonCelo, violinos msgavsi oTxsimiani sakravia, moculobiT _ gacilebiT didi da masze xemiT ikvreba. sididis gamo sakravi fexebSua idgmeba. Celos JReradoba msuyea, xaverdovani, adamianis xmis msgavsi.

gaxsovT naxati pirveli klasis ̀ saTamaSo rveulidan~, raze ukravda simfoniur orkestrSi Cveni TeTri CoCori? mogagondaT? _ swored esaa Celo! axla Tvalebi davxuWoT da yuri mivugdoT Celos, romelic mTvaris zRapars mogviyveba...

informacia: Celo XVI saukunidan ganviTarda, daixvewa da srulyofili gaxda. Celos klasikuri nimuSebi daamzades gamoCenilma italielma ostatebma: Dandria amatim, juzepe gvarnerim da antonio stradivariusma. maTve ekuTvniT msoflioSi saukeTeso violinoebi, romelTa mxatvruli Rirebuleba Seufasebelia.

musikaluri gantvirTva: bavSvebi TvaldaxuWuli usmenen vaxtang kaxiZis `mTvaris cekvis~ I nawilis fragments.

siaxle: Celo (violonCelo)

Celo

Page 25: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

24

mizani: ritmul-intonaciur savarjiSoebSi musikaluri elementebis gamoyeneba; marto da sxvebTan erTad simReris, ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTareba; axali terminebis gacnoba; musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis gamoxatva.

resursi: audiokaseta; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 45 wuTi

mxiaruli notebi: orive intonaciuri savarjiSos gamRereba.

ritmul-intonaciuri savarjiSo: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fan-qris dakakunebiT, erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT da taSis ayolebiT.

simRerebis ganmeoreba: `modi, vnaxoT venaxi~, `Sxapuna~.

beThovenis `zazuna~.patara petre dedikom samusiko skolaSi Seiyvana. mas violinoze dakvra unda eswavla,

ise, rogorc patara mocarti da beThoveni ukravdnen. musikis maswavlebelma petres erT xelSi violino daaWerina, meoreSi _ xemi. petrem xemi violinos oTx simze gausv-gamousva da sakravmac saocari xma gamosca. daiwyo yoveldRiuri repeticiebi. Tavidan petrec Svid mxiarul nots ukravda. mTeli dRe violinos xma ezoSi moTamaSe bavSvebs esmodaT da erTx-elac ia-gogo, kato da daTa-baTa petres estumrnen. petremac Tavi moiwona: do, re mi, fa, sol, la, si, do _ ukravda da isev ukan brundeboda. violonos xmas bavSvebic ahyvnen:

_ Cvenc viswavleT pirvel klasSi mxiaruli notebi! _ gaixsenes maT.violinoze dakvra daTa-baTamac inatra _ nadvilma daTuniam. iciT, ratom gaxda daTa-baTa

buTxuza? masac daTuniasaviT Tafli da karaqi uyvars da yoveldRe miirTmevs, zed rZesac ayolebs da Sedegic saxezea: fumfula da puntula Cveni daTa-baTa.

dedikom Seusrula natvra daTa-baTas da samusiko skolis direqtorTan miiyvana. rogorc ki daTa-baTa direqtorma dainaxa, araferi ukiTxavs, skamze dasva, xelSi raRac sakravi SeaCeCa da RimiliT uTxra:

_ ai Seni sakravi! Sen violinoze ufro Celo Segefereba! im dRis Semdeg petre da daTa-baTa swavlobdnen notebs, simRerebs, violinosa da Celoze

dakvras. erTxel maswavlebelma petres ludvig van beThovenis `zazuna~ Seaswavla _ simRera mindvris patara TeTr Tagvze. daTa-baTasac moewona es sim-Rera. dauZaxes ia-gogos da katos, romlebic kargad ukravdnen fortepianoze, mSvenieri ansambli Seqmnes da gadawyvites, `zazunas~ SesrulebiT sofelSi mego-brebTanac moewonebinaT Tavi. zafxulis ardadegebze petre, daTa-baTa, ia-gogo, kato soflis skolis dar-bazSi wardgnen Tanatolebis winaSe da didebuli kon-certi gamarTes. koncertis bolos Tedom da mixom darbazSi Wianuri Semoitanes:

– ai, Cvenc gvaqvs Tqvennairi Celo da SegviZlia `Celoze~ dakvra!

bavSvebi saocrad gamxiaruldnen: _ es xom Wi-anuria! _ icinodnen isini.

koncertma Zalian kargad Caiara. bavSvebs yvelaze metad beThovenis `zazuna~ moewonaT da adviladac iswavles.

beThovenis `zazuna~

Page 26: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

25

axla beThovenis `zazunas~ Canawers movismenT germanulad _ kompozitoris mSobliur enaze.

bavSvebi mosmenisas xataven _ Tavisufali xatva.

SeniSvna: maswavlebels SeuZlia, bavSvebs kidev erTxel moasmeninos cincaZis sakvarteto miniatura

`lale~ da ganumartos, rom am nawarmoebs violinoebi da Celo erTdroulad ukravs.

leqsikoni: ansambli _ raime mTelis yvela nawilis SeTanxmebuloba, erTianoba; musikaSi _ erTad, Se-Tanxmebulad dakvra-simRera.

akompanementi _ musikaluri nawarmoebis melodiis Tanmxlebi musika.

zazuna _ mindvris patara TeTri Tagvi, romelic xorblis, qeris, mindvris yvavilebis TeslebiTa da marcvlebiT ikvebeba.

siaxle: beThovenis `zazuna~

Page 27: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

26

mizani: ritmul-intonaciur savarjiSoebSi musikaluri elementebis gamoyeneba; marto da sxvebTan erTad simReris, ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis, xelovnebis sxvadasxva dargebisa da profesiebis dakavSirebis unar-Cvevebis ganviTareba; mosmenili nawarmoebis yoveldRiurobasTan dakavSireba; musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis gamoxatva.

resursi: audiokaseta; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 90 wuTi

mxiaruli notebi: intonaciuri savarjiSoebis ganmeoreba.

ritmul-intonaciuri savarjiSo: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris dakakunebiT, erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT da taSis ayolebiT.simRerebis ganmeoreba: `modi, vnaxoT venaxi~, `Sxapuna~.

axali simReris Seswavla: inola gurgulias `karuseli~.es lamazi simRera `karuselze~ bavSvebs kompozitorma inola gurguliam dauwera. teqs-

tic inolasia. bavSvebo, ra hqvia adamians, romelic leqss wers? vin aris kompozitori? gaxsovT SvlisTvalebiani patara gogona, ZiZam fandursa da Congurze dakvra rom aswavla,

xolo mamidam _ Svidsimian gitaraze? inolas Zalian uyvarda Tavisi sofeli, megobrebi, gvir-ilebi, mze da mzisferi simRerebi. swored man dagviwera es simRerac.

gogonebi, biWunebiwreSi dgebian.zogi etlze, zogi cxenzeSemosxdebian.

misamReri: trialebs, brunavs, trialebs, brunavs, karuseli rom hqviano, yvelasTvis brunavs, yvelasTvis brunavs, ar daigvianoT.

zamTars mosdevs gazafxulimudam mziani,zafxuls mosdevs SemodgomaoqrosTmiani.

misamReri: trialebs, brunavs, trialebs marad, dedamiwa rom hqviano, iare Cqara, iare Cqara, ar daigviano.kompozitori karuselis trials dedamiwas adarebs. kosmosSi mimobneuli mnaTobebi _ mze,

mTvare, varskvlavebi _ planetebi arian; dedamiwa burTiviT mrgvalia da ocdaoTx saaTSi erTxel `trialebs, brunavs~ Tavisi RerZis garSemo, amitomac `dRe Rames cvlis, Rame _ dResa~...

miTiTeba: maswavlebels klasSi Semoaqvs dedamiwis modeli _ globusi _ da RerZis garSemo daatri-alebs.

dedamiwa mzis garSemoc brunavs, amotomac icvleba weliwadis droebi (maswavlebeli bavS-

vebs sTxovs maTs CamoTvlas). simReraSic xom asea: Semouvlis dedamiwa mzes da _

trialebs, brunavs...

Page 28: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

27

zamTars mosdevs gazafxuli.... zafxuls mosdevs Semodgoma... trialebs, brunavs, trialebs, brunavs, dedamiwa rom hqviano...da ase grZeldeba dausruleblad.bavSvebi usmenen fonogramas da ahyvebian.

miTiTeba: am simReras bavSvebi yovelTvis xalisiTa da didi siyvaruliT asruleben. teqsti da melodia erTdroulad iswavleba da ori saaTi eTmoba. pirvel gakveTilze bavSvebi moswavlis wignSi aferadeben karusels; `musikalur gantvirTvas~ meore gakveTilisTvis gamoviyenebT.

SeniSvna: simReris sanoto Canawers gTavazobT `basti-bubus~ studiis audioCanaweris mixedviT.

musikaluri gantvirTva: gamoicani, ra sakravia Dda mibaZe: `wiko-wikos~ Canaweri _ `qarT-

luri gandagana~. bavSvebi `cekvaven~.

Page 29: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

28

mizani: klasis zeimSi monawileoba: marto da sxvebTan erTad simReris, cekvis, auditoriis winaSe wardgenis unar-Cvevebis ganviTareba; sxvisi Semoqmedebis mimarT pativiscema; codnis Sefaseba.

resursi: audioCanaweri. xangrZlivoba: 45 wuTi.

dResaswaulisTvis mzadeba: bavSvebi sixaruliT erTvebian sazeimo samzadisSi, ixsene-ben pirvel klasSi naswavl simRerebs: `lale~, `mamli muxasa~, `ferxuli CavabaT, biWo~... mSoblebi exmarebian maswavlebels dResaswaulis lamazad da organizebulad warmarTvaSi, aqeben da axaliseben bavSvebs.

Semodgomis dResaswauli SeiZleba moewyos saklaso oTaxsa Tu bunebis wiaRSi.

Semodgomis dResaswauli: bavSvebi mRerian SarSan da wels naswavl simRerebs (`Sxapuna~, `karuseli~, `mo di, vnaxoT venaxi~ _ inscenirebiT), survilisamebr, amboben leqsebs. dResas-waulis bolos `qarTluri gandaganasa~ da aleqsandre basilaias simReris fonze cekvaven.

miTiTeba: maswavlebeli Seafasebs moswavleebs: SeqebiT, waxalisebiT, saCuqrebiT. mSoblebic `mxars aubamen~ mas.

Semodgomis dResaswauli

Page 30: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

29

`soflis Senebas ra unda!..~ mizani: siuJetis daxmarebiT ganwyobis Seqmna; mosmenili ambisa da nawarmoebis yoveldRiurobasTan

dakavSireba; musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis plastikiT gadmocema.

resursi: audiokaseta; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 45 wuTi

...daSaqrulmtevnebiani oqrosferi Semodgoma damdgari-yo. soflad didi samzadisi iyo. ia-gogo, kato, Tedo da mixo patara diriJorTan erTad rTvelisTvis emzadebod-nen. patarebma tyidan Rvia Camoitanes, Sekres da qvevrebis recxvas Seudgnen: rig-rigobiT Cadiodnen da sarcxisiT saguldagulod recxavdnen. bavSvebma kargad icodnen, rom iq male yurZnis wveni Caisxmeboda, damaWrdeboda, dadu-Rdeboda da Rvinod gadaiqceoda. bavSvebma ki misi mniSvn-eloba mama-papaTagan kargad icodnen.

bebo yurZnis Casayrelad godrebs amzadebda, asuf-Tavebda, iTvlida da uremze awyobda.

gogo-biWebma rTvelSi TavianTi megobrebi _ petre, daTa-baTa, sofo da svani gogoebi _ keso da taso _ dapatiJes. diriJorma Sikrikad Cveni Zveli nacnobi _ TeTri CoCori afrina _ gogoebs rTvelSi epatiJeboda da im ucnauri sakravis Camotanas sTxovda, romlis saxel-wodebac aqamde vera da ver gaigo.

keso da taso cxenebze Sesxdnen, Cangebi gadaikides, TeTri CoCoric ukan moisves da gamoswies.

yvelam gaixara maTi stumrobiT, yvelaze metad _ pa-tara diriJorma, xelSi Cangi eWira da cdilobda, daekra.

keso da taso Cumad xiTxiTebdnen, SeecodaT, gamoarTves Cangi da daukres. yvelani sulga-nabulni usmendnen.

miTiTeba: maswavlebels SeuZlia, fonad Cangis Canaweri moasmeninos. sakravis gacnoba da Canawer-is mosmena Semdegi gakveTilis Temaa.

bebom taSi Semokra, gogonebi Seaqo, `koncerti~ droebiT Sewyvita da yvelani venaxi-saken waiyvana. bavSvebi venaxs Jivil-xiviliT Seesivnen, didi rTveli gaCaRda. male godrebi yurZniT aivso. Tedo papa da bebo godrebs ure-mze awyobdnen da maranSi mihqondaT. saRamosTvis mTeli venaxi DDDdaikrifa. axla yvelaze mTa-vari yurZnis dawurva iyo. patara mevenaxeebi fexebs ritmulad amoZravebdnen, diriJori ki sawnaxlis win idga da `diriJoribda~. aman go-go-biWebi gaaxalisa, ufro swrafad aamoZraves fexebi da... daTa-baTam `soflis Senebas ra unda, ra unda~ _ wamoiwyo. male sawnaxlidan yurZnis wveni qvevrSi arakrakda. bebo uxvi mosavliT xarobda. Tedo papa siyvaruliT uyurebda pa-tarebs, Tan arigebda:

_ ho, Svilebo, soflis _ qveynis _ Sene-bas didi sikeTe, mSobliuri miwis siyvaruli, erTmaneTis Tanadgoma da gatana unda, vazs ki

firosmani. `glexis qali lurjebSi~

Page 31: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

30

SviliviT movla-patronoba sWirdeba. saqarTvelo Rvinis samSobloa, Cvens miwaze aTasze meti jiSis vazi xarobs, mtevani iwureba da Rvino dgeba. swored qarTvelebma uwodes Rvino am saocar siTxes da es saxeli mTel msoflioSi gavrcelda. warRvnis Semdeg, kidobnidan gadmosulma noe babumac pirvelad xom vazi moaSena, yurZeni dawura da Rvino daayena.

`pirveli, rac gaakeTa,noem vazi moaSena,daayena Rvino RvTisa,eri Tvisi adRegrZela!~

miTiTeba: aqve maswavlebels SeuZlia, bavSvebs sTxovos kvlav gaixsenon bibliuri istoria da `minus~ fonogramis TanxlebiT imReron `noe babus kidobani~.

Cven, qarTvelebi, qarTlosianebi xom noes Svilis _ iafetis STamomavlebi varT. iqneb noem swored aq, am dalocvil miwaze gaaSena pirvelad vazi? _ butbutebda Tedo papa da patarebs imediT Sehyurebda.

dasrulda yurZnis wurva. bavSvebma badags gemo gausinjes, zed bebos gamomcxvari nazuqe-bic miayoles da, dapirebisamebr, lxinic gaCaRda. keso da taso Cangebze ukravdnen, bebo Congurze, Tedo papa salamurze, Tedom da mixom dolebs Semohkres xeli da maTi mxiaruleba sofelSi gvianobamde ismoda.

miTiTeba: bavSvebi moswavlis wignSi aferadeben soflis suraTs. maswavlebeli sTxovs, saxlSi xis an plastmasis feradi saTamaSo kubikebiT `aaSenon sofeli~.Cven, aq qarTl-kaxuri rTvelis tradiciaze giambeT. Tqven SegiZliaT, Tqveni kuTxisaTvis damaxa-siaTebeli wes-Cveulebebi aRweroT. magaliTad, isaubroT maRlari da dablari venaxis krefis wesze, sawn-axlis moWrisa da gamoTlis ritu-alze, axsenoT simRerebi _ `aguna~, `agideli~, `elesa~ da a.S.

musikaluri gantvirTva: simRera `soflis Senebas ra unda~. bavSvebi mRerian, xtunaven, cekvaven.

leqsikoni: sarcxisi, orCxuSi _ qvevris sarecxi.Rvia – surnelovani wiwvovani buCqi, gavrcelebulia qarTlis tyeebSi, gamoiyeneba qvevris sarecxad. sawnaxeli – xisgan damzadebuli, yurZnis sawuri didi `kidobani~, saidanac yurZnis naJuri qvevrSi Cae-dineba.badagi, tkbili _ yurZnis wveni.

firosmani. `glexi da SviliSvili~

Page 32: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

31

Cangi mizani: ritmul-intonaciur savarjiSoebSi axali musikaluri elementebis gamoyeneba; marto da sxvebT-

an erTad simReris, ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTareba; xalxuri

sakravis gacnoba; musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis plastikiT gadmocema.

resursi: audiokaseta; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 45 wuTi

mxiaruli notebi: intonaciuri savarjiSo `do-re-mi-fa-sol~ _ orive varianti.

ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris dakakunebiT, erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT da taSis ayolebiT.

simReris ganmeoreba: maswavlebeli moagonebs bavSvebs wina wels naswavl saaxalwlo sim-Reras – `welo, welo axalo~, sTxovs, `minus~ fonogramas simReriT ahyvnen da yuradRebas amaxvilebinebs, rom am simReraSi melodia ramdenimejer icvlis fers.

axali intonaciuri savarjiSo: maswavlebeli bavSvebs gaamRerebs pirvel klasSi naswavl `musikaluri kibis~ yvela savarjiSos: `da-Tvi-da-Tu-na...~, `a-e-i-o-u~, `i- - a- - a~; Semdeg sTxovs, savarjiSo `do-re-mi-fa-sol~ aiyvanon musikalur kibeze. aqac, kibis yovel axal safexurze asvla-Casvlisas melodia `fers icvlis~.

Cangi – qarTuli xalxuri simebiani sakravi. xis samkuTxedSi ramden-ime simia gadaWimuli da orive xeliT ukraven. gavrcelebulia umetesad svaneTSi. keso da tasoc xom swored aseT sakravze ukravdnen! ra rqmevia, bavSvebo, maTs sakravs?

_ Cangi! maswavlebeli asmeninebs Cangis

Canawers. bavSvebi, mibaZviT, Cangze orive xeliT `ukraven~. Cveni pa-tara diriJoric sTxovda kesos

da tasos _ Cangze dakvra eswavlebinaT, magram go-gonebi cxenebze Sesxdnen da svaneTisaken gaeSurnen. diriJors ki Sehpirdnen:

_ zafxulSi isev CvenTan amodi da maSin gaswav-liTo, _ da nel-nela Tvals miefarnen.

miTiTeba: maswavlebels SeuZlia, Tavisi Sexedulebis-amebr, Cangis legenda uambos _ amiT winaswar momzaddeba Semdegi gakveTilebis rubrika _ `miTebi da legendebi~:rogorc dRes, Zveladac iSviaT cxovelebze nadiroba

Page 33: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

32

TT

T TT

TT

T

ikrZaleboda, gansakuTrebiT _ vefxvsa da jixvze. maTi mokvliT nadirT RvTaeba ganrisxdeboda da monadires dasjida. amaze mravali xalxuri leqsi da legenda mogviTxrobs: `leqsi vefxisa da moymisa~, `jarji~, `TeTri Tambi~...svanuri legenda: Zveli svanebis rwmeniT, nadirsa da monadireebs qalRmerTi dali mfarvelobda: uyvarda mamaci monadireebi, magram Tavisi sayvareli cxovelis mokvlas aravis apatiebda. erTxel erTi monadire nadirobam gaitaca da dalis rCeuli TeTri jixvis mokvla ganizraxa. is-is iyo mSvild-isari mozida, rom dalis risxvam uwia, xeli gauSeSda da mklavze ZarRvebi aeyara. mas Semdeg monadire ZarRvebs simebad momarTavda, sofel-sofel dadioda da Tavis Tavgadasavals sevdian hangze amRerebda...

ase gaCenila Cangi. misi sevdiani, narnari xma am Tqmulebas gvaxsenebs.

musikaluri gantvirTva: romelime sacekvaos Canaweris mosmena. bavSvebi `cekvaven~.

leqsikoni: legenda _ (laTinurad) 1. xalxuri zepiri gadmocema, upiratesad religiuri xasiaTisa, Tqmuleba; 2. araCveulebrivi ambavi, Selamazebuli moTxroba visime cxovrebis an raime ambis Sesaxeb.

siaxle: axali intonaciuri savarjiSo; Cangi.

fifqis simReramizani: ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis, marto da sxvebTan erTad simReris unar-Cvevebis ganvi-

Tareba; musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis plastikiT (cekviT) gadmocema.

resursi: audiokaseta xangrZlivoba: 45 wuTi

`axalo, welo, welo axalo,Cven, patarebma, riT gagaxaroT?!irgvliv raoden sixaruls fantav

da TeTri funjiT samSoblos xatav~.

mxiaruli notebi: savarjiSo `do-re-mi-fa-sol~ _ gamRereba musikalur kibeze.ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris dakakunebiT,

erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT da taSis ayolebiT.

axali simReris Seswavla: `fifqis simRera~. saaxalwlod, bavSvebTan saTamaSod da axali wlis mosalocad cidan fifqebi cviva. isini

Tovlis babuas aswreben mosvlas. Tovs da mTa-bari TeTrad imoseba, TiTqos viRacam didi funji aiRo da mTeli garemo TeTrad moxatao. pawawina fifqic Camovida bavSvebTan da axali simRera umRera:

me var fifqi, fifqi,fifqi pawawina,moval, momaqvs TqvenTvisTeTri Tovli cidan.

misamReri: gamarjoba, bavSvebo, lamazebo, kargebo,

Page 34: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

33

T

T

T

T

T

T T

modiT, modiT CemTan, vicekvoT da vimReroT.

naZvis xeo, naZvis xe,anaTe da aSuqe,gaaxare bavSvebi,sixaruli aCuqe.

misamReri: gamarjoba, bavSvebo...

bavSvebi ramdenimejer ismenen simReris fonogramas da hyve-bian; moswavlis wignSi fifqebs aferadeben.

musikaluri gantvirTva: viqtor doliZe – cekva `qar-Tuli~ operidan `qeTo da kote~.

bavSvebi cekvaven da mxiaruloben.

siaxle: `fifqis simRera~.

TTT

Page 35: musika da bavSvebiold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2011/Music/...Cawerilia klasikuri da qarTuli xalxuri musika, meore-ze saTauriT _ `imRere TviTon~ _ mxolod sabavSvo da saestrado

34

kolxuri nanamizani: ritmul-intonaciur savarjiSoebSi axali elementebis gamoyeneba; marto da sxvebTan erTad

(fonogramis TanxlebiT) simReris, ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTa-reba; monaTxrobisa da mosmenili nawarmoebis yoveldRiurobasTan dakavSireba; musikis mosmeniT gamowveuli ganwyobis gadmocema (`Zilis~ gaTamaSeba _ avtorelaqsacia).

resursi: audiokaseta; moswavlis wigni; samuSao rveuli. xangrZlivoba: 45 wuTi

mxiaruli notebi: `do-re-mi-fa-sol~ _ intonaciuri savarjiSos gamRereba musikalur kibeze.

ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris dakakunebiT, erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT da taSis ayolebiT.

simReris ganmeoreba: `fifqis simRera~.