Ân tình v ½ n v Á - Ho Bieu ChanhTr ái mát, n m ßc trong, c §nh vui, thuy Ån nh ½ khi Ãn cho ng m ái nhàn du th k-th ßi trong lòng. Th Ç-Ph éng b ki vài cái, r ×i

Ng n c gió ùa - quy n 1 1 www.hobieuchanh.com

Quy n th 6(19)

Ân tình v n vL i n a chi u, n ng ui-ui ch không g t, mây m ng m ng óng t chùm. D i sông

n c l n ch y l - , trên v n gió qu t nhành qu n-qu i.T ngày V ng-th -Ph ng làm -l i t i nhà quan B -Chánh Ð nh-T ng thì chàng

u nhà bà hai Ti n, là m t bà già không ch ng không con, d a mé r ch V nh-T ng. Hômnay trong nhà r nh vi c, chàng v s m, nên th ng-th ng i theo mé r ch mà h ng mát. Chàngth -th n trên b d a, khi cúi nhìn giòng n c ch y trong veo, khi ng c coi b y sóc chuy nr n-r t. C nh h u tình h u thú, chàng ng vui v i c nh, b ng âu l i th y có m t chi cxu ng nh bu c d a mé r ch, chàng bèn h i mà m n, r i b c xu ng xu ng b i mà i ch i.

Tr i mát, n c trong, c nh vui, thuy n nh khi n cho ng i nhàn du th -th i trong lòng.Th -Ph ng b i vài cái, r i ng i gi m mà nh m c nh, ngó hai bên thì th y d a giành v i cauph i lá, nhà úp d i bóng im-lìm. Chàng i c h n m t khúc sông, b ng th y d a g c câyd a qu n gie1 trên m t n c, có m t nàng thi u n , tu i ch ng l i ôi m i, t ng m o oan-trang, m t mày sáng r , ng ng i c m c n cau mà câu cá. Phía sau l ng nàng y, cách chnàng ng i ch ng m i b c, l i th y có m t ông già không có râu, tóc c t mà ã b c tr ng,b t ch r t h m-h , ông ch p tay sau ít ngó nàng lom-lom, d ng nh ông ng gi -gìn,ho c s nàng té nhào xu ng sông, ho c s k gian áp b t trôm.

Th -Ph ng t y ng i con gái dung nhan tu n tú, thu nay ch a t ng g p gái nào pb ng, b i v y chàng ã b i xu ng qua kh i r i, mà còn quay u l i mà dòm. Ông già th y cch c a chàng nh v y, ch c là ông không v a lòng, nên ông l m t ngó l m-l m. Th -Ph ng hi u ý ông nên chàng chúm-chím c i r i b i xu ng i tu t không dám ngó l i n a.Chàng th trôi xu ng theo giòng n c mà nh m c nh thì c nh không vui nh h i nãy n a, tríchàng c t ng t ng hình d ng c a ng i con gái y hoài. Chàng bèn quày xuông b i tr v ,có ý mu n th y m t ng i xinh p m t l n n a cho rõ ràng, ch ng dè xu ng c a chàng ch at i, thì ng i con gái y ã ng d y vác c n cau i vô nhà, ông già c ng i theo, b i v ychàng i t i thì ch còn cái g c d a qu n tr -tr ch ch ng th y ai n a h t.

Th -Ph ng v nhà thì thi t không chú ý n vi c mình g p g h i chi u cho l m. Nh ngmà t i l i, bà hai Ti n ng r i, chàng d sách ra mà c, thì trí bàng-hoàng, lòng kho n-khoái,tuy lòng không mu n t ng mà trí c t ng ng i m -n ng i câu d a g c d a ó hoài.

Qua ngày sau, chàng trông cho mau t i chi u ng có m n xu ng mà i ngang qua n ik ng , ho c may có th y m t ng i ng c n a ch ng. Ch ng dè chi u b a sau tr i m a d m-d , làm cho chàng ph i ép mình mà nhà, ngh vì tr i nh v y không l ng i ta ng i câu

c mà mình i cho th t công.T y v sau, chi u b a nào tr i t t chàng c ng i, nh ng mà i thì ngó g c cây d a

qu n r i tr v , ch không th y m -n ng i câu n a.Có m t b a chàng b i xu ng i qua, chàng th y ông già ng ng d a c a mà ngó

xu ng r ch. Chàng mu n ghé l i h i th m ng làm quen, mà r i chàng ngh , n u ghé thì bi tnói chuy n gì, l i chàng nh b t ng ông già h m-h , b i v y chàng d -d r i i luôn khôngdám ghé.

M t êm n chàng ng i c sách, mà trong lòng b ng-khuâng h n các b a khác. Ð nn a canh hai, chàng x p sách l i r i b c i ra ngoài ng. Trên tr i m nh tr ng khuy t bmây án lu-lu; d i t tàu d a che nên ch m ch t . Th -Ph ng i th -th n trên b d a, nhà

theo ng u ng im lìm. Chàng i m t khúc xa-xa b ng th y có m t cái chòi lá, c t xiêu,vách rách, mà trong chòi thì chong èn leo lét và có hai ba ng i i qua i l i nói chuy n r mrì. Chàng dòm xu ng mé r ch l i th y có m t chi c ghe l n ng u ngay cái chòi y.

Chàng b c t i ch ng vài ch c b c, chàng l i th y có m t khúc cây khô ai d a g ccây d a lùn. Chàng bèn ng i ghé trên khúc cây y mà ngh ch n. Chàng ng suy ngh

1 Nghiêng ra, xoè ra xa


không bi t ai mà h i ng i m -n mình th y hôm n là con c a ai, có ch ng hay ch a, niêncanh c bao nhiêu tu i. Thình-lình m y ng i trong chòi lá i ra, hai ng i àn ông itr c, m t ng i àn bà i sau. Hai ng i àn ông m i ng i u có c m m t v t trong tay,song tr i t i nên không rõ c m cây hay là dao mác chi ó. Hai ng i àn ông nh y xu ngchi c ghe l n r i m t ng i gay chèo 2, còn m t ng i lo nh sào. Ng i àn bà ng trênb nói r ng: Th ng cha ó b d l m. Hai ng i làm l i nó hay không? Thôi kêu thêm vàing i n a r i kh c s i.

Ng i ng gay chèo ó áp r ng:- Nó gi i tao cho nó m t mác t u, ng cho nó gi i.- Trong nhà có m y ng i?- Có m t mình nó v i con Thu-Vân.- Có nhà nào g n ó hôn?- Có. Mà h i gì.- Nhà ch nào âu?- trong kia, mà phía sông b n. Ch cây d a qu n ó.Hai ng i àn ông xô ghe ra r i chèo i vô phía trong ng n. Ng i àn bà xây l ng tr

vô chòi.Tuy nh ng l i nói c a b n nây nói v i nhau không c rõ cho l m, nh ng mà chúng

nó bàn so n i l i ch cây d a qu n, ng làm d v i m t ng i ch ó v i con Thu-Vân,ch không có ng i nào khác trong nhà, b i v y Th -Ph ng nghe r i trong lòng phát nghi, se b n n y toan m u làm h i ông già v i nàng m -n mình ng ch ý ó. Chàng ng i im-lìm coi ch ng ng i àn bà ã vô chòi r i, chàng m i ng dây b n-b i v nhà. Chàngxu ng chi c xu ng chàng hay m n mà i ch i ó, r i b i ri t theo chi c ghe l n h i nãy,tay thi b i, mà trí thì suy ngh , không bi t nàng m -n mình g p hôm n có ph i tên là Thu-Vân hay không.

Chàng b i d c theo mé, d ng nh có ý i lén không mu n cho ai th y. Khi g n t i câyd a qu n, chàng ng i gi m r i chong m t mà dòm. Chàng th y qu có chi c ghe l n u t ió. Chàng tính rình coi cho bi t b n i chi c ghe l n mu n làm s gì, chàng lén ghé xu ng

vô m t cái àng xa, r i nh y lên b , tay c m cây gi m, s lén i qua nhà ông già th y hômn .

Chàng v a i t i thì nghe có ti ng ng i ng ngoài ng kêu c a. Chàng m i núpngoài hàng rào rình nghe coi ng t nh th nào. Chàng dòm xu ng mé r ch thì th y chi c ghel n u ó không có ai d i ghe. Chàng v ch rào ngó vô sân thì th y d ng có hai ng i

ng ng ó.Trong nhà t èn r i ông già m c a b c ra h i r ng: Ai ó? Làm gi ng gì mà kêu

c a ch ng n y? Hai ng i ngoài x c-x c i vô, ng i i tr c áp r ng: Tôi mà. Tôi ghéth m con Thu-Vân.

Th -Ph ng ngó th y hai ng i l n ông già mà vô nhà; ông già ng gi a c a, mu n c nmà c n không k p, nên ông c ng xây l ng mà b c vô nhà. Th -Ph ng mu n th y cho rõ b nây toan làm vi c gì, nên chàng quên s nguy-hi m, tay c m cây gi m, ch y a vô sân r i ngnép t i u xông bên t mà rình. May nh t m vách xông d ng không kín, nên chàng ngngoài mà ngó th y trong nhà rõ ràng. Chàng th y hai a m i vào nhà ó m t mày hung ác,mà chàng coi k l i thì a l n râu rìa, m t th n, ch ng m t tháng nay nó vô ra trong dinhquan B -Chánh hai ba l n, l i l n nào nó vô nó còn nói chuy n x m-xì v i quan l n, mà h nó

i r i thì coi b quan l n không c vui.Ông già nheo m t nhìn hai ng i l y r i h i r ng: Hai chú âu l i? Ð n nhà tôi có

vi c gì?Ng i râu rìa m t th n áp r ng:- Ông quên tôi hay sao? Tôi là cha nuôi c a con Thu-Vân ây.- , ! Té ra chú là Ð -C m há?- Ph i. Tôi là Ð -C m.

2 Quay qua m t vòng si t ch t


V ng-th -Ph ng ng ngoài nghe ng i y x ng tên là Ð -C m, chàng s c nh l ic a cha tr i r ng ng i y là ân-nh n c a cha, h g p thì ph i lo n n áp ngh a th chocha, b i v y chàng ng -ng n trong lòng, không bi t li u l nào.

Ng i n y thi t là Ð -C m. Còn ông già ch nhà ây c ng thi t qu là Lê-v n-Ðó.Trong 10 n m nay hai ng i n y i âu, làm vi c gì, mà ngày nay sao l i g p nhau?

S là n m canh-t (1840 - nh m Minh-M ng nh th p nh t niên) Lê-v n-Ðó i v i ôngsáu Th i lên V ng-Gù chu c con Thu-Vân r i, ông m i tìm ki m ch n ng náu, tr c can n t m thân ng lo nuôi d ng Thu-Vân cho t i khôn l n, sau n a có ng i hay ch d ycon Thu-Vân h c, ng cho nó bi t l nghi, thông kinh s , theo nh l i ông ã h a v i nàngÁnh-Nguy t n m x a. Ông lên vàm K -Hôn, tìm n chùa Bình-An-T , ông vào b ch d i v iông Hòa-Th ng r ng Thu-Vân là con nhà giàu sang, r i cha m khu t s m, nên không ai b ob c. Ông là tôi t trong nhà, khi cha c a Thu-Vân g n ch t, không bi t ai mà g i g m con,nên giao nó cho ông và c y ông nuôi d ng giùm. Ph n ông d t nát, li u th không kham, nênông vào chùa xin ng c y o chúng d y giùm con Thu-Vân h c. Ông l i l y ra 200 n nb c v i cái bình và b chén mà g i cho ông Hòa-Th ng nói d i r ng tài v t ây là c a cha mThu-Vân d l i nên ông xin g i, ch ng nào Thu-Vân khôn l n r i ông s l y l i mà giao chonó.

Ông Hòa-Th ng tin l i, nên thâu tài v t mà c t giùm, và cho Lê-v n-Ðó, sáu Th i v iThu-Vân trong chùa. Lê-v n-Ðó v i ông sáu Th i bèn thí phát làm công qu cho Ph t.M i ngày hai ng i lo làm v n, gánh n c. gi g o, quét chùa. Con Thu-Vân tuy còn nh ,mà m t mày coi sáng láng, n nói có khuôn phép, b i v y trong chùa t Hòa-Th ng cho t i

o chúng ai th y nó c ng u th ng.Trong chùa có m t ông Giáo-th khi tr c h c gi i, mà không có m ng i thi r t hoài,

nên gi n m i i tu. Hòa-Th ng c t ông h có r nh thì ph i d y con Thu-Vân h c. Thu-Vânnh v y nên m i có th y gi i mà h c s kinh.

Ð n n m t-t (1845) ông sáu Th i già quá, nên au s -sài r i có m y b a mà ông ttr n. Lê-v n-Ðó l y làm th ng ti c, mà r i ông l i s , vì ông c ng già r i n u ông ch t nhông sáu Th i n a, thì con Thu-Vân còn ai mà n ng d a.

Qua n m canh-tu t (1850 nh m T -Ð c tam niên) Thu-Vân c 20 tu i h c ã gi i màc ng trí khôn. B a n Lê-v n-Ðó nghe tin T -h i-Y n ng i B -Chánh t i Ð nh-T ng,ông m i tính em Thu-Vân lên ó mà , ng lo m u tính k làm cho cha con nhìn nhau,tr c là H i-Y n kh i trái luân th ng, sau n a ông hoàn toàn ph n s . Tuy ông sáu Th i ãcó thu t rõ s H i-Y n b c b o mê con Ánh-Nguy t cho ông nghe r i, song ông không mu nt vi c y l i cho Thu-Vân nghe làm chi. Ông tính th m trong trí r i ông bàn v i Hòa-Th ngmà xin d t Thu-Vân i.

Hòa-Th ng th y Thu-Vân ã khôn l n r i, ông không n c m trong chùa n a nênông cho i, và ông em 200 nén b c v i bình chén g i h i tr c mà giao l i cho Lê-v n-Ðó.

Lê-v n-Ðó d t Thu-Vân lên Ð nh-T ng, x ng tên mình là sáu Th i, mua m t cái nhàlá nh d a mé r ch V nh-T ng mà có ý ch d p s cho Thu-Vân giáp m t cha. Ông óch a c m y ngày thì k Th -Ph ng g p Thu-Vân ng i câu cá.

Còn Ð -C m t ngày nó cho Lê-v n-Ðó chu c con Thu-Vân r i thì v ch ng nó ti choài, ch ng ph i chúng nó th ng nh chi mà ti c, chúng nó ti c là ti c không òi ti n nhi uh n n a. Nén b c cho chu c con Thu-Vân n không bao lâu thì ã tiêu h t, r i nghèo c ng trl i nghèo nh c mà tánh gian ác c ng ch a ch u b tánh x a. V ch ng Ð -C m bán nhà c ar i i qua x khác làm n. Chúng nó i n âu c ng nghèo hoài, n n m canh-tu t l n t iÐ nh-T ng, nghe T -h i-Y n ng i B -Chánh t i ó, Ð -C m m i l n mò vào dinh mà kcông khó ngày x a, ng xin ti n xin b c.

H i-Y n th y m t Ð -C m thì không vui, nh ng vì n m x a quan l n ã có làm m tvi c không t t, mà vi c y Ð -C m rõ h t, b i v y quan l n không mu n l u vi c y ra nênquan l n ph i ép lòng mà nhìn Ð -C m và m i l n n th m quan l n cho m t quan ti n,c ng nh may ph t cái mi ng Ð -C m cho yên.


V ch ng Ð -C m không hi u tình ý c a H i-Y n, t ng H i-Y n th ng mình nêncho ti n, m i ki m m t cái chòi rách d a mé r ch V nh-T ng mà , c ý trông nh quan B -Chánh nuôi cho mãn i.

M t b a n , Ð -C m i ch i, ngó th y Lê-v n-Ðó ng tr c nhà v i con Thu-Vân.Tuy Lê-v n-Ðó ã già, và tuy Thu-Vân ã l n r i, nh ng mà Ð -C m th y g ng m t thì nhli n, Nó v thu t chuy n y l i cho v nghe. V ch ng m i bàn tính v i nhau, ph i l p th b tcon Thu-Vân l i r i em nó vào dinh B -Chánh, nh H i-Y n nhìn con thì cho chu c, cònnh H i-Y n không ch u nhìn thì h m d a, làm nh v y m i có b c nhi u. V ch ng tính h ts c mà không bi t làm sao b t con Thu-Vân l i c, cùng th r i m i toan d ng võ nên c yth ng Hanh, là a côn , g n ó, hi p s c n nhà Lê-v n-Ðó làm d mà b t Thu-Vân.Ð -C m t ng thi k lúc n a êm không ai hay, ch ng dè V ng-th -Ph ng tình c nghe

c, r i i theo coi cho rõ hành tàng c a k toan làm qu y.Tuy Th -Ph ng là con nhà nho v n, thu nay ch ng h t p võ ngh , nh ng mà chàng

th y b n b t l ng toan làm h i cái nhà chàng ng l p th c u thân, thì chàng không k s cy u th cô, quy t phò kh n c u nguy mà làm ngh a. Chàng c m cây gi m ng ngoài váchh m h m i h b n y làm vi c chi không ph i, thì chàng nh y vào mà ti p c u. Thình-lìnhchàng nghe m t a x ng là Ð -C m thì chàng bi n s c, ng ng -ng n, không bi t li u lnào. N u làm h i Ð -C m thì trái v i l i tr i c a cha. N u l m lì b i v , thì ch ng nh ng làmình giúp k b t l ng làm vi c qu y mà có l mình còn mang cái t i th y ng i ngay b h imà mình không c u, nh t là ng i ngay y là ng i trong thân c a nàng m -n mình ngtr m nh th m yêu...

Chàng ng b ng-khuâng b ng nghe ông già Lê-v n-Ðó h i r ng:- Chú n nhà tôi làm chi?- Ð n th m con Thu-Vân.- Chú mu n n th m, sao không n lúc ban ngày, i n a êm r i m i n?- i! Ð n ch ng nào l i không c. Con Thu-Vân nó ng âu? Ông kêu nó d y ng

tôi coi n m nay nó bao l n.- Nó ng , kêu nó làm chi. Chú th ng yêu gì nó mà th m!- a! Lão già n y nói k d hôn kìa! Ta nuôi nó m y n m sao l i không th ng?- Chú ng có nói nhi u chuy n. Chú mà th ng yêu ai? Chú th ng ng ti n ch .

May tôi em nó i, ch ph i tôi nó v i chú ít ngày n a ch c nó ch t.- Sao mà ch t?- Chú hành hà ày o thân nó quá ch sao.- H ! Khéo nói! Tôi h i thi t ông v y ch bây gi ông không ch u cho tôi th m con

tôi hay sao né?- Không. Tôi không mu n cho chú th m ó.- Sao v y?- Th m làm gì?Ð -C m gi n m t, day l i ngó th ng H nh, th y nó ng d a cây c t chong m t

l m-l m, d ng nh ch Ð -C m làm d ng nó có ra tay. Lê-v n-Ðó th y b t ch haing i nh v y thì ông nghi chúng nó mu n hành hung, song ông ng nghiêm-ch nh t nh táonh th ng, s c m t coi ch ng có v lo s chi h t.

Ð -C m vu t râu r i ngó ngay ông mà nói l n r ng:- Tôi nói cho ông bi t: h i tr c ông làm ngang ông b t con nh tôi. Tôi ch y theo tôi

òi, ông ch i tu t, ông không ch u tr . M y n m nay tôi tìm ông h t s c khôngg p. Bây gi tôi g p ông ây, v y ông ph i tr con nh tôi l i cho tôi, n u ông khôngtr ông coi tôi.

- Tôi làm sao mà nói tôi làm ngang. Tôi chu c nó m t nén b c, chú l y b c chú n,ch ph i tôi b t không hay sao.

- Mà bây gi tôi không ch u, tôi b t nó l i, ông ph i tr nó cho tôi.- Tr sao c! Chú có ph i là cha m , hay là chú bác gì nó hay sao mà chú òi.- V y ch ông l i bà con gì v i nó hay sao mà ông c b t nó.- Tôi không bà con v i nó mà tôi c nuôi nó, b i vì m nó giao nó cho tôi nuôi.


- Ông nói láo. Tôi có i tìm n C n-Ð c mà h i th m, thì h nói Ánh-Nguy t ch tã lâu r i. Sao ông dám n ông g t tôi mà b t con nh ? N u ông ch u giao con nhl i cho tôi thì êm, ch n u ông c ng lý, tôi th a v i quan B ngài óng gông ônga, tôi thân v i quan B l m, nói cho ông bi t.

- Chú thân v i ai thì m c chú, chú ki n n âu thì chú ki n. Chú t ng âu chú h md a nh v y r i tôi s chú hay sao?

- Th ng cha già n y nói h i c ng d ch ! Thi t không ch u giao con nh hay sao?- Không. Giao sao c.- Th ng cha già n y t i s r i!Lê-v n-Ðó nghe h m n a, thì chúm-chím c i, song m t ông ngó Ð -C m trân-trân,

d ng nh ông thách Ð -C m mu n làm vi c chi thì làm th cho ông coi. Ð -C m th y cch ông già nh v y càng thêm gi n, nên vói tay sau l ng rút ra m t cái mác, r i ch n v nnh y t i mà chém Lê-v n-Ðó. Ch ng dè ông già tu i ã cao, mà m t còn lanh, s c còn m nh,ông th y Ð -C m a cái mác lên mà chém ông, thì ông tràn qua m t bên, r i m t tay ôngch p cái mác, m t tay ông bóp h ng Ð -C m, hai ng i lây-quây v t v i nhau.

Ð -C m b bóp h ng th è-è, song rán k u: H nh, ti p tao.Tên H nh rút cái búa trong l ng ra r i a vô mu n búa Lê-v n-Ðó. Ông già thi t là l ,

ông th y tên H nh vô ti p, ông v t Ð -C m xây tròn, h tên H nh ng phía nào, ông c dayl ng Ð -C m qua phía ó hoài, b i v y H nh vá búa mà chém không c.

Thu-Vân nãy gi ng núp trong bu ng mà nghe hai ng i cãi l n, ch ng nàng nghel i-h i m i ló u ra mà dòm. Nàng th y Ðó v i C m ng v t nhau, mà H nh l i vô ti p thìnàng kinh kh ng nên la bài-h i r ng: B ng i ta, h gi t ông tôi ây nè, b ng i ta!

Th -Ph ng ng ngoài rình nghe cãi l n, l i v ch lá mà dòm. Ch ng chàng th y Ð -C m rút mác ra, toan làm d , thì chàng ch y vô, s tâm chàng tính can hai àng, ch khôngtính ánh p k hung ác. Chàng v a b c vô t i c a, b ng nghe ti ng Thu-Vân c u c u, l ith y tên H nh h m-h toan búa Lê-v n-Ðó thì cái tánh kh ng khái binh hi n l ng ghét hungb o c a chàng nó phát lên, chàng không còn nh s gì khác h n là tr hai th ng côn ngtoan gi t m t ng i ngay, b i v y hai tay chàng n m cây gi m mà b a ngang qua c n c tênH nh m t cái b p, nó ngã n m dài d i t, cái búa l n ra xa l c. Th -Ph ng p luôn trêncánh tay m t c a Ð -C m m t cây n a. Ð -C m g n g y cánh tay, nên buông cái mác choLê-v n-Ðó.

Lê-v n-Ðó l y c cái mác r i, mà ông không th a d p y mà chém Ð -C m l i, ôngch n m c mà xô nó ra m t cái m nh quá, làm cho Ð -C m té ng a p u vô c a lá ch mnghe m t cái m.

Th -Ph ng m t tay c m cây gi m, m t tay ch ng n nh ng ngó hai th ng b t l ng yl m-l m.

Còn Thu-Vân v i Lê-v n-Ðó không bi t Th -Ph ng là ai, âu mà vào c u mình maul nh v y, nên ch m ch nhìn chàng, quên coi ch ng Ð -C m v i tên H nh.

Ð -C m li u th không xong, nên b xô té r i thì l m-c m ng i d y và bò ra sân màch y. Tên H nh ôm c n c và cóm róm b c ra c a r i c ng ch y theo Ð -C m.

Th -Ph ng, Lê-v n-Ðó v i Thu-Vân ng coi b n Ð -C m i, không ai tính b t bu cchi h t, vì m i ng i u có m t ý riêng: Th -Ph ng vì ch hi u nên ph i làm l ; Lê-v n-Ðóthì vì s l u vi c c a mình, nên không gây t ng, còn Thu-Vân thì s Ð -C m b t mình l i,nên không dám h môi.

** *

B n Ð -C m i r i, Th -Ph ng day l i th y bàn tay trái c a Lê-v n-Ðó máu ch y ròngròng. Chàng t ng ông b Ð -C m chém trúng, nên l t t n m tay ông d t l i g n èn màcoi.

Lê-v n-Ðó nói r ng: Chút nh, không h i gì. Tôi giành cái m c v i nó nên t tay,ch không ph i nó chém trúng tôi âu.


Th -Ph ng coi k thì thi t qu trong lòng bàn tay ông t m t ng dài, tuy máu ranhi u, song d u t không sâu. Chàng bèn h i nàng Thu-Vân l y ru t trái cau t i mà nhaid p-d p ng cho chàng p trên d u t mà c m máu. Nàng nhai cau r i a cho chàng.Chàng l i xin m t mi ng gi , r i t cau vô mà n t tay ông l i.

Th -Ph ng c g n Thu-Vân m i th y rõ dung m o c a nàng: n c da tr ng , máitóc en thui, c p ch n mày nh r c mà cong vòng, c p con m t h u tình mà sáng r . R ngtr ng nõn l i thêm l i thêm môi son che y, má mi ng b u l i có núng hai ng ti n. G ngm t ã h u duyên mà bàn tay l i d u nhi u; t ng i ã y u i u, mà ti ng nói l i trong ng n.Thi t là s c n c h ng tr i, th y xa ph i ng tình, th y g n ph i mê m n.

Th -Ph ng n t tay cho Lê-v n-Ðó mà trong lòng ng n-ng ng -ng n quên h t th s , ct ng n duyên.

Lê-v n-Ðó cho chàng làm xong r i ông m i nói r ng: Thi t tôi mang n c u nhi uquá. N u không có c u c u tôi, ch c là tôi mang h i.

Th -Ph ng l i ván mà ng i, m t thì li c ngó Thu-Vân, song mi ng thì áp v i Lê-v n-Ðó r ng:

- Ông thi t là gi i. Tôi khen ông l m. Ông ã già c , mà s c l c còn m nh quá. Chúngnó t i hai a, l i c m mác c m búa, ông có m t mình, l i tay không, mà chúng nókhông làm n i. Gi i thi t ch .

- Bây gi tôi ã y u h n h i trai nhi u. H i nãy tôi l y-qu y v i th ng Ð -C m cóm t chút mà tôi ã m t u i. Ph i mà c u ti p c u tr m t chút, tôi s th ng kia nóchém tôi c. Thi t tôi mang n c u quá. Th a c u, không bi t c u là ai, v n ng i âu, tên h là chi, xin cho tôi bi t.

- Tôi h V ng tên Th -Ph ng, tôi g c ph Tân-An, cha m khu t s m, tôi i duh c m y tháng nay, tôi làm l i t i dinh quan B mà ch n n m tí ng i thi.

- Bây gi nhà c u âu?- Tôi phía ngoài kia mà mé sông b n.Lê-v n-Ðó ng i l ng thinh, mà coi s c m t ông thì bi t ông ng suy ngh . Thu-Vân

ng i trên cái chõng phía bên kia, l i ng i nh m cái bóng cây c t, nàng bèn c t ti ng h i Th -Ph ng r ng: Th a c u, h i nãy có l c u ng âu ngoài sân hay sao, mà tôi v a la lên thìc u ch y vô li n?

Nàng h i thi t tình, mà vì Th -Ph ng có ý riêng nên chàng h th n. Chàng b -ng nênnói ú- r ng:

- Tôi ng ngoài. Tôi i ch i Tôi nghe .- Thi t h i nãy tôi th y th ng cha kia rút cái búa ra, ch n v n mu n ph mà chém ông

tôi, thì tôi h t h n h t vía. Tôi la bài-h i, tôi s chúng nó gi t ông tôi, tôi la d t ti ng,thì c u nh y vô ánh th ng kia m t cây té nhào v ng cái búa, tôi m ng quá. N ukhông có c u c u, thì chúng gi t ông tôi r i ch c là chúng b t tôi. C u i ch i màc u làm c m t cái n l n quá.

- Không ph i tôi i ch i mà g p. Tôi hay chúng nó bàn so n i làm h i ng i ta. Tuylà tôi không rõ chúng nó mu n n nhà nào, song tôi c ng nom theo mà coi. Ch ngdè tôi th y chúng nó vô ây. Tôi m i l n vô theo r ng ng t i u xông ây màrình, ch ng tôi th y chúng nó làm d tôi m i nh y vô ch .

- May quá!- May thi t.Th -Ph ng nói may thi t mà chàng l i ngó Thu-Vân mà c i. Nàng c ng chúm-chím

c i. Chàng day qua h i Lê-v n-Ðó r ng:- Th a ông, không bi t cô ây là con hay là cháu c a ông v y?- Cháu.- H i nãy tôi ng ngoài hè, tôi nghe th ng Ð -C m có cãi l v i ông, nó có bà con

chi v i cô ây hay không?- Không.- Sao h i nãy nó x ng nó là cha nuôi?


- S là v y, tôi nói cho c u nghe. H i con n y c tám chín tu i, m nó m n vch ng th ng Ð -C m nuôi. M nó i xa r i m c au m lòng dòng v r c nó không

c. Ch ng m nó ch t, m nó m i c y tôi r c mà nuôi giùm. Tôi n r c thìth y v ch ng Ð -C m nó hành hà cái thân con nh h t s c, c m b a ói b a no, áoqu n lang-thang l i-th i, ng thì ng chu ng heo chu ng v t, mà nó còn ánh pch i b i t i ngày. Tôi xin r c con nh nó òi ti n nuôi t i m t tháng m t quan l icòn òi ti n áo ti n qu n, ti n th y ti n thu c. Tôi ph i tr cho nó t i m t nén b c,nó m i ch u cho tôi r c. V ch ng th ng ó thi t là ác nghi t. V y mà h i nãynó còn h m nó i cáo tôi. Nó nói nó thân v i quan B l m, nó làm cho tôi b ónggông. C u li u th coi nó có th làm h i tôi c hôn c u?

- Tôi th y nó l i m t tháng nay nó vô ra trong dinh quan B th ng. Ch c là nó quenv i quan B . Tuy v y mà ông ng s . Ð sáng mai tôi t tr c vi c n y cho quanB hay. Có tôi ây, nó không làm gì mà h i n ông c âu.

Thu-Vân nghe Th -Ph ng nói nh v y thì nàng b c l i r ng r ng n c m t và nóir ng : «Xin c u th ng giùm thân c a ông cháu tôi. C u làm ph c b o b c giùm, n c a c ud u ngàn n m ông cháu tôi c ng còn ghe t c. »

Th -Ph ng nghe ti ng d u dàng thì chàng mê-m n, mà nghe h i bi th m thì chàng nglòng, b i v y chàng ng i ng m ngh m t h i r i h i nàng r ng :

- N u v y thì cô không có bà con v i Ð -C m?- Th a, không.- Mà cô c ng không có bà con v i ông ây?- Th a Th a, có ch .- Bà con làm sao?- Th a, má tôi h i tr c kêu ông tôi ây b ng chú.- N u v y thì cô s vi c gì?- Th a c u, Ð -C m ã hung d , mà l i qu -quy t l m. Tôi s nó thân thích v i quan,

nó òn- , quan nghe nó, r i d y tôi ph i b ông tôi ây mà i theo nó. Tôi nói thi t,n u quan d y nh v y thì ch c tôi t v n tôi ch t, ch tôi không ành b ông tôi.

- Xin cô ng có bu n. Ð sáng mai tôi t tr c vi c n y cho quan B hay.- Xin c u làm ph c giùm.- Ð c. Không sao âu. Ð tôi t v i quan B r i chi u mai tôi qua tôi nói l i cho ôngv i cô hay.

- C u có lòng chi u c , thi t n y áng ngàn vàng.- Có chi âu mà g i r ng n.- C u ã c u ông cháu tôi kh i ch t, bây gi c u còn lo b o b c b a, d ng y là n

sau ngh a n ng, ch còn i sao n a.- Cô nói ngh a thì tôi ch u, ch ng có nói n.Chàng tr l i nh v y mà l i li c nàng và chúm-chím c i. Nàng h i ý nên cúi m t th i

lui, không cãi n a.Tr ng n ã tr canh n m. Th -Ph ng bèn t Lê-v n-Ðó v i Thu-Vân mà v . Lê-v n-

Ðó a chàng ra t i cái , ch bu c chi c xu ng h i nãy. Lúc chàng xô xu ng ra mà i ôngcòn d n vói r ng: Xin c u t giùm v i quan B , r i làm n cho tôi hay. Th -Ph ng ápr ng: Chi u mai tôi qua. Ông vô ngh i.

Th -Ph ng b i xu ng v ngang cái chòi c a Ð -C m thì th y chi c ghe l n không cód i b n, mà trên chòi c ng v ng teo.

Sáng b a sau chàng vô dinh mà làm vi c. May g p b a quan B vui, chàng bèn emchuy n Ð -C m hành hung h i hôm mà thu t l i cho quan B nghe. Nh n d p y chàng l i tcho quan B hay tr c r ng Ð -C m s vào c a công cáo gian ng i ta, nên chàng xin quanB ch tin l i c a k qu y.

Quan B nghe rõ r i ngài c i và nói r ng: Ta bi t v ch ng th ng ó l m. Chúng nógian trá qu -quy t không ai bì k p. H i ta lên Gia-Ð nh mà thi ta có u nhà nó m y tháng.Nó th a s quen bi t y nên bây gi n ây làm b ch t ói mà xin ti n hoài. Ta không n


u i nó, mà n u nó làm qu y thì ta ph i làm h i nó. Mi coi ch ng h nó có làm b y vi c gìn a, thì ph i b m cho ta hay.

Th -Ph ng vì chí tình mà cáo Ð -C m; chàng nghe quan B nói nh v y thì chàngm ng. Nh ng mà v n nhà chàng nh Ð -C m là ân-nh n c a cha chàng, chàng g p ng ichàng ã không tr n, mà còn l i lo ng n tr ng i c a ng i n a, th thì chàng b t hi uv i cha bi t ch ng nào. Ban u chàng t trách chàng làm trai mà chàng tr ng tình h n làhi u, b i v y chàng bu n b c vô cùng. Mà r i chàng ngh l i tuy Ð -C m là ân-nh n c a cha,tuy cha có di ngôn h ngày sau g p Ð -C m thì ph i tr n th cho cha, song nay mình g pÐ -C m ng làm vi c hung ác, có lý nào mình ph i vì n riêng y mà giúp cho nó làmqu y cho c. Cha mình là ng i ngh a s ch n chánh, ví d u ích thân cha mình g p Ð -C m làm qu y thì c ng không n giúp cho nó, hu ng chi là mình. Ð n h i hôm mình th chonó i, không n b t nó, y là tr n cho nó r i. Bây gi mình c n không mu n cho nó làmqu y n a, y là mình tr n thêm cho nó, ch ph i mình h i nó hay sao mà s trái ý cha.

Th -Ph ng suy xét cùng lý r i chàng m i h t bu n. Tuy v y mà trong lòng chàng v ncòn ái ng i. Chàng bèn tính chàng nói tr c cho Ð -C m bi t ng ng có làm qu y n a,ch n u nó làm qu y, quan B h i nó, mình ch ng kh i n-n n.

Ð n chi u, n c m r i, Th -Ph ng m n xu ng i qua nhà Lê-v n-Ðó. Chàng mu ng p m t Thu-Vân cho mau, nên b i ri t. Nh ng mà khi i ngang chòi Ð -C m chàng nh vi cc a chàng, nên ghé l i ng phân tr n ph i quây cho Ð -C m nghe.

Chàng b c vô chòi thì th y Ð -C m ng n m trên cái chõng, ng i v là Th -Phi thìng l ng-x ng trong b p lo n u c m.Ð -C m th y Th -Ph ng thì l m côm ng i d y, tay trái cánh tay m t, còn m t thì

ngó Th -Ph ng trân-trân.Th -Ph ng c i và h i r ng:- Tay chú còn au hay sao?- Ðau.- Chú bi t tôi hôn?- Không.- M i h i hôm ây, mà chú quên mau quá.Ð -C m l m t ngó Th -Ph ng mà l i có s c s . Th -Ph ng b c l i c m cánh tay m t

c a anh ta và v ch áo ra mà coi thì th y có m t l n b m en và s ng vù. Chàng m i nói r ng:Vì tôi th ng chú l m, nên h i hôm tôi không n p ch t chú, mà tôi c ng không n b t

chú mà n p cho quan. Tôi nói cho chú bi t, tôi ây là l i trong dinh quan B . Nhà chú nlàm d hôm qua ó là nhà bà con c a tôi. Tôi ã có th a v i quan b r i. Quan b d y tôi, hnghe chú làm qu y, b t lu n là làm vi c gì, thì ph i b t chú n p cho quan B làm án chú. Ngàikhông th ng gì chú âu, chú ng l p-l ng mà mang kh . Tôi th ng, nên làm ph c nóigiùm cho chú hi u. Chú hãy lo làm n, ng có tính vi c b y b , nh t là ng có ng n cáinhà h i hôm ó n a.

Ð -C m s , nên bi n s c. Th -Phi c ng ch ng-h ng, nên ng ngó Th -Ph ng trân-trân.Th -Ph ng nói r i quày qu xu ng xu ng b i mà i, ngh th m r ng mình làm nh v y thìhi u tình tr n v n c hai, b i vì mình c n không cho ân nhân c a cha mình làm vi c qu y,mà b quan b h i, mà l i mình còn b o b c ông cháu Thu-Vân kh i ai làm h i n a.

Xu ng còn xa, mà chàng ã th y d ng Thu-Vân ng d a g c cây d a qu n mà trông.Chàng kho n-khoái trong lòng, nên chàng b n-b b i ri t. Xu ng v a ghé vô b n, thì Thu-Vân chào chàng và nói r ng: C u qua thi t tôi m ng quá. T h i n a chi u cho t i bây giông tôi trông c u l m, nên c bi u tôi coi ch ng c u hoài.

Thu-Vân nói m ng mà m t nàng có s c lo ch không có s c vui. Th -Ph ng mu n gi ili n cái lòng lo c a nàng, nên chàng còn ng d i xu ng mà chàng và c i và nói r ng:Vi c tôi h a v i ông h i hôm ó, tôi ã làm xong r i h t. N u Ð -C m vào dinh quan B mà

ki n cáo v c a cô thì quan B s làm t i nó li n. Xin cô an tâm, ng có lo n a.Thu-Vân nghe m y l i thì trong lòng h n-h ngoài m t t i chong, nàng ngó Th -

Ph ng mà c i và áp r ng:


- C u có lòng t t lo b o h cho ông tôi v i tôi nh v y, thi t là n c u tr ng quá, tôibi t làm sao mà n áp cho c.

- Cô nói n mà làm chi! Tôi mu n làm ngh a v i v i ông, nên tôi ph i lo ch .Mi n là cô c vui v luôn luôn, tôi n th m ch i cô không ng n c m, y là cô tr

n cho tôi r i.- C u ã c u ông tôi kh i b ng i ta gi t, r i c u l i còn lo b o b c ông tôi v i tôin a, t t nhiên c u là ân-nh n c a nhà tôi, d u c u không mu n n nhà, tôi c ngph i m i th nh, hu ng chi là c u s n lòng n ch i mà tôi dám ng n c m.

- Cô nói nh v y thì tôi n hoài; không bi t ch ng b a nào tôi th a v i ông r i tôi luôn bên n y.

Th -Ph ng nói câu sau n y, mà và nói và c i ng t. Thu-Vân hi u ý chàng, nên nàngc ng c i, song nàng m c c nên nàng cúi m t, không nói n a. Chàng bu c chi c xu ng r i,nàng bèn ng tránh m t bên cho chàng b c lên b . Nàng li n m i chàng vô nhà, chàng itr c, nàng theo sau, tuy không nói chuy n n a, song coi m t hai ng i u có s c vui-v .

Lê-v n-Ðó ng n m trên cái chõng phía tr c, bàn tay trái còn n t gi . Ông th yTh -Ph ng b c vô ông l m-c m ng i d y mà chào. Chàng i th ng l i m gi mà coi bàntay c a ông, thì th y máu ã khô, mà chung quanh cái vít c ng không s ng. Chàng bèn h iông r ng:

- Ngày nay tay ông có nh c hôn?- Không.- N u v y thì ch c trong ít b a ây s lành. Ông c n m ngh , ng làm vi c chi ngt i tay ó.

Thu-Vân b c l i nói v i Lê-v n-Ðó r ng: Ông nè, c u m i nói vi c c a mình c u ãlo giùm xong r i h t. V y xin ông ng có bu n.

Lê-v n-Ðó nghe m y l i thì s c m ng l ra ngoài m t. Ông ngó s ng Th -Ph ng, tuyông không nói ti ng chi h t, song chàng th y rõ ông c m tình và hi u ý ông mu n h i coichàng lo cách nào.

Th -Ph ng m i ng i ghé n i u ván, r i thu t rõ các vi c chàng ã lo tính trong ngàynay l i cho ông nghe. Chàng nói r ng h i s m m i chàng có b m cho quan B hay s Ð -C m hành hung toan gi t ng i mà o t gái t t, may có chàng i ch i g p, nên nó làm vi cqu y không c. Chàng nh n d p y l i có b m luôn v i quan B s nó h m d a vào nmà ki n ng b t con cháu c a ng i. Quan B h m nó h nó làm vi c chi qu y thì ngài sh i nó li n. Ngài l i d n chàng ph i coi ch ng nó. Khi chàng i qua ây thì chàng ã có ghénhà mà nói cho nó bi t tr c ng nó b thói b t l ng; chàng có d n nó ng ng n nhàông n a, n u nó còn r t r t thì chàng s xin v i quan B b t nó mà h ng c li n.

Th -Ph ng ng i nói mà Thu-Vân ng ngó chàng không nháy m t. Chàng thu t h tchuy n r i chàng l i nói r ng: Quan B có nói h i nh ngài lên Gia-Ð nh mà thi, ngài có

u nhà Ð -C m nên ngài bi t v ch ng nó là quân ngang ng c x o quy t l m. Vì có ntr c nên bây gi nó n xin ti n hoài; tuy ngài không n u i nó, song ngài c ng không yêugì nó âu.

Lê-v n-Ðó g t u và chúm-chím c i. Thu-Vân l i ng g n ông và nói r ng: V y thìmình có lo gì n a, ph i hôn ông? Thi t là nh c u quá! Lê-v n-Ðó m i nói v i Th -Ph ngr ng: Tôi mang n c u r t n ng, r i tôi s tính mà n n cho c u. Thu nay c u khôngquen bi t tôi, mà c u không s hi m nguy, c u li u mình mà c u tôi kh i ch t, r i c u còn lol ng làm cho ông cháu tôi n yên n n a, cái n y không l tôi dám làm l . Tôi ph i lo náp cho x ng.

Th -Ph ng c i và h i r ng:- Ông tính n n cách nào? Ông dùng v t chi mà n n, âu ông nói cho tôi nghe

th coi?- Tuy tôi nghèo, song tôi ph i ráng mà ki m n m ba nén b c mà n n cho c u m iv a.

- Ông t ng âu tôi vì mu n cho ông n n n m ba nén, nên h i hôm tôi c u ông,r i ngày nay tôi lo giùm vi c c a ông ó há? N u ông t ng nh v y thì t i nghi p


cho tôi l m. Tôi tuy nh tu i và làm -l i thôi, song tôi làm vi c chi, ây là vì nh nngh a ch không ph i vì b c ti n âu. N u ông mu n cho tôi t i lui mà ch i, thìxin ông ng có nói vi c n n n a, ch ông c nói hoài, thì thi t tôi không dámt i.

- C u làm n cho tôi, thì tôi ph i lo tr n, ch c u bi u tôi ng nói t i n ngh a, thìtôi ch u sao ng.

- Tôi không mu n cho ông nói t i s ó.Lê-v n-Ðó mu n m mi ng mà cãi thì Thu-Vân l i can r ng: C u d y nh v y, thì ông

c nghe l i. Ông cãi l v i c u làm chi cho c u phi n.Lê-v n-Ðó nín khe. Th -Ph ng b c ra ngoài c a ng ngó xu ng r ch. M t tr i ã l n

r i l i thêm chuy n m a nên mây gi ng en k t. Chàng ng d a c a mà suy ngh , trong b ngb i-h i, d ng nh chàng m i làm m t vi c chi qu y ó v y.

Thu-Vân th y tr i ã t i, nên nàng lo th i l a t èn, r i nàng l y chi u mà tr i lênván. Lê-v n-Ðó m i Th -Ph ng vô n m nói chuy n ch i.

Tr i m a t i ào ào; cách ch ng bao lâu n c trên mái nhà xu ng nghe rôn r n.Th -Ph ng tr vô nói r ng: Tr i m a l n quá, làm sao mà v cho ng. Lê-v n-Ðó

áp r ng: M i c u n m trên ván ó mà ngh . C u nói chuy n ch i, h t m a r i s v .Th -Ph ng l i ván gi a mà n m, Lê-v n-Ðó n m trên cái chõng. Thu-Vân s gió t t t t

èn, nên i s p c a, r i tr vô ng i trên chõng, phía d i ch n c a Lê-v n-Ðó.Vã Lê-v n-Ðó là ng i ít hay nói chuy n, nên ông n m mà nghe tr i m a, ch không

nói chi h t, ch ng nào Th -Ph ng có h i thì ông m i tr l i, mà nhi u khi ông l i cho Thu-Vân tr l i th .

Th -Ph ng mu n bi t c n-nguyên c a ông v i c a Thu-Vân coi ng i x nào, thunay làm ngh gì, ng t vì chàng ái ng i nên không dám m mi ng.

Cách m t h i lâu, Lê-v n-Ðó l i h i chàng v y ch cha m âu, n m nay chàng cbao chiêu tu i, ã có v con hay ch a. Th -Ph ng u t v vi c nhà, b y nay không g p ng itri k mà t bày, ng cho th a b t n i phi n mu n c a mình. Hôm nay chàng ng b ng-khuâng vì ái tình, chàng ng t -t ng v duyên n , ã v y mà ng i yêu l i ng i tr c m tó n a. Thình-lình ông h i t i gia o c a chàng, ông làm cho chàng c m xúc không th d n

lòng c, b i v y chàng m i ng i d y r i th ng th ng k h t các vi c c a chàng cho ông v iThu-Vân nghe. Chàng k vi c cha m sanh thành, k khúc ông ngo i nuôi d ng, k côngm i n m èn sách, k n i cha vì th ng con mà ph i o n tình c t nh c, k n i ông vìth ng cháu phân r cha con, k luôn t i vi c th ng cha mà ph i ngh ch v i ông, chàng kh t, chàng gi u có m t u là gi u l i tr i c a cha v n c a Ð -C m.

Th -Ph ng thu t vi c nhà mà b chàng bu n th m l m. Thu-Vân ng i l ng thinh mànghe, nàng nghe t i lúc th m kh v n i cha v i ông ngo i thì nàng l i day m t vô vách r ilén l y v t áo mà lau n c m t.

Lê-v n-Ðó bi t rõ c n c i c a chàng thì ông càng thêm kính m n. Ông nh n d p y ôngthu t vi c c a ông và Thu-Vân cho chàng bi t, song ông không thu t vi c thi t, ông tnguyên m t truy n mà nói r ng ông t nh chí l n không có v con. M c a Thu-Vân là cháuc a ông, vì ch ng khu t s m mu n r nh ch n mà i mua bán, bèn m n v ch ng Ð -C mnuôi con giùm. Khi m c a Thu-Vân g n ch t, nàng có c y ông b o b c giùm, b i v y ôngm i chu c Thu-Vân r i vào chùa Bình-An-T mà tr n 10 n m cho Thu-Vân h c. N m nayThu-Vân l n r i không l nàng trong chùa n a c nên ông m i ra mua nhà ây, tínhlàm ru ng mà nuôi nàng.

Th -Ph ng nghe nh v y thì t ng thi t nh v y. Chàng nghe nói Thu-Vân có h c trong chùa 10 n m, chàng bèn rút m t hai câu sách mà h i th nàng, h i câu nào nàng c cngh a thông câu n y, chàng l y làm khen ng i vô cùng không dè nàng có s c l i thêm có tài,rõ ràng b c g m thêu hoa, t ng trong i ng i ng i nhi n nh v y không ph i là dki m.

Ð n g n n a êm tr i t nh m a, tr ng ló c, Th -Ph ng t gi mà v . Chàng bi t cc n nguyên, chàng th y rõ di n m o, chàng th c tài h c, chàng dòm c tánh tình c aThu-Vân r i thì chàng càng thêm say m, càng thêm c m . Chàng nh t nh s c y mai-


nh n nói v i Lê-v n-Ðó ng chàng c i Thu-Vân; mà r i chàng suy ngh l i chàng ã làmn cho ông, ông v i Thu-Vân có lòng mu n tr n cho chàng, n u chàng em chuy n hôn

nh n ra mà nói, thi chi cho kh i nàng nghi cho chàng làm n y là vì t ý ch không là vì háongh a, mà h nàng nghi nh v y thì té ra chàng là a ti u nh n.

Th -Ph ng tính t i bàn lui, không bi t li u l nào, m mi ng thì h ng i, l ng thinh thìxót d , v ng m t thì th ng nh , giáp m t thì ng m-ngùi. Chàng bu n b c không qua th mông cháu Thu-Vân n a, mà c ng vì không i th m, m i êm chàng c n m dàu-dàu mà tt ng hoài, h c không c mà ng c ng không c, b i v y trong vài ngày thì chàngnhu m b nh.

Còn-Thu-Vân t khi Th -Ph ng c u ông nàng, thì nàng ã em lòng ái k nh r i. Ð nch ng nàng th y chàng h t lòng lo b o b c cho nàng thì nàng càng thêm quy n luy n. Màlòng ái k nh quy n luy n y, là vì n mà thôi, ch không ph i vì ý nào khác. Ch ng nàngnghe Th -Ph ng thu t h t vi c nhà, nàng m i bi t rõ chàng là m t b c ch n chánh quân t ,lúc chàng ng i nói chuy n thì nàng c m xúc, khi chàng ra v r i thì nàng ng tình.

M y b a sau, h chi u n c m r i, thì nàng ra ng i d a mé sông, mi ng thì nói ng ich i, mà ý thì thi t ng i trông Th -Ph ng. Nàng ch cho n t i, không th y chàng qua, nàng

ng d y th dài r i th ng-th ng i vô nhà n m dàu-dàu.Tuy Lê-v n-Ðó không nói ra, song ông th y c ch c a nàng nh v y, thì ông ã hi u ý

c a nàng r i. Ông ngh ông d t Thu-Vân n ây, là có ý mu n làm cho nàng hi p v i cha,ch không làm cho nàng ki m ch ng. Nh ng mà s cha con hi p nhau không ph i là s d ,ngày tr c H i-Y n m i thi u mà ã không ch u nhìn v , ngày nay ã làm quan l n r i háanh ta ch u nhìn con hay sao. Tình c mà g p Th -Ph ng ây c ng là m t may m n l m. Th -Ph ng có tài h c hay, có tánh háo ngh a, có khi u quân t , có lòng th o thân. N u nh n d pn y mà g Thu-Vân cho chàng, thì ch ng nh ng là mình n n áp ngh a cho chàng c màthôi, mà con Thu-Vân có l c ng c ch x ng áng mà n ng nh v sau n a.

Ông ngh nh v y nên ông tính i Th -Ph ng có qua ch i n a thì ông s bày vi c hônnh n ra mà nói v i chàng. Ông trông luôn cho n g n 10 b a mà c ng không th y Th -Ph ng. Còn trong nhà thì Thu-Vân l ngng l , bi ng nói b t c i, n không ngon,n m không ng .

M t b a Lê-v n-Ðó th y Thu-Vân ng i bu n xo, ông m i h i r ng: Cháu suy ngh vi cgì mà coi b cháu bu n d v y? Thu-Vân ng i l ng thinh m t h i lâu r i m i áp r ng:Cháu không hi u t i làm sao mà c u Th -Ph ng phi n ông cháu mình nên c u không thèmt i nhà mình n a.

Lê-v n-Ðó c i và nói r ng:- Có vi c gì âu mà c u phi n. B a nay tay ông ã h t au r i. Ð chi u ông qua nhàc u mà th m coi.

- Ông bi t nhà c u hôn?- Hôm tr c c u có ch ch ng. C u nói c u u nhà bà hai Ti n. Ông qua ó ôngh i th m thì ra m i, ch có khó gì.

- Ð c a. Ông qua th m, r i m i c u qua ch i. Mình mang n c u nhi u, không nên c u phi n.

Tr i m i x bóng mà Thu-Vân ã lo n u c m d n cho ông n. Ông hi u ý nàng mu ncho ông i s m, b i v y n c m r i thi ông li n i l i àng xóm m n xu ng và m n m t

a nh b i a ông i.Lê-v n-Ðó h i th m nhà bà hai Ti n mà v . Ông v a b c t i c a thì th y Th -Ph ng

ng n m trên b ván gát tay qua trán mà day m t vô vách. Ông áng ti ng, chàng gi t mìnhday l i th y ông, chàng l t t ng i d y m i ông vô nhà. Chàng h i ông v y ch tay ã lànhhay ch a. Ông c i và nói r ng:

- Tay tôi c ng g n lành r i. H m nay tôi v i cháu tôi trông hoài mà không th y c uqua ch i. Tôi không bi t c u có vi c chi, nên tôi qua th m coi r i m i c u qua nhàch i.

- H m nay tôi mu n qua b n l m, ng t vì tôi b nh, nên i không ti n.- B nh sao ó?


- B nh chút nh. Nh c u nóng l nh v y mà.- B t nh n d hôn! Tôi có hay âu. H m nay c u không qua, con cháu tôi nó s c u

phi n, nên nó bu n quá. V y xin m i c u qua ch i m t lát, ng cho nó vui, k o nós c u gi n hoài.

- Tôi có phi n gi n vi c chi âu. Thôi ông v tr c r i m t lát n a tôi qua.- , tôi v tr c tôi nói cho nó hay, k o nó trông.Lê-v n-Ðó v t i nhà thì th y nhà c a t trong ra ngoài Thu-Vân ã quét t c s ch bót.

Ông nói m t lát Th -Ph ng s qua sau. Nàng nghe m y l i thì s c m ng l ra m t, l t- t d nv t n y, d p n , làm coi lít-xít l ng-x ng. Tuy nàng trong nhà, song m t lát nàng l i g nc a r i li c m t dòm ngoài r ch m t cái, có ý coi ch ng Th -Ph ng qua hay ch a.

M t tr i g n l n Th -Ph ng qua m i t i. Hôm tr c chàng v i nàng ch a quen cho l m,mà g p m t nhau thì h n-h chuy n vãn vui c i. B a nay quen bi t nhau nhi u, mà chàngv i nàng th y m t nhau l i có s c e l , không nói chuy n l ng-x ng nh hôm n n a.

Lê-v n-Ðó m i Th -Ph ng ng i, nói chuy n lôi thôi v i chàng m t lát r i ông bi u Thu-Vân i nhúm l a n u n c lá cho ông u ng ch i. Thu-Vân i xu ng d i b p r i, ông m ing i xích l i m t bên Th -Ph ng mà nói nh -nh r ng: Tôi nuôi con Thu-Vân thu nay tôith ng nó lung l m. Ch ng gi u c u làm chi, b y lâu nay tôi không g nó l y ch ng, tôi mu n

nó v i tôi hoài ng ông cháu h -h v i nhau. Bây gi tôi ngh l i tôi ã già y u r ikhông bi t ch t b a nào, n u tôi th ng nó mà không ch u g nó l y ch ng, tho ng nh tôich t thình-lình r i nó bi t ai mà n ng nh . T hôm tôi bi t c u n nay thì tôi m n tánh tình,tôi khen tài c c a c u l m. C u thi t là b c ch n chánh quân t , n u mà con Thu-Vân cóch ng nh c u thì cái ngày tôi nh m m t tôi vui lòng không bi t ch ng nào. Tuy con Thu-Vânlà a hèn h quê mùa, song tôi ch c nó c ng t cách mà n ng kh n s a tr p cho c u. V yxin c u làm n thì làm cho trót, c u tôi g nó cho c u, tr c là nó n n c u c u tôi hômn , sau n a ch ng tôi nh m m t nó có ch mà c y nh .

Th -Ph ng nghe ông nói m y l i thì m ng quýnh nên ngh n-ngào không bi t sao mà trl i. Chàng ngó vô c a bu ng th y d ng Thu-Vân v n v trong ó, chàng l i b i r i h n n a.

Chàng ng i ng n ng m t h i r i m i áp r ng:- Th a ông, ph n tôi là b n-s , ông th ng nên ông tính nh v y, thì tôi m ng l m, cól nào tôi dám ph rãy tình ông. Nh ng mà tôi còn ng i m t u là không bi t côThu-Vân có kh ng k t tóc tr m n m v i tôi hôn?

- Sao l i không kh ng, c u ng ng i s y.- N u c nh v y thì tôi xin v ng.- Tuy v y mà tôi còn t v i c u m t chuy n n y n a: theo nh l i c u nói hôm n thì

bà con bây gi c u còn có m t ông ngo i v i m t bà dì. Tôi mu n sao c u v th acho ông ngo i v i dì hay r i s c i.

- Ông ngo i tôi gi n tôi nên ã u i tôi r i, bây gi tôi v sao c.- Ph n làm cháu ch ng nên oán gi n ông bà. Gi n thì làm lung m t lát r i thôi, ch tayc t tay sao ành. Tôi khuyên c u hãy v th a cho ông ngo i hay tr c ng cho trònl ngh a. N u ông ngo i hay bà dì qua ng ch hôn mà c i thì càng t t l m.

Th -Ph ng châu mày ng i suy ngh m t h i r i nói r ng: Ông nói v y thì hay v y, vài b a tôi tính r i tôi th a cho ông hay.

Chàng v nhà n m suy i xét l i, thì l i bu c c a ông Lê-v n-Ðó không ph i là bu cqu y, ng i ta mu n cho mình th o thu n v i ông bà, ch có ph i ng i ta bu c mình ph ing ngh ch hay sao mà mình trách ng i ta. Khi mình giáp m t v i cha mình thì cha mìnhc ng khuyên mình ng có phi n ông ngo i. T i mình nóng gi n mình ch ng c , nên ôngcháu m i phân r nhau m y n m nay. Ðã bi t ngày tr c ông kh c b c v i cha mình l m, làmcho cha mình kh não tr n i, n ch ng nh m m t không th y m t con c. Mà ph nmình là con cháu, hai vai gánh n ng, n u mình th ng cha r i tr oán ông thì mình ch ngkh i có l i v i ông. V y thôi mình c ng nên th a d p n y v th m ông và t vi c hôn nh nluôn th .


Th -Ph ng quy t nh r i chàng m i xin phép quan B ngh m t tháng ng v quêth m ông ngo i. Chàng c phép r i, l t- t qua nhà Lê-v n-Ðó mà cho ông hay. Sáng b asau chàng m n ghe i v V ng-Gù.

** *


(20)

Ð -C m toan gi t Lê-v n-Ðó mà b t Thu-Vân l i, ch ng dè b Th -Ph ng ng n tr . Anhta ra vô trong dinh quan B m y l n, có g p m t Th -Ph ng, b i v y anh ta v a th y Th -Ph ng thì kinh tâm, mà còn b áng m t cây g n g y cánh tay n a, nên ph i rút mà ch y chokh i n n.

Anh ta tr v chòi thu t vi c y l i cho v nghe. Th -Phi nghi n-ng m m ng ch ng t ngb ng, nói r ng d u có Th -Ph ng ti p c u i n a, thì b t d có 2 ng i, mình c ng 2 ng i,mà mình c m mác c m búa, c gì mà ch y. Ð -C m l c u nói r ng: Ð n bà gi i tài ánhphách hoài! Th ng ó âu không bi t, thình-lình nó nh y vô th ng H nh m t cây té nhàod y không n i r i nó tao m t cây n a g n g y tay, tao buông cái mác cho th ng cha già ór i, còn gi ng gì n a mà c . Ðã v y mà tao bi t m t nó trong dinh, n u tao không ch y, nób t tao r i làm sao?

Th -Phi nguých m t cái r i i ng , không thèm coi ch ng b ánh n ng nh th nào.Ð -C m b t Thu-Vân không c thì gi n mà s Th -Ph ng cáo báo nên c ng lo. Chi u

b a sau th y Th -Ph ng t i nhà thì anh ta h t h n, t ng quan sai n b t. Ch ng dè Th -Ph ng h m he r i b ra i, anh ta tuy b t lo, song còn gi n lão già nuôi Thu-Vân ó l m.

Cách ít ngày cánh tay h t au. Th -Phi m i xúi ch ng vào dinh cáo v i quan B ngb t Thu-Vân l i. Ð -C m b Th -Ph ng h m thì s , nên d d không dám i. Th -Phi bi uhoài không c thì gi n, nên b a n ch ta ánh li u i nh u, tính vô dinh cáo gian mà òiThu-Vân l i, ví nh quan B không cho thì s nói thi t cho quan B bi t Thu-Vân là con, r ik n mà xin ti n.

B a Th -Phi vô dinh thì Th -Ph ng ã i V ng-Gù r i. Ch ta ng ngoài c a ch nx quan B m i ra khách. Ch ta cúi u b c vô l y quan B 3 l y. Quan B tr n m t h ir ng:

- Mi h u vi c chi?- B m quan l n tôi là v Ð -C m.- Té ra mi là v Ð -C m há! Ta th y v ch ng mi nghèo nàn ta th ng nên ta có cho

ti n hoài, sao ch ng mi không lo làm n, l i t ng i ánh c p con cháu ng i ta.Ta nói cho v ch ng mi bi t, n u v ch ng mi còn làm vi c chi qu y mà ta hay ngthì ta b t mà ày a, ng có l p l ng.

- B m quan l n, ch ng tôi có c p con cháu c a ai au. S là tôi có nuôi m t acháu gái. Cách m i n m tr c có m t th ng cha âu không bi t, nó d n b t tr mcháu tôi. M y n m nay v ch ng tôi tìm ki m kh p x bây gi m i g p nó ây.Ch ng tôi òi cháu tôi l i, nó ã không ch u tr mà còn ánh ch ng tôi n a.

- Thôi, d p mi i. V ch ng mi là quân ngang ng c, mi t ng ta không bi t hay sao,nên ki m l i mà d i ta. Mi v lo làm n, n u v ch ng mi r t-r t thì ta b tù r tx ng, nói cho mà bi t. Ði v i cho mau.

- B m quan l n - Thôi ng có th a b m gì n a h t!Th -Phi b n n t thì s , nên l t t lùi ra ngoài. Ch ta ng nép bên c a mà suy ngh

m t h i r i rón rén b c vô l y quan B n a. Quan B n t r ng:- Sao ch a ch u v , còn vô chi n a ó?- B m quan l n, xin quan l n làm ph c cho phép tôi t m t l i.- Mi còn mu n b m vi c gì?- B m quan l n, vi c tôi b m ây có ích cho quan l n l m, song vi c y là vi c kín

nên tôi b m cho quan l n nghe mà thôi, ch tôi không mu n có ng i khác nghe.H i-Y n nghe nói nh v y thì châu mày, ng i suy ngh m t h i, r i d y lính h u i h t

vô phía trong. Thi-Phi ng i d i t l ng thinh, ch a ch u b m. Quan B h i r ng:- Mi mu n b m vi c gì? Sao ch a b m i?- B m quan l n, n m tr c quan l n thi u r i v th m nhà, quan l n b con Ánh-

Nguy t l i, nó ã có ch a - Ta không mu n mi nh c vi c x a. Ta không bi t Ánh-Nguy t nào h t.


- B m quan l n, sau nó c m t a con gái t tên là Thu-Vân - Tr i k nó ch ! Mi b m v i ta làm chi?- B m quan l n, con Thu-Vân nó gi ng quan l n l m - É. Ð ng có t u, nó gi ng ai thì m c nó.- B m quan l n, tôi th y v y nên tôi b m cho quan l n hay.- Hay làm chi?- B m quan l n, hay ng nh quan l n có th ng thì em v mà nuôi.- Ta có ba b n a con còn nuôi con nuôi mà làm gì?- B m quan l n .- Nín, ta nói cho mi bi t. N u t nay v sau mà mi còn bày chuy n nói b y nh v yn a thì ta b tù li n. V ch ng mi là quân kh n n n, hay bày u t chuy n l m. Tak cho v ch ng mi n i trong 3 b a ph i i cho kh i t nh n y. N u quá 3 b a mà tacòn th y ây n a thì ta b t ta ày a, nói cho mà bi t.

- B m quan l n, t i nghi p v ch ng tôi l m!- T i nghi p gì?- B m quan l n, d u v ch ng tôi kh d i, song h i tr c c ng có làm n cho quanl n u và quan l n mu n s khó h t s c, mà v ch ng tôi c ng ph i làm cho v alòng quan l n.

- Chà! Bây gi mi k n a há! Thi t v ch ng mi có làm n cho ta, mà chúng bâyg n l t da ta, ch ph i t -t gì hay sao mà bây gi k n.

Quan B nói t i o r i ng d y i m t l y ra 2 nén b c mà trên bàn. Th -Phi li cth y trong b ng m ng th m. Quan B ng i l i r i h i r ng:

- H i nãy mi nói con nh tên gì?- B m quan l n, tên nó là Thu-Vân, t tên c ng t t quá ch .- Bây gi nó âu? v i ai?- B m quan l n nó v i th ng cha già b t tr m nó. Th ng cha già tôi b m v i quanl n h i nãy ó.

- Th ng cha già ó có bà co gì v i nó hay không?- B m, không bi t. Ch c là không có bà con gì âu. Xin quan l n làm ph c d y nó

giao con nh l i cho tôi. Nh quan l n mu n nuôi thì nuôi, b ng không thì cho vch ng tôi nuôi c ng c.

- Ð ta nuôi. Ta h i th ng cha ó tên gì? Nó âu?- B m quan l n, nhà nó trong r ch V nh-T ng, mé bên kia, tr c nhà có m t câyd a qu n. Trong xóm ó h kêu tên nó là sáu Th i.

- Ta nói cho mi bi t. V ch ng mi là quân n c p. Chúng bây mu n o t con cháung i ta, o t không c r i t i ây mu n c y th c a ta mà húng hi p ng i tan a. Ta ngh h i tr c bây có n cho ta u m y tháng, nên ta không n h i bây.V y ta cho mi hai nén b c ây, mi em v a cho Ð -C m r i v ch ng ph i d tnhau i x khác mà làm n. N u quá k 3 b a mà v ch ng mi còn trong t nh tan a, thì ta làm án ày v ch ng mi chung thân. Ðây nè, l y b c mà i li n i chomau.

Th -Phi ng d y vói l y hai nén b c r i xá quan B mà ra. Quan B kêu m t tên línhmà d n r ng: Mi ph i i theo con m ó mà coi nhà nó âu, r i mi coi ch ng n u trong bangày mà v ch ng nó còn ó, không ch u b nhà mà i thì mi b t óng gông h t v ch ngnó mà b vô ng c cho ta.

Tên lính i r i, quan B n m ngay trên ván, gát tay qua trán, c p m t lim dim, khôngbi t ngài mu n ng , hay là ngài tính vi c gì.

V Ð -C m n quan mà bàn lu n vi c Thu-Vân nh v y, song ông Lê-v n-Ðó khônghay chi h t, ông t ng Th -Ph ng ã lo l ng xong r i. Sáng b a sau, ông v i Thu-Vân nc m v a r i, thì có m t tên lính n nhà h i r ng:

- Ph i nhà n y là nhà c a sáu Th i hôn?- Ph i. C u h i chi v y c u?- Ph i sáu Th i là ông hôn?


- Ph i.- Quan l n sai tôi òi ông v i cô gái nào tên là Thu-Vân ó n h u quan l n l p t c.- Th a c u, không bi t qua l n nào òi?- Quan B . S a so n ng có i cho mau.Lê-v n-Ðó nghe nói quan B òi thì ch ng-h ng, ông ngh Ð -C m nh n d p Th -

Ph ng i r i nó n cáo mình nên quan B m i òi mình ây. Ông h i Thu-Vân thay áo iqu n ng có i cho k p k . Thu-Vân không bi t vi c lành d th nào, nên trong lòng h i-h p,

i d c ng c than r ng: R i c u Th -Ph ng i kh i, không bi t quan òi mà có h i gìhôn? Lê-v n-Ðó th y nàng s ông m i nói r ng: Cháu ng có lo. Ch c là Ð -C m nó cáoông ây, ch không ph i vi c chi khác. Ông c ng trông giáp m t v i quan B ng ông b mh t cho quan B nghe. Mình là ng i ngay, có t i tình gì mà s ?

Ông cháu i g n t i dinh quan B , s y g p m t ng i cao l n, râu en, m t l , ng ngómình trân-trân. Ông v a ngó thoáng qua thì bi t ng i y là Ph m-K , ngày tr c làm su t

i n C n-Ð c, hi p v i H i-Y n mà b t ông m t cách r t th m thi t. Ông s ng i ybi t ông, nên ông day m t ch khác, làm l mà i.

T i dinh r i, Lê-v n-Ðó v i Thu-Vân ng x r ngoài sân, Thu-Vân thì m t mày táixanh, còn Lê-v n-Ðó thì b t ch h m-h l m. Tên lính vô b m v i quan B m t chút r i m ikêu bi u vào. Ông cháu b c vào l y quan B 2 l y r i khoanh tay ng ngay tr c m t ngài,ông thì nh ng m t ngó ngay, cháu l i s nên cúi m t.

Quan B ch m ch ngó Thu-Vân r i ngài châu mày x m t, b s c không vui. Ngài ngóm t h i lâu r i ngài h i Lê-v n-Ðó r ng:

- Th ng cha già n y tên gì?- B m quan l n, tên sáu Th i.- G c âu?- C n-Ð c.Ngài nghe nói hai ti ng C n-Ð c thì ngài x m t gãi u r i m i h i n a r ng:- Mi bà con làm sao v i con nh n y?- Tôi là chú c a con Ánh-Nguy t.- Con nh n y tên gì?- T -thu-Vân.- Con nhà nghèo mà t tên t t d hôn!- B m quan l n, tuy nó nghèo mà m nó h i tr c h c gi i; cha nó h c c ng gi i, thi

u làm quan l n, nên ph i t tên nó nh v y, ch t lôi-thôi sao c.- Th ng cha già n y lão kh u d bây! Ta bi u lính nó v r t r ng; ta h i âu thì b m

ó, ng có nói nhi u chuy n.- B m, quan l n có h i tôi m i dám nói ch .- Mi nuôi con nh n y t h i nào cho t i bây gi ?- B m quan l n, h n 10 n m nay.- Sao mi dám b t tr m con ng i ta h ?- B m quan l n, tôi có b t tr m con ai au!- É! Ð ng có l o mép. V ch ng tên Ð -C m vào n mà cáo r ng cách 10 n m tr c

mi b t tr m con nh n y, là con c a chúng nó. M y n m nay mi tr n m t, bây gichúng nó m i g p c mi ây. Cái t i mi c p con ng i ta ã rõ ràng, mi khôngcòn ch i gì n a c.

Thu-Vân nghe m y l i thì kinh hãi, li c ngó Lê-v n-Ðó mà n c m t tuôn d m d . Lê-v n-Ðó t nh táo nh th ng, không có s c s chút nào. Ông m m mi ng c i và nói khoanthai r ng: B m quan l n, Ð -C m cáo gian. Xin quan l n cho phép tôi b m rõ m i vi c choquan l n nghe. Con nh n y là con c a Ánh-Nguy t là cháu tôi. H i tr c Ánh-Nguy t lênGia-Ð nh ng3 m t ng i ch ng. Ng i y n v i nó v a có thai thì ng i y thi u r iv quê quán trên An-Giang. Nó l i b -v , ít ngày con Thu-Vân n y. Nó b gi c Khôi nênxiêu l c m y n m, sau ó nó g p v ch ng Ð -C m V ng-Gù, nó g i con nh cho Ð -C m

3 l y


ng v C n-Ð c mà th m tôi. R i nó v t i thì k nó mang b nh, ph i vào d ng ng c aông Thiên-H Chánh-Tâm mà . Nó bi t nó ph i ch t, nên nó phú thác con Thu-Vân n y chotôi, b i v y tôi lên V ng-Gù chu c con nh h t m t nén b c r i em v mà nuôi t y nnay.

Thu nay Lê-v n-Ðó ch ng h ch u nói g c tích c a cha m Thu-Vân cho nó nghe; hômnay n tr c m t quan ông m i ch u khai, Thu-Vân l y làm l nên ng lóng tai mà nghe.

Quan B ng i ch ng tay lên trán mà nghe, m t lát ngài li c ngó Thu-Vân m t cái chngài không nói chi h t. Lê-v n-Ðó th y v y m i nói ti p r ng: Ch ng c a con Ánh-Nguy tb c b o l m. H i nó t t h i có ch ng nó ng m t bên ó, mà làm l ng không ch u nhìn nó.B m quan l n, quan l n bi t ch ng nó là ai mà! Quan l n c ng bi t con Thu-Vân ây là conc a ai ch . Quan l n nhìn m t nó cho k mà coi nó gi ng ai ó. Nó có ph i là con c a Ð -C m âu.

Quan B nghe nói t i ó thì ngài tr n con m t, d ng ch n mày, tay võ gh mà n t l nr ng: Th ng cha già n y nhi u chuy n thi t mà! Ta không c n bi t nó là con c a ai. Ð -C mnh n là con c a nó, mà mi thì khai không ph i là con c a mi, v y thì ta x mi ph i giao connh n y l i cho Ð -C m, mi không c nuôi n a. N u mi b t tuân thì ta b tù.

Lê-v n-Ðó nói c ng c i r ng: B m quan l n, thà là tôi bóp h ng con Thu-Vân nó ch ttr c m t quan l n cho quan l n th y, r i quan l n x t tôi i, ch bi u tôi giao nó cho vch ng Ð -C m, thi t tôi không th giao c.

Thu-Vân cúi l y quan B và l i và b m r ng: B m quan l n, h i con còn nh má cong i con v i v ch ng Ð -C m m y n m, v ch ng chú ánh ch i hành h thân con áo .Con nh ông con ây chu c con em v mà nuôi, t y n nay con m i c no m. Xinquan l n th ng giùm thân con, ng có ép con ph i theo Ð -C m n a. N u quan l n x nhv y, thì con t v n mà ch t li n bây gi cho mát t m thân, ch con không ch u theo chú Ð -C m n a âu.

Quan B nghe nh ng l i qu quy t c a ông cháu Thu-Vân nh v y thì ngài d -d , nênng i l ng thinh mà suy ngh . Ch ng hi u ngài tính k gì, mà ngài tr m ngâm m t h i r i kêulính d y d t ông cháu Thu-Vân em giam trong ng c.

Lê-v n-Ðó i theo lính mà c p m t ông au. Vô trong khám r i ông ng i khoanh taych b .

Thu-Vân ng i m t bên ông mà khóc. Ông tr n m t nói r ng: Khóc gi ng gì? Ð coi nólàm sao mà Thi t quân ó m t mày coi gi ng ng i mà lòng d l i gi ng thú. Ch ng i tasao l i không bi t th ng con.

Thu-Vân không hi u ông nói ai, nên ng c m t ngó ông, n c m t còn chàm-ngoàm.Nàng h i ông r ng:

- H i nãy ông nói quan B bi t cha tôi là ai, bi t tôi là con c a ai, t i sao mà ông nóinh v y?

- Quan B T -h i-Y n ó là cha c a con ch ai.- Úy! Ông nói chuy n gì nghe k d v y?- Thi t ch . Nó bi t cháu là con c a nó l m, mà nó làm lãng nó không ch u nhìn.

Thu nay ông nghe ông sáu Th i nói chuy n nó b c b o mà ông không tin cho l m,b a nay ông m i th y t ng t n. Ngày tr c nó g p v nó ch t, nó không ng lòngchút nào, ngày nay nó g p m t con nó, nó l i làm lãng, nh v y tr i nào mà chonó h ng phú quí lâu dài.

- T i sao mà ông nói quan B là cha c a cháu, âu ông nói thi t cho cháu nghe m tchút mà.

Thu nay Thu-Vân th ng h i th m g c tích c a cha m nàng hoài. Lê-v n-Ðó nhÁnh-Nguy t nói chút ít, sau nh ông sáu Th i thu t rõ thêm, nên ông bi t h t, nh ng vìông trông mong m t ngày kia cha con Thu-Vân sum hi p v i nhau, nên ông c gi u hoài, ôngkhông ch u nói. Hôm nay ông th y rõ ràng H i-Y n là ng i vô l ng-tâm, ông không mu ncho Thu-Vân nhìn ng i cha nh v y mà làm chi, nên ông nh n d p n y ông m i thu t h t

u uôi m i n i cho Thu-Vân hi u. Ông nói t i sao mà Ánh-Nguy t lên Gia-Ð nh, t i sao màg p H i-Y n, t i sao H i-Y n n v i Ánh-Nguy t có thai r i l i b i, t i sao mà Ánh-


Nguy t g i Thu-Vân cho Ð -C m, t i sao mà Ánh-Nguy t mang b nh n b mình. Ông l ithu t rõ cái c nh Ánh-Nguy t th y m t H i-Y n nàng t c gi n nên t t h i, mà H i-Y n làm lkhông th ng xót chút nào h t.

Thu-Vân nghe rõ u uôi, nàng c m th ng thân m m c l a n n i nhu c nh danhti t, dày-d n t m thân, b i v y nàng ng i khóc d m. Nàng khóc m r i nàng l i khóc cha.Nàng vùng ng d y mà th r ng: Tôi th trên i tôi không thèm nhìn ng i vô tình b cngh a y là cha tôi. L i th ây, tôi xin Tr i Ph t ghi chép giùm cho tôi.

Ð n chi u lính em c m vô khám mà phát cho t i nh n n. Thu-Vân không ch u nc m, mà êm y nàng c ng không ng , c n m gát tay qua trán n c m t ch y d m d hoài.

Sáng b a sau, lính m c a khám mà kêu sáu Th i v i Thu-Vân, bi u i theo lên h uquan l n.

Quan B v a th y Lê-v n-Ðó v i Thu-Vân b c vào thì h i l n r ng: Con nh n y b anay mi ch u theo Ð -C m hay ch a? N u mi trái l nh ta thì ta lên án ày luôn mi v i lão giàn y.

Thu-Vân b a nay không còn s -s t nh b a tr c n a, nàng ngó ngay quan B mà ápr ng:

- Quan l n mu n nh t i th nào con c ng v ng h t, duy có theo Ð -C m thì conkhông v ng.

- Mi quy t trái h n l nh c a ta há?- B m, con âu dám.- Lão già kia, ta nói cho mi bi t: ta th y mi già c nên ta làm ph c dung th cho mi,

ta không bu c mi v t i c p gi t con cháu ng i ta. Tuy v y ta c m ng c khôngcho mi trong t nh Ð nh-T ng n y n a. Ta k cho mi trong 2 ngày mi ph i i chokh i a ph n c a ta. N u mi còn trì hu n, ta b t c thì ta ph i ày li n, ch takhông dung n a. Ði i, d t con nh n y i ph t i cho mau.

Lê-v n-Ðó v i Thu-Vân lui ra r i ông cháu d t nhau v nhà. Tuy hai ng i u oánquan B nên mu n i ph t cho r i, song v n nhà thu-Vân h i ông r ng: Bây gi mình iâu ông? Mình i r i c u Th -Ph ng qua ây c u bi t mình âu mà ki m? Lê-v n-Ðó châu

mày áp r ng: Vi c Th -Ph ng sau r i s tính, bây gi mình ph i lo tránh mi ng c ptr c ã ch .

Thu-Vân suy ngh r i nói r ng:- V y thôi thì mình qua V ng-Gù ch ng là ti n h n.- C ng c.Lê-v n-Ðó m n m t chi c ghe, ch h t tài v t em xu ng ghe, r i ông cháu b nhà mà

i trong lúc ban êm, xóm ri ng không ai hay h t.

** *

T ngày ông Ðàm-t -Ch n gi n u i V ng-th -Ph ng i r i, thì ông th ng nh nênbu n b c, không i ch i mà c ng không nói chuy n v i ai h t. Ban ngày ông ra sau v ntr ng cây b i li p, làm l ng-x ng nên gi i khuây c. Th m thay trong lúc ban êm, ôngn m tiu-hiu m t mình, nghe ti ng gió lao rao, th y ng n èn leo lét, ông ng lòng nh cháu,nhi u khi ông day m t vô vách mà khóc th m. N u con gái c a ông là nàng Kim-Huê, hay làtôi t trong nhà a nào làm gan lén i ki m Th -Ph ng mà r c v , thì ch c ông m ng, ôngkhông r y-rà n a. Ng t vì ông c m ng t trong nhà không cho ai nói t i tên Th -Ph ng, mà bông l i oán h n, i ra nh n m t, i vào châu mày ai nói t i ông thì ông r y, b i v y ai n y ulàm l , không dám bày bi n chi h t.

Ngày qua tháng l i th m thoát, Th -Ph ng ra i, nh thì không bao lâu, mà k ã c 3n m r i. M t b a n , lúc m t tr i m c c vài sào, ông Ðàm-t -Ch n ng lui cui ch tm y tàu chu i g y sau v n, thình-lình th ng Son, là a v i ông, nó ch y ra kêu ông b -hbài hãi mà nói r ng: Ông i, c u Th -Ph ng v ông à.

Ông ch ng-h ng day l i, nhíu ch n-mày mà h i g n r ng:- M y nói gi ng gì mà Th -Ph ng?


- Th a, c u Th -Ph ng v .- V âu?- V ây ch v âu. C u trong nhà, ng nói chuy n v i cô hai tr ng.Ông Ðàm-t -Ch n nghe rõ r i, ông qu ng cái mác d a g c cau, r i men-men i vô nhà,

tay thì vu t râu, mi ng thì c i ng n-ngo n. Th -Ph ng th y ông b c vô, l t t ng d ych p tay xá ông. Ông c i và nói r ng: Tao bi t l m, s m mu n gì r i nó c ng v ch nó iâu. Tao nuôi nó nên vai nên vóc, có l nào nó b c mà i luôn. M y n m nay cháu i âu?

Th -Ph ng cúi u áp nh nh r ng: Th a, cháu du h c. Ông l n tu i r i, ông sanhlãng tai, ông nghe không rõ nên h i n a r ng:

- Cháu i âu?- Th a, cháu du h c, i x n y qua x kia, cháu i cùng h t.- H h ! Cháu i hoang- àng nh v y c m g o âu mà n, ti n b c âu mà làm

phí l ?- Th a, cháu làm m n cháu n.- B t nh n d hôn! Ði ra có c c kh nh v y m i sáng con m t. Cháu còn ngh ch v i

ông n a thôi, h ?Ông day l i mà nói v i nàng Kim-Huê r ng: Con mau mau b t m t con v t làm th t

ng d n c m cho cháu nó n. M y n m nay nó i ch c là thèm khát l m. Con i n u c m ri ti con. Con bi u nó b t con v t cà-cu n ó nghé, b t làm th t r i phân n a n u cháo, còn phânn a con kho m n m n ng n c m.

Ðàm-kim-Huê th y cha vui thì nàng m ng nên l t t i lo làm v t n u c m. Ông Ðàm-t -Ch n ng i ngó Th -Ph ng và vu t râu c i hoài, ai th y b ông nh v y c ng bi t ôngkhông còn gi n Th -Ph ng n a. Th -Ph ng hi u ý ông, nên chàng c ng m ng. Chàng i l nl i ch gi ng th m mà th m. Ông ngó theo và nói r ng: Cháu i m y n m nay, mà trongphòng c a cháu c ông còn nguyên, cháu vô ó mà coi.

Th -Ph ng th y ch th m thì chàng ã c m xúc r i, mà ch ng chàng b c vô phòngc a chàng ngày tr c, chàng th y ch chàng d n mà th cha bây gi tr ng r ng, chàng nhchuy n ông r y-rà á p, thì chàng bu n t i, nên chàng a n c m t. Chàng i cùng trongnhà r i chàng i d o ngoài v n, i t i âu c ng th y v t x a c nh c r c chào, ng t vìchàng ng bu n tâm s , ng b n ch tình, nên nhìn c nh v t mà ch ng vui chi h t.

C m n u chín r i, Kim-Huê h i th ng Son d n lên trên ván. Ông T -Ch n b n thân rasau v n kêu Th -Ph ng vô r i ông cháu lên ng i n v i nhau, Kim-Huê ng i m t bên b ic m, s t th t ép Th -Ph ng n.

Ông T -Ch n ng i n c m mà ông thu t vi c nhà, ông h i vi c c a Th -Ph ng, ôngnói l ng-x ng, coi b ông vui l m, ch không ph i ông qu u qu nh lúc tr c. Còn Th -Ph ng h ông nói t i âu thì chàng tr l i t i ó, chàng nói v a mà thôi, ch không nóinhi u, mà lúc chàng nói coi b chàng có ý lo ra.

n c m r i, Th -Ph ng ng ng u ng n c, ông T -Ch n kêu Kim-Huê mà nóir ng:

- Con coi th ng Th -Ph ng coi có ph i nó l n h n h i tr c nhi u hay không. Ðu mki p nó! Ch chi n m tr c nó ng có c ng nh, tao c i v cho nó, thì n m naynó ã có con r i. , tao nghe nói con Lý-Tr ng Ti p trên vàm r ch Chanh, chúcó m t a con gái n công n h nh, thôi i nói mà c i cho nó.

- Con có th y con nh ó. V a v i nó l m.- , n u v y tao l a ngày nào s ch r i tao lên nói th coi. Lý-Tr ng Ti p coi b

lôi thôi, ch chú có ti n nhi u l m a con à.- Chú giàu thi t ch .Th -Ph ng nghe ông nói v i dì bàn so n c i v cho chàng, thì chàng t c c i th m.

Chàng th a d p y, bèn b c l i g n mà nói v i ông r ng:- Th a ông, cháu v ây là c ng vì vi c hôn nh n nên cháu m i v .- V y hay sao? ph i ch . Cháu khôn l n r i, ph i lo c i v ng l p gia th t v i

ng i ta ch . Thôi ông coi ngày r i ông i nói con Lý-Tr ng cho.- Th a ông


- Thôi, ông hi u r i, ng có th a th t chi n a. Cháu mu n g p thì sáng mai ông i.Ông nói thì ch c c, cháu ng có lo.

- Th a ông, cháu - y! Ta nói c thì c mà. Mu n c i v thì c ng ph i ch m t ôi tháng, ch

mu n li n bây gi sao c. Ph i i l n y l kia r i m i c i ch .- Th a ông, xin ông cho cháu nói ít l i cho ông nghe.- Nói gi ng gì?- H i nãy cháu nói vì cu c hôn nh n nên cháu tr v ây ch ng ph i ý cháu quy t trv mà xin ông ki m v cho cháu.

- V y ch hôn nh n là gi ng gì? Không ph i c i v hay sao?- Th a ph i.- , n u c i v thì ông c i cho.- Th a không.- a! Sao ã nói ph i r i l i nói không ?- Th a ông, s là g n m t n m nay cháu bên Ð nh-T ng. Có m t ông già nhà

nghèo mà ông có m t a cháu gái tài h c ã cao, mà nhan s c l i p n a. Cháuth y nàng y cháu ph i lòng, nên cháu xin k t tóc tr m n m v i nàng. Ông c a nàngbu c cháu ph i v th a cho ông v i dì hay, ng ông v i dì qua ng ch hôn màc i ng i ta m i g .

- i! Ông bi t r i. Cháu l m to. Ð i n y h qu quy t l m cháu ôi! H th y cháu h cgi i, h nghe ông giàu l n, nên h l y cái s c mà câu cháu a.

- Th a ông, không ph i nh v y âu. Ch ó ng i ta ch n ch t thi t thà l m. Cháuc u ng i ta, ch không ph i ng i ta c u cháu âu.

- y! Ông khôn h n cháu mà. Cháu ng có cãi. Ð r i ông c i con Lý-Tr ng Ti pcho.

- Th a ông, bây gi ông c i tiên trên tr i cháu c ng không ch u. N u cháu khôngc i c nàng Thu-Vân, thì cháu không thèm ai h t.

- Tên con ó là Thu-Vân hay sao?- D .Ông T -Ch y day qua ngó Kim-Huê mà nói r ng: R i r i! Nó b ng i ta bày m u

thi t k làm cho nó mê r i. M y n m nay tao lo vi c ó l m, mà c ng không kh i. Kh ch a!Ông nói m y l i r i ông ng i khoanh tay mà th ra. Kim-Huê s ông cháu vì s n y mà

ngh ch v i nhau n a, nên nàng ng i bu n so. Th -Ph ng ã không vui, song chàng mu n choxong xuôi vi c c a chàng, nên chàng th a nh -nh v i ông r ng:

- Th a ông, ông già y u i xa-xui m t nh c, v y ông dì hai i th qua Ð nh-T ngmà c i v cho cháu c ng c.

- Tao không ch u. Mu n c i v thì tao l a ch t -t có c m có ti n tao c i cho,ch c i th bá v bá láp4 ó mà làm gì.

- Ông ch a th y m t ng i ta, mà nào ông bi t ng i ta là bá v bá láp.- Ch a th y mà tao bi t.- Nàng y x ng áng l m, con quan c ng không bì k p. Ðã v y mà cháu ã th ng l

nàng r i n a.- À! Th y ch a! Tao bi t l m! Rõ ràng là gi ng k -n (gái làng ch i) c i mà làm gi?- Th a ông, xin ông ng có nói nh v y mà t i nghi p cho nàng.- Sao mà t i nghi p? Th con gái mà không i l c i, th y trai thì th ng tr c,

bây gi nó th ng m y, không bi t ch ng h i n m ngoái nó ã có th ng th ng nàokhác n a, nh v y là k -n , ch m y bi u tao ph i kêu nó là bà gì!

- Th a ông, cháu v i nàng y th ng nhau là th ng cách quân t l y tình cao th ngmà ãi nhau, ch có ph i làm tu ng s m m n t i ào v y âu.

4 không ng n


- Nó làm b m c c , nó làm b trinh b ch cho cháu mê, ch thi t nó là con a, cháumê nó ây cháu ph i ch t. Cái tên Thu-Vân ó là tên rõ ràng, ch ng i t -t aimà t tên nh v y.

Th -Ph ng nghe ông nói t i câu chót, thì chàng au n trong lòng quá, không th d ntrí kiêng l i n a c, chàng vùng ng d y, tay run môi tái, chàng nói v i ông r ng: Thi tông không th ng tôi chút nào h t! N m tr c ông nh c m cha tôi là ng i tôi ph i kínhtr ng h n h t. Bây gi ông nh c m t i tình-nh n c a tôi là ng i tôi ng yêu chu ng h nh t. Ông oán h n tôi quá, ch tôi kính tr ng, ch tôi th ng yêu, ông u nh c m h t th y,d ng y thì có th nào tôi g n ông c n a. D u l i v i m tôi thì tôi ch u, tôi nói thi t tôiv i ông không còn tình gì n a h t. Tôi ki u ông v i dì tôi i.

Th -Ph ng nói d t l i li n ngoe-ngu y b i ra mé sông, r i xu ng ghe i tu t. Ông T -Ch n ng i trân-trân, m t mày bu n hiu. Còn Kim-Huê thì l y v t áo mà lau n c m t, songlau hoài mà n c m t không ráo.

Th -Ph ng n m co trong mui ghe, mà mi ng thì h i tr o-phu5 chèo cho mau. Chàng nhm y l i n ng n chàng nói v i ông ngo i h i nãy thì chàng n n n, mà r i chàng nh m y l ic a ông ngo i nh c m Thu-Vân h i nãy thì chàng l i t c gi n. Chàng quy t nh không thèmk t i ông hay là dì nào h t, chàng tr qua Ð nh-T ng t thi t vi c nha cho Lê-v n-Ðó hayvà xin c i ph t Thu-Vân cho r i. Chàng tính th m r ng bây gi trên i n y không ai cònbi t th ng mình n a mà mình tr ng h , v y h mình làm l c i r i, mình d t v qua Nh t-T o mà l y m m c a cha thì l .

Ghe t i Ð nh-T ng ph i i ngang nhà Lê-v n-Ðó tr c r i m i v nhà bà hai Ti n.Th -Ph ng bi u ghe ghé t i cây d a qu n ng cho chàng lên, b i vì chàng c u t trong lòng,mu n t ph t cho Lê-v n-Ðó nghe coi ông tính l nào r i s v nhà.

Chàng b c vô sân, thì th y nhà s p c a mà trong nhà v ng teo. Chàng kêu hai ba ti ngl n, mà c ng không nghe tr l i. Chàng l y làm l bèn thò tay d c a, thì c a s p b ó, chkhông có gài. Chàng chun vô nhà thì th y nhà tr ng tr n, gi ng ván tuy còn, song mùng m nqu n áo không còn v t chi h t. Chàng ng ng -ng n m t h i r i b t t tr c i ra sau, chàngth y nhi u v t ã không còn ch c , mà v t nào còn ó thì l i b nghinh-ngang.

Th -Ph ng th y c nh khác th ng thì chàng m -hôi. Chàng b c ra r i i qua nhà m t bên ó mà h i th m. Có m t bà già l m-c m nói v i chàng r ng: C u h i ông già m tbên ây ph i hôn? Ông d n i m t ba b n b a rày, còn âu ó mà h i.

Th -Ph ng nghe m y l i thì bi n s c, song chàng g ng mà h i n a r ng:- Bà bi t ng i au hay không?- ng có nói v i ai âu mà bi t. Hôm tr c ng d t cháu ng i h t m t ngày m t

êm, r i ông cháu tr v . Ðêm sau ng ch t xu ng ghe r i i tu t m t, b nhàsùm s p ó h m nay, không ai th y v n a.

Th -Ph ng ch c l i l c u, tr xu ng ghe i v nhà bà hai Ti n, mà trong b ng ãphát nghi, ch ng ph i nghi Lê-v n-Ðó v i Thu-Vân có tai h a gì ó nên ph i n m t, y lànghi cho ông cháu nàng n mu n tránh mình nên g t mình i xa, ng có tr n mà qua x kháccho kh i g p mình n a.

Chàng v nhà n m dàu-dàu, ã th t chí r i bây gi l i thêm th t tình n a, b i v y chàngl ng ng l - nh k không h n. M i b a chàng i qua ch Lê-v n-Ðó mà th m ch ngcoi ông có tr v hay không. B a nào c ng th y cái nhà sùm s p b ó, ch không th y t md ng ai h t. Chàng th m ch ng luôn luôn cho t i 10 b a, mà ông cháu Thu-Vân c ng khôngv , ch ng y chàng m i mõn chí ng lòng, ã không trông i n a, mà l i còn qu quy t ôngcháu Thu-Vân g t chàng.

Chàng ngh con ng i thi t là gi d i. Mình ã làm n c u h kh i b gi t, r i mình cònlo l ng cho h n yên thân; ví nh h không bi t n thì thôi, h l i còn báo h i mình, cháuthì trêu gh o làm cho mình ng n-ng , còn ông thì g t g m làm cho mình au- n. Ð i nhv y mình còn chung ch v i thiên-h mà làm gì: Mình c ng nên vô trong ch n núi non r ng

5 ông lái ò


b i r i làm b n v i c cây vui ch i v i c m thú, d ng y có l mình m i kh i th y nh ngtình gi d i, nh ng thói b c en.

Ng i mà th t v ng nh Th -Ph ng ây d u cho làm quan B chánh t ng c ng khôngvui, ch ng lu n là làm l i cho quan B chánh. Lúc y Th -Ph ng không k ch c l i, màc ng không k quan B chánh, chàng c u t trong lòng quá, nên t gi bà hai Ti n mà i,không tính ph i i âu, mi n là i cho kh i cái c nh v a vui ó r i l i bu n ó, i cho xa loàing i là m t gi ng thú gi d i hung d , i ng chôn cái tình th ng d i, i ng tr ng cáichí ghét i.

Chàng tránh làng tránh xóm, c trong r ng trong b i mà i, ói thì hái trái cây mà n,khát thì tìm n c v ng mà u ng. Chàng i tr n 5 ngày, ph n thì ói b ng, ph n thì m i ch n,nên chàng ng i d a g c cây mà ngh . Gió th i lao-rao lá cây lúc-l c; trên u chim kêu l nh-lót, bên ch n d gáy xè-xè. Th -Ph ng ng i nhám c nh m t h i trong lòng khoái hu t, mà r inh t i ông ngo i gay g t, chàng nh t i Thu-Vân b c-b o chàng thì chàng c ng còn xót ds c sùi.

Tuy Th -Ph ng t nh chí l n chàng theo h c m c d u, nh ng mà chàng là con c aV ng-th -Hùng, chàng th khí phách c a cha nên tánh n t cang c ng, tâm chí hùng dõngch không ph i nh nhà nho b c nh c kia, chúng làm nh c c ng c i, g p s u thì t t . Th -Ph ng vào trong r ng mà r i mà m i s u ã không g c l i còn r i thêm n a, chàng cùntrí nên s ghét loài ng i y bây gi nó l i ghét nhi u h n, r i thành ra chàng oán nh n qu nxã-h i không ch a ai h t. Chàng c-u t vì ng i trong thân ã không bi t th ng mình, màng i mình yêu l i c ng g t mình n a, mà cái lòng c-u t y chàng không bi t t v i ai, b iv y chàng vùng ng d y mà nói l n m t mình r ng: Thiên h h không th ng mình, v ymình còn th ng ai mà làm chi. B loài ng i, bây ph i bi t, k t ngày nay tao là k thùngh ch c a bây ây. Ð r i bây coi tao.

Th -Ph ng nói v a d t l i, b ng th y có hai ng i ng v ch lùm b i mà b c ra, haing i u b n qu n xà l n l ng thì không có áo, m i ng i có c m m t cây mác thông, trongtay. Ng i i tr c tr n m t ngó Th -Ph ng và h i r ng:

- M y âu mà dám n ây? M y m i nói gi ng gì om-sòm6 h ?- Tao nói gi ng gì m c tao, can c gì n m y mà m y tra h i?- Cha ch th ng n y nó c ng d ch . Trói u nó d t v mà n p cho Nguyên-Soái.

Ch c th ng n y i thám ch gì.Hai ng i y nh y l i ôm Th -Ph ng c ng ng t. Th -Ph ng b b t thình-lình tr ng

không k p, mà vùng-v y c ng không n i. M t ng i thì n m tay, còn m t ng i thì c t dâyem trói Th -Ph ng r i d t i. Tuy Th -Ph ng không bi t b n n y là ai song chàng không s

chi h t, c theo coi chúng nó làm sao.Ði m t h i n m t kho ng t tr ng, th y có tr i lá c t dãy ngang dãy d c. Hai ng i

hung ác y d t Th -Ph ng vào cái tr i gi a r i xô chàng bi u quì xu ng, có m t ng i tu ich ng l i 50, râu-ria x m xàm, c p m t chàu qu u, u b t kh n en, mình m c áo qu , ng itrên ván, tay ch ng cái g i d a, v a th y Th -Ph ng thì h i r ng: Vi c gì ó? Trong 2ng i hung ác y có m t ng i áp r ng: B m quan Nguyên-Soái, chúng tôi i tu n, g pth ng n y l m t mà nó i g n tr i, nên chúng tôi b t mà n p cho quan Nguyên-Soái. Ch c nó

i thám d .Ng i c tôn là Nguyên-Soái y ngó ch m ch Th -Ph ng m t h i r i h i r ng:- Mi tên h chi, quê quán âu, con c a ai, i n ây làm gì? Ph i b m cho thi t,n u gian ta chém u.

- Tôi tên là V ng-th -Ph ng, con c a V ng-th -Hùng. G c tôi ph Tân-An. Tôibu n i choi, r i l c ng nên n ây.

- Th -Hùng nào? Ph i Th -Hùng là danh t ng c a quan l n Khôi h i tr c haykhông?

- Th a ph i, cha tôi h i tr c là Chánh-V -Úy.

6 n ào


Ng i y nghe nói nh v y l t t b c xu ng m trói cho Th -Ph ng, bi u lính nh tgh cho chàng ng i r i nói r ng: Chú ây h i tr c c ng là b h Khôi. Chú bi t ông thâncháu l m. Thi t là m t ng anh hùng hào ki t. Lúc binh tri u h thành Gia-Ð nh, ông thâncháu b th ng r i mà binh t ng tri u h xáp l i g n ng i nào c ng b t u. H i ó chúnh n l n-x n chú thoát c, không bi t ông thân cháu có thoát kh i hay không.

- Th a thoát kh i, cha cháu ch y v n m t bên Nh t-T o m i m y n m, m i m tch ng 3 n m nay.

- V y hay sao? Chú không dè, ch ph i chú hay thì chú tìm mà r c v chung m tch ng lo c i s v i chú. Chú ây tên là Ðoàn-Hùng. T ngày th t th Gia-Ð nh r i, chú rút vô r ng qui t nh ng ng i ng chí mà l p tr i n i ây, khôngthèm tùng ph c ai h t. Bây gi binh c a chú có trên ngàn, l ng th c không thi u gì.Chú ng tính l y t nh Ð nh-T ng mà làm c n b n r i s i thâu ph c các t nhkhác. T ng ai l , té ra cháu là con c a quan Chánh-V -Úy. V y thôi cháu ây v ichú. Chú cháu mình lo m u n l c mà làm cho h bi t s c anh-hùng ch i.

Th -Ph ng ng ghét thói i, ng oán thiên-h , nên nghe Ðoàn-Hùng bi u nh v ythì chàng ch u li n. Ðoàn-Hùng m ng r bèn h i quân d n ti c mà ãi Th -Ph ng. Trong lúcn u ng hai ng i nói chuy n v i nhau. Ðoàn-Hùng hay Th -Ph ng h c nho gi i mà không

bi t ngh võ, nên phong cho chàng làm ch c Tham-Tá lãnh quân su t các dinh tr i và l ngth o, còn v chinh chi n thì v Ðoàn-Hùng lo.

Th -Ph ng bày m u thi t k phân binh mà óng các ch hi m a, b t m y làng g nph i n p l ng th c, d nh ng anh-hùng dõng-s mà làm vi ki n. Th -Ph ng hi p v i Ðoàn-Hùng mà s p t trong ít ngày thì trong x Bình-Cách, là ch Ðoàn-Hùng óng tr i, ch ngcòn ai mà ch ng tòng ph c.

Quan Tri-Ph Tân-An hay tin y bèn ch y t cho quan B Ð nh-T ng mà xin ngài ph ilo li u bình kh u cho mau, n u lâu ngày s e ch ng kh i sanh h a l n. Quan B -ChánhÐ nh-T ng chuy n b m v i quan T ng-Ð c V nh-Long. Quan T ng-Ð c nh t di nth ng s cho tri u- ình hay, nh t di n h l nh sai quan B -Chánh H i-Y n v i Ð i-Tr ngPh m-K t nh Ð nh-T ng em binh d p lo n.

H i-Y n v i Ph m-K c l nh thì ki m i m binh trong t nh c g n m t ngàn, r ich n ngày t t kéo qua Bình-Cách quy t quét s ch chòm ong, ng cho l ng dân an c l cnghi p.

** *


(21)

T khi Lê-v n-Ðó n ng l i c nguy n v i Ánh-Nguy t trong lúc nàng g n t t h i, nênông l p th chu c Thu-Vân v mà nuôi, tuy ông ã nghe th y tánh tình b c b o c a T -hài-Y n, nh ng mà ông ngh ngh a cha con là o tr ng, n u ông d t cái ngh a y ch ng nh ng làt i nghi p cho ph n Thu-Vân mà l i còn trái o tr i, b i v y ông l n l a nuôi Thu-Vân l nkhôn, ki m ch d y Thu-Vân n h c, th m tính s li u thân mà làm cho ph t t ng phùng,r i ông ki m n i yên t nh mà n mình, ng có vùi l p cái ki p phong tr n cho r nh.

Nay ông th y rõ Ha -Y n quy n cao ch c l n, m t m i c ng nh ng i, mà lòng dkhông gi ng ng i, tr c ã ph r y v hi n, sau l i không bi t th ng con th o, thì ôngngao-ngán thói i, ông d ng d ng phong t c, b i v y lúc còn ng tr c m t H i-Y n thìông v a m i phi n mu n mà thôi, mà n ch ng ph i b mà d t Thu-Vân ra i, thì trong lòngông s t sùi, ông càng ngh ông càng oán h n H i-Y n. Không ph i t i ông nh ngày n H i-Y n b t ông, hay là ông t c vì Ánh-Nguy t th y H i-Y n nên nàng m i ch t, mà bây gi ông

ng lòng nên sanh oán h n. Ông oán ây là vì ông ngh H i-Y n là ng i h c gi i, h c ã cókhoa m c, lên ng i cái a-v cha m dân, ng i d ng y có lý nào l i không hi u ngh acang th ng luân ly. N u H i-Y n mà b c v ph con, y là t i cái tâm tánh c a anh ta là tâmtánh ti u nh n. Mà ng i tâm tánh nh v y, sao l i cho làm quan l n cai tr n m t t nh. Vcon ch ng bi t th ng, thì làm sao mà bi t th ng chúng dân. Ng i n y ã không nên chos ng lâu, mà c ng không nên cho làm quan. S ng thêm m t ngày thì h i cho dân thêm m tngày, còn làm quan bao l n thì h i cho dân c ng bao l n.

Tuy lúc g n xu ng ghe mà i, ông Lê-v n-Ðó có h a v i Thu-Vân r ng ông i qua mi tV ng-Gù, và tuy ông c ng bi t Thu-Vân tríu m n Th -Ph ng nên nàng mu n cho ông i ki mchàng, nh ng mà ông xu ng ghe r i ông th m ngh r t là cha ru t kia còn không ra gìhu ng chi là ch ng, trong i ông bi t ch c ông th ng Thu-Vân mà thôi, ch ông khôngdám tin còn ai th ng nàng n a, b i v y ông i ý. Ông không qua V ng-Gù, ông l i bi ughe a ông tr v chùa Bình-An-T .

C ng trong chùa n y, mà l n tr c Lê-v n-Ðó vì cái ch ngh a cao th ng, còn Thu-Vân vì tánh tình non n t, nên ông cháu vui v an ph n trót m i n m. C ng tr v chùa n y,mà hôm nay Lê-v n-Ðó ôm lòng oán h n, còn Thu-Vân thì lu ng b n tình riêng, b i v y ôngcháu dàu dàu, ai th y c ng bi t th t tình th t chí. T s m cho t i t i Lê-v n-Ðó c ngoàiv n ki m vi c mà làm hoài, ông không mu n nói chuy n v i ai h t. Còn Thu-Vân n u n ccúng Ph t r i thì nàng x n-b n trong b p, khi ng i khoanh tay trên ván ngó t m vách t -t i,khi ng d a vai vô c a ngó m y lùm cây r m-r m.

Ông cháu u bu n, mà có l t i hi u ý nhau, nên ông lánh m t không mu n g p cháu,mà cháu c ng xây l ng không dám ngó ông. Ông cháu trong chùa c vài tháng. M t bu itr a kia Lê-v n-Ðó d y c 7 ã m t r i nên ng i b p d i g c m t cây da l n mà ngh mát.Thình-lình ông th y Thu-Vân trong nhà b p i ra v n, nàng i ch m rãi, cúi m t xu ng

t, ch n b c t b c. Ông ngó châm b m m i th y nàng hình d ng khô héo, m t mày as u, c p m t sâu, gò má th n, b nh ng i au m i m nh v y. Ông châu mày suy ngh m th i r i r i ng d y kêu nàng.

Thu-Vân gi t mình, ngó l i th y ông ng d a g c cây da thì nàng bi n s c. Ông atay mà ngo t nàng, b i v y nàng ph i i l i. Khi nàng i g n t i, ông bèn ng i xu ng r i thra mà h i r ng: T i sao cháu bu n d v y?

Nàng a n c m t, song nàng c i và áp r ng:- Cháu có bu n vi c chi âu.- Trong i n y ch ng còn ai th ng cháu cho b ng ông c. Cháu có vi c chi úc-u t bu n r u, sao cháu không nói cho ông bi t? Cháu ph i nói cho ông hi u ngông lo li u ch n u cháu gi u ông cháu ôm p cái bu n trong lòng hoài, r i cháusanh b nh ông bi t làm sao!

7 nh b c d i


Thu-Vân ng i xu ng, r i l m m t lá da khô mà xé nh nh ; nàng l ng thinh không trl i, mà cái m t nàng coi s u th m l m. Lê-v n-Ðó c ng ng i im lìm m t h i r i ông m i h in a r ng:

- Cháu bu n vì s cha cháu ph r y cháu ph i hôn?- Không Cháu có bu n v vi c ó âu. Ch chi cha cháu nghèo hèn mà cháu không

tìm cha cháu c thì cháu bu n, cái n y cha cháu giàu sang, mà cha cháu khôngthèm nhìn cháu, thì cháu vui l m ch bu n là sao.

- Hay là t i ông thu t chuy n m cháu gian nan h i tr c cho cháu hi u, r i cháu c mth ng thân ph n c a m cháu mà cháu bu n?

- Th a, h cháu nh t i chuy n c a m cháu, thì cháu th ng m cháu thi t. Nh ngmà ngày nay m cháu ã tr xong n tr n ai r i, d u cháu có th ng thì cháu kínhtr ng trong lòng v y thôi, ch ph i bu n r i m cháu s ng l i c cho cháu nuôid ng hay sao mà bu n.

- V y ch cháu bu n vi c gì?- Th a, không có bu n vi c chi h t.- Hay là cháu không mu n trong chùa n a? Cháu mu n i ph i hôn?- Ði âu bây gi !Ông h i thì nàng nói xuôi, mà ch ng nàng h i ông l i thì ông không bi t sao mà tr l i.

Ông ng i ng m-ngh giây lâu r i áp r ng:- Nh cháu mu n i qua V ng-Gù thì ông d t i.- T ý ông.Nàng nói ba ti ng t ý ông mà nàng châu mày m t, gi ng nói nghe th m thi t, h t

l y t y r ng-r ng. Ông nghe th y nh v y thì ông ã hi u rõ ý nàng bu n là vì phân cáchTh -Ph ng, ch không ph i bu n vi c chi khác.

T ý ông! N u thi t nàng t ý ông li u nh, thì thà là ông gi t nàng ch t r i ông tv n mà ch t luôn, ch ông không ành g nàng cho ai h t. M t máu m t th t là cha v i conmà cha còn ch ng bi t th ng con, hu ng chi là khác gi ng khác dòng là v v i ch ng, ch ngth ng v n i gì mà ông gây cu c v ch ng cho nàng. C ng vì cu c v ch ng mà m nàngngày tr c ph i dày gió d n s ng, ph i trêu cay nu t ng. B c tranh thê-th m còn treotr c m t s -s , cái ng chông gai l nào ông n xuôi nàng xông pha vào ó. N u t ýông li u nh, thì ch c là ông khuyên nàng lánh xa tr n t c, khinh b loài ng i, ch th c t cb t l ng lân c n càng nhu c nh , ng i phi ngh a chung ch càng phi n não.

Ng t vì mi ng nói t ý ông, mà lòng mu n theo ý nàng; l i lòng vì th ng nàng nên ôngkhông n cãi, b i v y ông ph i nh t nh d t nàng qua V ng-Gù mà d tin t c Th -Ph ng.

Lê-v n-Ðó g i h t tài v t cho Hòa-Th ng r i d t Thu-Vân ra i. Nàng ã h t bu n màông bi u i, coi b nàng l i ph n-ch n l m.

Ghe i ngang qua ch B n-Tranh nh m lúc ban êm, tr i có tr ng mà b mây án nên tphía coi l m . V a qua kh i ch , b ng th y d a mé sông, bên tay m t èn u c sáng lòa,ng i ta ng lao-nhao l -nh . Có hai tên lính kêu ghe ghé l i r i b t h t nh ng ng i d ighe mà d t lên m t cái nhà l n d a mé sông.

Lê-v n-Ðó d t Thu-Vân vô nhà, th y có m t ng i, tu i ch ng 50, ng ng i t i bván gi a, còn hai bên thì ng i ta ng ông n c. Ng i y h i ông r ng:

- Ghe i âu mà i êm hôm v y h ?- Tôi i qua V ng-Gù.- Chi v y?- Tôi d t cháu tôi i qua b n th m bà con.- Không c, ph i l i ây.- Th a c u, tôi có vi c g p xin c u làm ph c th cho tôi i. Tôi có t i l i gì âu màc u b t tôi.

- É! Quan trên d y ta h ai i ngang qua ây thì b t h t th y. Cho mi i sao ng.Quan trên m lính mà d p gi c, d y ta sáng mai n y ph i n p cho m t tr m. Miph i ây ng ta d n i n p.


- Th a c u, m lính thì m ng i trai tráng ch tôi già c , c u b t tôi v y thì t inghi p cho tôi l m c u.

- i! Già tr gì c ng b t h t th y. N u kén trai tráng thì làm sao cho s .- C u b t tôi i lính, r i con cháu tôi ây nó b v tôi nghi p l m c u.- N u nó b v thì nó ây. Ch ng nào yên gi c r i mi tr l i ây mà r c nó.- T i nghi p tôi l m c u.- Thôi, ng có nói nhây. ó ng khuya ta i c p.Lê-v n-Ðó v i Thu-Vân ngó nhau mà khóc. Ông h i th m ng i ta thì m i hay ng i

b t ông ây là Lý-Tr ng. Vì Ðoàn-Hùng d y lo n trong phía r ng Bình-Cách, quan B -Chánh Ð nh-T ng v ng l nh quan T ng-Ð c em binh qua d p lo n. M i giáp chi n m ttr n u, quan B -Chánh thua, binh hao g n phân n a, nên ph i truy n l nh cho các xã thônph i chiêu binh mà c p thêm cho ngài. Lê-v n-Ðó h i r i m i hi u ng i ta b t ông ây là b tlàm lính ng i d p lo n Ðoàn-Hùng.

Ông li u th n n-n c ng không kh i mà ch ng c c ng không c, cùng ng r iông ph i ch u phép xin t m g i cháu l i nhà Lý-Tr ng, ng r nh ch n cho ông i, Lý-Tr ng ch u cho, và kêu v mà bi u em Thu-Vân vô trong cho nàng ngh .

Ð n khuya Lý-Tr ng i m lính mà r i d t i c p cho quan B . Lê-v n-Ðó c n d nThu-Vân ph i ây mà ch ông. Nàng lo s nên khóc d m.

Lê-v n-Ðó vào trong i tr i 3 ngày mà không c th y m t quan B -Chánh H i-Y n. Qua b a th t , l i t ng sáng ông th y binh lính lao-nhao l -nh tr c tr i m t t p ôngch ng l i b n n m tr m ng i, kéo nhau mà i. T p ó i r i, ng i ta l i i m nh ng binhlính còn l i. Ng i ta l a lính trai tráng m nh m mà gom tr c c a tr i. Còn Lê-v n-Ðó v im t t p ch ng l i n m sáu ch c ng i toàn là lính già c y u u i, thì ng i ta b l i gi tr i.Cách m t lát, Lê-v n-Ðó ngó th y quan B Chánh T -h i-Y n, u b t kh n en, mình m cáo r ng xanh, trong tr i b c ra r i leo lên ki u mà ng i, có m t tên lính che m t cây l ng

ng m t bên cái ki u.Tr ng gi ng 3 h i r i t p lính trai tráng y, k xách roi tr ng, ng i vát mác thông,

kéo nhau mà i tr c, ki u c a quan B i theo sau. Lê-v n-Ðó ng trong tr i mà ngó,mi ng chúm-chím c i, song không ai hi u ông c i vi c chi.

M t tr i vùa x bóng, Lê-v n-Ðó v i m y tên lính trong tr i ng bàn lu n v i nhauv s chinh chi n, b ng nghe trong r ng phía bên tay m t có tr ng gi ng vang-v y, r i l inghe có ti ng b i. Cách ch ng bao lâu, r i rác có m y tên quân hào h n ch y v tr i và lar ng: Binh c a mình r i. Th gi c m nh l m! Ch y, ch y!

M y m i lính gi tr i u bi n s c, phân n a b mà ch y, còn phân n a lao xao tr cc a tr i, song không ch u ào t . Lê-v n-Ðó t nh táo nh th ng, ai l n x n m c ai, ông c

ng gi a tr i mà ngó. Thình-lình ông th y quan B -Chánh H i-Y n trong r ng ch y ra,u r t m t kh n, tay ôm áo r ng, và nh m h ng tr i mà ch y v . Phía sau l ng ngài thì cóm t t p ng i tr n a l ng tr i tay c m côn c m mác mà r t theo ngài và la hét om sòm.

Lê-v n-Ðó th y rõ ràng quan B ra kh i r ng ch a bao xa, k b n y r t theo k p,chém ngài m t mác té s p, r i hai ba a áp l i c t c l y u mà bêu lên. Tuy ông oán h nH i-Y n, nh ng mà ông th y ông ta ch t m t cách r t ghê-g m nh v y ông c ng ng lòng,nên ông hét lên r ng: B n ta ph i ra ti p quan l n ch . Trong tr i im-lìm, ông ngó l i thìquân lính ã ch y h t, duy còn có m t mình ông ó mà thôi.

Quân gi c tràn vô tr i b t trói ông, r i phân ra m t t p chi m tr i, còn m t t p d t Lê-v n-Ðó và em u quan B v n p cho Nguyên-Soái. Khi i g n t i c a tr i c a Ðoàn-Hùng,Lê-v n-Ðó dòm th y có h n m t tr m binh b trói ng i s p hàng t i ó mà ch l nh.

Nguyên-Soái Ðoàn-Hùng ngó th y u c a quan B Chánh H i-Y n thì m ng r , li nh i quân em bêu tr c c a i tr i mà th oai. Ng i m i c i th ng, trong lòng cònkhoái hu t, không n tàn h i sanh linh, b i v y ngài sai b h b c ra h i nh ng quân ngh chb b t coi nh ai ch u hàng u thì tha, còn ai không ch u thì x tr m. Nh ng quân lính b b t,k s h n m t tr m, v a nghe l nh thì ng lên xin hàng u h t th y, duy có hai ng i là Lê-v n-Ðó v i m t ng i n a, ng i tr -tr không ch u qui hàng.


Ðoàn-Hùng d y d n hai ng i y vô tr i, n n t om-sòm, r i truy n l nh d n em giaocho quan Tham-Tá tr t i. Lúc quân d n i, Lê-v n-Ðó dòm coi m i hay ng i không ch u

u hàng v i mình ó là Ð i-tr ng Ph m-K .V ng-th -Ph ng ng ng i trong tr i, b ng có quân vào báo r ng quan Nguyên-Soái

xu t tr n c toàn th ng, l i có b t 2 ng i già, m t ng i tóc c t mà b c tr ng, còn m tng i râu tóc còn en thui, hai ng i y c ng c i không ch u hàng u, nên quan Nguyên-Soái d y d n giao cho chàng nh o t.

Th -Ph ng châu mày và d y d t ng i già tóc b c mà c t ó vào tr i cho chàng xemtr c. Quân d n Lê-v n-Ðó vô và bi u quì tr c án. Th -Ph ng v a ngó th y ông thì chàngbi n s c, l t t ch y l i m trói và m i ông ng i. Lê-v n-Ðó ch ng h ng, không hi u vì cnào Th -Ph ng m i cách ông hai tháng nay, mà bây gi tr nên m t t ng gi c. Hai ng i

u b -ng và c ng h i nhau t i làm sao mà ra n n i n y. Th -Ph ng t tr c r ng chàngv V ng-Gù th a vi c hôn nh n cho ngo i nghe, ông ngo i ã không b ng lòng mà còn nh cm Thu-Vân n a. Chàng t c gi n b tr qua Ð nh-T ng thì ông v i Thu-Vân ã tr n chàngmà i m t. Chàng nói t i ó coi b chàng bu n l m, chàng ng m ngh m t lát r i nói n ar ng: Ng i i không còn tình ngh a chi h t, chung ch v i h n a mà làm gì. Tôi làmgi c ây, là tính gi t cho s ch nh ng k vô tâm vô o phi ngh a b c ân ng l p m t i m icho nh n dân h ng mùi o ngh a.

Lê-v n-Ðó hi u Th -Ph ng trách ông v i Thu-Vân. Ông ng i l ng thinh, c ngó chàngmà a n c m t. Ông suy ngh giây lâu r i m i nói r ng: C u không rõ công vi c, nên c uh n tôi c ng ph i. Song tôi b Ð nh-T ng mà i, nào có ph i tôi tr n c u âu. N u tôi tr nc u thì làm sao mà ngày nay tôi g p c u ây. Ông ng n ng i m t h i n a r i m i ch u tthi t s H i-Y n là cha ru t Thu-Vân, m i thu t chuy n H i-Y n ph r y con, ã không ch unhìn con, mà còn u i i ra cho kh i t nh n a. Tr v chùa Bình-An-T Thu-Vân th ng nhchàng, nên g y mòn khô héo, túng th ông ph i d t qua V ng-Gù mà tìm chàng, ch ng dè i

n B n-Tranh b Lý-Tr ng b t ông mà i n lính.Th -Ph ng nghe rõ u uôi m i h t gi n nên h i ông r ng:- V y ch nàng Thu-Vân bây gi âu?- Tôi g i nó nhà Lý-Tr ng.Th -Ph ng ng i suy ngh m t h i n a r i nói m t mình r ng: Bây gi i r c nàng

em v ây c ng b t ti n. Thôi nàng ó ít b a r i s tính. Cha ch ! Mà quan B v n h ccao l m, sao cách c x c a ngài l i ê ti n qua nh v y kia.

Lê-v n-Ðó nói r ng:- Có ph i h h c gi i thì bi t nh n ngh a âu. Ng i nh v y hèn chi b gi t, ángl m.

- Ai gi t?- C m binh ánh gi c nên b gi c gi t, ch ai.- Gi t h i nào?- H i tr a n y. Quân c t u v n p bây gi còn ng bêu tr c c a tr i.Th -Ph ng nghe nói bi n s c. Chàng vùng ng d y r i chàng l i ng i xu ng mà nói

r ng: Thôi, ông ây v i tôi, r i th ng th ng s tính. Còn ng i nào b b t v i ông màkhông ch u u ó? Ông bi t hôn?

Lê-v n-Ðó áp r ng:- Bi t. Ng i ó là Ð i-tr ng Ph m-K .- V y sao! Tôi nghe tên, mà không bi t m t anh ta. Bây gi gi t nó thì t i nghiêp, mà

th nó thì hi m nghèo, vì nó c ng là ng i l i h i l m. D nó u c hôn?- Ch c là không c.- N u v y thì ph i gi t. Bây gi tôi ph i i li n ra i tr i mà xin cái u c a quan B

ng chôn c t cho t -t , vì tuy ng i qu y v i v con, song ng i là cha c a Thu-Vân, nên không l tôi v y c. V y tôi giao cây g m n y cho ông, ông bi uquân d n Ph m-K ra mé r ng mà chém nó i.

Th -Ph ng d y 5 tên quân d t Ph m-K i và a m t cây g m cho Lê-v n-Ðó mà h ii theo. Chàng s p t an bài r i chàng m i i ra i tr i.


Quân d n Ph m-K i ra mé r ng, Lê-v n-Ðó c m g m i theo, ông li c m t coi thìth y anh ta không có chút chi s -s t h t. Khi i t i ch r i, Lê-v n-Ðó b c l i h i Ph m-Kr ng:

- Mi bi t em mi i âu ây không?- Ðem i gi t, ch em i âu.- Mi không s ch t sao?- Ch t vì b n ph n mà s gì.- Mi bi t ta hôn? Mi nhìn cho k i, r i có ch t.Ph m-K tr n m t ngó ngay Lê-v n-Ðó r i m t bi n s c, ch n th i lui hai ba b c và

nói r ng: Lê-v n-Ðó!Lê-v n-Ðó g t u và c i và nói r ng: Ph i. Ta ây. Mi t ng ta ch t r i há? Té ra ta

không ch t, mà bây gi mi ph i ch t. Mi coi ó thì bi t Tr i Ph t h i k làm qu y, ch ch ngh khi nào gi t ng i làm ph i bao gi .

Ph m-K cúi m t xu ng t, không nói chi h t. Lê-v n-Ðó b c l i m trói cho anh tar i nói r ng: Tuy ta là quân tr m c p, song ta có nh n, ch không ph i c ác nh các quanc a mi v y âu. Ta tha mi a, mi mu n i âu thì i i.

Ph m-K riu-ríu b c vào r ng. Lê-v n-Ðó d t 5 tên quân tr v tr i, ông và i và c ichúm-chím.

** *

V ng-th -Ph ng bi t rõ c tình c a Thu-Vân và hay Thu-Vân i tìm chàng, thìchàng l y làm b i r i l m. N u b Ðoàn-Hùng mà i theo Thu-Vân thì thành ra mình là ng iph n b n, khinh ngh a tr ng tình; còn n u em Thu-Vân vào tr i thì ch ng nh ng là b t ti ncho nàng, mà còn s e có x y u chi nguy hi m nàng ph i liên l y n a. Chàng suy t i tínhlui hoài, không bi t li u l nào. Cùng th r i chàng m i khuyên Lê-v n-Ðó tr ra B n-Tranhd t Thu-Vân i ki m ch n ng ng , i ít ngày coi th cu c may r i l nào r i chàng s li u

nh.Lê-v n-Ðó i ít ngày r i tr v tr i mà nói r ng Thu-Vân yên n i nhà Lý-Tr ng

ngoài B n-Tranh. Nàng mu n ó cho g n ng nghe tin t c c a chàng, ch không ch u iâu h t. Nàng khuyên chàng ph i lo làm cho r -ràng cái ph n s nam-nhi, còn ph n nàng thìd u nguy bi n th nào, nàng c ng gi ch c m t lòng m t d .

Lê-v n-Ðó l i cho Th -Ph ng hay r ng quan T ng-Ð c quy t báo thù cho B -ChánhH i-Y n, nên s p kéo i binh n Bình-Cách. Th -Ph ng g t u mà c i, coi b chàngkhông lo s chi h t.

Cu c d p lo n Bình-Cách ch ng c n ph i nói dài, vì ai c ng bi t s ít thì ph i thua snhi u, th y u thì ph i thua th m nh. y là l t nhiên, ch không ph i hay d . Binh c aÐoàn-Hùng k ch ng h n m t ngàn, còn binh c a T ng-Ð c g n t i 5 ngàn. Ðã bi t binh c aÐoàn-Hùng th y u là ng i c m t , nh ng mà m t ng i ph i c n 5 ng i, d u hay d ugi i th nào c ng không th ng n i.

Hai bên giáp chi n v i nhau, b a u Ðoàn-Hùng tuy y u th , song ráng s c ch ng c ,b i v y quan T ng-Ð c không o t c. Qua b a sau binh Ðoàn-Hùng b hao nhi u nên ãm ng r i. Tuy v y mà Ðoàn-Hùng c ng n l c ch ng c t s m mai cho n m t tr i l n.Quan T ng-Ð c bi t gi c th ã y u r i, b i v y tr i g n t i mà ngài không ch u thâu binh cgi ng tr ng thúc binh hãm tr i.

Ð n èn Ðoàn-Hùng còn ng gi a giòng binh mà c chi n. Thình-lình quân báor ng i tr i ã b c p r i. Ðoàn-Hùng c t ti ng than r ng: N u v y thì m ng ta ã h t r i.Anh ta nói có m y l i r i rút g m âm h ng mà ch t t i m t tr n. Binh t ng th y Nguyên-Soái ã t v n thì v tan, m nh ai n y ki m ng mà thoát thân.

Th -Ph ng v i Lê-v n-Ðó tr i sau mà coi l ng th c. Hai ng i nghe nói i tr i bc p, li n d t binh n ti p c u. Ði c n a ng, x y g p binh gi c, hai bên h n chi n v inhau. Lê-v n-Ðó c i m t bên Th -Ph ng mà ti p chàng. Tr i t i mà l i ng r ng, b iv y hai bên ánh nhau, mà không th y nhau cho rõ.


Th -Ph ng th y binh c a chàng mu n th i, chàng bèn x c t i mà c chi n. Thình-lìnhcó m t ng i cao l n c m m t cây mác thong nh y âm chàng. Tuy tr i t i mà nh l i mácsáng sáng, nên chàng ngó th y, b i v y chàng lách mình mà tránh.

Chàng thi t là l , nh ng mà tránh c ng không kh i. L i mác tr t cái ng c, r i nó l iâm ngay vào vai tay m t c a chàng làm cho chàng té s p. Lê-v n-Ðó v i-vàng mu n mà

ông không k p. Tuy v y mà ông c ng l trí, ông p ng i cao l n y m t cây ngay trênu, ng i y lúc-l c r i buông cây mác nhào ng a n m ngay ó.

Lê-v n-Ðó b c l i coi thì l i mác còn m c trong vai Th -Ph ng. Ông l t t rút ra,máu tuôn theo nh x i. Th -Ph ng th è-è, không nói chi c h t. Ông li n k vai cõngchàng r i b ng qua r ng, ki m ng mà ch y ra B n-Tranh. Cõng n ng, tr i t i, ng khó

i, b i v y ông l n-qu n trong r ng, ch t i sáng, ông th y m t tr i m i nh m h ng mà ic.Ð n tr a, ông ra g n t i B n-Tranh, ông bèn ki m ch khô ráo s m u t mà chàng

n m xu ng. Ông coi k l i thì th y chàng b có m t m i m c t i vai mà thôi. Tuy v y mà vì bmáu ra nhi u quá, nên m t chàng xanh d n, l i chàng b t t nh, c n m th è-è hoài không nóichi c h t.

Ông nh m nhía m t h i r i ông chàng n m t i ó, ông ch y ri t l i nhà Lý-Tr nglén thông tin cho Thu-Vân hay. Thu-Vân nghe nói thì khóc d m. Nàng tr n v ch ng Lý-Tr ng mà i v i ông, ng có lo m u c u Th -Ph ng. Khi n n i, nàng th y chàng nh v ythì nàng càng lo s , b i v y nàng xin ông ph i l p th c u chàng ch n u chàng trongr ng không có thu c men chi h t, thì ch c chàng ph i ch t.

Ông suy ngh m t h i r i ông bi u nàng ó ông i m n m t chi c ghe l n màem chàng v V ng-Gù.

Tr i ch ng v ng t i, Lê-v n-Ðó tr l i nói r ng ông ã m n ghe xong r i, i t i m tlát r i ông s em chàng xu ng ghe mà i. Ông coi l i thì Thu-Vân ã xé h t n a v t áo màn t cái vít c a Th -Ph ng.

Lê-v n-Ðó i nhà h t t èn ng h t r i ông lén cõng Th -Ph ng mà em xu ng ghe,ông cõng i tr c, Thu-Vân i theo sau. Ðem xu ng ghe r i, ông Th -Ph ng n m trongkhoang gi a, ông bi u Thu-Vân ng i m t bên mà coi ch ng, r i ông l y m t cây gi m ra ng iphía tr c m i mà b i ph ng ghe i cho mau.

Ði ch a c bao lâu, x y g p m t chi c ghe l n c n ngang sông, có ti ng ng i bênchi c ghe y nói r ng: Ghe l n i âu ây? Vô ng cho ta xét coi nào .

Lê-v n-Ðó mu n b i lách mà i. Ng c vì ch ghe chèo lái s quá, nên rà mái chèo màc p m t bên chi c ghe l n y, trong ghe vùng n i lên hai cây u c lên sáng lòa. Lê-v n-Ðódòm th y Ph m-K ng d a mui ghe thì ông bi n s c.

Ph m-K h i r ng: Ghe i âu mà ông d v y? Lê-v n-Ðó v a mu n tr l i, thìPh m-K ngó th y ông, nên anh ta nói ti p r ng: a! Lê-v n-Ðó ây mà! Mi g p ta r i! R icho mi quá!

Lê-v n-Ðó ng d y áp r ng:- Ph i. Lê-v n-Ðó là ta ây. Tr i khi n hôm tr c ta th ng mi, ta không n gi t mi,

nên ngày nay ta b mi h i l i thì ta cam ch u, ta không cãi ch i gì.- N u mi bi t nh v y thì leo qua ây cho lính nó trói cho mau.- Mi mu n ta n p mình cho mi thì ta n p. Song ta xin mi m t u n y. Cháu c a ta bb nh n ng nên ta ph i a nó v nhà. V y xin mi cho ta k 3 ngày r i ta s n p mình.Trong 3 ngày n a mi ch nào mi nói cho ta bi t tr c, r i úng k ta s n ó màth t i.

Ph m-K ng tr m ngâm, ch ng hi u anh ta tính vi c gì mà cách m t h i anh ta l i nóir ng : « Hôm tr c mi tha ta không l b a nay ta l i b t mi. V y ta c ng tha mi mà tr cáingh a n . Song ta nói cho mi bi t r ng làm quan c ng có k qu y ng i ph i, c ng có ng ibi t n bi t ngh a ch không ph i mi có nh n, còn ta ây không bi t nh n ngh a âu. Thôi mi

i i. Ta không b t mi âu. Ta khuyên mi m t u n y, là ph i lánh thân, ng có g p ta n a,b i vì h g p ta n a, thì ta vì ph n s ta không th nào dung mi n a c.

Lê-v n-Ðó xô ghe ra mà i, ông không t n, mà c ng không t gi .


T ng sáng ghe qua t i sông V ng-Gù. Lê-v n-Ðó h i th m l n l n m i tìm c b nông Ðàm-t -Ch n. Ông Thu-Vân d i ghe v i Th -Ph ng, còn ông leo lên b mà ith ng vô nhà.

Ông Ðàm-t -Ch n ng ng tr c c a, b ng th y Lê-v n-Ðó b c vô sân, chó s aom sòm. Ông la chó, r i ng ch coi ng i l y n có vi c gì.

Lê-v n-Ðó vô t i tr c m t ông r i h i r ng:- Có ph i là ông T -Ch n hôn?- Ph i. Ông âu?- Ph i Th -Ph ng là cháu ngo i c a ông hôn?- Ph i. H i chi v y?- Th -Ph ng b b nh n ng l m. Tôi làm n ch giùm chàng v cho ông ây. Chàng d i ghe. Xin ông cho phép em chàng lên.

T -Ch n nghe nói Th -Ph ng b nh n ng thì ông kinh tâm, l t t ch y ra mé sông,không thèm h i u chi h t. Ông th y Th -Ph ng n m d i ghe, ông nh y i xu ng ômchàng mà khóc, ông t i t m mày m t n n i không th y Thu-Vân ng i m t bên ó. Kim-Huêvà b n bè trong nhà nghe tin c ng ch y túa ra. T -Ch n mu n ôm Th -Ph ng mà em lênnhà, Lê v n Ðó c n ông, bi u ông lên tr c, ng cho nh ghe r i s l p th em Th -Ph nglên sau.

T -Ch n v i Thu-Vân leo lên b , Lê-v n-Ðó Th -Ph ng ng i d y r i k vai cõngchàng em lên. Ông cõng i th ng vào nhà n m ngay trên ván. T -Ch n, Kim-Huê v iThu-Vân xúm l i ng chung quanh, k kêu ng i khóc om sòm mà Th -Ph ng n m im lìm,không nói chi h t, m t nh m hí hí, m i th hoi hóp mà thôi.

Kim-Huê h i b n i r c th y thu c. Lê-v n-Ðó xin m t chén n c nóng r i bi u Thu-Vân v ch mi ng t gi t cho chàng u ng. Kim-Huê l i nhúng n c kh n em lau m t chochàng. Ch ng hi u là nh n c nh u th m gi ng hay là nh kh n lau mát m t, mà cách m tlát Th -Ph ng m m t ngó th y Thu-Vân ng i bên tay trái, Kim-Huê ng i bên tay m t thìchàng c i. Thu-Vân v i Kim-Huê m ng quýnh nên k kêu ông ng i kêu cha l i mà coi.

Th -Ph ng nói nh nh r ng: Khát n c l m. Cho tôi xin m t chén n c u ng. Kim-Huê l t t i rót n c. T -Ch n v i Lê-v n-Ðó th y Th -Ph ng ã t nh l i r i, thì hai ôngm ng, nên ngó nhau mà c i. Th -Ph ng u ng n a chén n c chàng m hôi r i m i thi tt nh. Chàng ngó ông ngo i, r i ngó Lê-v n-Ðó mà h i r ng: Ông a tôi v nhà ông ngo itôi ây ph i hôn? Lê-v n-Ðó g t u. Th -Ph ng day qua ngó ông ngo i mà nói n a r ng:N u không có ông ây c u tôi thì tôi có th y m t ông ngo i v i dì âu.

Ông T -Ch n th ng cháu quá nên ông ch y n c m t mà nói r ng: H i nãy ông scháu ch t, nên ông khóc d . Thôi, cháu n m ngh , ng có nói nhi u mà m t. Ð m t lát ôngth y thu c n ng coi m ch r i h t thu c cho cháu u ng.

Th -Ph ng g t u r i nh m m t n m ngh . Lê-v n-Ðó nói v i ông T -Ch n r ng tr nhai êm m t ngày Th -Ph ng không có n c m n cháo chi h t. T -Ch n nghe nh v y bènh i Kim-Huê i n u cháo cho thi t l ng ng cho Th -Ph ng n.

Kim-Huê i n u cháo. Thu-Vân th y Th -Ph ng ngh r i nên nàng c ng i theo Kim-Huê xu ng b p. T -Ch n v i Lê-v n-Ðó mu n cho Th -Ph ng n m êm cho kh e, nên haiông d t nhau ra phía tr c mà u ng n c.

T -Ch n h i Lê-v n-Ðó ràng:- Cháu tôi nó au sao v y ông? Sao tôi th y ch vai nó máu óng khô queo v y? Ôngg p nó âu mà ông c u nó ó?

- Ð c u t nh l i r i c u nói cho ông nghe. Tôi không hi u chi h t.- Có l nào ông không hi u. Ông nói s cho tôi nghe m t chút coi mà.- Thi t tôi không hi u. N u tôi hi u thì tôi nói, ch gi u ông làm chi.Ông T -Ch n ng i ng m ngh m t h i r i h i n a r ng:- Con nh nh ó ph i v nó không?- Không ph i.- V y ch nó là ai? Sao nó l i theo th ng n ?- Con ó là cháu c a tôi. Nó i v i tôi ch .


- Nó tên gì?- Tên Thu-Vân.- Thu-Vân Té ra con n y là Thu-Vân. Ph i r i.T -Ch n m i nói t i ó, k ông th y thu c b c vô. Ông l t- t ti p chào r i d t vô coi

m ch cho Th -Ph ng li n. Ông th y thu c v a n m tay thì Th -Ph ng gi t mình m m t.Ông ch n m ch và coi luôn cái vít âm n i vai r i ngó Ðàm-t -Ch n mà nói r ng: Tâm canph ph ch ng có chi h t. T i cái vít ó làm cho máu ra nhi u quá nên c u Tú m t s c. Ð tôih t ít thang thu c cho c u u ng mà l y s c l i và tôi cho thu c dán cái vít ó cho mau lành.Trong m t tháng thì c u m nh nh x a, không h i gì âu mà ông s .

T -Ch n v i Lê-v n-Ðó nghe nói nh v y thì m ng h t s c, nên m i ông th y thu c l iván gi a ng i n tr u. Làm th y thu c ph i lo c u b nh, ch không nên ham nói chuy nnhi u, b i v y ông th y thu c n m t mi ng tr u r i t mà v và xin cho m t a a ông

ng l y thu c luôn th .Kim-Huê v i Thu-Vân n u cháo r i bèn múc b ng lên cho Th -Ph ng n, m t ng i

ng i m t bên mà ép m i. Th -Ph ng ng i d y không n i, còn n m ng a thì khó n. Lê-v n-Ðó th y v y bèn chàng n m nghiêng qua phía tay trái là mé Thu-Vân ng i. Thu-Vân m imúc cháo út cho chàng n. Kim-Huê v i T -Ch n ngó nàng trân-trân r i l i ngó nhau màc i chúm-chím.

Th -Ph ng n cháo r i n m ngh . Ông T -Ch n m i Lê-v n-Ðó v i Thu-Vân i nc m. Ông ng i n mà ông nói chuy n vui v l m, ông c t n Lê-v n-Ðó hoài. Còn Kim-Huê thì theo nói chuy n v i Thu-Vân, h i tu i, h i m cha, h i c a nhà, h i quê quán. H itu i thì nàng nói thi t, còn m y u kia thì nàng nói d i r ng nàng vàm K -Hôn, m chakhu t s m, t nh chí l n nàng nh ông chú, là Lê-v n-Ðó, nuôi nàng.

Ð n x , Lê-v n-Ðó th y Th -Ph ng ã kho r i, ông bèn nói v i ông T -Ch n và Th -Ph ng ng ông i. Th -Ph ng h i ông r ng:

- Ông i âu?- Tôi v b n.- Bên nào?- V bên K -Hôn, ho c là v bên Ð nh-T ng c ng c, bây gi còn ai ng n c mn a mà s .

Th -Ph ng n m suy ngh m t chút r i xin ông ngo i b c l i g n mà nói r ng:- Cháu mu n xin v i ông m t u, không bi t c hôn?- Ð c, c. Cháu mu n xin m t ch c i u ông c ng cho, ch ng lu n là m t u.

Mi n là cháu m nh thì thôi, cháu mu n vi c chi c ng c h t. Cháu làm ông squá. Cháu mu n xin ông ng c i Thu-Vân cho cháu ph i hôn?

- Th a không.- a! V y ch xin vi c gì? Cháu mu n c i thì ông c i cho, bây gi ông không cãin a âu.

- Th a, không. Vi c y là vi c tr ng, th ng th ng ch , cháu m nh r i s tính. Bâygi cháu xin ông m t u n y: cháu còn s ng mà th y m t ông, y là nh có ông âyc u cháu, ã c u cháu kh i ch t, mà l i còn ch mà a cháu v ây n a. Cháukhông bi t l y chi mà n n, v y xin ông c m ân-nh n c a cháu l i ây cho t ingày cháu lành m nh r i cháu s li u.

T -Ch n day qua ngó Lê-v n-Ðó mà nói r ng: Cháu tôi nó mu n nh v y ó, xin ônglàm n l i ây ng cho nó vui lòng mà u ng thu c. Hôm tr c tôi không bi t ông v i concháu kia, nên th ng cháu tôi nó v nó nói, tôi t ng nó kh d i b ng i ta d -d , b i v y tôicó nói m t hai ti ng không ph i. Tôi xin ông ng có phi n. Vì tôi th ng cháu nên tôi lo chonó, ch không ph i tôi h n gi n chi ông. Nay tôi bi t ông v i con cháu r i, ông l i có n c ucháu tôi, c ng nh ông ã nó m t l n n a, v y tôi mu n ông g cháu ông cho cháu tôi ph tcho r i, ng hai anh em mình g n-g i v i nhau mà chuy n vãn cho vui.

Kim-Huê nghe nói chuy n hôn nh n mà nh nói chuy n pha l ng, không i mai m ichi h t, thì nàng che mi ng mà c i. Còn Thu-Vân thì nàng th n thùa, nên b c trái ra ngoàic a mà ng.


Lê-v n-Ðó ngó ngay T -Ch n mà nói r ng: Vì c u Th -Ph ng có b nh nhi u, n ukhông chi u lòng c u, s e c u bu n mà sanh b nh n a. V ngày tr c c u c ng có c u tôi r ic u c ng s n sóc tôi. V y thì bây gi tôi s n lòng l i ây tr c cho c u vui, sau tôi n ncho c u. Còn vi c hôn nh n, thì tôi xin ông hu n-hu n, ông ch ng nên tính v i, b i vì ôngm i g p tôi t h i s m m i t i bây gi , ông ch a bi t tôi cho l m, mà ông c ng ch a bi t tánhn t c a cháu tôi, n u ông v i quá, s e ngày sau ông không vui.

T -Ch n n m tay Lê-v n-Ðó l i ván ng i và nói lia-l a r ng: Không, không. H cháutôi nó vui, thì tôi vui. Bây gi nó ành ai thì tôi c i n y cho nó. Ông ng có ng i chi h t.

Lê-v n-Ðó kêu ng i chèo ghe lên r i tr ti n cho ng i y v .

Tuy Th -Ph ng bi th ng n ng mà chàng trai tráng, khí b m m nh m , nên máu ranhi u mà chàng ch u n i, r i l y s c l i c ng mau. Ðã v y mà chàng l i m ng hi p v i Thu-Vân m t nhà, vui th y ông ngo i thu n ý, b i v y chàng u ng có 5 thang thu c thì ng i d y

c, còn cái vít thì dán thu c l n l n c ng g n lành.Ông T -Ch n theo h i duyên c làm sao mà chàng b vít th ng. M i l n ông h i thì

chàng châu mày, l c u không ch u nói, l n chót chàng áp r ng: T i ông nên cháu m i cócái h a y. Bây gi ã c sum hi p thu n hòa r i ông còn nh c chuy n bu n làm chi n a.Ông nghe nh v y m i b bi t không h i t i vi c y n a.

Thu-Vân th y Th -Ph ng g n m nh r i thì nàng không g n g i v i chàng n a, t i ngàynàng c lúc-thúc d i b p mà giúp Kim-Huê ho c n u c m ch n c ho c may áo vá qu n.Kim-Huê dòm th y dung nhan nàng ã tu n tú, mà tánh n t l i hi n hòa, v n nói có l ngh a,lòng d gi ngay th ng thì khen Th -Ph ng bi t l a ng i, m ng cháu tr m n m c h nhph c. M i chung có ít b a mà Kim-Huê em lòng th ng Thu-Vân c ng nh g n nhau ãm y n m. Ông T -Ch n c ng v y, tuy ông không nói ra song h ông th y m t Thu-Vân thìông ngó r i vu t râu mà c i, coi b ông v a lòng p ý l m.

C nhà ai c ng vui h t, duy có m t mình ông Lê-v n-Ðó t i ngày ông c i th -th nho c sau v n, ho c d a mé sông, ông c ý tránh không mu n giáp m t T -Ch n v i Th -Ph ng. B a nào tr trong nhà i ki m mà m i ông v n c m, thì c ng th y ông ch p taysau ít, cúi m t xu ng t, ch m-rãi b c t b c, khi khoanh tay ng i d a b c sông, ngó ráctrôi n c ch y. T i sao ông bu n? Ông tính vi c gì?

Ai làm Lê-v n-Ðó mà g p cái c nh nh v y c ng bu n, ph i tính. T nh chí l n ôngkhông có v con. Ông vì cái ngh a mà c c kh lo l ng nuôi Thu-Vân trót 10 n m; cái tìnhth ng c a ông bao nhiêu ông c m chú cho nàng Thu-Vân h t th y. Thu nay ông th ngnàng, mà vì s th ng y nên ông lo ho c làm cho nàng c hi p v i cha, ho c ki m n ix ng- áng mà g nàng, ng khi ông ch t r i nàng có n i n ng d a, sum hi p v i cha, t iH i-Y n làm cha vô o, nên ã ch ng thành r i. Còn s g l y ch ng, may g p Th -Ph nglàm ch ng x ng- áng, ông an lòng ph d l m. Tuy v y mà công d ng nuôi d y d , tình g ng i th ng yêu h n 10 n m, ngày nay nàng l y ch ng, t nhiên nàng ph i phân cách ông,ngh t i vi c ó làm sao mà không bu n cho c.

Còn ông tính là tính coi h g Thu-Vân l y ch ng r i ông làm gì. Ngày n ông có h av i Ánh-Nguy t r ng ông s h t lòng lo b o b c Thu-Vân. Nay Thu-Vân ã khôn l n, ã l ych ng, thì cái trách nh m c a ông c ng ã hoàn toàn r i. Ông là ng i não n phong t c,ngao-ngán cu c i; b y lâu nay ông nh lãnh cái trách nh m nuôi Thu-Vân, nên ông m i vuilòng mà l n l n v i tr n t c. Hôm nay cái trách nh m y ã h t r i, thì có cái gì ch -h ngn a mà vui c. Ban u ông tính chung v i v ch ng Thu-Vân, mà r i ông ngh thu nayông quen th y Thu-Vân th ng yêu có m t mình ông, n u nàng có ch ng r i mà ông còn chung n a, thì ông s th y cái tình th ng c a nàng nó s chia b t cho m t ng i khác,d ng y ch c là ông ph i au n l m, b i v y thà là ông xa lánh tr c thì hay h n. Ôngmu n tr v chùa Bình-An-T mà tu, mà ông l i ngh ó xa Thu-Vân quá, n lúc nh nàngkhông bi t làm sao mà th m c. Vì v y nên m y b a rày ông lo tính hoài, mà ông ch anh t nh.

Th -Ph ng n m úng 20 ngày cái vít m i thi t lành. T -Ch n th y chàng ra vô trongnhà c thì m ng r , nên bi u Kim-Huê làm m t con v t n u cháo cho ông cúng các ng.


Ð n chi u Th -Ph ng th y ông ngo i ng ng i nói chuy n v i Lê-v n-Ðó, chàng bènb c l i nói r ng:

- Th a ông, b a nay cháu ã m nh r i, v y xin ông cho phép cháu t vi c c a cháum t chút.

- , cháu mu n nói vi c gì thì nói. Nói vi c c i v ph i hôn?- Th a ph i.- Vi c ó thì ông ch u r i. Bây gi cháu có nói thì nói v i ông chú ây. H ông b ng

lòng cho c i ngày nào thì ông c i ngày n y.- Th a ông, v ph n ông chú v sau cháu s nói. Bây gi cháu xin th a v i ông r ng

ngày tr c cháu xin c i nàng Thu-Vân thì ông r y la, nói cháu ngu d i b ng i tad d . Ngày nay ông ã th y m t, ông ã bi t tánh nàng r i, n u cháu xin c i nàngch ng bi t ông có v a lòng hay không?

- Ông ã nói h cháu mu n ch nào thì ông c i ch n y, ông không ng n cãn n amà.

- Ðã bi t ông không ng n cãn, mà cháu c i nàng Thu-Vân ông có vui lòng haykhông ch ?

- Ông còn kén ch n ai h n n a? Hôm tr c ông không bi t nàng nên ông r y-rà; bâygi ông bi t r i, n u cháu c v nh v y thì cháu có ph c l m, sao mà ôngkhông vui lòng.

Ông T -Ch n day qua nói v i ông Lê-v n-Ðó r ng: B a nay cháu tôi nó m nh r i. V yxin anh nh coi ngày nào làm l cho hai tr thành hôn v i nhau. Tôi xin anh th ng cháu tôi,anh cho phép tôi làm n s v y thôi, ch ng có mai dong l c l rình quá. Ch ng bi t anhcó ch u v y hay không.

Lê-v n-Ðó a n c m t mà áp r ng: Anh v i c u Th -Ph ng s n lòng th ng cháutôi, mu n th tôi b o b c nó, thi t tôi c m n l m. Tuy v y mà tôi còn ng i m t u.

Ông T -Ch n li n h i:- Anh ng i vi c gì?- Con cháu tôi côi-cúc. Vì m nó khu t s m, nên t nh chí l n không có ai d y n -

công n -h nh. Tôi nuôi nó thì nuôi cho nó nên vai nên vóc v y thôi, ch tôi làm saomà d y con gái cho c. Ngày nay nó l y ch ng tôi s e nó th a th t trong o làmdâu l m. Ðã v y mà anh là b c giàu có, còn tôi ây là k ngèo hèn, tôi còn ng i n isui gia không x ng v i nhau n a.

- Anh ng có lo. Nh con cháu còn kh d i, thì th ng th ng con gái tôi d y d nó.Còn vi c giàu nghèo, cái ó t i tr i, có l nào tôi th y anh nghèo h n tôi mà tôikhinh anh hay sao. Anh có công c u m ng th ng cháu tôi, cái n y d u ti n muônb c v n c ng khó sánh k p. Xin anh ng có ng i chi h t.

Th -Ph ng l i ti p nói r ng: Th a ông, tôi v i ông ã bi t b ng nhau r i. Tôi xin ôngng có l y cái thói th ng c a thiên-h mà t ng tôi c ng nh h . Ông ã bi t tôi chu ng

nàng Thu-Vân, tôi kính tr ng ông, y là tôi vì cái ngh a ch không ph i tôi vì u8 chi khác.Mà tôi t ng b y lâu nay ông th ng tôi, nàng Thu-Vân không chê tôi, y c ng là vì cái chikhác ch không ph i vì ng ti n. V y tôi xin ông s m li u cho hai cháu k t tóc tr m n m v inhau, ch ng có kiên dè ái-ng i chi n a.

Ông Lê-v n-Ðó ng i l ng thinh, c ngó ngay ra ngoài sân, mà hai hàng n c m t ch yròng-ròng. Ông tính v i T -Ch n và Th -Ph ng ông c t m t cái nhà nh -nh g n r i s

nh ngày làm l c i.Ông T -Ch n li n nói r ng ông nhiêu Khoa ch t m t n m r i, ông không có con cháu

chi h t, nên cái nhà b hoang t y n nay. Ông l i nói cái nhà y còn t t, n u l p s chútnh thì c.

Sáng b a sau ông T -Ch n d t ông Lê-v n-Ðó i coi cái nhà c a ông nhiêu Khoa. ÔngLê-v n-Ðó coi r i thì ông v a ý l m. Ông T -Ch n li n h i b n n tre lá mà s p nóc c pvách làm c a l i cho ch c ch n.

8 i u


Cái nhà s a g n r i, ông Lê-v n-Ðó m i xin g i Thu-Vân l i, ng ông m n ghe ich c em qua d n mà . Ông i không y 10 ngày thì ông tr qua, có c h t.Ông d n d p xong r i, m i em Thu-Vân v nhà m i mà .

Th -Ph ng ã lành cái vít r i, trong mình ã m nh m l i nh x a. M t bu i s m m i,chàng i v i ông ngo i l i nhà Lê-v n-Ðó mà th m và xin ông nh ngày làm l c i. Lê-v n-Ðó không d c-d c n a; ông l i nh cho c i m t l n mà ông c ng không òi ti n b c chi h t.

G n n ngày c i, ông bèn nói v i Thu-Vân r ng: Vi c g cháu l y ch ng là ph n sc a cha m cháu, ch không ph i ph n s c a ông. R i thay, cháu không có cha m , nên ôngph i th ó. V y ông khuyên cháu h v nhà ch ng r i thì ph i lo th ch ng, ph i cung k nhông cô, ph i li u làm th nào cho m t ngày kia ông ch t xu ng c u tuy n, ông g p m c acháu, ông kh i h ng i, và ông dám nói ch c v i m c a cháu r ng: Cái ki p c a cháuthung-dung, ch không ph i kh não nh ki p c a m cháu h i tr c.

Thu-Vân nghe nh c t i m thì nàng ng lòng nên ng i khóc thúc-thích. Nàng khóc m th i r i nàng vùng nói r ng: Cháu nh t i m cháu ch ng nào, cháu càng oán cha cháu ch ngn y.

Ông ngó ngay nàng mà áp r ng:- Làm con không nên oán cha m . N u cha m có qu y thì cha m ch u hình ph t,

ph n làm con ph i kính tr ng k sanh thành. D u cha cháu có b y cho m y i n a,thì cháu c ng nh có ng i ó nên m i sanh c, sao cháu không bi t n, l i trmà oán.

- Cháu có c u sanh cháu làm chi âu! Sanh cháu ng ô danh x ti t c a m cháu, chsanh mà ích gì. Ông mu n l y chánh o ông d y cháu, nên nói nh v y, ch theo ýcháu ngh thì cha cháu không có ý mu n sanh cháu chút nào h t. Ng i quy t muavui mà thôi, không k vi c chi khác n a. Mua vui r i cho m t ng i n-bà ph inh -nhu t, cho m t a con-nít ph i b -v , ng i b t nh n n th , cháu oánch a áng hay sao?

- B i b t nh n nên m i táng m ng.- Ông nói ai táng m ng?- T -h i-Y n ch ai.- Úy! Ch t h i nào? Sao ông hay?- Lãnh d p gi c Bình-Cách, b gi c gi t .- Thi t v y hay sao? Té ra cha tôi ch t r i?Thu-Vân bi n s c, ng i ngó Lê-v n-Ðó trân-trân. Cách m t h i lâu nàng h i n a r ng:- H i quân gi t cha tôi ó, ch ng tôi có hay không?- Không. H i-Y n b binh c a Ðoàn-Hùng gi t r i c t u bêu tr c tr i. Ch ng ôngg p Th -Ph ng ông cho c u hay, c u l t- t i xin Ðoàn-Hùng mà lãnh u r i emchôn c t.

- N u v y ch ng tôi không có can thi p chi n s gi t cha tôi há? Xin ông nói thi tgiùm vi c ó cho tôi rõ.

- Không. Th -Ph ng không hay. Ch ng chàng hay thì vi c ã l r i. Ông ch c tr iph t H i-Y n nên m i khi n nh v y, ch chi mà g p Th -Ph ng, thì chàng n nàomà gi t quan th y c a chàng.

Thu-Vân nghe nói nh v y thì an lòng, song nàng ng i bu n so, tuy không t d uth ng ti c cha nh ng mà nàng c ng không nói chuy n oán h n cha n a.

Ð n ngày c i, gi a ám có m t hai h , Lê-v n-Ðó em ra m t tr m chín ch c nénb c mà s p trên gh nghi9 r i nói v i Th -Ph ng và Thu-Vân r ng: Ngày m c a con Thu-Vân ch t, có c y ông nuôi giùm con Thu-Vân, nó l i giao cho ông 200 nén b c. Trong m in m nay ông lo nuôi d ng con Thu-Vân nên hao mòn h t m i nén, còn có 190 nén mà thôi.Ngày nay hai cháu ã thành hôn r i, v y ông giao s b c c a m cháu g i h i tr c l i chohai cháu, ch ông không phép gi n a.

9 m t lo i bàn nh , cao h n bàn th ng, dùng làm ch khai tr u hay món n trong lúc d n ti c


Ông Ðàm-t -Ch n ch ng-h ng, vì ông t ng Thu-Vân b n cùng, không dè có c a nhi unh v y. Nh ng ng i n d ám c i ai th y nàng có b c nhi u c ng tr m tr .

Thu-Vân v n bi t m mình h i tr c nghèo kh , n n i g i mình cho Ð -C m nuôi r ikhông có ti n mà chu c, có lý nào b c nhi u nh v y mà g i cho ông, b i v y nàng nghe ôngnói m y l i thì bi t ông nói d i, nên nàng th a r ng: Th a ông, cháu bi t m cháu âu cóti n b c mà g i cho ông nhi u d v y. Cháu ch c ông th ng v ch ng cháu, ông mu n cho,song ông s v ch ng cháu không lãnh, nên ông nói nh v y ch .

Lê-v n-Ðó a n c m t, ông ch a k p tr l i, thì Th -Ph ng ti p mà nói r ng: Th aông, b c n y cháu không dám lãnh. Xin ông mà dùng. Ví d u b c n y thi t c a nh c m ucháu l i i n a, thì cái công ông nuôi d ng v cháu cho n khôn l n ây há không h nc a y hay sao. Ông già y u r i, v y xin ông gi s b c ó mà dùng. V ch ng cháu còn tr ,

v ch ng cháu lo làm n, không nên giúp b c ti n nhi u quá nh v y.Lê-v n-Ðó c ch i cãi, nói r ng b c y thi t c a Ánh-Nguy t l i. Ông ép v ch ng

Th -Ph ng ph i lãnh, n u không ch u lãnh thì ông i bi t, không cho g p m t ông n a. Vch ng Th -Ph ng s trái ý ông r i ông phi n, nên c c ch ng ã ph i l y b c mà c t.

Thu-Vân có ch ng i theo ch ng. Lê-v n-Ðó m t mình qu nh hiu. Th -Ph ng th yv y m i m n m t a con trai 15 tu i, tên th ng Quít, n u c m n u n c cho ông.

M i bu i s m m i, h n c m r i thì Lê-v n-Ðó l i nhà ông T -Ch n mà th m ông m tlát. M i bu i chi u Th -Ph ng c ng qua nhà ông mà nói chuy n ch i cho ông gi i bu n. Vìông qua l i hoài, nên n m b y b a Thu-Vân m i v th m nhà ông m t l n mà l n nào v c ngth y ông vui v nh th ng.

Thi t Lê-v n-Ðó làm hoàn toàn trách nh m, thì trong lòng ông vui v l m. Nh ng màch ng hi u vì c nào, t ngày ông g Thu-Vân l y ch ng r i, l n l n thân th ông m o g ymòn. V ch ng Th -Ph ng th y v y s ông b nh, nên tính r c th y h t thu c cho ông u ng.Ông kháng c không ch u u ng thu c, c nói ông không có b nh chi h t.

Cách vài tháng ông không i th m v ch ng Th -Ph ng c n a, ráng l m thì ra vôtrong nhà mà thôi. V ch ng Th -Ph ng lo s nên xin phép ông T -Ch n r i v chung mànuôi d ng ông.

Lê-v n-Ðó không có b nh, song thân th càng ngày càng khô l n l n, khô ri t r i ng ikhông n i, c n m ng a trên gi ng hoài. Tuy v y mà ông t nh-táo, ch không mê-mu i chútnào h t.

M t êm n Th -Ph ng v i Thu-Vân ng i bên ông mà út cháo cho ông n. Ông bi uThu-Vân l y b chén v i cái bình trà c a Hòa-Th ng Chánh-Tâm h i tr c mà bên mìnhông. Ông day m t ngó m y v t y m t h i r i nói r ng: Ông nh v t n y nên m i tr rang i ph i. V y ông giao l i cho hai cháu gi l y. Ông bi t nay ã t i ngày ông qui thiên r i.V y ông khuyên hai cháu l i d ng tr n ph i th ng yêu nhau.

Ông nói t i ó r i ông ng ng l i, ch p hai tay trên ng c, m t ngó s ng trên mái nhà.Thu-Vân c m ng trong lòng nên n c m t tuôn d m-d . Ðêm khuya thanh t nh t b v ngtanh. V ch ng Th -Ph ng c ng i nhìn m t ông mà khóc, ch không nói chi c h t. Ôngngó trên mái nhà m t h i r i ông ngó Thu-Vân, coi b ông mu n nói chuy n chi n a, mà ôngnói không c.

Cách m t h i lâu ông ráng mà nói m y ti ng: Thôi, ông i. r i ông nh m m t. Th -Ph ng v i Thu-Vân r mình ông thì tay ch n u l nh ng t, kê tay vào l m i thì h i th c aông c ng ã d t r i. V ch ng vùng khóc r ng lên và kêu ông om sòm.

Lê-v n-Ðó m m t ngó Thu-Vân v i Th -Ph ng mi ng chúm-chím c i r i nh m m tl i m i ch u t t h i luôn.

Thôi r i m t i ng i h o tâm mà ch u kh n kh !Th -Ph ng v i Thu-Vân vì cái tình tríu m n nên th ng ti c mà khóc ch không dè Lê-

v n-Ðó là ng i gì.Saigon, Octobre 1926, Cànglong, Août 1928

Chung

Documents

Ân tình v ½ n v Á - Ho Bieu ChanhTr ái mát, n m ßc trong, c §nh vui, thuy Ån nh ½ khi Ãn cho ng m ái nhàn du th k-th ßi trong lòng. Th Ç-Ph éng b ki vài cái, r ×i