AHMET YAZICI Eroğlu Holding Sağlık Emniyet Çevre Müdürü

İst. Aydın Ünv. İSG Bölümü Öğrt. Görevlisi Kişisel Web : www.insaattaisguvenligi.com

www.risktr.com

İNŞAATLARDA YAPIM VE İŞLETME AŞAMASINDA SAĞLIK GÜVENLİK

Sağlık Güvenlik Planı/Sağlık Güvenlik Dosyası

Şubat 2018 1

1. Sağlık Güvenlik Planı ve Uygulamalar

2. Sağlık Güvenlik Dosyası ve İşletmeye Geçiş

2

Teknolojik gelişmeler inşaatları daha da riskli bir sektör haline getirmiştir. ILO verilerine

göre gelişmiş ülkelerde bile inşaat işkolunda ölümlü ve kayıp günlü kaza oranlarının

daima yüksek olduğu gözükmektedir. İngiltere gibi iş güvenliğinde yüksek kazasızlık

oranlarına sahip, iş güvenliği kültürü gelişmiş ülkelerde dahi inşaatlarda diğer sektörlere

göre çok daha yüksek ölüm oranları vardır. Bu nedenle inşaatlar yalnızca ülkemizde

değil, AB ülkelerinde de iş kazalarının en yoğun karşılaşıldığı sektördür.

Yapı işlerindeki taşeronlara bölünmüş işin yönetimi, işçi sirkülasyonu, düşük eğitim

oranı ve dinamik yapı sektörde İSG sisteminin kurulumunu ve işletimini diğer sektörlere

göre daha da zorlaştırmaktadır.

YAPI İŞLERİNE GENEL BAKIŞ

3

4

2011 2012 2013 2014 2015

Sürekli İş Görmezlik

(İ.K/MH)

Kaza Sonucu Ölüm

Sürekli İş Görmezlik

(İ.K/MH)

Kaza Sonucu Ölüm

Sürekli İş Görmezlik

(İ.K/MH)

Kaza Sonucu Ölüm

Sürekli İş Görmezlik

(İ.K/MH)

Kaza Sonucu Ölüm

Sürekli İş Görmezlik

(İ.K/MH)

Kaza Sonucu Ölüm

BİNA İNŞAATI 243 304 284 127 260 296 232 260 570 239

BİNA DIŞI YAPILARIN

İNŞAATI 74 118 103 66 72 121 60 143 216 124

ÖZEL İNŞAAT FAALİYETLERİ

90 148 181 63 135 104 116 98 198 110

İNŞAAT TOPLAM 407 570 568 256 467 521 412 501 984 473

SEKTÖRLER

TOPLAM 2216 1710 2209 745 1694 1360 1509 1626 3596 1252

YÜZDE %18 %33 %26 %34 %28 %38 %27 %31 %27 %38

Her yıl ortalama 460 ölüm, 560 sürekli iş görmezlik

Yapı İşlerinde İş Kazaları (SGK)

5

İnşaat 35%

Diğer 65%

Ölüm

İnşaat 25%

Diğer 75%

Sürekli İş Görmezlik

Yapı İşlerinde İş Kazaları (SGK)

İnşaatlarda Her Gün En Az 1/2 Ölüm, 2 Sürekli İş Görmezlik

6

İstatistikler-İngiltere

http://www.hse.gov.uk/statistics/fatals.htm

7

İstatistikler-İngiltere

8

Proje sorumlusu ve işverenlerin sorumlulukları

MADDE 6 – (1) İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri bizzat yerine getirebileceği

gibi, kendi adına hareket etmek üzere, gerekli fenni yeterliliğe sahip olan bir veya daha

fazla proje sorumlusu tayin edebilir. Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin görevlendirilmesi, sağlık ve güvenlik planı ve bildirim MADDE 8 – (1) Aynı yapı alanında birden fazla işveren veya alt işverenin bulunması durumunda,

işveren veya proje sorumlusu, sağlık ve güvenlik konularında bir veya daha fazla sağlık ve güvenlik koordinatörü görevlendirir. (2) İşveren veya proje sorumlusu, yapı işine başlamadan önce projenin hazırlık

aşamasında, sağlık ve güvenlik planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar.

YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

9

Sağlık Güvenlik Planı

10

11

İş güvenliği planlama ve ihale süreçlerinde başlar. - İhale toplantılarına SEÇ Departmanı katılımı.

- Alt yüklenici SEÇ Bütçesi

- İşe özgü SEÇ Sözleşmeleri

İhale Toplantıları ve İşe Özgü SEÇ Sözleşmeleri

12

İş Yapım Yöntemi ve Risk Analizleri

- İş Yapım Yöntemi

- Planlama Aşamasında Ön Risk Değerlendirme

13

İşe Giriş İşlemler

14

Standart Sağlık Tetkikleri

1. Akciğer grafisi 2. Hemogram 3. Solunun Fonksiyon Testi (SFT) 4. Tam İdrar Testi (TİT) 5. Duyu Testi (ODYO) 6. Elektrokardiyografi (EKG) 7. Kan Grubu Kartı 8. HIV 9. Açlık Kan Şekeri 10. Hepatit Marker (HbsAg/AntiHBS/Anti HCV) 11. Tetanoz Aşı Kartı 12. Uyuşturucu Madde Testi (Drug Abuse)

15

Eğitim

İş Sağlığı Güvenliği ve Çevre Eğitimleri

İşe Giriş Eğitimleri Zorunlu İSG Eğitimleri Güvenli Çalışma Kitabı Çevre Eğitimleri Mesleki Eğitimler İş Başı Eğitimleri (Toolbox) İş Talimatları Makine Ekipman Talimatları İSG Sınavları

16

Eğitim Salonu ve Uygulamalı Eğitimler

İnsanlar dış görünüşleriyle karşılanır, şahsiyetleriyle uğurlanırlar…

İlk izlenimin yüzde 93′ünü sözsüz iletişim/beden dili, yüzde 7′sini

söylenenler oluşturur…

17

Eğitim Salonu ve Uygulamalı Eğitimler

18

Özel Eğtimler ve Toolbox Eğitimleri

İşaretçi-Sapancı Eğitimleri Toolbox Eğitimleri

İlkyardım Eğitimleri Mesleki Yeterlilik Eğitimler

19

İşyeri Hekimi Saha Denetim Raporu

Sağlık Hizmetleri

20

Sosyal Tesisler – Hijyen denetimleri

21

Sosyal Tesisler

- Sosyal alanlar - Kantin - Dinlenme Alanları - Mobil WC

22

Yaya Yolları ve Güvenli Geçişler

23

Kazı Kenar Koruma Bariyerleri

24

Araç Temizliği ve Giriş-Çıkışlar

25

Malzeme Düşmesi / İksa ve Yamaç Koruma Ağları

26

Statik Hesap ve Kontroller

Tüm Taşıyıcı Elemanların Statik Hesabı

27

Kör noktalar için gece görüşlü, yüksek zom ve çözünürlüklü bom ucu ve kanca ucu kamera sistemi

Kule Vinç Kamerası

28

Yaşanmış Kaza - Yüksekten Düşme

Yüksekte Çalışma

29

Yaşanmış Kaza - Yüksekten Düşme

Yüksekte Çalışma

30

Yüksekte Çalışma

Yaşanmış Kaza - Yüksekten Düşme

İnşaatlarda öncelik yatay kapama olmalı !!!

31

Kenar Korkulukları

32

Cephe Ağları – Merdiven Kova Boşluğu

33

Asansör Boşlukları

34

Şaft Boşlukları

35

İksa – Yapı Arası Ağ Uygulaması

36

Çatı Altı Ağ Uygulaması

37

Asansör Kuyusu - Tırmanır Platform

Tırmanır platformların taşıma yükü hesabı yapılmış olmalıdır.

38

Malzeme Düşmesine Karşı Metal Kapama

39

KORKULUK + HAYAT HATTI

Yüksekte Çalışma

40

Kırım Jüt Bezi & Ekipman Sabitleme

Dış Cephe Panel Montajı – El Aletlerinin Bağlanması

Kırım Çalışmasında Jüt Bezi Ve İş Ekipmanlarının Bağlanması

41

Kaldırma Ekipmanları İç Kontroller/Sertifikalar

Günlük/Haftalık Gözle Kontroller

Sertifikalar

42

Elektrik

Aylık Elektrikli El Aletleri Kontrolleri

43

Elektrik Aylık Pano Kontrolleri

44

Atık Yönetimi

Atık Yağ Atık Pil

Tıbbi Atık

45

Atık Yönetimi

Çöp Şutları Geri Dönüşüm

Atık Sahası Lisanslı Bertaraf Firmaları

46

Meslek Hastalıkları

- Meslek Hastalıkları Risk Değerlendirmesi - Titreşim Ölçümleri - Kişisel ve Çevresel Toz Ölçümleri - Gürültü Ölçümleri - Su Jeti ile toz sınırlandırma - Kaynak duman emicileri - Arazöz ile saha sulama - Ölçüm sonuçlarına göre kkd temini - Güvenlik Bilgi Formları - Yük Sınırlandırma

47

ACİL DURUM VE KURTARMA PLANLARI

48

ACİL DURUM VE KURTARMA PLANLARI

Kamp Alanı Yangın ve İş Kazası Tatbikatı

49

ACİL DURUM VE KURTARMA PLANLARI

Yüksekte Asılı Kalma

50

İp merdiven ve Konik Kurtarma Sedyesi İle Yüksekten Düşme Kurtarma Planı

ACİL DURUM VE KURTARMA PLANLARI

51

ACİL DURUM VE KURTARMA PLANLARI

Şuursuz Kule Vinç Operatörünü Kurtarma Tatbikatı

52

İş İzin Sistemi

İş İzni: Proje kapsamında yapılacak olan bütün tehlikeli işlerin talep ve onay basamaklarının yer aldığı tehlikelerin belirlenip çalışma alanlarının kontrol edildiği yazılı izinlerdir.

53

Genel Saha Denetimleri

- Genel Günlük Saha Denetimleri

- Haftalık Toplu Saha Denetimi

- Üretim Birimi İle Saha denetimleri

- Kamp Denetimleri

- Koğuş, Tuvalet, Banyo Hijyen denetimleri

- Alt Yüklenici Doküman Denetimi

- Yemekhane Denetimleri

- Tedarikçi Üretim Yeri Denetimleri

- İşyeri Hekimi Saha Denetimleri

- Acil Durum Ekipmanları Kontrolleri

- Su Sebili kontrolleri

- KKD Standart Uygunluk Denetimleri

54

Aylık İSG Kurulları

Haftalık İmalat Koordinasyon

Toplantıları

Haftalık SEÇ Koordinasyon

Toplantıları

Yönetim Sistemleri Toplantıları

Koordinasyon Toplantıları

55

Kaza & Olay Raporlama

56

Disiplin Ceza Sistemi

57

Ödül Sistemi

Güveni çalışmalara altın ödülü

58

Aylık Rapor

1. YÖNETİCİ ÖZETİ 2. GENEL RAPOR KAYITLARI 3. KAZA SIKLIK VE AĞIRLIK ORANLARI 4. UYGUNSUZLUKLAR VE GİDERİLME ORANLARI 5. EĞİTİM VERİLERİ 6. ÖDÜL VE CEZALAR

7. İYİ UYGULAMALAR

8. İŞ İZİNLERİ 9. ÇEVRE (DOĞAL KAYNAK TÜKETİMİ - ATIKLAR ) 10. KAZALARA BAĞLI GRAFİKSEL VERİLER

59

SEÇ Yönetim Sistemi Başarısı

ALT YÜKLENİCİLER

ÜRETİM BİRİMİ

SEÇ BİRİMİ

ÜST YÖNETİMİN

DESTEĞİ

60

2. Sağlık Güvenlik Dosyası ve İşletmeye Geçiş

61

YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje hazırlık aşamasındaki görevleri MADDE 10 – c) Proje süresince, birbirini takip eden veya daha sonra yapılacak işler sırasında dikkate

alınmak üzere sağlık ve güvenlik bilgilerini içeren sağlık ve güvenlik dosyası hazırlar.

Aynı dosyanın proje tamamlandıktan sonra temizlik, bakım, tadilat, yenileme, yıkım işleri gibi her türlü yapı işinin güvenli bir şekilde yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan bilgileri de içermesi sağlanır.

The Construction (Design and Management) Regulations 2007 – Rev. 2015

62

Sağlık Güvenlik Dosyası

Sağlık Güvenlik Dosyası İçeren İşletme ve Bakım El Kitabı

Bu el kitabının amacı tasarım sürecinden başlayarak, uygulama aşamalarınıda kapsayacak

şekilde proje içerisinde yapılmış tüm iş ve işlemlerin işletmeyi ilgilendiren kısımlarının

aktarımının sağlanmasıdır. Bu dosyadaki değişiklikler veya düzeltmeler yalnızca yetkili kişiler

tarafından gerçekleştirilmelidir.

63

Sağlık Güvenlik Dosyası

64

Sağlık Güvenlik Dosyası

Örn: Jeneratör Sistemleri Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri Asansör Kullanımı Gaz Alarm Sistemi Hidrofor Sistemleri Yangın Tesisatı Isıtma Sistemi Kullanımı Doğalgazın Güvenli Kullanımı Bağımsız Bölümlerin Temizliği Çöplerin Toplatılması İlaçlama Uygulamaları Bahçe Bakım – Peyzaj Uygulamaları Acil Durum Yönetİm Sİstemİ ………………..

65

Proje Sorumlusu ve Sağlık Güvenlik Koordinatörleri

PROJENİN BAŞLAMASI

İNŞAAT ÖNCESİ BİLGİLER

Müşteri ve ana tasarımcı aşağıdaki konularda birlikte çalışmalıdır;

- Mevcut bilgilerin yeterliliğini değerlendirmek Örn: Önceki projenin sağlık güvenlik dosyası

yada Asbest araştırması

- Tasarımcılara ve müteahhitlere yeterli bilgi sağlanmalı

TASARIM SÜRECİ

Tasarımcılar inşaat öncesi bilgileri aşağıdakiler

için dikkate almalıdır;

- Tasarımda öngörülebilen riskleri azaltmak,

ortadan kaldırmak

- Ortadan kaldırılamayan riskleri azaltmak

- Ortadan kaldırılamayan riskleri Ana

Yükleniciye bildirerek Sağlık Güvenlik

Dosyası ve Sağlık Güvenlik Planında dikkate

almak

İNŞAAT SAĞLIK GÜVENLİK PLANI

- İnşaat başlamadan önce müşteri

planın hazırlandığından emin

olmalıdır.

- Ana yüklenici aşağıdakiler temelinde

planı hazırlar;

İnşaat öncesi bilgiler

Tasarımla sağlanan bilgiler

- Ana Tasarımcı Ana Yükleniciye;

Planın uygunluğunun gözden

geçirilmesi ve güncellenmesi

Risklerle ilgili önemli değişiklikleri

bildirmeli

SAĞLIK GÜVENLİK DOSYASI

- Müşteri S-G Dosyasının hazır

olduğundan emin olmalıdır

- Dosya hazırlanırken ana tasarımcı ile ana

yüklenici dayanışma içerisinde olmalıdır

- Ana tasarımcı dosyanın gözden

geçirilmesi ve güncellenmesini

sağlamalıdır

- Ana yüklenici gerekli bilgileri ana

tasarımcıya sağlamalıdır

- Projenin sonunda dosya müşteriye

iletilmelidir.

PROJENİN BİTİMİ

- Müşteri Sağlık Güvenlik Dosyasını

muhafaza etmeli ve bina üzerindeki

yapısal değişikliklerde hazır

bulundurmalıdır.

- Müşteri diğer kullanıcılara da dosyayı

ulaştırmalıdır

66

The Construction (Design and Management) Regulations 2015 Construction phase plan and health and safety file 12. (5) During the pre-construction phase, the principal designer must prepare a health and safety file appropriate to the characteristics of the project which must contain information relating to the project which is likely to be needed during any subsequent project to ensure the health and safety of any person. (8) If the principal designer’s appointment concludes before the end of the project, the principal designer must pass the health and safety file to the principal contractor. (9) Where the health and safety file is passed to the principal contractor under paragraph(8), the principal contractor must ensure that the health and safety file is appropriately reviewed, updated and revised from time to time to take account of the work and any changes that have occurred. (10) At the end of the project, the principal designer, or where there is no principal designer the principal contractor, must pass the health and safety file to the client.

67

Sağlık Güvenlik Dosyası

Sağlık ve Güvenlik Dosyası

- Bu sağlık ve güvenlik dosyası içerisindeki bilgiler işletmeye verilmek üzere hazırlanmıştır.

- Dosya içerisindeki bilgiler işletmeyi temizleyen, bakım yapan, değiştiren, yenileyen, onaran veya

yıkan kişilere de aktarılmalıdır.

- Bu işleri yürütecek kişi ve kurumların tehlikeleri doğru tanımlayabilmesi ve etkin bir risk

değerlendirme yapılabilmesi için yapı ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaları gerekmektedir.

- Gelecekte yapısal bir değişiklik yapılması durumunda buradaki bilgiler atanacak Sağlık Güvenlik

Koordinatörüne iletilmelidir.

68

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ

Yangın Tesisatı ve Hortumlar, Motopomplar, Boru Tesisatı

Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl

Projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak yapılır. Ayrıca TS 9811, TS EN 671-3, TS EN 12416-1+A2, TS EN 12416-2+A1, TS EN 12845 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır.

Havalandırma ve Klima Tesisatı 1 Yıl Projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak yapılır.

Elektrik Tesisatı, Topraklama Tesisatı, Paratoner

Standartlarda süre belirtilmemişse

1 Yıl

21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile TS EN 60079 ve TS EN 62305-3 standartlarında belirtilen hususlara göre yapılır.

69

Busbar sistemleri tesis işletmeye alındıktan (ortalama 6 ay) sonra (özellikle sistem yüklenip akım çekilmeye başladıkan sonra) sistemin genel olarak bakım ve kontrolü yapılmalıdır. Busbar ek noktalarındaki merkezi ek civatalarının sıkılma değerlerinin tork anahtarı ile kontrol edilmeli ve var ise gevşek civataların sıkılmalıdır!!! Bu işlem yılda 1 tekrarlanmalıdır.

70

TSE CEN/54-14

Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri - Bölüm 14: Planlama, tasarım,

montaj, işletmeye alma, kullanım ve bakım için

kılavuz bilgiler

Bu standart bina içlerinde ve çevresinde otomatik yangın algılama ve yangın alarm sistemlerinin uygulanmasıyla ilgili kılavuzluk

bilgilerini kapsar. Teknik şartname sistemlerin planlama, tasarım, montaj, hizmete alma, kullanım ve bakımını kapsar.

11 Bakım Genel olarak muayene, servis ve tamir için kullanıcı ve/veya tesis sahibi ile imalatçı, tedarikçi veya diğer yeterli kuruluşlar arasında bir düzenleme yapılmalıdır.

71

TS EN 12845 - SABİT YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ – OTOMATİK SPRİNKLER SİSTEMLERİ – TASARIM, MONTAJ VE BAKIM

20 Bakım Kullanıcı, sistemin montajını yapan veya benzer yetkili şirket tarafından bir kontrat dâhilinde deney, servis ve bakım programının yapılmasını sağlamalıdır. 20.2 Kullanıcının muayene ve kontrol programı

20.2.1 Genel

Montajı yapan, sistem ile ilgili muayene ve kontrol işlemine ait dokümanları, kullanıcıya vermelidir.

20.3 Servis ve bakım programı 20.3.2 Üç ayda bir yapılan rutin kontroller 20.3.2.1 Genel Aşağıdaki kontroller ve muayeneler 13 haftadan fazla olmayan aralıklarla yapılmalıdır.

72

PLANLI ALANLAR İMAR YÖNETMELİĞİ aaa) Korkuluk: Binaların dışa açık veya açılan bölümlerinde, merdiven, rampa ve galeri boşluklarında, Türk Standartlarına göre yapılan koruma elemanını,

73

Temizlik Sepeti

İşletme Temizlik Sepeti Can Halatı Uygulaması ve Ekipman Sertifikaları Temini

74

AVM Çatı Temizliği İçin Can Halatı

YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ e) Yapı işleri sırasında ve yapı işleri bitirilip yapı kullanıma geçtikten sonra yüksekte yapılacak çalışmalarda kullanılmak üzere oluşturulacak yatay ve dikey yaşam hatları için gerekli olan bağlantı noktaları ve yapısal düzenlemeler, projenin hazırlık aşamasında belirlenerek

sağlık ve güvenlik planı ve sağlık ve güvenlik dosyasında yer alır.

75

76

CAM TAVAN SENDROMU

“Bir şeyin imkânsız olduğuna inanırsanız, aklınız bunun neden imkânsız olduğunu size ispatlamak üzere çalışmaya başlar. Ama bir şeyi yapabileceğinize inandığınızda ise aklınız bu sefer de yapmak üzere ve çözümler bulma doğrultusunda size yardım etmek için çalışmaya başlar.” Dr. David J. Schwartz. Bilim adamları pirelerin farklı yükseklikte zıplayabildiklerini görürler. Birkaçını toplayıp 30 cm yüksekliğindeki bir cam fanusun içine koyarlar. Metal zemin ısıtılır. Sıcaktan rahatsız olan pireler zıplayarak kaçmaya çalışırlar ama başlarını tavandaki cama çarparak düşerler. Zemin de sıcak olduğu için tekrar zıplarlar, tekrar başlarını cama vururlar. Defalarca kafalarını cama vuran pireler sonunda o zeminde 30 santimden fazla zıpla(ya)mamayı öğrenirler. Artık hepsinin 30 cm zıpladığı görülünce deneyin ikinci aşamasına geçilir ve tavandaki cam kaldırılır. Zemin tekrar ısıtılır. Tüm pireler eşit yükseklikte, 30 cm zıplarlar! Üzerlerinde cam engeli yoktur, daha yükseğe zıplama imkânları vardır ama buna hiç cesaret edemezler. Kafalarını cama vura vura öğrendikleri bu sınırlayıcı ‘hayat dersi’ne sadık halde yaşarlar. Pirelerin isterlerse kaçma imkânları vardır ama kaçamazlar. Çünkü engel artık zihinlerindedir.. Bu deney canlıların neyi başaramayacaklarını nasıl öğrendiklerini göstermektedir. Cam tavan sendromunun bir diğer ifadesi “Öğrenilmiş çaresizlik”tir.

77

Kırık Cam Teorisi" ABD'li suç psikologu Philip Zimbardo'nun 1969'da yaptığı bir deneyden ilham alınarak geliştirilmişti. Zimbardo, suç oranının yüksek olduğu, yoksul Bronx ve daha yüksek yaşam standardına sahip Palo Alto bölgelerine birer 1959 model otomobil bıraktı. Araçların plakası yoktu, kaputları aralıktı. Olup bitenleri gizli kamerayla izledi. Bronx'taki otomobil üç gün içinde baştan aşağıya yağmalandı. Diğerine ise bir hafta boyunca kimse dokunmadı. Ardından Zimbardo ile iki öğrencisi, sağlam kalan otomobilin yanına gidip çekiçle kelebek camını kırdılar. Daha ilk darbe indirilmişti ki çevredeki insanlar (yani zengin beyazlar) da olaya dahil oldular. Birkaç dakika sonra o otomobil de kullanılmaz hale geldi. "Demek ki" diyordu Zimbardo, "İlk camın kırılmasına, ya da çevreyi kirleten ilk çöpe, ilk duvar yazısına izin vermemek gerek. Aksi halde kötü gidişatı engelleyemeyiz."

Kırık Cam Teorisi

78

TEŞEKKÜRLER