Naprotechnologia a metody wspomaganego rozrodu w ujęciu

ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015

DOBROSTAN I SPOŁECZEŃSTWO

ROZDZIAŁ IV

1Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety

School of Health Sciences in Katowice, Medical University of Silesia,

Department of Propaedeutics of Obstetrics, Katowice, Poland,

2Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach,


Zakład Promocji Zdrowia i Pielęgniarstwa Środowiskowego

Katedry Pielęgniarstwa


Department of Health Promotion and Community Nursing Katowice,

3Okręgowy Szpital Kolejowy w Katowicach

District Railway Hospital in Katowice



Zakład Pielęgniarstwa i Społecznych Problemów Medycznych


Department of Nursing and Social Medical Problems, Katowice, Poland


Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach,

Zakład Profilaktyki Chorób Kobiecych i Seksuologii


Department of Gynaecological Diseases Prevention and Sexuology,

Katowice, Poland

MARIOLA CZAJKOWSKA1, PATRYCJA TASARZ1,

MARZENA GATNAR1, KATARZYNA STAWICKA1,

KATARZYNA LESZCZYŃSKA2, ANNA JANIK3,

MARIOLA BARTUSEK4, VIOLETTA SKRZYPULEC-PLINTA5

Naprotechnologia a metody wspomaganego rozrodu

w ujęciu pracowników ochrony zdrowia

Naprotechnology vs methods of assisted reproduction

in the context of health care professionals

Słowa kluczowe: naprotechnologia, wspomagany rozród, niepłodność

Key words: naprotechnology, assisted reproduction, infertility


Dobrostan i społeczeństwo

58

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne w 2008 roku stworzyło swoje stanowisko

dotyczące medycyny wspomagania rozrodu przez powołanie Zespołu do opracowania

Stanowiska Dotyczącego Technik Wspomaganego Rozrodu w Leczeniu Niepłodno-

ści. Postanowienia Zespołu miały być podstawą do stworzenia norm prawnych doty-

czących problemu medycyny wspomagania rozrodu. Pierwszym postanowieniem jest

uznanie niepłodności jako choroby somatycznej i psychicznej, w pełni odnoszącej się

do definicji zdrowia według Światowej Organizacji Zdrowia, którą należy leczyć. Za-

daniem powyższego Zespołu było również określenie szczegółowych wskazań do sto-

sowania ART, czyli niepłodności żeńskiej, męskiej i idiopatycznej, które powinny

być potwierdzone następującymi badaniami: oceną nasienia partnera/męża pacjentki,

oceną jajeczkowania i wydajności drugiej fazy cyklu miesiączkowego, oceną bioce-

nozy pochwy, oceną reakcji plemników na śluz szyjkowy oraz drożności jajowodów

[4,14].

Opracowanie standardów co do kolejności stosowanego leczenia miało na celu

zminimalizowanie ingerencji w proces prokreacji. PTG zaleca, aby na samym po-

czątku starań o uzyskanie ciąży stosowano metody leczenia farmakologicznego, le-

czenia zabiegowego (głównie eliminacja patologii w obrębie jajowodów i macicy), a

na samym końcu wymienia techniki rozrodu wspomaganego. Aby zmniejszyć burzli-

wość dyskusji na temat zapłodnienia in vitro i pokrewnych mu dziedzin, eksperci pro-

ponują, żeby nie podejmować tematów związanych z programowaniem płci, klono-

waniem, eksperymentami na zarodkach a lepiej rozważać ART jako sposób leczenia

niepłodności. Jednocześnie PTG zwraca uwagę na akceptację etyczną zabiegów me-

dycyny rozrodu, na którą pozytywnie mogłyby wpłynąć dokładna diagnostykaw kie-

runku przyczyny niepłodności, przestrzeganie wskazań medycznych, implantacja

liczby zarodków nie większej niż 3 oraz skuteczny program zamrażania zarodków

[1,2,3,6,10].

Procedury muszą być szczegółowo opisywane w dokumentacji medycznej, a ta

przechowywana przez okres 25 lat. PTG stworzyło w Polsce zasady refundacji zabie-

gów rozrodu wspomaganego medycznie, na wzór innych krajów Wspólnoty Europej-

skiej [4,11,14].

W Polsce obowiązuje program „Program Leczenia Niepłodności Metodą Zapłod-

nienia Pozaustrojowego na lata 2013-2016”, który ma na celu zapewnienie parom do-

tkniętym niepłodnością równego dostępu do procedury zapłodnienia pozaustrojo-

wego. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finan-

sowanych ze środków publicznych w art.48 przewiduje możliwość finansowania za-

płodnienia pozaustrojowego ze środków budżetu państwa z części pozostającej w dys-

pozycji Ministra Zdrowia w ramach programu opracowanego, wdrażanego, realizo-

wanego i finansowanego przez Ministra Zdrowia. Na realizację niniejszego programu

w budżecie Państwa należy zapewnić środki finansowe w wysokości 247199500 zł.

Dzięki temu z tej procedury będzie mogło skorzystać 15 tysięcy par [14].

Głównym zamysłem twórców naprotechnologii jest przedstawienie niepłodnym

parom alternatywnej metody w korelacji z rozwiniętymi technikami wspomaganego

Mariola Czajkowska, Patrycja Tasarz, Marzena Gatnar, Katarzyna Stawicka,

Katarzyna Leszczyńska, Anna Janik, Mariola Bartusek, Violetta Skrzypulec-Plinta



59

rozrodu. Pomoc w obserwacji cyklu miesięcznego i diagnostyka przyczyn niepłodno-

ści. Naprotechnologia może dawać szansę ludziom, którzy wykorzystali wszelkie na-

rzędzia medyczne terapeutyczne. Tak też się stało, gdyż wiele par, którym medycyna

reprodukcyjna powiedziała „nie” usłyszało od instruktorów naprotechnologii „nic nie

obiecujemy ale spróbujmy”. Celem naprotechnologii jest również zaangażowanie

pary starającej się o potomstwo w obserwacje cyklu, co daje szansę na naukę natural-

nej regulacji płodności po pierwszym macierzyńskim sukcesie[24].

Zadania tej dziedziny medycyny ukierunkowane są na wiele aspektów żeńskiego

cyklu płciowego jak i na wiele problemów ginekologii obecnych czasów, które nie

znajdują odpowiedzi w medycynie opartej na badaniach parametrów morfologicz-

nych. Począwszy od głównego zadania- doprowadzenia niepłodnej pary do upragnio-

nego macierzyństwa, a skończywszy na regulacji cyklu miesięcznego. Naprotechno-

logia, dzięki wnikliwej obserwacji cyklu miesięcznego, pozwala na rozwiązanie ta-

kich problemów jak: nieregularne lub nieprawidłowe krwawienia miesięczne, bolesne

miesiączki, zespół policystycznych jajników czy nawykowe poronienia [13,24].

Cel pracy: ocena poziomu wiedzy oraz opinii pracowników ochrony zdrowia na

temat naprotechnologii i metod wspomaganego rozrodu.

Cele szczegółowe

Dowiedzenie, czy kadra medyczna uważa niepłodność za problem społeczny.

Ukazanie opinii personelu medycznego jaka jest częstość podejmowania przez

pacjentki decyzji o diagnostyce i leczeniu niepłodności.

Poznanie stosunku respondentów do naprotechnologii, nowej dziedziny zajmują-

cej się diagnostyką i leczeniem niepłodności. Czy jest ona odbierana jako alter-

natywa dla metod wspomaganego rozrodu, czy jako metoda diagnostyki nie

uznawana w świecie medycyny jako dodatek do medycyny wspomagania roz-

rodu.

Poznanie zdania na temat zalet i wad poszczególnych metod walki z niepłodno-

ścią.

Analiza emocji towarzyszących pacjentkom w trakcie stosowania metod wspo-

maganego rozrodu.

Poznanie opinii personelu medycznego dotyczącej refundacji zapłodnienia poza-

ustrojowego z publicznych środków Ministerstwa Zdrowia.

MATERIAŁ I METODY

Badaniem objęto populację 50 pracowników ochrony zdrowia. Przed przystąpie-

niem do badania ankietowego wykonano badanie pilotażowe. Badanie pilotażowe

miało na celu wskazać poprawność konstrukcji ankiety od strony merytorycznej jak

również poprawności techniki zadawania pytań. Procedura taka umożliwia konstruk-

cję narzędzia badawczego ze zmniejszonym ryzykiem popełnienia błędów. Badanie

pilotażowe zostało przeprowadzone wśród 10 pracowników ochrony zdrowia.



60

Badania zostały przeprowadzone w: Prywatnym Szpitalu Położniczo – Ginekolo-

gicznym w Katowicach oraz wśród studentów studiów drugiego stopnia kierunku Po-

łożnictwo Uczelni Medycznych w Katowicach i Wrocławiu.

Przed przystąpieniem do badań, każdy respondent został poinformowany o pouf-

ności badania, przedstawiono mu cel i założenia działania oraz zapoznano go z meto-

dyką badań. Każdy badany został poinformowany o możliwości odstąpienia od bada-

nia bez podania przyczyny.

Autorski kwestionariusz składał się z 29 pytań, w którym wykorzystano szczegó-

łowe pytania dotyczące: problemu niepłodności, naprotechnologii i jej metod oraz

medycyny wspomagania rozrodu.

W kwestionariuszu badawczym użyto tzw. „kafeterii zamkniętej”, czyli zestawu

wszystkich możliwych odpowiedzi. Najczęściej były to pytania alternatywne (zakła-

dające możliwość odpowiedzi „tak” lub „nie”) i pytania dysjunktywne (umożliwia-

jące wybór jednej spośród więcej niż dwóch możliwych odpowiedzi).

W celu zebrania danych użyto pytań półotwartych (zawierających ustalone go-

towe odpowiedzi), jak również dających możliwość dopisania samodzielnie sformu-

łowanej odpowiedzi. Pytania sformułowano w sposób konkretny, ścisły i precyzyjny.

WYNIKI

Tab. I. Zawody ankietowanych

Zawód ankietowanego Grupa badana (50 osób)

Liczba odpowiedzi Procent

Lekarz 0 0%

Położna/ Położny 44 88%

Pielęgniarka/ Pielęgniarz 6 12%

Suma 50 100%

Najliczniejszą grupę stanowili respondenci wykonujący zawód położnej 4 (88%),

mniej liczną grupę stanowiły pielęgniarki 6 (12%).

Tab. II. Miejsce pracy ankietowanych

Miejsce pracy Grupa badana

Liczba (n=50) Procent

Szpital 24 48%

Publiczny zakład opieki

Zdrowotnej 2 4%

Niepubliczny zakład opieki

Zdrowotnej 13 26%

Poradnia K 11 22%

Suma 50 100%

Kolejnym analizowanym parametrem było miejsce pracy ankietowanych. Nie

wykazano zależności istotnych statystycznie w tym aspekcie. Najliczniejszą grupę





61

stanowili respondenci pracujący w szpitalu 24 osoby (48%), kolejne grupy charakte-

rystyczne były dla niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej 13 osób (26%), poradni

K 11 osób (22%), najmniej liczną grupę stanowili badani pracujący w publicznym

zakładzie opieki zdrowotnej 2 osoby (4%).

Tab. III. Niepłodność jako zjawisko społeczne

Czy Pana/Pani zdaniem

niepłodność jest zjawiskiem

społecznym?

Grupa badana (50 osób)

Liczba odpowiedzi

(n=50) Procent (%)

Tak 39 78%

Nie 11 22%

Suma 50 100%

Analizując niepłodność jako zjawisko społeczne, 39 ankietowanych czyli 78%

ankietowanych wykazało, że niepłodność jest według nich problemem społecznym,

11respondentów, czyli 22% stwierdziło, że niepłodność nie potwierdziło tej tezy.

Dla wnikliwej oceny zmiennych dokonano analizy zgłaszanych problemów z

zajściem w ciążę. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono brak różnic

istotnych statystycznie w ilości zgłaszanych problemów:

według 16 respondentów (32%) dwie pacjentki na 10 na problem z zajściem

lub donoszeniem ciąży,

14 respondentów (28%) twierdziło, że pięć na 10 kobiet cierpi z powodu nie-

płodności,

8 respondentów (16%) określało niepłodność jako problem czterech na 10

osób,

4 respondentów (8%) uważały, że to problem trzech na 10 kobiet,

3 respondentów (6%) jako problem jednej na 10 pacjentek,

2 respondentów (4%) uważały, iż spotykają się z niepłodnością u sześciu a 10

pacjentek,

2 respondentów (4%) twierdziły również, że problemy te dotykają ośmiu na

10 pacjentek,

1 respondent (2%), że u siedmiu na 10 pacjentek.

Tab. IV. Decyzja pacjentek dotycząca diagnostyki niepłodności

Czy Pani/Pana zdaniem pacjentki często decydują

się na diagnostykę niepłodności?

Odpowiedź Liczba (n=50) Procent (%)

Prawie zawsze 4 8%

Często 31 62%

Rzadko 15 30%

Suma 50 100%



62

Kolejnym analizowanym parametrem była decyzja pacjentek dotycząca diagno-

styki niepłodności. Nie wykazano zależności istotnych statystycznie w tym aspekcie.

Jednak należy wskazać, iż największy odsetek badanych decydował się na

diagnostykę często 31 osób (62%), mniej liczną grupę w opinii respondentów stano-

wili pacjenci podejmujący diagnostykę rzadko 15 osób (30%), najmniej liczną grupę

stanowili pacjenci, którzy podejmowali decyzję prawie zawsze 4 osoby (8%).

Tab. V. Zalety naprotechnologii

Odpowiedź Liczba

odpowiedzi

Procent

(%)

Dokładna diagnostyka niepłodności 14 8%

Dokładne leczenie i eliminacja przyczyn niepłodności 8 5%

Pozwala na naturalne poczęcie 42 24%

Czas trwania całego procesu 2 1%

Koszty związane z procesem leczenia 23 13%

Bezpieczeństwo pacjentki 32 18%

Zbliżenie się do siebie partnerów przez wspólną

obserwację cykli 26 15%

Usuwanie przyczyn niepłodności, co pozwala na kolejne

zajście w ciążę 8 5%

Możliwość wystąpienia ciąży mnogiej 5 3%

Indywidualne podejście do pacjentki i jej męża/ partnera 14 8%

Suma 174 100%

Oceniając zalety naprotechnologii wykazano zależność nieistotną statystycznie

dla dwóch domen: możliwość naturalnego poczęcia42 (24%) i bezpieczeństwo

pacjentki 32 (18%), bez różnic istotnych statystycznie.

Tab.VI. Wady naprotechnologii

Odpowiedź Liczba

odpowiedzi Procent (%)

Czas od rozpoczęcia

obserwacji do zajścia w ciążę 42 27%

Koszty związane z procesem

leczenia 8 5%

Ilość niepowodzeń

położniczych 19 12%

Częste ciąże mnogie 4 2%

Podaż środków

farmakologicznych 2 1%

Rezygnacja pacjentki 43 28%

Utrata nadziei przez długo-

trwały proces diagnostyczny 39 25%

Suma 157 100%





63

Podobną analizę przeprowadzono dla częstości występowania wad naprotechno-

logii, wykazano najwyższy odsetek dla dwóch domen: czas od rozpoczęcia obserwa-

cji do zajścia w ciążę 42(27%) oraz rezygnacja pacjentki z proponowanej metody

43(28%). Nie wykazano różnic istotnych statystycznie.

Tab. VII. Czy często zaleca Pani/ Pan obserwacje cyklu miesięcznego i

zapisywanie tych obserwacji na specjalnych kartach?

Odpowiedź Liczba Procent (%)

Często zalecam obserwację cyklu 11 22%

Rzadko zalecam obserwację cyklu 27 54%

Nigdy nie zalecam obserwacji cyklu 12 24%

Suma 50 100%

Zgodnie z modelem Creightona, skuteczność naprotechnologii jest możliwa,

kiedy spełniony jest warunek oceny cyklu miesięcznego. Na podstawie przeprowa-

dzonego badania wykazano iż pracownicy ochrony zdrowia rzadko zalecają obserwa-

cję cyklu 27(54%).

Tab. VIII. Zachowania i emocje towarzyszących pacjentkom stosującym tech-

niki wspomaganego rozrodu

Zachowania i emocje Liczba

odpowiedzi

Procent

(%)

Są pełne nadziei 42 25%

Chętnie zgłaszają się

na wizyty kontrolne 18 10%

Nastawione entuzjastycznie 14 8%

Niepewne skuteczności

zabiegów 1 1%

Przekonane, że „wszystko

się uda” 37 22%

Po czasie tracą nadzieję 4 2%

Nie wierzą w skuteczność 12 7%

Bezgranicznie ufają

swojemu lekarzowi 26 16%

Maja dużo pytań

i wątpliwości 15 9%

Suma 169 100%

Do najczęstszych zachowań i emocji towarzyszącym pacjentkom należały: na-

dzieja, przekonanie, że wszystko się uda oraz bezgranicznie zaufanie wobec lekarza.

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono brak różnic istotnych

statystycznie w ilości zgłaszanych zachowań i emocji.



64

Tab. IX. Opinia ankietowanych przedstawicieli opieki zdrowotnej na

zagadnienie refundacji zapłodnienia in vitro przez Narodowy Fundusz Zdrowia

Czy zgadzasz się

z refundacją in vitro?

Liczba

odpowiedzi

Procent

(50=100%)

Tak 47 94%

Nie 3 6%

Suma 50 100%

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce Programem Leczenia Niepłodności Metodą

Zapłodnienia Pozaustrojowego na lata 2013-2016”, badani najczęściej deklarowali

opinię dotyczącą refundacji zapłodnienia in vitro 47 respondentów (94%), nieliczną

grupę stanowili ankietowani nie wyrażający zgody na refundację 3(6%).

DYSKUSJA

Głównym zadaniem współczesnej medycyny prokreacyjnej jest pomoc ludziom

cierpiącym z powodu niezamierzonej bezdzietności. Według doniesień WHO co szó-

sta para ma problemy z poczęciem potomstwa, a w krajach wysoko rozwiniętych w

wyniku zastosowania leczenia niepłodności corocznie na świat przychodzi 1-3%

dzieci. Takie dane statystyczne oraz rzeczywiste zapotrzebowanie na nowe i bez-

pieczne techniki wspomagania rozrodu pozwalają na permanentny rozwój tej dzie-

dziny medycyny. W ośrodkach leczenia niepłodności o sukcesie mówi się tylko

wtedy, kiedy pacjentka poddana wcześniej skomplikowanym zabiegom rodzi zdrowe

dziecko. Zadaniem współczesnej medycyny rozrodu jest osiąganie jak najlepszych

rezultatów w postaci doprowadzania do zapłodnienia, implantacji zarodka i donosze-

nia ciąży [8,22].

Metody wspomaganego rozrodu są dostosowywane do zróżnicowanych potrzeb

pacjentów. Aktualnie dąży się do powrotu łagodnej i taniej metody stymulacji jajecz-

kowania w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia zespołu hiperstymulacji jajni-

ków. Celem jej jest również wydłużenie czasu hodowli zarodków, gdyż pozwala to

otrzymać wyższy współczynnik implantacji w macicy a tym samym ograniczyć liczbę

cykli terapeutycznych przypadających na jedną pacjentkę. Specjaliści zajmujący się

technikami wspomaganego rozrodu stawiają sobie za cel umożliwienie wczesnej dia-

gnostyki genetycznej oraz poznania procesu implantacji, jednak aktualnym, najwięk-

szym problemem jest brak regulacji prawnych dotyczących postępowania diagno-

stycznego i terapeutycznego. Brak organizacji kontrolującej ośrodki leczenia niepłod-

ności oraz brak refundacji świadczeń we wszystkich placówkach ochrony zdrowia

uniemożliwia sprawne funkcjonowanie medycyny rozrodu. Nie pozwala to na po-

wszechny dostęp do zabiegów, co jest pośrednią i jedną z wielu przyczyn postępują-

cego niżu demograficznego [6,13,15,20].

Metody wspomaganego rozrodu stosuje się jako metody z wyboru lub jako me-

tody ostatniej szansy, często powodem stosowania ich jako metod ostatniej szansy

jest wiek pacjentki. Według statystyk z National Summary and Fertility Clinik Repro-

duction w Stanach Zjednoczonych z 1999 roku odsetek ciąż po ART między 36 a 40

rokiem życia wynosił 23% a po 40 roku życia 8,2% [21]. W polskim białostockim





65

ośrodku klinicznym w latach 2000-2005 między 36-40 rokiem życia odsetek ciąż wy-

nosił 24,1% a powyżej 40 roku życia 10,1% [12,21].

W obliczu takich danych specjaliści medycyny rozrodu szukają nowych rozwią-

zań w celu eliminacji wieku jako czynnika uniemożliwiającego poczęcie dziecka.

Dlatego też wynaleziono metodę przenoszenia gamet żeńskich co pozwala na posia-

danie potomstwa nawet kobietom po 50 roku życia [8,25].

W badaniach własnych wskazano, iż medycyna wspomagania rozrodu powinna

być wyłącznie finansowana ze środków publicznych Ministerstwa Zdrowia, co zgod-

nie potwierdzają naukowcy zagraniczni[11,14].

W Polsce istnieje i prężnie działa wiele ośrodków zajmujących się leczeniem nie-

płodności, które osiągają sukcesy. Niestety działalność ta nie jest szczegółowo ure-

gulowana prawnie. Polska jako jedyny w Europie kraj nie posiada ustawy ustosunko-

wanej pozytywnie lub negatywnie do tej dziedziny medycyny. Według Sekcji Płod-

ności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wykonuje się około

4 tysięcy cykli leczenia niepłodności metodami wspomaganego rozrodu rocznie. Za-

potrzebowanie jest około 4 razy większe, ale nie jest ono realizowane, ponieważ brak

refundacji dla wszystkich, uniemożliwia leczenie wielu par, ze względu na

koszty[4,14].

Jednak istnieje nadzieja, ponieważ polscy politycy wprowadzili „Program Lecze-

nia Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego na lata 2013-2016” zwró-

cono uwagę na bezpłodność jako przyczynę niskiego przyrostu naturalnego. Wielki

udział w braku ustawodawstwa ma wyznaniowy charakter partii politycznych, które

projektując ustawy opierają je na zakazach i odpowiedzialności karnej na przykład:

projekt posła J. Gowina z 2008 roku. Wyżej wymieniony projekt znacznie ogranicza

możliwości medycyny rozrodu zezwalając na jedynie homologiczne zabiegi in vitro,

zakazując tworzenia embrionów przeznaczonych do krioprezerwacji. Według prof.

Waldemara Kuczyńskiego w polskim prawie zapłodnienie pozaustrojowe nie jest za-

kazane, więc jest dozwolone. Prawnie regulowane są tylko czynności związane z po-

tencjałem biologicznym pochodzenia ludzkiego. W wyniku przeprowadzonego bada-

nia respondenci opowiadają się za refundacją zapłodnienia pozaustrojowego z bu-

dżetu Ministerstwa Finansów. Niepokojącym jest fakt braku nadzoru nad ośrodkami

leczenia niepłodności, co powoduje brak standaryzacji procedur tam stosowanych

oraz rozwój niekontrolowanych ośrodków leczenia niepłodności, wzrostu liczby

oszustw i zawodu par oczekujących na potomstwo. Nadzór nad tymi ośrodkami jako

działalnościami gospodarczymi ma jedynie Urząd Skarbowy. Obecnie specjaliści

ART mogą kierować się Kodeksem Etyki Lekarskiej, Kodeksem Cywilnym i Usta-

wami, w których szczątkowo potraktowane zostały niektóre elementy medycyny roz-

rodu [4,10,14,16, 18,19,26].

Według doniesień WHO u 7000 zdiagnozowano rozpoznanie niepłodności, u co

szóstej pary w Polsce istnieje rozpoznanie idiopatycznego problemu z zajściem w

ciążę [8,23]. Najliczniejszą grupę ankietowanych (32%) podała, że co 8 (2/10) kobieta

ma problem zajścia w ciążę, grupa 28% ankietowanych najbardziej zbliżyła się do



66

danych WHO podając wynik niepłodnych 5 kobiet, a grupa 16% ankietowanych po-

dała wynik 4/10. Pytanie o skuteczność naprotechnologii wykazało, że personel me-

dyczny nie zna skuteczności nowej dziedziny stosowanych działań z niepłodnością,

gdyż podali, że wynosi ona od 5% do 22%. Według Journal of Reproductive Medi-

cine skuteczność naprotechnlogii wynosi w czynniku jajowodowym niepłodności wy-

nosi 40%, a w endometriozie 57% [24]. 28% ankietowanych podało, że współczynnik

ciąż mnogich po zabiegach naprotechnologii wynosi 1% i zgadza się to ze świato-

wymi badaniami.

Według European IVF Monitoring skuteczność IUI wynosi 30 do 40%, 13% na 1

cykl w grupie 35 roku życia. Największa grupa ankietowanych (26%) podała, ze wy-

nosi ona 25%, druga co do wielkości grupa (22%) podała wynik 20%[24].

Największy odsetek ankietowanych (12%) uznało, że skuteczność IVF wynosi

25%, który jest zbliżony do badań przytaczanych w artykule „Współczesne metody

leczenia niepłodności związanej z wiekiem” autorstwa Jana Domitrza i wsp., który

podaje 23% skuteczności. Podobnie przedstawiają się badania Białostockiego

Ośrodka Leczenia Niepłodności gdzie skuteczność wynosi 24,1% [5,21]. Największa

grupa ankietowanych podała również odsetek ciąż mnogich po zabiegach IVF równy

30%, co mniej więcej pokrywa się z badaniami pierwszego i drugiego raportu doty-

czącego danych europejskich leczenia niepłodności z 2001 i 2003 roku, gdzie wynosił

on kolejno 29,1% i 23,1% [9].

Według Szamatowicza i Milewskiego i wsp. skuteczność leczenia niepłodności

metodami manipulacji chirurgicznych wynosi od 20 do 30% [17,21]. 6% ankietowa-

nych określiło skuteczność tej metody na 20%, 4% badanych na 30%. Największe

grupy, 40% ankietowanych i 20% ankietowanych, określili to kolejno na 5% i na 10%.

Największym dylematem towarzystw zajmujących się medycyną rozrodu powi-

nien być fakt nieznajomości naprotechnologii i jej metod, ponieważ zamyka to drogę

wielu par dążących do posiadania własnego potomstwa. 66% ankietowanych nie po-

leca naprotechnologii lub robi to rzadko. 54% rzadko zaleca pacjentom obserwację

cyklu miesięcznego, nawet jeżeli własne ich obserwacje pomagają oszczędzać jakże

cenny czas lekarzom w procesie diagnostycznym niepłodności, a skracają czas ocze-

kiwania na potomka. Według PTMR naprotechnologia nie powinna być brana pod

uwagę jako alternatywa dla medycyny wspomaganego rozrodu mimo jej udowodnio-

nej na tysiącach przypadków skuteczności [25].

WNIOSKI

1. Ankietowani uważają niepłodność za zjawisko społeczne.

2. Według badanych pacjentki często decydują się na diagnostykę i leczenie nie-

płodności.

3. Respondenci nie są zainteresowani stosowaniem nowoczesnych metod leczenia

niepłodności.

4. Ankietowani nie posiadają wystarczającej wiedzy na temat technik wspomaga-

nego rozrodu i naprotechnologii głównie dotyczy to: skuteczności, ryzyka oraz

częstotliwości występowania ciąż mnogich w poszczególnych metodach.





67

5. Ankietowani nie wskazują naprotechnologii jako alternatywnej metody stosow-

nej w leczeniu niepłodności.

6. Do najczęstszych zachowań i emocji towarzyszących metodom wspomaganego

rozrodu należą: nadzieja, przekonanie, że wszystko się uda oraz bezgranicznie

zaufanie wobec lekarza.

7. Respondenci nie proponują pacjentkom obserwacji cyklu miesięcznego w celu

ułatwienia przeprowadzenia procesu diagnostycznego,

8. Refundacja kosztów leczenia jest istotną zmienną wpływającą na skuteczność

stosowanych metod wspomaganego rozrodu

PIŚMIENNICTWO

1. Baranowska B., Dmoch-Gajzelska E.: Historia zapłodnienia in vitro. Położna Na-

uka Praktyczna, 2008 (3).

2. Cykowski R. K.: Zarys biologii rozwoju zwierząt. Wydawnictwo WSP, Słupsk

1987.

3. Dębski R. i wsp: Stanowisko dotyczące technik wspomaganego rozrodu w lecze-

niu niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego; Ginekologia po Dy-

plomie 2008. 10 wyd. spec.

4. Dębski R. i wsp.: Stanowisko dotyczące technik wspomaganego rozrodu w le-

czeniu niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Ginekologia po

Dyplomie 2008. wyd. spec.

5. Domitrz J. i wsp.: Współczesne metody leczenia niepłodności związanej z wie-

kiem. Ginekologia Polska 2005.

6. Filipowicz A.: Sztuczne zapłodnienie pozaustrojowe in vitro - biomedyczne dy-

lematy medycyny reprodukcyjnej. Pediatria Polska 2009.

7. Fulmańska M. i wsp.: Ciąża u 47-letniej kobiety poddanej zabiegowi pozaustro-

jowego zapłodnienia z zastosowaniem komórki jajowej pobranej od dawczyni

(IVF-OD). Ginekologia Polska 2011.

8. Grochowski D.: Wyzwania medycyny rozrodu w nadchodzącym wieku. Gineko-

logia Polska 2001.

9. Grzechocińska Barbara: Losy ciąż uzyskanych drogą wspomaganego rozrodu.

Perinatologia, Neonatologia, Ginekologia 2010: 3 (2).

10. Haberko J: Prawo do leczenia niepłodności a finansowanie świadczeń ze źródeł

publicznych. Ginekologia Praktyczna 2007:15 (2) .

11. Henderson C. E. i wsp: Assesing the risk of gestational diabetes in twin pregnan-

cies gestation. J Natl Med Assoc 1995.

12. Kaczmarek - Sroka A. i wsp.: Transfer w 2 lub 3 dobie hodowli-porównanie wy-

ników laboratoryjnych i klinicznych. Ginekologia Polska 2003: 74 (9).



68

13. Klimek R.: Wspomagać czy tylko sztucznie inicjować macierzyństwo?.Gineko-

logia Praktyczna 2008.

14. Kotarski J. i wsp.: Stanowisko ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicz-

nego w sprawie leczenia niepłodności metodami rozrodu wspomaganego me-

dycznie.Ginekologia po Dyplomie 2008, 10 wyd. spec. Luty .

15. Kuczyński W.: Kontrolowana hiperstymulacja jajników- ciągle otwarty problem

kliniczny. Ginekologia Praktyczna 2005: 13 (4).

16. Kurzawa R. i wsp.: Analiza kosztów leczenia niezamierzonej bezdzietności me-

todą zapłodnienia pozaustrojowego. Porównanie terapii w różnych modelach

prawnych. Ginekologia Polska 2010.

17. Milewski R.i wsp.: Zapłodnienie pozaustrojowe IVF ICSI/ET u kobiet po 40 roku

życia. Przegląd Menopauzalny 2008 7 (2).

18. Nesterowicz M.: Prokreacja medycznie wspomagana i inżynieria genetyczna –

konieczność regulacji prawnych. Prawo w Medycynie 2006: 8 (2).

19. Nesterowicz M: Prawo, religia, etyka, polityka w legislacji prokreacji medycznie

wspomaganej. Prawo w medycynie 2009: 11 (2).

20. Radwan M. i wsp.: Stymulacja i monitorowanie jajeczkowania w leczeniu nie-

płodności. Ordynator Leków 2003.

21. Szamatowicz M.: Rola i miejsce technik rozrodu wspomaganego medycznie

(ART) w leczeniu niepłodności. Ginekologia Polska 2007: 78 (3).

22. Semczuk M., Semczuk-Sikora A.: Ciąża po technikach wspomaganego rozrodu.

Polska Medycyna Rodzinna 2003: 5 (3).

23. Szymusik I. i wsp.: Zespół hiperstymulacji jajników o ciężkim przebiegu klinicz-

nym - opis przypadku.Przegląd Ginekologiczno-Położniczy 2005: 5 (6).

24. Wiater E.: NaProTechnology. Ekologia płodności. Wydawnictwo Espe, Kraków

2009.

25. Wołczyński S. i wsp.: Algorytmy diagnostyczno-lecznicze w zastosowaniu do

niepłodności. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu.2008

26. Wołczyński S. (tł.), Radwan P (tł.).: Zalecane postępowanie terapeutyczne w roz-

rodzie wspomaganym – stanowisko ESHRE. Streszczenie czerwiec 2008; Gine-

kologia Polska 2009: 80 (11).

STRESZCZENIE

Celem pracy była ocena poziomu wiedzy oraz opinii pracowników ochrony zdro-

wia na temat naprotechnologii i metod wspomaganego rozrodu. Badaniem objęto po-

pulację 50 pracowników ochrony zdrowia. Przed przystąpieniem do badania ankieto-

wego wykonano badanie pilotażowe. Badanie zostało przeprowadzono w oparciu o

samodzielnie opracowany autorski kwestionariusz ankiety. Respondenci uznają nie-

płodność za zjawisko społeczne jednak nie posiadają wystarczającej wiedzy na temat





69

technik wspomaganego rozrodu i naprotechnologii, nie proponują obserwacji cyklu

miesiączkowego oraz naprotechnologii jako alternatywnej metody stosownej w lecze-

niu niepłodności. Refundacja kosztów leczenia jest istotną zmienną wpływającą na

skuteczność stosowanych metod wspomaganego rozrodu

ABSTRACT

The objective of the study was to evaluate health care professionals’ knowledge

and opinions about naprotechnology and assisted reproduction. The research included

50 health care professionals. Before the survey took place a pilot study had been car-

ried out. It was based on the original, independently developed questionnaire. Re-

spondents regard fertility as a social phenomenon, however, they lack sufficient ex-

pertise in assisted reproduction techniques and they do not recommend the observa-

tion of menstrual cycle or naprotechnology as an alternative treatment of infertility.

Refund of treatment costs is a significant variable affecting the effectiveness of as-

sisted reproduction methods.

Artykuł zawiera 28406 znaków ze spacjami

Documents

Naprotechnologia a metody wspomaganego rozrodu w ujęciu