1

2

scribens

Âàëåíòèí Äèøåâ

è ãîæèâåÿ

3

на али

Ñ òàçè âòîðà êíèãà îò äèïòèõà "Äåéêñèñ", ïîñëåäâàë ïîçíàòîòî êàòîòðèëîãèÿòà "Òåçåé", èäâà è êðàÿò íà ïúòóâàíåòî, êîåòî - ñ êíèãèòå îòäèïòèõà, ïîñëåäâàë òðèëîãèÿòà - ñå îêàçà òåòðàëîãèÿòà "Òåóðãèÿ".Ïúòóâàíå, ïðîäúëæèëî ñåäåì ãîäèíè è - âå÷å öÿëîòî - ïîñâåòåíî íà ÷îâåêà,ïðèÿòåëÿ è àâòîðà, áåç êîéòî íÿìàøå äà ïîñìåÿ äà òðúãíà íà ïúò: ÂàíÿÊîíñòàíòèíîâà.

4

5

ñòîë÷å

6

“Ìîé ñè –  èçðå÷å åçèêúò. Ñúì ëè – 

ïðåìúë÷àõ.”1.Êàê âÿðâàì â òúòåíà íà äóìèòå,â ïîòàéíèÿ èì ãðîõîò âÿðâàì, âúâ ñòèãìèòå ïî æèâîòî ìè òÿëî,ðàçëèñòâàíè êàòî ãðúáíàê, êàòî îïîðà,ïðåäåë íà ñìèñúëà, íà ÷àêàíèÿ èçõîä;êàê âÿðâàì â çàäïðåäåëíîòî...

è äèøàì.

2.Ðèñóâà çàíèêúò ñèÿéíèòå áåçóìñòâà,òúé îãíåíè ïîä çíàêà íà ðàçäÿëàòà,ïðèìàìëèâî ãðàíè÷íè, îïðåäåëÿùèñâåòà è ñâåòëèíàòà, öÿëîòî, è ôèíèòåôèëèçè – ñïëèòàùè è ìèíàëî, è áúäíî –èçðè÷àíè îò ïîëóñåíêèòå íà îáëà÷íèòåîáåùàíèÿ; ðèñóâà çàíèêúò ïðåäåëè ñå ðàçòâàðÿ â íåñúçíàâàíàòà âÿðà,÷å “èìà óòðå”...

â ìåí.

3.Ïðåãðèçâàé íåðâíèòå ìè îêîí÷àíèÿñúñ ðàçêàçè çà óæàñà (“ïàðàäèòå,êàçàðìèòå, óáèéñòâàòà”), ñ áåçóìñòâàòàíà ïîêàçà, çàñòèíàëè àãîíèè è ðàäîñòè, ãèïñèðàíè ÷ðåç ïèêñåëèè ïðàçíîòà, öèòèðàùà ñàìàòà ñåáå ñè;ðàçïëèòàé ïëèòêàòà íà ìèíàëîòî ìè,èçðè÷àùî äúëáèííè îñíîâàíèÿ ÷ðåçïðîñòîòî ñè áèâàíå, ÷ðåç èçáîðàäà áúäåø æèâ, ìúë÷àùè ÷óâàù...

íàÿæ ñå – èìàì îùå. 

7

êîãàòî çíàåõêàêâî å åçèêúò,ìîæåõ äà òå íàðèñóâàìâ íåãî, îò÷óæäÿ è çàáðàâÿ, íÿìî äà òå èçãîâîðÿ

ñåãà ìîãàñàìî äà ãî æèâåÿ,ñàìî äà òå ÷óâàì, êîãàòî ïðèñòúïâàøäà ìå ðèñóâàø, íàñíîâåø, äà ðèòíåø êðîñíîòî

8

íå çíàåõ òàéíèÿ ñìèñúëíà åäíî ðåáðî

ìîåòî

çàïî÷âà ïúòÿ ñè êàòî äðóãèòåà ïîñëå ñå ðàçäâîÿâàîñòàâÿ íåçàùèòåíî ñúðöåòîðàìêèðà òàéíèòå ïúòèùàïî êîèòî äúõúò ìèäà áúäå ðàçëè÷åí

íå çíàåõ òàéíèÿ ñìèñúëíà åäíà óÿçâèìîñò

ìîÿòà

êîãàòî òå ñðåùíàõòè ÿ èçïúëíè ñúñ ñåáå ñèñåãà ñúì çàâúðøåí

è äèøàì ïðåç òåá

9

10

è ãîæèâåÿ

11

êîëêî ìíîãî äóìèïðåäè áåçìúëâíîòîêîëêî ìíîãî æèâååíåïðåäè æèâîòà

12

êîãàòîíàé-ìíîãî èñêàøäà ñè ãëóõ

ìîæåøäà ñè ñïîìíèø÷å ñè è ðàçêàç è ðàçêàçâà÷è ðàçêàçàíîòî

ìîæåøòîãàâà

âúâîä

13

àêî íåùî âèåâ ñúíÿ òèíÿìà ãîòîâè îòãîâîðè:

ìîæå äà íå å íåùîìîæå äà íå å ñúíäà ñè òè

ñèãóðíî å ñàìî÷å å òúìíî

è íèêîé íå âèæäà

âúâîä

14

íå å áîëêàäà èçòðúãíåøçúáèòå íà äóøàòà ñè

áîëè ñàìî îïèòúòäà ïðåãëúùàøñëåä òîâà

âúâîä

15

êîãàòîïåñåíòà å èçïÿòàíÿìà çíà÷åíèå êîëêîå âåñåëà èëè òúæíà

à ñàìî äàëèñè çàåêâàë

âúâîä

16

ãðèæëèâî ïîäðÿçâàìíîêòèòå íà íîùòà

ïîñëå âúðõó òîâàêîåòî äðóãèòå èçõâúðëÿò

ðèñóâàìíàêúñàíàòà õèñòîãðàìàíà åäíî äèøàíå

âúâîä

17

êîãàòîâúçäóõúò å êðàòúê

ïàäàò äóìèòåïðèòèñêàò òåñâèñòÿò

ïîíÿêîãàïðîãëåæäàìåâ îñâîáîäåíîòî

âúâîä

18

òúãàòà åíåñïîäåëèìîñòíà íàäåæäàòà

âúâîä

19

äà òå áîëèîòâúä òÿëîòîíà îòñúñòâèåòî

äà òå ñúøèâàòñàìî îáðàç è ãëàñ

âúâîä

20

ñàìî çâúíñ êîéòî èçãðÿâà

ñàìî äóìàñ êîÿòî ìúë÷èø

ìåæäó äâåòåñàìîòàòàå âëàñòåí ïàñòèð

âúâîä

21

äîêàòî áÿãàø îò áîëêàòàîòñúñòâèåòî òè å ñÿíêàäðàñêàùà ïúòÿ ïðåä òåá

âúâîä

22

íå å òðóäíî äà ñáúðêàøïàäàíåòî íà êîñìè÷åñêàòà ñàìîòàñ òðîïîëåíåòî íà äúæä ïî êåðåìèäà

è äâåòå èäâàò îò ãîðåè íàãîðå îáðúùàò ïîãëåäà

âñè÷êî å âúïðîñ íà ïîêðèâ

âúâîä

23

24

äîêàòî ìå óáèâàø,ñèãóðíî ìå ñïàñÿâàø

ùå âÿðâàì,÷å ìîæåø äà ïëóâàø,÷óâàì ñå, ùå âÿðâàì...

êúñî ñúåäèíåíèå

25

åäèí äåí ðàçáèðàø÷å ãàðäåðîáúò íîñåùâñè÷êèòå òè ñïîìåíèíå ñå ïðåãúðáâà à ðàñòå

íå ìîæåø ñàì äà ãè äîñòèãíåøäà ãè ïðåãúðíåø â ñàìîòà è ïëàõà íåæíîñò

åäèí äåí ðàçáèðàø ÷å ãàðäåðîá å è ñúðöåòî òè

êúñî ñúåäèíåíèå

26

êúñî ñúåäèíåíèå

íÿìà ñòðàõâ áîëêàòà ìè – òÿ å ïðîñòà ãåîìåòðèÿíà îñòðèÿ úãúë

ñòðàøíî åäà ñå ïðúñíåøêàòî ñòàðà êðóøêàè äà íÿìà òèõà äëàíçàãúðíàëà òå â ñïîìåí –äà ñè ñàìî ðåæåù êúñ îò ìðàêà 

ñòðàõúò å ñàìî ðúáîò ðàíà â òÿëîòî íà áëèçîñòòà

27

ïðåäè ìàëêî ãîâîðèõ ñ ÷îâåê íà êîãîòî äúðæà

è îòêàçàõ äà ïðèåìà èäåÿòà÷å àêî åäèí áåçáîæíèêå ïîëîæèë êîñòèòå íà äðóãïîä íÿêîëêî äåñåòêè òîíàêàìúê è ìåòàë òîâà âå÷å

íå å ãðîá

îòêàçàõ äà ïðèåìà÷å îùå åäíà èäåÿ êðîè àáñîëþòíàòà ìÿðàïî ìÿðàòà íà ñâîÿ àáñîëþòè òâúðäè ÷å ñâåòè (òâúðäî)

ñåãà ñåäÿ è èçìèñëÿì ñâåòàêîéòî íÿìà äà äîæèâåÿ

îíçè â êîéòî ïîëóñåíêèòåãîâîðÿò ñèëíî è ÿñíîè âñè÷êè õîäÿò íà ïðúñòèíå çà äà ñà ïî-âèñîêèà çà äà ÷óâàò äðóãèÿ

è äðóãîòî

êîåòî ùå íè èçðàâíèáåç äà íè ïîäðàâíÿâàáåç äà íàëàãà ñòðîéíè ñòðîèíè ìúë÷è

è ìîëÿ

íå ìå ïîãðåáâàéòå

êúñî ñúåäèíåíèå

28

êúñî ñúåäèíåíèå

ñðåùàõ ÿ â ñòîëîâàòà –êàçàðìåíî ñòðîãà è õëàäíà –èëè â êîðèäîðà(ïëîùàäà íà ñàíèòàðêèòå –÷èñò è ïóñò êàòî ïðîïîâåä)óñìèõâàõìå ñå ñúñ “çíàìè ðàçáèðàì” â ïîãëåäàè âñåêè îòëèòàøå êúìñâîÿòà ñòåíà çà ïîäïèðàíå

èìàøå ëèöå íà ïòèöàëåòÿëà äúëãî êúì ëÿòîòîè ïîìíÿ íîùòàâ êîÿòî ñå îòäàäå íà çèìàòà:

äîêàòî êðúâòà è áëèêàøåïðåç âñÿêà ïîðà íà òÿëîòîåäèí ïîñëåäåí ïîëåò íà áîëêàòàïîìèòàøå ñòåíè è ôàñàäè

íî ÷óâàõìå÷óâàõìå÷óâàõ ÿ

ñàìî â äâå äóìè –“Çàòâîðåòå âðàòàòà!”

îòâúä ïîãîâîðêèòåïîíÿêîãà äîáðîòî åìèñúë çà äðóãèòå

è çàòâàðÿ âðàòè

'

29

ñàìîòåí ìèòîòâîðåöî(î ìîÿ áîë÷èöå),êîãà òå íàâåñòè Òåçåé(óáèåö íà áàùè è áëÿñêàâ òðèóìôàòîð),êîãà ðàçïðúñíà ñåòíèÿò è äúõ – íà ìðàêà ñÿíêàè áàùà íà æàæäàòà

êîãà âãðàäèõà òå âúâ îáðàçà íà ñòàòóÿ(ðîãàòà, ïëàøåùà è òâúðäà) – òåá –ñàìîòàòà,ìîÿ áîë÷èöåîòâúä ìèòàè âå÷íîñòòà

êúñî ñúåäèíåíèå

30

êúñî ñúåäèíåíèå

âúðõó áåëåãå âñåêè ïîðòðåòíà áëàæåíñòâîòî

ïîíÿêîãà å íåâèäèì

31

âñÿêî âðåìåå äîáðî çà óìèðàíå

âñÿêà ñìúðòïðàâè âðåìåòîæèâî è ãðàïàâî

è æàäíî çà ëàñêà

êúñî ñúåäèíåíèå

32

33

íèùî íå óçíàâàøçà áîëêàòàêîãàòî ÿ ãëåäàø îòäàëå÷íèùî íå íàó÷àâàøçà ñåáå ñè

êîãàòî òÿ òå æèâåå

èçõîä

34

ìîæåø äà íàìåðèøèçâîðèòå íà åäíî ìúë÷àíèåñàìî àêî âå÷å ñè ïèë îò òÿõ

èçõîä

35

íåòúðïåëèâèòå ïðúñòè íà áîëêàòàîòíîâî ìå ñâèðÿò ôàëøèâî

âñå ïî-äúëãà å ñÿíêàòà íà ñâåòàâñå ïî-íèñêî ñëúíöåòî

òî÷íî ïðåäè äà îñëåïåÿ(óæàñúò âèæäà ñàìî ñåáå ñè)

íÿêîé ìå ïîâèêà

íÿêîé ìå ïðåäåïðåïëèòà.

èçõîä

36

àêî ñè ìèñëèøçà êàëòà âúâ ïðúñêèòåêîèòî òå äîñòèãàò ñëåä êðÿñúê íà äåòåïðåòè÷àëî ïðåç ëîêâà ïðåä êðàêàòà òè:

çà ñëúíöåòî íå çíàåø íèùî

è çà ñìèñúëà

èçõîä

37

òðóäíî ñå ÷åòåïàðòèòóðàòà íà îòñúñòâèÿòàíàñòîÿâà äà ÿ èçïúëíèø äà òå ïîãúëíå

òîãàâà ñè ñïîìíÿø çà îðêåñòúðà è ñè ùàñòëèâòîãàâà ñè ìóçèêàòà

èçõîä

38

ïîíÿêîãàòîïëèíàòà å èçáîð

ïîíÿêîãà èçáèðà òîïëèíàòà

èçõîä

39

íå ÿ íàðè÷àéëþáîâ

àêî íå å ïî-ñòàðàîò òÿëîòî òè

èçõîä

40

äîêàòî áàâíî îðàçìåðÿâàì äúõ â ìåêèòå òðàï÷èíêè íà òèëà òè(ïðèñòúïâàõà íàñòðúõíàëèòå äþíèâåíöèòå ñè îò òðúíè íåäîëþáèëè)

äîêàòî óñòíèòå ìè ìåêî èçâàéâàòòèõàòà âñåâëàñòíîñò íà åäíî ñåãà(íà èçòîê ñàìî âÿòúðúò çàëÿçâà...è íÿêîé ñå ðàçäåëÿ ñ áðåãîâåòå ñè)

ðàçáèðàì, ÷å òåæåñòòà íà êîñòèòåíÿìà íèùî îáùî ñúñ ñïîñîáíîñòòàçà ëåòåíå

èçõîä

41

â òîïîëîãèÿòà íà ñòóäàðúöåòå îïðåäåëÿòôîðìàòà íà ñúöåòî

èçõîä

42

äîêàòîòå äîêîñâàì â ìðàêà çíàÿ÷å ìåòàôîðèòå ìîãàòäà áúäàò òîïëè

è êîæàòà èì

å íåæíà

èçõîä

43

íàé-äúëáîêîòî ñèíüî å íîù

íà ïîãëåäàâ ãíåçäîòîìè å òèõî

èçõîä

44

èíåîò ñèëàòà íà âÿòúðàíàñòðúõâàò äþíèòå

âúçäèãà ãè óïîðñòâîòî çà áëèçîñòâ íåñåêâàùàòà âÿðà íà ïðàøèíêàòà

èçõîä

45

æúëòà òè÷èíêà â ðîçîâ öâÿòáÿëà êîñòèëêà â ÷åðíà ïðúñò

ñàìî âïèñàíîòî å áúäåùå

èçõîä

46

íÿêîé ãàëè èçâèòèÿ ãðúá íà íîùòàíÿêàé äðàñêà ñúíÿ ìè

ìåæäó î÷èòå íà êîòêàè ñìèñúëà èìà ïðèëèêà –

ñëåäâàò ðèòúìà íà ëàñêàòà

è ñâåòÿò â òúìíîòî

èçõîä

47

êîãàòîîáóâêèòå ìèãîâîðÿò âìåñòî ìåííå ñå ÷óâàì

êîãàòî òè ìè ãîâîðèøãëåäàì íàãîðå

ñìèñúëúò íå å êðà÷êàòîé å ïîñîêàâ êîÿòî ìúë÷èøè ñëóøàø

òèõî

èçõîä

48

äàé ìè èìåçà äà ñå ñïîìíÿçà÷åðêâà ïàìåòòàíåíàçîâàíîòî

èçõîä

49

50

íàïèñàíîòîâèíàãè å áåçñìèñëåíîàêî äÿëêàø æèâîòà ñèêàòî áóêâè âúðõó êàìúê

íå ïîïðàâÿø ãðåøêèòåíå íàó÷àâàø ãðàìàòèêàòàíå ãî æèâååø

51

òðèëèñòíèê

52

Åäíî

(èëè “çà èçêóñòâîòî íà ëþáîâíîòîñòèõîòâîðåíèå... è âñè÷êî äðóãî”)

1.

íå òðÿáâà äà ñå ïèøå

îñòàâè ãî äà ñå ñòå÷å ïî êîæàòàâÿòúð îò àðë ïåñú÷èíêà îò ñìàðàäà ãàëè äà äðàñêàäà òå ðàç÷åðòàåêàòî êàðòàäà ïîãúëíå ðåàëíîñòòà

äà ÿ ñúçäàäå

2.

íå ñå ìèñëè òàíöóâà ñå

âèíàãè â ñèíüî â äúëáîêîòîâ êàíòå õîíäî â êàíòå õîíäîäà íàáúáâà äà ðàñòåäà ïðîðåæå âúçäóõà êàòî êåíàêàòî ãëàñ íà êåíà äà ðèñóâàèçãàðÿùî ñëúíöå è ñóõè ñêàëèâ ñèíêîï äà ñêî÷è

äà çàâàëè

3.

äèøàø ãî æàäíî

ãî äèøàø äà òå çàäàâèäà ñãðàá÷èø âúçäóõàè îòïèåø äà ñâåòèðàçòîïåí è ñâèñòÿùî÷èòå íà ìðàêà äà èçãîðèïðåìúë÷àíè äà èçñúõíàò

äà êúëíèø

53

4.

ïîñëå ñå îòäðúïâàø

çàðàäè èçêóñòâîòîè çàáðàâÿø çà íåãî

ïðîíèêâàø

5.

Ñâåòúò åòîïúëîâàë

54

êîãàòî ñúì, êîãàòî ñè

â öèêëè÷íèòå ïîðÿäêè íà ñåçîíèòå

íàïðàçíî ëè ëèñòà ñå ñòè÷àò ïî âîäîïàäèòå íà âúçäóõà, ïî ïÿíàòà íà ïîñèíÿëàòà ìó êîæà, áðúñíà÷ êàòîâúçäèøêà îñòúð, ïî-òâúðä îò óñòíè ïðè ðàçäÿëà,çâúíòåæ íà òúíêà ñòðóé÷èöàíàäåæäàîò âèìåòî èçïðúõíàëî íà ëÿòîòî,îòèøëî ñè ïðåäè äà äîéäå,ïðåñÿêëî âçîð è ãëàñ

íå å 

è íÿìà íèùî ïî-äúëáîêî,ïî-ñèíüî, ñèëíî è âúçäèãàùî,îò óñåòà çà îò÷óæäåíèòå ïðîñòðàíñòâàíà áîëêàòà, íà êðÿñúêà äî ñïàçúì, ðàçòâîðåíè âúâ øóìîëåíåòî íà âÿòúðà, âúâ ðèòúìà íàíåæíèòåìó ïðúñòè, äîêîñâàùè ñòðàíèòå è äóõà òè,çàñëóøàíè â äúõà òè, â ïàóçèòåèçïúëâàùè çàáðàâåíè çíà÷åíèÿ,

èçðè÷àùè åäèíñòâîòî íà öÿëîòî

êîãàòî ñè, êîãàòî ñúì

55

Àç, ëóäèÿò (îòâúä êîìè÷íàòà ñè ïëúò)ñìúðòòà ïîäðåæäàì (â ìðåæàòà, ïðåäõîæäàíàîò ìðåæàòà íà ìðåæàòà, ïðåäèçâåñòÿâàùàïðîñòðàíñòâàòà íà òÿëîòî:ñúçäàäåíî çà òëåí è îò íåòëåííîòîðîäåíî, èçìèñëèöà çà ñúí, íà ñúíðîäåí ïðåäè åîíè, áåç÷èñëåíè,íåèç÷èñëèìè, â íîù è â äåí,íà âÿðà ìèò è íà íàäåæäàòà ïðåäåë).

Àç, ëóäèÿò (îòâúä çàñòèíàëèòå ïîçè)ïîäðåæäàì ñâÿò (âúçìîæíîòî ïðèåìàì,ñúùåñòâóâàùîòî, áðîèìî è áðîåíî,è áåçïúòíî, ïåðèïúë íàëèøåíîòî îò ñìèñúë, óáîãîòîáåç ñâÿí è ãîðåñò, è ïëîñêîå êàòî äëàí, çàêðèâàùà î÷èòå, òúéæàæäàùè è õîðèçîíò, è äðóãà ìÿðà, íåâèäèìàè ëàñêàâà áåçáðåæíîñò... ïðèåìàì è ïðåêðà÷âàì).

Àç, ëóäèÿò, íå ñè îòèâàì:íå ñúäÿ è íå èñêàì. Ñúì.

56

57

"Òåóðãèÿ" - òåòðàëîãèÿòà

"Òåçåé":

1. "Òèõà êíèãà" ("Èçòîê - Çàïàä", 2014 ã., âòîðî èçäàíèå)2. "Îðòåëèé" ("ÀÐÑ", 2014 ã., âòîðî èçäàíèå)3. "Ìàðãüîðèò (è äðóãè ðåãèñòðè)" ("ÀÐÑ", 2014 ã., âòîðî èçä-å)

"Äåéêñèñ"

1(4) "Ïîêðèâ (è äðóãè îñíîâàíèÿ)" ("Æàíåò 45", 2016 ã.)2(5) "È ãî æèâåÿ" (Scribens/ARS, 2016 ã.)

58

Ñúäúðæàíèå:

âúâîäêîãàòî íàé-ìíîãî 16àêî íåùî âèå 17íå å áîëêà 18êîãàòî ïåñåíòà 19ãðèæëèâî ïîäðÿçâàì 20êîãàòî âúçäóõúò å êðàòúê 21òúãàòà å 22äà òå áîëè 23ñàìî çâúí 24äîêàòî áÿãàø îò áîëêàòà 25íå å òðóäíî 26

êúñî ñúåäèíåíèå äîêàòî ìå óáèâàø 29 åäèí äåí ðàçáèðàø 30 íÿìà ñòðàõ 31 ïðåäè ìàëêî ãîâîðèõ 32 ñðåùàõ ÿ â ñòîëîâàòà 33 ñàìîòåí ìèðîòâîðåöî 34 âúðõó áåëåã 35 âñÿêî âðåìå 36

èçõîä íèùî íå óçíàâàø çà áîëêàòà 39 ìîæåø äà íàìåðèø 40 íåòúðïåëèâèòå ïðúñòè 41 àêî ñè ìèñëèø çà êàëòà 42 òðóäíî ñå ÷åòå ïàðòèòóðàòà 43 ïîíÿêîãà òîïëèíàòà å èçáîð 44 íå ÿ íàðè÷àé ëþáîâ 45 äîêàòî áàâíî 46 â òîïîëîãèÿòà íà ñòóäà 47 äîêàòî òå äîêîñâàì 48 íàé-äúëáîêîòî ñèíüî 49 è íå îò ñèëàòà íà âÿòúðà 50 æúëòà òè÷èíêà 51 íÿêîé ãàëè 52 êîãàòî îáóâêèòå 53 äàé ìè èìå 54

ñòîë÷å êàê âÿðâàì â òúòåíà íà äóìèòå 7 êîãàòî çíàåõ êàêâî å åçèêúò 8 íå çíàåõ òàéíèÿ ñìèñúë 9

è ãî æèâåÿ êîëêî ìíîãî äóìè 15

òðèëèñòíèê åäíî 61 êîãàòî ñúì, êîãàòî ñè 63 àç, ëóäèÿò 64

íàïèñàíîòî 57

59

ISBN 978-954-9857-55-9

Валентин Дишев – текст, корица, визуални разкази и оформление Scribens/ARS, 2016 г.формат 16/64/108, тираж 300печат – "Булгед" и "Арс-принт"