New ÞbgÆ‹ FH¥g« · 2019. 10. 11. · btŸË¡»Hikjh‹! Mdhš m‹W ÞbgÆ‹ njr« v›tsî nfhukhd fh£áaË¤jJ! M© bg© v‹w É¤âahrÄ‹¿ x›bthUtU« ifÆš Míjªjh§»¥

ÞbgÆ‹ FH¥g«

2 r®kh üšâu£L - 13

3

Þb

gÆ

‹


5

I

thœî« jhœî«

1492- M« tUõ« MfÞ£ khj« _‹whªnjâ btŸË¡»Hik. m‹W fhiy neu¤âš ghyhÞ1 JiwKf¤âš _‹Wf¥gšfŸ tÇirahf Ã‰»‹wd. mt‰¿‹ ÛJ ÞbgÆ‹ njr¤J¡bfhofŸ gwªJ bfh©oU¡»‹wd. f¥gÈYŸst®fŸÄfî« RWRW¥ghf m§FÄ§F« nghŒ¡bfh©oU¡»wh®fŸ.eLntíŸs f¥gÈš xUt‹ f«Õukhf Ã‰»wh‹. mt‹Kf¤âš xnu ãothj«. mt‹ f©fŸ v§nfnah gh®¤J¡bfh©oU¡»‹wd. Mdhš mtid¥gh®¤J¡ fiuÆnyíŸst®fŸ f©_o¥ ãuh®¤jid brŒ»wh®fŸ. mtD«,bjh¥ãia¡ fH‰¿ it¤J¡bfh©L, jiyFÅªJ tz¡fŠbrY¤J»wh‹. f¥gšfS« efu¤ bjhl§»É£ld.

mªj¡ f«Õu òUõ‹ ah®? mt‹jh‹ bfhy«gÞ.2

v§nf ngh»wh‹? òâa ehLfis¡ f©Lão¡f. m¥bghGJÞbgÆ‹ njr¤J muR f£oÈš mk®ªâUªj ï[bgšyh-bg®odhªJ j«gâfŸ bfhy«g[&¡F všyhÉjkhd Mjuîfisí« bfhL¤J mD¥ãdh®fŸ. mt‹, ÞbgÆD¡F¥gyãunjr§fis¢ nr®¤J¡ bfhL¤jnjhLTl, jhD«mÊahj òfiH¢ r«ghâ¤J¡bfh©lh‹.

bfhy«gÞ òw¥g£l btŸË¡»Hik, ÞbgÆ‹ njrrÇ¤âu¤âny F¿¥ãl¤j¡f ehŸ. m‹W Kjš, ÞbgÆÅ‹ešthœî c¢rÃiy¡F Vw¤bjhl§»aJ. Rkh® ïUüWtUõfhy« tiuÆš uh{a ÉÞÔuz«, Fots«, ïy¡»ats®¢á KjÈa mid¤âY« ÞbgÆ‹ K‹dÂÆš Ã‹wJ.

1936 M« tUõ« #]iy khj« gândHhªnjâ, mnjbtŸË¡»Hikjh‹! Mdhš m‹W ÞbgÆ‹ njr« v›tsînfhukhd fh£áaË¤jJ! M© bg© v‹w É¤âahrÄ‹¿x›bthUtU« ifÆš Míjªjh§»¥ ngh®¡nfhy¤Jl‹ Ã‹wh®fŸ. åâfËš jiyfŸ cU©ld! ãz§fŸ FÉªjd! u¤j«

1. Palos-ÞbgÆ‹ njr¤â‹ bj‹»H¡»YŸs xU JiwKf«.2. Christopher Columbus. 1451-1506.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


bgU¡bfL¤njhoaJ! M! v‹d åœ¢á! 450 tUõ§fS¡FK‹d®, ïªj ehL ïUªj Óbu‹d? ïUgjh« ü‰wh©o‹K‰ghf¤âš ïj‰F ï¤jifa fâ V‰gLbk‹W ï[bgšyh-bg®odhªJ j«gâfŸ fdÉnyD« fUÉÆU¥gh®fsh?

thœî xU fhy«! jhœî xU fhy«!

ÞbgÆ‹ v§nf ÆU¡»wJ? Inuh¥ghÉ‹ bj‹ nk‰F_iyÆš. ïj‹ _‹W g¡f§fËY« rK¤âu«. tl¡nfãuh‹Þ njr«. ïªj¤ Ôgf‰g¤â‹ nk‰F¥ g¡fªjh‹ngh®¤Jfš v‹w jÅ ehL ngh®¤JfY« ÞbgÆD« nr®ªjïªj¤ Ôgf‰g¤â‰F ‘ïngÇa‹ Ôgf‰g«’ 1 v‹W bga®.ÞbgÆD¡F¢ brhªjkhf, k¤âa jiu¡ flÈš áy á¿a ÔîfŸc©L. ït‰¿‰F ‘bgyhÇ¡ ÔîfŸ’2 v‹W bga®. m¥gona,M¥Ç¡fhî¡F tlnk‰nf m¤yhªâ¡ kfhrK¤âu¤âš áyÔîfŸ ïj‰F¢ brhªj«. ït‰¿‰F ‘fhdÇ ÔîfŸ’3 v‹Wbga®. ïitaid¤ijí« nr®¤J ÞbgÆ‹ uh{a¤â‹bkh¤j ÉÞÔuz« 196,607 rJuikš. bkh¤j #d¤ bjhif24,583,096. mjhtJ ÉÞÔuz¤âš br‹id khfhz¤ijÉl¥ bgÇaJ. Mdhš #d¤ bjhifÆš Vw¡Fiwa ghâjh‹.

ïªj ÞbgÆ‹ njr¤ij _thÆu« tUõ§fS¡FK‹d® bghÜÎa®fŸ v‹gt®fŸ if¥g‰¿, ïj‹ ïa‰ifts§fis¢ Ru©o¡bfh©oUªjh®fŸ. ït®fS¡F¥ ãwF,nuhk®fŸ ïªj eh£il¥ão¤J ‘bjŒÉf¤ j‹ik bghUªâanuhk Vfhâg¤âa’¤njhL nr®¤J¡ bfh©lh®fŸ.ït®fS¡F¥ ã‹d® ÉÌnfhâa®fË‹4 É#a«. ït®fS«Rkh® 300 tUõ« tiu jh‹ ïªj eh£il¤ j§fŸ RthÔd¤âš it¤J¡ bfh©oUªjh®fŸ. Vbd‹whš ».ã. v£lhtJü‰wh©L¤ bjhl¡f¤âny, _®fŸ v‹W miH¡f¥bgW»wmuhãa®fŸ ïªj eh£o‹ ÛJ gilbaL¤J ïjid¤ j§fŸiftr¥gL¤â¡ bfh©LÉ£lh®fŸ. ïjdhš ÉÌnfhâa®fŸ,ÞbgÆÅ‹ tlghf¤âYŸs kiy¥ãunjr§fËš nghŒ¤jŠr« òFªjh®fŸ. ït®fŸ »¿Þjt®fŸ. _®fnsh ïÞyh«kj¤ij¥ gu¥g Ka‹wt®fŸ.

_®fŸ, ÞbgÆÅ‹ bj‰F¥ ãunjr§fis xU f£L¥gh£L¡F£gL¤â, Rkh® 700 tUõfhy« âwikahf M©Ltªjh®fŸ. #d§fSila e‹ikia eho¥ gy fhÇa§fis¢

1. Iberian Peninsula. 2. Balearic Islands. 3. Canary Islands.4. Visigoths. giHa #®khÅa r_f¤ij¢ nr®ªjt®fŸ. ït®fŸ ehsilÉš nk‰F

nfhâa®fŸ (Visigoths) v‹W«, »H¡F nfhâa®fŸ (Ostrogoths) v‹W«ãÇªjh®fŸ.

7

brŒjh®fŸ. ï¥bghGJ Tl, ÞbgÆ‹ njr¤ij¢ R‰¿¥gh®¡F« xUt‹, m§FŸs f£ol§fŸ, #d§fË‹ gH¡ftH¡f§fŸ KjÈat‰¿š _®fË‹ uh{aghu milahs«fyªJ »l¥gij¥ gh®¡fyh«.

_®fŸ, ÞbgÆÅš Rkh® 700 tUõ« M£áòÇªJ tªjnghâY« Ã«kâahd thœ¡ifia el¤jntÆšiy. tlghf¤âÈUªj ÉÌnfhâa®fS¡F« ït®fS¡F« v¥bghGJ«nghuh£lªjh‹. filáÆš, ».ã. gâidªjhtJ ü‰wh©oš,ït®fŸ, ÞbgÆÅÈUªJ monahL Éu£oao¡f¥g£LÉ£lh®fŸ ïj‰F¡ fhuzkhÆUªjt®fŸ ï[bgšyh-bg®odhªJ j«gâfŸ. ït®fŸ jh‹, bfhy«g[&¡F MjuîmË¤J, òâa ehLfis¡ f©Lão¡f mD¥ãat®fŸ. ït®fŸjh‹, jÅ¤jÅahf¥ ãÇªâUªj eh£lur®fŸ všyhiuí«x‹W T£LÉ¤J, _®fis vâ®¤J Ã‹W nghuho bt‰¿bfh©lt®fŸ. Inuh¥ãa muáaš mªjÞâny ÞbgÆD¡FxU bfsut Þjhd¤ij¢ r«ghâ¤J¡ bfhL¤j bgUikí«ït®fSilaJjh‹. Mdhš ïªj¥ bgUikÆny, òfÊny u¤j¡fiwfŸ ÃiwªâUªjd. ntW gy khRfS« goªâUªjd.

ï[bgšyh-bg®odhªJ j«gâfŸ fhy¤âÈUªJ,mjhtJ gâidªjhtJ ü‰wh©o‹ filá ghf¤âÈUªJgy òâa ehLfŸ f©Lão¡f¥g£L, ÞbgÆDl‹ nr®¡f¥g£ldbt‹gJ c©ikjh‹. ÞbgÆÅ‹ Vfhâg¤âa¡f£ol« ts®ªjJ v‹gJ Ã#ªjh‹. Mdhš v¤jidehfÇf§fËDila mÊÉ‹ÛJ? ïj‰fhf v¤jid cÆ®fŸakj®kuh#D¡F¡ fhÂ¡if brY¤j¥g£ld bjÇíkh?bk¡Ìnfh v‹w eh£il¡ f©Lão¤J mjid ÞbgÆDl‹ nr®¤j nfh®blÞ1 v‹gh‹ TW»wh‹:-

“j§f¤ijí« ca®ªj cnyhf¥ bghUŸfisínkeh‹ njo¡ bfh©oUªnj‹. ïj‹ fhuzkhf V‰g£lRnjáfË‹ mÊit¥ g‰¿nah, mªj eh£L ehfÇf¤â‹Ó®Fiyit¥ g‰¿nah eh‹ ftiy bfhŸsÉšiy.”

ït‹ bk¡Ìnfhit¡ if¥g‰Wtj‰fhf, Rkh® xUy£r« bk¡Ìf®fis mÊ¤JÉ£lh‹. ï¥go¤jh‹ ntWgy ÞghÅaU« f¥gšfËš V¿¡ flš flªJ br‹W, ‘òâacyf’¤â‹ òâa njr§fŸ gyt‰iw¡ f©L ão¤J ÞbgÆD¡F¢ nr®¤J¡ bfhL¤jh®fŸ.

1. Cortez. 1485-1547.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


mJ k£Lkh? ï[bgšyh-bg®odhªJ j«gâfŸ,ÞbgÆÅ‹ f£L¥ghL cilahkÈU¡fî« mj‹ muáašmªjÞij ca®¤jî« kj¤â‹ Jizia ehodh®fŸ. ït®fŸfhy¤âY« ït®fS¡F¥ ã‹dU« kj¤â‹ bgauhš, mªnjh!v›tsî m¡»uk§fŸ? v¤jid cÆ®fË‹ gÈ? ».ã. gâidªJ,gâdhW, gândHhtJ ü‰wh©LfËš Inuh¥gh KGtâY«kj m£^Êa§fŸ gy eilbg‰wnghâY«, ÞbgÆ‹ njr¤âšjh‹ ïit jiy ÉÇ¤jhod. f¤njhÈ¡f »¿Þjt kj¡nfh£ghLfis m§ÑfÇahjt®fŸ všyhU« ‘ntj¥ òu£l®fŸ’v‹W brhšÈ¥ gyÉj Ï«irfS¡F£gL¤j¥ bg‰wh®fŸ.M§fh§F Érhuiz rigfŸ V‰gL¤j¥ bg‰wd. ïªj kjÉrhuiz rigfŸ Rkh® 300 tUõfhy«-gâbd£lhtJü‰wh©L tiu-ÞbgÆÅ‹ gyghf§fËY« Ãiybg‰W»¿Þjt kj¤ij¡ fh¥gh‰¿d! ïªj 300 tUõfhy¤âš Rkh®_‹wiu y£r« ng® brhšy Koahj fZl§fis mEgÉ¤jh®fŸ. Rkh® K¥g¤âu©lhÆu« ng® cÆnuhnlnabfhS¤j¥g£oU¡»wh®fŸ! všyh« kj¤â‹ bgauhš!!

ï[bgšyh-bg®odhªJ j«gâfË‹ jiyKiwah®Rkh® 200 tUõfhy« M©L bfh©oUªjd®. ».ã. 1700 M«tUõ« M©Ltªj mur‹ rªjâÆšyhkš ïwªJÉ£lh‹.ïtD¡F¥ ã‹dhš g£l¤J¡F ah® tUtbj‹gij¥ g‰¿xU nghuh£l« eilbg‰wJ. filáÆš ngh®g‹1 tÄr¤âd® á§fhjd¤âš mk®ªjh®fŸ. ïªj¥ gu«giujh‹1931 M« tUõ« tiu ÞbgÆÅš M©LtªjJ.

».ã. 1800 M« tUõ« benghÈa‹ ÞbgÆ‹ ÛJf©nzh£l« brY¤âdh‹. j‹ rnfhjuid ÞbgÆ‹ á§fhjd¤âš mk®¤j Mir bfh©lh‹. clnd ÞbgÆ‹ ÛJí¤jªjh‹. ïªj í¤j fhy¤âš ÞghÅa® fh£oa åu«, ÞbgÆ‹njr rÇ¤âu¤âny Äf¢ áw¥ghd Þjhd¤ij¥ bg‰¿U¡»wJ.

benghÈa‹ gilbaL¥ò¡F¥ ãwF ÞbgÆÅ‹ f£L¥ghL FiyªJÉ£lJ. #d§fŸ j§fŸ c©ik Ãiyiam¿a¤ bjhl§»dh®fŸ. murD¡fhf ngh® òÇªjh® fshdhY« Koauáš e«ã¡if ïHªJ É£lh®fŸ. m¡fhy¤âÈUªnj #d§fŸ kd¤âš FoauR v©z« njh‹w Mu«ã¤jJ. vdnt g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©L KGtâY«,ÞbgÆÅš murD¡F« FofS¡F« nghuh£l«, KjyhËbjhÊyhË r¢ruî KjÈad gy rªj®¥g§fËš eilbg‰¿U¥gij¡ f©L M¢rÇa¥gl nt©oaâšiyašyth? jÉu,

1. Bourbons.

9

ïªj ü‰wh©o‹ k¤âÆnyna bghJîlik¡ bfhŸiffŸÞbgÆÅš gut Mu«ã¤jd. mur gu«giuÆd® mk®ªâUªjMrdnkh mo¡fo M£l§bfhL¤J tªjJ. mâš mk®ªâUªjt®fnsh gyëd®fshÆUªjh®fŸ. j§fŸ cÇikia¡fh¥gh‰¿¡ bfhŸtnj ït®fËš gyU¡F¡ fZlkhÆUªjJ.

ï¤jifa á§fhjd¤â‰FÇatdhfnt 13tJ mšgh‹n[h k‹d‹ ».ã. 1886 M« tUõ« ãwªjh‹. ït‹ãw¥gj‰F MW khj§fS¡F K‹ndnu ït‹ jf¥g‹ ïwªJÉ£lgoahš muRÇikílndna ït‹ ãwªJÉ£lh‹.mjdhšjh‹ jdJ thœ¡ifÆ‹ ïil¡fhy¤ânyna ït‹mªj cÇikia ïHªJ É£lh‹ nghY«! ït‹ fhy¤ânyÞbgÆÅš V‰g£l FH¥g§fŸ gy. ït‹ ifah©l ml¡FKiwfS« gy. ït‹ É¡nlhÇah kfhuhÂÆ‹ bg© tÆ‰W¥ng¤âah»a <dh1 v‹gtis 1906 M« tUõ« ÉthfŠ brŒJbfh©lh‹. Éthf âd¤j‹nw ït‹ cÆU¡F ciy it¡f¥bg‰wJ. bjŒthÔdkhf¤ j¥ã¤J¡ bfh©lh‹. ïj‰F¥ãwF, ïtid¡ bfhiybrŒa eilbg‰w Ka‰áfŸ gy. Mdhšvšyht‰¿Å‹Wnk ït‹ j¥ã¤J¡ bfh©lh‹. filáÆšït‹ 1931 M« tUõ« V¥uš khj« 14 M« njâ ÞbgÆidÉ£L btËna¿É£lh‹. ïjDl‹ ÞbgÆÅš KoauRkiwªJÉ£lJ. FoauR cjakhÆ‰W. Mdhš ïjidm›t¥bghGJ kiw¤J tU« nkf§fŸ jhbd¤jid?

1. Princess Ena of Battenberg.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


II

V‰wK« ïw¡fK«

ÞbgÆÅny V‰w¤jhœîfŸ Ãu«g c©L. ïa‰ifÆnyahf£L«, bra‰ifÆny ahf£L« ïªj É¤âahr§fŸ gygl¡ fhz¥gL»‹wd. ïjdhnynah v‹dnth, Inuh¥ãatšyuRfË‹ Mnyhrid nkilÆš ïj‰F xU K¡»aÞjhd« bfhL¡f¥glÉšiy. ‘ÞbgÆ‹ njr« Inuh¥ghÉnyïUªjhY« Inuh¥ghÉDilajhf ïšiy’ v‹W X® MáÇa‹,ÞbgÆÅ‹ Ãiyikia Äf mHfhf¢ RU¡»¡ TW»wh‹.

ca®ªj kiy¤ bjhl®fS¡F¥ g¡f¤âny Mœªj gŸs¤jh¡FfŸ. brGikí« gRikí« Ãiwªj ó¥ãunjr§fË‹mUfhikÆ‹ tu©Lnghd f£lhªjiufŸ. #dbeU¡f«xU khfhz¤âš; mj‰F¥ g¡f¤J khfhz¤âš #d elkh£lnk ïuhJ.

#d§fËl¤ânyí« ïªj V‰w¤jhœîfis¥ gy JiwfËY« fh©»nwh«. Vuhskhd óÞââ gil¤j Ãy¢Rth‹jh®fS¡F¥ g¡f¤âš, Ãynk v‹W V§» Ã‰F« y£r¡fz¡fhd #d§fŸ thœ»wh®fŸ. uh#nghf¤âny thG« bgÇaklhâgâfË‹ K‹nd, »uhk¥ ghâÇkh®fŸ ã¢ir¡fhu¡nfhy¤Jl‹ fh£á jU»wh®fŸ. bfhG¤j r«gs« th§F«uhQt¤ jiyt®fS¡F¡ ÑnH, tÆ‰W étd¤â‰F¡ Tlg‰whj r«gs« th§F« ngh®åu®fŸ mÂtF¤J Ã‰»wh®fŸm¿î¤ JiwÆny Tl ïªj V‰w¤jhœîjh‹. cyf« òfG«fÉP®fŸ, ehlfháÇa®fŸ, ÉŠPhd rhÞâÇfŸ KjÈnah®ÞbgÆÅny ïU¡»wh®fŸ. Mdhš ü‰W¡F¢ Rkh® 45 ng®vGjnth, go¡fnth bjÇahjt®fŸ.

ÃUthf brsfÇa¤â‰fhf, ÞbgÆid I«gJ khfhz§fshf (Íšyh¡fŸ nghy)¥ ãÇ¤âU¡»wh®fŸ. Mdhš ïa‰ifÆnyna, ïªj ehL gy gFâfshf¥ ãÇ¡f¥g£oU¡»wJ. x›bthU gFâÆdU«, jÅ¤jÅ eh£od® nghynt gyü‰wh©Lfshf thœªJ tªâU¡»‹wd®. ït®fŸ ngR«ghiõí« bt›ntW. gH¡ftH¡f§fËš Tl khWghLfŸ

11

ïU¡»‹wd. cjhuzkhf tl¡nfíŸs fhlyh‹ khfhz¤jt‹ ngR« ghiõia, ÞbgÆÅ‹ jiyefuhd kh£Ç£oYŸst®fŸ bjÇªJ bfhŸs KoahJ. m¥gona fäÎahkhfhz¤jh‹, ghÞ¡ khfhz¤jhid xnu kd¥gh‹ikíl‹ rªâ¤J¥ ngrkh£lh‹. v¥go ïªâahÉš tá¥gt®midtU« ïªâa®fŸ v‹w guªj v©zÄšyhkš, br‹idkhfhz¤jh‹ v‹W«, gŠrh¥ khfhz¤jh‹ v‹W«, jÄH‹v‹W«, bjY§f‹ v‹W« khfhzthÇahfî«, ghiõthÇahfî« ãÇ¤J¢ áy® ngR»wh®fnsh m¥gonajh‹, ÞghÅa®fSila gH¡fK«. ïjdhnyna ÞbgÆid, ‘ehLfŸ gyml§»a ehL’ v‹W rÇ¤âu¡fhu®fŸ miH¡»wh®fŸ.

tl¡nfíŸs fhlyh‹ khfhz«, ghÞ¡ khfhz«,fäÎah khfhz« M»ait, j§fSila Rna¢ir¡fhfv¥bghGJ« nghuho tªâU¡»‹wd. ït‰¿š fhlyh‹khfhzªjh‹ brÊ¥òŸsJ; if¤bjhÊšfËš mãÉU¤âailªâU¡»wJ. ïªj khfhz¤ jiyt®fŸ, j§fisÞghÅa®fŸ v‹W brhšÈ¡ bfhŸtijÉl fhlnyhÅa®fŸv‹W brhšÈ¡ bfhŸtânyna bgUik bfhŸ»wh®fŸ. ïªjkhfhz¤â‹ jiyefuh»a ghÇÌnyhdh, kh£Ç£il¥nghynt K¡»a¤Jt« bg‰¿U¡»wJ. fhlyh‹ khfhz¤jt®fŸ, j§fSila Rjªâu¤â‰fhf¥ gy nghuh£l§fisel¤âÆU¡»wh®fŸ. filáÆš ït®fSila khfhz Rjªâu«m§ÑfÇ¡f¥g£lJ. ïªj khfhz¤â‰bf‹W jÅ gh®Èbk©L c©L. r£l§fis Ãiwnt‰¿ mKY¡F¡ bfh©LtU« mâfhu§fŸ KjÈadî« ïj‰F¡ bfhL¡f¥g£oU¡»‹wd.

ïÅ, ïªj V‰w¤jhœîfis¥g‰¿ eh« á¿J Étukhf¤bjÇªJbfh©lhšjh‹, 1936 M« tUõ« #]iy khj«V‰g£l cŸeh£L¡ FH¥g¤â‹ mo¥gilia m¿ªJ bfhŸsKoí«.

ÞbgÆ‹, ïªâahit¥ nghynt xU ÉtrhaehL. #d§fË‰ bgU« gFâÆd®, Étrha¤â‹ _ykhfnt j§fSilaétd¤ij el¤J»wh®fŸ. #d¤bjhifÆš, ü‰¿š 56 ngU¡FÉtrhank étd«.1

ÞbgÆÅš, Ãy¢Rth‹jh®fSila Mâ¡f« gy jiyKiwfshf ïUªJ tªâU¡»‹wikahš, xU áyÇl¤âšbgU«gFâ Ãy§S«, bgU«ghnyhÇ¤âš áWgFâ

1. ïªâahÉš ü‰W¡F 66 ng® Étrha¤ij étndhghakhf¡ bfh©oU¡»wh®fŸ.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


Ãy§fS« mf¥g£L¡ bfh©oU¡»‹wd. cjhuzkhf,ÞbgÆÅš bkh¤j« 50 khfhz§fsšyth? ït‰¿š 27khfhz§fËš, #d¤bjhifÆš ü‰W¡F ïu©L ng®jh‹Ãy¢Rth‹jh®fŸ. Mdhš ït®fËl¤âš ü‰W¡F 67 É»j«Ãy§fŸ ïU¡»‹wd. ïj‰F ne®khwhf, ü‰W¡F 76ngÇl¤âš ü‰W¡F 4¾ É»jnk Ãy§fŸ ïU¡»‹wd. mnefkhfhz§fËš, mªjªj khfhz¤â‹ ghâghf«, xU áyÃy¢Rth‹jh®fSila RthÔd¤âš ïU¡»‹wJ. ï‹bdhUòŸË Étu¤ij¡ ftÅ¥ngh«. ÞbgÆÅš bkh¤j« 8 y£r«Étrha FL«g§fŸ ïU¡»‹wd. ït‰¿š xU y£r« FL«g§fŸjh‹, mitfS¡FÇa Ãy§fËÈUªJ »il¡F« tUkhd¤âdhš étd« brŒ»‹wd. k‰w 7 y£r« FL«g§fËšghâ FL«g§fŸ, j§fS¡F Étrha¤â‹ _ykhf¡ »il¡F«tUkhd« nghjhkš ntWntiyfis¢ brŒa nt©oÆU¡»‹wJ. k‰w¥ghâ FL«g§fnsh, Ãynk ïšyhkš, k‰wÉtrhÆfËl¤âš TÈntiy brŒJ ãiH¡»‹wd.

Ãy¢Rth‹jh®fŸ, j§fËlKŸs óÞââÆš xUghf¤ij, Étrha¤â‰nf Élhkš, jh§fŸ nt£ilahLtj‰bf‹W, ntW gy fËah£l§fS¡FÇa ïl§fshfî«xJ¡» it¤âU¡»wh®fŸ. ïjdhš, Vuhskhd ó¥ãunjr§fŸ ïUªjnghâY«, mit ga‹gL¤j¥ glhkny»l¡»‹wd. Étrha¤â‰F yha¡fhd bkh¤j ÃyÉÞÔuz¤âš ü‰W¡F 40 ghf¤âš jh‹, Étrha c‰g¤âbrŒa¥gL»wJ. ïjdhš v‹d bjÇ»wbj‹whš, ÞbgÆÅšmâfkhd Ãy§fŸ ïU¡»‹wd. mitfËš bghUŸfisc‰g¤â brŒa Vuhskhd #d§fS« ïU¡»wh®fŸ. Mdhš#d§fS¡F¤ jFªjgo Ãy§fnsh, Ãy§fS¡F¤ jFªjgo#d§fnsh <î brŒa¥glÉšiy. ïjdhš ciH¤J¥ãiH¡f¤ jahuhÆU¥gt®fŸ, Ãy¤ij it¤J¡bfh©Lmt‰iw¥ gyU¡F« ga‹gL¤jhj Ãy¢Rth‹jh®fËl¤âšmâU¥â bfhŸsyhdh®fŸ. ïªj mâU¥âia ml¡fÃy¢Rth‹jh®fŸ murh§f¤â‹ Jizia ehoaâš v‹dM¢rÇa«?

ÞbgÆid¥g‰¿ xU g¤âÇfháÇa‹ tUÂ¡F«nghJ,‘ehošyhj #d§fis¡bfh©lJ; #d§fËšyhj ehL ïJ’v‹W T¿dh‹. ï~J v›tsî bghU¤jkhÆU¡»wJ?

ÞbgÆÅš if¤bjhÊšfŸ mâf« ïšiy. fhlnyhÅahkhfhz¤âšjh‹ berî¤bjhÊš KjÈad á¿J eilbgW»‹wd. k‰w khfhz§fËš eilbgW« if¤bjhÊšfËš

13

bgU«ghyhd, mªÃaeh£lhUila tr¤âš ïU¡»‹wd.vdnt KjyhËfŸ j§fŸ yhg¤ij¡ fUJtJ«, bjhÊyhs®fŸ njÓa e‹ikia ehLtJ« ïa‰ifjhnd. Éisîv‹d? ntiy ÃW¤j«! J¥gh¡»¥ ãunahf«! bjhÊyhs®mâU¥â!

vªj¤ jÅ kÅjidí« Él gy KŸsJ; všyh¥ gz¡fhu®fisí« Él Ml«gu KŸsJ; murh§f¤ijÉl mâfmâfhuKilaJ; uhQt¤ij¡ fh£oY« mâfkhf Éahã¤JŸsJ. ÞbgaÅš ï¤jifa mâra« x‹iw¡ fhzyh«.m~J vJ? mJjh‹ ghâÇkh®fË‹ Mâ¡f«. ÞbgÆÅšfªnjhÈ¡f kj¤ij¢ nr®ªj »¿Þjt®fŸ mâf«. bkh¤j#d¤bjhifÆš 35 MÆu« ng®jh‹ f¤njhÈ¡fušyhjh®.»¿Þjt kj¤ij¥ gyh¤fhukhf nt%‹¿¢ brŒj bgUikÞbgÆid¢ nr®ªjjšyth!

f¤njhÈ¡f »¿Þjt kj¤â‹ jiytuhd ngh¥ M©lt‹ï¤jÈÆš ïU¡»wh®. mªj eh£ony Tl, ïUgâdhÆu«ngU¡F xU ghâÇ É»jªjh‹ ïU¡»wh®. Mdhš ÞbgÆÅš,bjhŸshÆu« ngU¡F xU ghâÇ. bkh¤j« ÞbgÆÅš 106,734ghâÇfŸ ïU¡»wh®fŸ. ï¤jid ng® mâfkhÆU¥gJ TlM¢rÇaÄšiy. ït®fŸ xU f£L¥ghlhf ïUªJ, njr¤â‹jiyÉâia vGJ« vG¤jhs®fshfî« ïU¡»wh®fŸ.ït®fŸ, #d§fSila M‹khî¡F k£Lkšy, mt®fSila clY¡F¡Tl fh¥ghs®fshf mikªJ É£lh®fŸ.ït®fŸ kjnghjf®fshf k£LÄšiy. gŸË¡Tl MáÇa®fshfî«, if¤bjhÊš KjyhËfshfî«, t£o¤bjhÊšbrŒnthuhfî« ïU¡»wh®fŸ. njr¤â‹ bkh¤j bršt¤âš_‹¿š xU g§F ïªj¥ ghâÇkl§fis nr®ªjdthÆU¡»‹wd. ïªj¢ brh¤J¡fis¥ guhkÇ¥gj‰fhf ït®fŸv¥bghGJ« Koauá‹ K¡»a¤ ö©fshf ïU¡f nt©oÆUªjJ.

ÞghÅa®fŸ, bghJthfnt kjg¡âíilat®fŸ.Mdhš JuâUZltrkhf ïªj¥ g¡â, FU£L e«ã¡iffshfnt guÉÆUªjJ. ÞbgÆ‹ njr¤âš xU tH¡f«. mjhtJxUt‹ ïwªJÉ£l ãwF, mtDila M‹kh rhªâ miltj‰F, ghâÇkh®fis¡ bfh©L ãuh®¤jid brŒa¢ brhštJ©L. x›bthU ãuh®¤jid¡F«, ï›tsî f£lz« v‹WV‰ghL brŒJ ïwªJ ngh»wt®fns, j§fSila brh¤âšxU ghf¤ij cÆš vGâit¤J ÉLth®fŸ. ïjdhš ïwªJnghdt®fSila v©Â¡if mâfkhf Mf, ghâÇ

ÞbgÆ‹ FH¥g«


kl§fË‹ brh¤J¡fS« bgU»¡ bfh©L tªjd. kÅj®fŸïw¡»wh®fŸ. Mdhš kl§fŸ ïw¥gâšiyašyth?

k‰W«, FL«g§fËš VnjD« kj¢rl§FfŸ eilbg‰whš, m¥bghGJ ghâÇkh®fŸ tªJ TLth®fŸ. x›bthUtU« j§fS¡FÇa f£lz¤ij tNÈ¡f KidªJÃ‰gh®fŸ. Mdhš khjhnfhÉšfËš eilbgW« bjŒt¥ãuh®¤jidfË‹nghJ, bgaU¡fhf XÇu©L ghâÇkh®fŸïU¥gh®fns jÉu, mâfkhd ng® fhz¥gl kh£lh®fŸ.

ÞbgÆÅš 1931 M« tUõ« tiu, murh§fK« kjK«x‹Wgl¥ ãiz¡f¥ g£oUªjgoahš, ghâÇkh®fS¡F¢r£ló®tkhfnt áy rYiffŸ fh£l¥g£oUªjd.

ï¤jifa fhuz§fËdhš, kj g¡â Ãiwªj ÞghÅa®fŸ,ghâÇkh®fË‹ ÛJ Jntõ§bfhŸs Mu«ã¤jh®fŸ.ghâÇkh®fnsh, j§fSila cÇikfis¥ ghJfh¤J¡bfhŸs všyh Kiwfisí« ifah©lh®fŸ. ïj‰fhfmuáaÈš jiyÆ£lh®fŸ. òâa muáaš f£áfis tF¤J¡bfh©lh®fŸ.

ghâÇ kl§fS¡F mL¤jgoahf, ÞbgÆÅš mâfkhdMâ¡f« bfh©oU¥gJ uhQt«. k‰w Inuh¥ãa ehLfËYŸs uhQt§fisÉl, ÞbgÆ‹ njr¤J uhQt« gyÉj§fËY« jÅ¤Jt« thŒªjJ. v¥goba‹whš, ÞghÅZuhQt« vªj mªÃa eh£L í¤j¤âY« bt‰¿bg‰wnj»ilahJ âwika‰w ïªj uhQt¤â‰F, murh§f¥bgh¡»õ¤âÈUªJ brytÊ¡f¥bgW« gznkh Vuhs«.bghJ#d§fSila mãyhiõfS¡F ï~J v¥bghGJnkÉnuhâahÆUªJ tªâU¡»wJ.

ïUgjhtJ ü‰wh©L¤ bjhl¡f¤âÈUªnj ÞbgÆ‹uhQt¤â‰F mâfkhd ntiy ïšiy. Vbd‹whš, mj‰FK‹dnu, mbkÇ¡fhîl‹ í¤j« brŒJ jdJ Fona‰wehLfis ÞbgÆ‹ ïHªJÉ£lJ. vŠá Ã‹wJ bkhuh¡nfhãunjr« x‹W jh‹. MdhY«, uhQt¤â‹ gy« Fiw¡f¥glnt Æšiy. vdnt, ïJ (uhQt«) jdJ ftd¤ijcŸeh£oš brY¤j¤ bjhl§»aJ.

1898 M« tUõ¤âÈUªJ ÞbgÆÅš bjhÊyhs®ïa¡f«, FoauR v©z« KjÈad tY¤Jªjd. ït‰¿dhšghâ¡f¥g£l Koauád®, if¤bjhÊš KjyhËfŸ, Ãy¢Rth‹jh®fŸ, ghâÇfŸ KjÈnah® j§fSila cÇikfis¡ fh¥gh‰¿¡ bfhŸS« bghU£L uhQt¤â‹

15

Jizia ehodh®fŸ. uhQt t®¡fK«, jdJ Mâ¡f¤ijÃiyÃW¤â¡ bfhŸtj‰F, nk‰T¿at®fS¡F cjÉbrŒant©oajhÆUªjJ. ït®fŸ midtU« v¥bghGJ« xUf£l¥ghlhfnt ïUªjh®fŸ. xUtUila Mg¤ânyk‰wt®fŸ ifbfhL¤jh®fŸ. ïªj¥ guÞgu cjÉÆY«Raeyªjh‹. M«; KjyhË¤JtK« RaeyK« beU§»abjhl®òilad tšyth? ïªj¡ T£l¤âd® midtiuí«x‹W nr®¤nj, ‘gháÞLfŸ’ v‹W bghJthf miH¤jh®fŸmuáašthâfŸ.

ï¤jifa V‰w¤jhœîfŸ, ÞbgÆDila njÓa thœÉ‹všyh¤ JiwfËY«, gy tUõ§fshf¥ gl®ªâU¡»‹wd.ït‰iw¢ rk‹gL¤j nt©Lbk‹w neh¡f¤Jl‹ vGªj»s®¢áfŸ gy. ït‰iw ml¡f K‰g£l Ka‰áfS« gy. ïªj¡»s®¢á¡F« Ka‰á¡F« gy ü‰wh©Lfshf elªJ tªâU¡»w nghuh£l¤â‹ xU gFâ btË¤ njh‰wªjh‹ 1936 M«tUõ #]iy khj¤J¡ FH¥g«.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


III

Koauá‹ M£l«

13-tJ mšgh‹n[h k‹d‹, jdJ jf¥gdhUilakuz¤â‹ ÃHÈny ãwªjh‹. V‰bfdnt M£l§ bfhL¤J¡bfh©oUªj xU á§fhjd¤âš ït‹ 1902M« tUõ« mk®ªjh‹. mj‰F K‹dnu, ÞbgÆD¡F¢ brhªjkhÆUªj Fona‰wehLfŸ gyî« Rjªâu¡ bfhoia eh£oÉ£ldtšyth?

ïUgjhtJ ü‰wh©L ãwªjJ. Inuh¥ãa tšyuRfS¡F, ehL bgU¡f nt©Lbk‹w Mirí« mâfkhÆ‰W.ïªj tšyuRfË‹ T£l¤âš, mbkÇ¡fh I¡»a khfhzK«nr®ªJ bfh©L, ÞbgÆÅ‹ Mâ¡f¤âÈUªj ãÈ¥ig‹ÔîfŸ KjÈat‰iw¡ if¥g‰¿¡ bfh©lJ. ÞbgÆÅ‹Vfhâg¤âa¡ f£ol« ï§‡d« rÇªJ ÉGªJ É£lj‰FKoauR«, mjid¤ jh§» Ã‹w KjyhË t®¡fKnk fhuz«v‹W bghJ #d§fŸ Ãid¤JÉ£lh®fŸ. mbkÇ¡fhîl‹nghuho¤ njhšÉailªJ jhŒ eh£L¡F¤ âU«ã tªjÞghÅa¤ JU¥òfŸ, kd¡ bfhâ¥òlÅUªjh®fŸ. ïªj¡bfhâ¥ãny, ïªj mâU¥âÆny xU òâa cz®¢á c©lhÆ‰W. ïªj cz®¢á, KoauR¡F vâ®¥ghf ts®ªjJ. ïisP®ïa¡f§fŸ gy njh‹¿d. Rjªâu ntf« Ãu«ãa gyïy¡»a§fŸ c©lhÆd.

Fona‰w ehLfŸ gy jÅ¤J¢ br‹WÉ£likahš,if¤bjhÊš KjyhËfŸ, bgÇa ÉahghÇfŸ KjÈnah®, gztUthŒ¡F cŸ eh£onyna òâa tÊfis¡ f©Lão¡f¤bjhl§»d®. òâa if¤bjhÊ‰rhiyfŸ gy Þjhã¡f¥g£ld. Fona‰w ehLfËny ngh£oUªj gz¤ij bašyh«âU¥ã¡ bfhz®ªJ, ïªj Þjhgd§fËny ngh£lh®fŸKjyhËfŸ. ïªj¡ if¤bjhÊ‰ Þjhgd§fË‹ RW RW¥ig¡f©L, mªÃa eh£L KjyhËfË‰ áyU«, ÞbgÆÅš tªJbjhÊš el¤j Mu«ã¤jh®fŸ. ï§‡d« bjhÊ‰ Þjhgd§fŸ ts®ªJ bfh©L tªjikahš, ïªj ts®¢á¡F¡fhuzkhÆUªj bjhÊyhs®fSila bršth¡F« mâfkhÆ‰W.ït®fŸ KoauR¡F Énuhjkhf¤ njh‹¿a ïa¡f§fËš

17

fyªJ bfh©lh®fŸ. KjyhËfŸ, ghâÇkh®, uhQt åu®KjÈnah®, Koauir¤ jh§» Ã‰nghuhÆdh®. k¤âa tF¥gh®,efu¤ bjhÊ‰rhiyfËš ntiy brŒí« bjhÊyhs®, »uhkÉtrhÆfŸ KjÈnah® FoauR¡F monfhYnthuhÆdh®.KoauR És¡F mizahkÈU¡F« t©z« mj‰F btË¢r§bfhL¤J¡ bfh©oUªjJ KjyhË t®¡f«. ïªj ïutšbtË¢r¤ij¡ bfh©L KoauR v¤jid ehŸ thœªJbfh©oU¡f Koí«?

1909 M« tUõ« bjhÊyhs® ïa¡f« tY¤J Ã‹wJ.KoauR¡F Énuhjkhf¤ njh‹¿a »s®¢áfËš bjhÊyhs®fŸ K¡»a g§bfL¤J¡ bfh©lh®fŸ. ïªj tUõ«gh®ÌnyhdhÉš,1 Äf¥ bgÇa bjhÊyhs® ntiy ÃW¤j«x‹W eilbg‰wJ. ïJ nkY¡F¤ bjhÊyhs® ntiyÃW¤jkhf¢ brhšy¥g£l nghâY«, c©ikÆš KoauR¡FÉnuhjkhd òu£á¡fhu®fSila »s®¢áahfnt ïUªjJ.gh®ÌnyhdhÉš Mu«ã¤j ïªj ntiy ÃW¤j«, ÞbgÆ‹KGtJ« guÉaJ.

c©ikÆš bjhÊyhs®fS¡F« Ãu«g mâU¥â ïUªjJ.njr¤â‹ bghUshjhu Ãiy m›tsî Ó® nflhÆUªjJ. ïjndhL, KoauR¡F Énuhjkhd cz®¢áí« fyªJ bfh©lJ.nf£f nt©Lkh? _‹W eh£fŸ, murh§f¤ JU¥òfS¡F«bjhÊyhs®fS¡F« åâfËš if fyªj r©il. murh§f¤jh® njrbk§F« uhQt¢ r£l¤ij mKY¡F¡ bfh©Ltªjd®. ntiy ÃW¤j« KotilªjJ. ml¡F Kiwí« j‰fhÈfkhf¥ gÈ¤jJ.

MdhY« ãuâ tUõK« ntiy ÃW¤j§fŸ mâfkh»¡bfh©L tªjd. ghku #d§fË‹ bghUshjhu Ãiy Ó®bf£oU¡»wnghJ, m~J v›Éjkhf ntD« btË¤njh‹w¤jhnd nt©L«.

1914 M« tU« Inuh¥ãa í¤j« bjhl§»aJ. ÞbgÆ‹ïªj í¤j¤âš fyªJ bfhŸsÉšiy. ïjdhš všyh¡f£áÆdU¡F« í¤j¢ rhkh‹fis¤ jah®¥gL¤â É‰gidbrŒaïj‰F¢ rªj®¥g« »il¤jJ. vdnt bjhÊ‰rhiyfË‹aªâu§fŸ RWRW¥ghf Xod. KjyhËfŸ mâf yhg§f©lh®fŸ. mâf yghg¤â‰F¤ jFªj khâÇ j§fSila

1. ÞbgÆÅš Kj‹ Kjyhf¤ bjhÊyhs® ïa¡f« bjhl§f¥bg‰wJ 1840M«tUõ¤âš. mJ Kj‰ bfh©L, ïj‰F«, ïj‹ gÇzhkkh»a mngjthj ïa¡f«,bghJîlik ïa¡f« KjÈat‰¿‰F« gh®Ïnyhdhnt mil¡fy ÞjhdkhÆUªâU¡»wJ.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


TÈ É»jK« ca®¤j¥ glnt©Lbk‹W bjhÊyhs®fŸnf£lh®fŸ. KjyhËfŸ vËâš r«kâ¡»wh®fsh? ãz¡Fjh‹. nghuh£lªjh‹.

Mdhš ïªj í¤j¢ brÊ¥ã‹ ntf« Úo¤J Ã‰f Éšiy.1916 M« tUõ«, ÞbgÆÅš czî¥ bghUŸfË‹ Éiy V¿É£lJ. ïjdhš ViH k¡fË‹ ghL Äfî« fZlkh»É£lJ.czî¥ bghUŸfË‹ Éiyia¡ Fiw¡f murh§f¤jh®V‰ghL brŒant©Lbk‹W bjhÊyhs®fŸ nf£lh®fŸ.‘brÉl‹ fhâny Câd r§F’jh‹. 1916 M« tUõ« or«g®khj« 18M« njâ, xU bgÇa ntiy ÃW¤j« eilbg‰wJ.murh§f¤jh® á¿J gÂªJ bfhL¤jd®. Mdhš, ïªj¥gÂî, bjhÊyhs®fS¡F Ãuªjukhd e‹ikia¤ juÉšiy.

bjhÊyhs®fË‹ thœ¡if mªjÞJ Fiwªj g£r«ï¤j‹ikajhf¤jh‹ ïU¡f nt©Lbk‹W r£l ó®tkhfÃ®zÆ¤J ÉLkhW murh§f¤ij t‰òW¤Jtj‰fhf,1917M« tUõ« kh®¢R khj« 27M« njâÆÈUªJ bgÇabjhU ntiy ÃW¤j« bjhl§f V‰ghL brŒa¥g£lJ. KoauR¡F Énuhjkhd v©z§fŸ g»u§fkhf btËÆl¥bg‰wd. Vfhâg¤âa¤ij¡ fhy¤â‰nf‰w KiwÆš âU¤âaik¤jhš jh‹. m~J ï‹D« á¿J fhy« cÆnuhL ïU¡fKoí« v‹W fUâa Vfhâg¤âathâfŸ Tl, murh§f¤ij¡Fiw Tw Mu«ã¤JÉ£lh®fŸ.

xU òw« bjhÊyhs® »s®¢á! k‰bwhU g¡f« FoauRcz®¢á! ntbwhU rh®ãš cyf tšyuRfŸ ts®ªJ tU«fh£á ïitfËÅilna, ÞbgÆ‹ njr¤J Koauá‹ ã‰ngh¡fhd j‹ik e‹whf¥ ãufhá¤jJ.

ïªj¡ fhy¤âš, 1917M« tUõ¤âš, ÞbgÆ‹ njr«ïUªj Ãiyikia tUÂ¤J, mšgh‹n[h k‹dD¡F,mtDila e©gD« ãugy g¤âÇfháÇaDkhd Èahnghšnlh nuhÄnah1 v‹gh‹ vGâa g»u§f¡ foj¤âšã‹tUkhW F¿¥ã£oU¡»wh‹:-

“j‰fhy uhQt¤â‰F¤ njitahd mÄr§fŸvJî« ÞbgÆ‹ uhQt¤âÅl« ïšiy. f¥g‰gilnah, Jiw Kf§fËny ÃW¤â it¡f¥g£oU¡F« fyf¡f£áahf ïU¡»wJ. Úâba‹gJ, ÚâgâfË‹ ÉU¥g¤â‰»z§f, Úâ k©lg§fËš TL«

1. Don Leopoldo Romeo, Editor of Correspondencia de Espana. Open letterdeted 28-10-1917.

19

áy m‹g®fË‹ T£lkhfnt ïU¡»wJ. ghâÇkh®fËÈUªJ Õu§»fisí«, Õu§»fËÈUªJ ghâÇkh®fisí« c‰g¤â brŒa¡ Toa âw‹thŒªj bgÇakÅj®fSila jaÉdhš mãnõf« brŒa¥g£oU¡F« xU áy® ÃUt»¡»w Þjhgdkhfnt »¿Þjtkl§fŸ ïU¡»‹wd. mâfhut®¡fnkh, mâfhu¤ij¤ JZãunahf« brŒtâ‹ c‰g¤â ÞjhdkhÆU¡»wJ. gh®Èbk©nlh, fhy¤ij åzh¡Ftj‰F¤jFªj ïlkhÆU¡»wJ.”

1918 M« tUõ« ãwªjJ KoauR mâfkhf Ml¤bjhl§»aJ. ïªj tUõ¤âÈUªJ 1923 M« tUõ¤â‰FŸ,IªJ tUõ fhy¤âš, bkh¤j« g‹Åu©L kªâÇ¢ rigfŸkh¿ÆU¡»‹wd bt‹gbjh‹iw¡ bfh©nl, mur KoÆ‹Ãiya‰w j‹ik e‹F òydhF«. ï¥go kh¿kh¿ mikªjxU kªâÇ¢ rigahtJ, ts®ªJ bfh©Ltªj bjhÊyhs®fË‹ kd¡fr¥ignah, FoauR¡F¢ rhjfkhf elªJtªj»s®¢áianah á¿J Tl ml¡f KoaÉšiy.

ïªj¡ fhy¤ânyjh‹ ï¤jÈÆÈUªJ ‘ghá[«’ v‹wT¡Fuš nf£f Mu«ã¤jJ. ïªj th®¤ij ÞghÅa®fS¡F¥òâjhf ïUªj nghâY«, ï~J mo¡fo nf£f Mu«ã¤jJ.ï¤jÈÆš, bgaU¡F mur‹ ïUªj nghâY«, všyh¡ fhÇa§fisí« Kn[hÈÅna r®thâfhÇahf ïUªJ el¤J»wÉtu§fŸ ÞbgÆD¡F v£od. gh®¤jh‹ mšgh‹n[hk‹d‹. jhD« xU r®thâfhÇia ÃaÄ¤J mtÅl¤ânyvšyh¥ bghW¥ò¡fisí« x¥gil¤J É£L¤ jdJ kÂKoia¡ fh¥gh‰¿¡ bfhŸs¤ Ô®khÅ¤jh‹.

mšgh‹n[h k‹dÅ‹ bghW¥ò, #d§fË‹ M¤âu«,ïitfS¡»ilna ãÇnkh-o-Çntuh 1 1923 M« tUõ«br¥l«g® khj« 13 M« njâ r®thâfhÇahdh‹. ‘jhŒehL,KoauR, »¿Þjt kj«’ ïit _‹Wnk ït‹ bfh©lbfhŸiffŸ. ït‹ gjÉ V‰W¡bfh©l fhy¤âš r£l¤â‰F kâ¥ng »ilahJ. gyh¤fhu¢ brašfŸ gy Ãfœªjd.murh§f¥ bgh¡»õ« fhÈahÆUªjJ. murh§f« elªJbfh©oU¡»wjhbt‹w nfŸÉia #d§fŸ nf£f¤bjhl§»É£lh®fŸ. Mdhš gz¡fhu®fŸ, Ãy¢Rth‹jh®fŸ, ghâÇkh®fŸ, Koauir¤ jh§»a c¤ânahfÞj®fŸ,uhQt¤ jiyt®fŸ KjÈnah®, Çntuh r®thâfhÇahdij¡nf£L, ‘Ã«kâ v‹W brhšÈ¥ bgU_¢RÉ£lh®fŸ.’

1. Primo Di Rivera.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


Çntuh, jdJ Kjš kªâÇ¢ rigia, uhQt¤ jiyt®fis¡ bfh©nl Ãu¥ãdh‹. uhQt¤ jiyt®fŸ, muáaÈšjiyÆ£L, v§F¡ FH¥g¤ij c©L g©ÂÉLth®fnshbt‹W fUâna, Çntuh, mt®fis¡ bfh©nl kªâÇ¢rigia mik¤J, mt®fŸ ÛJ bghW¥ig¢ Rk¤âÉ£lh‹.ãwF, 1925M« tUõ¤âšjh‹, ngh®¤jiyt®fisí«muáaš thâfisí« nr®¤J kªâÇ¢ rig mik¤jh‹. ïj‹ãwF, mngjthâfisí« kªâÇ¢ rigÆš nr®¤J¡ bfh©lh‹.ït®fŸ midtUila Jiz bfh©L, bghJîlik¡f£áiaeR¡»dh‹.

Çntuh, r®thâfhÇah tªj ãwF, ï¤jÈíl‹ ánefcl‹go¡if brŒJ bfh©lh‹. m¥bghGâUªnj, Kn[hÈÅ,gy m¿P®fis ÞbgÆD¡F mD¥ã, ghá[¤â‹ nk‹ikfis tÈíW¤â¡ ãurhuŠ brŒÉ¤jh‹. ïj‰F, ÇntuhÉ‹óuz Mjuî« ïUªjJ. mªj¡ fhy¤ânyna Kn[hÈÅ¡Fvânah¥ãahÉ‹ ÛJ f©ÂUªjjh, k¤âa jiu¡flÈšbršth¡F¤ njo¡bfhŸs nt©Lbk‹w v©z« m¥bghGnj c©lhÆ‰wh v‹gitfis ï¥bghGJ Ã®zÆ¤J¡ Tw KoahJ.

ÇntuhÉ‹ r®thâfhu M£á MW tUõ§fS¡F nkšÚo¤J Ãiy¡f KoaÉšiy. ïj‰F¡ fhuz§fbs‹d?ï¤jÈÆY« b#®kÅÆY« ïªj¢ r®thâfhu M£á Ãiybg‰¿U¡f, ÞbgÆÅš k£L« V‹ Koahk‰ nghfnt©L«?

KjyhtJ, Kn[hÈÅ¡F¡ fW¥ò¢ r£il¥ gilÆdU«,Ï£yU¡F¥ gG¥ò¢ r£il¥ gilÆdU« g¡fgykhfïUªjd®. Çntuh, ï¤jifa Þjhgd« x‹iwí« mik¤J¡bfhŸsÉšiy. Mdhš jd¡F¤ JizahÆU¡f ‘njÓa¡f£á’ba‹w bgaUl‹ xU f£áia mik¤J¡ bfhŸs¥gh®¤jh‹. gadilaÉšiy.

jÉu, jÅ cÇik nt©o Ã‹w fhlnyhÅa®fis ït‹Énuhâ¤J¡ bfh©lh‹. fhlnyhÅa ghiõia v§F«cgnah»¡f¡ Tlhbj‹W jL¤JÉ£lh‹.

mngjthâfS«, bghJîlik¡ f£áÆdU« nr®ªJ,ÇntuhÉ‹ r®thâfhu¤â‰F Énuhjkhf¥ gy »s®¢áfŸbrŒjh®fŸ. mt‰iw ït‹ Ã®¤jh£r©akhf ml¡»¥nghlÉšiy. jh£r©a« gh®¡»w xUt‹, bt‰¿íŸsr®thâfhÇahf ïU¡f Koíkh? k‰W« ït‹ uhQt¤â‰F¢áy rYiffŸ fh£o mj‹ jait¢ r«ghâ¤J¡ bfhŸs¥gh®¤jh‹. mJ ne®khwhd gyid mË¤jJ. uhQt¤â‹Õu§»¥ gilÆd® ïtD¡F Énuhjkhf¡ »s«ãÉ£ld®.

21

1928M« tUõ¤âa cyf¥ bghUshjhu kªj« ÞbgÆidí« jh¡»aJ. ehza¤â‹ kâ¥ò FiwªJÉ£lJ. #d§fSila mâU¥â mâfkhaJ. ÇntuhÉ‹ gyëd¤ijí«#d§fŸ bjÇªJbfh©L É£lh®fŸ. ahuhU¡F ït‹rYiffŸ fh£o tªjhndh mt®fŸ všyhU«, mjhtJuhQt¤ jiyt®fS« ghâÇkh®fS« ïtD¡F Énuhjkhdh®fŸ. ït®fis ml¡»ahs¥ nghâa âwik Çntuhî¡F ïšiy. ïjdhš, #d§fŸ ïtÅl¤âš KjÈšit¤âUªj e«ã¡ifia ïHªJÉ£lh®fŸ.

bghJthfnt, ÞghÅa®fŸ mo¡fo kh‰w§fisÉU«ò« RghtKilat®fŸ. mt®fS¡F VnjD« òJikfŸfh£o¡ bfh©oU¡f nt©L«. Çntuh, ïªj¢ Rght¤ijm¿ªJ elªjhÅšiy.

1928M« tUõ« or«g® khj« 31M« njâ xU òâamuáaš â£l« tF¤J mjid #d§fŸ K‹Åiy¥gL¤â¤nj®jš el¤j nt©Lbk‹W«, ïj‹ _ykhf #d§fSilamâU¥âia¢ á¿jsntD« Fiw¡fyhbk‹W« Çntuh,mšgh‹n[h k‹dD¡F Mnyhrid T¿dh‹. Mdhšmur‹ ïj‰F ïz§fÉšiy.

ïªj ÃiyÆš Çntuh v‹d brŒâU¡fnt©L«?‘j§fSila e«ã¡ifia¥ bg‰¿U¡»nwndh?’ bt‹Wmurid ašynth nf£fnt©L«? mjid ÉL¤J jiu¥gil, f¥g‰ gil KjÈa uhQt c¤ânahfÞj®fSilae«ã¡ifia ehodh‹. mt®fS¡F xU nt©LnfhŸmD¥ãdh‹. ïjid murD¡F¤ bjÇÉ¡fîÄšiy. uhQt¤jiyt®fnsh, ïtDila nt©LnfhS¡F bksdŠrhâ¤JÉ£ld®. ïij ït‹ vâ®gh®¡fntÆšiy. ïJ fhuzkhf murD¡F« Çntuhî¡F« bgÇa kdÞjhg« V‰g£lJ.filáÆš 1930 M« tUõ« #dtÇ khj« 28 M« njâ Çntuh,jdJ r®thâfhu¥ gjÉÆÅ‹W Éy»¡ bfh©lh‹.1

ïtD¡F¥ ãwF, bgbu§Fa®2 v‹gtidí« mÞe®3

v‹gtidí«, Kiwna r®thâfhÇfshf ÃaÄ¤J, jdJ murgjÉia¡ fh¥gh‰¿¡ bfhŸs mšgh‹n[h Ka‹wh‹. ïj‰fhf, x‹Wgl Koahj muáaš f£áfis¡Tl x‹WgL¤â¤ jd¡F¥ g¡fgykhf ïU¡f¢ brŒjh‹. Mdhš,

1. Çntuh 1930M« tUõ« kh®¢ khj« 16M« njâ âObu‹W ïwªJ« É£lh‹.2. General Damaso Berenguer. -30-1-30 Kjš 18-2-31 tiuÆš ãujk

kªâÇahÆUªjh‹.3. Admiral Juan Aznar. -18-2-31 Kjš 13-4-31 tiuÆš ãujk kªâÇahÆUªjt‹.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


¥Çnkh o Çntuh. 13-9-1923 Kjš28-1-1930 tiu ÞbgÆ‹ njr¤â‹r®thâfhÇahf ïUªjh‹. m¥bghGJmšgh‹n[h k‹dD« murdhÆUªjh‹. ïtDila r®thâfhufhy¤âš, ÞbgÆÅš áy Ó®âU¤j§fŸbrŒa¥g£ld bt‹gJ©ik. Mdhšït‹ Ka‰áfŸ, nfhÇa gyidc©lh¡fÉšiy. ït‹ r®thâfhu¥gjÉÆÅ‹W Éy»a áy khj§fS¡FŸnsna ïwªJÉ£lh‹.

13tJ mšgh‹n[h k‹d‹.

ãwªjJ 17.5.1886.

muR JwªjJ 14.4.1931.

mšgh‹n[hÉ‹ kidÉ. É¡nlhÇakfhuhÂÆ‹ ng¤â.

1906 tUõ« Éthf« eilbg‰wJ.

23

njr¤âny KoauR¡F vâ®¥ò mâfkh»¡ bfh©LtªjJ.r£l ßâahd murh§f¤ij V‰gL¤jhkš jŸË¥ ngh£L¡bfh©nl tªjh‹ mur‹. Énrõ c¤âuîfŸ k£L« ãwªJbfh©oUªjd. murDila Énrõ c¤âuîfis¡ bfh©Lv›tsî fhy murh§f aªâu¤ij ef®¤â¡ bfh©oU¡fKoí«? njr¤â‹ gy ghf§fËY« ntiy ÃW¤j§fŸ!FH¥g§fŸ! #d§fŸ, gá¥ãÂahY«, tÇ¢ RikahY« KQKQ¤J¡ bfh©oUªjh®fŸ. ‘åœf mur‹’ v‹w Muthu«njrbk§F« vâbuhÈ brŒjJ.

Koauá‹ bfsut« Ñœ neh¡»¥ nghŒ¡ bfh©oUªjJ. vªj ÃÄõ¤ânyD« mJ, Û£f Koahj ghjhs¤âšÉGªJÉl¡TL« v‹gij mšgh‹n[h mur‹ cz®ªJÉ£lh‹. Mdhš gjÉ nkhf« ahiu É£lJ?

FoauR¡ f£á¤ jiyt®fŸ, ïJjh‹ rkabk‹Wv©Â¤ j§fS¡FŸËUªj mã¥ãuha ngj§fis xJ¡»it¤JÉ£L, x‰Wikíl‹ Koauir¤ jh¡f¤ Ô®khÅ¤jh®fŸ. [h‹ b[ghÞoa‹ v‹w CÇš 1930M« tUõ«MfÞ£ khj« 17 M« njâ, ït®fŸ xU áW T£l«Todh®fŸ. ïj‰F, #bkhuh,1 by®U,2 k›uh3 KjÈnah®tªâUªjh®fŸ. FoauR¤ â£l¤ij tF¤jh®fŸ. ïj‰FKj‰goahf, ehbl§F« ntiy ÃW¤j§fis V‰ghL brŒtbj‹W«, ïj‰fhfî« j§fŸ bfhŸiffis Ãiy ÃW¤â¡bfhŸtj‰F« uhQt¤â‹ Jizia ehLtbj‹W«Ô®khÅ¤jh®fŸ. Mdhš ït®fS¡FŸnsna guÞgumte«ã¡if ïUªjJ. xnu rka¤âš njr¤âš òu£áiac©L g©Qtbj‹W ït®fŸ â£l« ngh£oUªjh®fŸ.Mdhš guÞgu mte«ã¡if fhuzkhf 1930M« tUõ«or«g® khj« 12M« njâ, #hfh v‹w CÇš, jsgâ fyh‹4

v‹gt‹ òu£á¡F¡ »s«ãÉ£lh‹. k‰wt®fŸ jahuhfÉšiy. vdnt, fyh‹ òu£á Égßjkhd njhšÉÆš KoªjJ.ït‹, kuzj©lid Éâ¡f¥g£lh‹. ï‹D« gy® Õu§»thÆš it¤J¢ Rl¥g£lh®fŸ.

ï¢rka¤âš, murh§f¤â‹ ãujk kªâÇahÆUªjmÞe® v‹gtÅl¤âš mt e«ã¡if bfh©L 1931M« tUõ«ã¥utÇ khj« 16 M« njâ mšgh‹n[h k‹d‹, Fbt®uh5

v‹gtid miH¥ã¤J, murh§f¤ij el¤JkhW T¿dh‹.Mdhš ït‹ kW¤JÉ£lh‹. ïªj Fbt®uh 1929 M« tUõ«

1. Niceto Alcala-Zamora. 2. Alejandro Lerroux.3. Miguel Maura. 4. Captain Galan. 5. Jose Sanchez Guerra.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


Çntuhî¡F Énuhjkhf¡ fyfŠ brŒjt‹. ïj‰fhf¥ g¤Jkhj« áiwthr¤ijí« mEgÉ¤jt‹. Mdhš Mg¤ânyï‹dhUila Jizia¤jh‹ ehLtbj‹»w ÃaâTl¥nghŒÉL»wjšyth?

1931M« tUõ« V¥uš khj« 12M« njâ ÞbgÆ‹KGtJ« Þjy Þjhgd nj®jšfŸ eilbgw V‰ghL brŒa¥g£oUªjJ. ïªj¤ nj®jÈ‹ _ykhfnt, j§fŸ muáašmã¥ãuha¤ij¤ bjÇÉ¡f nt©Lbk‹W #d§fŸ Ô®khÅ¤jh®fŸ. Foaurh Koaurhbt‹gJ jh‹ ï¥bghGJÃ®zÆ¡f¥gl nt©oa Éõa«. FoauR¡f£áÆd® gy¤jãurhuŠ brŒjd®. ‘Ú§fŸ bfhL¡F« x›bthU X£L«Koauá‹ ïja¤âny ghí« X® m«ò’ v‹bwšyh« T¿d®.nj®jš eilbg‰wJ. bkh¤j« 5,446,000 th¡fhs®fŸ.ït®fËš bgU«gh‹iknah® FoauR¡F¢ rhjfkhf X£bfhL¤jh®fŸ. FoauR¡ f£áÆd®, 972 Þjhd§fis¥bg‰wh®fŸ. KoauR¡ f£áÆdU¡nfh 595 Þjhd§fŸjh‹»il¤jd. xnu ehËny, #d§fË‹ kd¥gh‹ik v¥gokh¿É£lJ! mur‹ ntW, njr« ntW v‹W fUâ É£lh®fŸ!

ïÅ v‹d brŒtJ? gyh¤fhu¤â‹ Jiz bfh©Ljh‹, á§fhjd¤ij¡ fh¥gh‰¿¡bfhŸs nt©L bk‹W,mšgh‹n[hî¡F¢ áy® Mnyhrid T¿d®. mJ nyrhdfhÇakh? njrKGtijík‹nwh Énuhj¥ gL¤â¡ bfhŸsnt©L«?

ïu©L eh£fŸ âa§» Ã‹wh‹ mur‹!

1931M« tUõ« V¥uš khj« 14M« njâ khiy 6.30 kÂ.mšgh‹n[h k‹d‹, jdJ kªâÇkh®fSl‹, ïÅ¢brŒant©Lt bj‹d bt‹gij¥g‰¿ Mnyhá¤J¡ bfh©oU¡»wh‹. mt‹ Kf¤âny mur fisna ïšiy. mt‹mf‹w be‰¿Æny ftiy¡ F¿fŸ m‹W fhiyÆš jh‹ FoauR¡ f£á¤ jiyt®fË‰ áy®, mtÅl« tªJ, ‘khiy¡FŸeh£ilÉ£L btËna nghŒÉL§fŸ’ v‹W v¢rÇ¡ifbrŒâU¡»wh®fŸ. #d§fSila M¤âu« m›tsî mâfkhÆUªjJ! v‹d brŒth‹ mšgh‹n[h?

mur‹, kªâÇfSl‹ MnyhridÆÈU¡»‹wh‹v‹gij¡ FoauR¡f£á¤ jiyt®fŸ bjÇªJ bfh©LÉ£lh®fŸ. mur‹, KoJw¡f¥ ngh»whbd‹W« C»¤jh®fŸ. clnd m‹W khiy VHiu kÂ¡F (14-4-31) FoauRmurh§f« Þjhã¡f¥g£LÉ£ljhf¥ g»u§f¥gL¤âÉ£lh®fŸ.

25

m‹W ïuî x‹gJ kÂ. tÇirahf¢ áy nkh£lh®t©ofŸ kh£Ç£ efu všiyia¤ jh©o ntfkhf¢br‹wd. ïitbah‹¿š, ngh®g‹ tÄr¤J¡ filáe£r¤âu«, xË kG§» Kf« tho c£fh®ªJ bfh©oUªjJ.

mšgh‹n[h mur‹ eh£ilÉ£L¢ br‹W É£lh‹!

kWehŸ mur FL«g¤âd®, kh£Ç£ efu« É£L¢br‹wd®. mu©kid fhÈah»É£lJ.

mšgh‹n[h eh£il É£L¢ br‹whnd jÉu, jdJmuRÇikia k£L« Jw¡fntÆšiy. V¥uš 17M« njâ,ït‹ btËÆ£l m¿¡ifÆš ã‹ tU« th¡»a§fŸ F¿¥ãl¤j¡fd:-

“eh‹ všyh ÞghÅa®fS¡F« mur‹. ehD« xUÞghÅa‹. vdJ cÇikfËš x‹iw¡Tl eh‹ Jw¡fÉšiy. mªj cÇikfŸ v‹Diladtšy v‹dhš xUehŸ, fz¡F¤ Ô®¡f¥glnt©oa nrk Ãâ.”

mur‹ Ciu É£L btËna¿ É£lh‹ v‹W nf£lkh£Ç£ efutháfS¡FŸ v›tsî Föfy«! FoauR ãwªJÉ£lbj‹W v‹d rªnjhõ«! m‹¿uî KGtJ« #d§fŸModh®fŸ! ghodh®fŸ! FoauR¡F milahskhaikªjCjh Ãw¡bfhofŸ v§F« gwªjd! nghäÞ mâfhÇfŸKjÈa murh§f c¤ânafÞj®fŸ Tl, Cjh Ãw ehlhit¤j§fŸ nk‰r£ilÆny nr®¤J¡f£o¡ bfh©lh®fŸ. CjhÃw‘il’. Cjh Ãw ‘fhy®’ všyh« Cjh Ãwªjh‹. I«g¤jhWtUõ Koah£á¡F¥ãwF ï¥bghGJjh‹ #d§fŸ Rjªâu_¢R É£lh®fŸ. Mdhš ïªj _¢R ntf¤âny xU ó¢áTlrhfÉšiy.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


IV

FoauR¤ njh‰w«

mšgh‹n[h k‹d‹, eh£ilÉ£L btËna¿a âd¤j‹nw, FoauR Þjhã¡f¥g£L É£lJ. ïªj¡ FoauRkªâÇ¢rigÆš mngjthj¡ f£áÆd®, FoauR¡f£áÆd®KjÈa gyU« nr®ªjh®fŸ. ït®fŸ, murh§f ÃUthf¤ijclnd V‰W¡ bfh©L É£lh®fŸ. #bkhuh, Foauá‹j‰fhÈf ãuábl©£ Mdh‹. by®U btËeh£L kªâÇ; kîuhcŸeh£L kªâÇ; m#dh í¤j kªâÇ; fgšbynuh bjhÊš kªâÇ.ï¥goahf¥ gyU« nr®ªj kªâÇ¢ rig mikªJÉ£lJ.

Mdhš xU áy®, ïªj murh§f¤â‰FŸns ïUªJbfh©L ïjid mÇ¡f¤ Ô®khÅ¤J É£ld®. ït®fŸ,FoauR Þjhã¡f¥gLtij kd¥ó®tkhf ÉU«gÉšiy.Mdhš j§fŸ btW¥ig btËÆš fh£o¡ bfhŸsî« K‰glÉšiy. vdnt, ït®fŸ, FoauR¡F ÉRthr¥ ãukhz«brŒJ bfhL¤J mâš bghW¥òŸs gjÉfisí« V‰W¡bfh©ld®. ït®fŸ midtU« ‘gháÞLfŸ.’ ï¤jifat®fËš vÄÈnah nkhyh1 v‹gtD« xUt‹. ït‹ ufáanghäÞ ïyhfh jiytdhÆUªjh‹.

FoauR Þjhãjkh» É£lJ. vdnt, ïjid vâ®¤JÃ‰gâš gaÅšiy v‹W bjÇªj gz¡fhu®fŸ, Ãy¢Rth‹jhu®fŸ, uhQt¤jiyt®fŸ, ghâÇkh®fŸ KjÈnah® Foauir m§Ñfhu« brŒa K‰g£ld®.

ïªj¡FoauR j‰fhÈf khf¤jhnd V‰g£lJ. ïjid¢r£l ó®tkhf Þâu¥gL¤âÉl nt©lhkh? vdnt òâamuáaš â£l« jahÇ¡f¥g£lJ. ïj‹go 1931 M« tUõ«#]‹ khj« òâa nj®jšfS« eilbg‰wd. ïªj¤ nj®jšfËšmngjthj¡ f£áÆdU« FoauR¡ f£áÆdU« bgU«gh‹iknahuhf bt‰¿ bg‰wd®. nfh®blÞ v‹W miH¡f¥bgW« ÞbgÆ‹ gh®Èbk©L« ToaJ. òâa FoauR¤â£l« m§ÑfÇ¡f¥g£lJ. ïJ 1931M« tUõ« or«g®khj« g¤jhªnjâ mKY¡F tªjJ.

1. Emilio Mola.

27

ïªj¡ FoauR,‘všyh¥ ãÇî¤ bjhÊyhs®fËDila#deha¡ FoauR’ v‹nw Tw¥g£lJ. ïj‹ Ñœ, kjK« murh§fK« ntW ntwhÆd. njÓa K‹nd‰w¤â‰F, í¤j¤ijxU rhjdkhf cgnah»¡f¡ Tlhbj‹W brhšy¥g£lJ.r£l¤â‹ Ñœ, všnyhU« rkkhfnt fUj¥g£ld®. FoauR¡F ÉnuhjkhíŸs kj Þjhgd§fŸ fiy¡f¥g£ld.murh§f¥ bgh¡»õ¤âÈUªJ kj Þjhgd§fS¡F¡ bfhL¡f¥bg‰W tªj bjhiffŸ ÃW¤j¥g£ld. kj mEZlhd§fËny ïUªj f£L¥ghL Ú¡ff¥g£lJ. ãu#h cÇikfŸm§ÑfÇ¡f¥g£ld. ng¢RÇik, vG¤JÇik, T£l§fŸT£LÉ¡f cÇik KjÈad gyî« V‰W¡bfhŸs¥g£ld.

‘njr¤â‹ brštkid¤J«, mªj¢ bršt¤â‰F ah®brhªj¡fhuuh ÆUªjnghâY« rÇ, njÓa¥ bghUshjhue‹ikfS¡F£g£lJjh‹’ v‹W FoauR¢ r£l« T¿aJ.

ï§‡dnk, bjhÊyhs®fS¡F ey« gy ga¡F«â£l§fŸ tF¡f¥g£ld. Éthf r«gªjkhdJ, murh§f¤â‹ Énrõ¥ ghJfh¥ò¡F£gL¤j¥bg‰wJ. FHªijfis¥ ghJfh¥gJ«, mt®fS¡F¡ fšÉ nghâ¥gJ«, bg‰nwh®fË‹ flikba‹W r£l ßâahf t‰òW¤j¥g£lJ.

V‰fdnt ÆUªj ‘ngh®blÞ’ v‹»w ÞbgÆ‹ gh®Èbk©L âU¤â aik¡f¥g£lJ. ïj‹ Mí£fhy« eh‹FtUõ«. 23 taJ¡F nk‰g£l M© bg© midtU¡F«ïªj¥ gh®Èbk©L¡F mng£rf®fis¤ bjÇªbjL¤jD¥ò« cÇikí©L. FoauR¡F¤ jiyt‹ ‘ãuábl©£.’ïtDila c¤ânahf fhy« MW tUõ«. gh®Èbk©Lm§f¤âd®fS«, ntW áy #d¥ ãuâÃâfS« nr®ªJ ïªj‘ãuábl©il’¤ bjÇªbjL¥gh®fŸ. murh§f ÃUthf¤ij,ãujk kªâÇí«, mtdhš bjÇªbjL¡f¥bg‰w kªâÇ¢rigí« nr®ªJ el¤J«.

V‰bfdnt, j‰fhÈa ‘ãuábl©lh’f¤ bjÇªbjL¡f¥g£l #bkhuh v‹gtnd, r£l ßâahf mikªj Foauá‹‘ãuábl©lhf’¤ bjÇªbjL¡f¥g£lh‹. ïJ elªjJ10-12-31 ïš.

ïªj #bkhuh v‹gt‹, 1923M« tUõ« tiu Koauir MjÇ¤J¡bfh©L tªjt‹. Çntuh r®thâfhÇahftªj ãwF, ïtD¡F¡ FoauR nkhf« c©lhÆ‰W. ït‹bgÇa brh¤J¡fhu‹. Ml«gu¥ ãÇa‹. FoauR¤ jiyt‹v‹w nAhjhÉš ïtDila tUõ r«gs« ïUgJ y£r«

ÞbgÆ‹ FH¥g«


bgn[lh1 ït‹, FoauR¢ r£l¤âš f©l â£l§fiseilKiwÆš bfhzuÉšiy ba‹gâš v‹d M¢rÇa«?“#bkhuh ‘ãuábl©lhf’ ïU¡»wtiuÆš, ÞbgÆÅšel¡»w r«gt§fis¡ f©L eh« ga¥glnt©oaâšiy”ba‹W nuhkhòÇ ngh¥ò«, ÞbgÆ‹ njr¤J¥ ghâÇkh®fS¡F¤ ijÇa« TW«goahd Ãiyik V‰g£lbj‹whš,eh« mâf« Twnt©oaâšiy ašyth?

ïªj¡ FoauR, bghJîlik¡ f£áÆdU¡F¥ ão¡fÉšiy. bghJîlik¡ f£áahdJ, jÅ¤jbjhU f£áahfÞbgÆÅš mikªjJ 1921M« tUõ¤âš. mJ Kjš 1931 M«tUõ« tiu, ïJ gyÉjkhd fZl§fis mEgÉ¤jJ.Çntuh, r®thâfhÇahf ïUªjnghJ, ïjid¢ r£l Énuhjkhd Þjhgdbk‹W brhšÈ ml¡»É£lhdšyth? mJjÉu, ïªj¡ f£á¡FŸnsí« gyÉjkhd ãz¡FfŸ ïUªjd.1931 M« tUõ« FoauR V‰g£l ãwF, mjndhL fyªnjnghuhl nt©Lbk‹W Ô®khÅ¤jd® ïªj¡ f£áÆd®. m›tUõ« eilbg‰w gh®Èbk©L nj®jÈš, j§fSilaf£á mng£rf®fis ÃW¤âdh®fŸ. mJ Kjš ïªj¡ f£átY¤J tu¤ bjhl§»aJ FoauR V‰gLtj‰F K‹d®, ïªj¡f£áÆš MÆu« m§f¤âd®fns ïUªjh®fŸ. FoauR V‰g£l á¿J fhy¤â‰FŸ ïªj m§f¤âd® bjhif K¥gâdhÆukhf ca®ªjJ. ïªj¥ bghJîlik¡ f£áÆd®, gh®Èbk©L¡FŸËUªJ bfh©nl Foauir vâ®¤J¡ bfh©Ltªjd®.

FoauR V‰g£LÉ£lgoahš, j§fS¡F¥ óuzÉLjiy »il¤JÉ£ljhf¤ bjhÊyhs®fŸ Ãid¤JÉ£lh®fŸ.2 Koauá‹ Ñœ ït®fŸ gyÉjkhf ml¡f¥g£oUªjgoahš, FoauR V‰g£lîlnd ït®fŸ r£l«,xG§F v‹gitfis kw¡fyhdh®fŸ. ïjdhš gy ïl§fËš ntiy ÃW¤j§fŸ c©lhÆd. ït‰iw¡ FoauR murh§f¤âd®, cWâahf ml¡fÉšiy. 1931 M« tUõ¤âš710; 1932 ïš 830; 1933 ïš 1499. ï¥go tUõªnjhW« ntiyÃW¤j§fŸ mâf¥g£L¡ bfh©nl nghÆd.

FoauR murh§f¤âd®, vâ®¡ f£áÆdiu Ã®¤jh£r©akhf ml¡»¥ nghlhkš mj‰F¥ gâyhf mt®fS¡F

1. Peseta. ÞbgÆ‹ njr¤J ehza«. ïj‹ kâ¥ò Vw¡Fiwa v£L mzh v‹Wbrhšyyh«.

2 1936M« tUõ« nk khj« ãuh‹Ìš, ¥S« (Blum) (mngjthj) murh§f«V‰g£lnghJ ïnj Ãiyikjh‹.

29

všyhÉj rYiffisí« fh£od®. rYiffŸ fh£o, mt‰¿‹_ykhf KjyhËfisí«, bjhÊyhËfisí« âU¥â brŒÉ¡fyh« v‹W Ãid¤jh®fŸ. ïJ el¡»w fhÇakh? òâar£l§fis Ãiwnt‰w¢ r£l ò¤jf¤âš V‰¿ it¤jh®fnsjÉu, mt‰iw ÉiuÉš eilKiwÆš bfhzu¤ JÂªjh®fËšiy.

murh§f mik¥ã‹ nkšjs¤âny k£Lªjh‹ áykhWjšfŸ Ãfœªjdnta‹¿, mo¥gilÆš v›Éj Ó®¤âU¤jK« brŒa¥glÉšiy ÉtrhÆfË‹ Ãiyik giHakhâÇnajh‹ ïUªjJ. uhQt¤ij¡ Fiw¤jjhf¢ brh‹dh®fŸ.Mdhš uhQt c¤ânahfÞj®fS¡F, KG¢ r«gsK«bg‹õdhf¡ bfhL¤J Éy¡»dh®fŸ. ï¥go Éy»at®fŸ,Foauir¤ jf®¥gj‰FÇa rªj®¥g¤ij vâ® gh®¤J¡bfh©oUªjh®fŸ.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


V

vâ®¥ãš xL¡f«

KoauR ÉGªJÉ£lJ thÞjtªjh‹. Mdhš mj‰F¥ã‹d® tªj Foaunrh Äf¥ gyëdKŸsjhf ïUªjJ.ïjdhš bghJîlik¡fhu®fŸ ïªj murh§f¤âš e«ã¡ifia ïHªJÉ£lh®fŸ. KjyhËfŸ, ghâÇkh®, Éy¡f¥g£l uhQt¤ jiyt®fŸ KjÈnah®, ïjid åœ¤âÉlx‹W nr®ªjh®fŸ. ï¥go ïu©L¡FÄilna mf¥g£L¤j¤jË¤jJ FoauR murh§f«.

gháÞ£ bfhŸiffis MjÇ¤J M§fh§F¥ gy r§f§fŸnjh‹¿d. ït‰¿š áy, b#®kÅÆš njh‹¿a ehÍ f£áÞjhgd§fis K‹ khâÇfshf¡ bfh©L njh‹¿d. ï‹D«áy, ï¤jhÈa Þjhgd§fis¥ ã‹g‰¿ vGªjd. ïitfS¡F b#®khÅÆÈUªJ«, ï¤jÈÆÈUªJ« bghU SjÉ»il¤jjhf¢ brhšy¥g£lJ. ÞbgÆÅÈUªj gz¡fhu®áyU« ïitfS¡F cjÉ brŒjh®fŸ. ÞbgÆÅ‹ njÓathœîl‹ gy tUõfhykhf¥ ã‹Å¡»l¡F« V‰w¤jhœîfŸ, ïªj gháÞ£ bfhŸif tY¥gLtj‰F cWJizahÆUªjdbt‹W bghJthf¡ Twyh«.

ïªj Þjhgd§fis¤ njh‰WÉ¥gâš K¡»a g§bfL¤J¡ bfh©lt®fŸ »š nuh¥bs[&« 1 r®thâfhÇÇntuh kfdhd n#hn[ Çntuh2îkhth®fŸ. ït®fŸ Ãy¢Rth‹jh®fŸ, ghâÇkh®fŸ KjÈat®fis, jÅ¤jÅ¡ f£áÆduhf¢ nr®¤jh®fŸ. FoauR¢ r£l§fËdhš, gu«giuahf mEgÉ¤J¡bfh©L tªj cÇikfŸ ahî« g¿¡f¥gL»‹wd bt‹W gaKW¤â¥ ãurhu« brŒjh®fŸ. ï¡fhy¤âš Míj gy¤ijí« ït®fŸ nrfÇ¤J¡ bfh©lh®fŸ.ït®fËš n#hn[ Çntuh, ‘b#®k‹ NwhtË¥gil’ khâÇxU Þjhgd« mik¤jh‹. ïJ, ã‹d® mâfkhd bršth¡F¥ bgwÉšiy. »š nuh¥bsÞ jh‹, gháÞ£ f£áÆšmâfkhd bršth¡F¥ bg‰W¡bfh©L tªjh‹. ït‹ kj«

1. Gil Robles. 2. Jose Rivera.

31

ntW, murh§f« ntwhf¥ ãÇ¡f¡ Tlhbj‹W ghâÇkh®fis¤ö©oÉ£lh‹. Ãy¢ Ó®âU¤j§fis¢ brŒabth£lhjgoÃy¢Rth‹jh®fis¡ »s¥ãÉ£lh‹. ït‹ âiu kiwÉÈUªJ ntiy brŒtâš kfh Ãòz‹.

ï¥go Rkh® ïu©liu tUõfhy«, FoauR gyngUila vâ®¥òfS¡»ilna eilbg‰wJ. ïªj ïu©liutUõ fhyK« ïJ gyëdkhd X® murh§fkhfnt ïUªJtªjJ.

ïjdhš bjhÊyhs®fŸ, ÉtrhÆfŸ KjÈnah® Foauáduhš mâfkhd e‹ikia¢ brŒa KoaÉšiynaba‹W mâU¥â bfh©lh®fŸ. Ãy¢Rth‹jh®fŸ, ghâÇkh®fŸKjÈnah®, Foauád® K‰ngh¡fhd r£l§fis Ãiwnt‰¿¤ j§fŸ cÇikfis¥ ghœgL¤J»‹wdnu ba‹Wnfhg§ bfh©ld®. bghJ#d§fŸ, Foauá‹ ntiyia¤JÇj¥gL¤j Ka‹wd®. gháÞLfŸ v‹w KjyhË t®¡f¤âd® ÞbgÆid¥ ã‹D¡»G¡f¥ gh®¤jd®.

gháÞLfŸ 1932 M« tUõ¤ânyna fyfŠ brŒa¤bjhl§»É£ld®. 1932M« tUõ« MfÞ£ khj« g¤jhªnjâ, jsgâ [h‹#&®n#h1 v‹gt‹, brÉšny v‹w Ciu¥ão¤J¡bfh©L, m©lÿÞah khfhz¤â‰F, jh‹ ft®d®v‹W És«gu¥ gL¤â¡bfh©lh‹. Mdhš brÉšnyÆÈUªj bjhÊyhs®fŸ, ïtDila neh¡f« Ãiwntwïl§ bfhL¡fÉšiy. filáÆš ït‹ ão¡f¥g£L kuzj©lid Éâ¡f¥g£llh‹. Mdhš ãuábl©£ #bkhuhïtD¡F k‹Å¥gË¤J ÉLjiy brŒjh‹.

gháÞ£ kd¥gh‹ik bfh©l uhQt¤ jiyt®fis¥bghW¥òŸs gjÉfËš ÃaÄ¤J¤ j§fis¥ gy¥gL¤â¡bfhŸs mt®fS¡F¢ rªj®¥g« bfhLj¤jJ, FoauRmurh§f¤âd® brŒj bgÇa jtwhF« v‹W m¥bghGnjgy® Tw K‰g£ld®. cjhuzkhf, [h‹#&®n#h, FoauR¡FÉRthr¥ ãukhz« brŒJ bfhL¤jh‹. bkhuh¡nfhÉ‹fÄõduhf ÃaÄ¡f¥g£lh‹. ãwF m©lÿÞah khfhz¤â‹ fÄõduhf Ãakd« bg‰wh‹. ï§»Uªnj ït‹fyf¤J¡F¡ »s«ãdh‹. ït‹ fÄõduhÆUªj fhy¤âš,jdJ mâfhu gy¤âdhš bghJîlik¡ f£áÆdiuí«,mngjthâfisí« gy tÊahf¤ J‹òW¤âdh‹.

1. General Sanjurjo. ït‹ 1936M« tUõ« #]iy khj« 18M« njâ X® MfhaÉkhd¤âÈUªJ ÉGªJ ïwªJ É£lh‹.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


j‰fhÈf¡ FoauR murh§f« V‰g£l nghJ, by®Uv‹gt‹ mªÃa eh£L kªâÇahf Ãakd« bg‰whdšyth?ït‹, Foauád® Égßjkhd Ó®âU¤j§fŸ x‹iwí« brŒJÉlhjgo jL¡fnt kªâÇ¢ rigÆš òFªJbfh©lh‹.Ãuªju¡ FoauR V‰g£l ãwF m¥gjÉÆÈUªJ Éy¡f¥g£lh‹. ã‹d® ït‹, »š nuh¥bsn[hL nr®ªJbfh©L,murh§f¤ â£l§fŸ eilKiwÆš bfhzu KoahjgoâifªJ tªjh‹. gh®Èbk©oš murh§f¤jh® xU knrhjhbfh©L tªjhš, mjid¤ jŸË¥ nghLkhW brŒtJ KjÈagy muáaš Nœ¢áfËdhš, nuh¥bs[&« by®Uî« nr®ªJ,FoauR murh§f¤â‹ e‹ndh¡f§fis¢ áij¤J tªjd®.

ït®fSila ï¤jifa Nœ¢áfËdhny, FoauRmurh§f¤â‹ Kjš kªâÇ¢ rigahdJ, 1933M« tUõ«br¥l«g® khj« 13M« njâ uhéehkh brŒJÉ£lJ.

gh®Èbk©£ nj®jšfŸ eilbg‰wd. FoauR murh§f¤ij el¤â¡bfh©L tªj FoauR¡ f£áÆdU«, mngjthj¡ f£áÆdU« bgUª njhšÉailªjd® nuh¥bsÞf£áÆdU« by®U f£áÆdU« bt‰¿ailªjd®. ghá[¤â‰F bt‰¿!

by®U, kªâÇ¢ rigia aik¤jh‹. nuh¥bsÞ, kªâÇ¢rigÆš Þjhd« V‰W¡ bfhŸsÉšiy. by®U murh§fkhdJ, nuh¥bsÌ‹ ö©LjÈ‹ ngÇš, 1931M« tUõ«Kjš 1933 M« tUõ« tiu FoauR¡ f£áÆd® mKY¡F¡bfh©LtªâUªj â£l§fisbašyh« gad‰wdthf¢ brŒJÉ£lJ. giHa khâÇna, murh§f¥ bgh¡»õ¤âÈUªJghâÇkh®fS¡F¥ gz« mË¡f¥g£lJ. ghâÇkh®fË‹Mâ¡f¤âš eilbg‰W tªj gŸË¡Tl§fŸ K‹nghšâw¡f¥g£L eilbgwyh« v‹W m¿É¡f¥g£lJ. ehL fl¤j¥g£lt®fŸ ÛJ Éâ¡f¥g£l jilí¤âuîfŸ u¤J brŒa¥g£ld. fhlnyhÅah khfhz¤â‰F¥ bghW¥gh£á bfhL¡f¥g£oUªjjšyth? mjid by®U Fiw¡f¥ gh®¤jh‹. MdhšfhlnyhÅa®fŸ, 1934 M« tUõ« #dtÇ khj« xU nj®jšel¤â, j§fSila cÇikia Ãiyeh£o¡ bfh©ld®.

ïjÅilna by®Uî¡F« nuh¥bs[&¡F« kdÞjhg«V‰g£lJ. Foauá‹ ãuábl©L«, by®UÉ‹ â£l§fŸáyt‰¿‰F m§Ñfhu« bfhL¡fÉšiy. filáÆš, by®UkªâÇ¢rig, 1934 M« tUõ« V¥uš khj« 25M« njâuhéehkh brŒJÉ£lJ.

33

V¥uš khj« 28M« njâ Çfh®nlh rh«g®1 v‹gt‹,kªâÇ¢ rigia mik¤jh‹. nuh¥bsÞ, ïªj kªâÇ¢rig¡F Mjuî bfhL¤jnjhL, gháÞ£ ïa¡f¤ijí« gy¤jãurhu¤â‹ _y« Þâu¥gL¤â¡bfhŸs Ka‹wh‹. ïjdhšbjhÊyhs®fS«, k‰w¥ bghJîlik¡ f£áÆd® KjyhÆndhU« vâ®¥ò¡ fh£l¤ bjhl§»d®. eh£onynah bghUshjhu Ãiy Äfî« nkhrkhÆUªjJ. »uhk ÉtrhÆfS«efu¤ bjhÊyhs®fS«, gyÉjkhd mâU¥âfS¡FŸshÆdh®.

filáÆš 1934M« tUõ« m¡nlhg® khj« Kjš njârh«g® kªâÇ¢rig åœªJ É£lJ. nuh¥bsb[ ïj‰F¡fhuzkhÆUªjt‹!

nuh¥bsÞ kWgoí« by®Uit¡bfh©L kªâÇ¢rigia mik¡f¢ brŒjh‹. ïUtU« nr®ªJ, ï¤jÈÆY«#®kÅÆY« ïU¡»w r®thâfhu Kiwia ÞbgÆÅY«V‰gL¤j¤ Ô®khÅ¤jd®. ïJ, FoauR¡ f£áÆd®, bjhÊyhs® f£áÆd® KjÈnahU¡F¤ bjÇªjJ. vdnt, gháÞ£M£á Kiwia v›tifÆY« vâ®¤J Ã‰gbj‹W cWâbfh©lh®fŸ.

1. Ricardo Samper.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


VI

ml¡»dhš ml§Fkh?

1934M« tUõ« m¡nlhg® khj«, ÞghÅaUilaÃidÉny v¡fhy¤âY« ïU¡F«. m¡nlhg® khj« 4M«njâ, ÞbgÆ‹ njr¤J¤ bjhÊ‰rhiyfËš ntiy brŒí«všyh¤ bjhÊyhs®fS« ntiy ÃW¤j« brŒJ, by®U-nuh¥bsÞ kªâÇ¢ rigÆ‹ ÛJ j§fS¡FŸs mâU¥âia¤bjÇÉ¤J¡bfhŸs mâU¥âia¤ bjÇÉ¤J¡bfhŸsnt©Lbk‹W bjhÊyhs® f£áÆd® m¿¡if btËÆ£ld®.m¥gona, gy ïl§fËY« ntiy ÃW¤j§fŸ brŒa¥g£ld. Mdhš ntiy ÃW¤j« brŒjt®fŸ Ã®zakhdâ£lbkh‹iwí« tF¤J¡bfhŸsÉšiy. x›nth®ïl¤âY« x›bthU khâÇahf ntiy ÃW¤jŠ brŒjt®fŸelªJbfh©lh®fŸ. áy ïl§fËš, gháÞ£ f£áÆd®ït®fis ml¡»É£lh®fŸ. ï‹D« áy ïl§fËš, mâfhuÞjhgd§fis¡ if¥g‰¿¡ bfh©lh®fŸ bjhÊyhs®fŸ.

gháÞ£ f£áÆdU¡F« bjhÊyhs®fS¡F« gyïl§fËš iffyªj r©il elªjJ. bjhÊyhs®fŸ, vªbjªjãunjr§fËš mâfhu Þjhgd§fis¡ if¥g‰¿¡ bfh©lh®fnsh mªjªj ïl§fËš Äf xG§fhfnt elªJbfh©lh®fŸ. ïªj¢ rka§fËš ït®fŸ fh£oa xG§F, Ôu«,bghWik KjÈat‰iw¥ gyU« ghuh£od®. bghJ#dmikâ¡F v›Éj g§fK« ït®fshš ÉisaÉšiy. mj‰Fkhwhf ït®fŸ if¥g‰¿¡bfh©l bghJ#d Þjhgd§fisÄf¤ âwikahf el¤â¡ fh£odh®fŸ. ã‰fhy¤âš murh§fÃUthf¤ij V‰W¡bfh©lhš v¥go el¤Jtbj‹gj‰F,ïªj vG¢ána xU ghlkhaikªjJ.

mJ k£Lkšy. bjhÊyhs®fŸ, ïj‰F K‹d® v›ÉjuhQt¥ gÆ‰áí« bgwhjt®fshÆUªJ«, ÞbgÆÅ‹ ešthœÉ‹ ÛJ bfh©l MtÈdhš brŒj v©zÇa âahf§fS« ïªj vG¢áÆ‹ nghJjh‹ btË¥g£ld. áw¥ghfmÞ^Çah khfhz¤âš, ït®fŸ j§fŸ cÆiu¤ JU«ghfkâ¤J elªJ bfh©oU¡»wh®fŸ. xU rka«, mÞ^Çah

35

kfhz¤â‹ jiyefukh»a xånlhÉš, gháÞ£ gilÆdU¡F« bjhÊyhs®fS¡F« eilbg‰w nghuh£l¤â‹gadhf, gy bjhÊyhs®fŸ fhakilªJ MÞg¤âÇ¡F¡bfh©L tu¥g£lh®fŸ. ït®fŸ MÞg¤âÇ¡F tªJá»¢ir brŒJ bfh©L, clnd r©il¡F¥ òw¥g£LÉLth®fŸ. lh¡l®fŸ á¿J jhkj¥gL¤âdhY« ït®fS¡F¡ nfhg« tU«. ï§F xU á¿a cjhuz«. fhakilªjxU bjhÊyhË¡F, lh¡l® á»¢ir brŒJ bfh©oU¡»wh‹.

jia brŒJ Ó¡»ukhf vd¡F¢ á»¢ir brŒí§fŸ. eh‹âU«ã¢ bršy nt©L«. eh§fŸ ‘rh©lh »shuh ghu¡i[¡’if¥g‰¿¡ bfhŸs nt©L«. m§F ‘gháÞLfŸ ÃiwªâU¡»wh®fŸ’ v‹wh‹ fhakilªj bjhÊyhË åu‹.

‘ïšiy; ï‹D« áy eh£fŸ Ú gL¡ifÆÈU¡fnt©L«’ v‹wh‹ lh¡l®.

Mdhš mªj åu‹ gL¤âU¡f kW¤JÉ£lh‹. á»¢irbrŒJ bfhŸshkny, r©il¡F¥ òw¥g£lh‹. kW ehŸ,mªnjh! mt‹ ghijÆny ïwªJ »lªjh‹!

njr¤â‰fhf v‹d âahf«! tWik¡F« âahf¤â‰F«beU§»a cwî v‹gij, ÞbgÆ‹ njr¤J ViH¤ bjhÊyhs®fŸ, ïªj vG¢áÆdhš e‹F fh£o É£lh®fŸ.

Mdhš by®U-nuh¥bsÞ murh§f¤jh® ïªj m¡nlhg®khj vG¢áia¥ gyh¤fhu¤âdhš ml¡»É£ld®. gyh¤fhu« v‹whš nyrhd gyh¤fhukh? xånlh v‹w Ciu,Mfha Ékhd§fis¡ bfh©L«, aªâu Õu§»fis¡bfh©L« jh¡»dh®fŸ. k‰W«, bkhuh¡nfh JU¥òfis¡bfh©L«, bjhÊyhsiu ml¡»dh®fŸ. ï§‡d« gyïl§fËY« njh‹¿a bjhÊyhs® vG¢áia murh§f¤âd® ml¡»dnu ahÆD« xånlhÉš ït®fŸ el¤âaâUÉisahlšfŸ r»¡f KoahjdthÆUªjd. M©, bg©,FHªijfŸ midtU« aªâu Õu§»fŸ K‹d® J©LJ©lhdh®fŸ. ï§‡d« ïwªJ nghdt®fis tÇirahfmL¡», xnu rka¤âš Ô¡»iuah¡»dh®fŸ.

Rjªâu« bgw nt©Lkhdhš v›tsî âahf« brŒant©oÆU¡»wJ!

bjhÊyhs® vG¢áia¥ gyh¤fhu¤âdhš ml¡»É£l ãwF, by®U-nuh¥bsÞ murh§f¤jh® ml¡FKiw¡F Mu«ã¤jd®. brhšy nt©Lkh? tŠr« Ô®¤J¡bfhŸs nt©Lbk‹w v©z«, mâfhu gy¤njhL nr®ªJÉ£l njahdhš ml¡FKiw¡F xU tu«ò K©nlh? Rkh®

ÞbgÆ‹ FH¥g«


mWgâdhÆu« ngU¡F mâfkhdt® ifâahÆd®. ït®fËšK¥gâdhÆu« ngU¡F nkš áiwthr¤ j©lid Éâ¡f¥g£ld®. ÞbgÆ‹ áiw¢rhiyfŸ Ãu«ãÉ£ld.

uhQt¢ r£l« mKY¡F¡bfh©L tu¥g£lJ. ïªj¢r£l«, Rkh® IªJ khjfhy« M®¥gh£l« brŒjJ. ïªjIªJ khj fhy¤âš, Inah, #d§fŸ v‹bd‹d ÉjkhdJ‹g§fis mEgÉ¤jh®fŸ! v›tsî Ï«irfis¤ njr¤J¡fhf¢ r»¤J¡ bfh©lh®fŸ! uhQt¢ r£l« mKY¡Ftªj ïu©L eh£fS¡FŸ, murh§f¤â‰F Énuhjkhdt®fbs‹W Rkh® VHhÆu« ng® ifJ brŒa¥g£lh®fŸ!òu£á¡F¡ »s«ãd bjhÊyhs®fŸ, FoauR¡ f£áÆd®KjyhÆndhUila cz®¢áfis ml¡» mt®fSilakd¤âny xU ga¤ij c©L g©ÂÉl nt©Lbk‹wneh¡f¤Jl‹, ifâahdt®fŸ Ú©l fhy¢ áiwthr¤j©lid Éâ¡f¥g£lh®fŸ. bjhÊyhs® r§f§fŸ KjÈadr£l Énuhjbk‹W brhšÈ eR¡f¥g£ld. m¡nlhg® òu£áÆny fyªJ bfh©lt®fŸ v‹W vt®fŸ ÛnjD« rªnjf«V‰g£lhš mt®fŸ clnd R£L åœ¤j¥g£lh®fŸ.

ïªj ml¡F Kiw, áw¥ghf mÞ^Çah khfhz¤âšjh‹mâf K«Kukhf ïUªjJ. Vbd‹whš ïªj khfhz¤jt®fŸjh‹, ntiy ÃW¤j¤âš mâfkhd g§bfL¤J¡ bfh©lnjhL murh§f¤ijí« vâ®¤J Ã‹wd®. ïªj khfhz¤âšifâ brŒa¥g£lt®fŸ, áiw¢rhiyÆny v›tsîfZl§fis mEgÉ¤jh®fŸ? xånlh áiwÆÈUªjt®fËš564 ng® nr®ªJ xU kf#® jahÇ¤J murh§f t¡ÑY¡FmD¥ãdh®fŸ. mâš mt®fŸ F¿¥ã£oUªjjhtJ:-

“eåd kj Érhuiz rigfŸ ÃWt¥g£oU¡»‹wd. Õ#§fis¥ ãirjš; #dndªâÇa§fisí«k‰w mtat§fisí« R£L vÇ¤jš; rhtz¤ij¡bfh©L iffisí« fhš f£il Éušfisí«eR¡Fjš; R¤âia¡ bfh©L if¡ fQ¡fËY« fhšfQ¡fËY« mo¤jš; gš F¤âfis ef§fËÅilbrY¤Jjš; bfhâ¡f¡ bfhâ¡f btªÚiu nknyC‰Wjš; ‘ïJjh‹ c§fSila rt¡FÊ’ v‹WbrhšÈ ifâfisna FÊ njh©l¢ brŒjš; jhŒmšyJ rnfhjÇ mšyJ kidÉ ït®fis tutiH¤Jmt®fŸ K‹ÅiyÆš ifâfis mo¤jš. ï¤jifaJ‹g§fisbašyh« eh§fŸ mEgÉ¤J¡ bfh©oU¡»nwh«.”

37

fhlyh‹ khfhz Rjªâu¤â‰fhf¥ nghuhod ÿÆÞbfh«gÅÞ1 KjÈa gy®, K¥gJ tUõ¢ áiwthr¤ j©lidÉâ¡f¥g£lh®fŸ. ï‹D« áy® btËehLfS¡F Xo¥nghŒ É£lh®fŸ.

by®U-nuh¥bsÞ murh§f«, xU g¡f« ml¡FKiwia mEZo¤jJ. k‰bwhU g¡f« FoauR murh§f¤âdÇ‹ Ó®âU¤j Kiwfis eil KiwÆš tuhjgo jifªJÉ£lJ. k‰W« KjyhË¤Jt¤ij MjÇ¡»w všyh¡ f£áÆdiuí« x‹W gL¤â, ïªj¢ bršth¡if, murh§fÞjhgd§fŸ mid¤âY« ãunah»¡f¤ bjhl§»aJ.

ïªj m¡nlhg® òu£á fhuzkhf, áiwthr¤â‰FŸshdt®fŸ Rkh® v©gâdhÆu« ng®; ïwªJ nghdt®Rkh® IahÆu« ng®; fhakilªjt® Rkh® gâdhÆu« ng®.

ïªj ml¡F KiwfËdhš áy e‹ikfS« c©lhfhkÈšiy. áiwÆny J‹g« mEgÉ¤J¡ bfh©oUªj mngjthâfŸ, bghJîlik¡ f£áÆd®, òu£áÆny e«ã¡ifbfh©lt®fŸ KjÈa gyâw¥g£ltU« x‹W nr®ªjh®fŸ.j§fS¡FŸËUªj ášyiu nt‰Wikfisbašyh« kwªjd®.òu£áÆš V‹ njhšÉí‰nwh« v‹gij¥ g‰¿¢ áªâ¡fî«,mjÅ‹W ghl§fis¡ f‰W¡bfhŸsî«, áiw¢ rhiyfŸgŸË¡Tl§fŸ nghš mikªjd. áiw¢ rhiyfËš ‘x‰Wik¡fÄ£ofŸ’ njh‹¿d. ïªj¡ fÄ£ofŸ _ykhfnt, ifâfŸ,áiw¢rhiy mâfhÇfSl‹ ng¢Rth®¤ij el¤âdh®fŸ.

Fiwªj fhy¤ j©lidia mEgÉ¤JÉ£L áiwfËÈUªJ btË tªjt®fŸ R«khÆU¡fÉšiy. nrh®ªJ ÉlîÄšiy. murh§f¤âdhš eR¡f¥g£l bjhÊyhs® Þjhgd§fis¥ òJ¥ã¡f¤ bjhl§»dh®fŸ. vdnt 1935M« tUõ«nk khj¤âÈUªJ, bjhÊyhs® Þjhgd§fŸ K¡»a efu§fËš kWoí« jiy fh£l Mu«ã¤jd.

by®U-nuh¥bsÞ murh§f« mEZo¤J tªj ml¡FKiwfŸ murh§f m§f¤âd®fS¡nf ão¡fÉšiy. jÉu,rig¡FŸnsna gyÉj mã¥ãuha ngj§fŸ mo¡fonjh‹wyhÆd. ïjdhš kªâÇ¢ rigfŸ kh¿ kh¿ aikªjd.1934M« tUõ« m¡nlhg® khj¤âÈUªJ, 1935M« tUõ«filá tiu, IªJ Kiw, kªâÇ¢ rigfŸ kh¿d. Mdhš nuh¥bsÞ k£L«, í¤j kªâÇ v‹w bgaiu it¤J¡ bfh©L í¤jr‹d¤j§fŸ gy brŒJ bfh©L tªjh‹.

1. Luis Companys.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


ï¥go kªâÇ¢ rigfŸ kh¿ kh¿¤ njh‹¿dikahš,#d§fŸ ghL â©lh£lkh»É£lJ. njr¤â‹ bghUshjhu«,v›tsî bfl nt©Lnkh m›tsî öu« bf£LÉ£lJ.kh¿ kh¿aikªj kªâÇ¢ rigfS«, KjyhË¤Jt¤â‹ rh®òg‰¿ Ã‹wikahš, njr #d§fS¡F e‹ik ga¡f¡ToafšÉ, Rfhjuh«, Étrha« KjÈat‰¿‰fhf, murh§fbgh¡»õ¤âÈUªJ mâfkhd gz« brytÊ¡f¥glÉšiy.mj‰F¥ gâyhf, ghâÇkh®fS¡F«, KjyhËfË‹ Éahghuâ£l§fS¡F« mâf gz« brytÊ¡f¥g£lJ. bjhÊyhs®fŸ, ÉtrhÆfŸ KjÈnahUila tUkhd« FiwªjJ.njr¤â‹ V‰Wkâ Éahghu« RU§»aJ. ntiy Æšyhnjh®bjhif bgU»aJ. 1933M« tUõ¤âš Rkh® Iªjiu y£r«ng® ntiyÆšyhkÈUªjh®fŸ. Mdhš 1935M« tUõ¤âš,ït®fSila bjhif Rkh® gâidªJ y£rkhf¥ bgU»aJ.

áiw¢rhiyfËny njh‹¿d ‘x‰Wik¡ fÄ£o’fŸnjr¤â‹ gy ghf§fËY« Þjhã¡f¥g£ld. ït‰¿š k¤âatF¥ãdU« nr®ªjd®. vdnt, KjyhË¤Jt¤ij MjÇ¡»wt®fŸ xU f£áÆduhfî«, k‰w midtU« ntbwhUf£áÆduhfî« ãÇªjh®fŸ.

ïªj ÃiyÆny 1935M« tUõ« fÊªjJ.

nuh¥bsÞ, murh§f ÃUthf¥ bghW¥ò mid¤ijí«jhnd V‰W¡bfh©L, r®thâfhÇahf tªJÉl nt©Lbk‹W Ka‹wh‹. ïj‰F, Foauá‹ ‘ãuábl©£’ #bkhuhïl§bfhL¡fÉšiy. ïjdhš mã¥ãuha ngj§fŸ gyV‰g£ld. 1936M« tUõ« #dtÇ khj« 7M« njâa‹W«,kh®¢R khj« Kjš njâa‹W« gh®Èbk©L nj®jšfŸeilbgw Ã¢rÆ¡f¥g£ld.

ïªj¤ nj®jÈš xnu xU ãu¢idjh‹ K‹dÂÆšÃ‹wJ. Foaurh? ghá[kh?

39

VII

x‰WikÆ‹ cja«

1934M« tUõ« m¡nlhg® khj« vGªj òu£áÆdhšbghJthf ÞghÅa®fS«, áw¥ghf¤ bjhÊyhs®fS«mâfkhd J‹g¤ij mEgÉ¤jh®fns ahÆD«, mj‹_ykhf, mL¤j nghuh£l¤â‰F¤ j§fis¤ jah®¥gL¤â¡bfh©lh®fŸ. mj‰fhf X® Míj¤ijí« njo¡bfh©lh®fŸ.mJjh‹ x‰Wik.

KjyhË¤Jt¤â‰F ÉnuhjkhíŸs všyh¡ f£áÆdU« x‹Wgl nt©Lbk‹W 1930M« tUõ« MfÞ£khj¤âÈUªnj Ka‰á brŒa¥g£lJ. ïJ, 1934M« tUõ«m¡nlhg® òu£á¡F¥ ãwF tYtilªjJ. 1936M« tUõ«ã¥utÇ nj®jY¡F K‹d®, ïªj x‰Wik cUth»aJ. ïj‰nf‘bghJ#d K‹dÂ’1 v‹W bga®.

ghá[« v‹w KjyhË¤Jt¤â‰F ÉnuhjkhíŸsbjhÊyhs®fŸ, ÉtrhÆfŸ, k¤âa tF¥gh® KjÈa midtU« ïªj¥ ‘bghJ#d K‹dÂ’Æš nr®ªjd®. ïâš r«gªj¥g£l Þjhgd§fŸ, j§fSila jÅ¤Jt¤ij É£L¡ bfhL¡fnt©oaâšiy. Mdhš mid¤J«, ghá[¤â‰F Énuhâv‹w KiwÆš x‹Wg£L Ã‰fnt©L«. bghJthf #d§fSila, áw¥ghf ViH #d§fSila thœ¡if mªjÞJcaunt©L« v‹gnj ïªj x‰Wik Þjhgd¤â‹ neh¡f«.2

ã¥utÇ nj®jY¡F K‹d®, ïªj¥ ‘bghJ#d K‹dÂ’cUth»aJ v‹W brh‹ndhkšyth? 1936M« tUõ«#dtÇ khj« 16M« njâ, ÞbgÆÅYŸs bghJîlik¡f£á, mngjthj¡ f£á, FoauR¡ f£á, bjhÊyhs® f£á KjÈa

1. People’s Front.2. ïªj¥ ‘bghJ#d K‹dÂ’ v‹w x‰Wik, ãuh‹áš, 1934M« tUõ« #]iy

khj« 27M« njâ V‰g£lJ ï§F¡ F¿¥ãl¤j¡fJ. mJjh‹, ÞbgÆÅY« ïªj‘K‹dÂ x‰Wik’ V‰gLtj‰F K¡»a ö©LnfhyhÆUªjJ. ïªj K‹dÂv©z¤ij c©L g©Âat‹, ãbuŠR bghJîlik¡ f£áÆ‹fhÇajÇáah»a khÇÞ njhbuÞ v‹gt‹.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


gy f£áfS« x‹W nr®ªJ X® x¥gªj« brŒJ bfh©ld.ïj‰F ‘bghJ#d K‹dÂ x¥gªj«’ v‹W bga®. ïªjx¥gªj¤âš v£L ãÇîfŸ ml§»ÆUªjd. ït‰iw¢ RU¡fkhf¤ bjÇªJ bfhŸnth«.

1. muáaš fhuz§fS¡fhf¡ ifJ brŒa¥g£lt®fŸ midtU« ÉLjiy brŒa¥ bgWth®fŸ. ntiyÃW¤j§fËš fyªJ bfh©lj‰fhf murh§f c¤ânahf§fËÅ‹W Éy¡f¥g£lt®fŸ, Û©L« mªj Þjhd§fËšmk®¤j¥gLth®fŸ.

2. FoauR¢ r£l¤âš Ã®zÆ¡f¥g£oU¡»w ãu#hcÇikfŸ ghJfh¡f¥gL»w KiwÆš, ÃahaÞjy§fŸ,gh®Èbk©L, k‰w Þjhgd§fŸ M»ait âU¤âaik¡f¥gL«. fhuz§ fh£lhkš ifJ brŒa¥bgW»w tH¡f« ïÅïuhJ. áiw¢rhiy ÃUthf« xG§fhd KiwÆš eilbgwV‰ghL brŒa¥bgW«. nghä[hU«, k‰w uhQt c¤ânahfÞj®fS« brŒj m£^Êa§fis¥ g‰¿ ÉrhÇ¡f¥gL«.

3. ÃytÇ, F¤jif¤ bjhif KjÈaitfis¡ Fiw¤J«,ntW tiffËY« ÉtrhÆfS¡F¢ rhjf« brŒa¥bgW«.

4. ášyiu¡ if¤bjhÊšfŸ, Éahghu§fŸ KjÈat‰¿‰F¥ ghJfh¥ò mË¡f¥bgW«.

5. ntiyÆšyh¤ â©lh£l¤ij xÊ¥gj‰fhdâ£l§fŸ jahÇ¡f¥bgW«.

6. njr¤â‹ bgh¡»õ Ãiyik Ó®âU¤âaik¡f¥bgW«.

7. bjhÊyhs® e‹ikfS¡FÇa r£l§fis mKY¡F¡bfh©Ltu V‰ghL brŒa¥bgW«. k‰W«, jÅ¥g£lt®fSila ÃUthf¤âÈU¡F« jUk brh¤J¡fis x‹Wnr®¤J njr¤â‹ bghJ e‹ik¡ FgnahfkhFkhW brŒa¥bgW«.

8. njr¤â‹ fšÉ Kiw Ó® âU¤âaik¡f¥bgW«.

filáahf, ÞbgÆ‹ njr¤J btËeh£L¡ bfhŸifahdJ, r®tnjr r§f¤â‹ bfhŸiffisí« Kiwfisí«jGÉajhfnt ïU¡F«.

bjhÊ‰ f£áia¢ nr®ªj ÔÉuthâfS¡F, ïªj v£Lâ£l§fS« Äf¢ rhjhuzkhfî« Äjthj¤ j‹ikíiladthfî« njh‹¿a nghâY«, x‰Wikia K‹Å£L«, njre‹ikia¡ fUâí« ïªj x¥gªj¤âš ifbaG¤â£lh®fŸ.

41

ïªj x¥gªj¤âš ifbaG¤â£l všyh¡ f£áÆdiuí«nr®¤J, ïÅ, K‹dÂ¡ f£áÆd® v‹nw miH¥ngh«.

nk‰go x¥gªj¤ij th¡fhs®fŸ K‹ÅiyÆš »s¤â,ïªj K‹dÂ¡ f£áÆd®, ã¥utÇ nj®jY¡F¥ gy mng£rf®fis ÃW¤âdh®fŸ. ÔÉukhd ãurhu« brŒjh®fŸ.

1936M« tUõ« ã¥utÇ khj« 16M« njâ nj®jšeilbg‰wJ. gh®Èbk©oš bkh¤j« 437 Þjhgd§fŸ.ït‰¿š K‹dÂ¡ f£áÆdU¡F 268 Þjhd§fŸ »il¤JÉ£ld. vâ®¡ f£áÆduh»a gháÞLfS¡F 205 Þjhd§fŸjh‹»il¤jd ïij, gháÞ£ f£áÆd® vâ®gh®¡fntÆšiy.

ÞbgÆ‹ #d§fŸ, Foaurh ghá[kh v‹w nfŸÉ¡F¥gâš T¿É£lh®fŸ.

nj®jiy¥g‰¿a òŸË Étu§fŸ bjÇÉ¡f¥g£lJ«#d§fŸ, jiyfhš bjÇahkš rªnjhõ« bfh©lhl Mu«ã¤jh®fŸ. ïjdhš, áy ïl§fËš tu«ò flªj brašfS«ÃfœªJÉ£ld. 1934M« tUõ« m¡nlhg® khj« òu£áÆšfyªJ bfh©lj‹ fhuzkhf by®U-nuh¥bsÞ murh§f¤âduhš áiw it¡f¥g£oUªjt®fis, #d§fŸ gytªjkhf ÉLjiy brŒÉ¤jh®fŸ. ïitfis všyh« f©lmurh§f¤âd®, jhnk K¥gâdhÆu« ifâfis ÉLjiybrŒJÉ£ld®. jÉu, K‹d® ntiyÆÅ‹W Éy¡»at®fisbašyh« Û©L« mªjªj c¤ânahf§fËš ÃaÄ¤jh®fŸ.Mdhš kd btW¥òl‹jh‹!

gh®Èbk©£ nj®jÈš bt‰¿ f©lnjhL #d§fŸâU¥âailaÉšiy. Foauá‹ ãuábl©lhÆUªj #bkhuhití« Éy¡»Él¤ Ô®khÅ¤jh®fŸ. Vbd‹whš ït‹,by®U-nuh¥bsÞ murh§f¤J ml¡FKiwfS¡bfšyh«Jiz¡ fUÉahÆUªjhdšyth? K‹dÂ¡ f£áÆd®,ïtÅl¤âny mâf M¤âu§ bfh©oUªjh®fŸ. filáÆš,1936M« tUõ« V¥uš khj« VHhªnjâ gh®È bk©oš,ïªj¥ ãu¢idthj¤â‰F tªjnghœJ, #bkhuhit, ãuábl©£ gjÉÆÈUªJ Éy¡Ftbj‹W 238 ngU«, Tlhbj‹W 5 ngU« th¡F¡ bfhL¤jh®fŸ.

#bkhuh, ãuábl©£ Þjhd¤âÅ‹W ïw¡f¥g£LÉ£lh‹.

ã‹d®, nk khj« g¤jhªnjâ eilbg‰w nj®jÈškh‹ítš m#dh1 ãuábl©lhf¤ bjÇªbjL¡f¥g£lh‹.

1. Manuel Azana.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


ït‹ ÞbgÆ‹ Foauá‹ ïu©lhtJ ãuábl©£. K‹dÂ¡f£áÆd® murh§f ÃUthf¤ij V‰W¡bfh©ld®. fh[uÞFÉnuhfh1 v‹gt‹ ãujk kªâÇahdh‹.

nj®jÈš j§fS¡F¡ »il¤j bt‰¿ia¢ ájwÉl¡Tlhbj‹W, K‹dÂ¡ f£áÆd® K‹idÉl mâfkhfx‰Wik¥ glyhÆd®.

ïªj K‹dÂ¡ f£áÆdU¡F vâuhÆUªj k‰w gháÞ£f£áÆdnuh, jh§fŸ milªj njhšÉia v¥goahtJkh‰¿Él nt©Lbk‹W, f§fz§ f£o¡bfh©lh®fŸ.KjyhËfŸ gyU« x‹W nr®ªJbfh©L, njr¤â‹ gz¥òH¡f¤âš xUÉj á¡fiy c©L g©Âdh®fŸ. gz¤ijbašyh« btËehLfS¡F mD¥ãdh®fŸ. gh§»fËšngh£L it¤âUªj gz¤ij¤ âU«g¥ bg‰W¡ bfh©lh®fŸ.Éahghu¤âš kªj« c©lhFkhW brŒjh®fŸ. Ãy¢Rth‹jh®fŸ, j§fŸ RthÔd¤âÈUªj Ãy§fisbašyh« cGJrhFgo brŒahkš fu«ghf¥ ngh£LÉl¤ Ô®khÅ¤jh®fŸ.V‹ ï¥go v‹W ït®fis ahuhtJ nf£lhš, ÉtrhÆfË‹ TÈ É»j« mâfkh»É£lbj‹W«, rhFgoÆš j§fS¡F¥ g§F nt©Lbk‹W ÉtrhÆfŸ »s®¢á brŒ»wh®fbs‹W« fhuz§fŸ T¿dh®fŸ.

ï¥go KjyhË t®¡f¤âd®, xUòw« brŒJ bfh©oU¡f, nuh¥bsÞ KjÈa gháÞ£ f£áÆd®, m#dh murh§f¤ij¥ gaKW¤â¡ bfh©oUªjh®fŸ. njr¤âš ‘mikâí«xG§F«’ ÃiybgwhÉ£lhš, bghUshjhu thœÉš xUÃ«kâ fhz Koahbj‹W T¿dh®fŸ. ufáa KiwÆš j§fSila Míj gy¤ijí« bgU¡»¡ bfh©L tªjh®fŸ.brštK«, mj‹ _ykhf V‰g£l bršth¡F« ït®fËl¤âny ïUªjjšyth? gaKW¤â¡bfh©L tªjnjhL ït®fŸÃ‰fÉšiy. ã‹dho V‰gl¥ngh»w bgÇa r©il¡F ntWgy tiffËY« j§fis¤ jah®¥gL¤â¡ bfh©oUªjh®fŸ.ï¡f£áia¢ nr®ªj uhQt c¤ânahfÞj® gy®, bkhuh¡nfhî¡F¢ br‹wh®fŸ. nuh¥bsn[h mo¡fo ãuh‹[&¡F¥nghŒ tªJ bfh©oUªjh‹. ‘cšyhr¥ ãuahz«’ v‹Wïj‰F¢ rkhjhd« brhšy¥g£lJ.

K‹dÂ¡ f£á¡F£g£l bjhÊyhs® KjÈnah®,j‰fh¥ò ÃÄ¤j«, jÅ¤jÅ¤ bjh©l® gilfisÃWÉdh®fŸ. bghJ#d mikâia¡ fh¥gj‰fhf, murh§f¥gilfSl‹ x¤JiH¥gnj ïªj¤ bjh©l® gilfis

1 Casares Quiroga.

43

V‰gL¤âaj‹ neh¡f«. ïªj¤ bjh©l® gilfËš,ïisP®fŸ, ÉtrhÆfŸ, bjhÊyhs®fŸ KjÈa ViHk¡fS«, k¤âa tF¥ãdU« mâfkhf¢ nr®ªjh®fŸ.

1936M« tUõ¤J¥ ã¥utÇ nj®jY¡F¥ ãwF, Rkh®eh‹F khj fhy« M§fh§F¢ ášyiu¡ FH¥g§fS«,gyh¤fhu¢ brašfS«, bfhiyfS« eilbg‰W¡bfh©Ltªjd. K‹dÂ¡ f£áÆdiu¥ gháÞLfŸ bfhiybrŒtJ«, ã‹dt® K‹dtiu¡ bfhiy brŒtJ« rhjhuzr«gt§ fsh»É£ld.

ïjÅilna 1936M« tUõ« #]‹ khj« xU bgÇabjhÊyhs® ntiy ÃW¤j« V‰g£lJ. ïâš ïu©liuy£r« bjhÊyhs®fŸ r«gªj¥g£oUªjh®fŸ. Mdhš,murh§f¤jh® ïjid xUthW rku[¥gL¤âÉ£ld®. ïªjntiy ÃW¤j¤ij¤ ö©oÉ£lt®fŸ gháÞ£ f£áÆdnuv‹W ã‹dhš brhšy¥g£lJ.

Mdhš gháÞLfnsh, njr¤âny V‰g£LŸs beU¡fo¡F, K‹dÂ¡ f£áÆdU«, j‰nghija murh§fnkfhuzbk‹W gy òŸË Étu§fnshL vL¤J¡ fh£odh®fŸ.1936M« tUõ« #]‹ khj« gândHhªnjâ, gh®Èbk©ošnuh¥bsÞ ngáanghJ, (K‹dÂ¡ f£áÆduhš) 251 khjhnfhÉšfŸ vÇ¡f¥g£ld bt‹W« 269 ng® bfhiy brŒa¥g£oU¡»wh®fbs‹W«, 1500 ngU¡F¡ fha« V‰g£oU¡»wbj‹W«, g¤J g¤âÇfhya§fËš nrj« c©Lg©z¥g£oU¡»‹wbj‹W«, 340 ntiy ÃW¤j§fŸ eilbg‰¿U¡»‹wd bt‹W T¢rÈ£lh‹.

ïªj¡ F‰w¢rh£L¡F K‹dÂ¡ f£áÆdU«, mt®fSila g¤âÇiffS« gâš T¿d. gháÞLfshš bfhiybrŒa¥g£lt®fŸ, jh¡f¥g£lt®fŸ, gaKW¤j¥g£lt®fŸ ï¤jid ng® v‹W òŸË Étu§fnshL ït®fS«vL¤J¡ fh£odh®fŸ. khjh nfhÆšfis¤ jh¡»aJ«vÇ¤jJ« c©ikjh‹. Mdhš nfhÆšfŸ Ûnjh, f¤njhÈ¡f® Ûnjh bfh©l Jntõ¤âdhy‹W. gháÞLfŸ, ïªjkhjh nfhÆšfis¤ j§fSila Míj rhiyfshf cgnahf¥gL¤â¡ bfh©lh®fŸ. ïªj khjh nfhÆšfns, gháÞLfË‹ Nœ¢á Þjhgd§fshÆUªjd. ïjdhnyna khjhnfhÆšfŸ vÇ¡f¥g£ld. ï¥gobašyh« K‹dÂ¡ f£áÆd® rkhjhd« T¿dh®fŸ. xU njr¤âš muáaš beU¡foV‰g£lhš, xU f£áÆd®, k‰bwhU f£áÆdiu¥ g‰¿¡Fiw TWtJ«, F‰wŠrh£LtJ« rf#nk.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


ï©blnyZ nah ¥ßnlh. ït‹, 1936«tUõ« #]iy khj« 17ª njâ fyf«»s«ãaîl‹, bjhÊyhs® gilia V‰gL¤âmj‰F xG§ifí« í¤j¥ gÆ‰áiaí« bfhL¤jt‹. bgÇa cUÉd‹; cu¤j FuÈd‹.

n[hblnyh, ïtdJ bfhiyna 17.7.30šÞbgÆ‹ KGtJ«FH¥gkh»w Ôia K£oÉ£lJ. ït‹ tÓfukhd f©fis cilat‹. vâ®¡f£áÆd® kd¤âš RW¡ bf‹Wij¡FkhW ngRth‹. ïtDila f©fËšF©L ghí« goahf ït‹ bfhiy brŒa¥g£lh‹.

jsgâ ãuh§nfh. ït‹ v¥bghGJ« áÇ¤j Kf¤Jlndna ïU¥gh‹.ghá Þ£ f£áÆš ït‹ Ãu«g¢ bršth¡F¥ bg‰wt‹. Mdhš ÞghÅZbghJ #d§fŸ ïtid mâfkhf btW¡»wh®fŸ.

fgšbybuh. ÞbgÆ‹ njr¤J¤ jiyÉiaÃ®zÆ¡f¡ Toa r¡â ïtÅlnk ïU¥gjhfÞghÅZ bghJ #d§fŸ e«ò»wh®fŸ. áiwthrK«, kidÉia ÆHªj JauK« ïtDilakndh cWâia¢ á¿J Tl¡Fiy¡fÉšiy.ïtD¡F taJ 64. MdhY« gh®it¡F 50tajhdtid¥ nghynt ïU¥gh‹.

45

1936M« tUõ« #]iy khj« 12M« njâ. m‹Wkh£Ç£ efu« euf¡ fh£áia mË¤jJ. K‹dÂ¡ f£áia¢nr®ªj jsgâ fhÞošnyh 1 v‹gt‹ bfhiy brŒa¥g£lh‹. ahuhš? bjÇahJ. Mdhš, mt‹ bfhiy brŒa¥g£l MWkÂ neu§ fÊ¤J, gháÞ£ f£á¤ jiyt®fSŸxUtdhd fhšnth n[hblnyh2 v‹gt‹ bfhiy brŒa¥g£LÉ£lh‹. ïej n[hblnyhÉ‹ c¤âuÉ‹ ngÇnyna,nk‰go fhÞošnyh bfhiy brŒa¥g£lh‹ v‹W, m‹Wkh£Ç£oš tjªâ cyÉaJ.

n[hblnyhÉ‹ ãnuj C®ty¤ij, gháÞLfŸ ÄfMl«gukhf el¤âdh®fŸ. m¥bghGnj, ït®fŸ fyfŠbrŒa¤ bjhl§»dh®fŸ. murh§f¤ij¤ jh¡» vGâtªjïu©L gháÞ£ f£á¥ g¤âÇiffŸ ÛJ jilí¤âuî ãw¥ã¡f¥g£lJ. K‹dÂ¡ f£áÆš nr®ªâUªj všyh¡f£áÆdU« #&iy khj« 13M« njâ x‹WTo, v›tifahY« jh§fŸ x‰Wik¥g£oU¥gbj‹W«, j‰nghijamurh§f¤â‰F všyhÉjkhd Mjuîfisí« bfhL¥gbj‹W« ãukhz« brŒJ bfh©lh®fŸ.

ãwF _‹W eh£fŸ kh£Ç£ efu« xnu mikâahÆUªjJ. Mdhš ïªj mikâÆny xUÉj ga§fu« fhz¥g£lJ. òa‰fh‰W¡F K‹nd c©lh»w mikâjhnd!

1. Lt. Castillo. 2. Calvo Sotelo.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


VIII

#]iy FH¥g«

1936M« tUõ« #]iy khj« gândHhª njâ ga§fumikâ FiyªjJ. FH¥g« Mu«ã¤J É£lJ. ïªj ehËšfyf¤â‰F¡ »s«òtbj‹W gháÞLfŸ, V‰bfdnt všyhV‰ghLfisí« brŒJ it¤âUªjh®fŸ. ïªj¡ fyf¤ij¡f©L ÞghÅZ bghJ#d§fŸ M¢rÇa¥glÉšiy. Mdhšïj‹ ga§fu¤ j‹ikiaí«, fyf¡fhu®fŸ brŒJ it¤âUªj K‹nd‰ghLfisí« bghJ #d§fnsh murh§f¤jhnuh óuzkhf¤ bjÇªJ bfhŸsîÄšiy. 1932M« tUõ«brÉšny v‹w CÇš, jsgâ [h‹#&®n#h, fyf¤â‰F¡»s«ãdhdšyth, mij¥nghyntjh‹, ïªj¥ gândHhªnjâ¡ FH¥g¤ijí« xU áy® ö©oÉ£oU¡»‹wd® v‹Wmurh§f¤jh® KjÈš fUâdh®fŸ. ïjid vËâš ml¡»Élyhbk‹W bghŒ e«ã¡ifí« bfh©LÉ£lh®fŸ.

xnu ehËš njr¤â‹ gy ghf§fËY« fyf¤â‰F¡»s«ã, M§fh§FŸs K¡»a Þjhgd§fis¡ if¥g‰Wtbj‹W gháÞLfŸ V‰ghL brŒâUªjh®fŸ. uhQt¤âšbgU« gFâ ïªj¥ gháÞLfŸ g¡f« nr®ªJ É£lJ. ïâšM¢rÇa bkh‹WÄšiy. ÞbgÆ‹ njr¤J uhQt« v¥bghGJnk ghá[« v‹»w KjyhË¤Jt¤ij MjÇ¤J tªâU¡»wjšyth? k‰W«, fyf¤ jiyt®fËš bgU«gh‹iknah®, V‰bfdnt uhQt¤âš ca®ju c¤ânahf§fŸt»¤jt®. njr¤âYŸs K¡»akhd ghijfŸ, M§fh§FŸsK¡»a Þjhd§fŸ, murh§f¤â‹ uhQt gy« KjÈaitfis¥ g‰¿a všyh Étu§fS« ït®fS¡F e‹whf¤ bjÇªâUªjJ. Mdhš ïªj¡ fyf¤ jiyt®fËl¤âš xU FiwïUªjJ. mjhtJ ït®fŸ uhQt¤âš nrit brŒJbfh©oUªj nghJ, anj¢rhâfhÇfshfnt fhÇa§fŸel¤â¡bfh©L tªjh®fŸ. ïjdhš beU¡foahd rka§fËš Tl x‰Wik¥g£L¡ fhÇa§fis el¤j Koahj kd¥gh‹ik íilat®fsh ÆUªjh®fŸ. vdnt, fyf«Mu«ã¤jnghœJ, xnu khâÇahd â£l¤â‰F£g£L, xnu

47

rka¤âš fyf¤â‰F¡ »s«g Koahjt®fshdh®fŸ. x›nthÇl¤âY« x›bthU khâÇahf ït®fË‹ òu£á V‰ghLfŸ ïUªjd. ïjdhš, KjÈš á¿J ma®ªjh‰ nghÈUªJÉ£l murh§f¤jh®, v¢rÇ¡ifílÅU¡fî«, j§fis¤jah®¥gL¤â¡ bfhŸsî« rªj®¥g« V‰g£lJ.

gháÞLfŸ, j§fŸ uhQt gy¤ij, v£L K¡»afsf®¤j®fË‹ Ñœ ãÇ¤J it¤âUªjh®fŸ. 1 ït®fËš,ãuh§nfh v‹gt‹jh‹, fyf¥ gilfË‹ nrdhâgâahfïUªjh‹.

gháÞLfŸ, fyf¤â‰F¥ ã‹tUkhW â£l« ngh£oUªjh®fŸ:-

ãuh§nfh, fhdÇ ÔîfËÈUªJ tªJ bkhuh¡nfh ãunjr¤ij¡ if¥g‰¿¡ bfh©L m§»UªJ, bkhuh¡nfhJU¥òfSl‹ tl¡nfíŸs brÉšnyia ailtJ; nfhbl£, gyhÇ¡ ÔîfËÈUªJ tªJ gh®ÌnyhdhÉšV‰bfdntíŸs ghbl£Ll‹ tªJ fyªJ bfhŸtJ;

nkhyh, tl¡nf g®nfhÞ efu¤âÈUªJ bj‰F neh¡»tUtJ:

fg‹bdyyhÞ, tl»H¡»ÈUªJ bj‹ nk‰fhf¥òw¥g£L tUtJ;

[h‹#]®n#h, nk‰»ÈUªJ »H¡nf neh¡» tUtJ;

ï§‡d« ehyh g¡f§fËÈUªJ« gil âu£o tªJÞbgÆÅ‹ k¤âa ghf¤ânyíŸsJ« murh§f¤â‹ jiyikÞjhdkhÆU¥gJkhd kh£Ç£ efu¤ij¤ jh¡FtJ. ïnjâd¤âš kh£Ç£oY« gh®ÌnyhdhÉY« m§FŸs áWgil¤ jiyt®fis¡ bfh©L FH¥g¤ij c©L g©QtJ.

ïJnt fyf¡fhu®fË‹ â£l«. ïªj¤ â£l¥go1936M« tUõ« #]iy khj« 17M« njâ, ãuh§nfh, ¡ôlhJiwKf¤âÈUªJ nuonah _y«, murh§f¤ij vâ®¤J¡fyf« »s«ãÉ£lbj‹W«, njr¤jh® midtU« ïªj¥òu£áÆš fyªJbfhŸs nt©Lbk‹W« xU brŒâ ÉL¤jh‹.ã‹d®, ¡ôlh JiwKf¤âÈUªJ bkhuh¡nfh JU¥òfisÞbgÆD¡F mD¥òÉ¡f f¥g‰gilÆ‹ Jizia ehodh‹.

ït®fŸ Kiwna:-1. ãuh§nfh-Francisco Franco. 2. nfhbo£-Manuel Goded.3. yhndh-Quieipo De Llano. 4. nkhyh-Emilio Mola.5. gŠRš-Joaquin Fanjul. 6. fg‹bdšyhÞ-Miguel Cabanellas.7. ghbl£-Domingo Batet. 8. [h‹#&®n#h-Jose Sanjurjo.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


Mdhš f¥g‰gilÆd® ïj‰F ïz§f kW¤JÉ£ld®.Mu«g¤ânyna, gháÞLfS¡F ïJ K£L¡f£ilahf¥nghŒÉ£lJ. k‰W«, ÞbgÆ‹ murh§f¤J Mfha Ékhd¥gilí«, gháÞLfS¡F V‰g£lJ. mjhtJ [h‹#]®n#h,nk‰»ÈUªJ kh£Ç£il neh¡» tunt©Lbk‹W V‰ghLbrŒa¥g£oUªjjšyth? ït‹ tU«nghJ, tÊÆš MfhaÉkhd¤âÈUªJ ÉGªJ ïwªJÉ£lh‹. ïtidna,m#dhî¡F¥ gâš, Foauá‹ ãuábl©lhf ÃaÄ¡fgháÞLfŸ V‰ghL brŒâUªjh®fŸ. ï¥go ït®fŸ brŒjV‰ghLfŸ áy, Mu«g¤âš rÇtu ÃiwntwÉšiy ahdhY«,kdKilahkš gil âu£o tªjh®fŸ.

fyf« bjhl§»É£lbj‹W ãuh§nfh m¿É¤j mnjâd¤âš (17-7-36) ntW gy ïl§fËY«, gháÞLfŸ fyf¡bfho ö¡»É£lh®fŸ. yhndh v‹gt‹, brÉšnyia¡if¥g‰¿¡ bfh©lh‹. nkhyh KjÈnah® tl¡»ÈUªJbj‰F neh¡»¥ òw¥g£L tªJ bfh©oUªjh®fŸ.

Mdhš kh£Ç£ efu¤ijí«, gh®Ìnyhdh efu¤ijí«fyf¡fhu®fŸ vËâš if¥g‰¿¡ bfhŸs KoaÉšiy. ï§Fmurh§f¡ f£áÆd® gykhf vâ®¤J Ã‹wd®. ïªj¡ f£áÆšnr®ªâUªjt®fŸ bjhÊyhs®fŸ, ViH ÉtrhÆfŸ KjÈat®fns. ït®fS¡F í¤j mEgt« mâfkhf ïšiy. Mdhšït®fŸ cŸs¤âš njrg¡â bfhGªJÉ£blÇªJ bfh©oUªjJ. murh§f¤jh® ït®fS¡F, murh§f MíjrhiyÆÈUªj Míj§fis tH§»d®. k‰W« bjhÊ‰rhiyfËšgGJ gh®¥gj‰fhf¡ bfhL¡f¥g£oUªj Míj§fisbašyh« ït®fŸ tr« x¥òÉ¡f¢ brŒjh®fŸ. ï§‡d«M©fŸ k£L« í¤j r‹d¤juhfÉšiy. bg©fS« í¤jnfhy« ó©lh®fŸ. ït®fŸ, M©fis í¤jfs¤â‰F mD¥ãÉ£L, mt®fS¡F¥ gâyhf efu§fËY« »uhk§fËY«mikâ Fiyahkš ghJfh¤J tuyhÆd®. ï‹D« gy khj®fŸ,M©fnshL nr®ªJ bfh©L gháÞ£ gilfis vâ®¤J¥nghuhl K‹ tªjd®. Inuh¥ãa rÇ¤âu¤ânyna ïJ òâaÉõa« v‹W brhšynt©L«. vªj í¤j¤â‹nghJ«,ï§‡d« MÆu¡fz¡fhd bg©fŸ, gil¡fyª jh§»¥ ngh®òÇªjjhf¤ bjÇaÉšiy. mâY«, ÞghÅa¥ bg©fŸ, M©fis¥nghynt cilaÂªJ, gil jh§», Kf¤âny á¿JTl m¢r¤ij¡ fh£o¡ bfhŸshkš ò‹ áÇ¥òl‹ ngh®Kf¤â‰F elªJbršy¤ JÂªjJ, rÇ¤âu¤âš F¿¥ãlnt©oa xU ÉõakhF«.

49

ï§‡dnk, njr¤â‹ gy ghf§fËY« bjhÊyhs®fŸKjÈnah®, jÅ¤jÅ¥ gilfshf¤ âu©L gháÞLfisvâ®¡fyhdh®fŸ.

gháÞLfŸ, í¤j KiwÆš, gH»d åu®fis mâfkhfcilat®fsh ÆUªjh®fŸ. Mdhš bghJ#d ešby©z«ït®fŸghš ïšiy. ïjdhš ït®fŸ j§fŸ gilgy¤ij¡bfh©L áy ãunjr§fis¡ if¥g‰¿¡ bfh©lnghâY«m§F #d§fË‹ Mjuî ïšyhkny ïUªJ tªâU¡»wJ.k‰W«, gháÞLfŸ KjÈš Ãid¤jgo vªj Ciuí«Rygkhf¡ if¥g‰¿¡ bfh©LÉl KoaÉšiy. Vbd‹whš,#d§fŸ eåd uhQt¥ gÆ‰á bg‰¿uhÉ£lhY«, r¤JU¡fS¡F vËâš É£L¡ bfhL¡fÉšiy.

jÉu, gháÞLfËl¤âš #d§fS¡F k‰bwhU Éj¤âY«Jntõ« ts®ªJ tuyhÆ‰W. gu«giuahfnt, bkhuh¡nfhtháfshd _®fS¡F« ÞghÅa®fS¡F« Énuhj«. 1920M«tUõ¤âÈUªJ 1926M« tUõ« tiuÆš ÞghÅa®fS¡F«_®fS¡F« nghuh£l« eilbg‰wJ. ïj‰fhf, ÞbgÆ‹murh§f¥ bgh¡»õ¤âÈUªJ Vuhskhd gz« brytÊ¡f¥g£lJ. ïªj bkhuh¡nfh í¤j¤â‹ fhuzkhf, bghUŸeZl« k£L« c©lhfÉšiy. MŸ eZlK« Vuhskhfc©lhÆ‰W. ïªj í¤j¤âš mâfkhf¥ g§bfL¤J¡bfh©lt‹ ãuh§nfh. ït‹ _®fis¢ á¿JTl¡ fUizÆ‹¿ el¤âdh‹. Mdhš ïnj ãuh§nfh, _®fË‹ Jntõ¤ij¥gháÞ£ f£á¡F¢ rhjfkhf cgnah»¤J¡ bfhŸs¤ Ô®khÅ¤jh‹. jdJ eh£odiu ml¡f bkhuh¡nfh JU¥òfis cgnahf¥gL¤jyhÆdh‹. ïJ ÞghÅa®fS¡F mâfkhd btW¥ig c©Lg©ÂaJ.

gháÞLfS¡F k‰bwhU g¡f gykhÆUªjJ mªÃa¡TÈ¥gilfŸ. gy njr¤J¡ Ñœk¡fŸ Ãu«ãaJ ïªj¥ gil.ïªj¥ gilia¢ nr®ªjt®fis, rhjhuz #d§fnshL Tl¥gHf ÉLtâšiy. ïÊthd, bfhLikahd fhÇa§fis¢brŒtj‰F¤jh‹ ïªj¥ gilia VîtJ tH¡f«. ï¤jifagilia ÞghÅZ murh§f¤jh® gy tUõ§fshf bkhuh¡nfhÉš it¤J¥ ghJfh¤J tU»‹wd®. ïªj¥ gilÆdiuí« ãuh§nfh, ÞghÅa®fS¡F Énuhjkhf cgnahf¥ gL¤âtuyhÆdh‹. ïJî«, gháÞLfS¡F Énuhjkhd cz®¢áia #d§fËilna c©L g©ÂaJ.

jÉu 1934M« tUõ« m¡nlhg® khj« m‹^Çahkhfhz¤âš bjhÊyhs® ntiy ÃW¤j« eilbg‰w nghJ,

ÞbgÆ‹ FH¥g«


Äf¡fLikahf elªJ bfh©lt‹ ãuh§nfh. ‘<î ïu¡fÄšyhjt‹’ v‹Wjh‹ m«khfhz tháfŸ ïtid miH¥gh®fŸ. m¤jifa ït‹, gháÞ£ gilfË‹ ãujk jiytdhÆUªjgoahš #d§fS¡F ï‹D« mâfkhd M¤âu«c©lhÆ‰W.

fyf« Mu«ã¤j xU khj fhy¤â‰FŸ, njr¤â‹ xUghâghf« gháÞLfŸ ifÆš á¡»¡ bfh©LÉ£ljhf¢brhšy¥g£lJ. ï~J xU Éj¤âš c©ikna. Mdhš,fyf¡fhu®fŸ tr¤âš á¡»¡bfh©l ãunjr§fŸ #d¥gH¡f« mâfkhd ïšyhjit. murh§f¤jh® trÄUªj ãunjr§fŸ brÊ¥òŸsit; #dbeU¡fKŸsit. K¡»akhdJiwKf§fŸ, ngh¡F tuî¡F yha¡fhd ïl§fŸ KjÈadïªj¥ ãunjr§fËnyna ïU¡»‹wd.

í¤j« tY¡f tY¡f, ÞghÅa¥ bghJ #d§fË‹x‰Wikí« ts®ªJ tªjJ. bghJîlik¡ f£á, mngjthj¡f£á KjÈa gy f£áfËÈUªJtªj ášyiu nt‰WikfŸahî« kiwªJ nghÆd. njr¤â‹ r¡âfsid¤ijí« xUKf¥gL¤â, ghá[¤â‰F Énuhjkhf Ã‰f it¥gJjh‹,všyh¡ f£áfË‹ y£ákhaikªJÉ£lJ.

ïªj¥ nghuh£l«, FoauR¡F« ghá[¤â‰F« el¡»wnghuh£lbk‹W, j‰nghija ÞghÅZ K‹dÂ murh§f¤jh® TW»‹wd®. Mdhš gháÞ£ f£áÆdnuh, j‰nghijamurh§f¤jh® j§fSila mâfhugy¤â‹ _y«, njr¤âšbghJîlik ïa¡f¤ij¥ gu¥ã tU»wh®fbs‹W«,ïjÅ‹W ÞbgÆid¡ fh¥gh‰Wtj‰fhfnt jh§fŸ gilö¡» ÆU¥gjhfî« giwrh‰¿tU»wh®fŸ. ïj‰fhjhukhf,ït®fŸ UZahÉ‹ cjÉ ïªj¡FoauR murh§f¤â‰FïU¥gjhf¢ brhš»wh®fŸ. murh§f¤jhnuh, gháÞLfS¡F,b#®kÅí« ï¤jÈí« cjÉ brŒ»‹wdbt‹W TW»‹wd®.

#]iy khj« 17M« njâ FH¥g« Mu«ã¤j jšyth?Mu«ã¤j _‹W eh£fS¡FŸ, _‹W Kiw FoauR murh§f¤â‹ kªâÇ¢rig kh‰¿aik¡f¥g£lJ. FH¥g«Mu«ã¡»w fhy¤âš, fh[uÞ FÉnuhfh ãujk kªâÇahÆUªjh‹. FH¥g« tY¡f ït‹ uhéehkh brŒJÉ£lh‹. ã‹d®,ghÇnahÞ1 v‹gt‹ ãujk kªâÇahdh‹. ït‹ v£L kÂneuªjh‹ c¤ânahf« gh®¤jh‹. ã‹d® ïtD« uhéehkhbrŒant, »uhš bgßuh2 v‹gt‹ ãujk kªâÇahdh‹. ït‹

1. Diego Martinez Barrios. 2. Jose Giral Pereira.

51

1936M« tUõ« MfÞ£ khj¡ filáÆš FH¥g¤âš r«gªj¥g£l ïu©L f£áfis¥ g‰¿í« btËÆ£l m¿¡ifÆšã‹tUkhW F¿¥ã£lh‹:-

“uhQt¤ij¢ nr®ªjt®fŸ, ghâÇkh®fŸ,gháÞLfŸ M»nah® x‹W nr®ªJ, #d§fshš bjÇªbjL¡f¥g£l Ãahakhd FoauR murh§f¤â‰FÉnuhjkhf¡ fyf« brŒa¡ »s«ãÆU¥gâdhnyna,ÞbgÆÅš j‰nghija beU¡foahd Ãiyik V‰g£soU¡»wJ.”

ïªj »uhš kªâÇ¢rigahdJ, 1936M« tUõ«br¥l«g® khj« 4M« njâ uhéehkh brŒJÉ£lJ. m‹Wyh®nfh fgšbynuh1 v‹gtDila jiyikÆš òâa kªâÇ¢rig mikªjJ. ïªj fgšbynuh v‹gt‹ ÞbgÆ‹ njr¤Jmngjthj¡ f£áÆ‹ bjŒtkhf¥ ngh‰w¥gL»wt‹. ït‹Ñœ mikªj kªâÇ¢rigahdJ, K‹dÂ¡ f£áÆ‹ c©ikahd ãuâÃâ¤Jt« thŒªj kªâÇ¢rigba‹W Twyh«.Vbd‹whš, ïªj kªâÇ¢rigÆYŸs bgU«gh‹iknah®k¤âa tF¥ãd®. ï‹D« áy® bghJîlik¡ f£áÆd®.1936M« tUõ« ã¥utÇ nj®jY¡F¥ ãwF mikªj kªâÇ¢rigfŸ, K‹dÂ¡ f£áÆ‹ ãuâÃâ¢ rigfshÆUªjd. fgšbynuhÉ‹ Ñœ mikªj kªâÇ¢ rignah K‹dÂ kªâÇ¢rigba‹nw TW«goahÆU¡»wJ. ïªj K‹dÂ kªâÇ¢rigÆ‹ mik¥ò tUkhW:-

yh®nfh fgšbynuh - ãujk kªâÇí« í¤jkªâÇí«. (mngjthj¡ f£á).

blš thnah - mªÃa eh£L kªâÇ.(mngjthj¡ f£á).

ïu©lnyZnah ¥ßnlh - Mfha¥gil f¥g‰gilkªâÇ. (mngjthj¡ f£á).

#]th‹ be¡Ç‹ - bgh¡»õ kªâÇ.(mngjthj¡ f£á).

mdÞnlZnah¡nuÎah - Éahghu¡ if¤bjhÊškªâÇ. (mngjthj¡ f£á).

VŠrš fhy®[h - cŸeh£L kªâÇ.(mngjthj¡ f£á).

ÉÌ©nl cÇng - Étrha kªâÇ.(mngjthj¡ f£á).

1 Francisco Largo Caballero

ÞbgÆ‹ FH¥g«


n#[Þ bA®dh©lÞ - fšÉ kªâÇ. (FoauR¤ ÔÉu¡f£á).

kÇahndh ¥ôdÞ - Úâ kªâÇ. (FoauR¤ ÔÉu¡f£á).

bg®dh®nlh ÇnahÞ - ngh¡F tuî kªâÇ. (FoauRI¡»a¡ f£á).

#]Ènah #Þ£ - kuhk¤âyhfh kªâÇ.(FoauR¤ ÔÉu¡ f£á).

n#hn[ bgßuh - bghJ kªâÇ. (FoauR¤ÔÉu¡ f£á).

Foauá‹ jiytdhf K‹nghynt kh‹ítš m#dhÆUªjh‹. ïªj kªâÇ¢rigah®, murh§f ÃUthf¤ij V‰W¡bfh©lJ«, j§fŸ bfhŸiffis tiuaW¤J¥ ã‹tU«m¿¡if bah‹iw btËÆ£ld®:-

“Míj gy« bghUªâa fyf¡fhu®fËÅ‹WÞbgÆ‹ njr¤J #dehaf¡ Foauir¡ fh¥gh‰W«bghU£L¥ gy Kf¥òfËY« ngh®òÇªJ bfh©oU¡F« muáaš r¡âfË‹ ne®Kfkhd ãuâÃâahfïªj kªâÇ¢rig mikªâU¡»wJ. Érhykhd ãuâÃâ¤Jt« thŒªj xU kªâÇ¢rig j‰nghJ ïU¡fnt©LtJ mtáabk‹W FoauR¤ jiyt® kh‹ítšm#dh fUJ»wh®. ï¥bghGJ Ãakd« brŒa¥g£LŸs kªâÇfŸ, vªbjªj¡ f£áia¢ nr®ªjt®fshÆU¡»wh®fnsh, mªjªj¡ f£áÆdU« ïªj V‰gh£ilclnd m§ÑfÇ¤J¡ bfh©lh®fŸ. ïjdhš j‰nghija murh§f¤âš všyh muáaš f£áfS«ml§»ÆU¡»‹wd.

#d§fSila Ka‰áfisbašyh« x‹WgL¤â¢ braš KiwÆš âU¥ã¤ njr e‹ik¡F cgnahf¥gL¤Jtj‹ _y«, fyf¤ij ml¡» bt‰¿fhznt©Lbk‹w cWâahd neh¡f¤Jl‹ kªâÇ¢rigÆ‹ ntiy¤ â£l« mik¡f¥g£oU¡»wJ. k‰wmuáaš neh¡f§fis¡ fh£oY«, ïªj y£áa¤J¡nfK¡»a¤Jt« bfhL¡f¥g£oU¡»‹wJ. fyf¤ijml¡Ftij¤ jÉu ntW v©znk j‰nghJ ïU¡fKoahjšyth?

ÞbgÆD¡F v›Éj Vfhâg¤âa v©z§fS«ïšiy. vdnt, rkhjhd neh¡f¤ijna murh§f«

53

tÈíW¤J»wJ. kªâÇ¢ rigÆ‹ Vfkdjhd mã¥ãuhaK« ïJthF«. njr e‹ik¡F« ï~J cfªjjhF«.VbdÅš cyf rkhjhd¤âšjhnd eh« thHKoí«?

všyh ehLfËl¤âY« ÞbgÆ‹ ner¥ gh‹ikbfh©oU¡»wbj‹gij ï¢rka« murh§f« t‰òW¤J»wJ. k‰w ehLfËl« ÞbgÆ‹ v¥go kÇahijbrY¤J»wnjh, mnjkhâÇ, ÞbgÆD¡F« k‰w ehLfËÈUªJ kÇahij »il¡F« v‹W vâ®gh®¡»wJ.

v‹d Égßj§fŸ ne®ªj nghâY«, ÞbgÆ‹njr¤â‰FÇa ãunjr§fis fyf¡fhu®fŸ bt‰¿ailtjdhš c©lhF« Mg¤âÅ‹W fh¥gh‰w murh§f«cWâahf¤ Ô®khÅ¤âU¡»wJ.

Foauá‹ Ãaha¤j‹ikia¡ fh¥gh‰w, jiu¥gil, f¥g‰ gil, Mfha¥gil KjÈadî«, bghJ#d¥gilí« brŒJ tU« Ka‰áfS¡fhf m¥gilia¢nr®ªjt®fS¡F murh§f« ÄFªj c‰rhf¤Jl‹tªjd« mË¡»wJ. mªj åu®fË‹ âahf¤â‰F¥gh¤âukhÆU¡F« t©z« murh§f« elªJ bfhŸS«.njÓa K‹nd‰w¤âš mªj åu®fŸ bfh©LŸs Ãahakhd Mtiy murh§f« v¥bghGJ« ghJfh¤J Ã‰F«.”

vdnt, ïªj K‹dÂ murh§f¤â‹ K¡»a neh¡fbkšyh«, ã‰ngh¡fhd v©z§fS¡F«, cÇikfS¡F«ãuâÃâahf¤ njh‹¿¥ nghuhL« ghá[¤ij¤ njh‰fo¥gJjh‹. Mdhš ïªj X® mÄr¤njhL fgšbynuh murh§f«âU¥âailªJÉlÉšiy. ghá[¤ij¤ njhšÉíw¢ brŒtbj‹gJ mÊî ntiyjhnd. mjid¤ bjhl®ªjh‰nghšM¡fntiyfS« eilbg‰whšjhnd FoauR ÃiybgW«.ïjid¡ fgšbynuh murh§f« czuhkÈšiy. ïj‰fhdâ£l§fisí« ïJ tF¤âU¡»wJ. ï›Éõakhf murh§f«bfh©LŸs bfhŸiffis xU ãugy ÞghÅZ g¤âÇifã‹ tUkhW vL¤J¡ TW»wJ:-

“eh« #dehaf¡ FoauR¡fhf¥ nghuho¡bfh©oU¡»nwh«. m¥go nghuhlnt©Lbk‹gJ#d§fË‹ mã¥ãuhaKkhF«. ïJ K‰¿Y« c©ikeh« nghuhL»nwh«. ÞbgÆ‹ njr¤J #d§fŸ midtU«nghuhL»wh®fŸ. vj‰F? #dehaf¡ FoauR¡fhf. FoauRv‹gJ btW« th®¤ij v‹W eh« fUJ»nwhÄšiy.#d§fS« m§‡d« fUJ»wh®fËšiy. r_f thœÉY«bghUshjhu ÃiyÆY« #d§fŸ âU¥âail»w

ÞbgÆ‹ FH¥g«


Éjkhfnt, ïªj¡ FoauR cz®¢áia eh« gh®¡»nwh«.ïjid¥ bghJ#d§fŸ e‹whf¤ bjÇªJ bfh©oU¡»wh®fŸ.

murh§f¥ gilfshš bt‰¿bfhŸs¥ bg‰wãunjr§fËš, r_f, bghUshjhu Ó®âU¤ j§fismKY¡F¡ bfh©L tUtJjh‹, bt‰¿ bfh©lj‹milahskhF«. ïªj ntiyia murh§fnk brŒant©L«. #dehaf¡ FoauR v‹whš v‹d? Ãy¢Rth‹jh®fŸ, gz¡fhu®fŸ KjÈnahÇlÄU¡F« Ãy§fisÉtrhÆfS¡F¥ g»®ªJ bfhL¥gJ; ÉtrhÆfS¡F¥gz trâfŸ brŒJ bfhL¥gJ; tÇ¡Fiwî; fl‹fisu¤J brŒjš; r_f thœî¡FÇa Ó®âU¤j§fis eilKiwÆš bfhz®jš; bjhÊyhs®fË‹ thœ¡ifmªjÞij ca®¤Jjš; ášyiu ÉahghÇfS¡F¥ghJfh¥ò mË¤jš; ã‰ngh¡fhd f£áfis¢ r£lßâahf¡ fiy¤J ÉLjš KjÈadth«.”

FoauR murh§f¤âd®, fyf« bjhl§»a áy khj§fS¡FŸ murh§f¤ jiyik Þjhd¤ij, kh£Ç£oÈUªJ,thby‹Îahî¡F kh‰¿¡ bfh©lh®fŸ. ïJ, ÞbgÆÅ‹»H¡F¥ g¡f¤âYŸs xU JiwKf«. ï¥go kh‰¿¡bfh©lJ, murh§f¤â‹ gyëd¤ijna fh£L»wbj‹WgháÞLfŸ TW»wh®fŸ. ngh¡F tuî brsfÇa¤ij c¤njá¤J«, »H¡F¥ g¡f¤J khfhz§fËš mâfkhd bghJ#d Mjuî ïU¥gij K‹Å£L« thby‹Îahî¡F¤ j§fŸjiyik Þjhd¤ij kh‰¿¡ bfh©ljhf murh§f¤jh®brhš»wh®fŸ.

gháÞLfŸ gil âu£o¥ ngh® òÇtnjhL Ã‰fÉšiy.ït®fŸ fyf« bjhl§»a MwhtJ ehs‹nw-mjhtJ24-7-1936nyna - í¤j beU¡foahd fhy§fËš rhjhuzkhfV‰ gL¤j¥ bgW« uhQt murh§f¤ij V‰gL¤âÉ£lh®fŸ.vªbjªj ãunjr§fis ït®fŸ if¥g‰W»wh®fnsh,mªjªj¥ ãunjr§fËš ït®fŸ ïªj uhQt murh§fKiwiana mKY¡F¡ bfh©LtªâU¡»wh®fŸ. vdnt,fyf¤â‹ Éisthf ÞbgÆÅš ïu©L Éjkhd murh§f§fŸ eilbg‰W tU»‹wd.

ïªj¢ rªj®¥g¤âš M¢rÇakhd xU Éõa¤ij m¿ªJbfhŸs m‹g®fŸ Mir¥glyh«. ïj‰F K‹ÅUªjmurh§f§fisbašyh« M£o¥ òil¤J tªj nuh¥bsÞv‹gt‹, fyf« bjhl§»a kWthu«, ngh®¤JfY¡F Xo¥

55

m#dh. ÞghÅZ FoauR¤ jiyt‹.njr¤jh® midtUila e«ã¡ifiaí«bg‰wt‹. ïu©L Kiw ãujk kªâÇahfntiy gh®¤âU¡»wh‹.

ÞbgÆ‹ njr¤J¡Foahdt®fŸ. ciH¡»wnghJ kd¥ ó®tkhfciH¥gh®fŸ. m¥gonaRf« mEgÉ¡»wnghJ« v›Éj ftiyíÄ‹¿¢ Rf¤ij mEgÉ¥gh®fŸ.

kh£Ç£efutháfŸ.gháÞLfË‹F©LfS¡F¥gaªJ _£ilKo¢RfSl‹btËnaW«nfhy«.ït®fŸKf¤âny v‹dftiy!v›tsîJ‹g¤ijït®fŸ r»¡»wh®fŸ!všyh«njr¤â‰fhf!


nghŒ É£lh‹. ïtDl‹ ÞbgÆ‹ njr¤J Äf¥ bgÇagz¡fhubd‹W brhšy¥gL»w #]th‹ kh®¢1 v‹gtD«br‹W É£lh‹. nuh¥bs[&¡F v¥bghGJnk gz¡fhu®fSila Mjuî c©L. fyf« Mu«ã¤j ãwF, nuh¥bs[&«,#]th‹ kh®¢R« btË eh£oÈUªJbfh©L, gháÞLfS¡F¥ gz cjÉ brŒJ bfh©L tUtjhf¢ brhšy¥gL»wJ.

1. Juan March. ÞbgÆ‹ njr¤J¥ òifÆiy Éahghu¤â‹ KG cÇikiaí«bg‰wt‹. ït‹ xU tiyPdhf thœ¡ifia Mu«ã¤jt‹. 21 taJ tiuÆšïtD¡F vGj¥ go¡f¤ bjÇahJ. ãwFjh‹ òifÆiy Éahghu« bjhl§»¥gz« r«ghâ¡fyhdh‹.

57

IX

tšyuRfË‹ ftiy

ÞbgÆÅš fyf« bjhl§»aJ Kjš, m~J xUrhjhuz cŸeh£L¡ FH¥g« v‹W vªj Inuh¥ãa tšyuR«fUjÉšiy. áy ehLfËš m›t¥bghGJ V‰gL« f£á¢r©ilfŸ khâÇ Mu«ã¤J m¥gona ml¡»ÉL« v‹Wvªj uh# jªâÇí« Ãid¡fÉšiy. ïjid, cyf¥ ãu¢idahfnt všyhU« fUâ tªâU¡»wh®fŸ. ïj‰F¡ fhuzbk‹d?

k¤âajiu¡ flÈ‹ nk‰F¥ ghJfhty‹ nghš ÞbgÆ‹njr« mikªâU¡»wJ. m¤yhªâ¡ kfh rK¤âu¤ijí«k¤âa jiu¡ fliyí« x‹W nr®¤J it¥gJ Í¥uhšl®#y rªâ, ïªj #y rªâ¡F tl¡»Y« bj‰»YKŸs ãunjr§fŸ ÞbgÆid¢ nr®ªjit. Ñœ ehLfSlD« M¥Ç¡fhf©l¤JlD« vªj Inuh¥ãa tšyunrD« bjhl®òit¤J¡bfhŸs nt©Lkhdhš, mj‰F k¤âa jiu¡ flÈšXusî Mâ¡f« r«ghâ¤J¡ bfhŸs nt©oÆU¡»wJ.

ïj‰fhf, ÞbgÆ‹ njr¤âny ah® mâfkhd bršth¡if¥ bg‰¿U¡»wh®fnsh, mt®fŸ k¤âa jiu¡flÈnyk£Lkšy, Inuh¥gh f©l¤ânyna bršth¡Fl‹ ïU¡fKoí«? mjhtJ, ÞbgÆ‹ njr« v›tsî¡ bf›tsî gyëdkhÆU¡»wnjh, m›tsî¡f›tsî Inuh¥ãa tšyuRfS¡F ešyJ. ïjdhnyna, ÞbgÆ‹ njr¤J¡ fyf«, Inuh¥ãatšyuRfË‹ ftd¤ij¥ bgÇJ« ïG¤âU¡»wJ.

k¤âa jiu¡ flÈš bršth¡F¢ r«ghâ¤J¡ bfhŸS«Éõa¤âš, »nu£ ãÇ£lnd, Äfî« K‹ nahridíl‹elªJ bfh©oU¡»wbj‹W brhšy nt©L«. Rkh® 230tUõ§fS¡F K‹dnuna, mjhtJ 1704M« tUõ¤ânyna,Í¥uhšliu »nu£ ãÇ£l‹ M¡uÄ¤J¡ bfh©lJ. ï¥goM¡uÄ¤J¡ bfh©lj‰F, tH¡fkhf¢ brhšy¥gL«fhuz§fŸ Tl ïšiy. Vbd‹whš m§nf v›Éjkhd#d§fS« tá¡fÉšiy mt®fis ehfÇf¥gL¤Jtj‰F.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


Fu§FfŸjh‹ mªj¥ ghwh§fšÈny tá¤J¡ bfh©oUªjd.m¥goÆUªJ«, mªj Í¥uhšliu¡ if¥g‰¿¡ bfhŸthnd‹? ïªâahî¡F¡ flš kh®¡fkhf¢ bršy ïJK¡»akhd ghij. ïªj Í¥uhšl® v›tsî K¡»ankhm›tsî K¡»akhfnt bkhuh¡nfhÉ‹ tl¡nfíŸs ¡ôlhJiwKfK« k¤âa jiu¡flÈnyíŸs bgyhÇ¡ ÔîfS«.ïit Æu©L« ÞbgÆ‹ Mâ¡f¤âÈU¡»‹wd. ãÇ£oõh®Í¥uhšliu v¥go RthÔd¥gL¤â¡ bfh©oU¡»‹wdnuh,m¥gona ¡ôlhití« bgyhÇ¡ Ôîfisí« j¤j« RthÔd¤âš it¤J¡ bfhŸs Koíkhbt‹W b#®bkÅí«ï¤jÈí« Ka‰á brŒ»‹wd.

b#®kÅÆ‹ r®thâfhÇahd Ï£yU¡F«, ï¤jÈÆ‹r®thâfhÇahd Kn[hÈÅ¡F« ehL bgU¡F« MirïU¡»wbj‹gJ btË¥gil. th®nrš x¥gªjªjh‹ ïªjMir¡F¡ fhuz« v‹gij¥ g‰¿ eh« V‹ ï§F ÉÞjÇ¤J¡bfh©Lnghf nt©L«? Kn[hÈÅÆ‹ Vfhâg¤âa Mir,vânah¥ãahit M¡uÄ¤J¡ bfh©lj‹ _ykhf btËah»É£lJ. Mdhš ïªj Mir ïjndhL Ã‰F« v‹gJ v‹dÃ¢ra«? k‰W«, vânah¥ãah, vß£uh, ï¤jhÈa nrhkhÈyhªJ KjÈaitfS¡F¢ bršY« tÊÆš bgyhÇ¡ ÔîfS«,¡ôlh JiwKfK« ïU¡»‹wd. ïªj ïu©L ãunjr§fËšVnjD« x‹iw¡ if¥g‰¿¡ bfh©lhš, ãÇ£oõh® ïªâahî¡F¢ bršY« ghij ghâ¡f¥gL«. m¥bghGJ, k¤âajiu¡ flÈ‹ Mâ¡f¤âš Xusî g§F bgwyh« v‹gJKn[hÈÅÆ‹ fU¤J. ÞbgÆÅYŸs gháÞ£ f£áÆdU¡Fï¤jÈ cjÉ brŒtj‰F ïJnt fhuz«.

Çntuh, ÞbgÆÅš r®thâfhÇahf ïUªj fhy¤ânyna,Kn[hÈÅ, ghá[¡ bfhŸifia¥ gu¥g¢ brŒjJ v›tsnth K‹ nahridíl‹ jh‹. ïJ r«gªjkhf ãuh§nfhî¡F« Kn[hÈÅ¡F« xU ufáa x¥gªj« ïU¥gjhfî«brhšy¥gL»wJ. mjhtJ, ãuh§nfh, ïªj ÞbgÆ‹ FH¥g¤âš bt‰¿ bg‰W, Ãuªjukhd X® murh§f¤ij V‰gL¤Jthdh»š, m¥bghGJ, ÞbgÆ‹ njr¤J¡ if¤bjhÊšfË‹mãÉU¤â¡fhf, ï¤jÈ, xU bgUªbjhif fl‹ bfhL¡fnt©oaJ; ÞbgÆ‹ njr¤âYŸs buÆšnt ghijfis¥bghW¥ghf it¤J¡ bfh©L ïªj¡ fl‹ bjhifia¡bfhL¡f nt©oaJ; ïu©L murh§f§fS« ã‹d®guÞgu ghJfh¥ò x¥gªj« brŒJ bfhŸs nt©oaJ; ntWÉjkhd jilfŸ FW¡»lhÉ£lhš, ¡ôlh JiwKf¤ijí«, bgyhÇ¡ ÔîfËš x‹iwí« ï¤jÈ¡F« bfhL¤JÉl

59

nt©oaJ; m¥go bfhL¡f KoahÉ£lhš, m›Éu©Lïl§fËY« f¥gš gilfis it¤J¡bfhŸs ï¤jÈ¡FmEkâ bfhL¡fnt©oaJ. ïªj x¥gªj« ïU¥gjdhnyna,ãuh§nfhî¡F«, k‰w gháÞ£ jsgâfS¡F«, ï¤jÈÆÈUªJ Vuhskhd cjÉfŸ »il¡»‹wd bt‹W brhšy¥gL»wJ.

b#®kÅia vL¤J¡ bfhŸnth«. Inuh¥ãa í¤j¤â‰FK‹d®, M¥Ç¡fh f©l¤âš jd¡F¢ brhªjkhf ïUªjFona‰w ehLfis Û©L« bgWtj‰F, fhdÇ ÔîfËnyh,bgyhÇ¡ ÔîfËnyh xU gFâ »il¤jhš, mijna Éah#khf it¤J¡bfh©L k‰w¡ Fona‰w ehLfisí« âU¥ã¡nf£fyhkšyth? ïj‰fhf, ÞbgÆÅš gháÞLfË‹ Mâ¡f«Ãiybgw nt©LtJ mtáa«. ïjdhnyna ÞghÅZgháÞL fS¡F b#®kÅ Mjuî bfhL¡»wJ.

k‰bwhU fhuzKK©L. mjhtJ, ãuh‹R¡F« b#®kÅ¡F« gu«giu¥ gifikašyth? ï¥bghGJ, ãuh‹ány mngjthj murh§f« eilbgW»wJ. ïªj murh§f¤jh®, nrhÉa¤ UZahîl‹ ánef x¥gªj« brŒJ bfh©oU¡»‹wd®. ïJ b#®kÅ¡F¥ ão¡fÉšiy ba‹gJ cyf¿ªjÉõa«. ïjdhš, ÞbgÆÅny gháÞ£ M£áia Ãiy¡f¢brŒjhš ãuh‹i[ xU gªnjhgÞâ‰F£gL¤âdJ nghyhFkšyth.

ÞbgÆÅš, ehÍ f£á Þjhgd§fŸ gy tUõ§fshfïUªJ tUtjhfî«, ïj‰fhjhukhd gy jÞjnt#&fŸ»il¤âU¡»‹wd bt‹W« brhšy¥gL»‹wd. k‰W«ÞbgÆÅnyíŸs mªÃa eh£lh®fËš, b#®khÅa®fŸjh‹Äf mâfkhÆU¡»wh®fŸ. ït®fŸ FonaWtijí«,ehéa¤ij¥ g‰¿¥ ãurhu« brŒtijí« »š nuh¥bsÞMjÇ¤J tªjh‹. b#®kÅÆÈUªJ Vuhskhd í¤j jsthl§fŸ, fyf Mu«g¤âÈUªJ ÞbgÆD¡FŸ tªJ ïw§»¡ bfh©Ltªjd. ï§‡dnk, b#®khÅa®fŸ gy®, ÞghÅZ gháÞ£gilÆš nr®ªJ ngh® òÇ»wh®fŸ.

ï~J ï¥goÆU¡f, ÞbgÆÅ‹ K‹dÂ murh§f¤â‰F, UZahÉ‹ cjÉ mâfkhf¡ »il¡»wbj‹W gháÞLfŸ TW»wh®fŸ. ï¥bghGJ, ÞbgÆÅš Foauá‹ rh®ghf,mngjthj¡ f£áÆdU« bghJîlik¡ f£áÆdU« el¤âtU« nghuh£lkhdJ, ÞbgÆid k£L« bghW¤j X® cŸeh£L¡ FH¥gkhfhbj‹W«, KjyhË¤Jt¤â‰F« bghJîlik¡F« eilbgW»w cyf¥ nghuh£lkhfnt ïjid¡

ÞbgÆ‹ FH¥g«


bfhŸs nt©Lbk‹W«, vdnt, j‰nghija ÞbgÆ‹ murh§f¤ij, jh‹ MjÇahÉ£lhš mJ ã‹dho, j‹idnaghâ¡F bk‹W« UZah fUJtjhf bjÇ»wJ.

“ÞbgÆ‹ njr¤J¡ Foauir¡ fh¥gh‰¿ mj‹ _ykhfcyf rkhjhd¤ij¡ fh¥gh‰w nt©L«. m¥goÆšyhkš,ïªj¡ Foauir mÊ¡f É£L É£nlhkhdhš, fLikahdcyf í¤j« V‰gLtJ Ã¢ra«” v‹W xU UZa m¿P‹TW»wh‹.

ãÇ£oZ murh§f¤â‹ bfhŸif, v›Éj cWâ¥ghLilajhfî« ïšiy. ‘kâšnkš óid’Æ‹ ÃiyÆšãÇ£oZ murh§f« ïU¡»wbj‹W Twyh«. k¤âa jiu¡flÈ‹ tÊahf ïªâahî¡F¢ bršY« ghij ghâ¡f¥glhkÈU¡f nt©Lbk‹gJjh‹ ïj‹ xU neh¡f«. k‰wgoÞbgÆÅš, ah® bt‰¿ bfh©lhY« mšyJ njhšÉailªjhY« mij¥g‰¿ m›tsî ftiyÆšiy. Mdhš ÞbgÆÅšah® bt‰¿ail»wh®fnsh, mt®fŸ, j§fŸ neh¡f¤â‰Fïz§»dt®fsh ÆUªjhš nghJ«. j‰nghija mngjthjmurh§f« Ãiy¤JÉ£lhš, mjidí« ïJ kd¥ó®tkhfÉU«ghJ. mj‰F khwhf gháÞLfŸ bt‰¿ bfh©lhš,k¤âa jiu¡ flÈš, jh‹ mEgÉ¤J tU« cÇikfŸghâ¡f¥glyhnkhbt‹w rªnjfK« ãÇ£lD¡F ïU¡»wJ.mšgh‹n[h k‹d‹, ÞbgÆ‹ á§fhjd¤âš ïUªjtiuÆš mt‹, ãÇ£oZ Vfhâg¤âa¡ bfhŸiffËdhšM£o it¡f¥bg‰w xU bgh«ikahfnt ïUªJ tªâU¡»wh‹.mt‹ br‹W, FoauR V‰g£lJ Kj‰bfh©nl, ãÇ£oZVfhâg¤âa thâfË‹ cŸs¤âš xUÉj rŠry« V‰g£oU¡»wbj‹W brhšynt©L«. ïªj khâÇahd r§flkhdÃiyikfËÈUªJ« j‹id ÉLÉ¤J¡bfhŸsnt, ÞbgÆ‹FH¥g¤âš vªj ehL« jiyÆl¡Tlhbj‹W ãuh‹Þ bfh©Ltªj xU â£l¤ij¥ ãÇ£oZ murh§f« clnd V‰W¡bfh©lJ.

ïÅ, ïªj¤ ‘jiyÆlhj â£l«’ v‹dbt‹gij¥g‰¿¢ á¿J ftÅ¥ngh«. ÞbgÆÅš fyf« bjhl§»a âd¤j‹nw ãuh‹á‹ Ãiyik j®k r§flkh»É£lJ. ÞbgÆÅYŸs mngjthj murh§f¤â‰F ãuh‹Þ cjÉ brŒjhš,mjidna fhuzkhf vL¤J¡fh£o, b#®kÅí« ï¤jÈí«ÞghÅZ gháÞLfS¡F mâfkhd cjÉfis¢ brŒa¤bjhl§»ÉL«. mjid¥ gh®¤J, UZah, ÞghÅZ mngjthâfS¡F¤ Jiztdhf K‹tU«. ïJ ãwF bgÇa

61

í¤jkhft‹nwh Koí«? ït‰iwbašyh« c¤njá¤J«,ï¤jÈí«, b#®kÅí« ÞghÅZ gháÞLfS¡F cjÉ brŒahkÈU¡f uh# jªâu KiwÆš jL¥gj‰F«, ÞbgÆ‹ FH¥g¤âšvªj ehLnk jiyÆl¡ Tlhbj‹W«, m¥go jiyÆlhkÈUªjhšjh‹ mjid X® cŸeh£L¡ FH¥gkhf ml¡»Élyhbk‹W« brhšÈ, ãuh‹Þ xU â£l¤ij btËÆ£lJ.

1936M« tUõ« #]iy khj« 17M« njâ, ÞbgÆÅšFH¥g« bjhl§»ajšyth? mJ bjhl§»a ïu©lhtJthu¤âš, mjhtJ 1936M« tUõ« MfÞ£ khj« Kjš njânk‰go â£l¤ij ãuh‹Þ btËÆ£L, k‰w njr§fË‹mã¥ãuha¤ij¡ nf£lJ. ãÇ£l‹ clnd Mjuî mË¤jJ.ï¥gona, b#®kÅ, ï¤jÈ KjÈa ïUg¤jhW ehLfŸ m§Ñfhu« bfhL¤jd. fh»j msÉš všyh¤ â£l§fisí«m§ÑfÇ¤JÉlyh«. Mdhš braš KiwÆš? ïªj¤â£l¤ij¡ »nu£ ãÇ£l‹, ãuh‹Þ, b#®kÅ, ngh®¤Jfš,UZah M»a IªJ ehLfS« V‰W¡bfhŸtjhÆUªjhšjhD« cl‹gL tjhf ï¤jÈ T¿aJ b#®kÅÆ‹ gâY«ïnj bjhÅÆš jh‹ mikªâUªjJ. Mdhš ïªj ïu©LehLfS«, ÞghÅZ gháÞLfS¡F í¤j rhkh‹fismD¥ã¡ bfh©L jhÅUªjd!

ïUg¤jhW ehLfË‹ Mábg‰w ïªj¤ jiyÆlhjâ£l¤ij¥g‰¿ Mnyhá¡f, 1936M« tUõ« br¥l«g®khj« 10M« njâ y©lÅš r®tnjr¥ ãuâÃâfŸ ml§»axU kfhehL ToaJ. xU Éõa¤ij v›tsî öu« kG¥ãit¡fyhnkh mšyJ braÈš bfhzuhkš jŸË¥nghlyhnkh m›tsî¡F« ïªj kfhehLfŸ cjÉ¡ fUÉfshÆU¡»‹wd! ïªj kfheh£L¡F¥ ngh®¤Jfš1 njr¤J¥ ãuâÃâ tuntÆšiy. ÞbgÆÅ‹ cŸeh£L¡ FH¥g¤âš k‰wehLfŸ jiyÆlhkÈU¡f v‹bd‹d Kiwfis¡ ifahsyh« v‹gij¥g‰¿¤ â£l« tF¡f xU áW fÄ£oiaÃaÄ¤JÉ£L, ïªj kfhehL fiyªJÉ£lJ. ïªj¡ fÄ£o,gy jlitfŸ To¡To¡ fiyªjJ. filáÆš, ÞbgÆD¡Fvªj ehL«, vªj Éjkhd MŸgy¤ijnah Míj gy¤ijnahcjt¡ Tlhbj‹W«, ïªj¤ jil¤ â£lkhdJ rÇahdgo

1. ngh®¤JfÈš, j‰nghJ FoauR M£á Kiwna eilbgW»wjhdhY«, mJ gháÞ£bfhŸifia¤ jGÉajhfnt ïU¡»wJ. ÞghÅZ gháÞLfS¡F, ngh®¤JfÈÈUªJ mâfkhd cjÉfŸ »il¥gjhfî« brhšy¥gL»wJ. »š nuh¥bs[&«,#&th‹kh®¢R« fyf« bjhl§»aîl‹ ngh®¤JfY¡F¢ br‹WÉ£lj‹fhuzK« ïJjh‹.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


eilKiwÆš bfhzu¥gLtj‰fhf, ÞbgÆid¢ R‰¿íŸsfl‰ ãunjr§fËš xUÉj¥ ghJfhtš V‰gL¤j nt©Lbk‹W« xU Ô®khd¤ij ïªj¡ fÄ£o Ãiwnt‰¿aJ.ïªj¤ â£l« 1937M« tUõ« ã¥utÇ khj« 20M«njâÆÈUªJ mKY¡F¡ bfh©Ltu¥ glnt©Lbk‹WÔ®khÅ¡f¥g£lJ.

fyf« bjhl§» v£L khj§fŸ fÊ¤J, mâš k‰wehLfŸ jiyÆlhâU¥gj‰FÇa tÊfŸ v‹dbt‹gij¥g‰¿¤ â£l« nghl¥g£lJ! mJî« â£lªjh‹! rkhjhdth¤âa«, v›tsî <dÞtu¤Jl‹, mgÞtu¤Jl‹ Tlthá¡f¥gL»wJ!

63

X

r®thâfhukh? #d Mâ¡fkh?

j‰nghJ cyf¤âny ïu©L Éjkhd r¡âfŸ nkhâ¡bfh©oU¡»‹wd. Vfhâg¤âa«, ghá[« v‹w bga®fshšmiH¡f¥ bgW»w r®thâfhu r¡â xU òw¤âš jdJ Míjgy«, bghUŸ tÈik v‹gdt‰iw¤ Jizahf¡ bfh©Lå¿£L Ã‰»wJ. mj‰F vâÇš ü‰wh©LfŸ fz¡»š, jdJcÇik¡fhf¥ nghuho¥ nghuho åœªJ« vGªJ« tªâU¡»‹w #d Mâ¡f r¡â, c©ik, ciH¥ò, âahf« ït‰iw¥g¡fgykhf¡ bfh©L kh® j£o Ã‰»wJ. ïªj ïu©L r¡âfË‹ g»u§fkhd nkhJjšjh‹ 1936M« tUõ« #]iykhj« ÞbgÆÅš njh‹¿a FH¥g«.

ïªj¡ FH¥g¤âš vªj¢ r¡â bt‰¿ bg‰whY«, m~Jcyf¤ijna ghâ¡F« v‹gJ Ã¢ra«. ïjdhnyna, Vfhâg¤âa r¡âfbsšyh« x‹Wâu©L, jsgâ ãuh§nfhÉ‹fyf¤â‰F MáaË¡»‹wd. m¥gona, #d Mâ¡f r¡âfbsšyh« fgšbynuhÉ‹ FoauR murh§f¤â‰F mEjhg§fh£L»‹wd.1

ÞbgÆÅš j‰nghJ ÃUthf¤ij el¤âtU« K‹dÂmurh§fkhdJ, Vnjh xU áy f£áfË‹ ãiz¥ò v‹nwh,

1. “ï‹W ekJ nghuh£l§fŸ ÞbgÆÅny eilbgW»‹wd. ïªj¥ nghuh£l¤ij,btËah® v‹w KiwÆš mEjhg¤Jl‹ k£L« eh« ftÅ¡»nwhÄšiy. ïâšfyªJŸst®fS¡F ïU¡»w ftiyílD« ïjid eh« ftÅ¡»nwh«. ÞbgÆ‹njr¤J M©ikí« bg©ikí« ï§‡d« mÊ¡f¥gLtij¡ f©L, ekJe«ã¡iffbsšyh« rÇªJ É£ldntba‹W tUªJ»nwh«. áy rka§fËšxUÉj V¡fK« e«ik M£bfh©L ÉL»wJ. Mdhš ïªj V¡f¤ânyTl,ÞghÅZ Rjªâu És¡F ãufhrkhf vÇªJ, mj‹ bt‰¿ia cy»‰F Ã%ã¤J¡bfh©oU¡»wJ. ÞghÅZ FoauR thHnt©L«, Rjªâu« Ãiy¡f nt©L«vdgj‰fhf mnef M©fS« bg©fS« FHªijfS« ïwªâU¡»wh®fŸ. k‰wïl§fËš eh« fh©gJ nghynt, ÞbgÆÅY« ï¥bghGJ Rjªâu¡ nfh£ilÆ‹Rt®fŸ jf®¡f¥gLtij¡ fh©»ndh«. ïit v¤jid jlit åœªâU¡»‹wd! v¤jid jlit Û©L« if¥g‰w¥g£oU¡»‹wd! v¤jid ju« mÊ¡f¥g£oU¡»‹wd! kWgoí« f£l¥g£oU¡»‹wd!”

-bgŒÞó® fh§»uÌš uhZ£ugâ #tA®yhš.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


mšyJ j‰fhÈfkhf ïit x‹W ToÆU¡»‹wdbt‹nwhvtU« fUâÉLtj‰»šiy. jÉu, #d r_f¤â‹ jhœªj goÆšcŸst®fŸ k£Lªjh‹ ïªj murh§f¤â‰F Mjuî fh£L»wh®fŸ v‹gj‰FÄšiy. #d r_f¤â‹ nk‰goÆYŸst®fŸ v‹W fUj¥gL»w gz¡fhu®fŸ, ngu¿P®fŸ KjÈagyU«, nghuh£l« ÔÉukhf¥ gut¥gut murh§f¤â‰Fmâfkhd Mjuî fh£l¤ bjhl§»ÆU¡»wh®fŸ. ïjdhšK‹dÂ murh§f«, ïªj¥ nghuh£l¤âš bt‰¿ bgWkhdhš,mJ njr¤â‹ óuz¥ ãuâÃâ¤Jt« thŒªjjhfnt ïU¡F«.1

jÉu, murh§f¤â‹ rh®ãš, njr¤â‹ étr¡âfbsšyh«âu©L, M©, bg© v‹w nt‰WikÆ‹¿¥ ngh® òÇ»‹wd.bg©fŸ, giljh§»¥ ngh®òÇtnjhL k£L« Ã‰f Éšiy.áy®, njr¥ ghJfh¥ò¡fhd fhÇa§fis¢ brŒ »wh®fŸ.ï‹D« áy®, jhâkh®fshf ïUªJ fhakilª jt®fS¡FcgrhuŠ brŒ»wh®fŸ. ï‹D« áy® M©fS¡F c‰rhf_£L« bghU£L¥ ãur§f§fŸ brŒJ«, gh£L¡fŸghoí«, czî mË¤J« bjh©L brŒ»wh®fŸ. áw¥ghf,nlhbyhbuÞ ïgbu®Ç1 v‹w ehßkÂ, M§fh§F¢ br‹WjdJ ng¢R¤ âwikÆdhš, #d§fis C¡f¥gL¤âtU«fh£áia v§‡d« F¿¥ãlhkÈU¡f Koí«?

gháÞLfS¡F ï¤jifa bghJ#d Mjuî ïU¥gjhf¤bjÇaÉšiy. xU fhš mt®fŸ ïªj¥ nghuh£l¤âš bt‰¿bg‰whš, mJ; bghJ#d Jntõ¤â‹ k¤âÆš Úo¤J thHKoíkh bt‹gJ nfŸÉ. m¥go gháÞLfŸ bt‰¿ bg‰whšvªj Éjkhd M£áia¥ òF¤Jth®fŸ v‹gJ mnefUilanfŸÉahÆU¡»wJ. Û©L« mt®fŸ Koauir Ãiy¡f¢brŒth®fsh? mšyJ, nuh¥bs[&« by®Uî« xU rka«fUâago r®thâfhu M£áia¥ òF¤Jth®fsh? ïij¥g‰¿x‹W« ï¥bghGJ brhštj‰»šiy. Mdhš, khÍ ÞbgÆ‹k‹ddh»a mšgh‹n[h, gháÞLfŸ milªJ tU« bt‰¿fËš mâf rªnjhõ§ fh£L»wh‹. 1937M« tUõ« ã¥utÇkhj« _‹whtJ thu¤âš, ït‹ ãuh§nfhÉ‹ bt‰¿fis¥ghuh£o xU brŒâí« mD¥ãÆU¡»wh‹. ït‹, v‹dÉjkhd fdî f©L bfh©oU¡»whndh?

1937M« tUõ« ã¥utÇ khj¤ bjhl¡f¤âš, fgšbynuh murh§f¤jh®, f£lha uhQt¢ nrtf Kiwia

1 World Review-September 1936.2 La Passionaria v‹W ïtis miH¥g®. ïtŸ xU Ru§f¤ bjhÊyhËÆ‹ kfŸ.

jdJ 17tJ taânyna mngjthj¡ f£áÆš nr®ªJÉ£lh‹.

65

mKY¡F¡ bfh©L tªâU¡»‹wd®. ïj‹ _ykhf, njr¤âYŸs taJ tªj všyhU« gil Kf¤J¡F¢ bršY« fh£áia¡fÉfns tUÂ¡fnt©L«.

ïªj¡ FH¥g¤âny #d§fŸgL« mtÞij brhšÈKoahJ. Mdhš v›tsî fZl§fŸ ne®ªjhY« mt‰iwvâ®¤J¥ nghuhLtâš ÞghÅa®fŸ fh£L« cz®¢ángh‰w¤j¡fJ. mJ k£Lkšy. ïªj¤ J‹g¤âny mt®fŸï‹g¤ijí« fh©»wh®fŸ. fyf« Mu«ã¤J v£L khj§fS¡FŸ Rkh® ïu©L y£r« ng® ïwªâU¡»wh®fŸ. MdhY«#d§fŸ á¿J Tl kd¤js®¢áailaÉšiy. ‘kuznjtijÆl¤âš v§fŸ Míj§fis x¥òÉ¥nghnk jÉu,r¤JU¡fŸ tr« á¡fÉlkh£nlh«’ v‹w xnu cWâjh‹ït®fËl¤âš fhz¥gL»‹wJ. 1937M« tUõ« ã¥utÇkhj« k¤âÆš, gháÞLfŸ tr« kyhfh v‹w JiwKf«á¡»¡bfh©lJ. ïªj CÇÈUªJ MÆu¡fz¡fhd #d§fŸ,r¤JU¡fŸ tr« mf¥g£L¡ bfhŸs¡ Tlhbj‹W Xodh®fŸ. ïªj¡ fh£áia, fgšbynuh murh§f kªâÇbahUt‹ ã‹ tUkhW tUÂ¡»wh‹:-

“kyhfhÉÈUªj #d§fŸ, fyf¡fhu®fSilaifÆš mf¥g£L¡ bfhŸs¡Tlhbj‹W j¥ã Xodh®fns, m~J xU #d rK¤âu« âu©L brštij¥nghynt ïUªjJ. vâ®ghuhj ïªj Mg¤J Inuh¥ãarÇ¤âu¤âš, vªj¢ r_f¤jhU¡F« V‰g£lâšiy. ïªj#d§fŸ ÛJ Mfha Ékhd§fËÈUªJ F©LfŸÉGªjd. aªâu Õu§»fŸ beU¥ig thÇ ïiw¤jd.ghijfbsšyh« ãz§fŸjh‹. FHªijF£ofSl‹br‹wt®fŸ el¡f Koahj ÃiyÆš, FHªijfË‹fG¤ij K¿¤J¡ ÑnH ngh£L É£L¥ nghdh®fŸ.gháÞLfŸ ifÆš j§fŸ FHªijfŸ mf¥gl¡Tlhbj‹gJ ït®fSila neh¡f«. m¥go FHªijfis¡bfh‹WÉ£lãwF jh§fS« j§fŸ jiyÛJ ghwh§f‰fis ntfkhf¥ ngh£L¡ bfh©L ïwªjh®fŸ.mšyJ nkh£lh® yhÇfË‹ r¡fu¤â‹ Ñœ mf¥g£L¡ bfh©L kh©lh®fŸ. ïªj #d¤âuËš gyFHªijfŸ fhÈš Äâg£L ïwªjd. el¡f¢ r¡âa‰wtnahâf®fŸ, ÞâßfŸ KjÈnah® C®ªJ br‹wh®fŸ.m¥go¢ br‹w Élbkšyh« u¤j¡fiw. ït®fS¡bfšyh« Fo¡f¤ j©ÙnuJ? rh¥ãl Mfhu« VJ?gL¡f ïlnkJ?

ÞbgÆ‹ FH¥g«


ÞbgÆÅny ï¥bghGJ eh« v‹d fh©»nwh«? åLfŸvÇ»‹wd. Mfha Ékhd§fËÈUªJ F©LfŸ bghÊ»‹wd.jhŒkh®fŸ, FHªijfis koÆny it¤J¤ jhyh£o¡bfh©oU¡F«nghJ, m¥gona Jo¡f¤ Jo¡f cÆ®ÉL»wh®fŸ. òUõ‹, J¥gh¡» KidÆny ïwªJgl, mt‹kidÉ åuh ntr§ bfh©L gÊÔ®¡f¢ brš»whŸ. Ãuguhâfshd tnahâf®fŸ, f®¥g ÞâßfŸ KjÈnah® Ã®¤ jh£r©akhf, <î ïu¡fÄ‹¿ Õu§»fS¡F ïiuah¡f¥gL»wh®fŸ.

ÞbgÆ‹ FH¥gkhdJ cyf í¤j« v‹w Ôia _£oÉ£L mâny jhD« I¡»a¥g£LÉLkh?

cyf¤âny ïÅ r®thâfhukh, mšyJ #d Mâ¡fkhv‹w ãu¢id ÞbgÆÅš Ô®¡f¥gLkh?

ï¤jifa nfŸÉfis, cyf uh#jªâÇfŸ MtnyhLnf£L¡bfh©oU¡»wh®fŸ. ÞbgÆnd! c‹Dila gâšv‹d?

67

ÞghÅZ bg©fË‹ í¤j nfhy«. ït®fŸ Kf¤âny ò‹ áÇ¥ò«cWâí« fyªJ »l¥gij¡ fhzyh«. FoauR murh§f¤â‰fhf ït®fŸvšyh¤ âahf§fisí« brŒa¤ Ô®khÅ¤âU¡»wh®fŸ. ïsik Æ‹g«,ï‹DÆ® ahî« njr¤â‰nf v‹gJ ït®fŸ bfh©l y£áa«.

ÞbgÆ‹ njr¤J¡»uhk thœ¡if.ÞbgÆ‹ njr¤â‰FŸR‰W¥ ãuahz«brŒí« ahU«, moí«EÅí« áW¤J, ïilgU¤j ïªj k©#hofis¥gh®¡fhkÈU¡fKoahJ. ïitfËšj©Ù® Ãu¥ã¡bfh©L btF öu«Äf my£áakhfel¥gh®fŸ ÞghÅZbg©fŸ.


ÞbgÆ‹ FH¥g¤âš r«gªj¥g£lt®fŸtuyhW

Largo Cabillero - yh®nfh fgšbynuh: ïtnd, 1936M«tUõ« br¥l«g® khj« eh‹fh« njâ V‰g£l K‹dÂmurh§f¤â‹ jiyt‹. ït‹, ÞghÅZ mngjthj¡f£áÆ‹ áwªj jiytdhfî ÄU¡»wh‹. Inuh¥ãa mngjthj ïa¡f¤âš byÅ‹ v¥go xU fhy¤âš K¡»aÞjhd¤ij t»¤jhndh mnj Þjhd¤ij ï¥bghGJfgšbynuh t»¡»wh‹ v‹W brhšynt©L«. ït‹ 1869M«tUõ« m¡nlhg® khj« 18M« njâ X® ViH¡ Foahdt‹FL«g¤âš ãwªjt‹. ïsikÆš ït‹ fšÉ f‰W¡bfhŸs¡Toa ÃiyikÆš ïšiy. VG taJ Kj‰ bfh©nlr«ghâ¡f¤ bjhl§»É£lh‹. Mu«g¤âš fl‰gilÆšTÈahshf mk®ªJ«, ã‹d® R©zh«ò óR« bjhÊÈš<Lg£L« ãiH¥ò¡F tÊ njo¡bfh©L tªjh‹. ïUgJtaJ¡F¥ ãwFjh‹ ït‹ vGj¥go¡f¡ f‰W¡ bfh©lh‹.ït‹ mngjthj¡ f£áÆš nr®ªJ gy bghW¥ghd gjÉfis t»¤jh‹. 1917M« tUõ« ït‹, murh§f¤âduhšMíŸ gÇaªj« áiwthr¤ j©lid Éâ¡f¥bg‰wh‹.ã‹d® ÉLjiyailªJ, 1931M« tUõ FoauR murh§f¤âš bjhÊš kªâÇahf Ãakd« bg‰wh‹. 1934M« tUõ«m¡nlhg® khj« V‰g£l òu£á¡F ït‹ ö©LnfhyhÆUªjhbd‹W brhšÈ, by®U-nuh¥bsÞ murh§f«,ïtid¡ ifJ brŒJ ÉrhuizÆ‹¿¥ gâ‹_‹W khjfhy« áiwÆš it¤âUªjJ. ït‹ kidÉiaí« ïHªJÉ£lh‹. ïtid ‘ÞghÅZ byÅ‹’ v‹W midtU«miH¥g®. ït‹ ng¢R¡fS« byÅ‹ ng¢R¡fis¥ nghyntcz®¢áa‰W, btW« c©ikia k£L« v›Éj¢ brhšyL¡F« ï‹¿¡ TWtjhf ïU¡F«. cUt¤âšTl, byÅD«ïtD« Vw¡Fiwa xU khâÇahfnt ïU¥gh®fŸ. ïtD¡F,ÞbgÆÅš br‹w Élbkšyh« áw¥ò c©L.

Alvarez Vayo - mštnuÞ tnah: mngjthj¡ f£áÆšÔÉukhdt‹. ÞbgÆÅYŸs áwªj m¿P®fSŸ xUt‹.

69

g¤âÇfh Ãòz‹. bgÇa uh# jªâÇ. FoauR murh§f¤â‹Ñœ, bk¡Ìnfhî¡F ÞbgÆ‹ ÞjhÜfdhf¢ br‹¿Uªjh‹.

Indelecio Prieto - ï©blnyZnah ¥ßnlh : Äf¥bgÇa cUÉd‹. cUt¤â‰F¤ jFªj Fuš. FuY¡nf‰weht‹ik. f£á¢ r©ilÆš bf£o¡fhu‹. vâ®¡ f£áÆd®v¥ bghGJnk ïtid¡ f©L ga¥gLtJ©L.

Hernandez - bA®dh©blÞ : bghJîlik¡ f£áÆšÔÉuthâ. Mdhš Ãjhd ò¤âíilat‹. K‹dÂ¡ f£ámurh§f¤âš fšÉ kªâÇahf ÃaÄ¡f¥g£lh‹. m¥bghGJïtD¡F taJ 28. ïs taâny bghW¥òŸs gjÉia t»¤jm¿P® FGit¢ nr®ªjt‹.

Gil Robles - »š nuh¥bsÞ : 27-11-1898ïš [hyk§fhv‹w CÇš xU fšÿÇ MáÇaÅ‹ kfdhf¥ ãwªjt‹.r£l¡ fšÿÇÆš gÆ‹W, r£l nghjfháÇadhfî« c¤ânahf« gh®¤jh‹. 1923M« tUõ« ït‹ ïªj c¤ânahf¤ijÉL¤J muáaÈš òFªjh‹. g¤âÇfháÇadhf ntiygh®¤jh‹. Ãy¢Rth‹jh®fŸ, ghâÇkh®fŸ M»a ït®fSila f£áia MjÇ¤jh‹. mt®fS¡fhf gh®Èbk©ošnghuhodh‹. ït‹, Foaurh§f¤â‰F Énuhjkhfntv¥bghGJ« elªJ bfh©L tªjh‹. gz¡fhu®fSilaMjuî ïtD¡F Äfî« mâf«. 1936M« tUõ« #]iy khj«fyf« bjhl§»aJ« ït‹ ngh®¤JfY¡F¢ br‹WÉ£lh‹.

Alejandro Lerroux - mby#hª¤nuh by®U : ït‹1864M« tUõ« ãwªjt‹. ã‰ngh¡fhd bfhŸiffisíilat‹. FoauR murh§f¤ij thHÉl¡ Tlhbj‹wneh¡f¤Jl‹, 1931M« tUõ« V‰g£l j‰fhÈ¡f¡ FoauRmurh§f¤âš mªÃa eh£L kªâÇ¥ gjÉia V‰W¡bfh©lh‹. 1933M« tUõ¤âÈUªJ 1936M« tUõ¤â‰FŸeh‹F Kiw ãujk kªâÇ¥ gjÉia t»¤âU¡»wh‹. 1934M«tUõ¤âÈUªJ 1936M« tUõ« tiu ÞbgÆÅš eilbg‰wml¡F KiwfS¡bfšyh« ïtD« nuh¥bs[&« bghW¥ghËfshth®fŸ.

Francisco Franco - ãuh‹áÞnfh ãuh§nfh: ït‹gháÞ£ gilfË‹ ãujk nrdhâgâ. ïtD¡F ïJ nghœJ46 taJjh‹ M»wJ. 32tJ taânyna uhQt¤âš ïtD¡FxU gil¤ jiyt‹ gjÉ bfhL¡f¥g£lJ. bkhuh¡nfhÉYŸs mªÃa¥ gilfË‹ jiytdhf ït‹ 1921M« tUõ¤âÈUªJ 1926M« tUõ« tiu c¤ânahf« gh®¤jh‹.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


1934M« tUõ«, mÞ^Çah khfhz¤ bjhÊyhs®fŸ ntiyÃW¤j« brŒj nghœJ mt®fis kd Äu¡fÄ‹¿ ml¡»dh‹. 1936M« tUõ« ã¥utÇ khj« K‹dÂ murh§f¤âd® gjÉ V‰W¡bfh©l ãwF ït‹, fhdÇ ÔîfË‹ÃUthfÞjdhf mD¥g¥ bg‰wh‹. m§»UªJjh‹ ït‹fyf¤â‰F¡ »s«ãaJ.

Emilio Mola - vÄÈnah nkhyh: ït‹ ÞghÅZbjhÊyhs®fË‹ Jntõ¤ij¥ bg‰WŸst®fËš xUt‹.1931M« tUõ« FoauR murh§f« V‰g£lnghJ mj‰FŸòFªJ mÇ¤jt®fSŸ áwªjt‹. ït‹ nghäÞ gil¤ jiytdhf ïUªJ ntiy ÃW¤j« brŒj bjhÊyhs®fisí«,ÉtrhÆfisí« Ã®¤jh£r©akhf el¤âÆU¡»wh‹.

Queipo de Llano - FÉngh o yhndh: FoauR¡FKoauádhš mË¡f¥g£l xU e‹bfhil v‹W ïtid¢brhšyyh«. Mdhš ït‹ xU fhy¤âš, KoauR¡FÉnuhjkhf¡ fyf« brŒjt‹. ït‹ ã‹d®, ngh®¤JfY¡FmD¥g¥g£lh‹. ãuh§nfhÉ‹ Ka‰áahš ït‹ Û©L«tutiH¡f¥g£L, brÉšnyÆÈUªj gháÞ£ gil¤jiytdhf Ãakd« bg‰wh‹.

Domingo Batet - lhÄ§nfh ghbl£: 1934M« tUõ«fhlnyhÅahÉš vGªj fyf¤ij ml¡»at‹. fyf¤â‰F¡fhuzkhÆUªj ÿÆ bfh«gÅÞ v‹gtid K¥gJ tUõáiwthr¤â‰F mD¥ãa bgUik ïtDilanj.

Jose Sanjurjo - n#hn[ [h‹#&®n#h: gháÞ£ gil¤jiyt‹. 1932M« tUõ« òu£á¡F¡ »s«ã¤ njhšÉailªjt‹. ït‹ 1936M« tUõ« #]iy khj« 20M« njâMfha Ékhd¤âÈUªJ ÉGªJ ïwªj nghJ ïtD¡F taJ65. ït‹ Ãu«g mEgtKilat‹ v‹W«, gháÞ£ f£ábt‰¿ailªjhš ÞbgÆ‹ murh§f¤â‹ jiytdhf ÃaÄ¡f¥glyhbk‹W« brhšy¥g£L tªjJ.

Jose Rivera - n#hn[ Çntuh: ït‹ ¥Çnkh o ÇntuhÉ‹ kf‹. b#®kÅÆš ‘NwhtË¥ gil’ V‰gL¤j¥bg‰wkhâÇ, ÞghÅZ gil (Spanish Phalanx) bah‹iw V‰gL¤âdh‹. ït‹ 1934M« tUõ« Ï£yiu¡ f©L ngáajhfî«brhšy¥gL»wJ.

Zamora - #bkhuh: mšgh‹n[h k‹d‹, 1931M«tUõ« V¥uš khj« 14M« njâ, jdJ muRÇikia ÉL¤J¢br‹w ãwF, ÞbgÆÅš V‰g£l j‰fhÈf¡ FoauR murh§f¤â‹ jiytdhÆUªjt‹. ãwF r£ló®tkhf

71

Þâu¥gL¤j¥g£l Foauá‹ jiytdhf¤ bjÇªbjL¡f¥g£lh‹. ïªj¥ gjÉia 10-12-1931 Kjš 6-4-1936 tiuÆšt»¤jh‹. ãwF, ït‹ gh®Èbk©o‹ bgU«gh‹ikahdth¡Ffshš Éy¡f¥g£lh‹. (g¡f« 55) ït‹ muáaÈšã‰ngh¡fhd bfhŸif bfh©lt‹. ït‹ btË¡F¡FoauR ntõ« ngh£L¡ bfh©oUªjhdhÆD« c©ikÆšmj‹ K‰ngh¡F¡F¤ jilahÆUªjt‹.

Azana - m#dh: FoauR¡ f£áÆš ÔÉuthâ. 1931M«tUõ« m¡nlhg® khj¤âÈUªJ 1933M« tUõ« br¥l«g®khj« tiuÆY«, 19-2-36 Kjš 10-5-36 tiuÆY« FoauRmurh§f¤âš ãujk kªâÇahÆUªjt‹. 10-5-36ïš Foauá‹ïu©lhtJ jiytdhf¤ bjÇªbjL¡f¥g£lh‹.

Aznar - mÞe®: áwªj f¥g‰gil¤ jiyt‹. mšgh‹n[h k‹dÅ‹ Ñœ 18-2-31 Kjš 13-4-31 tiu ãujkkªâÇahÆUªjh‹.

Berenguer - bgbu§Fa®: Koauir¤ jh§» Ã‹w xUnrdh åu‹. 30-1-30 Kjš 18-2-31 tiu Koaurh§f¤âš ãujkkªâÇahÆUªjt‹.

Calvo Sotelo - fhšnth n[hblnyh : gháÞ£f£áia¢ nr®ªjt‹. ÇntuhÉ‹ r®thâfhu murh§f¤âšbgh¡»õ kªâÇahÆUªjt‹. 13-7-36ïš bfhiy brŒa¥g£lh‹. ïJnt, 1936M« tUõ« #]iy 17M« njâ V‰g£lFH¥g¤â‰F¡ fhuzkhÆUªjJ.

Quiroga - FÉnuhfh.: FoauR¡ f£áÆš ÔÉuthâ.fäÎah khfhz¤âš Ãu«g¢ bršth¡Filat‹. 13-5-36Kjš 18-7-36 tiu cŸeh£L kªâÇahÆUªjh‹.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


K¡»a r«gt§fŸ

1898 ÞbgÆ‹, Fona‰w ehLfis ïHªjJ.

1909 gh®ÌnyhdhÉš FH¥g« V‰g£lJ.

1923 ãÇnkh o Çntuh, ÞbgÆÅ‹ r®thâfhÇahdJ.

1930 ãÇnkh o Çntuh r®thâfhu¥ gjÉÆÅ‹WÉy»aJ.

1931 FoauR Þjhãj«. mšgh‹n[h mur‹ ÞbgÆidÉ£L¢ br‹wJ. #bkhuh, FoauR¤ jiytdhdJ.

1932 fhlnyhÅahî¡F khfhz Rjªâu« Xusî mË¡f¥g£lJ.

1933 gháÞLfË‹ ãurhu«. by®U ãujk kªâÇahdJ.

1934 bjhÊyhs®fË‹ ntiy ÃW¤j«. ml¡FKiwM®¥gh£l«.

1935 by®U-nuh¥bsÞ T£LwÉ‹ Mâ¡f«.

1936 gh®Èbk©£ nj®jš. bghJ#d K‹dÂ¡ f£áÆ‹bt‰¿. #bkhuh, FoauR¤ jiyik¥ gjÉÆÅ‹Wïw¡f¥g£lJ. m#dh FoauR¤ jiytdhdJ.fhšnth n[hblnyhÉ‹ bfhiy. #]iy khj«17M« njâ gháÞLfË‹ FH¥g«.

1937 ÞbgÆ‹ FH¥g¤âš tšyuRfŸ jiyÆl¡ Tlhbj‹W ngh£l â£l« Xusî mKY¡F¡ bfh©Ltu¥g£lJ. FoauR murh§f¤jh® f£lha uhQt¢nrtf¤ij mKY¡F¡ bfh©LtªjJ.

73

bghJ¡ F¿¥òfŸ

gH¡f tH¡f§fŸ:ÞbgÆ‹ gy r_f¤jt®fŸ ml§»a xU ehlhf ïU¥g

jdhš, ÞghÅa®fË‹ bghJthd gH¡f tH¡f§fŸ ï‹ditba‹W Ã®zÆ¤J¡ T¿ÉLtj‰»šiy. Mdhš bghJthf,ït®fŸ v›tsî fZl§fŸ tªjhY« mt‰iw¥ bghU£gL¤jhkš rªnjhõkhf ïU¥gh®fŸ. ït®fS¡F¤ j§fŸgHikÆny xU bgUikí«, vâ®fhy thœ¡ifÆš e«ã¡ifí«c©L. F%ukhd Éisah£LfËš Ãu«g¥ ãÇaKilat®fŸ.fhis khLfis¡ bfhGikahf ts®¤J mt‰nwhLr©ilÆLtJ ït®fSila K¡»akhd Éisah£LfËšx‹W. ï¤jifa kh£L¢ r©ilfŸ, âUÉHh¡fŸ nghšeilbgW«. MÆu¡fz¡fhd #d§fŸ nto¡if gh®¡f¡TLth®fŸ. v¥go áy® Fâiufis¡ fU¤Jl‹ ts®¡»wh®fnsh m¥gona, ÞbgÆÅš fhis khLfis ts®¥gh®fŸ.ïj‰fhf¥ gz¡fhu®fŸ MÆu¡fz¡fhd gz¤ij¢ brytÊ¥gh®fŸ. fhis khLfis¥ nghynt Fâiufisí«ts®¥gh®fŸ. ïªjkhâÇahd Éisah£LfS¡fhf, tUõ¤âšRkh® _thÆu« ãuhÂfŸ gÈah»‹wd. Mdhš br‹w áytUõ§fshf, ïªj u¤jbt¿ ão¤j Éisah£LfŸ òw¡fÂ¡f¥g£L tU»‹wd.

ÞghÅa®fŸ á¡fdkhf thœ¡ifia el¤Jth®fŸ.vâY« Äj¤j‹ik íilat®fŸ. Mfhu¤âš mâfkhdbtŸis¥ ó©il¢ nr®¤J¡bfhŸth®fŸ. Mfhu« KjÈat‰¿š Äjkhf ïUªjhY«, ÞghÅa®fŸ bghJthf njfgyK« kndh cWâí« bfh©lt®fŸ. vjidí« vËâšÉ£L¡ bfhL¤JÉl kh£lh®fŸ. Mdhš mo¡fo khWjšfis ÉU«òth®fŸ. muáaš, ïy¡»a«, r_f thœ¡ifKjÈa VnjDbkh‹¿š mo¡fo ït®fŸ kh‰w§fis¡fhznt Mir bfhŸth®fŸ.

M©fS« bg©fS« Ãu«g¥ bghWikíilat®fŸ.Fo j©Ù® mf¥glhj »uhk§fËš bg©fŸ jiynkšbgÇa k© #hofis it¤J¡ bfh©L ikš fz¡fhd

ÞbgÆ‹ FH¥g«


öu« br‹W j©Ù® bfh©L tUth®fŸ. ï§‡dnk M©fS«étndhgha¤â‰fhf ikš fz¡fhf elªJ bršy¥ ã‹th§fkh£lh®fŸ.

K¡»a efu§fŸ:kh£Ç£ - #d¤bjhif Rkh® 10 y£r«

gh®Ìnyhdh - #d¤bjhif Rkh® 11 y£r«

thby‹Îah - #d¤bjhif Rkh® 3½ y£r«

brÉšny - #d¤bjhif Rkh® 2½ y£r«

kyhfh - #d¤bjhif Rkh® 2 y£r«

[®nfh[h - #d¤bjhif Rkh® 1¼ y£r«

_®Îah - #d¤bjhif Rkh® 1¾ y£r«

ãšngh - #d¤bjhif Rkh® 2 y£r«

I«gâdhÆu« ngU¡F mâfkhd #d¤ bjhifíilaefu§fŸ bkh¤j« 18 c©L.

njÓa¡bfho: át¥ò, kŠrŸ, Cjh M»a _t®z§fS« tÇirahf¡ »H¡F nk‰»š Ô£l¥bg‰¿U¡F«.

Fona‰w ehLfŸ: M¥Ç¡fh f©l¤â‹ rK¤âu¡fiunahukhfîŸs áy á¿a ÔîfŸ ÞbgÆD¡F¢ brhªj«.ïitaid¤ijí« nr®¤j bkh¤j ÉÞÔuz« 82,400 rJuikš. bkh¤j #d¤ bjhif 275,000. ït‰WŸ K¡»akhdJ,M¥Ç¡fhÉ‹ tl¡nfíŸs bghuh¡nfh. ï§nf ÞghÅa®fS«, ãbuŠR¡fhuU« nr®ªJ Mâ¡f« brY¤J»wh®fŸ.bkhuh¡nfh tháfŸ, ÞbgÆD¡F Énuhjkhf¥ gilö¡»1920M« tUõ« Kjš 1926M« tUõ« tiu ngh® òÇªjh®fŸ.ït®fË‹ jiytdhd m¥Jš fß«, filáÆš ãbuŠR¡fhuUila Míjgy¤â‰F K‹d® ruzilªJ É£lh‹.ïj‹ ãwF, xU ghf¤âš ÞghÅaU«, k‰bwhU ghf¤âšãbuŠR¡fhuU«, bgausÉš xU Ršjhid it¤J¡bfh©LMâ¡f« brY¤J»wh®fŸ.

ehza«: bgn[lh, b[©oÞnkh KjÈad ehzatiffŸ. üW b[©oÞnkh¡fŸ bfh©lJ xU bgn[lh.

bga®fŸ:b[ndh® - Senor- $kh‹ v‹gJnghy.

nfh®blÞ - Cortes - Courts v‹gj‹ âÇò. ÞbgÆ‹gh®Èbk©L¡F¥ bga®.

75

f£áfŸ:mngjthj¡f£á - Socialist Party

FoauR¡f£á - Republican Party

bghJîlik¡f£á - Communist Party

ïªj¡ f£áfËnyna ÔÉu thâfbs‹W« Äjthâfbs‹W« gy ãÇÉd®, jÅ¤jÅ¡ »is¡ f£áfshf tF¤J¡bfh©oU¡»‹wd®.

bjhÊyhs®fŸ jÅ¤jÅ¡ f£áfŸ tF¤J¡ bfh©oU¡»‹wd®.

ÔÉu neh¡Fila všyh¡ f£áfS« nr®ªjnj ‘K‹dÂ¡f£á’ - People’s Front.

ïit jÉu f‹[®nto› f£á, #dehaf¡ f£á, njÓa¡f£á KjÈad ïU¡»‹wd. ïit KjyhËfŸ, ghâÇkh®fŸ,Ãy¢Rth‹jh®fŸ KjÈnahUila bfhŸiffis MjÇ¡F§f£áfŸ.

ÞbgÆ‹ FH¥g«


77

ekJ M®aht®¤j«

ekJ M®ah t®¤j«


ekJ M®ah t®¤j«

òuhjd fhy«

79

òuhjd fhy«

M®a ò¤âuh! ÃÄ®ªJ gh®. V‹ nrh®ªJ »l¡»whŒ?mnkhfkhd bršt« bfhÊ¤j cdJ ehL, ï¥bghGJ u¤j¥gira‰W vY«òªnjhYkhf¡ »l¡»wnj ba‹W áªâ¡»‹whah? c‹ jhah® ÉL»‹w f©ÙU«, c‹ rnfhjurnfhjÇfŸ nghL»w T¢rY« c‹ kdij¤ Jis¡»‹wdth?thÞjt«; v§F neh¡»D« xnu nghuh£lªjh‹. muáaš,kj«, bghUshjhu« KjÈa vªj ïyhfhÉY« Ku©g£lr¡âfŸ gy nkhâ¡ bfh©oU¡»‹wd. xU òw« bjhÊyhs®ntiy ÃW¤j§fŸ; ã¿bjhU g¡f« kj¤â‹ bgauhšk©ilfŸ cilgL»‹wd; ï‹bdhU ghš #Û‹jh®fŸ,Rnjr k‹d®fŸ, bgÇa bjhÊšfis it¤J el¤J«KjyhËfŸ KjÈnah® ngh®¡ nfhy« ó©L Ã‰»‹wh®fŸ.mªj¥ g¡f« gh®, ntiyÆšyhj go¤j tF¥ãdÇ‹g£lhs¤ij. mt®fSila Kf¤âš VnjD« ét fisïU¡»wjh? go¤jt®fŸ fâ ï¥go ba‹whš, goahjt®fŸv‹W fUj¥gL»w »uhk #d§fŸ vªÃiyÆÈU¡»wh®fŸv‹W Ãid¡»whŒ? Mfha¤ij xU Kiw gh®¡»wh®fŸ; clndóÄia neh¡F»wh®fŸ; kWBz« TiuÆšyhj j§fŸå£o‹ ÛJ« âUZo gL»wJ. ï§‡d« gh®¤J¥ gh®¤J,mt®fisí k¿ahkš mt®fSila thÆÈUªJ ‘flîns!v§fis V‹ ãw¥ã¤jhŒ?’ v‹w th®¤ijfŸ btËtU»‹wd.

ïitfis¥gh®¤J c‹ kd« fy§»ÆU¡»wjh? fy§fhnj. v¤jid eh£fS¡F ïªj mtâ¡ nfhy« v‹W V§F»whah? V§fhnj. ïitbašyh« ãugŠr ïâfhr¤ âiuÆnyxU Bz¤â‰FŸ tªJ ngh»w ášyiu¡ fh£áfŸ; ãurt¤â‰F K‹ xU jhŒ mil»w ntjidfŸ; nrhW gjkhtj‰FK‹ c©lh»w bfhâfŸ. etghuj« ãw¡f¥ ngh»wJ. mj‰fhf¤ jh‹ ï¤jid mtÞijfŸ!

mªj et ghuj¤ij vâ®gh®¤J, cdJ Ãfœfhy¡ ftiyfis kwªJÉL. m¥bghGJjh‹ ï‹D« Ú©l ehis¡FÚ thH Koí«. mªj et ghuj É#a¤â‰fhf c‹id¤ jah®¥gL¤â¡ bfhŸsnt©lhkh? ï¥bghGJ Kjny Ú x¤âif

ekJ M®ah t®¤j«


el¤â¥ gh®¤J¡ bfhŸs nt©lhkh? mnjh gh®, fhªâiaí«#tAiuí«. mt®fis v¤jid Kiw Þòl« ngh£L¥gh®¤JÉ£lh®fŸ! MdhY« mt®fŸ Kf¤âny v‹d ò‹áÇ¥ò! V‹? et ghuj¤â‹ tUifÆny mt®fS¡F m›tsîe«ã¡if!

kfnd! cyf¤âš thHhnj. cyf¤â‰fhf thœ. ïJ jh‹ehfÇf«. ehfÇf« v‹w brhšY¡F v‹bd‹dnth Éah¡»ahd§fbsšyh« brhšY»wh®fns mitbašyh« g¢ir¤j©ÙU¡F¥ ghiytd¤âny miy»w khâÇ. ïªj ïu©Lth¡»a§fËnyjh‹ ehfÇf És¡F vÇ»wJ. cdJ _jhija®fŸ ïªj És¡if¤ jh‹ V‰¿dh®fŸ. ïªj És¡FbtË¢r¤âš cyf¤ij thH it¤jh®fŸ. m¥goahdhšclnd ïªj És¡if V‰W, etghuj jÇrd« cd¡F Ã¢ra«»il¡F«.

bfhŠr« âU«ò. c‹id¥ giHa ïâfhr c¤âahdtd¤â‰F miH¤J¡ bfh©L ngh»nw‹. m¥bghGJjh‹eåd ïâfhr c¤âahdtd« v¥go mika nt©Lbk‹gJ«,ï¥bghGJ vªjÉjkhd f£lhª jiuÆÈU¡»nwh« v‹gJ«cd¡F e‹whf¤ bjÇí«.

Mu«g¤âš, cdJ jhŒ eh£il¥g‰¿, mj‹ òuhjd¤ij¥g‰¿ mªÃa®fŸ òF¤âíŸs fU¤J¡fis¤ öuv¿ªJÉL. á¿J áªâ¤J¥ gh®¤jhahdhš mt®fSilae‹ik¡F¤jh‹ ï¥go¢ brŒâU¡»wh®fŸ v‹gJ bjËthF«. Mifahš mitfis¥ g‰¿ KjÈš T¿ÉL»nw‹.

M®akhjh - ghujnjÉ - v¤jid taJilatŸ v‹Wvªj¢ rÇ¤âu¡fhuD« ï‹D« JÂªJ TwÉšiy. v©zÇaãuha¤âdshd mtSila thœ¡ifÆš v¤jidnah#hâah® tªJ nghÆU¡»‹wd®. gilbaL¥òfS« ngh®fS«v¤jidnah? áy rka§fËš mtS¡F eu«ò¤ js®¢á V‰g£oUªâU¡»wJ. ï‹D« áy rka§fËš mtŸ eu«òfŸKW¡nf¿ÆUªâU¡»‹wd. x‰Wik¥g£l rh« uh{a¤ijí«, guÞgu nghuh£l§fËnyna fhy§fÊ¤J tªj gyáWáW uh{a§fisí« mtŸ kh¿ kh¿¥ gh®¤âU¡»whŸ.Mdhš mtŸ v¥bghGJ« M®a khjhthfnt ïUªâU¡»whŸ. fhy nt‰WikÆdhš mtŸ Óy§ F‹wÉšiy; mtŸM¤kh mÊaÉšiy. mtŸ cju¤âÈUªJ nfhlhD nfhok¡fŸ njh‹¿ÆU¡»wh®fŸ. mt®fËš v¤jidnah ng® mtŸÛJ m›t¥bghGJ goªj khRfis¤ Jil¤âU¡»wh®fŸ;mtŸ âUtoÆš òfœ És¡nf‰¿ it¤âU¡»wh®fŸ. Mdhš

81

ahUnk mtSila taij Ã®zÆ¤J¡ TW« JÂ¢ryhdfhÇa¤âš ïw§fÉšiy. mtŸ v‹W ãwªjhbs‹W vªj¢rÇ¤âu¡fhudhY« C»¡f KoahJ. mtSila ïWâ ehŸv¥bghGJ v‹W TW»w ijÇa« vªj¤ Ô®¡fjÇá¡F«c©lhfhJ. ïªj¤ âUZoÆnyna ghujt®õ¤J ïâfhr¤ij eh« go¡f nt©L«.

ãugŠr ïâfhr nkilÆš ï‹W ne‰W¤ njh‹¿,kÅjdhf eo¡»w Éõa¤âš ï‹D« f‰W¡ F£ofshfntïU¡»w, ehfÇf ntõ¥ bghU¤j§Tl ï‹D« rÇahfmikahj Inuh¥ãa®fŸ, j§fSila FW»a gh®itiaí«,g¡Ftkilahj j§fŸ kd¤ijí« ÃWitfshf it¤J¡bfh©L ekJ jhŒ eh£L¢ rÇ¤âu¤ij ÃW¤J¥ gh®¡»wh®fŸ.v‹d _l¤jd«! »¿ÞJ ãw¥gj‰F 1200 tUõ§fS¡FK‹d® U¡ntj« ghl¥ bg‰wJ v‹W xUt‹ TW»wh‹.ïšiy; ïšiy; »¿ÞJ ãw¥gj‰F 1800 tUõ§fS¡FKªâna kAhghuj¤J j®k òUõdh»a íâZou kAhuh#‹,uh#Na ahf« el¤âdh‹; mj‰F Kªâ - v¤jidnah ü‰wh©LfS¡F K‹d® - U¡ntj« ghl¥g£oU¡f nt©L«; FiwªjJï‹iw¡F 5000 tUõ§fshtJ ïU¡F« v‹W mjidkW¤J¡ TW»wh‹ ntbwhUt‹, ï¥go¥ gyâw¥g£lmã¥ãuha§fis¢ brhš»wh®fns jÉu xU tuhtJ ï‹dfhy¤âš ï‹dJ elªâU¡F« v‹W â£l khf¡ TwÉšiy.m¥go¡ Twî« ït®fshš KoahJ.

ghuj njr¤â‹ mâ®Zltrkhf, gŠrh¥ khfhz¤âš,áy M©LfS¡F K‹ f©blL¡f¥g£l nkhA‹n#h -jhnuh, Au¥gh Phgf¢ á‹d§fŸ, ekJ eh£o‹ òuhjd¤ij,»¿ÞJ ãw¥gj‰F mnef ü‰wh©LfS¡F K‹d® ïG¤J¡bfh©L ngh»‹wd. ïij kW¤J¡Tw ahU¡F« JÂnt‰glÉšiy. ghuj¤â‹ òuhjd¤â‰F X® všiy f£L»wInuh¥ãa nkjhÉfË‹ thí« bfhŠr« ml§»ÆU¡»wJ.ïij¥g‰¿¥ ã‹d® ÉÇthf¤ bjÇªJ bfhŸnth«.

M®a®fŸ, k¤âa MáahÉÈUªJ ».K.2000 tUõ§fS¡F K‹d® ghuj njr¤â‰FŸ ãuntá¤jh®fbs‹W«,mj‰FK‹ âuhÉl®fŸ ï§F tá¤jh®fbs‹W«, ït®fS¡F K‹dhš bfhnyÇa®fŸ tá¤âU¡f nt©Lbk‹W«,ït®fŸ xUtiubahUt® Éu£oao¤J É£L¤ j§fSilaMâ¡f¤ij ÃiyÃW¤â¡ bfh©lh®fbs‹W« v‹bd‹dnthTW»wh®fŸ. cyf¤âny k¤âa Máahî«, k§nfhÈahîªjh‹ khÅl®fis c‰g¤â brŒ»w Þjy§fsh? ehfÇfÉ¤J Kis¥gj‰F ï§nf jh‹ ešy k© ïU¡»wjh?

ekJ M®ah t®¤j«


M®a®fŸ ãuntá¥gj‰F K‹d®, ghujt®õ« ïUŸ _oafhlhf ïUªjjh? v¤jid tUõ fhy« m¥goÆUªjJ? ïªjïUŸ _oa fh£oš kÅj rŠrhu« V‰g£lJ v¥bghGJ?ïitfS¡bfšyh« xU fhy¤ij Ã®zÆ¤J¡ Tw ek¡Fv‹d Mjhu§fŸ ïU¡»‹wd?

fhyŠ br‹w nyhfkh‹a ghy f§fhju âyf®, M®a®fŸtlJUt¤âÈUªJ tªjh®fbs‹W«, fhy¡»uk¤âš ït®fŸghujnjr¤âš tªjnghJ ešy ehfÇf Kilat®fshÆUªjh®fbs‹W« TW»wh®. ïj‰F¤ j¡f Mjhu§fis ït®vL¤J¡fh£L»wh®. xU áy Inuh¥ãa®fŸ, tlnk‰F¡fzthŒfË‹ tÊahfnt M®a®fŸ ï§nf ãuntá¤âU¡fnt©L« v‹»wh®fŸ. ntW áy® Ïkhry¤â‹ ne® tl¡»ÈUªJ ïw§»ÆU¡f nt©L« v‹»wh®fŸ. ï§‡d« gyâw¥g£l mã¥ãuha§fis¡ TW»w všyh É¤Jth‹ fS«U¡ ntj¤ijna Mjhukhf vL¤J¡ fh£L»wh®fŸ! ght«,ïªj U¡ntj« ït®fËl¤âny mf¥g£L¡ bfh©LâzW»wJ.

ï‹DŠ áy®, âuhÉl®fŸ MâÆš tl »H¡F _iyÆÈUªJ tuÉšiy ba‹W«, »H¡F¢ rK¤âu¤â‹ tÊahftªjdbu‹W«, Kj‹Kjš ït®fŸ tªâw§»a C® jh«Y¡v‹W«, ïjdhnyna ït®fŸ jÄH®fŸ v‹W miH¡f¥g£ld® v‹W« brhš»‹wd®. ï‹D« xU áy®, bj‰F¢rK¤âu« tÊahf xU #hâah® bj‰nf Fona¿dh®fbs‹W« ït®fns ã‰fhy¤âš ehfÇfKŸs âuhÉl®fshdh®fbs‹W« rhâ¡»wh®fŸ. ïªj thj§fËny eh«ãuntá¤JÉ£nlhkhdhš fhš rW¡» ÉGªJ ÉGªJ vGªâU¡f nt©oaJjh‹.

k¤âa MáahÉš tá¤J¡ bfh©oUªj Ï£nloÞv‹w xU tif #hâÆdÇ‹ k‹dD¡F«, gh®¤âah njr¤ânytá¤j Ä£lhÅ #hâ k‹d‹ xUtD¡F« ».K. 1400« tUõ¤âš X® cl‹go¡if eilbg‰¿U¡»wJ. mâš ÏªJ¡fË‹ïa‰if¤ bjŒt§fsh»a Ä¤âu‹, tUz‹, ïªâu‹ KjÈabga®fŸ tU»‹wd. ïjdhš ïªj¡ fhy¤â‰F K‹ FiwªjJï‹iw¡F 3500 tUõ§fS¡F K‹ M®a®fSila ehfÇfK«kjK« k¤âa Máahî¡F tl¡nf guÉÆUªâU¡»wbj‹gJe‹F òy¥gL»wJ. m¥goahdhš ».K. 2000 tUõ¤âš mâfehfÇfÄšyhj ÃiyÆš ghuj t®õ¤J¡FŸ ãuntá¤jM®a®fŸ, Rkh® IªüW mWüW tUõ§fS¡FŸ ehfÇfKâ®¢á bg‰W ïªeh£ony e‹whf nt%‹¿¡ bfh©L, ãwF

83

btËehLfËY« j§fŸ ehfÇf¤ij¥ gu¥g¡ Toa c‹djÞââ¡F tªJÉ£lh®fsh?

ï‹D« ».K. 3000 tUõ§fS¡F K‹dÇUªnj ghãnyhÅahî¡F« ghuj eh£L¡F« Éahghu¥ ngh¡Ftu¤JïUªâU¡»wJ. ».K. 2000 tUõ§fS¡F K‹d®, v»¥Jnjr¤âš xU gH¡f« ïUªâU¡»wJ. mjhtJ ïwªJnghdmur®fSila cUt§fis, ekJ eh£oÈUªJ jahÇ¤jD¥g¥bg‰w bkšÈa kÞÈ‹ JÂfËdhnyna my§fÇ¤J¡fšyiwfËš ml¡f« brŒJtªjh®fŸ. Inuh¥ãa É¤th‹fSila FW»a âUZoÆš gh®¤njhkhdhš, ïitbašyh« M®a®fŸ ghuj t®õ¤â‰FŸ ãuntá¤jj‰F K‹du‹nwh eilbg‰¿U¡f nt©L«. ïJ rh¤âakh?

Inuh¥ãa rÇ¤âuháÇa®fŸ, j§fSila MuhŒ¢á¡bfšyh« k¤âakhf, »¿ÞJ ãwªj tUõ¤ij V‰gL¤â¡bfhŸ»wh®fns jÉu, mj‰F K‹dnuna - MÆu¡fz¡fhdtUõ§fS¡F K‹dnuna - ghuj tháfŸ, óÄÆ‹ ÉÞÔuz¤ijí«, rK¤âu§fË‹ ïašigí«, N®a rªâuhâ »uf§fË‹ryd§fisí« fz¡»£L it¤âU¡»wh®fbs‹gij kwªnjÉL»wh®fŸ. m¥go ït®fŸ MuhŒ¢áÆš f©l Koîfisí« »¿ÞJ ãwªj ãªâa fhy¤â‰F ïG¤J¡ bfhŸ»wh®fŸ;mj‰F K‹d® e«kt®fŸ ehfÇf®fshÆUªjh®fŸ v‹Wx¥ò¡bfhŸs kd§bfhŸ»wh®fËšiy. Mifahš, e«Õ! ïªjÉõa§fËš Inuh¥ãa É¤th‹fË‹ mo¢ RtLfis¥ ã‹g‰whnj.

ï‹bdhU K¡»akhd Éõa¤ij Ú kdâš it¤J¡bfhŸs nt©L«. ekJ kh¤U óÄ¡F ‘ïªâah’bt‹WbgaÇ£lJ mªÃa®fŸ; ehkšy. áªJ v‹w eâÆ‹ bgaÇÈUªJ ïªâah bt‹w bga® tªjJ. ï‹iw¡F¢ Rkh® 2500tUõ§fS¡F K‹ÅUªJjh‹ ïªj¥ bga® tH¡»ny tªâU¡»wJ. ghuÓf®fŸ xU fhy¤âš j§fŸ eh£blšiyiaÉÞjÇ¤J¡ bfh©L tªj fhy¤âš, áªJ eâÆ‹ nk‰F¥ãunjr« tiu tªjh®fŸ. ïjid¤ j§fŸ ghuÓf Vfhâg¤âa¤njhL nr®¤J¡ bfh©lh®fŸ. nlÇaÞ (».K. 522-486)v‹w ghuÓf k‹d‹ fhy¤âš rhrdbkh‹¿š, áªJ eâÆ‹nk‰F¥ g¡f¤âYŸs ãunjr« k£L« ïªâah bt‹WmiH¡f¥g£oU¡»wJ. mby¡[hªjUila gil baL¥ò¡F¥ã‹dnu, ghuj njr« KGtijí« ïªâah v‹W miH¡»wr«ãujha« nkdh£ony V‰g£lJ. bAnuh nlhlÞ, njáahÞ, lhyÄ, bkfhÞjndÞ KjÈa »nu¡f MáÇa®fŸ, ïªâah

ekJ M®ah t®¤j«


v‹w bgaiu nkdh£L¡F m¿Kf¥gL¤â it¡»w bjh©ony mâfkhf <Lg£lt®fŸ.

òuhjd¡ »uªj§fËš ekJ #‹k óÄia, ghujt®õ«,#«ò¤åg«, ¥uàkht®¤j«, M®ah t®¤j« v‹w gy bga®fshš miH¤âU¡»‹wd®. ïªâah bt‹w bgaÇš Él,ïªj¥ bga®fËš v‹d f«Õu« xÈ¡»wJ? v›tsî m®¤jòZo ïU¡»wJ? Mdhš tH¡f njhõ¤âdhš eh« ïªâahbt‹nw miH¤J tU»nwh«.

ghuj njr tháfS¡F¢ rÇ¤âu Phdnk »ilahbj‹W«,rÇ¤âu y£rz¤â‰F£g£l üšfbsJî« ïšiyba‹W«áy Inuh¥ãa É¤th‹fŸ JÂ¢ryhf¡ TW»wh®fŸ. X®mur‹ ãwªj njâiaí«, ïwªj njâiaí« F¿¥ã£LÉ£lhš mJ rÇ¤âu kh»ÉL« v‹W ïªj Inuh¥ãag©oj®fŸ Ãid¡»wh®fŸ. v‹d FW»a âUZo! xU#hâÆ‹ c‹dâ, mtdâ, mªjªj¡ fhy¤âš njh‹¿akfh‹fË‹ kf¤t ó®z brašfŸ, mt®fŸ j§fŸ rªjâahU¡F it¤J É£L¥ nghÆU¡F« mÊahj bgh¡»õ§fŸïitfis bašyh« g‰¿¡ TWtd rÇ¤âu§fshfhnth?kÅjDila m¤ah¤Äf thœ¡if¡F xU K¡»a¤Jt«bfhL¤J, mtid gt rhfu¤âÈUªJ fl¤â¢ brštJ ïªjïâfhr Phdk‹nwh? vªj njr¤âš kAh‹fŸ mtjÇ¡fÉšiynah, mt®fSila c¤»UZlkhd if§f®a§fŸkhÅl #hâia xUgo K‹nd‰WÉ¡fÉšiynah, mªjnjr« rÇ¤âu¥ ãuá¤âíilajhfhJ. mj‰F¢ rÇ¤âuK«ïuhJ. Mdhš ekJ eh£o‰nfh, eh£onyh rÇ¤âu« ïšiyba‹whš gÇfá¡f¤j¡f Éõakšyth? ïªâa®fS¡F¢rÇ¤âu PhdÄšiyba‹gd ngh‹w Éj©lhthj§fis¡»s¥òtj‰F¡ fhuz«, MŸ»w #hâah® v‹»w kkjh ò¤âjh‹. Ms¥gL»w #hâahU¡F xU kf¤Jt¤ijí« òuhjd¥bgUikiaí« bfhL¤J É£lhš, MŸ»w #hâahU¡Fv‹d bfsut« ïU¡»wJ? jÉu, ïªâa rÇ¤âu¤ij¥ g‰¿ïJtiu vGâíŸst®fŸ bgU«ghnyh® Inuh¥ãa®fŸ;mšyJ mt®fËlÄUªJ moik¥ ò¤âia m¥gona ïutšth§»¡ bfh©l ïªâa nkjhÉfŸ. ït®fSila âUth¡FfËÈUªJ ghuj #hâÆ‹ [¥aijia¥g‰¿d nfhõ« btËtUkhdhš m~J MŸ»w #hâahU¡F v›tsî nfty«!

Inuh¥ãa É¤th‹fSila ïªj¡ FW»a âUZoÆnyna gh®¥ngh« ghuj #hâ¡F¢ rÇ¤âu« ïšiyahbt‹W? ekJ eh£oš K‰fhy¤âš xUt‹ óuz gh©o¤a«bg‰wt‹ v‹W bgabuL¡f nt©Lkhdhš mtD¡F ïâ

85

fhr PhdK« ïU¡f nt©Lbk‹gJ f£lhakhf ïUªjJ.ïâfhr« v‹w tlbkhÊ¢ brhšY¡F rÇ¤âu« v‹gJ ÉÇªjbghUŸ. ï¥bghGJ eh« xU fiyia rhÞâßa KiwÆšMuhŒ¢á (Scientific Research) brŒtjhf¢ brhš»nwhnk, mnjKiwÆš K‰fhy¤âY« ïâfhr MuhŒ¢á eilbg‰WtªâU¡»wJ. rhªnjh¡a cg Ãõj¤âny rd¤ FkhuU¡F«ehuj kAÇÎ¡F« thj« eilbgWtjhf ïU¡»w ghf¤âšã‹f©l th¡»a§fŸ fhz¥gL»‹wd:-

nA gft‹! eh‹ U¡, a#&®, [hk, mj®t, ïâfhr, òuhz,ntjh®¤j ãuâghjf¡ »uªj§fisí«, ã¤U É¤ij, uhá,bjŒt, Ãâ, thnfhth¡a, Vfhad É¤ijfisí«, njtÉ¤ij, ¥uàkÉ¤ij,ójÉ¤ij,eB¤uÉ¤ij, [®¥g, njt,#dÉ¤ijfŸ KjÈaitfisí« m¤aad« brŒâU¡»nw‹.1

ï§‡d« ¡Uàa, [&¤u«, ghuj« KjÈa üšfËÈUªJ«,ïâfhr m¤aad« ekJ eh£oš ó®t fhy¤âÈUªJ ïUªâU¡»wbj‹gJ e‹F bjÇ»wJ.

ÉZQ òuhz¤ij eh« á¿J MuhŒªJ gh®¤njhkhdhš,mnef mur t«rhtËfŸ ï¤jid ï¤jid tUõ§fŸM©ldbt‹W e‹whf¤ bjÇ»wJ. eªj tÄr¤â‹ mÊî«,ïj‹ ÛJ bks®a t«r ÞjhgdK«, mnrhf kfh uh#‹ r¡ut®¤âahf ïUªJ M©lJ« ïJngh‹w gy tuyhWfS«ïâš Tw¥g£oU¡»‹wd. ï‹D« ghuj njr¤â‹ ÉÞÔuz§fË‹ tUzidí« ïâš fhz¥gL»‹wJ. ï¥gona fªjòuhz¤âY«, ghftj¤âY« rÇ¤âu EQ¡f§fŸ gy ek¡F¡»il¡»‹wd. uhkhazK« kAh ghujK« ek¡F¥ bgÇarÇ¤âu¥ bgh¡»õ§fsšyth? fhË jh[Dila ‘nkf[ªnjr«’ v‹w üiy¥go¤jhš ïªâahÉš v‹bd‹d kiyfŸ,MWfŸ efu§fŸ KjÈad ïUªjd bt‹gJ ek¡F e‹whf¤bjÇ»wJ. ïªj tlbkhÊ¥ òyt‹, jh‹ tiuªj uFt«r«v‹w fhÉa¤ij¢ rÇ¤âu Mjhu§fŸ ïšyhkyh vGâdh‹?g¤J¥gh£oDŸ x‹whd g£od¥ ghiybah‹W k£Lnk,K‰fhy¤J¤ jÄœ eh£o‹ bghUsh jhu¢ brÊ¥ig ek¡Fe‹F m¿îW¤jÉšiyah? ‘K‹dhËilna ïªehlh©l,fhty® gšnyh® ghty® gšnyh®, khrÇj¤ij ahrw És¡F«’r§f üšfŸ m¤Jizí« rÇj§fsšyth?

ïit nghf£L«. Rkh® 900 tUõ§fS¡F K‹ÅUªjtbd‹W C»¡f¥gL»w fšAz‹ v‹D« xU fhZÛu njr¤

1 rhªnjh¡nahgÃõ¤ - [¥jk ãughlf«.

ekJ M®ah t®¤j«


J¡fÉ ‘uh#ju§»Â’ v‹w xU rÇ¤âu üiy ïa‰¿ÆU¡»wh‹. ït‹ f‰gid k£L« Ãiwªj xU fÉašy; cŸsijxËahkš brhšY« xU rÇ¤âu¡fhu‹. ït‹ fhZÛu njr¤Jk‹d® gu«giuÆdiu¥g‰¿¤ njâthÇahf mH»a ghiõÆš xU fhÉa« vGâÆU¡»wh‹. ït‹, jd¡F K‹dhÈUªjgy rÇ¤âu üšfis Mjhukhf it¤J¡bfh©L ïªj ‘uh#ju§»Â’ia vGâÆU¥gjhf¡ TW»wh‹.

‘mur ghu«g®a¤ij¥ g‰¿ ïj‰F K‹dhš g©oj®fshš vGj¥g£l gândhU ïâfhr§fis eh‹ gÇÓyidbrŒJ gh®¤nj‹. mjndhL ÚykAÇÎahš vGj¥bg‰wòuhz¤ijí« gh®¤nj‹. ãuâZlh rh[d§fisí«, tÞJrh[d§fisí«, ãurÞâ g£l§fisí«, rhÞâu§fisí«eh‹ MuhŒªJ gh®¤nj‹.’1

ïit fšAzDila th®¤ijfŸ. ïjdhš fšAzDila fhy¤ânyna rh[d§fis Mjhukhf it¤J¡bfh©L rÇ¤âu§fŸ vGJtJ g©oj®fS¡F tH¡f« v‹gJe‹F bjÇ»wJ.

Rkh® ïu©lhÆu« tUõ§fS¡F K‹dhš ekJeh£oš, #d§fSila m‹whl thœ¡ifÆšTl mur‹v›tsî m¡fiu brY¤â tªjh‹ v‹gij mnrhf kfhuh#‹ ek¡F¥ bgh¡»õ« nghš it¤J¥ nghÆU¡»w rh[d§fËÈUªJ e‹F bjÇªJ bfhŸ»nwhÄšiyah? ïnj khâÇbj‹ÅªâahÉYŸs vªj¡ nfhÆY¡FŸ eh« br‹W gh®¤jhY«, m§F ekJ rÇ¤âu Phd¤ij mâf¥gL¤â¡ bfhŸs¡Toa mÄr§fŸ gyt‰iw¡ fh©»nwh«. murDila bkŒ¡Ñ®¤âia¢ brhštJ v‹»w KiwÆš, jÄHur®fŸ vªbjªjehLfis bt‰¿ bfh©lh®fŸ v‹gJ ek¡F m¿îW¤j¥gL»wJ. rKjha e‹ik¡fhf¢ bršt®fŸ j§fŸ gz¤ijv¥go cgnahfkhd tÊÆš brytÊ¤jh®fŸ v‹gJ«ek¡F ïªj¢ rh[d§fËdhš e‹F bjÇ»‹wd.

Mdhš kfnd, Ú nf£fyh«, ekJ K‹ndh®fË‹fhy¤âš ï›tsî Vuhskhd rÇ¤âu Mjhu§fŸ ïUªâU¡Fkhdhš, ï¥bghGJ V‹ ghujnjr¤â‹ rÇ¤âu¤ij¤bjhl®¢áahf¤ bjÇªJ bfhŸs¡ Toa khâÇ xU üš TlekJ if¡F mf¥glÉšiyba‹W? ïij¥ g‰¿ vGJtj‰FK‹d®, ghuj #hâ ÉL»w f©ÙÇny ekJ vGJnfhiymy«ã¡ bfh©L ÉLjš ešyJ. m›tsî tUªj¤j¡fÉõa« ïJ.

1 uh#ju§»Â 1-15-16. ïjdhš rh[d§fŸ eh‹F tif v‹W bjÇ»wJ.

87

ghuj eh£o‹ ÛJ v¤jidnah ng® gilbaL¤jh®fŸ.mnef #hâahUila cijfisí« mofisí« jh§»¡bfh©L Tl mt®fS¡F¤ jŠr« bfhL¤âU¡»whŸ fUzh_®¤âahd ekJ m‹id. Ãndth njr¤J b[ÄuhÄÞ v‹wxU k‹d‹ ».K.2034« tUõ¤âš - mjhtJ ï‰iw¡FehyhÆu« tUõ§fS¡F K‹d® - ïªâahÉ‹ ÛJ gilbaL¤J tªJ fhZÛu¤J #«K ãunjr¤ij M¡uÄ¤J¡bfh©lhbd‹W« m¥bghGJ mtid X® ïªâa mur‹Éu£oao¤jhbd‹W« xU tuyhW TW»wJ. ïªj¡ fhy¤âÈUªJ - ehyhÆu tUõfhykhf - ekJ eh£o‹ ÛJ f©it¤J tªâU¡»wh®fŸ mªÃa®fŸ! ït®fŸ âU«ã¢ brš»wnghJ bgh‹idí« bghUisí« bfh©L nghdnjhLâU¥âailaÉšiy. ïªâahÉ‹ fiyPhd¤ijí« vL¤J¢br‹W j¤j« ehfÇf¤âny òF¤â¡ bfh©lh®fŸ. ï‹D«áy®, ghuj #hâia¥ gÂa it¡f nt©Lbk‹w MtÈdhše«Kila Phd bgh¡»õ§fis - V£L¢ Rtofis - ÔÆ£L¡bfhS¤â¥ gÊ Ô®¤J¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. ntW áy®, ï§»UªJ òuhjd¢ á‹d§fŸ gyt‰iwí« Vuhskhd ifbaG¤J¥ ãuâfisí« vL¤J¢ br‹W j§fŸ eh£L¥ bghU£fh£á rhiyfËny it¤J ‘xU eh£il moik bfh©lj‹gadhf v§fS¡F¡ »il¤j bt‰¿¢ á‹d§fŸ ïit;gh®Ändh’bt‹W cyf¤jhU¡F¢ R£o¡fh£L»wh®fŸ.

mby¡[hªj® k‹d‹ ïªâahÉÅ‹W âU«ã¢ br‹wnghJ, mnef É¤th‹fis¤ j‹Dl‹ miH¤J¡ bfh©Lnghdh‹. ïªj¥ g©oj®fSl‹ mnef òuhjd üšfŸbr‹wdbt‹gâš v‹d rªnjf«? ngÏah‹, àô‹ ¤[h§v‹»w Ód ah¤Çf®fŸ, ïªâahÉny áy tUõ fhy« j§»É£L¤ âU«ã¢ br‹wnghJ, mnef x£lf§fË‹ ÛJ«nfhntW fGijfË‹ ÛJ« ü‰W¡fz¡fhd Xiy¢ Rtofis V‰¿¢ br‹wh®fŸ. ã‰fhy¤âš Kf«kâa®fSilaM¡ukz fhy¤âš, mnef njthya§fËÈUªj ò¤jfhya§fŸ Ô¡»iuah¡f¥g£ld. fÍÅ Kf«kJ gândG Kiwí«,Kf«kJ nfhÇ x‹gJ Kiwí« ïªâahÉ‹ ÛJ gilbaL¤J tªjh®fŸ. ït®fS¡F¥ ã‹d® ï‹D« gy® tªJnghÆd®. ïªj¡ fhy§fËš ïoªj nfhÆšfŸ v¤jid? vÇªjü‰RtofŸ v¤jid? akÅl¤âš mil¡fy« òFªJbfh©l k¡fŸjh‹ v¤Jiz ng®? Inuh¥ãa® ãuntá¤jãwF, ïªâahÉÅ‹W mnef ifbaG¤J¥ ãuâfŸ vL¤J¢bršy¥g£L mªjªj eh£L¥ ò¤jf rhiyÆš it¡f¥g£oU¡»‹wd. ï¥bghGJ«, y©l‹, ghÇÞ, bg®È‹, Ãíah®¡

ekJ M®ah t®¤j«


KjÈa nkdh£L¤ jiyefu§fËYŸs bghU£fh£á rhiyfËš òuhjd ïªâahit¥ gÇó®zkhf¥ gh®¡fyh«. MdhšïªâahÉš, ïªâahit¥ g‰¿¤ bjÇªJ bfhŸs¡ Toarhjd§fŸ x‹Wnk ïšiy. kfh J¡ffukhd Éõa«. eh«tlbkhÊÆnyh, bj‹bkhÊÆnyh bg‰¿U¡»w gh©o¤akhdJ m§ÑfÇ¡f¥gl nt©Lkhdhš, mšyJ ekJ eh£L¥òuhjd¢ á‹d§fis MuhŒªJ gh®¡»w âwik ek¡F©Lv‹gij Ã%ã¤J¡ bfhŸsnt©Lkhdhš nkdh£L¡F¢br‹W Inuh¥ãa g©oj®fSila nah¡»ajh g¤âu« bgwnt©oÆU¡»wJ!

ï¤jifa K£L¡ f£ilfŸ gy ek¡F V‰g£oUªjnghâY«, ó®t fhy¤J Éõa§fis¢ nrfÇ¤J it¤J¡bfhŸtâY«, Ãfœfhy r«gt§fis¡ F¿¤J¡ bfhŸtâY«eh« mâf áu¤ij fh£o tªâU¡»nwh«. K‰fhy¤J mur®fŸïjid xU K¡»a flikahf¡ fUâ, fhÇahEZlhd¤âšfh£oÆU¡»wh®fŸ. rªâuF¥j‹, mnrhf‹ KjÈa bks®ak‹d®fSila fhy¤âš, uh{a¤âny Ãfœ»‹w gy r«gt§fisí« nrfÇ¥gj‰bf‹W, jÅahd murh§f c¤ânahfÞj®fŸ ÃaÄ¡f¥g£oUªjh®fŸ. ït®fS¡F “gântjf®fŸ’v‹W bga®. ït®fŸ mâN£Rk ò¤âíilat®fshfî«e«ã¡ifíilat®fshfî« ïU¡fnt©Lbk‹w f£lha«ïUªjJ. jÄœ k‹d®fSila fhy¤âš murh§f jÞjnt#&fisbašyh« nrfÇ¤J g¤âu¥gL¤â it¥gj‰bf‹W jÅïyhfh x‹¿UªjJ. ïj‰F¥ ãujk mâfhÇ xUtD« ïUªâU¡»wh‹. ïtD¡F ‘Xiy ehaf‹’ v‹W bga®. ïjidnaeh« ï¥bghGJ ‘bufh®£ MãÞ’ (Record office) v‹W« ‘bufh®£Ñ¥g®’ (Record keeper) v‹W« TW»nwh«. Rkh® 1300 tUõ§fS¡F K‹ ïªâahÉš R‰W¥ ãuahzŠ brŒj àô‹¤[h§v‹w Ód ah¤âÇf‹, jdJ ah¤âiu¡ F¿¥ã‹ XÇl¤âš ã‹tUkhW TW»wh‹:-

‘m›t¥bghGJ eilbgW»w r«gt§fis¡ F¿¤JjÞjhnt#& %gkhf it¤J¡ bfhŸtj‰fhf x›bthUkhfhz¤âY« x›nth® c¤ânahfÞj‹ ïU¡»wh‹. ïªjjÞjhnt#&¡F ‘Únyh - ã¢rh (Úyãj - Úy g¤âu«) v‹W bga®.eh£ony eilbgW»w ešy Éõa§fS«, Ôa Éõa§fS«,J¡ffukhd r«gt§fS«, rªnjhõfukhd brŒâfS« ïªj¤jÞjhnt#&fËš F¿¥ãl¥gL»‹wd.’

ï¥bghGJ murh§f¤J x›nth® ïyhfhî« mªjªjtUõ¤âny eilbgW»w r«gt§fis¤ âu£o ‘¥q ò¡Þ’

89

(Blue Books) - Úy ò¤jf§fŸ) v‹W btËÆLtij eh« neÇšgh®¡»nwh«.

åu kfnd! ó®tÕoifahf V‹ ï›tsî ÉÞjÇ¤J¢brhš»nwbd‹whš, Ms¥gL»w #hâÆny ãwªâU¡»w xUnjhõ¤âdhš c‹ cŸs¤âny goªâU¡»w khRfis KjÈšngh¡»¡ bfhŸs nt©Lbk‹gj‰fhf¤jh‹. mJ Éõa¤âšÚ áy Éõa§fis K¡»akhf kdâš gâa it¤J¡ bfhŸsnt©L«. tÇirahf¢ brhš»nw‹ nfŸ.

1. ahU« tF¤j‰fÇa ãuha¤âdŸ eªjhŒ. ghuj njr¤â‹òuhjd¤ij msªJ Tw ahU¡F« âwik »ilahJ.e«Kila FW»a gh®it v›tsî öu« brš»wnjhm›tsî öu« gh®¤J¡ bfh©L, mj‰F¥ ã‹d® xUâiuia¥ ngh£LÉL. âiu¡F¥ ã‹dhš ï‹dJïUªjJ, ï‹dJ elªâU¡f nt©Lbk‹W Fí¡âfŸg©zhnj. ‘bjh‹W Ãfœªj jid¤J Kz®ªâLNœfiy thz®fS« - ïtŸ v‹W ãwªjtbs‹Wzuhj ïašãdŸ’ v‹w ghuâahÇ‹ th¡F r¤âath¡F.

2. k¤âa MáahÉÈUªJ M®a®fŸ tªjh®fbs‹nwh,ntW âirÆÈUªJ âuhÉl®fŸ njh‹¿dh®fbs‹nwhbrhšÈ, ïU #hâÆd®¡F« gu«giu¥ gifik í©bl‹gJ nghy vL¤J¡fh£L»w mªÃa®fË‹ ka¡fth®¤ijfS¡F <Lg£L, ghuj #hâ¡F xU nfhlÇ¡fh«ònghš M»Élhnj. ekJ eh£onyjh‹ eh« ãwªnjh«. ekJ eh£onyjh‹ thœªJ tU»nwh«. ï‹Wne‰wšy; üwhÆu¡fz¡fhd tUõ§fshf. ntbw§»UªJ« eh« tªJ Fâ¤JÉlÉšiy. ekJ eh£o‰F¥ò©Âa óÄba‹W« f®knB¤âu« v‹W« bgaU©L. V‹ bjÇíkh cd¡F? k‰wt®fis åœ¤â É£Leh« thH nt©Lbk‹w v©z« ek¡F v¥bghGJ«ïUªjâšiy. ‘nruthU« brf¤Ônu’ v‹W jh‹ eh«r§fehj« brŒnjhnk jÉu, ‘nruthU« ghujnu’ v‹WfhnjhL fhjhf¥ ngá¡ bfhŸsÉšiy.ekJ òuhjd¡»uªj§fŸ vij nt©LkhdhY« Ú vL¤J¡ bfh©Lgh®. cyf¡ f©zhoÆnyjh‹ ekJ thœ¡if á¤âÇ¡f¥g£oU¡»wnj jÉu, ekJ njr«, ekJ #hâ, ekJkj« v‹W ieªJ nghf¡Toa fªjšfËny ekJthœ¡if vGj¥glÉšiy. ï¥go cyf¤njhL thœªJ,cyf¤ij c¤jhuz« brŒtJjh‹ ekJ j®kkh

ekJ M®ah t®¤j«


ÆUªâU¡»wJ. Mdhš ã‰fhy¤âš ïªj¤ j®k¤ij,tuî¡F ÄŠá bryî brŒa Mu«ã¤JÉ£nlh«. mjdhšjh‹, brf¤jhiu¤ ifö¡» miH¤jJ nghŒ, brf¤jh®K‹ÅiyÆš ifnaªâ Ã‰»nwh«. ï¥go cyf âUZoÆny gh®¤j eh«, ãw #hâahiu ml¡»ah©oU¥nghkh? Éu£oao¤âU¥nghkh? mj‰F khwhf,’ gyidvâ® ghuhkny ãw®¡F cgfhuŠbrŒ’ v‹»w caÇaÃZfh«a f®k j¤Jt¤ij cgnjá¤jnjhL k£Lk‹¿,mEZlhd¤âY« bfh©LtªJ fh£ondhkšyth?Éy§F ÃiyÆÈU¡f¥g£lt®fis kÅj®fsh¡»aJ«, kÅj®fis¤ njt®fsh¡»aJ« ïªj eh£onyjh‹. ãwbkhÊfËš ï‹D« rÇahf bkhÊbga®¡f Koahj r¤a«, j®k«, mÏ«ir, xG¡f«,mUŸ KjÈa brh‰fŸ njh‹¿aJ ekJ eh£onyjh‹.ïit V£ony fhz¡Toa vG¤J¡fshÆšiy; thœ¡ifÆny Ãfœ»w r«gt§fshÆUªjd.

3. e«kt®fS¡F¢ rÇ¤âu Phd« ïšiyba‹W ahuhtJbrh‹dhš mij e«ghnj. ek¡F mªj PhdÄšyhÉ£lhš ï›tsî fhy« cÆ®thœªâU¡f kh£nlh«.rhšoah, mÞÌÇah, ghãnyhÅah KjÈa òuhjdehfÇf ehLfis¥nghš k©Âny òijªJ nghÆU¥ngh«. ïâfhr«, ÉU¤jhªj«, tuyhW v‹w bkhÊfS¡F v‹d m®¤j«? rÇ¤âu Phd« ïšyhÉ£lhšïªj bkhÊfŸ njh‹¿ÆU¡Fkh?

4. ïªâahÉš gy á‰wur®fŸ jÅ¤jÅahf uh{a§fistF¤J¡ bfh©L jÅ¤jÅahf xUt®¡bfhUt® r«gªjÄšyhkš thœªJ bfh©L tªjh®fbs‹W«, ãÇ£oõhUila tUif¡F¥ ã‹d®jh‹, ïªâah mid¤J«X® murh§f mik¥ò¡F£g£l bj‹W« c‹ _isÆny âÂ¡f¥g£oU¡»w ru¡Ffisbašyh« v§nfahtJ flÈny bfh©LnghŒ¡ bfh£oÉL. ïªj¥gšyÉ¡F¢ rÇahf ekJ nkjhÉfË‰ áyU« jhs«nghL»wh®fŸ. bjŒt r§fšg¤âdhš jh‹ ïªâah,ï§»yhªnjhL ïiz¡f¥g£ljh«. xU eh£ilk‰bwhU ehL Ru©Ltj‰F mEkâaË¡»w bjŒt¤ijekJ _jhija®fŸ F«ãlÉšiyna. É©ztiuí«k©ztiuí« x‹W nr®¤J thHit¡»w xU bjŒt¤ijašynth eh« tz§» tªnjh«. v§F« guªJahtU¡F« v›Éj ngjh ngjKÄ‹¿¤ j©zË Ru¡»wxU gu«bghUisa‹nwh eh« ngh‰¿ tU »nwh«.

91

ãÇ£oõhUila É#a¤J¡F K‹dhš, cyf¤ânyíŸs všyh¤ ÔikfS« ekJ eh£ony Fo bfh©oUªjjhfî«, ït®fŸ tªJ ïitfis¤ Ju¤â,uh{a¤ij¢ Rã£r Ãiy¡F¡ bfh©Ltªjh®f bs‹W«ekJ tU§fhy rªjâfË‹ fiwglhj cŸs¤ânyòF¤j¥gL»‹wd. ïJ Äfî« tUªj¤j¡f Éõa«.

ïªâahÉš gy kj§fŸ mEZo¡f¥g£ld bt‹gJ«gy mur®fŸ M©lh®fŸ v‹gJ« c©ik. Mdhš rKjhathœ¡if xnu go¤jhf ïUªjJ. btË¥gh®it¡F¡ fhz¥g£l gy nt‰Wikfis¥ ghu«g®a j®k«, fiyPhd«,MÞâf kd¥gh‹ik KjÈa r¡âfŸ x‹W nr®ªJ moÆnyïWf¥ão¤J¡ bfh©oUªjd. ghujnjr¤J k©Q«,mâny XL»w éteâfS« e«Kiladnt ba‹w v©z«x›bthU ghuj tháÆDila cŸs¤ânyí« nt%‹¿ÆU¡»wJ. áªJ eâÆny ÞehdŠ brŒ»wtD«, jh«ãuguÂÆny jiy KGF»wtD«, f§if, aKid, nfhjhtÇ,ruÞtâ, e®kij, áªJ, fhntÇ v‹w vG eâfËY« Þehd«brŒ»w ò©Âa« jd¡F¡ »il¡f nt©Lbk‹W ãuh®¤â¡bfh©Ljh‹ ÚÇš ïw§F»wh‹. fháthá fhŠá jÇrd¤â‰FÉiH»wh‹. FkÇia¡ f©lt‹, ïka¤ijí« ehL»wh‹.ïkhry¤â‹ ïUja¤âny ïU¡»w g¤Çehj nB¤âu¤âšnfhÆš bfh©lUË ÆU¡F« flîS¡F¥ óir brŒ»wt‹xU âUth§T® ngh¤â. neghs njr¤âny tá¡»wtD¡Fïka kiyÆš v›tsî cÇik í©nlh m›tsî cÇik,bghâa kiyÆny ãwªjtD¡F« m§nf c©L. RU¡fkhf¢brhš»w nghJ, ghuj eh£ony ïU¡»w njt®fŸ K¥g¤J_‹W nfho nguhÆU¡fyh«; Mdhš bjŒt« x‹W jh‹.

ïªj x‰Wik cz®¢á ekJ eh£oš K‰fhy¤âš gygo¤jhf¥ gÇzÄ¤âUªjJ. br§F£Ltbd‹D« nruk‹d‹, f©z»Æ‹ cUt¤ij¢ áiy totkhf¢ rik¥gj‰F,ïkakiyÆÈUªJjh‹ fš tutiH¤jh‹. nrhH‹ fÇfh‰ bgUts¤jhDila fhy¤âš tlkiy ãwªj bgh‹D« kÂí«,fhÉÇ¥ó« g£od¤J¡ fil åâfËš FÉªJ »l¥gijí«,bj‹dh£oY©lhd bghUŸfŸ ïkakiy¢ rhuY¡F¢brštijí« fh©»nwh«. kAh ghuj¥ nghÇ‹nghJ ïu©Lg£r¤J¢ nridfS¡F« bj‹dh£oÈUªj ‘nrukh‹ bgUŠnrh‰W câa‹ nruyhj‹’ v‹w xU nru k‹d‹ gštifcjÉfis¢ brŒâU¡»wh‹. ï§‡d« kj«, bghUshjhu«KjÈa JiwfËš ó®t fhy¤J ïªâah x‰Wik¥ g£nlïUªâU¡»wJ.

ekJ M®ah t®¤j«


ïÅ muáaš JiwÆš gh®¥ngh«. áW áW uh{a§fŸnjh‹¿, mt‰¿‹ mur®fŸ xUt®¡bfhUt® nghÇ£L¡bfhŸs¤ bjhl§»aJ kfhghuj í¤j¤â‰F¢ á¿J fhy«K‹ÅUªJjh‹. mj‰F K‹dhš, cyf¤ijbašyh« f£oah©l k‹d®fŸ gy® ekJ kh¤U óÄÆš bfhY å‰¿UªâU¡»wh®fŸ. ït®fŸ rK¤âu¤â‹ tÊahfî« Mfhakh®¡fkhfî« njr njrhªju§fS¡ bfšyh« ah¤âiu brŒJ#d§fS¡F e‹ikia¢ brŒJ«, m‹ò KiwÆš j§fŸmâfhu¤ij Þjhã¤J« tªâU¡»wh®fŸ, ït®fŸ ï‹dÉjkhd Mrd¤âš mk®jš nt©L«, ï›tsî gilfisit¤J¡ bfh©oU¡f nt©Lbk‹w Étu§fŸ ekJ KªijaüšfËny Tw¥ g£oU¡»‹wd. ïitfis¥ g‰¿ ÉÇthf¥ã‹d® TWnt‹. [&¤í«d‹, óÇ¤í«d‹, ïªâu ¤í«d‹,Ftyah¢t‹, atdh¢t‹, t¥ua¢t‹, m¢tgâ, rrÉªJ, mÇ¢rªâu‹, m«gßõ‹, ¥uA¤uj‹, áã, guj‹, uhk‹, gÑuj‹,âäg‹, khªjhjh, aahâ, mdu©a‹ KjÈa k‹d®fŸM©oU¡»wh®fŸ. ït®fS¡F¢ ‘rh®t bgsk r¡ut®¤âfŸ’v‹W bga®. mjhtJ óÄ KGtJ« j§fŸ M¡Ph r¡u¤ij¢brY¤J»wt®fŸ v‹W m®¤j«. ït®fS¡F¥ ã‰fhy¤âš-mjhtJ Inuh¥ãa É¤th‹fSila FW»a âUZoÆšrÇ¤âu fhy« v‹W vij¢ brhš»wh®fnsh mªj¡ fhy¤âš-rªâuF¥j‹, mnrhf‹, rK¤âu F¥j‹ KjÈnah® rh«uh{ar¡ut®¤âfshf¢ br§nfhš brY¤jÉšiyah? ‘FkÇbahLtl Éka¤bjhU bkhÊ it¤J cyfh©l’ nru k‹did¥g‰¿ Ú nfŸÉ¥ glÉšiyah? ïkakiyia¤ j‹ eh£o‹všiyahf ït‹ bfh©oUªjjhš ïtD¡F ‘ïkatu«g‹’v‹w bgaU« tH§f¥ bg‰wJ. bkhfyha k‹d® gu«giuÆštªj m¡g®, ghuj r«uh£lhf tšynth És§»dh‹? r¤ugâáthÍÆ‹ y£áa« vJthf ïUªjJ? mªÃa®fSilaMÔd¤â‰ F£g£ouhj xU ÏªJÞjhd¤ij¡ fhz nt©Lbk‹gjšyth? Mifahš, áÇsŠ br«khš! ghuj ehL,ãÇ£o õhUila ãuntr¤â‰F K‹d® x‰Wik¥g£oUªjfhy§fŸ gy c©L v‹gij Ú e‹F m¿jš nt©L«.

cyf¤â‹ ónfhs gl¤ij c‹bdâÇš ÉÇ¤J¥ngh£L¡ bfhŸ. ïªâah v§nf ÆU¡»wbj‹W gh®.cyf¤ij xU gRthf Ú f‰gid brŒJ bfh©lhahdhš,ïªâah mj‹ ghš Ru¡F« koahf ïU¥gij¡ fh©ghŒ.cy»D¡F cÆiu aË¤jJ ïªj kojh‹. ghujnjr tháfŸbjh‹W bjh£L nfh ghyd« brŒJ bfh©L tªjJ ïªj¡fhuz¤âdhšjh‹ nghY«. ekJ eh£L¡ flîs®fŸ Tl

93

gRgâba‹W« nfhghy‹ v‹W« miH¡f¥gL»wh®fŸ.ïitaid¤ijí« eh« xUòw« xJ¡»¤ jŸËÉ£l nghâY«,gRÉ‰F étÞjhdkhf v¥go koÆU¡»wnjh m¥gonacyf¤â‰F eh« ïU¡»nwh«. gR bfhGikahf ïU¡fnt©Lkhdhš, ko cy®ªJ nghfhkš ïU¡f nt©L«.ïªâah Rjªâu« nt©Ltj‹ neh¡f« ï¥bghGJ òydh»wjh cd¡F? cyf« thH¤jh‹.

cyf¤ij cŒÉ¡f nt©Lbk‹w ca®ªj neh¡f¤njhLjh‹ eh« K‰fhy¤âš ehdh âirfS¡F« br‹nwh«;Vfhâg¤âa v©z¤njhL mšy. kAhghuj í¤j rka¤âš,ekJ njr« KGtâY« xU bfhªjË¥ò V‰g£L mjdhšgyëd¥g£L¥nghÆUªjJ. mªj ÃiyÆš Tl ekJeh£lh®, #hth, Rk¤uh, Ódh KjÈa njr§fS¡F¢ br‹WÉahghuŠ brŒâU¡»wh®fŸ. br‹wÉlbkšyh« áw¥gilªjnjhL, M§fh§»Uªj #d§fSila thœ¡ifÆnyna xU khWjiy V‰gL¤â tªâU¡»wh®fŸ. bgs¤jfhy¤â‰F¥ ã‹d®Tl, bks®a t«r¤jtU« F¥j gu«giuÆdU« M©L bfh©oUªjnghJ, nuhkuh{aK«, »nu¡fuh{aK« ekJ eh£nlhL r«gªj« it¤J¡ bfh©oUªjd.ghuj njr¤J k‹d®fS¡F¥ gÇášfŸ mD¥òtâšbgUik bfh©lh®fŸ g¢ák njr¤J¥ òuty®fŸ. jÄœ üšfËš bghJthf ïªj nkdh£lh® ‘atd®’ v‹w bgauhšmiH¡f¥gL»‹wd®. ïªj atd®fŸ K‰fhy¤J¤ jÄœk‹d®fËl¤âš gÂah£fshf ïU¥gâny xU bgUikbfh©lh®fŸ. Mdhš ï¥bghGJ eh« mªÃa® gÂ¡FMsh» Ã‰»nwh«.

M®a ò¤âuh ! c‹ eh£ony bgUik bfhŸ. cdJeh£o‹ gHikÆny òJikia¥gh®. mj‰fhf Ãfœ fhy¤âny thœ. gâÆHªJ«, gyidÆHªJ«, gil¤j Ãâ ÆHªJ«,f£Liu ÆH¡»yhj bgUªjif mÇ¢rªâu‹ ãwªj eh£onyÚ ãwªjj‰fhf¥ bgUik bfhŸsÉšiyah? ïªj¥ ò©ÂaóÄÆnyašyth, òUnõh¤jkdhd uhk¢rªâu kfhuh#‹,jªij brhš fh¤j‰ bghU£L, <nuG M©LfŸ td thrŠbrŒjJ? jªijÆ‹ rªnjhõ¤â‰fhf¤ jdJ ïfnyhf thœ¡ifiaí« gunyhf thœ¡ifiaí« m®¥gzŠ brŒJÉ£lÕZkDila tÊ¤njh‹wyšyth Ú? mÏ«rh j®k¤ijmurh§f j®kkhf mEZlhd¤âš bfh©L tªj mnrhfkfhuh#id <‹bwL¤jJ ïªj ehLjhnd? mªÃa®¡Fmiu¡fzK« mo tUlkh£nl‹ v‹W cWâ bfh©L,

ekJ M®ah t®¤j«


fh£oY« nk£oY« fhzî« r»ahj mtÞijfismEgÉ¤jh‹ ïUg¤ijªJ tUõ fhy«. ah®? kAhuhzhãujhg á«A‹. mtid¥g‰¿ B¤Ça ukÂfŸ ghL»w ïirï‹D« c‹ brÉÆš ÉHÉšiyah? kfhuhzh r§fid¥g‰¿¡ nfŸÉg£oU¡»whah? í¤j fs¤âny _®¢ira‰WÉGªJ »lªjnghJ mt‹ njf¤âš v©gJ ïl§fËšfha§fŸ ïUªjd! ï¥go¥g£l âah»fŸ mtjÇ¤jeh£ony Ú ãwªâU¡»whŒ. v‹d gh¡»a« cd¡F?

95

Máahî«cyf rkhjhdK«

Máahî« cyf rkhjhdK«


thrf®fS¡F

(Kjš gâ¥ò)

cyf¤âYŸs vªj xU ehL« ïÅ jÅ¤J thH KoahJ.Rjªâukhf thœjby‹W brh‹dhš jÅ¤J thœjš v‹wm®¤j« ïÅ bršYgoahfhJ. k‰w ehLfË‹ ÛJ e«ã¡ifbfhŸSjš, k‰w ehLfSl‹ x¤JiH¤jš, ïitfË‹_yªjh‹ ïÅ vªj xU ehL« j‹Dila Rjªâu¤ij¡fh¥gh‰¿¡bfhŸs Koí«. ïj‰F ï‹¿aikahJ nt©l¥gLgit, k‰w ehLfis¥ g‰¿a m¿î, k‰w ehLfSl‹bjhl®ò M»aitnaah« Máa ehLfis¥ g‰¿¤ bjÇªJbfhŸs nt©L«, mitfnshL bjhl®ò bfhŸs nt©Lbk‹w X® Miria ïªj¢ á¿a üš vdJ jÄœ¢rnfhju®fËilna c©L g©Qkhdhš m~J v‹Dilagh¡»abk‹W fUJnt‹.

ïªâah RjªâukilªJÉ£lJ. Máah x‹Wg£LÉ£lJ. “m‹gbušyh« ï‹g« mUªâl” cyf¤âš rhªâÃyîtjhf!

Rjªâu¤ âUehŸ

15-08-1947

bt. rhÄehj‹

97

thrf®fS¡F

(ïu©lh« gâ¥ò)

ïªj üÈ‹ Kj‰gâ¥ò btËahd ãwF, Máa ehLfË‹k¤âÆš, V‹? cyf tšyuRfË‹ k¤âÆš ïªâahÉ‹ kâ¥òca®ªJbfh©L tU»wJ. ïªâahit e‹F m¿ªJ bfhŸsnt©Lbk‹w Mtš cyf k¡fËilna mâf¥g£L¡ bfh©LtU»wJ. ïitÆu©L« ek¡F¥ bgUik ju¡Toa Éõa§fsšyth?

ïit ïu©L¡F« fhuz« v‹d? ïªâah, neÇaneh¡Fl‹ rkhjhd¥ ghijÆš br‹W bfh©oU¥gJjh‹.ï¥go¢ br‹W bfh©oU¡»w tiuÆš, ïj‰F, ahÇlÄUªJ« v›Éjkhd Mg¤J« V‰glhbj‹gJ cWâ.

Máahî¡F, ïªâah tÊfh£l¥ ngh»wbj‹W üÈ‹filáÆš T¿íŸnsh«. Máahî¡F k£Lkšy, cyf¤â‰Fïªâah tÊfh£o¡ bfh©L tU»wJ v‹W ïªj ïu©lh«gâ¥ã‹ KfîiuÆš, jiyia ÃÄ®¤â¡ bfh©L TW»nwh«.

âahfuha® ef®,br‹id1-12-1953

bt. rhÄehj‹



kfh¤kh fhªâ

Máa ehfÇf¤â‹ ãuâÃâ; rkhjhd¤â‹ ciwÉl«

99

Mš¥ bu£ nehbgšMš¥bu£ nehbgš 1833-

1896 Þål‹ njr¤ij¢ nr®ªjxU ÉŠPhd rhÞâÇ. btokUªJ tiffis¡ f©L ão¤jt‹. ïitfis c‰g¤âbrŒJ Vuhskhd gz« r«ghâ¤jh‹. Rkh® gândHiu y£r«gî‹ bfh©l xU Ãâia V‰gL¤â mâÈUªJ »il¡F«tUkhd¤ij nehbgš gÇRfbs‹W tH§F«goahf V‰ghLbrŒjt‹. Kjš Kjš ïªj¥gÇR 1901« tUl« tH§f¥g£lJ. ïªj x›bthU gÇá‹kâ¥ò Rkh® MwhÆu¤J IªüWgî‹. ÉŠPhd«, ïurhad«,it¤âa«, ïy¡»a«, cyfrkhjhd« M»a IªJ JiwfËY« Kiwna áwªj MuhŒ¢ábrŒjt®fS¡nfh, mÇa üšvGâat®fS¡nfh, bjh©LòÇªjt®fS¡nfh, ãuâ tUõK«ïªj¥ gÇR mË¡f¥gL»wJ.

M©£% fh®ÅÍM©£% fh®ÅÍ 1835 -

1919 Þfh¤yhªâš ãwªJmbkÇ¡fh br‹W Fona¿at‹; RaKa‰áahš K‹D¡Ftªjt‹, mnef v~F¤bjhÊ‰rhiyfis Mu«ã¤J¤ âw«gl el¤â mj‹_y« Ãiwa¥ gzŠ r«ghâ¤jh‹. m¥go¢ r«ghâ¤jgz¤ij gy ešy fhÇa§fS¡F - áw¥ghf fšÉmãÉUªâ¡fhfî« cyfrkhjhd¤â‰fhfî« -bfhL¤jh‹.


vÈA] ò®Ç£vÈA] ò®Ç£ (1810 - 1879)

ït‹ fUkhu¤ bjhÊš brŒJtªj X® mbkÇ¡f‹; gy bkhÊ¥òyt‹. “cyf rnfhju¤t r§f«”v‹w xU r§f¤ij Þjhã¤J,mj‹ _y« cyf¤âš Ãiyahd rhkhjhd« Ãyt nt©Lbk‹W ghLg£lt‹. rkhjhdfh§»uÞfis¡ T£oat‹.

n[hãah kNâJU¡»Æ‹ jiy

efuh»a fh‹Þ£lh©£o nehãŸ v‹WmiH¡f¥gL»w ïÞ¤jh«óÈYŸs ïªjn[hãah kNâ KjÈšxU »¿Þ¤Jt njthyakhf ïUªjJ. ïªjMya¤ij¡ f£oaJwhÞ£oÅa‹ (».ã.527-565) v‹w mur‹,fh©Þ£lh©onehãŸ,1453-« tUõ« JU¡»aUila Mâ¡f¤J¡F£g£l ãwFïªj¤ njthya« kNâahf kh‰w¥g£lJ.ïj‹ á‰g ntiy¥ghLÄfî« mUikahdJ.

101

nfhšF«gÞ

ã#¥óÇYŸs ïªj nfhšF«gÞ, ã#¥ó® Ršjh‹fËš xUtdhdKf«kJ mošõh (1626 - 1655)Édhš f£l¥ bg‰wJ. rJutotkhaikªJŸsJ. x›bthU g¡f¤J _iyÆY« x›bthU ÞöãÉ»j« eh‹F ÞöãfŸ ïU¡»‹wd. ïªj x›bth‹W« VGkhofSilaJ. f£ol¤â‹ K‹ghf¤âš 94 mo ÚsK«,88 momfyK« cŸs xU EiH thÆš ïU¡»wJ. f£ol¤â‹ k¤âÆš 135r¢rJu moíila k©lg« ïU¡»wJ. ïªj k©lg¤â‰F nknycU©il totkhd Ékhd« (F«g«) mik¡f¥g£oU¡»wJ.ïjdhšjh‹ ïj‰F nfhšF«gÞ v‹W bga® tªjJ. ïªjÉkhd¤â‹ FW¡fsî 124 mo. x›bthU ÞöãÆÈUªJ«Ékhd¤â‰F ïiz¥ò c©L. Ékhd¤â‹ c£òw¤âš mfykhdc¤js« ïU¡»wJ. ïj‹ xU g¡f¤âš V‰gL»w á¿a r¥j«vâ®¥g¡f¤âš bgÇjhf vâbuhÈ bfhL¡»wJ. mJjh‹ mªj¡f£ol¤â‹ Éªij.

ã#¥ó®, g«ghŒ khfhz¤âš, v«.vÞ.v«. buÆšnt ghijÆšnõhyh¥ó® ÞnlõD¡F 68-tJ ikÆš cŸsJ.


R¡

T®

mi

z

R¡

T®

mi

zb

a‹

W«

, g«

ghŒ

ft

®duh

ÆU

ªj

(19

18-1

923)

[®

#h®

{ y

hÆ£

fhy

¤â

š b

jhl

§f

¥ b

g‰

wj

hš, y

hÆ£

mi

zb

a‹

W«

ï~

J m

iH

¡f

¥g

L»

wJ

. R¡

T®

v‹

gJ

, áª

J k

hfhz

¤â

YŸ

s R

¡T

® Í

šy

hÉ‹

ji

ye

fu«

. ïª

je

fu¤

â‰

F R

kh®

_‹

W i

kš

nk

‰»

š n

k‰

go

mi

z ï

U¡

»w

J. ï

J 1

923-

« t

Uõ

« b

jhl

§»

193

2-«

tU

õ«

Ko

¡f

¥b

g‰

wJ

. á

ªJ

eâ

ia

¤ j

L¤

J¡

f£

l¥

bg

‰¿

U¡

F«

ïª

j m

iz

ahd

J R

kh®

xU

ik

š Ú

sK

Ÿs

J.

ïª

j¤

nj

¡f

¤â

ÈU

ªJ

VG

bg

Ça

thŒ

¡f

hšf

Ÿ ã

Çª

J b

r‹W

Rk

h® m

Wg

J y

£r«

V¡

uh¡

fS

¡F

Ú®

ghŒ

¢R¡

»‹

wd

®.

103

jh{kfhš

bkhfyha r¡ut®¤â õh#Ah‹, (».ã.1628 - 58) j‹ kidÉK«jh{ Õf¤â‹ Phgfh®¤jkhf vG¥ãa f£ol« ïJ. ïjdhšjh‹ïj‰F jh{kfhš v‹w bga® it¡f¥g£lJ. btŸis¢ ryit¡f‰fshyh»aJ. ïjid¡ f£o Ko¡f¢ Rkh® ïUgJ tUõfhy«ão¤jJ v‹W«, Vw¡Fiwa ïUgâdhÆu« ng® ntiy brŒjdbu‹W« c¤njrkhf _‹W nfho %ghŒ¡F nkš brythÆ‰bw‹W«TWt®. ïªj jh{kfhš f£ol« M¡uh efÇš aKid eâ¡fiuÆÈU¡»wJ. cyf mâra§fËš ïJî« x‹W.


ãuÄ£ nfhòu§fŸ

nfhòu§fŸ khâÇ fU§f‰fis¡ bfh©L« br§f‰fis¡bfh©L« Ã®khÂ¡f¥ bg‰¿U¡»w ïªj ãuÄ£LfŸ gyt‰iwv»¥âš fhzyh«. ïit v»¥âa k‹d®fË‹ fšyiwfŸ ÛJ f£l¥bg‰wit ït‰WŸ K¡»akhdit bfŒnuh efu¤â‰F eh‹F ikšöu¤âYŸs »n[ v‹w ïl¤âš ïU¡»‹wd. ï§F x‹gJ ãuÄ£L¡fis¡ fhzyh«. ït‰¿š Äf¥ bgÇaJ, Rkh® 480 mo cauKilajhí« Rkh® 775 rJu mo mo¤jsKilajhí« ïU¡»wJ. ïit»¿ÞJ ãw¥gj‰F Rkh® 3750 tUõ§fS¡F K‹ f£l¥ bg‰wit.

105

Ód¥ bgUŠRt®jh®¤jhÇa®fSila gilbaL¥ig¤ jL¡F« bghU£L ÓdhÉ‹

tl¡F¥ g¡f¤âš A&th§Ô v‹w murdhš (».K.221 - 217) f£l¥bg‰w bgUŠRt® ïJ. ïj‹ Ús« Rkh® MÆu¤jWüW ikš. Rkh®_‹W y£r« ng® ïjid¡ f£o Ko¡f cgnah»¡f¥g£ld®. gykiyfŸ, MWfŸ KjÈaitfis¡ flªJ brš»w ïªj¢ Rt® MfhaÉkhd¤âÈUªJ gh®¡»wnghJ xU gh«ònghš ïU¡»wJ. ïj‹ nkšghf« br¥gÅl¥ bg‰w xU ghijahf mik¡f¥g£oU¡»wJ. ïj‹ÛJ nkh£lh® KjÈad jhuhskhf¢ bršyyh«. RtÇ‹ beL»Y«,ïUüW f#¤â‰F xU fhtš gu© É»j« f£l¥ bg‰¿U¡»wJ. áyïl§fËš ï¥bghGJ ïªj¢ Rt® áâykilªâUªj nghâY« mnefïl§fËš bf£oahfî«, ngh¡Ftu¤J¡F¤ jFâíilajhfî«ïU¡»wJ.


bksn[hÈa«j‰nghJ JU¡»Æ‹ xU gFâahíŸs md£nlhÈah khfhzK«,

mjndhL x£oa áy ãunjr§fS« nr®ªJ Máah ikd® mšyJ á‹dMáah v‹W miH¡f¥gL»wJ. MâÆš ïªj¢ áW gFâia¤ jh‹ Máahv‹W miH¤J tªjh®fŸ. ã‹d® ónfhs m¿î ÉU¤âahf, Máahf©l¤â‰F« ïªj Máahî¡F« É¤âahr« fh£l nt©o, ïjid á‹dMáah v‹W miH¡fyhÆd®. ïªj¢ á‹d MáahÉš xU gFâ, »¿ÞJrf¤â‰F Kªâ fhÇah v‹w bgauhš miH¡f¥g£L xU Rjªâu uh{akhfïUªjJ. ïªj uh{a¤ij M©Ltªj bksn[h byÞ v‹w ãugyk‹dDila Phgf¡ á‹dkhf mt‹ kidÉ m®£lÛZah v‹gtŸ,AhÈfh®[Þ[Þ v‹w efu¤âš, (j‰nghJ ïJ ò¤U« v‹w bgauhštH§f¥gL»wJ.) ».K.353« tUõ« f£l¥ bg‰w rkhâna ïJ.ïâÈUªJjh‹ bksn[hÈa« v‹w bga® tH§f¥gL»wJ. ï~Jcyf mâra§fËš x‹W.

107

bjh§F« njh£l«ghãnyhid M©L tªj beòrh£buÞ[h® (».K.604-561) v‹w

k‹ddhš ïªj¤ njh£l« Ã®khÂ¡f¥ bg‰wjhf¢ brhšy¥gL»wJ.ïJ Rkh® eh‹F V¡fuh ÉÞÔuz KilaJ; vGg¤ijªJ mo cauKŸsJ; gy khofshf mik¡f¥ bg‰wJ. ïªj khofËš k©izÃu¥ã gytif bro bfhofisí« ts®¤Jtu¢ brŒjh‹ nk‰gobeòrh£ buÞ[h® k‹d‹. ô¥bu£OÞ eâÆÈUªJ j©Ùiu, xUÉirÆdhš FHhŒ _y« nkš kho¡F V‰¿, m§»UªJ njh£l¤â‹všyh¥ ghf§fS¡F« ghí«go brŒjh‹. ïªj¤ njh£l¤âš gyÉirô‰W¡fS« ÉUªJ k©lg§fS« mik¡f¥g£oU¡»‹wd.ï~J cyf mâra§fËbyh‹W.

ï¥bghGJŸs <uh¡ njr¤â‹ xU gFâjh‹ K‹d® ghãnyhÅahuh{akhf ïUªjJ. ïj‹ jiyefukh»a ghãnyhÅšjh‹ ïªj¤njh£l« Ã®khÂ¡f¥g£lJ. ghãnyh‹ efu« ï¥bghGJ ô¥bu£OÞeâ¡fiuÆš rhjhuz xU áW efukhÆU¡»wJ. ïªj¤ bjh§F«njh£l¤ij kho¤ njh£lbkh‹W« brhštJ©L. ï§nfíŸsku§fŸ KjÈad jiH¤J óÄ g¡f« tisªâU¥gjhš, ÑnHÆUªJgh®¥gt®fS¡F Mfha¤âÈUªJ bjh§Ftdnghš bjÇ»‹wdbt‹W«, ïjdhšjh‹ bjh§F« njh£lbk‹W miH¡f¥bg‰wbj‹W« TWt®.


mby¡[hªâÇah fy§fiu És¡f«

v»¥â‹ jiyefuh»a bfŒnuhî¡F ne® tl¡nfíŸs mby¡[hªâÇah JiwKf¤ij¢ nr®ªj ghnuhÞ v‹w áW ÔÉš cŸs ïªj¡fy§fiu És¡f« ».K.331-« tUõ« f£l¥ bg‰wjhf¢ brhšy¥gL»wJ. ü‰W¡fz¡fhd tUõ§fshf c¡»ukhd miynkhâ¡bfh©oUªJ«, ïªj És¡f« Ãiy¤J Ã‰gJ M¢rÇa«.

109

1. MáahÉ‹ gHik

xnu Ãy¥gu¥ig ïu©L f©l§fbs‹W ãÇ¤Jit¤jh®fŸ. ãÇ¤jJ ah®, v¥bghGJ ãÇ¤jh®fŸ, V‹ãÇ¤jh®fŸ v‹w Étu§fŸ bjÇaÉšiy. »ßÞ njr¤âÈUªjáy m¿P®fŸ, v¥bghGnjh xU fhy¤âš xU ehŸ fhiyÆšvGªâUªJ NÇa‹ câ¡F« âiria¥ gh®¤jh®fsh«. v‹dnjh‹¿anjh mt®fS¡F, NÇa‹ g¡fkhíŸs ãunjr¤â‰F‘mR’ v‹W«, vâ®¥òwkhíŸs ãunjr¤â‰F ‘vnu¥’ v‹W«Kiwna bga® it¤jh®fsh«.1 ‘mR’ v‹whš NÇa‹ câ¡F«g¡fbk‹W«, ‘vnu¥’ v‹whš NÇa‹ mÞjÄ¡»‹w g¡fbk‹W«, m®¤j«. ïªj ïu©L th®¤ijfS« vªj ghiõia¢nr®ªjit ba‹gJ« rÇahf¤ bjÇaÉšiy. MdhšmÞÌÇah njr¤J¥ òuhjd¢ á‹d§fËš ïªj ïu©Lth®¤ijfS« fhz¥gL»‹wdbt‹W«, ïit nknybrh‹d m®¤j¤ânyna cgnah»¡f¥g£oU¡»‹wdbt‹W« rÇ¤âu Ãòz®fŸ TW»wh®fŸ. Mf ‘mR’ v‹gJMáahthÆ‰W; vnu¥’ v‹gJ Inuh¥ghthÆ‰W. ïJÞgZlkhf¤ bjÇ»wJ. ï›Éu©L bga®fË‹ _yªjh‹bjÇaÉšiy. ïj‰fhf eh« bt£f¥gl nt©oaJÄšiy.Vbd‹whš ».K. IªjhtJ ü‰wh©ony thœªj ãugy»nu¡f rÇ¤âuháÇadhd bAnuhnlh£lÞ2 v‹gtnd,jd¡F ïJ bjÇaÉšiyba‹W TW»wh‹. ïjdhš mt‹fhy¤â‰F v¤jidnah ü‰wh©LfS¡F Kªâ, ïªj Máa-Inuh¥ãa¥ ãÇÉid V‰g£oU¡fnt©Lbk‹W bjÇ»wJ.Mu«g¤âš »nu¡f®fŸ, j§fS¡F¡ »H¡»YŸs xU á¿aãunjr¤ijna Máahbt‹W miH¤jd®. ã‹d® ónfhsrhÞâu m¿î ÉU¤âahf ÉU¤âahf, ïªj¥ ãunjr¤â‹všiyí« ÉÇªJ tªjJ.

Máah, gy t®z§fSila xU ky®; g‹ikahf¤njh‰wkË¡F« xUik; gy f©l§fisíila xU f©l«.MáahÉš gy bkhÊfŸ, gy kj§fŸ, gy Ãw§fŸ, gy

1 Asu-(the land of) the rising sun; Ereb-(the land of) the setting sun.2 Herodotus ».K. 484-425



ehfÇf§fŸ ÉuÉ Ã‰»‹wd. ïUªjhY« ït‰¿‹ mo¥gilx‹nw; ïit btËÆL« c©ik x‹nw; ïit ehL»‹weyD« x‹nw.

Máahit¤ jÉ®¤j k‰w eh‹F f©l§fËY« bgU«ghY« xnu kj¤âdU«, xnu Ãw¤âdU«, xnu ehfÇf¤âdUkhd #d§fŸ tá¡»wh®fŸ. Mdhš ït®fŸ bt›ntW ey‹fis ehL»‹wt®fshÆU¡»wh®fŸ; bt›ntW ïd¤âd®nghynt guÞgu« xUtU¡bfhUt® elªJ bfhŸ»wh®fŸ.Máahî¡F« mij ÉL¤j k‰w cyf¤â‰FKŸs É¤âahr«ïJ.

Máahit ï¥bghGJ áy® ïu©L ãÇîfsh¡»¥ngR»‹wd®. Máah f©l¤âYŸs UZa¥ gFâiaí«JU¡»iaí« nr®¤J Inuh¥ãa Máahbt‹W«, k‰w ehLfŸmid¤ijí« nr®¤J Máa Máahbt‹W« ngRt®. g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©L¤ bjhl¡f¤âÈUªJ Inuh¥gh É‹»H¡bfšiyÆY« MáahÉ‹ nk‰bfšiyÆY« eilbg‰¿U¡»w muáaš r«gt§fis¤ bjhF¤J¥ gh®¡»w nghJï¥go ïu©lhf¥ ãÇ¤J¥ ngRtJ« bghU¤jkhfntïU¡»wJ. Mdhš ïUgjhtJ ü‰wh©o‹ ïil¡ fhy¤âÈUªJ ïªj¥ ãÇÉid¡F, ï¥go¥ ãÇ¤J¥ ngRtj‰Fmtáank ïuhbj‹W fUJ»nwh«. MáahÉYŸs rfyehLfS« ïÅ xnu FuÈš ngr¥ ngh»‹wd v‹gj‹ RgNrfkšynth, 1947 M« tUõ« kh®¢R khj« _‹whtJ thu«blšÈ khefu¤âš Toa Máa ešYwî kfhehL?

Máah v‹W brh‹dhš mâš v»¥J« nr®ªâU¡»wbj‹gnj m®¤j«. ónfhs rhÞâu ßâahf, v»¥J, jÅahdxU f©l¤âš-M¥Ç¡fhÉš-ïU¡»wbj‹W brhšyyhkhÆD«, rÇ¤âu ßâahf¥ gh®¡»wnghJ m~J Máahit¢nr®ªjjhfnt ïU¡»wJ. MáahÉYŸs ehLfS¡F«mj‰F« Ú©l fhykhfnt beU§»a fyhrhu¤ bjhl®òïUªJ tªâU¡»wJ. v»¥â‹ òuhjd fhy¤J¢ rÇ¤âu¡fh£áfŸ gyî« Máa k©Ânyna eilbg‰¿U¡»‹wd.MáahÉš njh‹¿ kiwªj ehfÇf§fŸ, Ã‹W Ãyî»‹wehfÇf§fŸ M»a ït‰¿‹ mo¥gilahd mÄr§fS«v»¥âa ehfÇf¤â‹ mo¥gilahd mÄr§fS« x‹whfntïU¡»‹wd. áw¥ghf ïªâah, Ódh M»a ïu©LehLfS¡F« v»¥J¡F« gyÉj x‰WikfŸ c©L. _‹W«òuhjd¥ bgUik thŒªjit; áUZo r¡â íilait._‹W« mªÃa Mâ¡f¤â‹ Ñœ miug£lit; MÆD«mÊ¤J« mÊglhj njr§fŸ. ï¤jifa x‰Wikahd gy

111

mÄr§fŸ ïU¥gjdhšjh‹, nkny brhšy¥bg‰w MáaešYwî kfheh£oš v»¥J ïl« bg‰wJ; mj‹ elto¡iffËš v»¥âa¥ ãuâÃâfŸ gÇóuzkhf¥ g§bfL¤J¡ bfh©lh®fŸ.

bghJthf¡ ÑœehL mšyJ »H¡F ehL v‹W brh‹dhšm~J Máahitna F¿¡»wJ. ïªj¡ Ñœeh£il, rÛg»H¡F¥ ãunjrbk‹W« öu »H¡F¥ ãunjrbk‹W«ïu©L ãÇthf¥ ãÇ¥gJ©L. ïªâahî¡F nk‰F¥ òwkhíŸs ehLfŸ ahî«, mjhtJ M¥fÅÞjhd¤âÈUªJJU¡» tiuÆYŸs ehLfŸ gyî«, rÛg »H¡F¥ ãunjrbk‹W miH¡f¥ bgW»‹wJ. ïªj¥ ãunjr¤âš v»¥J«ml§F«. ïªâah, Ódh, #¥gh‹ ïitfis¢ nr®ªjh‰nghYŸs njr§fŸ, ÔîfŸ M»a mid¤J« nr®ªJ öu»H¡F¥ ãunjr« v‹W bgaiu¥ bgW»‹wJ.1

ï§‡d« Máahit nk‰F¡ »H¡fhf¥ ãÇ¤J¥ ngáanghâY«, mj‹f© Mâfhyª bjh£L ÃfœªJ tªâU¡»‹wbgU«g‰whd Fona‰w§fŸ mur®fË‹ gilbaL¥òfŸïitbašyh« bgU«ghY« tl¡F bj‰fhfnth bj‰F tl¡fhfnthjh‹ eilbg‰¿U¡»‹wd. k¤âa MáahÉÈUªJMÇa®fŸ tl¡F« bj‰Fkhf¥ guÉdh®fŸ v‹W brhšy¥gL»‹wjšyth mªj¡ fhy¤âÈUªJ ghg® ïªâahitneh¡»¥ gilbaL¤J tªj fhy« (1525 M« tUõ«) tiuÆšMáa rÇ¤âu¤â‹ VLfis¥ òu£o¥ gh®¤jhš ïªj c©ikbjÇatU«.

cyf¤âYŸs k‰w eh‹F f©l§fis¡ fh£oY«Máahjh‹ cUt¤âY« #d¤bjhifÆY« bgÇaJ. cyf¤â‹bkh¤j ÉÞÔuz«: 5,57,86,000 rJu ikš; MáahÉ‹ ÉÞÔuz«: 1,64,29,987 rJu ikš. cyf¤â‹ bkh¤j #d¤bjhif:22,19,764 MÆu«; MáahÉ‹ #d¤bjhif: 12,24,132 MÆu«.cyf¤â‹ bkh¤j ÉÞÔuz¤âš _‹¿š xU g§F ÉÞÔuzKilajhfî«, #d¤bjhifÆš ghâ¡Fnk‰g£l #d¤bjhifíila jhfî« Máah ïU¡»wJ. vdnt gÇkhz¤âY« #d¥ bgU¡f¤âY« Kjš Þjhd« t»¥gJ Máahjh‹.

1 nkdh£lhUila muáaš Mâ¡f« Ñœeh£oš V‰g£L tY¡f Mu«ã¤jfhy¤âÈUªJ, Ñœeh£il, rÛg »H¡F¥ ãunjrbk‹W«, k¤âa »H¡F¥ãunjrbk‹W«, öu»H¡F¥ ãunjrbk‹W«, »H¡»ªâa¤ Ôî¥ ãunjrbk‹W«ï¥go¥ gytifahf, mtáa¤ij mDrÇ¤J« rªj®¥g¤ij bah£oí«EQ¡fkhd ãÇÉidfis V‰gL¤â¥ ngRtJ muáašthâfË‹tH¡fkhÆUªJ tU»wJ.



cyf¤J mâra§fSŸ bgU«ghyhd mâra§fŸj‹Ål¤âš ïU¡»‹wd v‹W Máah brhšÈ¡ bfhŸSkhdhš, mJ, taâY« mDgt¤âY« Kâ®ªj xU jhah®,xU áW bg©ÂÅl« j‰bgUik ngá¡ bfhŸtJnghÈU¡»wbj‹W áy® fUj¡ TLkhÆD«, mªj mâra§fis¥ g‰¿¢ RU¡fkhf ï§F¢ brhšy eh« flik¥g£oU¡»nwh«.

cyf¤J¥ òuhjd fhy mâra§fŸ VG v‹W brhšth®fŸ.ïit jÉu eåd fhy mâra§fŸ gy c©L. ït‰WŸ bgU«ghyd MáahÉš ïU¡»‹wd. ÓdhÉ‹ bgUŠRt® v‹d,v»¥â‹ ãuÄ£ nfhòu§fŸ v‹d, ghãnyhÅahÉ‹ bjh§F«njh£l§fbs‹d, á‹d MáahÉYŸs bksn[hÈa«v‹d, ghnuhÞ ÔÉYŸs-mby¡[hªâÇah JiwKf¤ij¢nr®ªj-fy§fiu És¡fbk‹d, ïitbašyh« MáahÉš,mj‹ òuhjd¥ bgUik¡F vL¤J¡ fh£Lfshf ïU¡»‹wd.ïit jÉu, ïªâahÉš M¡uhÉYŸs jh{kfhš, ã#¥óÇYŸs nfhšF«gÞ, R¡TÇš cŸs yhÆ£ miz¡f£L,ÓdhÉš ïu©lhÆu« g©oj®fŸ nr®ªJ _‹W tUõfhy« ïilÉlhJ ciH¤J¤ jahÇ¤j Ód¥ ngufuhâ, ».K.486M« tUõ¤âš bjhl§»¤ njh©l¥bg‰w 1,200 ikšÚsKŸs bgUthŒ¡fhš, í‹dh‹ khfhz¤âYŸs F‹Ä§efu¤âš Mu«ã¤J g®khÉYŸs yhÎnah efu¤âš tªJKo»‹w 772 ikš ÚsKŸs g®kh nuhL, eh‹»§ efu¤âYŸs Õ§fh‹ nfhòu«, JU¡»Æš ïÞ¤jh«óÈYŸsn[hãah kNâ M»a ïití«, ïitngh‹w ï‹D« gyeåd mâra§fS« MáahÉš ïU¡»‹wd.

MáahÉ‹ gHik btF MHkhdJ. Þöykhfnthnk‰ngh¡fhfnth gh®¤jhš mj‹ MH« vËâny òy¥glhJ. rhjhuzkhf Inuh¥ãa rÇ¤âuháÇa®fŸ, áw¥ghfïªâa ïisP®fË‹ cgnahf¤â‰bf‹W vGJ« ãÇ£oZrÇ¤âuháÇa®fŸ, cyf¤J K¡»akhd uh{a§fË‹ c‹djkhd fhy«, »¿ÞJ rfh¥j¤âÈUªJjh‹ bjhl§F»wbj‹wnjhuizÆš vGJ»wh®fŸ; ngR»wh®fŸ. ï¥go ït®fŸvGJtj‰F« ngRtj‰F« v›Éj neh¡f¤ijí« eh« f‰ã¡fÉU«gÉšiy. ït®fSila rÇ¤âu âUZo, »ßÞ, nuh«ït‰¿‰F m¥gh‰ bršyhjJjh‹ ïj‰F¡ fhuz«. ï‹iwaInuh¥ãa ehfÇf¤â‹ nkyhd mÄr§fŸ gyî« »ßÌÈUªJ« nuhkhòÇÆÈUªJ« »il¤j e‹bfhilfnsv‹gJ ït®fŸ e«ã¡if. Mdhš, c©ikÆš »nu¡f

113

ehfÇfK« nuhk ehfÇfK« Máa ehfÇf§fË‹ mL¤jrªjâfns. “»nu¡f nuhk fyhrhu¥ g©òfŸ gyî«, MáaehfÇf§fis¥ ã‹dÂahfî« mo¥gilahfî« bfh©oU¡»‹wd” v‹»wh‹ Éš £ôu©£ 1 v‹D« mbkÇ¡fm¿P‹.

»¿ÞJehj® ãw¥gj‰F MÆu¡ fz¡fhd tUõ§fS¡FK‹dnuna MáahÉš mnef rh«uh{a§fŸ j§fkhd thœîel¤â¡ bfh©L tªâU¡»‹wd. gh®¡f¥ nghdhš, »¿ÞJãw¥gj‰F xU áy ü‰wh©LfS¡F K‹dÇUªnj ïªj Máarh«uh{a§fË‹ ã‰gfš thœ¡if bjhl§»É£lbj‹Wbrhšynt©oÆU¡»wJ. v»¥âa rh«uh{a¤â‹ c‹djthœî, »¿ÞJ ãw¥gj‰F¢ Rkh® MÆu« tUõ§fS¡FKªâna-rÇahf ».K. 1050M« tUõ¤âÈUªJ-k§f¤ bjhl§»É£lJ. ghãnyhÅa Vfhâg¤âa¤â‹ mÞjkd thœî,ïu©lhtJ beòfh£beÞ[h®2 k‹dÅÈUªJ-».K. 561 M«tUõ¤âÈUªJ-Mu«ã¤JÉ£lJ. mÞÌÇah uh{a« ».K.605 M« tUõ¤ânyna ïUªj ïl« bjÇahkš nghŒÉ£lJ.ôj rh«uh{a«, ».K. 937M« tUõ¤âÈUªJ rW¡f Mu«ã¤J,ghãnyhÅa k‹ddhd ïu©lhtJ beòfh£ beÞ[h®,».K. 586 M« tUõ« b#Urny« efu¤ij M¡»uÄ¤J¡bfh©lnjhL mÊªJ nghŒÉ£lJ. ghuÓf Vfhâg¤âa«kfh mby¡[hªjÇ‹ gilbaL¥ò¡F K‹dnkna- ».K.446M« tUõ¤âÈUªnj - ÃiyFiyªJ nghÆUªjJ.ïjdhšjh‹ kfh mby¡[hªj® mjid¢ Rygkhf M¡»uÄ¤J¡ bfh©lh‹. Ód rh«uh{a« ».K. 600M« tUõ¤ânyna R¡Füwhf¢ áj¿¥ nghŒÉ£lJ. R¡F üwhf v‹WbrhštJ Äifgl¢ brhštâšiy. ñ-gh§ v‹w X® mur‹,j‹Dila gilbaL¥òfËš Jiz brŒj K¡ »aÞj®fis¢ r‹khÅ¡»w tifÆš j‹Dila uh{a¤â‹bgU«gFâia 1,773 ãÇîfshf¥ ãÇ¤J¡ bfhL¤jh‹.ït®fs¤jid¥ ngU« ã‹d® mªj k‹dÅ‹ Mâ¡f¤â‰FÉnuhâfshdh®fŸ. Ódh KGtJnk Ó® FiyªJ nghÆUªjJ.ïªj ÃiyÆšjh‹ yhnth¤n[, f‹óÎaÞ M»a PhÅfŸnjh‹¿dh®fŸ. ».K. 327M« tUõ« kfh mby¡[hªj®ïªâahÉ‹ ÛJ gilbaL¤J tªjnghœJ, mj‹-ïªâahÉ‹-òfœ¢ NÇa‹ rha Mu«ã¤JÉ£oUªjh‹. “mby¡[hªj®,fhy§ fÊ¤nj ïªâahî¡F tªjh‹. mt‹ tUtj‰F btF

1 Will Durant.2 Nebuchadnezzar II ».K. 605-561.



fhy¤â‰F Kªâna, ïªâa rKjhakhdJ, jdJ mfneh¡»šjÅÃiyik ailªâUªjJ. mj‹ thœ¡if KiwfŸ, gH¡ftH¡f§fŸ ahî«, btËíyf¤â‹ thœ¡if Ãaâ¡F¥bghU¤jk‰wjhÆUªjJ” v‹»wh‹ X®MáÇa‹.

ïit jÉu, Ï£il£oÞ v‹d, bghÜÎah v‹d,Rnk® v‹d, m¡fh£ v‹d,1 ï¥go¥g£l á¿a uh{a§fŸ,c¢r ÃiyÆny mnef tUõ fhy« ïUªJÉ£L, »¿ÞJtrf¤â‰F K‹dnuna åœªJ nghÆd. ï§‡d« Máarh«uh{a§fŸ gyî«, »¿ÞJt rf¤â‰F Kªâna óuzthœ¡ifiaí« thœªJÉ£oUªjd. »¿ÞJt rf¤bjhl¡f¤âš ït‰WŸ ïwªjit nghf ïUªjit, KJikbaŒâ, mªj KJik¡F m¿F¿fshd M£l«, mrâïitfnshL ToadthÆUªjd v‹nw brhšynt©L«.

gHikahditbašyh« bgUikíiladtšy. c©ik.Máahit mj‹ gHik¡fhf ahU« ghuh£l nt©oaâšiy. ïªj¥ ghuh£Ljiy mJ ahÇlÄUªJ« vâ®gh®¡fÉšiy. Mdhš MHkhd mj‹ gHikÆÈUªJ »il¤âU¡»w mÇa bgh¡»õ§fS¡fhf mj‰F ahU« e‹¿brY¤jnt©L«. ï‹W eh« ehfÇf trâfbs‹W vitvitfis cgnah»¤J¡ bfh©oU¡»nwhnkh, ešthœ¡ifel¤Jtj‰F¤ Jiz¡ fUÉfŸ v‹W vit vitfis¡fUâ¡ bfh©oU¡»nwhnkh, mit ahî« MáahÉ‹áUZofŸjh‹. V‹, ehfÇf¤â‹ áUZo¡fsnk Máahjhnd?

Máah, ã‰fhy rªjâahU¡F, ï‹iwa cyf¤âdU¡FtH§»ÆU¡F« bghUŸfŸjh‹ v‹d v‹gij¤ bjÇªJbfhŸs thrf®fŸ MtYilat®fshÆU¥gh®fsšyth?v©Q« vG¤J«, ï§»í« fh»jK«, ò¤jf§fS« ò¤jfrhiyfS«, Mu«g¥ gŸË¡Tl§fS« ca®ju¡ fšÿÇfS«, ïy¡»aK« r§ÑjK«, fhÉaK« XÉaK«, fÂjrhÞâuK« thd rhÞâuK«, âira¿ fUÉí« fhy§fh£L«fofhuK«, m¢R¤ bjhÊY« j¢R¤ bjhÊš KjÈa bjhÊšfS«, f©zhoí« Õ§fhD«, njÆiy¥ ghdK« kJ tiffS«, cl«ãš mÂí« eiffS« óR« thridfS«,cL¤J»‹w g£L« VW»‹w thfdhâfS«, ÉtrhaK«,ÉahghuK«, ehza¢ bryhtÂí«, neh£L¢ bryhtÂí«,ngh¡Ftu¤J trâfS« jghš trâfS«, rJu§f M£lK«Fâiu¥ gªJ Éisah£L«, xUt‹ xU¤ânahL thHnt©Lbk‹w Ãaâí«, gu«bghUŸ x‹W v‹w bfhŸifí«,

1 Hittites, Phoenicia, Sumer, Akkad.

115

ïit ngh‹w ï‹D« gyî« MáahÉÈUªJ ãwªjitna.».K. ehyhÆu¤âUüW tUõ¤â‰F K‹dnuna v»¥âš,#d§fŸ, ehŸ »Hikfis m¿a fhy©liu cgnahf¥gL¤â tªjh®fŸ; KQKQ¡fhkš murh§f¤â‰F tUkhdtÇ brY¤â tªjh®fŸ. »¿ÞJ ãw¥gj‰F¢ Rkh® mWüWtUõ§fS¡F K‹nd mÞÌÇahit M©l mõ&®ghÂghš1 v‹w mur‹, Ãndnt2 v‹w jdJ jiyefu¤âš bgÇabjhU ò¤jfrhiy it¤âUªjh‹. ïªâahÉY«, ÓdhÉY«ï¤jifa ò¤jfrhiyfŸ ïj‰F K‹dnuna ïUªjdbt‹gij¢ brhšyî« nt©Lnkh? ï‹W áÉš r£l§fbs‹W« »ÇÄdš r£l§fbs‹W« brhš»nwh«. Mdhš»¿ÞJ rf¤â‰F ïu©lhÆu« tUõ§fS¡F KªânaghãnyhÅahÉš M©l Ah«Kuhã3 v‹w mur‹ áwªjbjhUr£l¤ij ïa‰¿ it¤âU¡»wh‹. ï§‡dnk mÞÌÇahÉY«ïªâahÉY« #d rKjha¤â‹ xG§»‰F« xG¡f¤â‰F«cWJizahÆU¡f¥g£l r£l â£l§fŸ ïUªâU¡»‹wd.Kj‹Kjyhf, cHî¡F¡ Fâiuia cgnah»¤jJ Máahjh‹;Mfhu¤ij¢ rik¤J¢ rh¥ãl¤ bjhl§»aJ Máahjh‹;btokUªij¡ f©Lão¤jJ Máah (ÓdhÉš)jh‹; ónfhsgl« jahÇ¤jJ Máah (ghãnyhÅahÉš)jh‹. ï›tsbt‹d?Kj‹ Kjyhf¤ bjhÊyhs® ntiyÃW¤j« brŒjJ TlMáahÉš (V»¥âš) jh‹! br§fš åLf£o mâny thHî«,nehŒÔu kUªJ cgnah»¡fî«, flÈny f¥gš brY¤jî«,cyf¤âdU¡F¡ f‰W¡ bfhL¤jt®fŸ Máa k¡fns.bAnuhnlh£lÞ v‹gtid ‘rÇ¤âu¤â‹ jªij’ v‹Wbrhšt® nkdh£lh®. Mdhš mtD¡F¥ gy ü‰wh©LfŸKªâna MáahÉš m¿P® gy® EQ¡fkhd rÇ¤âu§fŸvGâ it¤J¥ nghÆ U¡»wh®fŸ. ».K. 555M« tUõ¤âÈUªJ 538M« tUõ« tiu-gândG tUõ fhy«-ghãnyhÅahit M©l enghÅlÞ4 v‹w mur‹, rÇ¤âuMuhŒ¢áÆY« óÄÆ ÈUªJ òuhjd¢ á‹d§fis¤ njh©obaL¤J¥ gÇ nrhjid brŒtâY« j‹ M£á¡fhy« óuhití« fÊ¤jh‹. jÅ¥g£l kÅj®fŸ, guÞgu« xUtU¡bfhUt® v¥go elªJbfhŸsnt©Lbk‹gJ Kjš, X®murh§f¤â‰F« k‰nwh® murh§f¤â‰F« v¤jifa

1 Ashurbanipal ».K. 668-625.2 Nineveh.3 Hammurabi ».K. 2123-2081.4 Nabonidus.



cwîKiw ïU¡f nt©L«, x‹W¡bfh‹W v¥go foj¥ngh¡Ftu¤J it¤J¡ bfhŸs nt©Lbk‹gJ tiuÆšrfykhd t‰¿‰F«, mjhtJ mw thœ¡if¡F« muáašthœ¡if¡F« Máahnt tÊ fh£oahÆUªJ tªâU¡»wJ.cyf¤ânyna Kj‹Kjyhf Ô®¡fjÇáfŸ njh‹¿aJ«MáahÉnyjh‹. »¿ÞJt rfh¥j¤â‰F ïu©lhÆu«tUõ§fS¡F Kªâ ï¥òbt®, bebg® nuhA& 1 v‹D«bgaUila Ô®¡fjÇáfŸ ïUt® v»¥âš njh‹¿ j§fŸfhy¤J mur®fS¡F mwîiufŸ tH§» ÆU¡»wh®fŸ;j§fS¡F¥ ã‹dho v‹d el¡f¥ ngh»w bj‹gijí«vL¤J¢ brhšÈÆU¡»wh®fŸ. ò©Âa ehlh»a ïªâahÉšv¤jidnah ò©Âah¤kh¡fŸ, kfh¤kh¡fŸmtjÇ¤âU¡»wh®fŸ v‹gij eh« brhšyhkny thrf®fŸbjÇªJ bfhŸth®fŸ. kfh‹fË‹ c‰g¤â Þjhd kšynthïªâah? ï§‡d« Máah vâY« Kj‹ik t»¤JtªâU¡»wJ.

xU ehfÇf¤â‹ KG¤j‹ikiaí« m¿ªJbfhŸsnt©Lkhdhš, mjid¥ gy ÃiyfËÈUªJ gh®¡f nt©Lbk‹W brhšth®fŸ. ï¥go¥ gy ÃiyfS¡F« bghUªJ»wehfÇfªjh‹ KG ehfÇf« muáaš mik¥ò, rKjha xG§F,bghUshjhu V‰ghL, ïy¡»a áUZo, fiy ts®¢á, M¤Ûfc‹dâ, ï¥go vªj ÃiyÆÈUªJ gh®¤jhY« MáaehfÇf« KG ehfÇfkhf ïU¡»wJ.

ï¥go KG ehfÇfkhÆU¥gjdhnyna mjid m¿ªJbfhŸtJ á¿J áukrh¤âakhf ïU¡»wJ mªÃa®fŸ,mjhtJ Máa ehfÇf¤â‰F¥ òw«ghdt®fŸ, mjid¥g‰¿¤ jtwhf Éah¡»ahd« brŒ»wh®fbs‹whš, m~Jmt®fSila g¡FtÄ‹ikiana fh£L»wJ. Vbd‹whšmt®fŸ ehfÇf¤ij KGrhf¥ ghuhjt®fŸ; miu Fiwahf¥ gh®¤J¥ gH»at®fŸ. mt®fŸ Máa ehfÇf¤ijÞöykhf¤jh‹ gh®¡»wh®fŸ. mâš N£Rk r¡âfŸ gyml§»ÆU¡»‹wd v‹gij mt®fŸ m¿ah®fŸ.

MáahÉ‹ ehfÇf« k£Lbk‹d, mâš XL»‹w eâfŸ,X§» Ã‰F« kiyfŸ, thDw ts®ªâU¡F« ÉU£r§fŸM»a gyî« N£Rk r¡âíiladthfî« N£Rk m®¤jKiladthfî« ïU¡»‹wdbt‹W Twyh«. éteâfshdáªJî« f§ifí«, nAhah§nfhî« ah§¡£è»ah§F«,ô¥bu£o[&« il¡Ç[&«, ieš eâí«, bgUÃy§fis

1 Ipuwer and Nefer-rohu.

117

ts«gL¤J« bgUªjifadthf k£L« ïšiy; ngh¡Ftu¤J kh®¡f§fshf k£L« ïšiy; mnef ehfÇf§fË‹áUZo Þjy§fshfî« ïUªâU¡»‹wd. ïka«, ÏªJFZ,ádhŒ, Mš£lhŒ ngh‹w gy kiyfŸ, MWfË‹ c‰g¤âÞjhd§fshf k£L« ïšiy; gštif _y¥ bghUŸfË‹bg£lfkhf k£LÄšiy; x‹whd gu«bghUnshLx‹Wg£oU¡»w kfh òUõ®fË‹ jt óÄfshfî« cgnjrnkilfshfî« ïUªâU¡»‹wd. muR« MY«, fKF«bj§F« ngh‹w ca®ÉU£r§fŸ, m©ondh®¡F c©ojU«fya§fshf k£L« ïšiy; bt¥g¤ij¤ jL¤J¤ j£g¤ijmË¡F« Éjhd§fshf k£L« ïšiy; Phd xËjU«nkhd És¡FfshÆUª âU¡»‹wd.

cyf¤â‹ rfy kj§fS¡F« ãw¥ãlkhíŸsJ Máah.ïªj kj§fË‹ _y òUõ®fs¤jid ngU« mtjÇ¤jJ«,kj¥ ãurhuŠ brŒjJ« MáahÉnyjh‹. cyf¤â‹ _iyKL¡FfËnyíŸs vªj kj¤âdU«, j§fŸ kd khRfis¡fGÉ¡bfhŸs Máahî¡F¤jh‹ ah¤âiuahf tU»wh®fŸ.Máa k©Â‹ x›bthU bghoí« òÅjkhdJ. “bgh‹idí« btŸËiaí« fh£oY« MáahÉ‹ öá k© vd¡F¢ánuZlkhdJ” v‹»wh® nfrt rªâu nrd®.

rfy kj§fS¡F« ãw¥ãlkhÆU¥gJ k£L« MáahÉ‹Énrõkšy; mªj¢ rfy kj§fisí« xUjhŒ tÆ‰¿š ãwªjrnfhjÇfŸnghš thG«go brŒâU¡»wnj mJjh‹MáahÉ‹ Énrõ«. »isfŸ gythdhY« moku« x‹whÆU¥gJnghš, kj§fŸ gythdhY«, mit òw¥g£L¢br‹¿U¡»w âirfŸ bt›ntwhdhY« mt‰¿‹ mo¥gilx‹Wjh‹ v‹w c©ikia Máah m§ÑfÇ¤J¡ bfh©Lmij mDZo¤J« tªâU¡»wJ.



2. MáahÉ‹ jFâ

cyf¤ij¢ rkhjhd¡ nfhÆY¡F miH¤J¢ bršy¡Toat® ah®? ïjid¡ flikahf¡ fUâ¢ brŒa¡ Toat®ah®? ahU¡F ïªj¤ jFâ c©L? Máa khjhjh‹; mtŸxU¤â¡F¤jh‹ ïªj¤ jFâ c©L. k‰w¤ njr¤ jhŒkh®fis¡fh£oY« mtŸ _¤jtŸ, gH«bgUªnjÉ v‹gj‰fhfmtS¡F ïªj¤ jFâ c©L v‹W eh« brhšyÉšiy.mtSila ó®Éf¤ij thrf®fS¡F m¿Kf¥gL¤j nt©Lbk‹gj‰fhf mtSila gHikia¥ g‰¿¢ br‹w m¤âaha¤âš á¿J T¿ndhnk jÉu mtSila jFâia Ãiyeh£Ltj‰fhftšy. mtSila jFâ, mtSila áUZor¡âÆny, guey v©z¤âny, thœ¡ifia¥ ãÇ¤J¥ ghuhkšbjhF¤J¥ gh®¡»‹w gH¡f¤âny, ïit ngh‹w ï‹D« gyj‹ikfËny ïU¡»wJ. k‰W« mehâfhyª bjh£L Máahjh‹, cyf¤âny Ãiyahd mikâ Ãyt nt©L bk‹WnfhÎ¤J¡ bfh©L tªâU¡»wJ; nfhÇ¡bfh©L tªâU¡»wJ. rhªâthrf« MáahÉ‹ brhªj thrf«. mikânfhU« cÇik mj‰F¥ gu«giuahfnt ïU¡»wJ.

Mdhš Máah nfhU»‹w mikâ, étd‰w mikâašy;étDŸs mikâ. y©l‹ khefu¤âYŸs btÞ£ ÄÅÞ£l®khjh nfhÆiy;1 bksd¡ nfhÆby‹W« mikâ¡ nfhÆby‹W« brhšth®fŸ. Mdhš m§F¡ Fobfh©oU¡F«bksd«, kuz¤âDila bksd«; mikâ, rt¡FÊÆDila mikâ. ï§»yhªâ‹ ïwªJ nghd mur®fŸ, j§fSila gifikfisbašyh« kwªJÉ£L, bksdkhf,mikâahf, rnfhju®fŸnghš g¡f¤âny m§F¥ gL¤âU¡»wh®fŸ. mt®fSila rnfhju cwî ãâUnyhf¤â‰FV‰wnj jÉu ónyhf¤â‰F¥ bghUªâajšy.

Máah, ï¤jifa bksd¤ij, mikâia, rnfhjucwit¡ nfhuÉšiy; ehlîÄšiy. mJ Phd ÃiwÉÅ‹bwG« bksd¤ij, braš ntf¤âÅ‹W ãw¡F« mikâia,xU jhŒ tÆ‰W¥ ãwªj rnfhju cwit¡ nfhU»wJ;

1 West minister Abbey.

119

ehL»wJ. “Máah, vjid¤ j‹Dila bghJthd y£áakhf¡ bfh©oU¡»wnjh m~J, mªj mikâ, x‹WÄšyhikÆdhš V‰gL»‹w mikâašy; ruzhfâailªJÉLtjdhš c©lh»w mikâašy; ngh®¤ j‹ikí«áUZo r¡âíKila kÅj M¤khthdJ nkÅiy¡F¢brš»‹wnghJ Éis»‹w mikâ” v‹gJ xU th¡F.

ehfÇf« ãwªjJ MáahÉnyjh‹. kÅj‹ kÅj¤j‹ikÆš ts®¢áailªjJ MáahÉšjh‹. KoÉšyhjr¤âa¤â‹ Koit¡ fhznt©Lbk‹W kÅj‹ Ka‰ávL¤J¡bfh©lJ MáahÉšjh‹. m¥gona j®k¤âDilamÞâthu¤â‹ moÆny br‹W gh®¡f kÅj‹ ÉiHªjJ«MáahÉšjh‹. M¤kh mku¤j‹ikíilaJ, mJ NÇaid¥nghš všnyhÇl¤âY« ãufhá¤J¡ bfh© oU¡»wJ v‹wngU©ikia kÅj‹ bjÇªJbfh©lJ«, bjÇÉ¤J¡bfh©lJ« MáahÉšjh‹. xU nkdh£L MáÇa‹ TW»wh‹:-“MáahÉ‹ òuhjd ehfÇf§fŸjh‹, mjhtJ v»¥âa,ghãnyhÅa, Ï£il£oÞ, mÞÌÇa, g®Îa, ïªâa, Ód,ë¥% ehfÇf§fŸjh‹, rÇ¤âu¤âš òf¡Toa msî gykhdxU fyhrhu¤ij, xU g©gh£il Kj‹ Kjyhf Ã®khz«brŒjd. vG¤J¡fisí« vGJtijí« Kj‹Kjyhf¡bfh©oUªjit mitjh‹. ïjdhš ã‰fhy rªjâfS¡F¥ga‹gl¡Toa tifÆš j§fŸ fU¤J¡fis¥ gâî brŒJÉ£L¥ nghjš mitfS¡F¢ rh¤âakhÆUªjJ. bys»fgukhd xU fyhrhu¤ij mitjh‹ Kj‹ Kjyhf mãÉU¤âbrŒjd. ïj‹ Éisthf, áªjid brŒtj‰F« fiyts®¢á¡F« ï‹¿aikahJ nt©l¥gL»‹w XŒîmitfS¡F¡ »il¤jJ. mitfËl¤âš - mªj Máa ehfÇf§fËl¤âš-njÓa thœî« r®t njÓa thœî« brGikí‰¿Uªjd. ïjdhš mªj ehfÇf§fË‹ k¡fS¡F, j§fis¥g‰¿í«, j§fS¡F« k‰w¢ rnfhju k¡fS¡F« ïU¡fnt©oa r«gªj§fis¥ g‰¿í«, j§fŸ r_f mik¥ig¥g‰¿í«, j§fŸ gunyhf¤ij¥ g‰¿í« ÔÉu khf¢ áªjidbrŒtJ rh¤âakhÆUªjJ.”

ah® áUZo¡»wh®fnsh mt®fshšjh‹ mªj¢áUZoia¡ fh¥gh‰w Koí«. áUZoÆDila kf¤Jt«,áUZoÆ‹nghJ c©lh»w ntjid, ïitfis bašyh«mt®fŸ e‹F m¿th®fshjÈdhš, mt®fshšjh‹ mªj¥bghW¥ig czu Koí«. bghW¥ig cz®»wt®fŸjh‹flikia xG§fhf¢ brŒJbfh©L nghth®fŸ. Mfntï‹iwa ehfÇf¤ij, muáaš Nœ¢áfËdhš fiw¥glh



âU¡F«go¡F« mQr¡âÆdhš mÊªJ glhkÈU¡F«go¡F« fh¥gh‰w nt©oaJ MáahÉ‹ flikahF«.

cyf¤âYŸs všyh¥ ãunjr§fisí« É£LÉ£LMáahÉš ehfÇf« ãw¥ghnd‹ v‹W thrf®fŸ nf£fyh«.mjDila ïa‰if mik¥òjh‹ ïj‰F¡ fhuz«. ehfÇf«ãw¥gj‰F V‰wÉjkhf MáahÉ‹ ïa‰if Ãiyik ïU¡»wJ.v¥goba‹whš, MáahÉ‹ bgU«ghf« rk ÓnjhZz¥ ãunjr«. gUt kiH¡F FiwÉšiy. brGikahd k©Q«,ieš, ô¥bu£OÞ, il¡ÇÞ, f§if, nAhah§nfh M»aï¥go¥g£l eâfS«, Ãy ts¤â‰F¤ Jiz òÇtdthÆU¡»‹wd. ïitbašyh« x‹W nr®ªâU¡»wnghJ,czî¥ bghUŸfŸ Ãiwa Éistj‰F¡ nf£ghnd‹? cyfkid¤â‰F« czî tH§f¡Toa jhÅa¡ fsŠáakhfMáah ïU¥gj‰F¡ fhuz« ïJjh‹. rÛg¤âš vL¡f¥bg‰wòŸË Étu§fis¥ gÇÓyid brŒJ gh®¤jhš ïJ e‹FbjÇatU«.

ï§‡d« czî¥ bghUŸfŸ Ãiwa Éistj‰F,ïa‰if bgÇJ« JizahÆU¥gjdhš, #d§fŸ, j§fŸm‹whl thœ¡if¡F mâfkhd ciH¥ig nk‰bfhŸsnt©oa mtáaÄšyhjt®fsh»wh®fŸ. ït®fS¡F ÃiwaXŒî »il¡»wJ. ïªj XŒî, m¿it ÉU¤â brŒJ bfhŸtâš cgnahfkh»wJ; ehfÇf« ãw¡»wJ.

»¿ÞJ ãw¥gj‰F¢ Rkh® eh}‰W I«gJ tUõ§fS¡F Kªâ v»¥âa®fSila âdrÇ thœ¡if, v¥go mâfciH¥ig nk‰bfhŸs nt©oa mtáaÄšyhkš eilbg‰W tªjJ v‹gij¥g‰¿ bAnuhnlh£lÞ v‹w »nu¡frÇ¤âuháÇa‹ ã‹ tUkhW tUÂ¡»wh‹:-

“k‰wt®fis¡ fh£oY« mt®fŸ-v»¥âa®fŸ-Fiwthf ciH¤J¥ óÄÆ‹ gy‹fis mDgÉ¡»wh®fŸ.gÆ® Éisî¡F K‹dho brŒa¥glnt©oa cGjš,bt£Ljš, bfh¤Jjš KjÈa vªj Éjkhd áuk§fS«mt®fS¡F ïšiy. (ieš) eâ, jhdhf¥ ãuthfbkL¤J XotU»wJ; Ãy§fËš ghŒ»wJ. ãuthf« Fiwªjîl‹,mtut®fS«, j§fŸ Ãy§fËš jhÅa§fis¤ bjË¡»wh®fŸ. bjË¤JÉ£L¥ g‹¿fis X£L»wh®fŸ. mitfŸÄâ¥gjdhš ÉijfŸ óÄÆš e‹whf mGªâÉL»‹wd.mWtil fhy« tiu fh¤âUªJ ã‹d® mWtil brŒJbfh©L ÉL»wh®fŸ.”

121

Máa ehfÇf§fŸ gyî« Étrha¤ij mo¥gilahf¡bfh©lit. Étrha ehfÇf§fŸ v‹Wjh‹ ïitfis¢brhšth®fŸ. Mâfhy¤âÈUªJ #d§fSila K¡»aétndhgha« Étrhakhfnt ïUªJ tªâU¡»wJ. j§fSila Ã¤âa thœ¡if xG§fhf eilbg‰W¡ bfh©oU¡f nt©Lbk‹gj‰fhfnt, #d§fŸ, Étrha¤â‰F ï‹¿aikahJ nt©l¥gL»‹w btÆš, kiH, fh‰W ïitfis¤bjŒt§fshf tÊg£L tªjh®fŸ; fhš eilfis¥ ngh‰¿tªjh®fŸ. MáahÉ‹ všyh eh£L k¡fS« gRit¥ ngh‰¿tªâU¥gJ ï§F¡ F¿¥ãl¤j¡fJ. mt®fŸ âdrÇcgnah»¤j gHbkhÊfŸ, flîis neh¡»¥ ghoa njh¤âu¥ghlšfŸ, f‰gid cyf¤âÈUªJ vGªj fÉijfŸ M»aahî« Étrha¤ijna ikakhf¡ bfh©oU¡»‹wd. Rkh®ehyhÆu« tUõ§fS¡F Kªâa Ód¥ ghlšfËš ïu©il¡nfS§fŸ:-

“mnjh mªj¡ fisfis m¥òw¥ gL¤J§fŸ;ïnjh ïªj ku¤â‹ mo¡f£ilia¤ njh©o vL§fŸ;cG gilÆdhš k© f£ofis cilí§fŸ;k© bt£ofis vL¤J¡ bfh©L MÆu¡ fz¡»š

thU§fŸ;fzthŒfËš ïw§Fnth«; kiyfŸ ÛJVWnth«...................”

“nkf§fŸ RU©L RU©L brš»‹wd ghU§fŸ;bkšÈa kiH¤JËfŸ v›tsî bj«ig c©L

g©Q»‹wd?kiH, KjÈš bghJ Ãy§fŸ ÛJ bghÊa£L«;ã‹d® ekJ Ãy§fŸ ÛJ ÉH£L«;mnjh mªj¤ jhÅa¡ fâ®fis mW¡f nt©lh«;ïnjh ïªj¤ jhÅa¡ f£Lfis m¥gona É£LÉL§fŸ;ï§nf jhÅa§fis ití§fŸ, ÉjitfË‹

cgnahf¤â‰fhf;m§nf áy _Èiffis É£L ití§fŸmt®fŸ nehŒ Ô®tj‰fhf.......................”

âU¡FwŸ MáÇa®, flîŸ thœ¤J¡F mL¤jgoahfth‹ áw¥igna TW»wh®. mwŠ brŒtj‰F«, bghUŸnr®¥gj‰F«, ï‹g« JŒ¥gj‰F« VJthÆU¥gJ kiHna.ïªj kiH, jhnd czthfî« czî¥ bghUŸfŸ c©lhtj‰F¡ fhuzkhfî« ïU¡»wJ. ïjdhnyna kiH¡F¢



áw¥ò¡ bfhL¤âU¡»wh® tŸStdh®. kiH¡F¢ áw¥ò¡bfhL¤jyhtJ v‹d? Étrha¤â‹ K¡»a¤Jt¤ij tÈíW¤â¢ brh‹dnjahF«. k‰W«, cGJ©L thœtij¤ jh‹thœî v‹W brhš»wh® tŸSt®. Vbd‹whš mªj thœ¡ifÆš ïÅik ïU¡»wJ; mikâ ïU¡»wJ; Ãiwî ïU¡»wJ.ÃiwîilaJjh‹ thœ¡if; ešthœ¡if. vdnt ešthœ¡ifel¤Jtj‰F _ykhÆU¥gJ Étrha«, “Óiu¤ njo‹Viu¤njL” v‹gJ ekJ K‹ndh® thrf«.

Máa k¡fŸ Ãiwîila thœ¡ifia el¤âdh®fbs‹W brh‹dhš, mt®fŸ v›Éj¡ Fiwí« ïšyhkÈUªjh®fbs‹gnj m®¤j«. Fiw ïUªjhš, mªj¡ FiwiaÃt®¤â brŒJ bfhŸsnt©o ciH¥gJ« nghuhLtJ«mtáakhF«. Mdhš Máa k¡fS¡F¡ fhy« beL»Y« ïªjciH¥ò¡F« nghuh£l¤â‰F« mtáank ïšyhk‰ nghŒÉ£lJ. ïa‰ifnahL nghuho j§fŸ thœ¡ifia el¤jnt©oa Ãiyik mt®fS¡F v¥bghGJ« V‰g£lnj»ilahJ. vªj xU j‹ikí«, mtáa« V‰gL»wnghJjh‹btË¥gL»wJ. mtáa« ïšyhjnghJ mªj¤ j‹ikí«ïUªj ïl« bjÇahkš xL§»¥ nghŒÉL»wJ. Máak¡fS¡F, ãiH¥ò ÃÄ¤j« nghuhl nt©oa mtáa«V‰glÉšiy; mikâahf thœ¡ifia el¤â¡bfh©Lbrštj‰fhd mDTy§fŸ gyî« mt®fS¡F ïUªjd.ïjdhš mt®fËl¤âš ngh®¤ j‹ikna ïšyhk‰ nghŒÉ£lJ. mjhtJ k‰wt®fis¡ fZl¥gL¤â¤ jh§fŸ Rf«bgw nt©oa mtáank mt®fS¡F V‰glÉšiy. Ôar¡âfis mÊ¤J ešy r¡âfis¡ fh¥gh‰Wtj‰fhf mt®fŸnghuho ïU¡»wh®fŸ; k‰wt®fŸ thHnt©Lbk‹gj‰fhf¤jh§fŸ mÊªJ ngh»wtiu nghuhoÆU¡»wh®fŸ. Mdhš,j§fS¡fhf, j§fŸ tÆ‰iw Ãu¥ã¡ bfhŸtj‰fhf, j§fŸMiria¥ ó®¤â brŒJ bfhŸtj‰fhf, mt®fŸ vªj¡fhy¤âY« nghuhoanj ïšiy.

Máa k¡fŸ, nghÇL« RghtÄšyhjt®fŸ Inuh¥ãak¡fis¡ fh£oY« ml§»d RghtKilat®fŸ v‹w»¿ÞJ ãw¥gj‰F eh}W tUõ§fS¡F Kªâna mÇÞ£lh£lš brhšÈÆU¡»wh‹. “bghJthf Ójs¥ ãunjr§fËYŸs #d§fŸ, áw¥ghf Inuh¥ghÉYŸs #d§fŸ,vj‰F« mŠrhjt®fshf ïU¡»wh®fŸ; Mdhš âwikÆY«m¿ÉY« Fiwîilat®fshf ÆU¡»wh®fŸ. ïjdhšït®fŸ mnefkhf RjªâuKilat®fshf ïUªJ bfh©oU¡»wh®fŸ. Mdhš muáaÈš ts®¢áailahjt®fshfî«

123

k‰wt®fis MS»‹w âwik ïšyhjt®fshfî« ïU¡»wh®fŸ.Máa k¡fS¡F¤ âwikí« m¿î« ïU¡»‹wd. MdhšmŠrh¤ j‹ikÆš Fiwîilat®fsh ÆU¡»wh®fŸ. ïjdhšjh‹ ït®fŸ k‰wt®fS¡F M£g£oU¡F« ãui#fshfî«, moikfshfî« ïU¡»wh®fŸ.” 1 mÇÞ£lh£lYila ïªj mã¥ãuha¤ij eh« m¥gona V‰W¡bfhŸs nt©Lbk‹gJ mtáa Äšiy; V‰W¡ bfhŸsî«KoahJ. Máa k¡fŸ v¥bghGJnk mikâahd thœ¡ifiael¤â tªâU¡»wh®fŸ, rkhjhd¥ ãÇa®fshÆUªâU¡»wh®fŸ v‹gij vL¤J¡ fh£Ltj‰fhfnt mÇÞ£lh£lÈDila ïªj mã¥ãuha¤ij vL¤J¡ fh£ondh«.

XŒî« mikâí« Ãiwªj ïl¤âš fiyfŸ brÊ¤Jts®tj‰F¡ nf£ghnd‹? #d§fSila thœ¡ifna fiykakh»É£lJ. fiykakh»É£lJ v‹whš v‹d m®¤j«?thœ¡ifahdJ mHfhî« ïÅikahfî« ï‹gfukhfî«eilbg‰wJ v‹gJjh‹. ï‹WTl g®Äa k¡fË‹ m‹whlthœ¡if ia¡ T®ªJ ftÅ¥nghkhdhš, mt®fSilaeil, cil, ghtidfŸ ahî« fiykakhf És§Ftij¡fhzyh«. bghJthf Máa k¡fŸ midtUnk, r§Ñj«,á‰g«, eh£oa« M»a E© fiyfËš óuzkhf<LgL»wt®fŸ. cjhuzkhf r§Ñj¤âny Ódk¡fS¡»U¡F« <Lgh£il¥ g‰¿ xU Ód m¿P‹ã‹tUkhW TW»wh‹:- “Ód®fŸ r§Ñj¤â‰F¥ãw¡fhÉ£lhY«, r§Ñj¤âdhš nghÎ¡f¥gL »wt®fŸ;r§Ñj¤ij kzªJ bfhŸ»wt®fŸ; r§Ñj¤ânynaòij¡f¥gL»wt®fŸ. mt®fŸ r§Ñj¤â‰F¤ bjhG»wh®fŸ;r§Ñj¤â‰F ntiy brŒ»wh®fŸ; r§Ñj¤â‰F É‰»wh®fŸ;r§Ñj¤â‰F¥ go¡fî« brŒ»wh®fŸ.”

r§Ñj«, á‰g« M»a nk‰brh‹d E©fiyfËš ah®mâfkhd <LghLilat®fsh ÆU¡»wh®fnsh mt®fŸcaÇa g©ghLfŸ gyî« Ãiwªjt®fsh ÆU¥gh®fbs‹gJ Ã¢ra«. mt®fSila m¿î, cyf¤njhL x£lxGF«. mt®fSila ïja«, cyfid¤ijí« f£o¤jGî«. mt®fS¡F, jh‹ ntW, j‹id¤ jÉ®¤j k‰wt® ntWv‹w nt‰Wikna »ilahJ. mt®fŸ, ï‹dh brŒjh®¡F«ïÅant brŒt®; k‰wt®fŸ ï‹òw¡ f©L jh§fŸ ï‹òWt®.

1 mÇÞ£lh£lÈDila ïªj¡ fU¤J¡fS¡F, mtDila “mur Úâ” (ã.n#h.ã.btËpL) v‹w üÈš eh‹fhtJ ò¤jf« gâdhyhtJ m¤âaha¤ijí«, VHhtJò¤jf« VHhtJ m¤âaha¤ijí« gh®¡f.



ïªj¥ g©ghL v§»UªJ ãwªjJ? k©ÂÈUªJ.v¥go ehfÇf« v‹W brh‹dhš mJ efu¤ij bah£oaJv‹w fU¤J ek¡F V‰gL»wnjh mJnghy g©ghL v‹Wbrh‹dhš mJ k©iz bah£oaJ v‹w v©znk ek¡Fc©lh»wJ. k©Âny ciH¡»wt®fŸjh‹, k©ÂdhšãiH¡»wt®fŸjh‹, c©ikahd thœ¡ifia el¤J»wt®fŸ. ciH¥ãny ï‹g§ fh©gt®fŸ ahnuh mt®fŸthœ¡ifÆ‹ ïÅikia EfU« M‰wš bg‰wt®fŸ. mt®fŸ,ãw® bghUË‹ÛJ Mir¥glkh£lh®fŸ; k‰wt®fismoik bfhŸskh£lh®fŸ. ešFuî v‹gJ mt®fËl¤âšbeU§fhJ. j‹ kâ¥ò cz®¢á mt®f Ël¤âš jiyáwªJÃ‰F«. mt®fŸ v¥go Ãy¤ij MHkhf cGJ mâÈUªJešy gyid¡ fh©»wh®fnsh mJnghš thœ¡ifia MHkhf¥ gh®¤J mj‹ Ãiwîfis íilat®fshÆU¡»wh®fŸ.mt®fS¡F thœ¡ifba‹gJ, áy kÂ neu« vÇªJÉ£LmizªJngh»w És¡fšy; mizah És¡F; mku n#hâ.ïjdhš Ã¤âakhíŸsit vitnah, mt‰¿nyna mt®fŸmâfkhf <LgL»wh®fŸ.

ïªj¥ g©ghL v‹gJ v‹d? ï§‡dnk ehfÇf«v‹whš v‹d? ï›Éu©oidí« g‰¿ ï§F¢ á¿JÉah¡»ahd« brŒJfh£l ÉU«ò»nwh«. ï›Éu©L«x‹nw v‹gJ ekJ fU¤J. nt©Lkhdhš K‹dij bkh£Lv‹W« ã‹dij ky® v‹W« Twyh«. “ehfÇfbk‹gJFoahdt® FoirÆš Mu«ã¡»wJ; Mdhš mJ efu§fËšky®»wJ” v‹»wh‹ X® mbkÇ¡f m¿P‹. mfthœ¡ifÆ‹Ãiwî g©ghL v‹W«, òwthœ¡ifÆ‹ Ãiwî ehfÇf«v‹W« áy® ãÇ¤J¡ TWt®. ïâš jtbwh‹WÄšiy.thœ¡ifia¡ TW Twhf¥ gF¤J¥ gh®¥nghU¡F ïJrÇjh‹. Mdhš thœifia bkh¤jkhf¥ gh®¥nghU¡Fïu©L«-g©ghL« ehfÇfK«-x‹whfnt bjÇí«. mfthœ¡ifÆ‹ Ãiwîjhnd òw thœ¡ifÆ‹ Ãiwî? x‹¿šFiwî ïUªJ k‰bwh‹W ÃiwîilajhÆUªjhš mªjthœ¡if v¥go c©ikahd thœ¡ifahF«? óuzthœ¡ifahF«?

v»¥âYŸs ãuÄ£ nfhòu§fis¥ gh®¤J, ïit,v»¥â‹ ehfÇf¤ij¡ fh£L»‹wd v‹W brhš»nwh«.Ód®fŸ kÅj¤ j‹ik¡F K¡»a¤Jt« bfhL¡»wt®fŸ;mt®fnshL vªj Étfhu« el¤âdhY« mt®fSilakÅj¤ j‹ik¡F¥ g§f« tuhkš el¤jnt©L«. ïjid¢Ód®fSila g©ghL v‹W brhš»nwh«. g®Äa® ngh‹w

125

áy #hâah® cl«bgšyh« g¢ir F¤â¡ bfhŸ»wh®fŸ.ïjid mt®Sila ehfÇf« v‹»nwh«. âng¤âš xU Þâßgy òUõ®fis Éthf« brŒJbfhŸsyhbk‹w tH¡f«ïU¡»wJ. ï~J mt®fSila xG¡f¤â‰F Ku©ghlšy.ïjid mt®fSila g©ghL v‹W TW»nwh«.

m¥goahdhš g©ghL, ehfÇf« v‹w ïu©L« vij¡F¿¡»‹wd? bghUisah, Rght¤ijah, gH¡f tH¡f¤ijah,vij¡ F¿¡»‹wd v‹w nfŸÉ ãw¡»wJ. ïj‰F m¿P®gyU« mtut®fSila ò¤â¡F« í¡â¡F« jFªjgo gâšbrhšÈ¡bfh©L ngh»wh®fŸ. xU #hâahUila áUZor¡âÆšjh‹ mt®fSila ehfÇf« ïU¡»wbj‹g® áy®;xU r_f¤jh® m‹whl thœ¡ifia v¥go el¤J»wh®fbs‹gij¥ bghW¤J¤jh‹ mt®fSila g©gh£ilÃ®zÆ¡f nt©Lbk‹g® ntW áy®. ïªj¥ gšÉj Éah¡»ahd§fËš eh« ï¥bghGJ ãuntá¡f nt©oaâšiy.g©ghL v‹gJ« ehfÇf« v‹gJ« vªj mo¥gilÆ‹ÛJÃiybg‰¿U¡»‹wd v‹gij k£L« ï§F¢ RU¡fkhfvL¤J¢ brhšy ÉU«ò»nwh«.

cyf¤âYŸs bghUŸfis _‹W tifahf¥ ãÇ¥g®m¿P®. áy bghUŸfŸ ïU¡»‹wd. mt‰iw mitfË‹cgnahf¤â‰fhf it¤J¡ bfh©oU¡»nwh«. cjhuzkhfj¢r‹ cË it¤J¡ bfh©oU¡»wh‹. vj‰fhf? mj‹ mHF¡fhfth? ïšiy; cgnahf¤â‰fhf. cgnahfÄšyhÉ£lhšmjid v¿ªJÉl¤ jah®. ï§‡d« mnef bghUŸfis mitfË‹ cgnahf¤â‰fhf k£Lnk it¤J¡ bfh© oU¡»nwh«.

ï‹D« áy bghUŸfŸ ïU¡»‹wd. mit kÅjDilacÆ® thœ¡if¡F mtáakhditašy. ïUªjhY« mitfisit¤J¡ bfh©oU¡»nwh«; cgnahf¥gL¤J»nwh«. cjhuzkhf, r§Ñj«, á‰g« KjÈaitfis¢ brhšyyh«. mitfis,mitfË‹ mHF¡fhfî«, ïÅik¡fhfî« ifahS»nwhnkjÉu cgnahf¤ij c¤njá¤J mšy. mjhtJ mt‰iw mitfS¡fhf k£Lnk it¤J¡ bfh©oU¡»nwh«; mj‹ ãunah#d¤â‰fhftšy.

ntW áy bghUŸfŸ cŸsd. mitfis mitfS¡fhfî«, - mjhtJ mitfË‹ mHF¡fhfî« mšyJïÅik¡fhfî« mitfË‹ ãunah#d¤â‰fhfî« it¤J¡bfh©oU¡»nwh«; ga‹gL¤J »nwh«. cjhuzkhf ešyghijfŸ ïU¡»‹wd; mšyJ mHfhd ghy§fŸïU¡»‹wd. ghijÆšyhknyh mšyJ ghyÄšyhknyh X®



ïl¤âÈUªJ k‰nwh® ïl¤â‰F¥ nghjš TL«. ïUªjhY«ghij ïU¥gJ« ghyÄU¥gJ« cgnahfkhfî« ïU¡»wJ;mHfhfî« ïU¡»wJ.

ï§‡d« _‹W tifahf¥ ãÇ¡f¥g£LŸs bghUŸfËš,ãªâa ïu©L tif¥ bghUŸfŸ, g©gh£L¡F vL¤J¡fh£lhf ïU¥gdbt‹W brhšyyh«. xU kÅjid¥ gh®¤Jït‹ g©ghLilat‹ v‹W brhš»nwh«. mtÅl¤ânycŸs vij¥ gh®¤J ï¥go¢ brhš»nwh«? mt‹ xUbghUis mªj¥ bghUS¡fhf k£Lnk mDgÉ¡»wh‹;mšyJ mj‹ ãunah#d¤â‰fhfî« nr®¤J mDgÉ¡»wh‹.ï§‡d« ãunah#d¤ij¡ fUjhkš, xU bghUis mj‰fhfk£Lnkh mšyJ mj‹ ãunah#d¤â‰fhfî« nr®¤njhmDgÉ¡»‹w j‹ik vJnth mJjh‹ g©ghL v‹WmiH¤j‰FÇaJ. Mdhš ï¥go¢ brhšÈÉ£lhš g©gh£il¥ g‰¿¥ óuhî« brh‹djhfhJ. g©gh£o‹Mu«g« v‹Wjh‹ ïªj mDgÉ¡»‹w j‹ikia¢ brhšynt©L«. ïªj¤ j‹ik nkY« nkY« ts®ªJ bršy¡ToaJ v¥go?

nfhÆÈ‹ nfhòu« ïU¡»wJ. mjdhš Vnjh bgÇaãunah#d« ïU¡»wbj‹W mJ f£l¥bgwÉšiy. MdhY«mjid¥ gh®¤J ‘M,M, v‹d mHF! v‹d ntiy¥ghL’v‹W brhšÈ rªnjhõ¥gL»nwh«; e«Äl¤âš xU Föfycz®¢á c©lh»wJ. ï¥gona NÇnahja«, NÇahÞjkd«KjÈaitfisí« brhšyyh«. NÇadhš ãunah#d«k£L« ïU¡»wJ. Mdhš NÇnahja¤ijnah NÇahÞjkd¤ijnah gh®¥gjdhš ãunah#d¤njhLTl xUÉjï‹gK« c©lh»wJ; mªj ïu©L fh£áfis¤ âdªnjhW«gh®¤J¡ bfh©oU¡f nt©Lbk‹w Mtš e«ÄilnavG»wJ. ï§‡d« eh« jÅ¤J¥ gh®¥gnjhL, m¥go¥ gh®¤J¢rªnjhõ¤ij mDgÉ¥gnjhL Ã‹WÉl¡TlhJ; k‰wt®fisí« mDgÉ¡FkhW brŒa nt©L«; mJ k£Lkšy,mt®fŸ mDgÉ¥gij¥ gh®¤J eh« rªnjhõ¥glnt©L«.všnyhUlD« nr®ªJ rªnjhõ¤ij mDgÉ¡f nt©L«,všnyhiuí« rªnjhõ« mDgÉ¡f¢ brŒant©L« v‹wv©z« vªj ïl¤âš njh‹W»wnjh mªj ïl¤âš m‹òky®»wJ; mâÈUªJ rnfhju thŠir v‹»w thrid åR»wJ.vdnt bghJik v©z¤ij¤ ö©LtJ vJnth, bghJikv©z¤ij ts®¥gJ vJnth, bghJik ÆÈUªJ ÉistJ

127

vJnth mJnt g©ghL v‹W RU¡fkhf¡ Twyh«.bghJikah»w mo¥gilÆ‹ ÛJ g©ghL v‹»w f£ol«Ã®khz« brŒa¥gL»wJ v‹W« Twyh«.

Mdhš ï¥go¢ brh‹djdhnyna g©gh£L¡F¥óuz Éah¡»ahdK« brhšÈÉ£ljhfhJ. V‰fdntbrh‹dgo, m¿P®fŸ ïj‰F bt›ntW Éjkhd Éah¡»ahd§fŸ brŒâU¡»wh®fŸ. “ïÅa Rght«, Ãjhd«, M¤kr¡â, bghWik, Phd«, åu« M»a ïit ahî« xU g©g£l kd¤â‹ j‹ikfŸ” v‹»wh‹ X® m¿P‹. “m¿ití«mHifí« K¡»a y£rz§fshf¡ bfh©l óuz¤Jt¤ijehLtJ vJnth mJjh‹ g©ghL” v‹w fU¤ij¤ bjÇÉ¡»wh‹ ï‹ndh® m¿P‹. “m‹ò, eh©, x¥òuî, f©nzh£l«,thŒiknahL IªJ rhšò C‹¿a ö©” v‹gJ âU¡FwŸ.

ïÅ ehfÇf¤ij¥ g‰¿ XÇu©L m¿P®fŸ T¿íŸsfU¤J¡fis vL¤J¡fh£l ÉU«ò»nwh«. “ehfÇfbk‹whš,òw¢NHÈš fhz¥gL« bys»f mãÉU¤âfŸ mšy. xUkÅjDila Óy¤ij, mªj kÅj‹ _ykhf njr¤â‹ Óy¤ijnk‹ikíw¢ brŒtJ vJnth mJjh‹ ehfÇf«” v‹gJ X®m¿PDila fU¤J. “thœ¡if¢ rhjd§fË‹ mãÉU¤âia¡ bfh©L xU ehfÇf¤ij msªJ gh®¡f¡ TlhJ.thœ¡ifÆ‹ j‹ikba‹d, mj‰F v‹d kâ¥ò bfhŸs¥g£oU¡»wJ v‹gij¡ bfh©nl ehfÇf¤ij msªJgh®¡fnt©L«” v‹»wh‹ ntnwh® m¿P‹. “fiyfS«PhdK« el¤ijí« xG¡fK« nr®ªj nr®¡ifjh‹,bgh¡»õªjh‹ ehfÇf«” v‹gJ X® mbkÇ¡f m¿PDilamã¥ãuha«.

ï¤jifa g©ghL« ehfÇfK« Ãiwªjt®fsh ÆUªjjdhnyna Máa k¡fŸ Mâ fhyªbjh£L, j§fSila ey‹ntW, k‰wt®fSila ey‹ ntW v‹W É¤âahr«ghuh£lhkš v›nyhUila eyidí« ehodh®fŸ; j§fŸehL, j§fŸ rKjha« v‹W jÅ¤J¥ ghuhkš cyfid¤ijí« xU FL«gkhf¥ gh®¤jh®fŸ. xU ešy fhÇa¤â‰FvšnyhUila T£Lwî« njitba‹gnj ït®fË‹ mo¥gilahd bfhŸifahÆUªjJ. ïjdhš všnyhU« nBkkhÆU¡f nt©L«, cyf« rhªâ bgw nt©Lbk‹gdngh‹w nfhÇ¡iffŸ ït®fSila ïy¡»a§fËšãuâgÈ¤jd. všnyhU« nBkkhÆU¡f nt©Lkhdhš,cyf¤â‹ rhªâ Ãyt nt©Lkhdhš, všnyhU¡F« Rjªâu«ïU¡fnt©L«; mªj¢ Rjªâu¤ij mDgÉ¥gj‰F vš



nyhU¡F« brsfÇa§fS« rªj®¥g§fS« ïU¡fnt©L«.xUt® jhH k‰bwhUth® thœjš v‹w V‰ghnl ïU¡f¡TlhJ. xUt® g£oÅ ïU¡f k‰bwhUt® tÆwhu c©z¡TlhJ. ïªj khâÇahd bghJik¡ fU¤J¡fŸ Máak¡fS¡F beL»Y« ïUªJ tªâU¡»wJ. murh§f c¤ânahf¤âš mkunt©oa xUt‹ v¥go elªJbfhŸsnt©Lbk‹gij¥g‰¿ »¿ÞJ ãw¥gj‰F¢ Rkh® MÆu«M©LS¡F K‹nd vGj¥ bg‰w X® v»¥âa¥ ghlš ã‹tUkhW TW»wJ:-

“xU KH Ãy¤â‰F Mir¥glhnj;xU ÉjitÆ‹ Ãy¤âš m¤J Û¿¢ bršyhnj;cdJ Ãy¤ij cGJ gÆÇ£L cdJ njitfis¥ ó®¤â

brŒJ bfhŸ;cdJ ïl¤âš jahÇ¤j Mfhu¤ijna rh¥ãL;m¡»ukkhf IahÆu« r«ghâ¥gij¡ fh£oY«flîŸ cd¡F¡ bfhL¡»w xU giu jhÅank nghJkhdJ.fsŠáa¤âÈU¡F« bgUŠ bršt¤ij¡ fh£oY«flîË‹ Miz¡F£g£L tWikah ÆU¥gJ nkš;J¡f¤â‹ k¤âÆny bgUŠ bršt¤njhoU¥gij¡

fh£oY«rªnjhõ¤â‹ k¤âÆny áy J©L JQ¡FfnshLthœtnj nkš....................”

khÅl rKjha« clš, mâš jh‹ xU áW m§f«v‹W ãuânah® Máa kfD« fUâ¡bfh©oUªjh‹. X®m§f¤â‰F CW V‰g£lhš mJ k‰w m§f§fisí«ghâ¡F« v‹w v©z« mtD¡F v¥bghGJ« ïUªJbfh©oUªjJ. ïjdhš ahU¡F« Ô§»iH¡f¡ TlhJ, mJjd¡nf Ô§»iH¤J¡ bfh©ljhF« v‹w cz®¢á mtD¡Fïa‰ifahfnt V‰g£oUªjJ. jh‹ Ô§»iH¡fhkÈUªjnjhLk£Lkšy, k‰wt®fisí«Ô§»Å‹W jL¤J tªjh‹; m¥go¤jL¤J mtid eštÊ¥ gL¤JtJ jdJ flikba‹WfUâdh‹. v¥go òš ó©Lfis¡ fisªJÉ£Lbe‰gÆiu¢ brÊ¡f¢ brŒ»nwhnkh mJnghy jÅkÅjÅl¤âY«, kÅj r_f¤âÅl¤âY« cŸs bf£lj‹ikfis mf‰¿ ešy j‹ikfis ts®¥gâš KidªJÃ‹wh®fŸ Máa k¡fŸ. ghuÓf thrf§fŸ áyt‰iw¡nfS§fŸ:-

“xUt‹ á¿a brh¤J¡fhudh ÆUªjhY«, bgUŠbrh¤JilatdhÆUªjhY«, thŒikíŸst®fŸ ÛJ

129

m‹ò brY¤jnt©L«; bghŒ brhš»wt®fËl¤âšÔatdhf elªJbfhŸsnt©L«.”

“ãuâbahU kÅjidí« c‹ e©gdhf¡ fUJ.mJnt c‹ Rght«. ãuâbahU kÅjidí« ešthœ¡ifÆny <LgL¤J; mJnt c‹ Phd«. k‰wt®fis,c‹id¥nghš Ãid; mJnt c‹ kj«. k‰wt®fŸ_ykhf cdJ rª njhõ¤ij¤ njo¡bfhŸ; mJnt c‹M¤kh.”

“kÅj®fŸ v›tsî¡ bf›tsî mâfkhf xUtiubahUt® neá¡»wh®fnsh, xUtU¡ bfhUt® cjÉ brŒJbfhŸ»wh®fnsh m›tsî¡f›tsî mâfkhd rªnjhõ¤ijmil»wh®fŸ.”

všnyhU« Rjªâukh ÆU¡f nt©Lbk‹w fU¤J Máak¡fËl¤âš ÃyÉÆUªjJ v‹W nkny brh‹ndhkšyth,ï~J - ïªj¡ fU¤J - mt®fSila muáaš thœ¡ifÆšãuâgÈ¤J¡ bfh©oUªjij e‹F fhzyh«. murh§fmâfhu¤ij XÇl¤âny nj¡» it¤J¡ bfh©L mij¡ bfhŠr«bfhŠrkhf¡ ÑnHíŸs Þjhgd§fS¡F ÉÅnah»¥gJ v‹wKiw MáahÉny »ilahJ. mâfhu khdJ, ÑnH ÉÇªJnkny RU§»ÆUªjJ. v¥go¤ jÅ kÅj‹ j‹id¤jh‹M©LbfhŸs nt©Lbk‹w Ãaâ ïUªjnjh m¥gonaãuâbahU á¿a ÞjhgdK« j‹id¤jh‹ M©L bfhŸsnt©Lbk‹w Ãaâ ïUªjJ. ïjdhšjh‹ MáahÉšmurh§f§fŸ kh¿dhY« rKjha mik¥ò, rKjha¡ f£L¥ghL, rKjha xG§F ïitfbsšyh« ÃiyFiyahkÈUªjd.MŸtJ Fiwthfî« thœtJ mâfkhfî« ïUªjJ. mur‹MŸtj‰fhf ïU¡fÉšiy; Kiw brŒJ fh¥gh‰Wtj‰fhfnt ïUªjh‹. xU uh{a¤âš v›tsî¡ bf›tsîMSif FiwthÆU¡»wnjh m›tsî¡f›tsî mªj uh{a«Rã£rkhÆU¡F« v‹gnj bghJthd ÃaâahÆUªjJ. xUÓd¥ gHbkhÊ TW»wJ:- “mâfkhf M©lhš Id§fŸ mâfkhdViHfsh»wh®fŸ; mâfkhd r£l§fŸ brŒjhš, r£l§fisÛW»wt®fŸ mâfkh»wh®fŸ.”

k‰wt®fSila J‹g§fis m¿ªJ bfhŸs¡Toar¡â Máahî¡F¤jh‹ c©L. m§F mtjÇ¤j kfh‹fs¤jid ngU« J‹g¤ij mDgÉ¤nj c©ikia¡ f©oU¡»wh®fŸ. mªj kfh‹fËš mnef®, k‰wt®fSila



ï‹g¤â‰fhf¤ jh§fns tÈa J‹g¤ij V‰W¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. mt®fSila cgnjr§fŸ ahî« k‰wt®fSila J‹g¤ij¤ Jil¡»‹w KiwÆnyna mikªâU¡»‹wd. ah® k‰wt®fSila J‹g¤ij m¿í« r¡âíilat®fshÆU¡»wh®fnsh mt®fŸjh‹ mªj¤ J‹g¤â‰F¥ gÇfhu« fhQ« Ka‰áÆš <LgLth®fŸ; mt®fshšjh‹ mªj¤ J‹g¤ij¥ gÇfÇ¡f Koí«. MjÈ‹ cyf¤âšJ‹g§fŸ xÊªJ ï‹g« JË®¡f nt©Lkhdhš mj‰FMáa k¡fŸjh‹ Kida nt©L«.

Ñœeh£ilí« nkdh£ilí«, mšyJ Máahití«Inuh¥ghití« x¥ã£L¡ fh£L»‹w tifÆš áy m¿P®fŸMáah ÛJ ïu©L F‰w§fŸ Rk¤JtJ©L. MáahÉ‹g©gh£il m¿ahj xU j‹ikÆdhnyna ït®fŸï¥go¡ TW»wh®fŸ v‹W KjÈnyna eh« brhšÈ¡bfh©LÉl ÉU«ò»nwh«. ït®fSila ïu©L F‰w¢rh£Lfisí« á¿J ftÅ¥ngh«.

KjyhtJ F‰w¢rh£L v‹dbt‹whš, Máah ïU¡»wÃiyÆš ïU¥gânyna âU¥âail»wJ; v›Éj kh‰w¤ijí« ÉU«òtâšiy: K‹nd¿¢ bršy nt©Lbk‹wMtY« mj‰F ïšiy. ïj‰F vâuhf, Inuh¥ghnth rjhkh¿¡bfh©oU¡»wJ khWjš, K‹nd‰w¤â‹ m¿F¿ašyth? ï¥go¡ TW»‹w m¿P®fŸ, Máah Inuh¥ghÉdhš Mâ¡f§ bfhŸs¥g£lj‰F mjDila xU Ãiy¥ngh¡F¤jh‹ fhuz« v‹W brhšÈ Máahit¤ j£ovG¥ò»wh®fŸ: K‹nd ão¤J¤ jŸS»wh®fŸ. ït®fS¡Feh« v‹d brhšYtJ? it¤âand, c‹id¢ brhÞj¥gL¤â¡ bfhŸ’ v‹W brhšÈ ït®fS¡F tz¡fŠbrY¤J»nwh«.

Máah, Ã‰»‹w ÃiyÆny Ã‰f ÉU«ò»wbj‹gJthÞjt«. mâšjh‹ mjDila bgUik ïU¡»wJ.thœ¡ifÆ‹ gy JiwfËY« mJ gy Éjkhd gÇnrhjidfŸ el¤â mt‰¿š vJ í¡jkhdJ, vJ mDrÇ¡f¤jFªjJ v‹w áy Koîfis¡ f©oU¡»wJ. ïªj¡ f©oU¡»w Ãiy¡F m~J-Máah-v¤jidnah ü‰wh©LfS¡FK‹ tªJÉ£lJ. m¥bghGJ Inuh¥gh xU g¢ás§FHªij; ehfÇfÄ‹dbj‹W m¿ahj ÃiyÆÈUªjJ. jh‹áW FHªijahÆUªj fhy¤âš Máah v¥go ïUªjnjhm¥gonajh‹ bgÇjh» É£l ãwF« gh®¡»wJ. j‹id¥nghš Máahî« tsuÉšiyna v‹W MáahÛJ ïu¡f§

131

fh£L»w ghtidÆš ngR»wJ. K‹nd‰w¤â‹ moÆnyïU¡F« Inuh¥gh K‹nd‰w¤â‹ Koit¡ f©LÉ£lMáahit¢ rÇahf¥ òÇªJ bfhŸshjJ M¢rÇaÄšiy.

Máah, thœ¡ifÆ‹ vªj¤ JiwÆY« xU Ãjhd«nt©Lbk‹w Koî¡F tªâU¡»wJ. vâY« xU ÔÉu¤â‰F¢bršy mJ ÉU«òtâšiy. ïjidna FW»a kd¥gh‹ikv‹W Fiwahf¢ brhš»wh®fŸ nkdh£lh®. cjhuzkhf,Inuh¥ghÉ‹ muáaš thœ¡ifiaí« MáahÉ‹ muáašthœ¡ifiaí« vL¤J¡ bfhŸnth«. Inuh¥ghÉš mnefü‰wh©Lfshf, mur®fŸ bjŒt¥ ãwÉfŸ, bjŒÉf cÇikíilat®fŸ v‹w bfhŸif mâÔÉukhf ÃyÉ tªjJ.ïjid MjÇ¤J¡ T¢rš ngh£l nfhZofŸjh‹ v¤jid?vGªj üšfŸ jh‹ v¤jid? ïªj¡ bfhŸif fhuzkhfmur®fŸ bfhL§nfhy®fshdh®fŸ; #d§fŸ brhšbyhzhjJ‹g§fis mDgÉ¤jh®fŸ. ïj‹ Éisî v‹d?mur®fSila bjŒÉf cÇikia vâ®¤J¥ gy ïa¡f§fŸ»s«ãd. mur®fSila bjŒÉf cÇik v›tsî ÔÉu¤â‰F¢ br‹wnjh m›tsî ÔÉu¤â‰F #d§fSila MS«cÇikí« br‹wJ. fofhu¤â‹ bjh§f£l¤ij xU g¡f«ntfkhf¤ j£oÉ£lhš mJ kWg¡fK« ntfkhf¢ bršYkšyth? ïitfËdhš rKjha¤âš v¥bghGJ« X® mâ®¢á,xU FH¥g« ïUªJ bfh©nlÆUªjJ; óršfS« ãz¡FfS«rf#khÆd; mikâba‹gJ Fâiu¡ bfh«gh»É£lJ. ï¥bghGJ«-ïªj ïUgjhtJ ü‰wh©o‹ ïil¡fhy¤âY«-Inuh¥ ghit¥ ghU§fŸ, v§nfD«, ahÇl¤ânyD«mikâ ïU¡»wjh v‹W.

Máahnth, beL§fhy¤â‰F K‹dnuna, ÔÉu Koah£áÆYŸs Ôikfisí«, ÔÉu Foah£áÆYŸs Ôikfisí« cz®ªJ, ïu©oYKŸs Ôikfis¡ fisªJ,ïu©L¡F« k¤âakhf, Fo¡nfhdh£á, mjhtJ Fo jGÉanfhdh£á v‹w Kiwia mDZlhd¤ â‰F¡ bfh©LtªjJ. ïjidna ã‰fhy¤J Inuh¥ãa murh§f§fË‰ áyã‹g‰¿ÆU¡»‹wd.

ï§‡d« muáaÈny k£Lkšy, všyh¤ JiwfËY«,Máah, eLÃiyÆnyna ïUªJ tªâU¡»wJ; vâY« xUÃjhd¤ij tÈíW¤â tªâU¡»wJ. Ú©l fhy mDgt¤â‹ÛJ V‰g£l Koî ïJ.

v¥bghGJnk mDgt« Ãiwªjt®fŸ, ng¢áY«el¡ifÆY« Ãjhdkhf ïU¥gh®fŸ; Rf J¡f§fis¢ rkö¡



f¤âny it¤J¥ gh®¥gh®fŸ. vâY« mt®fŸ, j§fis ÄŠáaxU Ãiy¡F¢ brštâšiy. MáahÉDila j‹ikí« ïJjh‹. ÉšÈa« nuhõ®1 v‹w b#®khÅa m¿P‹ TW»‹wthrf« ï§F¢ áªâ¡f¤ j¡fJ:- “Étrha ehfÇfkhdJ,ïU¡»‹w ÃiyÆny ïU¥gijí« nk‹ k¡fsh£áiaí«MjÇ¡»wJ; bjhÊš ehfÇfkhdJ, K‰ngh¡Filajhfî«,#dehaf M£áia MjÇ¥gjhfî« ïU¡»wJ.”

ïu©lhtJ F‰w¢rh£L v‹dbt‹whš MáahthdJ,bys»f¤ij monahL JwªJÉ£L ghukh®¤âf¤âny mâfftdŠ brY¤â tªâU¡»wbj‹gjhF«. ‘Máah¡fhu®fŸ,ïfnyhf¤ij ïHªJÉ£lh®fŸ; gunyhf¤âÈUªJVnjD« gÇR »il¡Fkhbtd vâ®gh®¤J¡ bfh©oU¡»wh®fŸ’ v‹W áy® nfÈahf¢ brhštJ©L. bghJthf,Máah¡fhu®fŸ cyf Étfhu« bjÇahjt®fŸ, thH¤ bjÇahjt®fŸ v‹gJ Inuh¥ãa® gyUila mã¥ãuha«. ïªjmã¥ãuha« jtW v‹W eh« cu¤J¢ brhšy ÉU«ò»nwh«.

Máa k¡fŸ, thœ¡ifia¡ TWgL¤â¥ gh®¡fÉšiyba‹W V‰fdnt brhšÈÆU¡»nwh«. bys»fK« ghukh®¤âfK« nr®ªjJjh‹ thœ¡ifba‹gnj mt®f Silanfh£ghlhÆUªJ tªâU¡»wJ. jÅ kÅjDila thœ¡ifí« rKjha kÅjDila thœ¡ifí« jÅ¤jÅ miwfŸv‹»w khâÇahd v©znk mt®fS¡F câ¤jâšiy.Máa¡ »uªj§fŸ ahî« ïu©ilí« ïiaò gL¤âna ngáÆU¡»‹wd. ïJ Éõa¤âš òuhjd »ß[&« Máahit¥ ã‹g‰¿ÆU¡»wbj‹W brhšynt©L«. K‰fhy¤J¡ »nu¡fm¿P®fŸ, thœ¡ifia mw thœ¡ifba‹W« muáašthœ¡ifba‹W« ntWgL¤â¥ ghuhkš ïu©ilí«x‹WgL¤âna gh®¤jh®fŸ. mÇÞ£lh£lš vGâa “murÚâ”, mtDila “mwü”È‹ bjhl®¢ána.

Máa k¡fË‹ bfhŸif¥go, mw«, bghUŸ, ï‹g«M»a _‹W« thœ¡if¡F ï‹¿aikahjit. mw¤jhštU« bghUis¡ bfh©L ï‹g¤ JŒ¤jÈnyna kÅjDilathœ¡if áw¥gil»wJ. ït‰¿š VnjD« x‹iw ÉL¤Jk‰w ïu©ilí« fil¥ão¤jÈdhš thœ¡if ó®¤â ailahJ;mJ eš thœ¡ifíkhfhJ. ïªj ešthœ¡if el¤JtJjh‹ãuâbahU kÅjDila neh¡fkhf ïU¡f nt©L«.

ïªj neh¡f¤ij¡ bfh©l Máa k¡fŸ, bys»f«,ghukh®¤âf« v‹w ïu©oš VnjDbkh‹iw k£L«

1 William Roscher 1817-1894.

133

fil¥ ão¤âU¥gh®fsh bt‹W thrf®fis¢ áªâ¡FkhWnf£L¡ bfhŸ»nwh« MáahÉ‹ ó®Éf¡ »uªj§fŸ gyî«,fhzKoahj flîis¥g‰¿ v›tsî rÉÞjhukhf¢ brhšÈÆU¡»‹wdnth m›tsî rÉÞjhukhf¡ fhz¥gL»‹wkÅjid¥ g‰¿í« T¿ÆU¡»‹wd; mªj kÅjD¡F¡flîis milí« tÊia¡fh£oÆU¥gJ nghš, mt‹thHnt©oa tifia¥ g‰¿í« brhšÈÆU¡»‹wd;j¤Jt¤â‰F v›tsî K¡»a¤Jt« bfhL¤J¥ ngáÆU¡»‹wdnth m›tsî K¡»a¤Jt« mDZlh d¤â‰F«bfhL¤J¥ ngáÆU¡»‹wd; bray‰w v©znkh, v©z¤ijmo¥gilahf¡ bfhŸshj branyh ãunah#d¥glhJv‹gij¥ gy Kf¤jhD« tÈíW¤âÆW¡»‹wd.

MáahÉ‹ K‰fhy m¿P®fŸ, vªj¤ Jiwiaí«MuhŒ¢á brŒahkš É£LÉlÉšiy. nahf rhÞâu¤ij¢brh‹dt®fŸ nghf rhÞâu¤ijí« brhšÈ ÆU¡»wh®fŸ.nkhd¤â‹ ïÅikia ÉjªJ T¿at®fŸ thd¤ijí«mâš rŠrÇ¡F« »uf§fisí« MuhŒªJ T¿ÆU¡»wh®fŸ.K¥g¤âu©L É¤ijfbs‹W« mWg¤J eh‹F fiyfbs‹W« ïªâahÉ‹ K‹ndh®fŸ tF¤JÉ£L nghdJvij¡ fh£L»wJ? mt®fŸ thœ¡ifÆš gy Jiwfisí«f©l¿ªâU¡»‹w nkijia ašynth fh£L»wJ? j‰fhym¿P®fis¤ âif¡f it¡F« v¤jidnah ãu¢idfS¡FMáahÉ‹ K‰fhy m¿P®fŸ gÇfhu§f©oU¡»wh®fŸ.X® m¿P‹ TW»wh‹:-“ (MáahÉ‹) ïªj¥ òuhjdk¡fSila M¢rÇafukhd, vâ®ghuhj nkijia v‹bd‹W brhštJ? ït®fŸ mDZlhd rh¤âakhd mnefv©z§fisí« j¤Jt§fisí« brhšÈ, mitfiseilKiwÆš bfhz®tj‰fhd Þjhgd§fŸ mik¡»w tÊfis¥ g‰¿í« brhšÈÆ U¡»wh®fŸ.... j‰fhy m¿P®fis¡âif¡f it¡f¡Toa mnef ãu¢idfS¡F ïªj K‹ndh®fŸ gÇfhu§fŸ f©lnjhL mt‰¿š bt‰¿í«bg‰¿U¡»wh®fŸ.”

Máa k¡fŸ, cyf Éõa§fis v›tsî e‹whf¤bjÇªJ bfh©oUªjh®fŸ. cyf Étfhu§fis v›tsîxG§fhf el¤â tªjh®fŸ v‹gj‰F¢ áy Mjhu§fisï§nf vL¤J¡ fh£l ÉU«ò»nwh«. »¿ÞJ ãw¥gj‰F¢Rkh® _thÆu¤ijªüW tUõ§fS¡F K‹nd ghãnyhÅahÉš tH§» tªj ïu©blhU gHbkhÊfis¡nfS§fŸ. ïitfis¡ bfh©L ghãnyhÅa k¡fŸ v¤jifa neÇa thœ¡ifia el¤â tªjh®fŸ v‹gJ bjÇa tU«.



“gyrhÈfŸ, j§fŸ brhªj r«gh¤âa¤âdhš thœ»wh®fŸ; gyåd®fŸ, j§fSilaãŸisfË‹ r«gh¤âa¤âdhš thœ»wh®fŸ.”

“mt‹ ne®ikíŸstdhfî« ešytdhfî«ïU¡»wh‹. MÆD« mtDila cil fªjyhfïU¡»wJ.”

“FL«g¤âdUl‹ r¢ruÉ£L¡ bfhŸtJ,òÅjkhd ïl¤ij mR¤j¥gL¤JtJ nghyhF«.”

ghãnyhÅa®fŸ, Äf¥ òuhjd fhy¤âÈUªnj, FL«gnBk¤ij ÉrhÇ¤J xUtU¡bfhUt® foj¥ ngh¡Ftu¤JbrŒJ bfh©oU¡»wh®fŸ. fl‹ bfhL¤jš, Ãy« É‰wš,xUtUila brh¤J¡fis k‰bwhUtU¡F kh‰Wjšï¥go¥ g£litfS¡ bfšyh« g¤âu§fŸ vGâ¥ gÇkh¿¡bfh©oU¡»wh®fŸ. xU òUõ‹, j‹ kidÉ¡F¥ ã‹tUkhW foj« vGJ»wh‹:-

“kidÉ b[¡Fî¡F ehò-n#®-cõh¥Î vGâajhtJ:-flîŸ cd¡F Mnuh¡»a¤ijí« Míisí« mË¥ghuhf!bjŒt »Uigahš eh‹ ï§nf brs¡»akhf ïU¡»nw‹.cd¡F g¤J T® (go ku¡fhš ngh‹w X® msî) jhÅa«bfhL¡F«go ï¡»õhÉ‹ kf‹ ï¡»‹ k®J¡F¡F vGâÆU¡»nw‹. å£L Éõa¤âš guhKfkhÆuhnj. všyht‰iwí«e‹whf¡ ftÅ¤J¡ bfhŸ. v‹ bghU£L¡ flîis¡ F«ãL.Ú v‹d Ãid¡»whŒ (mjhtJ cd¡F v‹d nt©L«)v‹gij¥ g‰¿ vd¡F vGJ.”

fl‹ bfhL¤j xUt‹, jh‹ bg‰W¡bfh©l t£o¡F¥ã‹ tUkhW uÓJ vGâ¡ bfhL¤âU¡»wh‹:-

“IªJ nõ¡bfšfS¡F (xU ehza«) tUõ¤â‰F xUnõ¡bfš É»j« t£o fz¡F¥ g©Â mj‰fhf miuikdh btŸËia, »®ÅÅõh¡ (v‹gt)ÅlÄUªJ c®J‹ghna (v‹gt‹) bg‰W¡ bfh©lj‰F ïJnt uÓJ... . . . . . .tUõ« x‹gjhtJ khj¤âš ïJ bfhL¡f¥g£lJ.”

cyf¤âš M©fS« bg©fS« v¥go elªJ bfhŸsnt©Lbk‹gij¥g‰¿ xU Ód¡ »uªj« ã‹ tUkhWTW»wJ:- “y£áa« thŒªj xU òUõ‹, Fâiuia¥ nghšml¡fkhfî«, f£L¥ghlhfî«, ijÇakhfî« ïU¡fnt©L«. m¥gona y£áa« thŒªj xU Þâß, gRit¥nghšciH¥ghËahfî«, f‰òilatshfî«, rhJthfî« ïU¡fnt©L«.”

135

rªnjhõkhf thœtj‰F xU RU¡fkhd tÊ TW»wh‹yhnth¤n[ v‹w Ód PhÅ. “c©gj‰F¢ áy gU¡iffŸ;Fo¥gj‰F¡ bfhŠr« j©Ù®; jiyaiz¡F KH§if;ïitfËUªjhny eh‹ rªnjhõkhÆU¡f Koí«. vËikia¡fil¥ão; cŸ mHif¡ fh¥gh‰W; mf«ght¤ij ml¡F;MirfS¡F tu«ò f£o¡bfhŸ.”

ïªâahÉš KÅt®fŸ gy®; cyf¤ij¤ JwªJÉ£Lml®ªj fhLfËY« ïU©l FiffËY« gu«bghUiseho¡ fLªjt« brŒJ bfh©oUªjh®fbs‹W go¡»nwh«.ït®fŸ fh£ony tá¤jhY« eh£L Étfhu§fis e‹Fm¿ªjt®fshÆUªjh®fŸ. kfh mby¡[hªj® ïªâahÉ‹ÛJ gilbaL¤J tªjhdšyth, m¥bghGJ áy KÅt®fis¢rªâ¡f ÉU«ãdh‹. mt®fSila mânkijik g‰¿í«M¤k r¡âia¥g‰¿í« V‰fdnt nfŸÉ¥g£oUªjhdhjÈ‹ mt®fis¢ rªâ¤J mt®fSl‹ r«ghõizbrŒJ gh®¡f nt©Lbk‹w Mtš c©lhÆ‰W. m¥gonaKÅt®fŸ gâ‹kiu¢ rªâ¤jh‹. ‘c§fŸ x›bthUtiuí«x›bthU nfŸÉ nf£f ÉU«ò»nw‹. ah® Kjyhtjhf¢rÇahd gâš mË¡f Éšiynah mt®fŸ, j§fŸ cÆiu ïH¡f¤jahuhÆU¡f nt©L«. c§fËny _¤jt® ïj‰F Ãahahâgâahf ïU¡f£L«” v‹W T¿dh‹. KÅt®fS« r«kâ¤jh®fŸ. ã‹ tU« r«ghõiz eilbg‰wJ:-

Édh : cyf¤âš ïU¡»‹witah, ïwªJ nghditah,vit mâfbk‹W Ãid¡»Ö®fŸ?

Éil : cÆnuhoU¡»‹witjh‹ mâf«. ïwªjitïU¡fÉšiyna.

Édh : Rghtª j¥ãd, mjhtJ Éfhukhd bgÇa#ªJ¡fŸ óÄÆnyah, rK¤âu¤ânyah v§Fmâfkhf c‰g¤âah»‹wd?

Éil : óÄÆšjh‹; rK¤âu« óÄÆ‹ xU ghfªjhnd?

Édh : cÆUŸsitfËš vJ Äfî« ò¤âíilaJ?

Éil : kÅj‹ ï‹D« f©L ão¡fÉšiy.

Édh : [hghÞ ãunjr¤âYŸs #hâahiu V‹ fyf«brŒí«go »s¥ãÉL»Ö®fŸ?

Éil : f©Âakhf ïwªJ nghtij¡ fh£oY«f©Â akhf thœtJjh‹ áwªjJ v‹WfUJtjdhšjh‹.

Édh : ïuth, gfyh, vJ KjÈš áUZo¡f¥g£lJ?



Éil : gfš.

Édh : xUt‹, k‰wt®fËlÄUªJ v¥go mâfkhdmãkhd¤ij¥ bgw Koí«?

Éil : ãwU¡F m¢r¤ij c©L g©zhj xU r¡âiamt® bg‰¿Uªjhš.

Édh : kÅj‹ v¥go¡ flîshjš TL«?

Éil : k‰wt®fshš brŒa Koahj fhÇa¤ij¢ brŒjhš.

Édh : vJ r¡â thŒªjJ, thœ¡ifah, kuzkh?

Éil : jd¡F¥ ã‹dhš gy J‹g§fis¡ T£o¡bfh©L tU« thœ¡ifjh‹.

Édh : xUt‹ v›tsî fhy« éÉ¤âU¡f nt©L«?

Éil : thœtij¡ fh£oY« rhtnj nkš v‹W mt‹e«ghj tiuÆš.

r«ghõiz KoªjJ«, mby¡[hªj® Úâgâia¥gh®¤J, “ahUila gâš e‹whÆU¡»w”bj‹W nf£lh‹.“ahU« rÇahd gâš brhšyÉšiy. xUtUila gâiy¡fh£oY« k‰bwhUtUila gâš k£lkhdjhfnt ïU¡»wJ” v‹wh‹ mªj Ãahahâgâ. “m¥goahdhš Újh‹ KjÈšïw¡f nt©L«. Vbd‹whš c‹Dila gâšjh‹ Äfî«nkhrkhÆU¡»wJ” v‹wh‹ mby¡[hªj®. “ïšiy murnd,ah® Kjyhtjhf¢ rÇahd gâš mË¡fÉšiynah, mtiu¤jh‹ kuz¤â‰F£gL¤Jtjhf Ú brh‹dh ba‹gJ PhgfÄU¡f£L« v‹W âU¥ã¢ brh‹dh‹ mªj Ãahahâgâ.ïij¡ nf£L¥ bgUk»œ¢á bfh©l mby¡[hªj®všnyhU¡F« r‹khd§fŸ tH§»dh‹.

¥q£lh®¡ 1 v‹w »nu¡f rÇ¤âuháÇa‹ vGâit¤J¥ nghÆU¡»w tuyhWfËš ïªj Ãfœ¢á fhz¥gL»wJ. ïJ f£L¡fijnah c©ik¢ r«gtnkh Ã¢rakhf¢brhšy KoahJ. v¥goÆUªj nghâY«, K‰fhy ïªâa®fSila bys»f Phd« ïªj¢ r«ghõizÆÈUªJ e‹Fòydh»wJ. mJ ek¡F¥ nghJ«.

1 Plutarch ».ã. 46-120.

137

3. Inuh¥ghî« Máahî«

Inuh¥ghî¡F« Máahî¡FKŸs áy jhuj«Äa§fisvL¤J¢ brhšy ÉU«ò»nwh«. ï¥go¢ brhštjdhš,Inuh¥ghit¤ jhœ¤ânah, Máahit ca®¤ânah fh£lnt©Lbk‹gJ ekJ neh¡fkšy. mjdjDila NœÃiy¡F« gu«giu¡F« jFªjgo mjdjDila gH¡ftH¡f§fS« kd¥gh‹ikfS« ïU¡»‹wd. cyf rkhjhd¤â‰F Máahjh‹ tÊfh£l Koí«, Máahî¡F¤ jh‹ mªj¤jFâ c©L v‹gij Ã®¤jhuz« brŒJ fh£Ltj‰F mâf¥goahd m¤jh£áahfnt ïªj¤ jhu j«Äa§fis vL¤J¢brhš»nwh«.

Inuh¥gh m¿Ény bgUik fh©»wJ; Máahnth,e«ã¡ifÆny Ã«kâ bgW»wJ. m¿it mãÉU¤â brŒJbfhŸs nt©oaJjh‹; mªj m¿it¡ bfh©L cyf¤ij¤JUÉ¤JUÉ¥ gh®¡f nt©oaJjh‹. Mdhš mªj m¿î¡F¥ã‹dÂÆš ÉRthr« ïšyhÉ£lhš, áu¤ij ïšyhÉ£lhš, ÓyÄšyhÉ£lhš, c©ikia¡ fhz KoahJ.ïjaÄšyhj _is g¡âÆšyhj ói#. ï‹iwa Inuh¥gh,ÉŠPhd m¿it v›tsî mâfkhf ts®¤J¡ bfh©oU¡»wJ? Mdhš ïªj btW« m¿î v›tsî md®¤j§fisc©L g©ÂÆU¡»wJ? btW« m¿î, Mu«g¤âš C¡f¤ijc©Lg©ÂdhY« ïWâÆš mÊÉnyjh‹ bfh©LnghŒ¢nr®¡F«. m¿î r¡âíilaJjh‹. Mdhš mªj m¿î, m‹ig¤jGÉ¡ bfh©ouhk‰nghdhš nkyhd j‹ikfËš e«ã¡ifbfhŸshk‰nghdhš, mj‹ r¡âahdJ JZãunahfªjh‹brŒa¥gL«.

ÉŠPhd m¿it¡bfh©L Þöy¤ij¥ gh®¡fKoí«. Mdhš e«ã¡ifia¡ bfh©L N£Rk¤ijí« fhzKoí«. “ÉŠPhdkhdJ e‹whf¥ gh®¡»w ïl¤âšjh‹fhyo vL¤J it¡»wJ; Mdhš e«ã¡if, -ïjid m‹ò,ÉRthr«, áu¤ij v‹W vªj¥ bgaÇ£L nt©LkhdhY«miH¡fyh«. -ghuhkny K‹ bršy¡ToaJ. ÉŠPhd«,jd¡F K‹ndh¡f ÄU¡»wbj‹W bgUikao¤J¡bfhŸsyh«. Mdhš e«ã¡ifnah, ïU£onyTl K‹nd¿¥



nghf Koí«. k‰wt®fS¡F tÊfh£o¢ bršY« r¡â jd¡FïU¡»wbj‹W ÉŠPhdkhdJ f®tkilayh«. Mdhše«ã¡ifnah, ifbfhL¡»wJ; miH¤J¢ bršy¥g£lhšmj‰fhf tªjdkË¡»wJ.”

m¿î fhuzkhf, Inuh¥gh, üšfis¥ go¡»wJ.e«ã¡if fhuzkhf, Máah, mªj üšfnshL r«ghÎ¡»wJ; mªj üšfËš tU« gh¤âu§fnshL cwî bfh©lhL»wJ; r«gt§fËny I¡»a¥g£LÉL»wJ.

Inuh¥gh, j¤Jt msÉny Ã‰»wJ. Máah, braÈnyftdŠ brY¤J»wJ. òâa òâa j¤Jt§fis¡ f©L ão¤JmitfS¡F Éah¡»ahd§fŸ vGâ¡ FÉ¡»wt®fisInuh¥gh nk‹ik¥gL¤J»wJ. Máah, brayh‰W»wt®fis,f®k nah»fis¥ ngh‰¿¥ ã‹g‰W»wJ.

Inuh¥gh, ïa‰ifia MuhŒ¢á brŒ»wJ. Máah,ïa‰ifÆny j‹id <LgL¤â¡ bfh©L ÉL»wJ. ï§‡dnkInuh¥gh, kÅjid, kÅjÅl¤ânyíŸs r¡âfis,cz®¢áfis MuhŒ»wJ. Máah, mªj kÅjid, mtÅl¤ânyíŸs kÅj¤ j‹ikia e«ò»wJ; mªj¤ j‹ik¡FÉ©z¥ã¤J¡ bfhŸ»wJ. ï‹D« Inuh¥gh, thœ¡ifia¤J©LJ©lhf¥ ãÇ¤J¥ gh®¤J MuhŒ¢á brŒ»wJ. Máah,thœ¡ifia bkh¤jkhf¥ gh®¡»wJ; mªj thœ¡ifiathœ»wJ. X® m¿P‹ TW»wh‹:- “Inuh¥ghî¡F ÉŠPhd«.m¿î, j¤Jt« M»a _‹W« c©L. Máahî¡F e«ã¡if,Ra m¿î, M¤kPhd« M»a _‹W« c©L.”

Inuh¥gh, j‹ òyikia¥ ng¢ádhš òy¥gL¤J»wJ.Máah, j‹ Phd Ãiwit bksd¤âdhš fh£L»wJ.Inuh¥gh, XirÆny ï‹g« Ef®»wJ. Máah, mikâÆnyïÅik, mDgÉ¡»wJ.

Inuh¥gh, všnyhUlD« ngh£onghl nt©Lbk‹W brhš»wJ. Máah, všnyhUlD« x¤JiH¡fnt©Lbk‹W beL»Y« brhšÈ¡bfh©L tªâU¡»wJ.xUt® ÛJ xUt® ÉGªJ bfh©L, xUtiu bahUt®Äâ¤J¡ bfh©L brštJjh‹ K‹nd‰w« v‹W Inuh¥ghfUJ»wJ. všnyhUlD« ifnfh¤J¡bfh©L rªnjhõkhf¢ brštJjh‹ K‹nd‰w« v‹W Máah e«ò»wJ.

m¿É‹ c¢rhÂ¡ »isÆny V¿ Ã‹W bfh©oUªJ«Inuh¥gh flîŸ fhz Koahjt®, m¿a Koahjt® v‹WbrhšÈ¡ bfh©oU¡»wJ. Máah, e«ã¡ifÆdhš, flîis

139

m¿ªJ, milªJ« É£lJ MÆu¡ fz¡fhd tUõ§fS¡FK‹dnuna.

Inuh¥gh, kÅj®fnshL kÅj®fŸ x‹Wgl nt©Lbk‹W KH¡f« brŒ»wJ. ónyhf¤âš kÅj‹ Msnt©Lbk‹W Inuh¥gh brhš»wJ. ónyhf¤âš flîŸ uh{a«Ãiy¡fnt©Lbk‹W Máah nfhÎ¡»wJ.

Inuh¥gh, cÇikia¡ bfh©lhL»wJ. Máah,flikia tÈíW¤J»wJ. Inuh¥ghÉ‹ rÇ¤âu« cÇik¥nghuh£lkhfnt ïUªâU¡»wJ. MáahÉ‹ rÇ¤âunkhahU¡F« mŠrhJ flikia¢ brŒJbfh©L tªj kfh‹fSila thœ¡ifÆ‹ âiu¥glkhf ïU¡»wJ. cÇikÆ‹ÛJ bfh©LŸs g‰WŸs« fhuzkhf¤jh‹ Inuh¥gh,jÅik¡F mâf kâ¥ò¡ bfhL¤J tªâU¡»wJ. flikiatÈíW¤J« Máahnth, bghJik¡F¥ òÅjkhd xU Þjhd«bfhL¤J tªâU¡»wJ. Inuh¥ghÉ‹ rÇ¤âu VLfis¥òu£o¥ ghU§fŸ. jÅik¡fhf, jÅ kÅj‹, jÅ¢ rKjha«,jÅ ehL M»a ïitfË‹ cÇik¡fhf¥ ghLg£lt®fis¤bfsuÉ¤âU¡»wJ; bghJik¡fhf¥ ghLg£lt®fis¡ö‰¿í« J‹òW¤âí« tªâU¡»wJ. Máahnth, bghJik¡fhf, cyfid¤J« xU FL«g bk‹W« k¡fsidtU«flîË‹ FHªijfbs‹W« nghjid brŒJ tªjt®fis¥bgÇnah®fshf tz§» tªâU¡»wJ; jÅikia¥ g‰¿¢brh‹dt®fis ÃuhfÇ¤âU¡»wJ. Inuh¥ghÉš fh®škh®¡Ì‹ bghJîilik¡ bfhŸif bršth¡F¥ bgwÉšiy.mJ tsu¡ Tlhbj‹gj‰fhf v›tsî Ka‰áfŸ brŒa¥g£ld? ï‹dK« brŒa¥ gL»‹wd? MáahÉš mÉg¡jFL«g¤â‰F Énrõ kâ¥ ò©L. ï~J vij¡ fh£L»wJ?Máa k¡fË‹ bghJik cz®¢áia. rKjha¡ f£L¥gh£L¡F MáahÉš bfhL¡f¥ gL»w kâ¥ò Inuh¥ghÉšbfhL¡f¥gLtâšiy ba‹W â©zkhf¡ Twyh«.

Inuh¥gh, gyid vâ®gh®¤J xU fhÇa¤ij¢ brŒ»wJ.Máah, gyid¥ g‰¿¡ ftiy bfhŸtâšiy. mj‰F¡fhÇaªjh‹ ãujhd«. fhÇa¤ij¢ brŒJ bfh©L nghtâšjh‹ mJ âU¥âfh©»wJ; ï‹gkil»wJ. gyid vâ®gh®¥gjhdhšjh‹ Inuh¥gh, ÃuhDTy thj¤âny mo¡fo_œ» ÉL»wJ. ïªj ÃuhDTy kd¥gh‹ik, kj¤ânyehÞâfkhfî«, muáaÈny òu£áahfî«, rKjha¤ânyÑnHh® nknyh® v‹w nt‰Wikahfî« ãuâgÈ¡»wJ.Máahnth v¥bghGJ« r®thDTythâ. ïjdhš m~JïU£onyTl btË¢r¤ij¥ gh®¡»wJ; rKjha¤âš



mâ®¢áfŸ V‰g£lhš mitfis¢ Rygkhf¢ rkhË¤J¡bfh©L ÉL»wJ.

Inuh¥ghÉ‹ muáaš KiwfŸ, bghUshjhumik¥òfŸ, rKjha xG§FfŸ M»a ahî« gyh¤fhu¤ijmo¥gilahf¡ bfh©lit. Máahnth rfykhdt‰¿‰F«m‹igna mo¥gilahf¡ bfh©oU¡»wJ. Inuh¥ghÉ‹Vfhâg¤âa rÇ¤âu« gyh¤fhu¤â‹ rÇ¤âuªjhnd?Inuh¥ghî¡F gyh¤fhu¤â‹ ÛâUªj e«ã¡ifahdJ,moik Éahghu¤ij MjÇ¡F«go brŒjJ; mj‰F kjbkUF bfhL¤jJ; mjid Ãahabk‹W rhâ¤jJ. naRehjÇ‹ moah®fshd ghâÇkh®fŸ moik ÉahghÇfisMÓ®tâ¤jh®fŸ. Máahnth, ãw ehLfis m‹ãdhnynaM£bfh©lJ. mÏ«i[jh‹ MáahÉ‹ cÆ® eho. mÏ«i[ia mÞâthukhf¡ bfh©LŸs mik¥òfŸ gf£LiladthÆšyhk‰ nghdhY« Úo¤j MíSiladthÆU¡»‹wd. gyh¤fhu¤â‹ ÛJ mikªj f£ol§fnsh, á¿Jfhy« ÄD¡»É£L¢ rLâahf¢ rÇªJ ÉGªJ ÉL»‹wd.be¥nghÈa‹ TW»wh‹ XÇl¤âš:- “mby¡[hªjU«õh®ynkD«1 ehD«2 bgÇa Vfhâg¤âa§fis Þjhã¤njh«.mitfis gyh¤fhu¤â‹ ÛJ Þjhã¤njh«. ï¥bghGJmitba§nf? naRehj®, jkJ uh{a¤ij m‹ã‹ÛJÞjhã¤jh®. ï‹W y£r¡fz¡fhd k¡fŸ mtU¡fhfïw¡f¤ jahuhÆU¡»wh®fŸ.”

Inuh¥ghî¡F¢ r»¥ò¤ j‹ikba‹gJ »ilahJ.MáahÉDila y£rznk mJjh‹. Inuh¥ghÉ‹ áYit¥ngh®fŸ mjDila r»¥ã‹ik¡F¢ áwªj rh£áa§fshF«.Máahnth, všyh kj§fS« xnu c©ikia¤jh‹ ehL»‹wdv‹w bfhŸifia mDZlhd¤âš fh£o tªjJ. MáahÉ‹ïªj¢ r»¥ò¤j‹ik, rku[ neh¡f«, mjDila gyåd¤âdhš V‰g£ljšy. nfhiH¤jdnkh, máu¤ijnah,MáahÉDila r»¥ò¤ j‹ik¡F¡ fhuzkh ÆU¡fÉšiy.Ôikfis v¥bghGJ« Máah r»¤J¡ bfh©oUªjâšiy;mitfis m›t¥bghGJ vâ®¤J¥ nghuho tªâU¡»wJ.naR ehjUila cgnjr§fis¡ ftÅí§fŸ. Ôikfisv›tsî t‹ikahf¡ f©o¤ âU¡»wh®? MÆD« mt® xUf‹d¤âš mo¤jhš k‰bwhU f‹d¤ij¡ fh£L v‹W cgnjá¤jh®. MáahÉš câ¤j kfh‹fbsšnyhU« y£áa¤njhL

1 Charlemagne 742-814.2 Napoleon 1769-1821.

141

rku[« brŒJ bfh©lâšiy; c©ikia¡ fil¥ão¡fhjt®fËl«, j®k¤ij mDrÇ¡fhjt®fËl« r»¥ò¤j‹ik fh£oaJ »ilahJ. r»¥ò¤ j‹ik v‹W brh‹dhš,k‰wt®fSila RakÇahijia m§ÑfÇ¥gJ v‹gJntm®¤j«. ïªj m®¤j¤âšjh‹, MáahÉ‹ muáaš Étfhu§fŸ,kj¥ ãurhu§fŸ ahî« eilbg‰¿U¡»‹wd.

Inuh¥gh, njÓa¡ f©bfh©Ljh‹ vijí« gh®¡»wJ;mj‰Fnkš mjDila âUZo brštâšiy. Máahnth,r®t njÓa âUZoÆš vijí« it¤J¥ gh®¡»wJ. Mdhšïj‰fhf mJ njÓa¤ij¤ JwªJ ÉLtJÄšiy. njÓa¥goÛJ Ã‹W bfh©lhšjh‹ r®t njÓa¡ fh£á e‹FbjÇí« v‹gJ mj‹ fU¤J. Inuh¥ghÉ‹ njrhãkhd«, j‹eh£L msnthL Ã‹WÉL»wJ. MáahÉ‹ njrhãkhd«, j‹eh£nlhL ãw ehLfisí« neá¡»w msî¡F ÉÇ»wJ.Máahî¡F ahU« gifÆšiy; ah®ÛJ« JntõÄšiy.k‰wt®fŸ åH, jh‹ thHnt©Lbk‹w v©z« mj‰Fv¥bghGJ« ïUªjâšiy. j‹id¥nghš k‰wt®fS«thHnt©Lbk‹gJjh‹ mj‹ beL§fhy¡ nfh£ghlhÆUªJ tªâU¡»wJ.

RthÄ ÉntfhdªjUl‹ beU§»a bjhl®ò bfh©oUªj x¡fh¡Tuh f¡Fn[h1 v‹w #¥ghÅa PhÅÆ‹ fU¤Jï§F¡ F¿¥ãl¤j¡fJ:- “Máah mid¤J« x‹nw. KothíŸsJ« r®t ÉahgfkhíŸsJ« vJnth mjid neá¤jšv‹»w v©zkhdJ, MáahÉDila všyh¢ r_f¤âdUila bghJthd gu«giu¢ brh¤jhÆU¡»wJ. ïjdhšjh‹ mt®fS¡F-Máa r_f¤âdU¡F-cyf¤J¥ bgÇakj§fsid¤ijí« njh‰WÉ¥gJ rh¤âakhÆUªjJ.Inuh¥ghÉ‹ #d§fnsh, jÅ¤Jt¤ij, -F¿¥ã£l x‹iw-MuhŒ¢á brŒtâšjh‹ ãÇa¥gL»‹wd®; thœ¡ifÆ‹y£áa« vJ v‹gij É£LÉ£L thœ¡ifÆ‹ rhjd« vJv‹gij¤ njL»‹wd®.”

1 Okakura Kakuzo 1862-1913.



4. rkhjhd Ka‰áfŸ

cl«ò¡F¤ Ô§F c©L g©Q« czit kÅj‹ÉU«ã¢ rh¥ãL»wh‹; Rit¤J¢ rh¥ãL»wh‹. Ô§F c©Lg©Q« v‹W bjÇªJ« mt‹ ehit ml¡»¡ bfhŸsKoahk‰ nghŒÉL»wh‹. mJnghš í¤j¤â‹ bfhLikfism¿ªJTl, mDgÉ¤j ãwF«, mªj í¤j¤âš <Lg£LÉL»wh‹ kÅj‹. mtÅl¤ânyíŸs ÄUf Rght¤ij¤ j¡fthW C¡f¥gL¤âÉ£LÉ£lhš. m~J, mtÅl¤âny íŸsbjŒÉf Rght¤ij ml¡» xL¡»É£L, kuz njtijnahLifnfh¤J¡ bfh©L nfhu jh©lt« brŒa¤ Jt§» ÉL»wJ.

cyf¤âš ïJtiu v¤jidnah í¤j§fŸ eilbg‰¿U¡»‹wd. ïªj í¤j§fËš koªj åu®fŸ v¤id ng®?br‹w ïu©L _‹W ü‰wh©LfËš k£L« v¤jid ng®akDyF¡F¡ Fona¿ÆU¡»‹wd® v‹gij¥ ghU§fŸ. 1790M« tUõ¤âÈUªJ 1913M« tUõ« tiu eilbg‰wí¤j§fËš 1,85,52,000 ng® r«gªj¥g£oUªjh®fŸ. ït®fËš54,98,097 ng® cÆÇHªjh®fŸ. cÆ® ïUªJ« thœ¡ifia¥bghW¤j k£oš ïwªJ nghdt®fŸ v¤jid ngbu‹gJbjÇaÉšiy. 1904-5 M« tUõ¤J UZa-#¥ghÅa í¤j¤âšfyªJ bfh©lt®fŸ 25,000,000 ng®; ït®fËš cÆ®Jwªjt®fŸ 5,55,900 ng®. 1912-13 M« tUõ§fËš ghšf‹r©il eilbg‰wjšyth, mâš 12,30,000 ng® <Lg£lh®fŸ. ït®fËš 3,50,000 ng® bfhšy¥g£LÉ£lh®fŸ.1914-18 M« tUõ Kjš cyf kfhí¤j¤âš kÇ¤jt® Rkh® xUnfho ng®; fhakilªjt® Rkh® ïu©L nfho ng®. ïªjí¤j¤â‰F V‰g£l neuoahd bryî Rkh® 5,41,50,00,00,000%ghŒ. 1939-45M« tUõ ïu©lhtJ cyf kfhí¤j¤âškh©lt®, fhakilªjt® všnyhU« nr®ªJ Rkh® Iªjiunfho ng®. ïªj í¤j¤â‰fhf, xU ehis¡F¢ ruhrÇ brythdbjhif 1940 M« tUõ« 50 y£r« gî‹; 1942 M« tUõ« 125y£r« gî‹; 1943 M« tUõ« 150 y£r« gî‹. ï¥go¥ãuâbahU tUõK« âdrÇ¢ bryî mâfÇ¤J¡ bfh©LtªjJ. ïªj å© bryit, ïªj mÊit¡ f©Tlhf¡ f©LmDgÉ¤j ãwFTl X kÅjnd, Ú v›tsî öu« kÅj¤

143

j‹ikÆš ts®¢áailªâU¡»whŒ? cyf¤âny rhRtjkhdrkhjhd« Ãyt nt©Lbk‹gj‰F _yhjhukhf, cdJm©il mayh®fSl‹ vªj msî¡F ešYwî ó©Lmikâahf thH K‰g£oU¡»whŒ?

cyf¤âš kÅj®fŸ thœ¡if¡fhf¥ ngh£onghlv¥bghGJ Mu«ã¤jh®fnsh m¥bghGnj í¤jK«Mu«ã¤JÉ£lJ. m¿P®fŸ í¤j rhÞâu§fŸ vGâdh®fŸ.muá‹ ï‹¿aikahj m§fkhf V‰g£lJ gil. ngh®brŒtj‰bf‹nw mikªjd® xU ãÇÉd® rKjha¤âš.

Máahit¥ bghW¤j k£oš í¤jkhdJ, j®k í¤jbk‹W« mj®k í¤jbk‹W« ïU tifahf¥ ãÇ¡f¥g£lJ.Ôikia¡ fisªJ e‹ikia Ãiyeh£l el¤J»w í¤j«j®k í¤j«; k‰w¡ fhuz§fS¡fhf el¤J« í¤j§fbsšyh« mj®k í¤j«.

Inuh¥ãa m¿P®fŸ í¤j¤ij _‹W tifba‹W«eh‹F tifba‹W« gy tiffshf¥ ãÇ¤J x›bthUtifiaí« gy neh¡F ÃiyfËÈUªJ MuhŒ¢á brŒâU¡»‹wd®. cjhuzkhf ynfh®bf£1 v‹w xU ãbuŠR m¿P‹,í¤j« ehštif¥ g£lbj‹gij¥ g‰¿ ÉÞjÇ¤J¢ Rkh®vGüW g¡f§ bfh©l xU übyGâdh‹. í¤jbt¿nkä£lhš í¤jªbjhL¤jš xUtif. ïªj í¤j¤â‰F v›ÉjfhuzK« ïuhJ. F¿¥ã£l xU neh¡f« ÃiwntWtj‰fhfí¤jª bjhL¤jš ïu©lhtJ tif. mjhtJ Rjªâu« bgwnt©L«, mšyJ Éahghu« e« if¡F tunt©L«, mšyJxU eh£o‹ ÛJ Mâ¡f§ bfhŸsnt©L«, ï¥go Vnjh xUfhuz¤â‰ fhf¥ ngh® brŒjš. cŸsJ¡F Mg¤J V‰gL»wbghGJ mjid¥ ghJfh¡f el¤J»w í¤j« _‹whtJtif. xU eh£o‹ Rjªâu thœî¡nfh, mšyJ btËeh£lhUl‹ xG§fhf t®¤jf« brŒJ bfh©oU¥gj‰nfhg§f« V‰gLbk‹W bjÇªjhš mjid¤ jL¡f¤bjhL¡»wí¤j« ïªj _‹whtJ tifÆ‹ gh‰gL«. cÆ® thœ¡if¡fhfeilbgW« í¤j« eh‹fhtJ tif. ï¥go¥ ãÇ¡»wh‹nk‰brh‹d ynfh®bf£ v‹w m¿P‹.

j‰fhy í¤j§fŸ, eh‹F tif¡ fhuz§fËš VnjhxUtif¡ fhuz¤ij¥ ãujhdkhf¡ bfh©L Ãfœ»‹wdbt‹W ntnwh® m¿P‹ brhš»wh‹. (1) cl‹go¡iffË‹Éah¡»ahd Éõa¤ânyh mšyJ všiy¥òw Ã®zaÉõa¤ânyh mã¥ãuha ngj« V‰gLtJ xU fhuz«. (2)

1 Jean Lagorgette.



Éahghu¢ rYiffŸ bgw KaYtnjh, mšyJ mªj¢ rYiffŸbfhL¡f kW¥gnjh k‰bwhU fhuz«. (3) áWgh‹iknahUila cÇikfnsh mšyJ #hÔa cÇikfnsh m§ÑfÇ¡f¥glhkÈU¥gJ« mšyJ mit kW¡f¥gLtJ« ï‹ bdhUfhuz«. (4) xU eh£o‹ bfsut¤â‰F¥ g§f« V‰gL»wnghJ mj‰F¥ gÇfhuª njLjš v‹gJ eh‹fhtJ fhuz«.

ïªj ehštif¡ fhuz§fËš Vnjh xUtif¡ fhuzªjh‹ í¤j beU¥ig _£LÉ¡»‹wjhÆD« k‰w _tif¡fhuz§fS« Tl¢ nr®ªJ bfhŸ»‹wd. Mdhš ïitfiscldoahd fhuz§fbs‹W brhšy KoahJ. tUõ¡ fz¡»Y« jiyKiw¡ fz¡»Y« ts®ªJ tªâU¡»w kdÞjhg§fŸ ïªj ehštif¡ fhuz§fshf¥ gÇz Ä¡»‹wd.1914 M« tUõ« MfÞ£ khj« bjhl§»a í¤j« âObu‹Wnjh‹¿ajšy. 1870 M« tUõ¤âÈUªnj ïj‰F¡ fhuzkhdkdÞjhg§fŸ, Nœ¢áfŸ, ufáa cl‹go¡iffŸ M»abtšyh« Mu«ã¤JÉ£ld. í¤j¤â‰F nt©oa rfyV‰ghLfS« m¥bghGâUªnj brŒa¥g£L tªjd. MÞâÇahÉ‹ ïstur‹ b[®ÉahÉš bfhiy brŒa¥g£lhbd‹gJ« xU Éah#ªjh‹; cldoahd fhuzªjh‹.Mdhš ïJnt mo¥gilahd fhuzkhfhJ.

í¤j« áy rªj®¥g§fËš mtáakhÆU¡»wJ, mjdhšáy e‹ikfŸ V‰g£oU¡»‹wdbt‹W TW»‹w xU f£áv¥bghGJnk ïUªJ tªâU¡»wJ. ïªj¡ f£áÆdUilaT‰¿š c©ik ïU¡»wbj‹gij¥ ã‰fhy¤J¢ áy r«gt§fŸ Ã%ã¤J« ïU¡»‹wd. I®yhªJ, jdJ Rjªâu¤J¡fhf¥ nghuhlnt©oaJ mtáakhfnt ïUªjJ. UZah,jdJ bghJîilik y£áa¤â‰F Mg¤J tuhkÈU¡f1918M« tUõ¤âÈUªJ 1921M« tUõ« tiu nk‰FInuh¥ãa tšyuRfSl‹ gykhd í¤j« brŒant©oaJmtáakhÆUªjJ. ÓdhÉ‹ MÆu¡fz¡fhd tUõ thœî¡FK‰W¥ òŸË it¤JÉl #¥gh‹KidªjnghJ mjidvâ®¤J¢ Rkh® v£L tUõ fhy« nghuhLtJ Ódhî¡Fmtáakhfnt ïUªjJ. mbkÇ¡fhÉš tlkhfhz§fS¡F« bj‹ khfhz§fS¡F« í¤j« eilbg‰¿uhÉ£lhš moik tH¡f« xÊªâuhJ. g¤bjh‹gjhtJü‰wh©o‹ ïil¡fhy¤âš áW áW ehLfshf¥ ãÇªâUªj ï¤jÈ x‹Wg£lJ vjdhš? í¤j¤âdhyšynth?ï›tsbt‹d? ehfÇfnk, í¤j¤ij thfdkhf¡ bfh©lšynthK‹nd¿ tªâU¡»wJ? 1912M« tUõ« kh®¢R khj« Iªjhª

145

njâ Toa mbkÇ¡f fh§»uÌš xU ãuâÃâ ngáa ng¢ášã‹ tU« thrf§fŸ fhz¥gL»‹wd:- “ehfÇf« v‹W vijeh« miH¡»nwhnkh mj‹ x›nth® mo K‹nd‰wK«í¤j¤â‹ Éisîjh‹. Ú©l fhykhf¡ fil¥ão¡f¥g£LtªâU¡F« ïªj Ãaâ Xusî ekJ kâ¥ò¡FÇanjahF«....kÅj rnfhju¤Jt¤ij¥ g‰¿ eh« jhuhskhf¥ ngR»nwh«;cz®¢áail»nwh«; V‹, bt¿ bfh©lt®fshf¡TlM»ÉL»nwh«. rnfhju¤Jt¤ij mo¥gilahf¡ bfh©Lcyf¤âš vªj xU ehL« gâidªJ ÃÄõ« Tl thœªjjhf¤bjÇaÉšiy.”

ï§‡d« í¤j¤â‰F Ãaha« f‰ã¤J« mjidMjÇ¤J« üšfŸ gy vGªjd; eht‹ik gil¤j gy®#d§fS¡F í¤j bt¿ia c©Lg©Â tªâU¡»wh®fŸ.xU eh£o‹ âwikahdJ mjDila uhQt gy¤ij¡bfh©L fÂ¡f¥g£L tªjJ. ngh®¡fs¤âš kh©lt®fŸåubrh®¡f« mil»wh®fbs‹w e«ã¡ifí«, mt®fŸïwªj ïl¤âš Phgf¡ fš eh£L»‹w tH¡fK« cyf¤â‹všyh ehLfËY« Ú©l fhykhf ïUªJ tªâU¡»wJ.

ï›tsbtšyh« ïUªjhY«, cyf¤âš Mâfhyªbjh£L rkhjhd Ka‰áfS« eilbg‰W tªâU¡»‹wd.í¤j¤âdhš rhRtjkhd gy‹ »£lhbj‹gij m¿P®fŸgy® m¿îW¤â tªâU¡»wh®fŸ. í¤j nfhõ« brŒjt®fŸ,Ãfœfhy¤âny k£L« thœªJÉ£L kiwªJ nghÆU¡»wh®fŸ. rkhjhd¢ r§F Câat®fŸ, Ãfœ fhy¤âšòw¡fÂ¡f¥g£l thœ¡ifia el¤â tªjh®fshÆD« vâ®fhy¤âš mku®fshf thœªâU¡»wh®fŸ. í¤j¤âdhš»il¡»w bt‰¿ gÅ¡f£o khâÇ; rkhjhd¤âdhš»il¡»w bt‰¿ j§f¡f£o khâÇ. ïjdhšjh‹ í¤j¤âšbt‰¿ bgWtij¡ fh£oY« rkhjhd¤âš bt‰¿ bgWtJfod« v‹W bgÇnah®fŸ brhšÈ¥ nghªjh®fŸ.

áw¥ghf MáahÉš rkhjhd thœ¡if¡F¤jh‹K¡»a¤Jt« bfhL¡f¥g£L tªâU¡»wJ. ngh®¤bjhÊÈš<Lg£lt®fŸ, rKjha¤âš ïu©lh«g£r mªjÞijnat»¤J tªâU¡»wh®fŸ. Inuh¥ghÉnyh, bghJthf ngh®Ka‰áfS¡F¤jh‹ mâfkhd c‰rhf« fh£l¥g£L tªâU¡»wJ. nghÇny bt‰¿ bg‰wt®fŸ ngh‰w¥g£L tªâU¡»wh®fŸ. rkhjhd thâfnsh rKjha¤âny bršth¡F¥bgwhkY« #d§fshš nf£f¥glhkY« ïUªâU¡»wh®fŸ.RU¡fkhf, “uh{a§fŸ ãw¥gJ nghÇny; ïw¥gJ rkhjhd¤



âny” v‹w uÞ¡»‹ 1 v‹D« m¿PDila thrf«,Inuh¥ghÉ‹ kd¥gh‹ikia¥ ãuâgÈ¤J¡ fh£LtjhÆU¡»wJ. ï§‡d« bršth¡F¥ bgwhkY« nf£f¥glhkY« ïUªj nghâY« ïªj¢ rkhjhdthâfŸ, j§fŸnritia¢ rÈahJ brŒJ tªâU¡»wh®fŸ; rkhjhdïa¡f§fisí« rkhjhd Þjhgd§fisí« M§fh§nfnjh‰WÉ¤J, #d§fËl¤âš cyf rnfhju¤Jt cz®¢áiats®¤J tªâU¡»wh®fŸ; í¤j cz®¢áahdJ, kÅjRght¤ij¢ nr®ªjjšybt‹gij tÈíW¤â tªâU¡»wh®fŸ.“í¤jkhdJ, kÅjÅ‹ Ra cz®¢áia¢ nr®ªjjšy; m~J,X® murh§f« vL¤J¡ bfhŸ»w elto¡iffË‹ xUnjh‰w«. kÅj Rght¤âny m~J ïšiy; m~J muáašâ£l¤â‹ X® mÄr«” v‹gJ »šg®£ K®nuÆ‹2 th¡F.

bghJthf¥ gh®¡f¥ nghdhš Ñœeh£il¡ fh£oY«nkdh£ošjh‹ mâfkhd rkhjhd ïa¡f§fS« rkhjhdr§f§fS« njh‹¿ ts®ªâU¡»‹wd; rkhjhd thâfŸmâfkhd vâ®¥òfis¢ rkhË¤J¡ bfh©L gy¤j ãurhu«brŒâU¡»wh®fŸ. ïâš M¢rÇa¥gl¤ j¡fbjh‹WÄšiy.Vbd‹whš, vªj ïl¤âš ïa‰if¡F Énuhjkhd r¡âfŸc¡»ukhf vG»‹wdnth mªj ïl¤âšjh‹, mªj¢r¡âfis vâ®¤J Ã‰»‹w tifÆš ïa‰if¢ r¡âfŸ c¤ntf¤Jl‹ »s«ò»‹wd. vªj murh§f« gykhd ml¡FKiwfis¡ ifahŸ»‹wnjh mªj murh§f¤â‰F Énuhjkhf¥ gykhd Nœ¢áfŸ eilbgW»‹wd. mJnghšnkdh£oš ngh®¡Fz« ÃiwªâU¥gjdhnyna mjidvâ®¡»‹w KiwÆš, mjid ml¡» xL¡F»‹w tifÆš,rkhjhd v©z§fŸ ts®»‹wd; ïªj v©z§fists®¥gJ mtáakh»‹wJ. Ñœeh£onyh rkhjhdbk‹gJ#d§fSila Rght¤ânyna ïU¡»wJ. ïjdhš m~Jmâfkhf¥ ãuÞjhã¡f¥glÉšiy; ãuÞ jhã¡f¥glnt©oa mtáaKÄšiy. vªj ïl¤âš vJ ïšiynahmij¥ ó®¤â brŒant©oaJ mtáa«. RthÄÉntfhdªj® Ñœ eh£ony, nkdh£o‹ ÉŠPhd mãÉU¤âfis¥ g‰¿í« bys»f á¤âfis¥ g‰¿í« ngá tªjh®;nkdh£oš, Ñœeh£o‹ ghukh®¤âf ca®it¥ g‰¿¥ãurhuŠ brŒjh®. ïij thrf®fŸ áªâ¡f nt©L»nwh«.

MjÈ‹, nkdh£o‹ rkhjhd ïa¡f rÇ¤âu¤ijï§F¢ RU¡fkhf¡ Tw ÉiH»nwh«. ï¥go¡ TWtj‰F

1 John Ruskin 1819-1900.2 Gilbert Murray.

147

K‹d®, cyf¤âš, rnfhju¤Jt« tsunt©L«, rkhjhd«Ãiy¡fnt©Lbk‹W ghLg£l m¤jid ngU¡F« ekJtz¡f¤ij¢ brY¤j ÉU«ò»nwh«. lh©£nl 1 v‹d,fh©£2 v‹d, ÉšÈa« bg‹3 v‹d, ï‹D« ït®fŸngh‹w ü‰W¡fz¡fhd ng®fS« Fnt¡f®fŸ4 ngh‹wnfhZoÆd®fS« muáaš mu§f¤âš ãufhrkhd e£r¤âu§fshÆšyhkÈU¡fyh«; ït®fSila bga®fS«tuyhWfS« rhjhuz #d§fS¡F¤ bjÇahkÈU¡fyh«.ïUªjhY«, r®tnjr r§fbk‹W« I¡»a njr Þjhgdbk‹W« ï¥bghGJ njh‹¿íŸs Þjhgd§fS¡F«,cyf¤â‰F¥ bghJthd X® murh§f« V‰gl nt©Lbk‹gdngh‹w v©z§fS¡F« mo nfhÈat®fŸ ït®fns.

cyf¤âš rnfhju¤JtK« rkhjhdK« Ãyt nt©Lbk‹W ghLgL»wt®fis¢ rkhjhd thâfbs‹W« r®tnjÓa thâfbs‹W« ïu©L ãÇÉduhf¥ ãÇ¤âU¡»wh®fŸrÛg fhy nkdh£L m¿P®fŸ. rkhjhdthâfŸ, vªj¡fhuz¤ij K‹Å£L« í¤j« Tlhbj‹w bfhŸifíilat®fŸ. Vbd‹whš KjyhtJ, ït®fŸ khÅl rKjha¤â‹x‰WikÆš óuz e«ã¡if íilat®fŸ. xU kÅj‹j‰bfhiy brŒJbfh©lhš mJ F‰wkhf¡ fUj¥gL»wjšyth? í¤j« v‹gJ v‹d? khÅl rKjha« mid¤J«x‹W nr®ªJ j‰bfhiy brŒJ bfhŸtJjhnd? vdnt,í¤jkhdJ xU bgÇa F‰w¢ brayhF«. ïu©lhtJ, í¤j¤âdhš v›tsî nrj«? v¤jid ngU¡F¤ J‹g«? ï~Jmdhtáaªjhnd? mÊití« J¡f¤ijí« Mu«ã¤J É£LÉ£L, ãwF mjDila bfhLikÆ‹ ntf¤ij¡ Fiw¡f¥ghLgLtâš v‹d m®¤jÄU¡»wJ? vdnt, khÅl rKjha¤â‹ eyD¡fhf í¤j« TlhJ. _‹whtJ, xUtU¡bfhUt®rkhjhd KiwÆš thœtJjh‹ jUk«; mJjh‹ Ãaha«m¥go¡»‹¿, í¤j¤â‹ _y« Ãaha¤ij Ãiyeh£L»nwhbk‹W brhštJ rÇašy; ÃahaKkšy. gyh¤fhu¤âdhšÃaha« Ãiybg‰WÉlhJ. Mfnt í¤jkhdJ mÃahakhdJ.eh‹fhtJ, guÞgu kdÞjhg§fis í¤j¤â‹ _y« Ô®¤J¡bfhŸs KoahJ. í¤j¤âdhš òâa í¤j§fŸ V‰gLtj‰FVJÉU¡»wnj jÉu rkhjhd« c©lhtj‰F tÊÆšiy.

1 Dante 1265-1321.2 Kant 1724-1804.3 Willam Penn 1644-1718.4 Quakers.



vdnt, K¡fakhd ïªj eh‹F fhuz§fis K‹Å£L«,ntW vªj¡ fhuz¤ij K‹Å£L« í¤j« TlhJ. rku[KiwÆš ng¢Rth®¤ijfŸ el¤Jtj‹ _y«, mtut®fSila ešby©z¤â‰F« nkyhd Rght§fS¡F«É©z¥ã¤J¡ bfhŸtj‹ _yK« í¤j« tuhkš jL¤Jrkhjhd¤ij Ãiyeh£lnt©L«. rkhjhd thâfË‹âu©l fU¤J¡fŸ ïit.

r®t njÓa thâfŸ, cyf¤âYŸs r®t njr§fS«guÞgu« ešYwî ó©L thHnt©Lbk‹W«, ï¥gothœtj‹ _y« í¤j« tuhkš jL¤J rkhjhd¤ij Ãiyeh£l Koíbk‹W« e«ò»wt®fŸ. ãuâbahU njr¤âDila muáaš, bghUshjhu, r_f mik¥òfŸ bt›ntwh ÆUªj nghâY«, všyh¤ njr§fS¡F« bghJthdey‹fŸ áy c©L. ïªj ey‹fis¡ fh¥gh‰WtJ ãuâbahU njr¤âDila flikíkhF«. v¥go¡ fh¥gh‰WtJ?všyh¤ njr§fS« xU Þjhgdkhf x‹W nr®ªJ bfhŸtj‹_y«. ïªj ÞjhgdkhdJ mtut®fSila jÅ ey‹fËšjiyÆLtâšiy; bghJthd ey‹fËš k£L« áu¤ijfh£L»wJ. ïªj¥ bghJ ey‹fS¡F¥ g§f« V‰gLkhdhš,g§f« ÉisÉ¥gt®fŸ ÛJ í¤jª bjhL¡fyh«; Mdhšfilá g£rkhf¤jh‹. RU¡fkhf, r®t njÓa thâfŸ,kÅj®fis nt‰Wik¥gL¤J« mÄr§fis¥ òw¡fÂ¤JÉ£L x‰Wik¥gL¤J« mÄr§fS¡F K¡»a¤Jt« bfhL¡»‹wd®. cyf¤âš rkhjhd« Ãytnt©Lbk‹gJjh‹ït®fSila nfh£ghL«. Mdhš mªj¡ nfh£gh£L¡Fí¤j« òw«ghdj‹W.

EQ¡fkhf¥ gh®¤jhš rkhjhd thj« ntW, r®t njÓathj« ntW mšy v‹gJ bjÇa tU«. rkhjhd thj« cyfrkhjhd¤ij¡ F¿¡nfhshf¡ bfh©lJ; r®t njÓa thj«,cyf rnfhju¤ Jt¤ij¡ F¿¡nfhshf¡ bfh©lJ. ïu©L«x‹Wjhnd? rkhjhdÄ‹¿¢ rnfhju¤JtÄšiy; rnfhju¤JtÄ‹¿¢ rkhjhdÄšiy. x‹iw¡ bfh©L k‰bwh‹Wóuz¤Jtkil»wJ. x‹¿ÈUªJ k‰bwh‹W ÉÇ»wJ.nt©Lkhdhš, rkhjhd thj¤ij¤ j¤Jtbk‹W« mªj¤j¤Jt¤ij mDZlhdkhf¡ bfh©L tU»wnghJ mJ r®tnjÓa thjkhf¥ gÇzÄ¡»wbj‹W« brhšyyh«.

g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©o‹ ïil¡fhy¤âš thœªjnkdh£L muáaš PhÅfŸ áy®, ïÅ eilbgw¡Toaí¤j§fŸ ahî« cyf í¤j§fshfnt _S« v‹W brhšÈ¥

149

nghÆU¡»wh®fŸ. ¥nsh¡1 v‹w nghÈZ m¿P‹, tU§fhyí¤j§fËdhš ehfÇfnk mÊªJnghf¡Toa ÃiyikV‰gl¡ TLbk‹W«, Égßjkhd bfhLikfŸ ÃfH¡TLbk‹W« TW»wh‹. ït®fSila T‰W v›tsî c©ikahÆU¡»wJ! ït®fŸ brhšÈ¥nghdij ï‹iwa jiyKiwÆd® mDgÉ¤J tU»wh®fŸ. ïªj mDgt¤â ÈUªJkhÅl rKjha« ÉiuÉny ÉLjiy bgwnt©L khdhš,ãuâbahU eh£L¥ ãui#í« cyf rkhjhd¤â‰F¥ ghLglnt©L«. m¥go¥ ghLgLtjhf¢ r§fšg« brŒJbfhŸtj‰F K‹d®, ïJfhW« mªj y£áa¤ij-cyf rkhjhd¤ij- F¿¡nfhshf¡ bfh©L njh‹¿a ïa¡f§fis¥ g‰¿í«,mªj ïa¡f§fË‹ _y òUõ®fis¥ g‰¿í« Xusî bjÇªJbfhŸs nt©oaJ mtáaÄšiyah?

naRehj® fhy¤âÈUªJ »¿ÞJt KÅt®fŸ gy®,cyf¤J¢ r®t #d§fS« rnfhju®fŸnghš thHnt©Lbk‹W«, kÅj®fŸ, thH¥ ãw¡»wh®fns jÉu khs¥ ãw¡fÉšiyba‹W«, MjÈ‹ mªj thœit nk‹ik¥gL¤J»‹wtifÆš cyf¤âš rkhjhd« Ãyt nt©Lbk‹W«,í¤jbk‹gJ bgUthÇahd cÆ®¥gÈna jÉu ntbwh‹WÄšiyba‹W«, ahUnk j§fŸ y£áa¤ij miltj‰Fí¤j¤ij xU rhjdkhf¡ bfhŸs¡ Tlhbj‹W« cgnjá¤Jtªjh®fŸ. ït®fSila cgnjr§fis¥ ã‹g‰¿a nfhZofŸgy njh‹¿d. ïªj¡ nfhZoÆd®, mªj¡ fhy¤jtuhš ö‰w¥g£ld®. ït®fŸ ÛJ v¤jid gÇfhr m«òfŸ vŒa¥g£ld! ït®fS¡F v¤jid Éjkhd bfhLikfŸ ïiH¡f¥g£ld! ït®fËl¤âny Fo bfh©oUªj m‹igí« rnfhju¤Jt¤ijí« eR¡f¥ gÑuj¥ ãua¤jd§fŸ brŒa¥g£ld.Mdhš ït®fŸ eá¤J¥ nghdh®fns jÉu, ït®fSilam‹ò« rnfhju¤JtK« eá¡fÉšiy; mj‰F khwhfK‹id¡ fh£oY« mâf ãufhr¤JlD« ÔÉukhfî«v§F« guÉd.

ï§‡d« guîtj‰F¡ fhuzkhÆUªjt®fËš Fnt¡f®fŸv‹gt®fŸ xU K¡»akhd nfhZoÆd®. ».ã. gândHhtJü‰wh©oš njh‹¿a ït®fŸ, j§fis ‘e©g®fŸ r§f«’v‹W« ‘r¤âa¤â‹ áne»j®fŸ’ v‹W« miH¤J¡bfh©L,#d§fËilna rkhjhd v©z§fis¥ gut¢ brŒjh®fŸ.ïªj Fnt¡f® nfhZoia Þjhã¤jt‹ #h®{ gh¡Þ2 v‹gt‹.ït‹, j‹ bfhŸiffS¡fhf¥ gyÉjkhf ï«á¡f¥

1. Jean de Bloch 1836-1902. 2. George Fox 1624-1691.



g£lh‹; gyjlit áiw br‹wh‹. ïtD« ïtndhL nr®ªjgândhU Fnt¡f®fS« 1660M« tUõ« X® m¿¡ifbtËÆ£lh®fŸ. ïJ, rkhjhd ïa¡f¤â‹ rÇ¤âu¤âšãuá¤â bg‰wJ. ïâš ït®fŸ. cyf rkhjhd¤â‰F¥ g§f«ÉisÉ¡f¡Toa khâÇahd ufáa¢ Nœ¢áfŸ, g»u§f¢r©ilfŸ, guÞgu rªnjf§fŸ, bghwhikfŸ M»amid¤ijí« t‹ikahf¡ f©o¤âUªjh®fŸ. ïªjm¿¡ifia¤ bjhl®ªjh‰nghš gy m¿¡iffŸ, J©L¥ãuRu§fŸ, üšfŸ KjÈad btËahÆd. ãuâbahUkÅjDila cÆU« òÅjkhdJ; mªj®ahÄahíŸs xUr¡â mjid ïa§FÉ¡»wJ; mjid ml¡»it¥gj‰nfhmÊ¥gj‰nfh ahU¡F« cÇikÆšiy; mÏ«ir KiwÆšjh‹ kÅj®fSila Étfhu§fŸ eilbgwnt©L«. ïªjkhâÇahd fU¤J¡fns nk‰go btËpLfËš fhz¥g£ld. ïªj¡ Fnt¡f®fŸ, j§fŸ bfhŸif¡fhf, všyhÉjJ‹g§fisí« ò‹áÇ¥nghL V‰W¡ bfh©lh®fŸ.

Fnt¡f® nfhZoia¢ nr®ªj ÉšÈa« bg‹1 v‹gt‹,1694M« tUõ« rkhjhd¤ â£lbkh‹iw¤ jahÇ¤J btËÆ£lh‹. ïâš, rkhjhd¤âdhš V‰gl¡ Toa e‹ikfisbašyh« És¡»¢ brhšÈÆUªjh‹. ïªj¢ rkhjhd¤ijv¥go Ãiyeh£LtJ? Inuh¥ghÉYŸs mur®fŸ gyU«nr®ªJ r®tnjr Þjhgd« x‹iw ÃWtnt©L«; ïâšbjh©ûW ãuâÃâfŸ ïU¡f nt©L«; ït®fŸ tUõ¤â‰bfhUKiw To, xU njr¤â‰F« k‰bwhU njr¤â‰F«V‰gl¡Toa kdÞjhg§ fis¢ rku[ KiwÆnyna Ô®¤J¡bfhŸSkhW brŒa nt©L«. ïJjh‹ ïtDilaâ£l¤â‹ rhu«.

ïªj¤ â£l¤ij ït‹, jh‹ Þjhã¤j bg‹áš ntÅahãunjr¤ânyna mDZlhd¤â‰F¡ bfh©L tªjh‹. ïªj¥ãunjr¤âš ó®Éf fhyªbjh£L tá¤J¡ bfh©oUªjRnjáfSl‹ ït‹, 1682M« tUõ« brŒJbfh©l X® cl‹go¡ifÆ‹ _y«, cyf¤ânyna Kj‹Kjyhf Míj gy¤ij¤Jizahf¡ bfhŸshj X® murh§f¤ij Þjhã¤jh‹.Rnjáfis¥ gh®¤J ït‹ T¿dh‹:- “ešby©zK«e«ã¡ifíKila mf‹w ghijÆnyna eh« ï¥bghGJrªâ¡ »nwh«. e«Äny xU ju¥ãdU¡F¥ ghjfkhf k‰bwhU

1. William Penn 1644-1718. mbkÇ¡fhÉYŸs bg‹ášntÅah khfhz¤ij¤j‹ jf¥gdh® jsgâ bg‹ bgauhš Þjhã¤jt‹, jsgâ bg‹, #ik¡fh Ôit¡f©Lão¤jt‹.

151

ju¥ãd® mâfkhd e‹ikfisaila Ka‰á brŒa¡TlhJ. všyh Étfhu§fS« g»u§fkhfî« m‹ò KiwÆYnk eilbgwnt©L«. e«ÄU ãÇÉdU¡F« cŸsbjhl®ig xU r§»È¡F x¥ã£L¢ brhšy eh‹ ÉU«gÉšiy. Vbd‹whš mªj¢ r§»È JU¥ão¤J¥ nghfyh«.Mdhš ehnkh xU kÅjDila njf¤ij¥ ngh‹wt®fshÆU¡»nwh«; xnu u¤jK« rijí« ngh‹wt®fshÆU¡»nwh«.” ïªj m‹ò KiwÆnyna ït‹ RnjáfSl‹rfy Étfhu§fisí« el¤âdh‹; m‰òjkhd bt‰¿í«milªjh‹.

bg‹Å‹ rkhjhd â£l¤â‰F vâbuhÈ bfhL¡»wkhâÇ Inuh¥ghÉY« mbkÇ¡fhÉY« gâbd£lhtJü‰wh©oš gy rkhjhd r§f§fŸ njh‹¿d; gy â£l§fŸbtËahÆd; gy kfhehLfŸ Tod. mbkÇ¡fhÉYŸsÃôah®¡ efu¤âš nlÉ£ nyh lh£{1 v‹gt‹, 1815M«tUõ« xU rkhjhd r§f¤ij Þjhã¤jh‹. ïij¤ bjhl®ªjh‰nghš mbkÇ¡fhÉ‹ k‰w¥ ghf§fËY« mnef rkhjhdr§f§fŸ njh‹¿d. Inuh¥ghÉY« y©l‹ v‹d, ÍÜthv‹d, ï¥go¥ gy K¡»akhd efu§fËš rkhjhd r§f§fŸV‰g£L ešyntiy brŒjd. ïªj Þjhgd§fis¤ njh‰WÉ¤jt®fË‰ bgU«ghnyh® Fnt¡f®fns v‹gij ï§F¡F¿¥ãlnt©L«.

g¤bjh‹gjh« ü‰wh©o‹ rkhjhd ïa¡f rÇ¤âu¤âšáw¥ghf¡ F¿¥ãl¥gl nt©oat® mbkÇ¡f® ïUt®.xUt‹ rh®yÞ [«d®;2 ï‹bdhUt‹ n#«Þ uÞ[š ytš.3

ï›ÉUtU« áwªj nkjhÉfŸ; ehty®fŸ. j§fŸ ng¢rhY«gh£lhY«, #d§fËilna rkhjhd v©z§fis¥ gu¥ãtªjh®fŸ.

g¤bjh‹gjh« ü‰wh©oš Inuh¥ghÉš gy rkhjhdkfhehLfŸ Tod. ïªj kfhehLfis¡ T£LÉ¥gj‰F Kj‰fhuzkhÆUªjt‹ vÈA& ò®Ç£4 v‹gt‹. ït‹ xUfUkh‹. Rakhf¡ fšÉ f‰W K‹D¡F tªjt‹. ït‹ cyfrkhjhd¤âny g‰WŸs§ bfh©L mj‰fhf mšY« gfY«ciH¤jh‹. 1842 M« tUõ¤âÈUªJ 1851 M« tUõ¤â‰FŸInuh¥ghÉš bkh¤j« IªJ rkhjhd kfhehLfŸ Tod.

1 David Low Dodge 1774-1852.2 Charles Sumner 1811-1874.3 James Russel Lowell 1819-1891.4 Elihu Burrit 1810-1819.



ïªj Iªijí« T£o el¤âat‹ vÈA& ò®Ç£.

ÉšÈa« »bukh® 1 v‹w xUt‹. ït‹ ãÇ£oZfhk‹Þ rigÆ‹ m§f¤âd‹. ït‹ 1889 M« tUõ« ‘r®tgh®Èbk©lÇ ôÅa‹’2 v‹w xU Þjhgd¤ij¤ njh‰WÉ¤J, r®t njr¤ jfuhWfis k¤âaÞj¤â‹ _ynkÔ®¤J¡bfhŸs nt©Lbk‹w Kiw¡F mo nfhÈdh‹. cyfrkhjhd¤ij K‹Å£L ït‹ ciH¤j ciH¥ig¥ ghuh£LKf¤jh‹ ïtD¡F 1903 M« tUõ« nehgš gÇRmË¡f¥g£lJ.

nehgš gÇR Þjhgfkhd Mš¥bu£ nehgš,3 ãuâbahU tUõK«, mªj tUõ¤âš cyf rkhjhd¤â‰fhf¢brhšyhnyh, brayhnyh mâfkhf ciH¤jt®fS¡F¢ Rkh®xU y£r¤J ïUgâdhÆu« %ghŒ bfh©l xU gz Ko¥òbfhL¡f nt©Lbk‹W 1896M« tUõ« xU Ãâ V‰gL¤âÉ£L¥ nghdh‹. ï§‡dnk mbkÇ¡fhÉš v£É‹»‹4

v‹w xU òÞjf ÉahghÇ, ghÞ£l‹ efu¤âš ‘cyf rkhjhdÞjhgd’5 bkh‹iw¤ njh‰WÉ¤J mj‰F _yjdkhf K¥gJy£r« %ghŒ bfhL¤jh‹. M©£% fh®Å»6 v‹w mbkÇ¡fnfhORtu‹, cyf¤âš rkhjhd« Ãytnt©L bk‹gj‰fhf1911M« tUõ« xU bgUªbjhifia e‹bfhilahf mË¤jh‹;ïJ jÉu nA¡ efu¤âš rkhjhd khËifbah‹iw¡ f£o¡bfhL¤jh‹.

rkhjhd ïa¡f rÇ¤âu¤âš nA¡ efu« Äfî« ãuá¤jkhdJ. ï§F 1899 M« tUõ¤âY« 1907M« tUõ¤âY«ïu©L rkhjhd kfhehLfŸ Tod. njr§fS¡FŸ V‰gl¡Toa kdÞjhg§fis¤ Ô®¤J it¥gj‰fhf nA¡»nynaxU rhRtj Úâ Þjy« V‰glnt©Lbk‹W Kjš kfheh£oš Ô®khÅ¡f¥g£lJ. ïj‹ ãufhu« ïªj Úâ Þjy«1901M« tUõ« V¥uš khj¤âÈUªJ, j‹ ntiyia¤ Jt§»aJ. Jt§»dhby‹d? ïªj Úâ Þjy¤â‹ Ô®¥ò¡F¡ f£L¥g£lJ ah®?

jÉu, njr§fË‹ Míj gy¤ij¡ Fiw¤J¡ bfhŸsnt©Lbk‹gij¥ g‰¿ nk‰go ïu©L kfhehLfËY«cu¤J¥ ngr¥g£lJ. Mdhš vªj¤ njrK« Fiw¤J¡bfhŸsÉšiy. RU¡fkhf, ï›ÉU kfhehLfËdhY«

1 William Cremar 1838-1908. 2 Interparliamentary Union.3 Alfred Nobel 1833-1896. 4 Edwin Ginn 1838-1914.5 World Peace Foundation. 6 Andrew Carnegie 1835-1919.

153

v›Éj e‹ikí« c©lhfÉšiyba‹nw brhšynt©L«.e‹ik V‰glhk‰ nghdj‰F¡ fhuz« Inuh¥ãatšyuRfshf m¥bghGâUªj ãÇ£l‹, ãuh‹Þ, b#®kÅM»a _‹¿‹ guÞgu¥ bghwhiknaahF«.

1914M« tUõ« Kjš cyf kfh í¤j« bjhl§»ajšyth, ïj‰F¢ Rkh® _‹W tUõ« K‹dhoÆUªJInuh¥ghÉš, rkhjhd¤ij¥g‰¿ mâfkhd brh‰ bghÊîfŸÃfœªjd; cl‹go¡iffŸ Ãiwnt¿d. mbkÇ¡fh k£L«rkhjhd¤ij¡ F¿¡nfhshf¡ bfh©L Rkh® ïUgJx¥gªj§fS¡F¥ ng¢R th®¤ijfŸ el¤âaJ. ï›tsbtšyh« eilbg‰W«, 1914M« tUõ« MfÞ£ khj« í¤jbeU¥ò _©nlÉ£lJ.

ïªj í¤j« eilbg‰W¡ bfh©oUªj fhy¤âšTl,rkhjhdthâfŸ gy® j§fŸ ãurhu¤ij Élhkš brŒJtªjh®fŸ. ï§»yhªâš 1916 M« tUõ« ‘í¤j xÊ¥ò¢ r§f«’x‹W njh‰WÉ¡f¥g£lJ; ï‹D« áy Þjhgd§fS«njh‹¿d.

í¤j xÊ¥ò ïa¡f¤â‹ rÇ¤âu¤âš bfšyh¡ x¥gªj1¤ijí« F¿¥ãlnt©L«. ïJ 1928M« tUõ« MfÞ£ khj«28 M« njâ Ãiwnt‰w¥g£lJ. Mu«g¤âš ïâš gâidªJehLfŸ ifbah¥gÄ£ld. ã‹d® ntW gy ehLfS«ifbaG¤J¢ brŒjd. MÆD« v‹d ãunah#d«? ïj‰F¥ãwF í¤j v©z§fŸ ts®ªjdnt jÉu Fiwa Éšiy.ãuânah® murh§fK« jdJ Míj gy¤ij ufáa khfî«btË¥gilahfî« mâfÇ¤J¡ bfh©L tªjJ. 1939 M«tUõ kfhí¤j«!

ïÅ r®t njÓa¤ Jiw¡F tUnth«. Kjš cyf kfhí¤j¤â‰F¥ ãwF r®tnjr r§f« V‰g£ljšyth mJjh‹r®t njr§fS« nr®ªJ mik¤J¡ bfh©l KjyhtJÞjhgdbk‹W thrf®fŸ fUjnt©lh«. cyf¤âny vJî«òââšiyba‹W brhšth®fŸ. r®t njr r§f¤ij¥ bghW¤jk£oš ïJ K‰¿Y« c©ik. r®tnjr Þjhgd¤â‹Inuh¥ãa mÞâthu« Rkh® _thÆu¤ijªüW tUõMHKilajhÆU¡»wbj‹whš, thrf®fŸ Ã¢ra«M¢rÇa¥gLth®fŸ.

»¿ÞJ ãw¥gj‰F 1497M« tUõ§fS¡F Kªâ »ßÞnjr¤âš g‹Åu©L #hâÆd® jÅ¤jÅahf thœªJbfh©oUªjh®fŸ. ït®fŸ nk‰go ».K. 1497M« tUõ¤âš

1 Kellogg Pact.



x‹WTo, j§fŸ midtU¡F« bghJthíŸs Étfhu§fis¥ igrš brŒJ bfhŸtj‰bf‹W xU bghJ¢rigiaV‰gL¤â¡ bfh©lh®fŸ. ïªj¢ rigahdJ, bj®kh¥gnyfzthÆYŸs mª¤njyh1 v‹w ïl¤âš x›bthU tUõK«ToaJ. ïªj¥ bghJ¢ rigÆ‹ c¤âuîfis Ãiwnt‰wÃUthf rigbah‹W ïUªjJ. x›bthU #hâ¡F« x›bthUãuâÃâ É»j« ïâš g‹Åu©Lng® m§f¤âd®fËUªjh®fŸ. ït®fŸ, xU #hâÆdU« k‰bwhU #hâÆdU«vªj¡ fhuz¤ij K‹Å£L« guÞgu« r©il ngh£L¡bfhŸtâšiyba‹W ãuâ¡iP brŒJ bfh©ld®. ïªjÞjhgd« tutu ÉU¤âailªjJ. ».K. 191 M« tUõ« ïâšgândG m§f¤âd®fŸ ïUªjh®fŸ. ».ã. 200 M« tUõ«tiu ïªj¢ rig ntiy brŒJ tªjjhf¤ bjÇ»wJ.

r®tnjr Þjhgdbkh‹W ïU¡fnt©Lbk‹gij¥g‰¿ m¿P® gy® mndf ü‰wh©LfS¡F K‹dnu áy â£l§fŸtF¤JÉ£L¥ nghÆU¡»wh®fŸ. ït‰¿š K¡»akhd áyt‰iwï§F¢ RU¡fkhf vL¤J¡fh£l ÉU«ò»nwh«.

jhªnj v‹w ï¤jhÈa¡ fÉP‹, j‹Dila xU üÈš2

nk‰F¡ »¿Þjt ehLfŸ gyî« muáaš Éõa§fËšx‰Wik¥g£oU¡f¡ Toa tifÆš xU â£l« tF¤J¢brhšÈÆU¡»‹wh‹. ïtDila fhy¤âš òÅj nuhkVfhâg¤âa¤â‰F« ï¤jÈÆYŸs áW áW uh{a§fS¡F«mo¡fo r©ilfŸ eilbg‰W tªjd. ïij v¥goahtJÃW¤â, rkhjhd¤ij ÃiybgW¤j nt©Lbk‹wMtÈdhnyna ït‹ nk‰go â£l¤ij tF¤jh‹.

gâdhwhtJ ü‰wh©oÈUªJ, »¿ÞJt kj¤âšãuntá¤JÉ£l mdhrhu§fŸ gyt‰iw mf‰w nt©Lbk‹w neh¡f¤ij mo¥gilahf¡ bfh©l Ó®âU¤jïa¡f« Inuh¥ghbt§fQ« gut¤ bjhl§»aJ. ïj‹fhuzkhf f¤njhÈ¡f®fS¡F« òuh£blÞ£bl©£LfS¡F« kdÞjhg§fŸ V‰g£ld. ïit K‰¿ ïU ãÇÉdU¡F« bgÇa r©ilahf _©lJ. ïJ 1618M« tUõ«bjhl§» 1648 M« tUõ« tiu eilbg‰wJ. ïjdhš ïj‰F‘K¥gJ tUõí¤j«’3 v‹W bga®. Élhkš eilbg‰w ïªjí¤j¤â‹ Éisthf, #d§fSila kdkhdJ rkhjhdâ¡if neh¡»aJ. rkhjhd¤ij y£áakhf¡ bfh©l

1 Anthela in the pass of Thermopylae.2 Dante (1265-1321) in De Monarchia.3 Thirty Years War.

155

r®tnjr Þjhgd« x‹iw mik¡f nt©Ltj‰fhd â£l§fŸgy cU¡bfh©ld. ït‰¿š K¡»akhf¡ F¿¥ãl¥glnt©oait _‹W.

Inuh¥ghÉYŸs všyh mur®fS«, j§fSilaöj®fŸ _y« xU Ãuªju Þjhgdkhf btÅÞ efu¤âšx‹WTl nt©Lbk‹W«, Inuh¥ghÉYŸs xU eh£o‰F«k‰bwhU eh£o‰F« V‰gl¡Toa kdÞjhg§fis, nk‰goöj®fŸ guÞgu« ne®Kfkhf¥ ngá¤ Ô®¤J¡bfhŸsnt©Lbk‹W« vkÇ¡ ¡%Þ1 v‹gt‹ 1623 M« tUõ« xUâ£l« btËÆ£lh‹. xU eh£L¡F« k‰bwhU eh£L¡F«í¤j« V‰gLtj‰F¡ fhuz« Éahghuªjh‹ v‹W«, ïªjÉahghu Kiwfis xG§FgL¤âÉLtJ mtáabk‹W«ït‹ j‹ â£l¤âš tÈíW¤âÆUªjh‹.

àônfh ¡nuhÎaÞ2 v‹gt‹, r®tnjr§fS« bghJthfmDrÇ¡f¡Toa áy r£lâ£l§fŸ ïU¡fnt©Lbk‹W«,r®t njr gŠrha¤J _y« xU njr¤â‰F« k‰bwhU njr¤â‰F« c©lhf¡ Toa kdÞjhg§fis¤ Ô®¤J¡bfhŸsnt©Lbk‹W« xU â£l« 1625M« tUõ« jahÇ¤jh‹.xG§fhdbjhU r®t njr r£l¤ij Kj‹Kjyhf ïa‰¿¡bfhL¤jt‹ ïªj ¡nuhÎaÞjh‹.

[šÈ3 v‹w xU ãbuŠR uh#jªâÇ, Inuh¥ghit¥gâidªJ ehLfshf¥ ãÇ¤J, ïªj¥ gâidªJ ehLfS« xUrkZoahf¢ nrunt©Lbk‹W xU â£l« ngh£lh‹. ïªj¢rkZoia vGgJ ngul§»a xU rig ÃUthf« brŒant©Lbk‹W«, ïªj¢ rigÆdnu xU njr¤â‰F« k‰bwhUnjr¤â‰F« V‰gL»‹w kdÞjhg§fis¤ Ô®¤J it¥gh®fbs‹W«, ït®fSila Ô®¥ò mtáakhdhš, gyh¤fhu¤ij¥ãunah»¤J Ãiwnt‰w¥gl nt©Lbk‹W«, m¥goahdhšjh‹ í¤jij¤ jL¡f Koíbk‹W« ïtDila â£l«T¿aJ.

[šÈÆ‹ â£l¤ij ÉÇîgL¤âí« á‰áy kh‰w§fnshL« brÆ©£Õnu4 v‹d, ä¥Ã£Þ5 v‹d, %Þn[h6

v‹d ït®fbsšnyhU« áy â£l§fis btËÆ£lh®fŸ.b#buÄbgªjh«7 v‹gt‹, Inuh¥ãa ehLfŸ, j§fŸ Míjgy¤ij¡ Fiw¤J¡ bfhŸs nt©Lbk‹W«, r®tnjr

1 Emeric Cruce. 2 Hugo Grotius 1583-1645.3 Sully 1560-1641. 4 Abbe de st. Pierre 1658-1743.5 Leibnietz 1646-1716. 6 Roussaeu 1712-1778.7 Jeremy Bentham 1748-1832.



nfh®£ x‹W ÃWÉ mj‹ _y« všyh kdÞjhg§fisí«igrš brŒJ bfhŸs nt©Lbk‹W« xU â£l« ãufld«brŒjh‹.

b#®k‹ j¤Jt PhÅah»a ï«khDítš fh©£ 1,1795M« tUõ« “Ãuªju rkhjhd«” v‹w xU üiybtËÆ£lh‹. í¤j¤â‰F K¡»a fhuz« KoauR KiwfŸïU¥gJjh‹; MjÈ‹ všyh ehLfËY« bghJ#d M£áÃWt¥gl nt©L«; vªj xU uh{a¤âY« Ãuªjukhf xUuhQt« ïU¡f¡TlhJ; vªj ehL«, btËehLfSl‹bjhl®ò it¤J¡bfhŸs nt©Lbk‹gj‰fhf¡ fl‹th§f¡TlhJ; Inuh¥ghÉYŸs všyh¢ Rjªâu ehLfS«xU rkZoahf¢ nru nt©L«; xU eh£o‹ Étfhu§fËšk‰bwhU ehL gyh¤fhu¤ij¤ Jizahf¡bfh©L jiyÆl¡TlhJ; í¤j¤â‹ bfhLikfis v›tsî öu« Fiw¡fnt©Lnkh m›tsî öu« Fiw¡fnt©L«. ïªj khâÇahdfU¤J¡fŸ fh©o£o‹ â£l¤âš ml§»ÆUªjd.

g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©oš ãuh‹áš gy òu£áfŸeilbg‰wdtšyth, ïªj¥ òu£áfŸjh‹ Inuh¥ghÉ‹rkhjhd¤ij¡ Fiy¤JÉL»‹wd v‹w fU¤Jl‹ yh®£fh[šnu2ÆDila Ka‰áÆ‹ ngÇš “Inuh¥ãa ïz¡f«”3

x‹W V‰g£lJ. ïªj ïz¡f¤âš ãuh‹Þ k£L« nr®¤J¡bfhŸs¥glÉšiy. Inuh¥ghÉ‹ bghJthd mikâ¡Fvªj xU ehnlD« g§f« ÉisÉ¡FkhÆ‹ mªj eh£o‹ ÛJj¡f elto¡iffŸ vL¡f, nk‰go “Inuh¥ãa ïz¡f«”mo¡fo Tl nt©Lbk‹W Ô®khÅ¡f¥g£lJ. ïªj ïz¡f«1815 M« tUõ« tiu cÆnuhoUªjbj‹nw brhšynt©L«.ïj‹ _ykhf¢ áy jfuhWfS« Ô®¡f¥g£ld.

nk‰go “Inuh¥ãa ïz¡f¤”â‹ éÉa fhy¤âš,mjhtJ 1815M« tUõ¤âÈUªJ 1913 M« tUõ« tiuíŸsïil¥g£l Rkh® üW tUõ fhy¤âš, r®tnjr Þjhgdbkh‹W V‰glnt©oa mtáa¤ij tÈíW¤â¥ gyâ£l§fŸ btËahÆd. ÉšÈa« yh£4 v‹w X® mbkÇ¡f‹,všyh¡ »¿ÞJt ehLfË‹ öj®fS« xU kfheh£oš Tor®tnjr Étfhu§fis¥ igrš brŒJ bfhŸs nt©Lbk‹W«, r®tnjr Úâ Þjybkh‹W ÃWt¥gl nt©Lbk‹W« xU â£l« btËÆ£lh‹. n#«Þ ÄšY«5 mtDila

1 Immanuel Kant 1724-1804. 2 Lord Castlereagh 1769-1822.3 Concert of Europe. 4 William ladd 1778-1841.5 James Mill 1773-1836.

157

ãugy Fkhudh»a #h‹ Þ£^t®£ ÄšY« 1, r®tnjrgŠrha¤J Kiwia MjÇ¤J¤ â£l§fŸ btËÆ£lh®fŸ.xG§fhd r®tnjr ÃUthf«, r®t njr x‰Wik M»aïu©ilí« K‹Å£L Inuh¥ãa ehLfŸ gyî« xU rkZoahf¢ nrunt©Lbk‹W ¥S©ZÈ2 v‹w b#®khÅamuáaš g©oj‹ xU â£l« tF¤jh‹. ï§‡d« gy m¿P®fŸr®t njr r§f¤â‰F monfhÈ it¤jh®fŸ. filáahf,1914-18M« tUõ kfh í¤j¤âdhš V‰g£l ò©fis M‰¿¡bfhŸS Kf¤jh‹ 1920 M« tUõ« “r®t njr r§f«”3

Þjhã¡f¥g£lJ. “r®t njr x¤JiH¥ò, r®t njr mikâ,r®t njr¥ ghJfh¥ò ïitfË‹ mãÉU¤â¡fhfî«, í¤j¤âšïw§f¡Tlhbj‹w Ãgªjidia x¥ò¡ bfhŸS Kf¤jhD«njr§fS¡FŸ g»u§fkhd, ÃahaKŸs, bfsutkhd cwîKiwfŸ ïU¡f nt©Lbk‹gj‰fhfî«, r®tnjr r£l§fismDrÇ¡»w tifÆš všyh murh§f§fË‹ elto¡iffS«ïU¡f nt©Lbk‹gj‰fhfî«, xG§fhd murh§f mik¥ã‹Ñœ thG« ãui#fË‹ Éõakhf vL¤J¡ bfhŸs¥gL«rfy elto¡iffËY« V‰fdnt brŒJ bfhŸs¥g£oU¡»wcl‹go¡iffS¡F kâ¥ò¡ bfhL¡f nt©Lbk‹gj‰fhfî«” ïªj¢ r®t njr r§f« fhz¥g£lJ. Mdhš ïªj¢ r§f«v›tsî öu« bt‰¿ bg‰wJ v‹gJ thrf®fS¡F e‹FbjÇíkšyth? ïjDila mL¤j thÇR jh‹ 1946 M« tUõ¤bjhl¡f¤âš njh‰WÉ¡f¥g£l I¡»a njr Þjhgd«.4

ïUgjhtJ ü‰wh©L¤ bjhl¡f¤âš cyf¤âšbkh¤j« 425 rkhjhd Þjhgd§fŸ ïUªjd. njrthÇahfïitfis¥ ãÇ¥nghkhdhš, bl‹kh®¡»š 94, ÞålÅš79, b#®kÅÆš 72, ãÇ£lÅš 46, eh®ntÆš 38, ÞÉ£{®yhªâš 26, ãuh‹áš 16, mbkÇ¡fh I¡»a eh£oš 15,ï¤jÈÆš 13, MÞâÇahÉš 9, A§nfÇÆš 2, bgšÍa¤âš 1,ngh®¤JfÈš 1, UZahÉš 1, #¥ghÅY« MÞânuÈah ÉY«nr®ªJ 3 Þjhgd§fŸ ïUªjd. 1914M« tUõ í¤j¤bjhl¡f¤â‹ nghJ bkh¤j« 26 ehLfËš ïªj¢ rkhjhdÞjhgd§fŸ guÉÆUªjd.

MÆD« ïitfshš í¤j¤ij¤ jL¡f KoaÉšiy.V‹ v‹W thrf®fŸ nf£fyhkšyth? nkny brhšy¥bg‰w

1 John Stuart Mill 1806-1873. 2 Bluntschli 1808-1881.3 League of Nations.4 United Nations Organization. ïJ r«gªjkhd Étu§fS¡F “I¡»a njr

Þjhgd«” (ã.n#h.ã. btËpL) v‹w üiy¥ gh®¡f



rkhjhd â£l§fŸ, Þjhgd§fŸ, r®tnjr Þjhgdâ£l§fŸ ïa¡f§fŸ M»a ahî« Inuh¥ãa ehLfË‹x‰Wik mšyJ »¿ÞJt ehLfË‹ x‰Wik x‹iwnaF¿¡nfhshf¡ bfh©L vGªjd. ïitfË‹âUZobašyh« Inuh¥ghÉ‹ všiynahL Ã‹WÉ£lJ;mj‰Fnkš bršyÉšiy. jÉu, ïitahî« muáašÉtfhu§fËš x‰WikahÆU¡f nt©Lbk‹gj‰fhf k£LnkghLg£ld; k‰w Étfhu§fËš ïit áu¤ij vL¤J¡bfhŸsÉšiy. ïj‰F¡ fhuz«, ïit, jÅ kÅjDilathœ¡ifianah xU njr¤âDila thœ¡ifianahbkh¤jkhf¥ ghuhkš jÅ¤jÅ miw fshf¥ ãÇ¤J¥gh®¤jJjh‹. k‰W« ïªj¢ rkhjhd ïa¡f§fŸ, r®tnjrÞjhgd§fŸ M»a ahî«, Vfnghf cÇik¢ r¡âfisvâ®¤J¥ nghuhL« gyKiladth Æšiy. ïjdhš mªj¢r¡âfŸ, ïªj ïa¡f§fisí« Þjh gd§fisí«jiynah§f Élhkš brŒJ tªjd. ï‹D«, ïªjïa¡f§fŸ, Þjhgd§fŸ M»ad. btW« V£L¢ Riu¡fhŒfshf ïUªjdnt jÉu »Çah«irÆš x‹iwí« brŒahkÈUªjd. filáahf¤ njh‰WÉ¡f¥g£l r®tnjr r§fkhdJ, Xusî fhÇa¤âš ïw§f K‰g£lbj‹gJ thÞjt«.Mdhš K‰g£l msnthL mjDila K‰ngh¡F Ã‹WÉ£lJ. mâš m§f¤âduhf¢ nr®ªâUªj tšyuRfŸ, j§fŸcÇikfis C®Íj« brŒJbfhŸtâY« tY¥gL¤â¡bfhŸtâY« ftdŠ brY¤âdnt jÉu, j§fis¤ jÉ®¤jk‰wt®fŸ Éõa¤âš jh§fŸ elªJ bfhŸsnt©oaKiwfisí« brŒant©oa flikfisí« kwªJÉ£ld.1936M« tUõ« ï¤jÈÆ‹ M¡uÄ¥ig¡ f©o¤J v¤ânah¥ãah vG¥ãa T¡Fuš r®tnjr r§f¤â‹ fhânynaÉHhkš nghŒÉ£lbj‹gij ï§F thrf®fS¡F Ãidñ£l ÉU«ò»nwh«. mJ Kj‰ bfh©nl mªj¢ r§f¤â‹njŒãiw¡ fhy« Mu«ã¤JÉ£lbj‹W brhšy nt©L«.

ï¤jifa fhuz§fËdhš nk‰brh‹d rkhjhdïa¡f§fŸ, r®tnjr Þjhgd§fŸ M»a ahî« j§fŸneh¡f¤âš á¤â bgwhk‰ nghÆd. m¥goahdhš ïÅ¢brŒa nt©LtJ ah®? cyf rkhjhd¤â‰F tÊba‹d?

159

5. rkhjhd¤â‰F tÊ

cyf¤âYŸs ãuâbahU uh{aK«, j‹Dila uhQtgy¤ij, cŸeh£L¥ ghJfh¥ò¡F v›tsî njitnahm›tsî¡F k£L« it¤J¡ bfhŸsnt©L«, mj‰FnkšmâfÇ¤J¡ bfhŸs¡TlhJ v‹W Ã®za¥gL¤âÉ£lhš,r©ilfŸ V‰gLtj‰F tÊÆšiy v‹W áy® fUâ tªjh®fŸ;ï‹dK« áy® ï¥go¡ fUJ»wh®fnsh v‹dnth bjÇahJ.ï§‡d« fUJ»wt®fŸ ïU¥gh®fshdhš ït®fis,go¤J« ga‹ bgwhjt®fbs‹Wjh‹ brhšynt©L«.

uhQt gy¤ij tiuaW¤JÉl nt©Lbk‹W brhš»wt®fSila mo¥gilahd v©z« v‹dbt‹whš,cyf¤âš r©ilfŸ c©lhtbjšyh« Míj§fËdhšjh‹,MjÈ‹ mªj Míj§fis FiwîgL¤âÉ£lhš í¤j§fŸV‰gLtj‰F VJÉšyhk‰ ngh»wJ v‹gJjh‹. Mdhš ïªjv©znk jtW. Míj§fŸ f©Lão¡f¥glhj fhy¤âš,#d§fŸ, ifÆdhY« fhÈdhY« r©ilngh£L¡ bfh©oUªjh®fŸ; fÊfS« f‰fS« í¤j¡ fUÉfshf cgnah»¡f¥g£ld. Míj§fŸ mâf¥goahd cgnahf¤âš ïšyhjfhy¤âY« cyf¤âš r©ilfŸ eilbgwÉšiyah?#d§fŸ y£r¡ fz¡»š koaÉšiyah? vdnt, Míj§fŸ,í¤j¤â‰F¡ fhuzkšy; mit í¤j« eilbgWtj‰fhdrhjd§fŸjh‹. ïªj¢ rhjd§fË‹ cgnahf¤ij¡ Fiw¤J¡bfhŸtâdhš í¤j¤â‹ ntf« Fiwayhbk‹W brhštânym®¤jÄU¡»wJ. Mdhš ïªj¢ rhjd§fis cgnah»ahkÈUªjhš í¤jnk Ã‹WÉL« v‹W brhštâny m®¤jÄšiy.

í¤j¤â‹ c‰g¤â Þjhd« kÅj®fSila kdªjh‹.kd¤âny vG« gifik, bghwhik, KjÈa khR¡fis m¥òw¥gL¤âÉ£L mitfË‹ Þjhd¤âš guÞgu ešby©z«,e«ã¡if KjÈaitfis Ãiybgw¢ brŒth®fshdhší¤j« njh‹Wtj‰fhd fhuz§fns ïšyhk‰ ngh»‹wd;Ãiyahd rkhjhd« Ãyîtj‰F¤ jFâahd NœÃiyV‰gL»wJ.



xU njr¤â‹ Míj gy¤ij xU tiuaiw¡ F£gL¤Jtj‹ _y« cyf¤âš í¤j§fŸ V‰gLtij¤ jL¡fyh« v‹wïªj v©z« ïU¡»wnj ïjid, xU ãu¢idahfntvL¤J¡bfh©L Mâ fhy¤âÈUªJ mnef m¿P®fŸMuhŒ¢á brŒâU¡»wh®fŸ; uh#jªâÇfŸ gy® ïjidmDZlhd¤â‰F¡ bfh©Ltu Ka‰áí« brŒâU¡»wh®fŸ.Mdhš ahU« bt‰¿ bgwnt ïšiy. 1921 M« tUõ« et«g®khj« thÎ§¡£l‹ efu¤âš T£l¥bg‰w kfhehLjh‹,Kj‹Kjyhf¡ T£l¥bg‰w Míj¥ gÇfuz kfhehL v‹Wthrf®fŸ fUjnt©lh«. »¿ÞJ ãw¥gj‰F 546 tUõ§fS¡FKªâna Ódh ïJ Éõa¤âš áu¤ij fh£oÆU¡»wJ.Míj§fË‹ cgnahf¤ij¡ Fiw¡f nt©Lbk‹W Óduh#jªâÇfŸ áy â£l§fŸ tF¤J mitfis eilKiwÆš bfhzu¥ ãua¤jd¥g£oU¡»wh®fŸ. ïªj Míj¥gÇfuz Éõa¤âY« Máahjh‹ Kj‹Kjyhf tÊ fh£oaJv‹gij ï§F¢ á¿J bgUiknahL thrf®fS¡F¤ bjÇa¥gL¤â¡ bfhŸs ÉU«ò»nwh«.

giHa rÇ¤âu« xU òwÄU¡f£L«; br‹w ü‰wh©onyTl, mjhtJ g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©oš, Inuh¥ghÉšïªj Míj¥ gÇfuz¥ ãu¢id, uh#jªâÇfSila ftd¤â‹K‹dÂÆš tªJ Ã‹¿U¡»wJ. ò®Ç£ v‹gtDilaKa‰áÆ‹ ngÇš Inuh¥ghÉš áy rkhjhd kfhehLfŸTodbt‹W K‹nd brhšÈÆU¡»nwhkšyth, ïªjkfhehLfËš x‹W 1848M« tUõ« br¥l«g® khj«ïUgjhªnjâ ¥uÞb[šÞ efu¤âš ToaJ. VG ehLfŸïâš fyªJ bfh©ld. KªüW ãuâÃâfŸ M#uhÆUªjh®fŸ.Míj¥ gÇfuz Éõa¤âš ãÇ£lD« mbkÇ¡fhî« tÊfh£lnt©Lbk‹W ïªj kfheh£oš xU Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£lJ. ïªj¤ Ô®khd¤ij¥ g‰¿ thj« eilbgWifÆš, bgšÍa njr¤J¥ ãuâÃâbahUt‹, “Míjgy¤ij tiuaW¤J¡ bfhŸsnt©oa fhy« tªJÉ£lJ.bgÇa í¤j jªâÇ v‹W brhšy¥gL»wt‹ ah®? ò¤ârhÈahdxU bfhiyfhu‹jhnd?” v‹W glgl¤J¡ T¿, m¥bghGija Inuh¥ãa kfh #d§fS¡F í¤j¤â‹ ÛâUªjmUtU¥ig btË¥gL¤âdh‹. MÆD« v‹d? 1848 M«tUõ¤â‰F¥ ãwF Inuh¥ãa ehLfŸ vªj msî¡F¤ j§fŸMíj gy¤ij¡ Fiw¤J¡ bfh©ld, ãÇ£lD« mbkÇ¡fhî«v›tsî öu« tÊfh£od v‹gitfis¥ g‰¿ eh«ÉÞjÇ¤J¢ brhšy ÉU«gÉšiy. 1849 M« tUõ« MfÞ£khj« ghÇÞ khefÇš Toa rkhjhd kfheh£oš É¡£l®

161

àônfh1 v‹w ãbuŠR m¿P‹ ngRifÆš, mªj tUõ¤â‰FKªâd K¥g¤J eh‹F tUõ§fËš, 12,80,00,000 gî‹, Míj§fS¡fhf¢ brytÊ¡f¥ g£oU¡»wbj‹W xU fz¡F¥ngh£L¡fh£odh‹. nfty« cÆ®¡ bfhiy¡fhf¢ bry tÊ¡f¥gL»‹wïªj¢ bryî Ã‰fnt©Lbk‹W«, m¥go Ã‹W, í¤j§fËšcgnahf¥gL»‹w Õu§»fŸ, bghU£fh£á¥ bghUŸfshF«fhy¤ij¤jh‹ vâ®gh®¥gjhfî«, ït‹ nk‰go kfheh£ošT¿dh‹. Mdhš àônfh! c‹Dila nfhÇ¡if, c‹fhy¤ânyna gf‰ fdthf¥ nghŒ É£lJ!

ãbuŠR¡ Foauá‹ jiytdhÆUªj _‹whtJ be¥nghÈa‹2

v‹gt‹, r®tnjr Míj¥ gÇfuzkfhehL x‹W clnd T£l¥glnt©Lbk‹W xU â£l« btËÆ£lh‹. ïªj¤ â£l¤ij“»nu£ ãÇ£lid¤ jÉu k‰w Inuh¥gh óuhî« tunt‰wJ;Mdhš mDZlhd¤â‰F¡ bfh©LtU»w Éõa¤âš,Inuh¥gh KGtJ« ïjid¥ òw¡fÂ¤JÉ£lJ.”

ï§‡d« gyjlit Míj¥ gÇfuz Ka‰áfŸ eil bg‰¿U¡»‹wd. Mdhš všyh« ng¢rsnthL Ã‹W nghÆdntjÉu fhÇa¤âš x‹W« gÈ¡fÉšiy. mj‰F khwhf, Míj¥ gÇfuz¥ ng¢RfŸ tY¡f tY¡f, mªj É»jhrhu¤â‰F, Míj¥bgU¡f Ka‰áfŸ mâfÇ¤J¡ bfh©L tªâU¡»‹wd.

1921M« tUõ« thÎ§¡£l‹ efu¤âš Míj¥ gÇfuz¥ ng¢RfŸ bjhl§f¥g£ldtšyth, mj‰F¥ ãwF1927M« tUõ¤âÈUªJ 1930 M« tUõ« tiu cyf¤J¢ áyK¡»a tšyuRfŸ í¤j jsthl§fS¡F v›tsî gz« brytÊ¤J tªâU¡»‹wd v‹gij¥ ã‹tU« òŸË Étu¤âdhš bjÇªJ bfhŸsyh«.

tšyuRfË‹ 1927-28 1928-29 1929-30

bga® %ghŒ %ghŒ %ghŒ

mbkÇ¡fh 1,87,38,00,000 2,05,41,00,000 2,22,30,00,000

(I¡»a ehLfŸ)

»nu£ ãÇ£l‹ 1,71,22,75,200 1,65,43,92,000 1,64,18,53,800

ãuh‹Þ 1,38,46,29,000 1,22,37,30,000 1,56,97,20,000

ï¤jÈ 81,80,70,072 73,22,06,280 70,26,87,960

#¥gh‹ 72,27,09,330 71,71,06,020 74,16,87,960

bkh¤j« 6,51,14,83,602 6,38,15,34,300 6,87,89,49,720

1 Victor Hugo 1802-1885. 2 Napoleon III 1808-1873.



ï§‡d« í¤j jsthl§fS¡fhf¢ brytÊ¡f¥gL«bjhifahdJ tutu mâfÇ¤J¡ bfh©L tUtij¥ gh®¤jtšyuRfŸ, kWgoí« j§fŸ j§fŸ Míj gy¤ij¡ Fiw¤J¡bfhŸs nt©Lbk‹w Ka‰áÆš ïw§»d. 1932 M« tUõ«ã¥utÇ khj« k‰nwh® Míj¥ gÇfuz kfhehL ToaJ.1933M« tUõ« m¡£nlhg® khj« tiuÆš ïj‹ elto¡iffŸ eilbg‰wd. filáÆš v›Éj Koî¡F«tuhkš kfhehL fiyªjJ. ï¥go¡ fiyªJ rÇahf MWtUõ§ fÊ¤J ïu©lhtJ cyf kfhí¤j« Jt§»É£lJ.

vj‰fhf ï›tsî öu« brhš»nwhbk‹whš, í¤j jsthl§fis¡ Fiw¤J¡ bfh©L ÉLtjdhš k£L« í¤j«tuhkÈuhJ, rkhjhd« V‰g£LÉlhJ v‹gij tÈíW¤Jtj‰F¤jh‹.

í¤j« V‰gLtj‰F¥ gy fhuz§fS©L. mªj¡ fhuz§fis myá MuhŒªJ mf‰wnt©L«. xU njr¤âDilamuáaš jiyt®fŸ, Ú©l fhykhfnt ngh£L tªâU¡»wâ£l§fŸ, mDrÇ¤J tªâU¡»w bfhŸiffŸ ïitfË‹Éisthf í¤j« c©lhfyh«. mšyJ jiyKiw jiyKiwahf #d§fËl¤âny C¿¥ nghÆU¡»w e«ã¡iffŸ, mªje«ã¡iffS¡F mt®fŸ it¤âU¡»w kâ¥ò, mªj kâ¥igmo¥gilahf¡ bfh©L Ãyî« v©z¥ngh¡F, ïitfË‹ fhuzkhfî« í¤j« V‰glyh«. mšyJ #d§fS¡F,cŸqunth btË¥gilahfnth áy MirfŸ ïU¡F«!Mirfis Ãiwnt‰¿¡ bfhŸs í¤j¤âš ãuntá¡fyh«.mšyJ, jh§fŸ ahiu¢ r¤JU¡fshf¡ fUâ¡ bfh©oU¡»wh®fnsh mt®fis¥g‰¿ Égßjkhd rªnjf§ bfh©L,mjdhš gakilªJ, mªj ga¤â‹ fhuzkhf í¤j¤âš xUnjr¤âd® ïw§fyh«. mšyJ xU eh£il bt‰¿ bfhŸtjdhš bgUikí©L, mªj¥ bgUik ek¡F¡ »£lnt©Lbk‹w v©z nkä£odhnyh, xU eh£oYŸs bghUŸfS¡FMir¥g£nlh, xU eh£o‹ ÛJ Mâ¡fŠ brY¤j nt©Lbk‹w mâfhu MirÆdhnyh í¤j« ÃfHyh«. mšyJj§fSila brh¤J Rjªâu§fS¡F Mg¤J V‰g£LÉ£ljhf cz®ªJ mitfis¡ fh¥gh‰W« bghU£L nghÇšjiyÆlyh«. mšyJ xU eh£L #d§fŸ, Vnjh xUÉjbt¿Ædhš í¤j¤âš <Lglnt©Lbk‹W T¡FuÈLth®fshdhš, mªj¡ T¡FuY¡F¢ brÉ rhŒ¡F Kf¤jh‹ mªjeh£L murh§f«, í¤j¤âš ïw§F»wJ. mšyJ njr¤â‰F¡bfsutAhÅ V‰g£LÉ£lbj‹W fUâ mj‰F¥ gÇfhuªnjL»w tifÆš í¤j« _StJ©L. mšyJ cŸeh£ony

163

FH¥g§fŸ V‰g£lhš mitfis¢ rkhË¡f KoahjÃiyÆš #d§fSila ftd¤ij ntW g¡f« âU¥òtj‰fhfmªj eh£L murh§f¤âd® m©il maÈ YŸs ehLfistY¢ r©il¡»G¥gJ©L. ï‹ndhu‹d fhuz§fËdhší¤j§fŸ c©lh»‹wd. ïªj¡ fhuz§ fis mf‰wnt©Lkhdhš #d§fSila kd¥gh‹ikia kh‰wnt©L«.

#d§fSila kd¥gh‹ikia kh‰WtJ v¥go?fšÉÆ‹ _ykhf¤jh‹. kÅjÅl¤âny ml§»¡ »l¡F«nkyhd j‹ikfis¡ fšÈbaL¤J btË¡F¡ bfh©LtUtJ vJnth mJjh‹ fšÉ. ï¤jifa fšÉiana áWt®,áWÄa®fS¡F¥ òf£lnt©L«.

br‹w ïu©L _‹W ü‰wh©LfËš, fšÉ Kiwia¥bghW¤j k£oš cyf¤J¥ gyehLfËY« gy Ó®âU¤j§fŸbrŒa¥g£L tªâU¡»‹wd. ïitfËdhš áy e‹ikfŸ V‰g£oU¡»‹wd bt‹gJ thÞjt«. Mdhš ïªj e‹ikfŸmªjªj eh£L msnthL Ã‹WÉ£ldnt jÉu, cyf¥bghJî¡F¥ gutÉšiy. njÓa« njitjh‹; njÓa r¡âfŸts®¢á bgw nt©oaJjh‹; Mdhš r®t njÓa¤â‰F, cyf¥bghJî¡F Énuhjkhftšy. r®t njÓa¤ij¤ jGÉ¡bfh©ouhj njÓa«, fh‰¿šyhj åL khâÇ, ÉahâfŸc©lhtj‰F VJthÆU¥gJnghš, jÅ¥g£l njÓa¤âdhšRaey«, jh‹ v‹w kkij, ãw® Éõa¤âš my£áa« M»aRght§fns M¡f« bgW«. X® m¿P‹ TW»wh‹, - “njÓa«v‹»w ïªj v©z« ïU¡»wnj ïJ Äfî« nftykhdJ;Raey« thŒªjJ; »¿ÞJt¤ j‹ika‰wJ; K‰ngh¡fhdehfÇf¤â‰F K‰¿Y« ÉnuhjkhdJ. ïªj¤ njÓa v©z¤ijts®¡»wt®fŸ, ïJ Éõakhf¡ fh£L« c‰rhf¤ij¥ nghšï‹dK« ÔÉukhf¡ fh£l¤ bjhl§Fth®fshdhš, cyfrkhjhd¤â‰F k£Lkšy, všyhÉj K‹nd‰w¤â‰F«, ešymurh§f¤â‰F« Mg¤J V‰gL«. MjÈ‹, njÓa¤â‰F Ku©ghošyhj r®t njÓa cz®¢áia c©L g©z¡Toa fšÉKiw guîkhW brŒant©L«.”

Mdhš ï~J v¥go rh¤âa«, njÓa« mÊªjJjhndr®t njÓa« v‹W áy® nf£fyh«. ïšynt ïšiy. njÓa«cÆ® v‹whš r®t njÓa« clš; njÓa« ntbu‹whš r®tnjÓa« ÉU£r«. cÆU« clY«, ntU« ÉU£rK« x‹whÆU¥gJ rh¤âabk‹whš, njÓaK« r®t njÓaK« x‹whÆU¥gJ V‹ mrh¤âa«? ïJ Éõa¤âš Máah, v¤jidnahMÆu¡ fz¡fhd tUõ§fS¡F K‹dÇUªnj tÊfh£o



tªâU¡»wJ; ï‹W« fhªâaofË‹ _y« tÊfh£o¡bfh©LtU»wJ. cyf¤âYŸs r®t #d§fS« brs¡»akhÆU¡fnt©L« , cyfbk§F« brÊ¤âU¡fnt©L«. v‹gdngh‹w fU¤J¡fns, Máa k¡fË‹ m‹whl¥ ãuh®¤jidahÆUªJ tªâU¡»wJ. cyf¤â‹ vªj _iy KL¡»š ešyJx‹W ïU¡»wbj‹W bjÇªjhš mjid m¿aî«, mjid¡fil¥ão¡fî« Máa k¡fŸ Ka‹¿U¡»wh®fŸ. m¿ití«m‹igí« gÇt®¤jid brŒJ bfhŸ»w Éõa¤âš mt®fŸ,ehL, kj«, r_f« KjÈa vªj Éjkhd nt‰Wikfisí«ghuh£oanj »ilahJ.

“njÓa¤njhL r®t njÓa¤ijí«, mÏ«i[nahLbt‰¿iaí« ïiz¡f¤ bjÇªJbfh©oU¡»w cyf¤J¢áwªj uh# jªâÇ” v‹W fhªâaofS¡F¥ òfœkhiy N£L»wh‹ #h®{ fh£È‹1 v‹w m¿P‹. njÓa¤ijí« r®tnjÓa¤ijí« thœ¡ifÆny ïiz¤J thœªJ fh£L»w xUkfhid e« f© K‹d® gh®¤J¡ bfh©oU¡»wnghJ, mªjïu©L« x‹WglhJ, Ku©g£L Ã‰F« v‹W brhštJv¥go¥ bghUªJ«?

cyf âUZo bfh©L nghâ¡f¥gL»w fšÉKiwï¥goÆU¡f nt©Lbk‹gij¥ g‰¿ m¿P®fŸ m›t¥bghGJ gy nahridfis¢ brhšÈ tªâU¡»wh®fŸ. ïªjnahridfisbašyh« âu£o¢ rhukhf¢ brhšynt©Lkhdhš, ïisP®fŸ fšÉ gÆY§ fhy¤âš, mt®fS¡Fkd¢nrh®î V‰g£L mjdhš thœ¡ifÆš xUÉj btW¥òmšyJ máu¤ij c©lhfhâU¡FkhW brŒant©L«; rfyÉj§fËY« tsKila xU NœÃiyÆš, jh‹ thœªJbfh©oU¥gjhf¥ ãuânah® ïisPD« czunt©L«;j‹Dila cÆU¡nfh, bghUS¡nfh, khd¤J¡nfh v›ÉjMg¤J« v¥bghGJ« V‰glhbj‹w xU e«ã¡if¢ NHÈ‹k¤âÆš go¡fnt©L«; vâY« xU Ãjhd« ïU¡FkhWbrŒant©L«; j‹d«ã¡ifia tsu¢ brŒa nt©L«;guÞgu cjÉ, guÞgu e«ã¡if ïitfËdhšjh‹ thœ¡ifts«bgW»wbj‹w c©ikia czUkhW brŒant©L«;bghJik v©z¤ij ts®¡fnt©L«; cÇikia¡ fh£oY« flikÆny g‰WŸs§ bfhŸSkhW brŒa nt©L«;m¿it¡ T®ik¥gL¤JtnjhL ïUja¤ijí« Érhy¥gL¤j nt©L«; ï‹ndhu‹d fU¤J¡fis cyf¤J¡ fšÉÃòz®fŸ kd¤âny bfh©L fšÉ Kiwia Ã®khzŠbrŒth®fshdhš, cyf¤âš rkhjhd« V‰gl tÊ ãw¡F«.

1 Geerge Catlin.

165

cyf rkhjhd« v‹gJ v‹d? jÅkÅjDila rkhjhd¤â‹ ÉÇîjhnd? ïªj¤ jÅkÅjÅl¤âš ngh®¤j‹ikfŸ VnjD« ïUªjhš mitfis mf‰¿, mitfË‹Þjhd¤âš rkhjhd v©z§fŸ ÃiybgW« goahd xUfšÉ¤ â£l¤ijna ãuânah® murh§fK« tF¡fnt©L«.murh§fkhdJ, j‹Dila neh¡f¤â‰ »z§f fšÉKiwia tF¡fhkš, #d§fis eštÊ¥gL¤J tijnaneh¡fkhf¡ bfhŸsnt©L«. mjhtJ, fšÉ Þjhgd§fŸ,murh§f¤â‹ ãurhu Õl§fshf ïuhkš, #d§fSilankyhd Rght§fis ts®¡F« brGk© óÄfshÆU¡fnt©L«. ïªj¡ fšÉ Þjhgd§fS¡F¥ bghUSjÉ brŒtJmurh§f¤â‹ flik. ïij¤ jÉ®¤J mªj Þjhgd§fË‹eilKiwÆnyh, mitfË‹ ghl¡ »uk¤ânyh murh§f«jiyÆLkhdhš, m~J, mj‹ m¤JÛ¿d branyahF«.ï§‡d« Mjuî bfhL¡»w msnthL murh§f« Ã‹WÉLkhdhš, mj‰Fnkš mdhtáakhf¤ jiyÆlhâU¡Fkhdhš,njr¤â‹ ïy¡»a«, fiy KjÈad Rjªâu¡ nfhyªjh§»,thiHao thiHbad ts®¢ábgW«. ó®Éf ïªâahÉš,fšÉ Kiw ï¥go¤jh‹ mikªâUªjJ, fšÉ Þjhgd§fË‹ nghõf® Þjhd¤âš murh§f« ïUªjnj jÉu,mitfS¡F tÊfh£lnth, mitfis tÊel¤â¢ bršynthïšiy. ïj‹ Éisî v‹dbt‹whš, mur Õl§fË‹kh‰w¤âdhš, rKjha xG§F v¥go FiyahkÈUªjnjhm¥gona fšÉ Kiwí« khwhkÈUªjJ; njr¤â‹ fyhrhu§fŸ f£L¡ Fiyahk ÈUªjd.

murh§f¤â‹ ãurhu Õl§fshf¡ fšÉ Þjhgd§fŸïU¡Fkhdhš mj‹ Éisî v‹dbt‹gij ï¤jÈÆY«b#®kÅÆY« f©Tlhf¡ f©nlh«. 1923 M« tUõ«ï¤jÈÆš, Kn[hÈÅ, murh§f ÃUthf¤ij V‰W¡bfh©lJ«, Kj‹Kjyhf¡ fšÉ Kiwia¢ Ó®âU¤j nt©Lbk‹W brhšÈ, fšÉ¢rhiyfËš ghá[¡ bfhŸiffis¥òF¤âdh‹; njr¤â‹ áWt® áWÄfis gháÞ£Lfsh¡»dh‹; “gR¡fS¡F« bg©fS¡F« ãÇ£oõhU¡Fªjh‹rkhjhd« njit”ba‹W brhšÈ rkhjhd¤ij¥ gÇfá¤jh‹. filáÆš v‹d f©lh‹? jhD« mÊªJ, jh‹ áUZo¤j gháÞ£ ï¤jÈiaí« mÊ¤JÉ£lh‹. ïnj fhuz¤âdhšjh‹, mjhtJ murh§f¤â‹ ãurhu Õl§fshf¡ fšÉÞjhgd§fis M¡»É£l fhuz¤âdhšjh‹ Ï£yUilathœî, Ä‹dš thœthf, g¤J tUõ¤â‰FŸns KoªJÉ£lJ; mt‹ f©l ehÍ b#®kÅí«, Ãuguhâfshd



#d§fË‹-M«; y£r¡fz¡fhd #d§fË‹-rhg¤ÔÆnybtªJÉ£lJ.

MjÈ‹ cyf¤âYŸs ãuânah® murh§fK«,j‹Dila ãui#fS¡F, í¤j¤âdhš V‰gl¡Toa fZlÃZ^u§fis e‹F vL¤J¢ brhšynt©L«. ïj‰F Kj‰goahf, gŸË¡Tl¤J¢ rÇ¤âu ghlò¤jf§fis¤ âU¤â vGJÉ¡fnt©L«. ï§‡d« rÇ¤âu ò¤jf§fŸ âU¤â vGj¥glnt©Lbk‹w v©z« ï‹W ne‰W V‰g£ljšy.g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©o‹ ïil¡fhy¤âš Inuh¥ghÉšToa rkhjhd kfhehLfŸ gyt‰¿Y« ïªj¥ ãu¢idia¥g‰¿¥ ngáÆU¡»wh®fŸ m¿P®fŸ. cjhuzkhf, 1890 M«tUõ« #]iy khj« y©lÅš Toa xU rkhjhdkfheh£oš, cyf¤âYŸs rÇ¤âuháÇa®fŸ midtU«,j§fŸ rÇ¤âu üšfËš í¤j¤â‹ bfhLikfisí«mitfË‹ ÃZãunah#d¤ijí« tÈíW¤â vGjnt©Lbk‹W xU Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£lJ. r®tnjr I¡»a¤ijts®¥gj‰fhf, r®t njÓa¥g¤âÇifbah‹W bjhl§f¥glnt©Lbk‹W, nk‰go kfheh£oš k‰bwhU Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£lJ. Mdhš ïªj ešy v©z§fbsšyh« Ô®khdmsnthL Ã‹WÉ£ld; braš %gkhf btËtuÉšiy.ïÅnaD«, ïu©lhtJ cyf kfhí¤j¤â‹ bfhLikfismDgÉ¤j ãwnfD«, cyf¤J¢ rÇ¤â uháÇa®fns, c§fŸrÇ¤âu üšfis nk‰brh‹d tifÆš vGj K‰gL§fŸ.

Mdhš í¤j¤â‹ bfhLikfis tUÂ¤J¡ fh£LtnjhL Ã‹WÉl¡ TlhJ; rkhjhd¤âdhš V‰gl¡Toae‹ikfis vL¤J¢ brhšy nt©L« rkhjhd¤â‰fhf¥ghLg£lt®fSila tuyhWfis ïisP®fË‹ kdâšgâait¡f nt©L«. gŸË¡Tl§fËš rÇ¤âu ghl«nghâ¡F« MáÇa®fns, ïªj Éõa¤âš c§fŸ bghW¥òkf¤jhdJ; tU§fhy cyf rkhjhd¡ nfhÆiy Ã®khÂ¡»wâU¥gÂ c§fŸ tr« x¥gil¡f¥g£oU¡»wJ.

ï§‡d« üyháÇa®fŸ, nghjfháÇa®fŸ M»avšnyhU« rkhjhd njtijÆ‹ ÛJ j§fŸ gh®itia¢brY¤j nt©Lkhdhš, KjÈš, ãuâbahU eh£Lmurh§fK«, j‹ ftd¤ij k£Lkšy, j‹ r¡âaid¤ijí«rkhjhd¤â‰fhf¢ brytÊ¡f nt©L«. mjhtJ murh§f¤â‹bršt«, bršth¡F M»a ïu©L« rkhjhd fhÇa§fS¡fhfk£Lnk cgnahf¥gl nt©L«. #d§fSila thœ¡ifÃiyikia ca®¤Jjš, rKjha x‰Wikia ts®¤jš,

167

všnyhU« fšÉa¿î bgw trâfŸ brŒJ bfhL¤jš,ãuâbahU egU¡F«, mtUila âwikia cgnah»¡fnth,m¥go cgnah»¤J, j‹ thœ¡if¤ njitfis¥ ó®¤âbrŒJ bfhŸsnth rªj®¥g§fŸ ïU¡F«go brŒjš, bghUŸgy¤ij¡ bfh©L xUtiu bahUt® ml¡» MshkÈU¡ftif V‰gL¤Jjš ïªj khâÇahd fhÇa§fS¡fhfntmurh§f¤â‹ bryÉd§fŸ ïU¡f nt©L«. ï¥gobašyh« brŒtJ, mªjªj eh£o‹ ehfÇf gu«giuiamDrÇ¤j jhfî«, njÓa thœit ts«gL¤Jtjhfî« ïU¡fnt©L bk‹gnjhLTl, cyf x‰Wikiaí«, cyfrkhjhd¤ijí« ehLtjhf ïU¡f nt©L«.

í¤jÄšyhkÈU¥gJ k£L« rkhjhdkšy; ešthœîel¤Jtj‰fhd rªj®¥g§fis mâfkhf mË¡f¡Toa xUNœÃiyjh‹ rkhjhd«. rkhjhd¤â‰F ïy¡fz« brhšynt©Lkhdhš, ciH¥ã‹ gyid, v›Éj btË¡ f£L¥ghLfSÄ‹¿, mikâahf ïUªJ mDgÉ¥gj‰F VJthÆU¥gJ vJnth mJjh‹ rkhjhd« v‹W RU¡fkhf¢brhšyh«.

áy® Ãid¡»wh®fŸ, rkhjhdbk‹gJ bray‰w xUÃiyba‹W. ïšynt ïšiy. braš Ãiwªj xU Ãiyjh‹rkhjhd Ãiy. mâš, ešyij¢ brŒa nt©Lbk‹»w JoJo¥ò«, Ä‹rhu ntf¤âš fhÇa§fis¢ brŒJ bfh©oU¡f nt©Lbk‹»w MtY«, ãuâbahU kÅjD« rh‹nwhdhf thHnt©Lbk‹»w áu¤ijí«, áu« m‰W¥nghdhY« Óy« ãwH¡TlhJ v‹»w cWâí« ml§»ÆU¡»‹wd. m§F, nfhiH¤jd¤â‰F ïlÄšiy; m¢r¤â‰FïlÄšiy. ï›Éu©L« ïšyhj fhuz¤âdhš m§FJnuhf«, Jntõ« KjÈa ÉahâfŸ guîtâšiy. m§Fr§Ñj¤â‰F v›tsî K¡»a¤Jt« bfhL¡f¥ gL»wnjhm›tsî K¡»a¤Jt« åu¤â‰F« bfhL¡f¥ gL»wJ. m§F,gÂî¡F v›tsî bgUikí©nlh m›tsî bgUik,ÃÄ®ªj eil¡F« c©L. m§F Jwî¡FŸs bgUik thœ¡if¡FK©L ï¤jifa rkhjhd Ãiyjh‹ cyf¤âš V‰glnt©L«.

vªj eh£oš murh§f« ntwhfî« FofŸ ntwhfî«,vªj eh£oš murh§f¤â‹ ey‹ ntwhfî« FofË‹ ey‹ntwhfî« ïU¡»wnjh, mªj eh£oš mo¡fo rkhjhdg§f« V‰gLtij¢ rÇ¤âu¤âš gu¡f¡ fhzyh«. murh§fkhdJ #d§fSila ešthœî¡F, jh‹ bghW¥ãšiy



ba‹W fUâÉL»wJ. ï§‡dnk #d§fS«, murh§f¤â‹Þâu¤ j‹ik¡F, mjDila e‰bgaU¡F¤ jh§fŸbghW¥ãšiyba‹W fUâÉL»wh®fŸ. xUtUila nBk¤âny k‰bwhUtU¡F m¡fiu V‰gLtâšiy. Éisî v‹d?#d§fŸ, murh§f¤â‰F Énuhjkhf¢ Nœ¢á brŒ»wh®fŸ;fyf« ÉisÉ¡»wh®fŸ. ïitfS¡F¥ ãuâahf, murh§fkhdJ, #d§fS¡F Énuhjkhf ml¡FKiwfis¥ ãunah»¡»wJ; áiw¢rhiyfŸ ÉÞÔuzkil»‹wd; ö¡Fku§fS¡F ntiy ïUªJ bfh©oU¡»wJ. eh£oš xnuFH¥g«. bghUS‰g¤â RU§F»wJ; rKjha thœî Ó®Fiy»wJ; #d§fŸ V¡fkilªjt®fshŒ j‹d«ã¡if ïHªJÉL»wh®fŸ. mikâ¡F ïlbk§nf? ïªj Ãiy, bgU«ghyhd ehLfËš ïU¡Fkhdhš, cyf¤âš bghJthfrkhjhd¤â‰F AhÅ c©lh»wJ.

MjÈ‹ ãuâbahU eh£oY«, mªj eh£L k¡fSilamurh§fnk eilbgWkhW brŒa nt©L«. mªj murh§fmik¥ò, mªj eh£L¡ fyhrhu«, gu«giu, ehfÇf« ïitfismDrÇ¤jh‰nghynt ïU¡f nt©L«. m¥bghGJjh‹ mªj#d§fSila nkyhd j‹ikfbsšyh« Éfhrkilí«.Rjªâu thœthdJ, #d§fËl¤âš j‹d«ã¡ifia c©Lg©Q»wJ. j‹d«ã¡ifíilat®fŸ, k‰wt®fËl¤âšmte«ã¡if bfhŸtâšiy. ïjdhš xU eh£L¡F« k‰bwhUeh£L¡F« RKfkhd cwî KiwfŸ V‰gL»‹wd. cyf¤J¡F¥ bghJthd X® Mg¤J V‰gL bk‹W bjÇªjhš, mijvšyh eh£lhU« nr®ªJ rkhË¤J Élyh« v‹we«ã¡ifí«, rkhË¡f nt©Lbk‹w cWâí« c©lh»‹wd.m¥gona cyf¤J¡F¥ bghJthd e‹ik fis¢ brŒí«Éõa¤âš všyh ehLfS« x‹W gL»‹wd. m¥gox‹WgLtJ, j§fS¡F¤ jh§fns e‹ik brŒJ bfhŸ»wkhâÇ; mjhtJ j§fSila jÅ¥g£l thœit, Rjªâuthœit C®Íj« brŒJbfhŸS»wkhâÇ v‹W x›bthUehL« cz®ªJ bfh©LÉLkhdhš, cyf¤âš rhRtjkhdrkhjhd« Ãyî«.

gy JiwfËš gÆ‰ábg‰w ãwnf, gy tUõ mDgt¤â‰F¥ ãwnf xUt‹ muáaÈš ãuntá¡f nt©Lbk‹Wãns£nlh Kjš muáaš m¿P® gyU« brhšÈÉ£L¥nghÆU¡»wh®fŸ. muáaÈš <LgL»wt®fŸ, j«ik¤ jh«M©LbfhŸS« r¡âíilat®fshfî«, j‹dy« á¿J«ïšyhjt®fshfî«, öakdK« Óy RghtKilat®fshfî«, všyh¡ fiyfËY« nj®¢á bg‰wt®fshfî«,

169

mid¤â‰F« nkyhf, mDgt Phd« Ãu«g¥ bg‰wt®fshfî« ïU¡fnt©L«. Mdhš JuâUZl trkhf ï¥bghGJ cyf¤âš bgU«ghY« vJ Éõa¤âY« g¡FtÄšyhjt®fŸjh‹ muáaÈš ãuntá¤âU¡»wh®fŸ. ït®fSila mâfhu¥ ão¡FŸjh‹ murh§f§fË‹ ÃUthf«eilbgW»wJ. í¤j¤â‰F Éij bjË¡»wt®fS« ït®fŸjh‹; rkhjhd kfheh£oš nki#ia¢R‰¿ mk®»wt®fS«ït®fŸjh‹. ït®fshš cyf¤âš v¥go rhRtjkhd rkhjhd¤ij c©Lg©z Koí«?

ï¤jifa muáaš thâfŸ Ô®¡fâUZoíilat®fshÆU¥gh®fbs‹W vâ® gh®¡f KoahJ. Mdhš rkhjhd¤ijÃiy eh£Ltj‰F Ô®¡f âUZo nt©L«. Ãfœfhy¤ânyvG« ãu¢idfis k£Lnk gÇÓyid brŒJ mitfS¡FxU gÇfhu« f©L É£lhš k£L« rkhjhd« V‰g£LÉlhJ. vâ® fhy¤âny ï‹dJ ï‹dJ ï¥go ï¥goeilbgw¡TL« v‹gij Cf¤âdhny cz®ªJ«, KªâamDgt¤âdhny m¿ªJ«, mj‰fhd tifÆš Ãfœfhy¤âšfhÇa§fis¢ brŒant©L«. ïij¢ brŒa¡ Toat®fŸmuáaš PhÅfns jÉu btW« muáaš thâfsšy®.“muáašthâfŸ, MW khj¤â‰F m¥ghš v‹d eilbgw¥ngh»wbj‹gij¤ bjÇªJ bfhŸ»w Éõa¤âš f©_ofshÆU¡»wh®fŸ” v‹»wh‹ X® m¿P‹. c©ikahd thrf«ïJ. th®nrš rkhjhd kfheh£oš btW« muáaš thâfŸk£L« mk®ªJ rkhjhd x¥gªj¤ij¤ jahÇ¤J b#®kÅÆlÄUªJ ifbaG¤J th§»É£ljdhšjh‹, m¥goth§»dhš ÃfH¡Toa ÉisîfŸ v‹dbt‹gij m¿í«r¡â, Ô®¡fâUZo ïšyhkÈUªjjhšjh‹, ïu©lhtJ cyfkfhí¤j« _©lJ. Kjš cyf kfhí¤j¤â‹ KoÉnyna,ïu©lhtJ cyf kfh í¤j¤â‰F mÞâthu¡fš eh£l¥g£LÉ£lJ. mªj th®nrš rkhjhd kfheh£oš xU fhªânah,xU byÅndh fyªJ bfh©oUªjhš, ïªj Égßj§fŸÃfœªâU¡Fkh?

rhjhuzkhf muáašthâfŸ, xU eh£o‹ bghUŸc‰g¤â, bršt Ãiyik, Míj gy« KjÈat‰iw e‹FbjÇªJbfh©oU¡»wh®fŸ; mitfËdhš k‰w ehLfS¡Fc©lhf¡Toa rhjf ghjf§fis MuhŒªJ brhštâšÃòz®fshÆU¡»wh®fŸ. Mdhš ït®fŸ-ïªj muáašthâfŸ-xU eh£o‹ kÅj®fis¤jh‹ bjÇªJbfhŸtâšiy. mt®fSila rKjha¥ gH¡f tH¡f§fŸ,muáašKiwfŸ KjÈaitfŸ ïªj muáašthâfS¡F¢ rÇahf¥



òÇtâšiy; òÇªJ bfhŸs nt©Lbk‹w MtY« ït®fS¡F V‰gLtâšiy. ïjdhš ãw eh£lhiu¥ g‰¿ït®fS¡F V‰g£oU¡»w m¿btšyh« nk‰ngh¡fhdm¿nt jÉu Mœªj m¿thfhJ. ïªj nk‰ngh¡fhd m¿it¡bfh©L ït®fŸ k‰w eh£lhiu¥ g‰¿ X® mã¥ãuha§bfh©LÉL»wh®fŸ; mt®fis v¥go el¤jnt©L«mšyJ mt®fŸ Éõa¤âš v¥go elªJbfhŸs nt©L«v‹gij¥g‰¿ xU Koî f£oÉL»wh®fŸ. ÉistJÔikna jÉu e‹ikÆšiy.

rkhjhd g§f« V‰gLtj‰F xU K¡»a fhuz«, xUeh£lhiu k‰bwhU eh£lh® rÇahf¤ bjÇªJbfhŸshâU¥gJjh‹. bjÇªJ bfhŸtJ á¿J fodnk. Mdhšfodkhd Ka‰á¡F¥ ãwFjhnd Ãiyahd xU e‹ikc©lhF«? xnu ïd¤âd® xnu kj¤âd® v‹W brhšy¡Toa IÇZfhuU« ãÇ£oZfhuU«Tl, xUtiu bahUt®rÇahf¤ bjÇªJbfhŸshj fhuz¤âdhšjhnd, tUõ¡fz¡»š nghuho¡ bfh©oUªjh®fŸ? I®yhªâ‹ Rjªâu¥nghuh£l¢ rÇ¤âu¤ij¥ òu£o¥ gh®¤jhš ïªj c©ikÉs§F«. ï¥bghGJ Tl, ïu©L kfh í¤j§fËš x¤JiH¤j ãwF§Tl, mbkÇ¡f®fS« ãÇ£oõhU« guÞgu«xUtiu bahUt® e‹whf¤ bjÇªJbfh© oU¡»wh®fshbt‹gJ rªnjfkhd nfŸÉahÆU¡»wJ. ï§‡d« xUeh£lhiu k‰bwhU eh£lh® òÇªJ bfhŸshikÆdhšå© kdÞjhg§fŸ V‰gL»‹wd. ïitfŸ V‰glhkšïU¥gj‰F tÊ njl nt©L«. xUtiu bahUt® m¿ªJbfhŸs trâfŸ brŒant©L«. mjhtJ, x›bthUeh£oY«, k‰w ehLfË‹ ïy¡»a§fŸ, fiyfŸ KjÈat‰iw m¿Kf¥gL¤j¡Toa Þjhgd§fŸ ÃWt nt©L«;mitfS¡F mªjªj eh£L murh§fK« Mjuî mË¡fnt©L«. ïjdhš X® murh§f¤â‰F« k‰nwh® murh§f¤â‰F« ešYwî V‰gLtnjhL, xU eh£L k¡fS¡F« k‰bwhUeh£L k¡fS¡F« beU§»a bjhl®ò c©lh»wJ. xUtiubahUt® e‹F bjÇªJ bfhŸ»wh®fŸ. j¥gã¥ãuha§fŸVnjD« ïUªjhš mit mfš»‹wd.

muáaš PhÅfŸ v‹W nkny brh‹ndhnk, mt®fŸahnuh jÅ¥g£l bga®tÊfŸ, mt®fis¡ fh©gnjhbeU§Ftnjh mÇJ v‹W thrf®fŸ fUjnt©lh«.mt®fŸ e«ik¥ ngh‹wt®fŸjh‹; e« k¤âÆnyjh‹ïU¡»wh®fŸ. Mdhš mt®fŸ, f£á muáaÈš j§fis¢r«gªj¥gL¤â¡ bfhŸtâšiy; f£á Étfhu§fis¡ f¢ir

171

f£o¡bfh©L ngRtâšiy. njr¤â‰F¥ bghJthdmuáaÈš jiyÆ£L¤ j§fshÈa‹w bjh©il,MuthuÄšyhkš brŒJbfh©L tU»wh®fŸ. mt®fŸ, njrtu«ò, ghiõ tu«ò ïitfis¡ flªjt®fŸ; všyheh£oduhY« áw¥ã¡f¥gL»‹wt®fŸ. mt®fSilaMœªj m¿î, guªj kd«, mEjhg cz®¢á M»a ïitv§Fnk tunt‰f¥gL»‹wd.

ï¤jifat®fis muáaš PhÅfbs‹W miH¥gJ,cyf Étfhu§fËš r«gªj¥glhkš xJ§»ÆU¡»w xUáyiu¡ F¿¥gJnghy ïU¡»wbj‹W thrf®fŸ fUJth®fshdhš, ït®fis uh#jªâÇfŸ v‹W miH¡f eh«á¤jkhÆU¡»nwh«. vªj¥ bgaÇ£liH¤jhš v‹d? mªj¥bga®fS¡FÇat®fŸ xUt®jh‹; mjhtJ ešy xU áy®jh‹.

¥q£lh®¡ v‹w »nu¡f rÇ¤âuháÇa‹ TW»w khâÇ,uh#jªâÇ v‹gt‹, c¤ânahf« t»¥gtdšy; r£l rigfËš cu¤J¥ ngR»wtdšy; btË ehLfS¡F¤ öjdhf¢brš»wtdšy. k‰W«, uh# jªâubk‹gJ, F¿¥ã£l xUneh¡f¤â‰fhf Mu«ã¤J, mªj neh¡f« Ãiwnt¿aîl‹Ko¤JÉL»‹w xU ãuahzkšy; nghuh£lKkšy; m¥gona,F¿¥ã£l xU fhy« tiu jh§»¡ bfh©oUªJ ãwF ïw¡»it¡»w Rikíkšy. uh#jªâÇba‹gt‹, v¥bghGJ«ïilÉlhJ ciH¡»‹wt‹; gyhgy‹fis vâ® ghuhkY«,ÉU¥ò btW¥òfis¥ bghU£gL¤jhkY«, bghW¥ignah,gjÉianah V‰W mij¤ âw«gl el¤J»wt‹. ï¥gonauh#jªâubk‹gJ, muáaš nritÆ‹ k‰bwhU bga®;k‰wt® fSila ö©Ljnyh nt©Ljnyh ïšyhkš jhndRakhf ïa§»¡ bfh©oU¡F« xU Þjhgd«; v›ÉjCâa¤ijí« ÉU«ghj xU Þjhd«.

uh# jªâubk‹gj‰F xU nkdh£L m¿P‹ ã‹tUkhW y£rz§ TW»wh‹:- “c©ikahd uh# jªâu¤â‰F,bghJthf Éah¡»ahdŠ brŒa nt©Lkhdhš, xUeh£L¡F« k‰bwhU eh£L¡F« cŸs ánef¤ij¥ ghJfh¤JtUtnjhL mij nkY« nkY« ts®¤J¡ bfh©oU¥gJ;m¥gona xU eh£o‹ Ãahakhd ey‹fis k‰bwhUeh£oš ts®¤J¡ bfhL¥gJ. ïªj ey‹fËš vit vitÃahkhdit vit vit Ãaha¤â‰F¥ òw«ghditba‹gij¥ ghFgL¤â¡ fh©»w Éõa¤âš xU uh#jªâÇÄfî« ftdkhf ïU¡fnt©L«. ïu©L ehLfS¡F«rhjfkhÆU¥git vitnah mitjh‹ Ãahakhd ey‹fŸ.”



ï¤jifa uh#jªâÇfis mšyJ muáaš PhÅfiscyf¥ bghJ¥gilahd muáaÈš ãuntá¡FkhW brŒant©L«; rkhjhd kfhehLfËš ït®fS¡F K¡»aÞjhd§fŸ mË¡fnt©L«; r®t njr§fS¡F« bghJthfîŸs Þjhgd§fËš ït®fis, ït®fSila brhªjnAhjhÉš m§f¤âduhf¢ nr®¤J¡ bfhŸsnt©L«.ït®fŸ vªj murh§f¤â‹ ãuâÃâfŸ, vªj eh£oÈUªJtªjt®fŸ v‹w ãu¢idna vGjš TlhJ. cjhuzkhffhªâaofŸ ngh‹wt®fis I¡»a njr Þjhgd¤âšm§f¤âduhf¢ nr®¤J¡ bfhŸsnt©L«. m¥bghGJjh‹cyf¤âny rhRtjkhdrkhjhd« Ãyîtj‰F VJî©lhF«.

rkhjhdbk‹gij KGrhf, óuzkhf¥ gh®¡f nt©LnkjÉu, TWTwhf¥ ãÇ¤J¥ gh®¡f¡ TlhJ. v¥go xU kÅjDila thœ¡ifianah, xU rKjha¤âDila thœ¡ifianah jÅ¤jÅ¥ gFâahf¥ ãÇ¤J¥ gh®¡f¡ Tlhnjhm¥gona rkhjhd¤ijí« jÅ¤jÅahf¥ ãÇ¤J¥ gh®¡f¡TlhJ. rkhjhd¤njhL ToaJjhnd thœ¡if? óuzrkhjhdªjh‹ óuz thœ¡if. miuFiwahd rkhjhdnk‰gL« g£r¤âš, thœ¡ifí« miuFiwahf, ga¤â‰F«Mg¤â‰FÄilna Cryho¡ bfh©oU¡F«.

j‰nghija muáaš thâfŸ, xU eh£L¡F« k‰bwhUeh£L¡F« ïU¡fnt©oa bjhl®ig, jÅ¤jÅ¡ TWfshf¥ ãÇ¤J¥ gh®¡»wh®fns jÉu, bkh¤jkhf¥ gh®¥gâšiy. ïjdhš xU JiwÆny RKfkhd bjhl®ò ïUªJbfh©oU¡»wJ. mnj rka¤âš ntbwhU JiwÆš ãz¡FV‰g£L ïJ ts®ªJbfh©L tU»wJ. filáÆš ïªj¥ãz¡F tsutsu k‰bwhU JiwÆÈUªj RKfkhdbjhl®ò¡F¥ g§f« V‰g£L, ïWâÆš mwnt m‰W¥ngh»wJ. Éisî v‹d? í¤j«.

cyf rkhjhd« V‰glnt©Lkhdhš _‹W K¡»akhd ãu¢idfis¢ nr®ªjh‰nghš ftÅ¡f nt©Lbk‹WMš¥bu£ Í«bk®‹1 v‹w m¿P‹ TW»wh‹. mjhtJ,muáaš, bghUshjhu«, jUk Ãaha« M»a ïªj _‹¿idí« nr®¤nj gh®¡f nt©Lbk‹gJ ït‹ fU¤J. xUãu¢idia muáaš f©bfh©L gh®¡»wnghJ rÇba‹W«,mij Ãiwnt‰wnt©oaJ mtáabk‹W« bghUshjhu¤â‰F¥ bgÇa gyåd¤ij c©L g©QtjhÆU¡f¡TL«.ï§‡dnk, muáaY¡F« bghUshjhu¤â‰F« bghU¤jkh

1 Alfred Zimmern.

173

ÆU¥gJ jUk Ãaha¤â‰F ÉnuhjkhÆU¡fyh«. ï«_‹¿šmuáaY« bghUshjhuK« Þöykhf¥ gh®¡f¥ gl¡Toait; jUk Ãahankh N£RkkhfîŸsJ. Mdhš mj‰F¤jh‹ mâf r¡â c©L. mjid mDrÇ¤J el¥g jdhšc©lhf¡Toa rhjf§fnsh, mjid¥ òw¡fÂ¥g jdhšc©lhf¡Toa ghjf§fnsh cldoahf¤ bjÇt âšiy.ïjdhšjh‹ ï‹iwa muáašthâfŸ mj‰F nyrhdkâ¥ò¡ bfhL¤J, mjid my£áakhf¥ òw¡ fÂ¤JÉL»wh®fŸ. Mdhš m¥go¥ òw¡fÂ¥gJ, á¿J fhy¤â‰F¥ãwF nguhg¤jhf Éis»wJ. xUthW xG§F g£L¥nghdmuáaš bghUshjhu¥ ãu¢idfŸTl mªj Mg¤âšcilªJnghŒ ÉL»‹wd. Ô®¡f âUZo gil¤j muáašthâfŸ mšyJ muáaš PhÅfŸ, rkhjhd kfh ehLfËšg§bfL¤J¡ bfhŸs nt©Lbk‹W brhštJ ïj‰F¤jh‹.

r®tnjr Þjhgdbkh‹iw V‰gL¤âÉLtjdhš k£L«cyf rkhjhd« c©lh»ÉlhJ. cjhuzkhf ï¥bghGJcyf¤âYŸs njr§fŸ bgU«ghyhdt‰iw m§f¤âd®fshf¡ bfh©l I¡»a njr Þjhgd« ïU¡»wJ. ‘ïªjÞjhgd¤ij¤ bjhl§»É£nlh«, ïÅ, ïªj Þjhgd¤âšnr®ªJŸs m§f¤âd® njr§fË‹ Étfhu§fis¡ ftÅ¡F«ntiyiaí« ïitfS¡F tÊfh£o el¤â¢ bršY« ntiyiaí«, ïªj¤ njr§fŸ gyî« nr®ªj nk‰go Þjhgd«brŒJbfh©L nghF«, ek¡F ïÅ¡ ftiyÆšiy, cyf¤âšïÅ¢ r©ilfŸ eilbgwkh£lh, rkhjhd« jhdhftªJÉL«’ v‹W ãuâbahU njrK« Ãid¤J¡ bfh©LR«khÆU¡Fkhdhš cyf rkhjhd« V‰g£L ÉLkh?xUfhY« V‰glhJ. kiwªJnghd r®tnjr r§f¤âš nr®ªâUªj m§f¤âd® njr§fŸ ahî« ïnj khâÇahd kd¥gh‹ikia¤jh‹ bfh©oUªjd. ïjdhš ÉisªjJ v‹dbt‹gij eh« thrf®fS¡F vL¤J¢ brhšy nt©oaâšiy. ïªj Þjhgd¤âdhš, mjhtJ r®tnjr¢ r§f¤âdhš, rkhjhd¤ij Ãiyeh£l Koahk‰ nghdJ k£Lkšy, í¤j¤ij¤ jL¡fî« KoaÉšiy. 1919M« tUõ¤âÈUªJ 1938 M« tUõ« tiu cyf¤âš bkh¤j« gâdh‹Fí¤j§fŸ eilbg‰¿U¡»‹wd. I¡»a njr Þjhgd¤â‰Fï~bjhU ešy ghlkhÆU¡f nt©L«.

I¡»a njr Þjhgd« cyf rkhjhd¤â‰F¥ ghJfh¥ghsdhf ïU¡fnt©Lkhdhš, mâš nr®ªJŸs ãuânah® m§f¤âd® ehL«, cyf rkhjhd¤ij¡ F¿¡nfhshf¡bfh©L, jdJ cŸeh£L Étfhu§fisí« btËeh£L



Étfhu§fisí« el¤j nt©L«. x›bthU ehL« k‰bwhUeh£o‹ RaÃ®za cÇikia m§ÑfÇ¡f nt©L«; mªjcÇik¡fhf¥ nghuhL»w ehLfS¡F cjÉ brŒa nt©L«;mªj cÇikia th§»¡ bfhL¡fnt©L«. ï§‡d« cjÉbrŒtJ KjÈa fhÇa§fis I¡»a njr Þjhgd¤â‹ _ykhf¢ brŒant©L«. m¥bghGJjh‹ mªj Þjhgd¤â‹kâ¥ò mâf¥gL«. Þjhgd¤â‰bf‹W jÅahd kâ¥ò VJ?m§f¤âd®fŸ bfhL¡»w kâ¥ò¤jhnd? mJ nghš,ÞjhgdkhdJ, jÅahf ïUªJ rkhjhd¤ij Ãiy eh£lKoahJ; mj‹ m§f¤âd® njr§fŸ, jÅ¤jÅahfî«,nr®ªjh‰nghyî« rkhjhd¤â‰F¥ ghLglnt©L«.

vªj xU njr« Vfhâg¤âa tiyia år K‰gL»wnjhmªj¤ njr« mªj tiyÆnyna mf¥g£L¡ bfh©L mÊªJngh»wJ. MÆu¡fz¡fhd tUõ§fS¡F KªâÆUªJ,rÇ¤âu« nghâ¡»w c©ik ïJ. »nu¡f Vfhâg¤âabk‹d,nuhk Vfhâg¤âabk‹d, ghuÓf Vfhâg¤âabk‹d, ïitbašyh« mÊªJg£lJ vjdhš? Vfhâg¤âa¥ nguhirbfh©ljdhšjh‹. rÇ¤âu fhy¤â‰F¢ bršthnd‹?rÛg¤âš e« f©K‹nd, ï¤jÈ, b#®kÅ, #¥gh‹ Vfhâg¤âa§fŸ mÊªJnghdij¥ gh®¤njh kšyth? v¤ânah¥ghÛJ gilbaL¤j fhy¤âÈUªJ ï¤jÈ¡F«, b#¡nfhÞnyhnt»ah ÛJ gilbaL¤j fhy¤âÈUªJ b#®kÅ¡F«,ÓdhÉ‹ÛJ gilbaL¤j fhy¤âÈUªJ #¥ghD¡F« mÊîfhy« Mu«ã¤JÉ£lJ. ïâš M¢rÇabk‹dbt‹whš,gilbaL¤j _‹W ehLfS« thœÉHªJ Ã‰»‹wd;gilbaL¡f¥g£l _‹W ehLfS« cÆnuhL, k‰w tšyuRfË‹ mEjhg¤â‰F« Mjuî¡F« cÇadthŒ ïU¡»‹wd.“k‰wt®fis mÊ¡f K‰gL»wt‹, j‹id¤jhnd mÊ¤J¡bfhŸ»wh‹” v‹w thrf«, Vfhâg¤âa Mir bfh©oU¡»wnjr§fS¡F v›tsî bghU¤jkhÆU¡»wJ? ïªj MirbfhŸS« njr§fŸ jh§fŸ mÊªJgLtnjhL, cyf rkhjhd¤ijí« Fiy¤J É£L¥ ngh»‹wd. Vfhâg¤âa MirahdJ Éõthí khâÇ. mJ bjhiy öu¤âYŸst®fisí«ghâ¡»wJ; mj‹ Éisî, XÇu©L jiyKiwfŸ tiuÆY«ïU¡»wJ. vdnt ïªj thí vªj ïl¤âY« guthkY«, V‹,vªj ïl¤âÈUªJ« c‰g¤âahfhkY« gh®¤J¡ bfhŸtJI¡»a njr Þjhgd¤â‹ bghW¥ghF«; mjhtJ všyh¤njr§fËDila bghW¥òkhF«.

gâbd£lhtJ, g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©LfËšnkdh£lh® Vfhâg¤âa¡ nfhyªjh§»¡ Ñœeh£oš òÇªj

175

âUÉisahlšfŸ Äfî« nftykhdit; bgÇJ« mUtU¡f¤j¡fit. ï§nf nkdh£lh® v‹W brhš»w nghJl¢R¡fhu®, ngh®¤Jnfáa®, ãbuŠR¡fhu®, UZa®, b#®khÅa®,ãÇ£oõh®, mbkÇ¡f® M»a všnyhiuí« nr®¤njbrhš»nwh«. Máa ehLfŸ x›bth‹¿Y« ït®fŸ brŒjNœ¢áfŸjh‹ v¤jid? bfhŸis bfh©l bghUŸfŸjh‹v›tsî? m«k«k! brhštj‰F eh FHW»wJ; vGJtj‰F¡if TR»wJ. ïitfis¤ bjhF¤J¤ jÅahf xU rÇ¤âu«vGj¥gl nt©L«. m¥go vGj¥gL»‹w rÇ¤âu«, nkdh£lhUila Vfhâg¤âa thœî¡F xU Phgf¡ fšyhÆU¡F«.

nkdh£lh®, gândHhtJ ü‰wh©oš, ÉahghÇfshfî« it¤âa®fshfî« ghâÇkh®fshfî« MáaehLfËš ãuntá¤jd®. gâbd£lhtJ ü‰wh©oš, Éahghu¢ rYiffŸ nt©Lbk‹W nfhÇ Máa ehLfË‹ murrigfËš kD¢brŒJbfh©ld®; nfhÇ¡iffis¥ bg‰wd®;Máa k¡fË‹ ïUja Érhy¤ij¤ j§fŸ Raey¤â‰fhfcgnahf¥gL¤â¡ bfh©ld®. g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©oš,ÑœehLfŸ bgU«ghydt‰¿‹ÛJ« j§fŸ muáaš Mâ¡f¤ij¤ âÂ¤JÉ£ld®. gâbd£lhtJ ü‰wh©oš, Ñœeh£L muritfËš nkdh£lh® k©oÆ£L¤ j§fŸnfhÇ¡iffis milªjd®. Mdhš g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©oš, nkdh£L muritfËš Ñœeh£lh® k©oÆ£L¤j§fŸ Fiwfis¤ bjÇÉ¤J¡ bfhŸsnt©oa ÃiyikV‰g£lJ!

gâbd£lhtJ, g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©LfËšnkdh£lh®, jh§fŸ c‰g¤â brŒj bghUŸfis¡ bfh©LâÂ¥gj‰F V‰w rªij¡Tl§fsh¡»É£ld® ÑœehLfis.m¥go¡ bfh©L âÂ¥gj‰F mDTykhÆU¡F« bghU£L,j§fŸ muáaš Mâ¡f¤ijí« C®Íj« brŒJbfh©ld®.ïj‰fhf nkdh£lhU¡FŸnsna v›tsî ngh£o! v›tsîbghwhik! ïitfS¡bfšyh« Máa ehLfisna ngh£oÞjy§fshfî« í¤j fs§fshfî« cgnah»¤J¡ bfh©ld®.ïªâahÉš ãÇ£oõhU¡F« ãbuŠR¡fhuU¡F« ngh£o.<uhÅš ãÇ£oõhU¡F« UZaU¡F« ngh£o. áÇah, bygdh‹ KjÈa ãunjr§fËš ãbuŠR¡fhuU¡F« ãÇ£oõhU¡F« ngh£o. ÓdhÉš mbkÇ¡fU¡F« ãÇ£oõhU¡F« ngh£o: ïªj¥ ngh£lhngh£ofËdhš, Máa ehLfË‹ muáaš mik¥òfS«, bghUshjhu xG§FfS«,rKjha¡ f£L¥ghLfS« Ó®FiyªJ nghÆd. ïitjÉu,ïitfS¡FŸnsna guÞgu r¢ruîfŸ V‰g£ld. Máa



k¡fsidtU« XÇd«, xUFy« v‹w ü‰wh©L¡ fz¡fhfïUªj v©zkhdJ cilªJnghŒ, x›bthU eh£odU«,mjhtJ MáahÉYŸs x›bthU eh£odU«, j§fisnt‰W nt‰W eh£oduhf¡ fUâ¡bfh©L xUt® ÛJ xUt®Énuhj§ fh£od®. xnu eh£oš, jiyKiw jiyKiwahf¢rnfhju®fŸnghš thœªJbfh©L tªj k¡fS¡FŸnsnaãz¡FfŸ V‰g£ld. tF¥ò¥ óršfŸ, #hâ¢ r©ilfŸKjÈad rKjha x‰Wikia¢ bršyÇ¤jd. ïitbašyh«mªÃa Mâ¡f¤â‹ ÉisîfŸ.

mªÃa Mâ¡f¤âdhš c©lh»tU«, Égßj§fisMáa k¡fŸ g¤bjh‹gjhtJ ü‰wh©o‹ ïil¡ fhy¤âÈUªJ bkJbkJthf czu¤ jiy¥g£ld®. j§fSilagiHa Rjªâu thœití«, mªÃa Mâ¡f¤â dhš V‰g£oU¡»w ï¥bghGija moik thœití« Ó®ö¡»¥ gh®¤jd®.mªÃa®fS¡F Énuhjkhd ïa¡f§fŸ, Þjhgd§fŸKjÈad bgU»d. mªÃa Mâ¡f¤â‹ ÛJ Jntõ« ts®ªjJ.ïJ âu©L, ïªâahÉš 1857 M« tUõ«, á¥ghŒ¡ fyf«v‹W jtwhf¢ brhšy¥gL»‹w mªÃa®¡F Énuhjkhdòu£áahfî«, ÓdhÉš 1900M« tUõ¤J gh¡[® fyf khfî«bto¤jJ. ï§‡dnk MáahÉ‹ k‰w ehLfËY« mªÃaMâ¡f¤â‰F Énuhjkhf¢ áWáW òu£áfŸ eilbg‰wd.

ïªj¤ Jntõ cz®¢áahdJ, nkY« nkY« ts®ªJ,jhnd vÇªnjh, k‰wt®fis vÇ¤JÉ£nlh nghfhkš, ešyntisahf ehsht£l¤âš njÓa cz®¢áahf cUbtL¤jJ.Kjš cyf kfhí¤j« eilbg‰W¡ bfh©oUªj fhy¤âšMáahÉ‹ x›bthU eh£oY« ïªj¤ njÓa cz®¢á jiyö¡» Ã‹wJ. Kjš kfhí¤j« Koî‰w fhy¤â‰F«ïu©lhtJ kfhí¤j« bjhl§»a fhy¤â‰F« k¤âÆYŸsfhy«, ãuânah® Máa eh£oDila njÓa ïa¡f¤â‹ gUtfhy«. mÊî ntiyfS« M¡f ntiyfS« nr®ªjh‰nghšïªj¡ fhy¤âš eilbg‰wd. bjh©l®fË‹ áiwthr bk‹d,jiyt®fË‹ njr¥ ãuZl§fbs‹d, mªÃa¥ bghUŸfË‹g»Zfhu§fbs‹d, Rnjr¤ bjhÊšfË‹ bgU¡fbk‹d,ïitbašyh« ïªj¡ fhy rÇ¤âu¤â‹ jÅ¤jÅ m¤âaha§fshF«.

ïu©lhtJ cyf kfhí¤j« fhy¤âš, ïªj¤ njÓacz®¢áahdJ, v›th‰whD« ahiu mDrÇ¤jhÆD«, vªjKiwia¡ fil¥ ão¤jhÆD«, Vfhâg¤âa¥ ãoÆÅ‹WÉLjiyailªJÉl nt©Lbk‹w Ka‰áahf¥ gÇzÄ¤jJ.

177

ïªnjhÓdh, knyah, g®kh, ãÈ¥ig‹ ÔîfŸ KjÈa öu »H¡FehLfËš, mªjªj eh£L¤ njÓathâfŸ, #¥ghÅa®fSl‹ifFY¡»aJ, mªÃa Mâ¡f¤âÈUªJ Éy» Rjªâu thœîel¤jnt©Lbk‹w MtÈdhš brŒj fhÇank jÉu, X®Mâ¡f¤ij ÉL¤J k‰nwh® Mâ¡f¤ij V‰W¡ bfhŸtj‰fhftšy. m¥go¢ brŒtJ ãrhálÄUªJ ÉLg£L¥ghG§ »z‰¿ny Fâ¤jJnghyhFkšyth?

ïu©lhtJ cyf kfhí¤jK« KoªJÉ£lJ. MáaehLfË‹ ÛâUªj Vfhâg¤âa¥ ão js®ªJ É£lJ.MáahÉ‹ x›bthU ehL« Rjªâu¡bfho ö¡»É£lJ.x›bthU eh£oY« njÓa murh§f§fŸ, ãuâÃâ¤Jtmurh§f§fŸ mikªJÉ£ld. ïit ahî« x‹Wg£l xUrkZoahf, xnu FL«gkhf ï¥bghGJ fh£á aË¡»‹wd.

MáahÉ‹ x‰Wikia ïÅ ahU«, vªj Vfhâg¤âa¢r¡âí« fiy¡f KoahJ; fiy¡fî« ïÅ Máah ÉlhJ.Vbd‹whš, nt‰Wik¥g£L thœªjjdhš m~J v›tsnthntjidfis milªâU¡»wJ. ïªj mDgt¤âdhš mJRa cz®î bg‰WÉ£lJ. bgUik Ãiwªj jdJ ó®Éfthœit, fhy¤njhL ïiaò gL¤â Û©L« thH mJÔ®khÅ¤JÉ£lJ. Máah thœf!

ÉÊ¥gilªJÉ£l Máah, x‰Wikahd Máah,Rjªâu Máah, ïÅ cyf¤ij¢ rkhjhd¥ ghijÆš miH¤J¡bfh©L nghf¥ngh»wJ. mj‰F-Máahî¡F-ïªâah tÊfh£l¥ ngh»wJ. ïJ Ã¢ra«; r¤âa«.



mDgªj«-1

Máa ehLfis¥ g‰¿a Étu§fŸ

v© eh£o‹ bga® ÉÞâuz« #d¤ bjhif jiyefu«rJu ikš y£r«

1 m®ÛÅah 12,000 13 vÇth‹2 mb[®ig#h‹ 33,000 30 gh¡T3 M¥fÅÞjhd« 2,50,000 120 fhóš4 ïªâah 13,44,772 3,300 blšÈ5 ïªnjh-Ódh 2,86,000 230 AndhŒ6 ïªnjhndÎah 7,33,296 700 n#h¡#hf®jh7 ïy§if 25,332 60 bfhG«ò8 <uh¡ 1,77,100 48 gh¡jh¤9 <uh‹ 6,28,000 160 blàu‹10 cÞbg¡Þjh‹ 1,58,000 630 jhZ¡bf©£11 v»¥J 3,86,198 160 bfŒnuh12 fh#¡Þjh‹ 10,56,000 60 mškh- m£lh13 »®¡»Íah 78,000 150 ¥%‹n[14 bfhÇah 86,000 250 Ìnahš15 áÇah 53,000 280 lkhÞ¡fÞ16 Ódh 15,32,800 4,500 eh‹»§17 irah« 2,00,148 150 gh§fh¡18 brsâ mnuãah 7,00,000 520 bk¡fh19 £uh‹Þ#h®l‹ 34,740 4 m«k‹20 jh£Í»Þjh‹ 55,000 150 Þ£lhÈdhgh£21 âng¤J 4,63,320 50 yhÞ[h22 JU¡» 2,95,000 190 m§¡fhuh23 JU¡»bkÅÞjh‹ 1,87,000 130 mZ¡fhgh¤24 neghs« 54,000 560 fh£k©L25 g®kh 2,61,610 160 u§T‹26 gh¡»Þjh‹ 2,36,638 700 fuh¢á27 ghyÞÔd« 10,429 170 b#Urny«28 ãÈ¥ig‹ ÔîfŸ 1,15,600 160 kÂyh29 ó£lh‹ 18,000 3 òd¡fh30 knyah 53,240 55 á§f¥ó®31 babk‹ 75,000 250 [hdh32 bygdh‹ 4,000 11 bgŒu¤33 btËk§nfhÈah 10,00,000 10 cyh‹g£

nlh®nfh£lh34 #¥gh‹ 1,47,201 712 nlh¡»nah

35 #h®Íah 27,000 35 il¥ËÞ

179

mDgªj«-2

MáahÉ‹ bghUS‰g¤â Étu§fŸ

bghUŸcyf¤â‹ bkh¤j MáahÉ‹ c‰g¤â

rjÉ»j«c‰g¤â MÆu« l‹ MÆu« l‹

mÇá 1,47,100 1,40,500 95.5gh®È 50,550 15,800 31.2nfhJik 1,78,600 39,000 21.8nrhs« 1,28,300 16,400 12.8njÆiy 800 785 97.5òifÆiy 3,000 1,320 44.0fU«ò r®¡fiu 20,220 9,410 46.5vŸS 1,500 1,340 89.3gU¤â Éij 12,450 3,390 27.2rzš Éij 2,520 470 18.6bfh¥giu 1,866 1,567 84.4nt®¡fliy 8,600 6,700 78.0gŠR 6,340 1,570 24.7Ãy¡fÇ 13,17,300 1,21,000 9.2ïU«ò 78,500 5,400 6.8bg£nuhš 2,85,123 48,395 17.0fhßa« 1,04,300 5,500 5.1v~F 1,35,100 7,250 5.3<a« 1,715 103 6.0J¤jehf« 1,620 60 3.7kh§fÜÞ 3,025 610 20.0mYÄÅa« 1,100 55 5.0jfu« 189 120 63.4Fnuh« 520 164 31.5l§Þ£l‹ 21 14 66.5M©£onkhÅ 41 14 34.1ik¡fh 8 6 75.0ábk©£ 85,000 9,000 10.6u¥g® 1,411 1,370 97.1bf£oeh® 493 140 28.5g¡Ft«bgwhj g£L 5,920 5,344 90.2



ïªüš vGJtj‰F¤ JizahÆUªjáy üšfŸ

World Civilization -Webster and Wesley

Story of Civilization -2 vols -Will Durant

Social Thought of the Ancient Civilization -J.O. Hertzler

A Pageant of Asia -M. Saunders

The Problem of Asia -Capt. A.T. Mahan

Asia in the Modern World -H. Venkatasubbiah

Asiatic Asia -S.K. Datta

Studies in Oriental Social Life -H.C. Turnbull

World Politics in Modern Civilization -H.E. Barnes

The History of Peace -A.C.F. Beales

The Problem of the 20th Century -Lord Davis

The Lost Peace -Harold Butler

The Gentlemen Talk of Peace -Wm. B. Ziff

The Prospects of Civilization -Alfred Zimmern

Human Nature, War, and Society -John Cohen

Etc., Etc.,

* * * * *

181


183


Documents

New ÞbgÆ‹ FH¥g« · 2019. 10. 11. · btŸË¡»Hikjh‹! Mdhš m‹W ÞbgÆ‹ njr« v›tsî nfhukhd fh£áaË¤jJ! M© bg© v‹w É¤âahrÄ‹¿ x›bthUtU« ifÆš Míjªjh§»¥