แนวทางการจดการทดนปาไม

กรมปาไม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

หวขอน าเสนอ

• ภาพรวมพนทประเทศไทย

• พนทปาไมทมอยในปจจบน ป 2556

• ทดนปาไม • แนวทางแกไขปญหาทดนปาไม ตามมต ครม. เมอวนท 30 มถนายน 2541

• การบรหารจดการการอยอาศยและใชประโยชนทดนในพนทปาสงวนแหงชาต

ในรปแบบหมบานแผนใหมตามแนวพระราชด าร

• พนทเตรยมรองรบการแกไขปญหาทดนปาไม

• พนทเตรยมการปลกปาเศรษฐกจ

• การแกไขการบกรกพนทปาปลกยางพาราและสวนปาลมน ามน

ภาพรวมพนทประเทศไทย

ภาพรวมของพนทประเทศไทย

• เนอทประเทศไทย 323.50 ลานไร* – พนทนอกเขตปา 189.84 ลานไร

- ทดนทมเอกสารสทธ (ประมาณ 126 ลานไร (31 ลานแปลง)) - ส.ป.ก., ทราชพสด และอนๆ

– พนทปาในสงกด ทส. 133.66 ลานไร**

* ขอมลจากกรมการปกครอง ป 2552 **พนทปาตามกฎหมาย : ปาสงวนแหงชาต , อทยานแหงชาต , เขตรกษาพนธสตวปา , ปาไมถาวรตาม มต ครม. ฯลฯ

• สมมตฐาน - พนทเอกสารสทธไมทบซอนกน (ในความเปนจรงมการทบซอน)

พนทปาไมทมอยในปจจบน ป 2556

ปาเสอมสภาพ 40.83 ลานไร

พนทคงสภาพปา ทส. 92.83 ลานไร

ปาสงวนแหงชาต 33.64 ลานไร

ปาชายเลน 1.05 ลานไร

ปาอนรกษ 55.03 ลานไร (51.71 ลานไร)

พนทปา ทส. ดแล 133.66 ลานไร (ค านวณโดย GIS)

พนทคงสภาพปา ( ส.ป.ก. / ราชพสด / ฯลฯ )

9.29 ลานไร

1 2

1 2 หมายเหต : + = 102.12 ลานไร (31.57% ของเนอทประเทศไทย)

ปาไมถาวร 2.89 ลานไร

ปาอนรกษ (เตรยมการ) นอกปาสงวนแหงชาต

0.22 ลานไร (0.29 ลานไร)

ขอมลเนอทจากโครงการเรงดวนเพอแกไขปญหาการบกรกท าลายทรพยากรปาไม

• ป พ.ศ. 2545

แปลจากภาพถายทางอากาศส ป 45

• ป พ.ศ. 2556

แปลจากภาพถายดาวเทยมไทยโชต และ Landsat 8

• พนทปาตามกฏหมาย ลดลง 8.96 ลานไร

พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2555 - 2556 สแดงแสดง บรเวณพนทปาลดลง 8.96 ลานไร

ภาพถายทางอากาศป 2545 ภาพ Theos ป 2556 จดทเปลยนแปลง

1

2

1

2

จงหวดนาน

ทดนปาไม

กลมบคคลทครอบครองพนทปา

ทส. • ราษฎรในปา(ตาม มต ครม. 30 ม.ย. 41) - ปม. จ านวน 583,709 ราย เนอท 5.3 ลานไร - อส. จ านวน 150,622 ราย เนอท 1.4 ลานไร - ทช. จ านวน 53,463 ราย เนอท 1.2 ลานไร รวมจ านวน 787,794 ราย เนอท 7.9 ลานไร หมายเหต พนททยงไมไดมการแจงการส ารวจถอครองโดยประมาณ - ปม. 1.1 ลานไร - อส. 0.7 ลานไร รวมจ านวน 1.8 ลานไร

แนวทางแกไขปญหาทดนปาไม ตามมต ครม. เมอวนท 30 มถนายน 2541

แนวทางการแกไขปญหาทดนปาไม กลมท 1 ผทอยในพนทลมน า ชนท 1 และ 2 - เปนพนทลอแหลมคกคามตอระบบนเวศ ควรจายคาชดเชย หรอเคลอนยายออกจากพนทตนนา - กรณรอการเคลอนยายใหควบคมพนทอยางเขมงวด โดยจดใหอยอาศยในรปแบบหมบานปาไมแผนใหม ระดบ 1

กลมท 2 ผทอยในพนทลมน า ชนท 3,4 และ 5 - อนญาตใหอยอาศยทาประโยชนในลกษณะเปนกลม/ชมชน โดยจดอยในรปหมบานปาไมแผนใหม ระดบ 2 หมายเหต : ผเขาท าประโยชนตาม มต ครม. 30 ม.ย. 41 ท าการพสจนโดยใชหลกฐาน จากภาพถายทางอากาศ ป 2545 เปนเกณฑ

ผทท าผดเงอนไข ตาม มต ครม. 30 ม.ย. 41 โดยเปลยนชอผถอครอง โดยไมไดเปนทายาทโดยธรรม จะตองดาเนนการดงน - ผทถอครองเดม จะถกบนทกในบญชตองหาม ไมใหเรยกรองสทธใดๆ ในทดนทากนอก - ใหนาทดนแปลงนนกลบมาฟนฟ หรอจดระเบยบชมชนใหอยรวมกน - หากมความจาเปน ใหมการคดกรองผถอครองใหม ตองเปนผมภมลาเนาใน พนทเทานน และจะตองเสยคาธรรมเนยมมากกวากรณทวไป ทงนตามท กฎหมายกาหนด

แนวทางการแกไขปญหาทดนปาไม

ผทเขาท าประโยชนหลง มต ครม. 30 ม.ย. 41 (บกรกใหม) - ถอวาเปนผบกรกใหม จะตองดาเนนการตามกฎหมายโดยเฉยบขาด (ทวงคน/จบกม) - พนทเหลานตองนามาฟนฟสภาพปาโดยเรว - กรณมพชผลอาสน - หากเปนพชเกบเกยวไดในรอบฤดกาล ใหอาศยอยไดจนเสรจสนฤดกาลเกบเกยว

หากเปนพชยนตน เชน ยางพารา ไมผลชนดอนๆ ใหดาเนนการตามหลกเกณฑทกาหนด ภายใตกฎหมายและระเบยบ หากฝาฝนใหดาเนนการตามกฎหมายอยางเครงครด

โดยยดถอปฏบตตามค าสง คสช. ท 64/2557 และ 66/2557

แนวทางการแกไขผบกรกพนทปาไมใหม หลงป 2545

การบรหารจดการการอยอาศยและใชประโยชนทดนในพนท ปาสงวนแหงชาตในรปแบบหมบานแผนใหม

ตามแนวพระราชด าร

แนวทางพระราชด ารพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ

“การใหคนทอยกบปาอยแลวเปนเจาหนาทปาไมโดยการปลกปา 3 อยาง ประโยชน 4 อยาง”

แนวทางพระราชด ารสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ

“การใหคนกบปาสามารถอยรวมกนในลกษณะพงพาอาศยซงกนและกน คนดแลรกษาปา ปาใหประโยชนกบคน”

แนวคด

1. จดระเบยบการอยอาศยและท ากนอยางเปนระบบ 2. พฒนาคณภาพชวตราษฎรใหดขนตามแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 3. เสรมสรางความเขมแขงใหราษฎรในการอนรกษและฟนฟทรพยากรปาไม 4. สงเสรมการปลกปาเศรษฐกจ ในรปแบบตาง ๆ (วนเกษตร เกษตรทฤษฎใหม) 5. จดตงปาชมชนใหเปนแหลงรวบรวมและผลตอาหารใหแกชมชน

วตถประสงค

กฎหมายและมตคณะรฐมนตรทเกยวของ

1. พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 2. มตคณะรฐมนตรเมอวนท 30 มถนายน 2541 เหนชอบหลกการ มาตรการ และแนวทางการแกไขปญหาทดนในพนทปาไม และใหด าเนนการตอไปไดตาม มตคณะกรรมการนโยบายปาไมแหงชาต 3. มตคณะรฐมนตรเมอวนท 27 กรกฎาคม 2547 เหนชอบตามท กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเสนอในกรอบความคด ตามแนวพระราชด ารในการพฒนาคน ชมชน และทรพยากรสงแวดลอม ใหอยรวมกนอยางกลมกลนสมดล และยงยน

พนทเตรยมรองรบการแกไขปญหาทดนปาไม

พนทเตรยมรองรบการแกไขปญหาทดนปาไม

1.พนทตามมต ครม.30 ม.ย.41 (ปม.) 6.400 ลานไร ( มผถอครองประมาณ 0.7 ลานราย )

2.พนทปาทถกบกรกหลง ป 45-56 (ปม.) 6.120 ลานไร ( มผถอครองประมาณ 0.6 ลานราย )

3.พนททไมมสภาพปา กอน ป 45 (ปม.) 8.130 ลานไร ( มผถอครองประมาณ 0.8 ลานราย )

4.พนททหมดอายการอนญาตใหท าประโยชน 0.145 ลานไร ( พนทปลกยางพาราและปาลมน ามน ) รวม 20.79 ลานไร หมายเหต : 1. พนทส ารวจตามมต ครม. 30 ม.ย. 41 2. สวนใหญพนทจาก 1-4 มคนครอบครองอยแลว

พนททเตรยมการปลกปาเศรษฐกจ

ความตองการไมเศรษฐกจในประเทศไทย ตองใชพนทปลกปาอยางนอย 35.11 ลานไร

(อตสาหกรรมไมขนาดเลก เฟอรนเจอร กระดาษ ไมเชอเพลง/พลงงาน ฯลฯ)

ทมา : คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2557

ขอมลวจยทางวชาการโดยคณะวนศาสตร ม.เกษตรศาสตร

ตวอยางพนทเตรยมปลกปา

จงหวดนาน

พนททควรน ำกลบมำฟนฟ คอ - ปำแนวกนชนทตดพนทอนรกษ - พนทลมน ำชน 1 , 2

ปาสงวนแหงชาตปาแมน านานฝงตะวนออกตอนใต

สแดงแสดงพนทปาลดลงจากป พ.ศ. 2545 – 2556 จ านวน 139,928.70 ไร

พนทปลกปาธรรมชาต 5.7 ลานไร (1.78%)

แนวทางการเพมพนทปาเปาหมายมากกวา 40% ของพนทประเทศ (มากกวา 128 ลานไร)

พนททตองท าการฟนฟ/ปลกปา 53.7 ลานไร (16.78%)

พนทปลกปาเศรษฐกจ 48 ลานไร (15%)

24 ก.ย. 57

พนทคงสภาพปา (ป 2556) 102.12 ลานไร (31.57%)

ปลกปาธรรมชาต 5.7 ลานไร

พนทปลกปาในพนทปาสงวนแหงชาต (ปม) 3.7 ลานไร

พนทปลกปาในปาอนรกษและปาชายเลน (อส/ทช) 2 ลานไร

พนทไมมสภาพปาเดม ( กอนป 45) 0.7 ลานไร พนทบกรกครอบครอง (หลงป 45) 3 ลานไร

ด าเนนการปลกเอง ระยะเวลา 10 ป ปละ 50,000 ไร รวม 500,000 ไร

แนวทางการปลกปาธรรมชาต

CSR รายใหญ ระยะเวลา 10 ป ปละ 20,000 ไร รวม 200,000 ไร

พนทตรวจยดด าเนนคด (0.02 ลานไร )

พนทครอบครอง 2.08 ลานไร

- โครงการหมบานปาไม - โครงการปลกปาโดยประชาชน (โครงการสรางปาสรางรายได)

โครงการฟนฟสภาพปาเพอรกษาระบบนเวศ(ด าเนนการโดยเจาหนาทของรฐ)

CSR รายยอย / ประชาอาสา องคกรเอกชน วด หรอหนวยงานอน

24 ก.ย. 57

- โครงการฟนฟสภาพปาเพอรกษาระบบนเวศ (ด าเนนการโดยเจาหนาทของรฐ) - โครงการปลกปาระบบตองยา - โครงการปลกปาทดแทนเพอลดผลกระทบ จากการใชประโยชนพนทปาไม - โครงการความรวมมอตางประเทศ ดานการฟนฟปาไม

ภาคเหนอ - ไมโตเรว เชน จาป จาปา นางพญาเสอโครง ปบ งวปา อนทนล สะเดา ตนเปด โมกมน ตะเคยนหน กอ ซอ เสยว ปอ ฯลฯ - ไมโตชา เชน สก ประด ตะเคยนทอง มะคาโมง มะคาแต ชงชน ยมหน กระพเขาควาย ยางนา ยางเหยง ยางพลวง ฯลฯ - ไมกนผลได เชน กระบก มะกอกเกลอน หวา มะขามปอม สมอไทย เพกา ลนจปา มะไฟปา ฯลฯ

ภาคกลาง, ตะวนตก และตะวนออก - ไมโตเรว เชน สะเดา ขเหลก ตนเปด สเสยดแกน ถอน กลปพฤกษ สารภ ส าโรง งวปา เตาหลวง เลยน ฯลฯ - ไมโตชา เชน สก พะยง ประด มะคาโมง ประด แดง กรนเกรา ตะเคยน ยางนา จนทนหอม เคยมคะนอง เฉยงพรานางแอ ฯลฯ - ไมกนผลได เชน มะขามปอม มะมวงปา มะขามปอม สมอไทย หวา เหลยง ชะมวง เงาะปา มะปรง สะตอ ฯลฯ ภาคใต

- ไมโตเรว เชน สมอพเภก เสมดขาว เตาหลวง ทงฟา มะฮง สะเดา ขเหลก ฯลฯ - ไมโตชา เชน ตะเคยนทอง เคยมคะนอง ทะโล แซะ ยางนา สยา ยางแดง ยมหน พะยอม ทองบง หลมพอ กรนเกรา กระบาก ไขเขยว สาวด า ฯลฯ - ไมกนผลได เชน เนยงนก เหรยง สะตอ กระทอน เงาะปา หวา กระบก ฯลฯ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ - ไมโตเรว เชน กอ สะเดา ขเหลก ตนเปด สเสยดแกน ถอน กลปพฤกษ สารภ ฯลฯ - ไมโตชา เชน พะยง ชงชน ประด แดง มะคาโมง กะบาก ตะแบก เตง รง พะยอม ยางนา เขลง มะเกลอ ฯลฯ - ไมกนผลได เชน มะมวงปา มะกอกปา ตะขบ ตะคล า หวา มะขามปอม สมอไทย ฯลฯ

ภาคเหนอ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคกลาง, ตะวนตก และตะวนออก

ภาคใต

ชนดไมทใชปลกในพนทเปาหมายปลกปาธรรมชาต

ปลกในพนทภาครฐ 5 ลานไร (1.56 %)

พนทปลกยางพารา (ปลกแลว) : 18 ลานไร (5.62 %)

ทเอกชน/ ออป. (ปลกแลว) : 5 ลานไร (1.56 %)

พนทปาเศรษฐกจ 48 ลานไร (15 %)

พนทเปาหมายปลกไมเศรษฐกจ : 25 ลานไร (7.82 %)

พนทบกรกใหม (หลงป 45) 6.12 ลานไร ปลกปา 33 % : 2 ลานไร

พนทปาไมถาวร 6.94 ลานไร ปลกปา 20 % : 1.4 ลานไร

พนทไมมสภาพปา (กอนป 45) 8.13 ลานไร ปลกปา 20 % : 1.6 ลานไร

ปลกในพนทภาคเอกชน 20 ลานไร (6.26 %)

สปก. พนท 34.5 ลานไร ปลกปา 20 % : 7 ลานไร

พนทตามมต ครม. (30 ม.ย. 41) 6.4 ลานไร ปลกปา 20 % : 1.3 ลานไร

นคมสหกรณ/ นคมสรางตนเอง 8.45 ลานไร ปลกปา 20 % : 1.7 ลานไร

ทดนกรรมสทธและสทธครอบครอง 10 ลานไร

พนทเปาหมายภาคเหนอ 5.2 ลานไร 1. เพออตสาหกรรมเยอและกระดาษ, ชนไมสบ 1.5 ลานไร 2. เพออตสาหกรรมไมกอสราง เฟอรนเจอร 2.9 ลานไร 3. เพออตสาหกรรมไมเชอเพลงพลงงานและใชสอยทวไป 0.8 ลานไร

พนทเปาหมายภาคกลาง, ตะวนตก และตะวนออก 4.1 ลานไร 1. เพออตสาหกรรมเยอและกระดาษ, ชนไมสบ 1.5 ลานไร 2. เพออตสาหกรรมไมกอสราง เฟอรนเจอร 1.8 ลานไร 3. เพออตสาหกรรมไมเชอเพลงพลงงานและใชสอยทวไป 0.8 ลานไร

รวมพนทเปาหมายภาคใต 2.6 ลานไร 1. เพออตสาหกรรมไมกอสราง เฟอรนเจอร 2.0 ลานไร 2. เพออตสาหกรรมไมเชอเพลงพลงงานและใชสอยทวไป 0.6 ลานไร

พนทเปาหมายภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 8.1 ลานไร 1. เพออตสาหกรรมเยอและกระดาษ, ชนไมสบ 4.0 ลานไร 2. เพออตสาหกรรมไมกอสราง เฟอรนเจอร 2.4 ลานไร 3. เพออตสาหกรรมไมเชอเพลงพลงงานและใชสอยทวไป 1.7 ลานไร

ภาคเหนอ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคกลาง, ตะวนตก และตะวนออก

ภาคใต

พนทเปาหมายสงเสรมเอกชนปลกไมเศรษฐกจ (20 ลานไร)

การแกไขการบกรกพนทปา ปลกยางพาราและสวนปาลม

หนวยพนท : ไร

ล าดบท ภมภาค จ านวน

ปาสงวนฯ

พนทปาสงวนแหงชาต พชเศรษฐกจทปลกอยในพนทความรบผดชอบของกรมปาไม

กฏกระทรวง จากการค านวณใน

ระบบ GIS ในความรบผดชอบ

ของกรมปาไม ยางพารา ปาลมน ามน ขาวโพด ออย มนส าปะหลง

1 ภาคเหนอ 192 53,632,809.49 54,602,489.37 31,491,032.11 321,974.18 2,611.03 1,695,883.19 46,428.62 122,046.38

2 ภาคกลาง 88 18711699.27 19,177,795.90 6,667,170.26 115,619.08 1,516.23 298,404.75 180,870.73 234,740.55

3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 353 34583376.49 34,828,397.21 10,194,394.36 617,448.96 3,619.11 540,012.80 547,430.90 630,043.47

4 ภาคตะวนออก 63 9,046,817 8,963,128.77 2,284,119.00 491,844.97 17,750.82 32,430.29 93,430.79 195,636.86

5 ภาคตะวนตก 57 10,336,236.50 10,865,168.68 2,610,671.17 125,135.68 20,500.66 21,656.52 29,927.39 59,844.63

6 ภาคใต 468 17614465.55 17,024,188.09 6,334,941.21 2,361,380.93 491,101.88 - - -

รวม 1,221 143,925,404.30 145,461,168.02 59,582,328.11 4,033,403.80 537,099.73 2,588,387.55 898,088.44 1,242,311.89

รวม 9,299,291.41

คาอธบาย

1. พนทปาสงวนแหงชาตทอยในความรบผดชอบของกรมปาไม : หกพนทซอนทบกบพนทปาอนรกษ (กรมอทยานฯ), พนทปาชายเลน และพนท ส.ป.ก แลว

2. ยางพารา, ปาลมนามน, ขาวโพด, ออย และมนสาปะหลง เปนพชเศรษฐกจหลกทปลกอยในพนทปาสงวนแหงชาตในความรบผดชอบของกรมปาไม นอกจากนนยงคงมพชเศรษฐกจอนทปลกรวมอยดวย

3. ขอมลพชเศรษฐกจ : กรมพฒนาทดน พ.ศ. 2556

พชเศรษฐกจทปลกอยในพนทความรบผดชอบของกรมปาไม

กลมท 1 บกรกในพนทลมน า ชนท 1 และ 2 - ตดทงทงหมดตามหลกวชาการ

กลมท 2 บกรกในพนทลมน า ชนท 3,4 และ 5 - อายไมเกน 7 ป (กอนกรดน ายางไดใหตดออกทงหมดตามหลกวชาการ) - อายเกน 7 ป (ไมอนญาตใหกรดน ายาง) 1. พนทนอยกวา 100 ไร อนญาตใหสหกรณชมชน หรอองคกรปกครองสวนทองถนเขาด าเนนการใชประโยชนเนอไม 2. ถาพนทมากกวา 100 ไร อนญาตให ออป. เขาด าเนนการใชประโยชนเนอไม ขอเสนอ : เงอนไขขอ 1 และ 2 ตองน าเงนรายไดจากการขายไม เขากองทนอนรกษปาไม กรมปาไม รอยละ 30

ยางพารา (กรณบกรกปา)

หมดอายการใหอนญาตและปลกในพนทลมน า ชนท 3, 4 , 5 - พนทสวนท 1 (20% ของพนททงหมด) เปนปาชมชน - พนทสวนท 2 (20% ของพนททงหมด) ปลกปาเศรษฐกจ - พนทสวนท 3 (60% ของพนททงหมด) เตรยมเปนพนทรองรบชมชนจากพนทลมน าชน 1 และ 2 (พนทตดเสนทางคมนาคม)

ยางพารา (กรณหมดอายการอนญาต)

หมดอายการใหอนญาตและบกรกปลกในพนทลมน า ชนท 3,4, 5 - พนทสวนท 1 (20% ของพนททงหมด) เปนปาชมชน - พนทสวนท 2 (20% ของพนททงหมด) ปลกปาเศรษฐกจ - พนทสวนท 3 (60% ของพนททงหมด) เตรยมเปนพนทรองรบชมชนจากพนทลมน าชน 1 และ 2 (พนทตดเสนทางคมนาคม)

ปาลมน ามน (หมดอายการใหอนญาตและบกรก)

ทส. มงมน แกไข ปญหาทดนปาไม

ฟนฟทรพยากรปาไม

ใหเปนสมบตของชาตสบไป