-2-

CHUYÊN ĐỀ ỨNG DỤNG CỦA BẢN ĐỒ TƯ DUY

TRONG GIẢNG DẠY

MÔN TIẾNG ANH THCS

NHÓM TÁC GIẢ

1. Nguyễn Thị Dương – THCS Hưng Thái

2. Lê Thị Hương Thơm – THCS Hồng Phúc

3. Nguyễn Thanh Tùng – THCS Hưng Long

4. Hoàng Văn Tuyến – THCS Hưng Long

NĂM HỌC 2014 - 2015

-3-

I. ĐẶT VẤN ĐỀ.

1. Cơ sở lí luận.

Như chúng ta biết, não chúng ta chia thành 2 phần: bán cầu trái và bán cầu

phải. Bán cầu trái được dùng để xử lý các tính toán và logic, trong khi bán cầu

phải lại là nơi ghi nhớ các hình ảnh. Từ trước đến nay, chúng ta ghi chép thông tin

bằng các ký tự (words), đường thẳng (lines), con số (numbers). Với cách ghi

chép truyền thống này, chúng ta mới chỉ sử dụng một nửa của bộ não - não trái,

mà chưa hề sử dụng kỹ năng nào bên não phải, nơi giúp chúng ta xử lý các thông

tin về nhịp điệu (rhythm), màu sắc (color), không gian tưởng tượng

(imagination) và sự mơ mộng (dreaming). Hay nói cách khác, chúng ta vẫn

thường đang chỉ sử dụng 50% khả năng bộ não của chúng ta khi ghi nhận thông

tin. Với mục tiêu giúp con người sử dụng tối đa khả năng của bộ não, Tony Buzan

là người đã nghiên cứu ra Bản đồ tư duy (BĐTD-Mindmap) giúp phát huy tối đa

khả năng tiềm ẩn trong mỗi người, kích thích cả hai bán cầu não cùng hoạt động

bằng cách vẽ ra những BĐTD.

Hình minh họa chức năng 2 bán cầu não (sưu tầm)

Qua nghiên cứu cho thấy, nhiều học sinh chưa biết cách học, cách ghi kiến

thức vào bộ não mà chỉ học thuộc lòng, học vẹt, thuộc một cách máy móc, thuộc

-4-

nhưng không nhớ được kiến thức trọng tâm, không nắm được “sự kiện nổi bật”

trong tài liệu đó, hoặc không biết liên tưởng, liên kết các kiến thức có liên quan

với nhau. Do vậy các em thường nhanh chóng quên những kiến thức đã được học

do việc tiếp thu những kiến thức đó một cách thụ động. Bằng việc tự mình vẽ ra

các BĐTD, các em một lần nữa tái tạo lại và ghi nhớ kiến thức một cách chủ động

và sáng tạo. Qua đó, kiến thức được ghi nhớ lâu hơn và dễ dàng hơn.

2. Cơ sở thực tiễn.

Thế giới ngày nay là thế giới mở với xu thế toàn cầu, vì vậy nền giáo dục

cũng cần tạo ra những công dân toàn cầu, có những kĩ năng và kiến thức mở mang

tính toàn cầu, có thể sống và làm việc ở nhiều nơi trên thế giới.

Để đáp ứng được nhu cầu trên, Bộ GD&ĐT đã và đang triển khai một số

phương pháp dạy học tích cực như:

Dạy học gợi mở -vấn đáp.

Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề.

Dạy học hợp tác nhóm.

Dạy học trực quan.

Dạy học luyện tập và thực hành.

Dạy học trò chơi.

Dạy học theo dự án.

và Dạy học bằng Bản đồ tư duy (Mindmap)

Việc sử dụng BĐTD trong giảng dạy đã được phổ biến tới giáo viên cách đây

vài năm. Tuy nhiên việc phổ biến này mới chỉ dừng lại ở việc phát tài liệu để giáo

viên tự nghiên cứu, sau đó không có sự tổng hợp, đánh giá, rút kinh nghiệm hoặc

xem giáo viên đã ứng dụng được BĐTD đến đâu. Hơn nữa, khi thấy việc sử dụng

BĐTD có liên quan tới sử dụng phần mềm trên máy tính đã nảy sinh tâm lí ngại

làm quen với cái mới ở một số giáo viên. Chính vì vậy việc sử dụng BĐTD trong

giảng dạy chưa được áp dụng một cách rộng rãi với giáo viên và học sinh.

Vì những lí do trên, trong phạm vi chuyên đề này chúng tôi xin trình bày

những hiểu biết của mình về BĐTD qua việc sưu tầm và nghiên cứu các tài liệu có

liên quan cùng với việc đưa ra các kinh nghiệm của bản thân trong việc ứng dụng

BĐTD vào giảng dạy môn Tiếng Anh ở trường THCS.

-5-

II. NỘI DUNG

A - Giới thiệu bản đồ tư duy.

1. Bản đồ tư duy là gì?

BĐTD (Mindmap) còn gọi là sơ đồ tư duy, lược đồ tư duy, giản đồ ý … Ta

có thể định nghĩa BĐTD như sau:

- “Là hình thức ghi chép nhằm tìm tòi đào sâu, mở rộng một ý tưởng, tóm tắt

những ý chính của một nội dung, hệ thống hóa một chủ đề…bằng cách kết

hợp sử dụng hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết” (Một số chuyên đề bồi

dưỡng CBQL và GV THCS- TS Trần Đình Châu)

- Là một công cụ tổ chức tư duy nền tảng, có thể nói đó là một kĩ thuật hình

họa với sự kết hợp giữa từ ngữ, hình ảnh, đường nét, màu sắc phù hợp với

cấu trúc, hoạt động và chức năng của bộ não giúp con người khai thác tiềm

năng vô tận của não bộ.

- Là phương pháp dễ nhất để chuyển tải thông tin vào bộ não của bạn rồi đưa

thông tin ra ngoài bộ não.

- Là một phương tiện ghi chép đầy sáng tạo và rất hiệu quả theo đúng nghĩa

của nó, “sắp xếp” ý nghĩ của bạn.

- Theo Tony Buzan- cha đẻ của BĐTD thì “một hình ảnh có giá trị hơn cả

ngàn từ” và “màu sắc cũng có tác dụng kích thích não như hình ảnh. Màu

sắc mang đến cho BĐTD những rung động cộng hưởng, mang lại sức sống

và năng lượng vô tận cho tư duy sáng tạo”.

2. BĐTD giúp gì cho bạn.

Với cách thể hiện gần như cơ chế hoạt động của bộ não, BĐTD sẽ giúp bạn:

- Sáng tạo hơn

- Tiết kiệm thời gian

- Ghi nhớ tốt hơn

- Nhìn thấy bức tranh tổng thể

- Tổ chức và phân loại suy nghĩ của bạn.

Cụ thể, BĐTD có thể dùng để:

* Ghi chú: Khi thông tin được gợi ra, BĐTD giúp tổ chức thông tin theo một

hình thức mà dễ dàng được xuất hiện và ghi nhớ. Được sử dụng để ghi chú tất cả

các loại như sách vở, bài giảng, hội họp, phỏng vấn, và đàm thoại.

-6-

* Gợi nhớ (Hồi tưởng): Bất cứ khi nào thông tin được xuất hiện từ trong bộ

não, thì BDTD cho phép các ý tưởng được ghi lại rất nhanh ngay khi nó được sinh

ra vào một hệ được tổ chức. Vì thế chẳng cần phải viết cả một câu. Nó như một

phương tiện nhanh và hiệu quả trong việc tổng quát và vì thế có thể giữ lại các hồi

tưởng rất nhanh gọn.

* Sáng tạo: Bất cứ khi nào bạn muốn khuyến khích sự sáng tạo, BĐTD sẽ

giúp bạn giải phóng cách suy diễn cổ điển theo phương thức ghi chép sự kiện theo

dòng, cho phép các ý tưởng mới được hình thành nhanh chóng theo luồng tư duy

xuất hiện.

* Giải quyết vấn đề: Khi bạn gặp trở ngại với một vấn đề, BĐTD có thể giúp

bạn nhìn nhận tất cả các vấn đề và làm thế nào để liên kết chúng lại với nhau. Nó

cũng giúp bạn có được cái nhìn tổng quát là bạn có thể nhìn nhận vấn đề dưới

những góc độ nào và sự quan trọng của nó.

* Lập kế hoạch: Khi bạn cần lập kế hoạch, BĐTD giúp bạn có được tất cả

các thông tin liên quan vào một nơi và tổ chức nó một cách thật đơn giản.Tất cả

các loại kế hoạch từ việc viết một bức thư cho đến một kịch bản, một cuốn sách,

hoặc lập kế hoạch cho một cuộc họp, một ngày nghỉ.

* Trình bày (Trình diễn): Khi nói ta luôn chuẩn bị tốt một BĐTD về một

chủ đề và cách diễn đạt. Nó không chỉ giúp ta tổ chức các ý kiến hợp lý, dễ hiểu

mà còn giúp ta trình bày mà không cần phải nhìn vào biên bản có sẵn.

3. Phương tiện và ứng dụng:

Phương tiện để thiết kế BĐTD có thể là giấy, bìa, bảng phụ, phấn màu, bút

chì màu, tẩy,…hoặc dùng phần mềm Mindmap trên Máy tính.

Nếu sử dụng phần mềm thì người dùng cần biết tiếng Anh, có hiểu biết cơ

bản về tin học và phần mềm.

Một số kết quả nghiên cứu khoa học cho thấy, não bộ con người sẽ hiểu sâu,

nhớ lâu điều mà do chính mình tự suy nghĩ, tự viết, tự vẽ ra theo ngôn ngữ của

mình. Vì vậy, việc sử dụng BĐTD huy động tối đa tiềm năng bộ não HS là một

cách học tập tích cực, trợ giúp đắc lực vào đổi mới PPDH một cách có hiệu quả.

Ưu điểm của BĐTD là:

- Dễ nhìn, dễ viết.

- Kích thích hứng thú học tập và khả năng sáng tạo của HS

-7-

- Phát huy tối đa tiềm năng ghi nhớ của bộ não.

- Rèn luyện cách xác định chủ đề và phát triển ý chính, ý phụ một cách logic.

4. Cách thực hiện.

- Bắt đầu từ trung tâm với hình ảnh hoặc từ khóa của chủ đề. Tại sao lại phải

dùng hình ảnh? Vì một hình ảnh có thể diễn đạt được cả ngàn từ và giúp bạn sử

dụng trí tưởng tượng của mình. Một hình ảnh ở trung tâm sẽ giúp chúng ta tập

trung được vào chủ đề và làm cho chúng ta hưng phấn hơn.

- Nối các nhánh chính (cấp một) đến hình ảnh trung tâm, nối các nhánh cấp

hai đến các nhánh cấp một, nối các nhánh cấp ba đến nhánh cấp hai,…. bằng các

đường kẻ.

Hình minh họa về sự tương đồng của bộ não với BĐTD và cách vẽ (sưu tầm)

* Một số lưu ý:

- Các đường kẻ càng ở gần hình ảnh trung tâm thì càng được tô đậm hơn,

dày hơn.

- Mỗi từ/ảnh/ý nên đứng độc lập và được nằm trên một đường kẻ.

- Tạo ra một kiểu bản đồ riêng cho mình (kiểu đường kẻ, màu sắc, hình

ảnh…)

- Nên dùng các đường kẻ cong thay vì các đường thẳng vì các đường cong

được tổ chức rõ ràng sẽ thu hút được sự chú ý của mắt hơn rất nhiều

- Bố trí thông tin đều quanh hình ảnh trung tâm

-8-

- Có thể tạo ra đường nét bằng những đường gạch chéo, chấm bi…nếu

như không có bút màu hoặc muốn tiết kiệm thời gian.

- Luôn sử dụng màu sắc. Bởi vì màu sắc cũng có tác dụng kích thích não

như hình ảnh.

- Tạo cho trung tâm một hình ảnh rõ ràng và “mạnh” miêu tả được nội

dung tổng quát của toàn bộ BĐTD.

- Những gì không có trong trình bày thì không nên đưa vào BĐTD.

- Tư duy hai chiều (phản biện)

- Sử dụng mũi tên, biểu tượng hoặc những hình ảnh để chỉ ra sự liên kết.

- Đừng để bị tắc ở một khu vực. Nếu cạn kiệt suy nghĩ thì chuyển sang

nhánh khác.

- Ghi ngay ý tưởng vào nơi hợp lý ngay khi nghĩ ra nó. Đừng lưỡng lự.

- Phá vỡ ranh giới. Khi hết giấy để trình bày thì đừng nên thay một tờ giấy

khác to hơn mà sử dụng thêm các tờ khác ghép vào.

Hình minh họa cách ghi chép trên BĐTD

-9-

* Không nên:

- Ghi lại nguyên cả đoạn văn dài dòng.

- Ghi chép quá nhiều ý vụn vặt không cần thiết.

- Dành quá nhiều thời gian để ghi chép.

* Nên:

- Nghĩ trước khi viết.

- Viết ngắn gọn.

- Viết có tổ chức.

- Viết lại theo ý của mình, nên chừa khoảng trống để có thể bổ sung ý (nếu

sau này cần).

Cán bộ quản lí giáo dục, giáo viên chủ nhiệm, cán bộ Đoàn Đội, Đoàn thể …

có thể sử dụng BĐTD để lập kế hoạch công việc như kế hoạch năm, kì, tháng…

hoặc cho một chuyên đề hoạt động nào đó.

Giáo viên, học sinh có thể sử dụng BĐTD hệ thống hoá một chủ đề, một

phần, chương, bài; kiểm tra bài cũ; nối bài nhiều tiết; các bài ôn tập; tổng hợp hệ

thống hóa kiến thức…

Học sinh hoạt động nhóm, cá nhân thông qua BĐTD trên lớp học, hoặc hoạt

động cá thể, ôn luyện tập ở nhà…

5. Kinh nghiệm khi sử dụng BĐTD

- Cho HS làm quen BĐTD bằng cách giới thiệu một số “bản đồ” đồng thời

dẫn dắt cách làm để các em làm quen.

- Tập “đọc hiểu” BĐTD, sao cho chỉ cần nhìn vào BĐTD là HS nào cũng có

thể thuyết trình được nội dung một bài học hay một chủ đề, một chương

theo mạch lôgic của kiến thức (có thể kết hợp vấn đáp – gợi mở).

- GV vẽ BĐTD trên cơ sở ý kiến HS, hoặc HS vẽ sau đó HS và GV cùng

đánh giá, nhận xét, bổ sung.

- HS vẽ theo nhóm hoặc cá nhân.

- Dùng BĐTD cho nhiều trường hợp: kiểm tra bài cũ, hệ thống hóa bài mới,

tổng kết phần, chương, nối bài, làm bài…

- Khuyến khích HS vẽ sử dụng hình ảnh, biết xác định và sử dụng từ khóa.

-10-

6. Tác giả Tony Buzan - (1942, London - Anh)

Ảnh tác giả Tony Buzan và một tác phẩm của ông đã được dịch sang Tiếng

Việt

Tony Buzan (sinh 1942 tại London- Anh) là người sáng tạo ra phương pháp

tư duy Mind Map (bản đồ tư duy). Ông nghiên cứu chuyên sâu về bộ não, trí nhớ;

tìm ra qui luật khi xây dựng bản đồ gồm nhiều nhánh, giúp bộ não ghi chép các sự

kiện một cách hệ thống. Ông từng nhận bằng Danh dự về tâm lý học, văn chương

Anh, toán học và nhiều môn khoa học tự nhiên của trường ĐH British Columbia

năm 1964.

Tony Buzan là tác giả hàng đầu thế giới về não bộ. Ông đã viết 92 đầu sách

và được dịch ra trên 30 thứ tiếng, với hơn 3 triệu bản, tại 125 quốc gia trên thế

giới. Tony Buzan được biết đến nhiều nhất qua cuốn “Use your head”. Trong đó,

ông trình bày cách thức ghi nhớ tự nhiên của não bộ cùng với các phương pháp

Mind Map. Ngoài ra, ông còn có một số sách nổi tiếng khác như “Use your

memory”, “Mind Map Book”.

Phương pháp tư duy của ông được dạy và sử dụng ở khoảng 500 tập đoàn,

công ty hàng đầu thế giới. Tạp chí Forbes từng bình luận: “Buzan chỉ ra cho các

nhà lãnh đạo doanh nghiệp cách thức giải phóng năng lực sáng tạo bản thân”.

Hơn 250 triệu người đang sử dụng phương pháp Mind Map của Tony Buzan.

Tony Buzan thường xuyên tham gia các chương trình truyền hình. Khoảng

hơn 3 tỉ người đã từng xem và nghe chương trình của ông. Trong chuyến đi đến

-11-

Việt Nam, Tony Buzan đã chuyển đến Việt Nam một thông điệp: “Tôi muốn chia

sẻ cùng các bạn bí quyết để tư duy nhanh chóng, linh hoạt, qua đó bạn có thể sáng

tạo và đổi mới không ngừng trong công việc và cuộc sống”.

Website: http://www.mind-map.com/

B - Ứng dụng của BĐTD trong giảng dạy và học tập môn Tiếng Anh.

Như đã trình bày ở trên, BĐTD được dùng với nhiều mục đích khác nhau.

Một trong những ứng dụng to lớn của BĐTD là giúp học sinh và giáo viên tổng

hợp và hệ thống hóa kiến thức cho một chủ đề, một phần, một chương, bài… Điều

này giúp học sinh ghi nhớ kiến thức một cách chủ động, sáng tạo và nhớ lâu hơn.

BĐTD có thể được áp dụng ở hầu hết các môn học và môn Tiếng Anh cũng không

nằm ngoại lệ.

Qua thực tế giảng dạy, chúng tôi thấy BĐTD có thể dùng được ở các kĩ năng

khác nhau của môn Tiếng Anh. Từ kĩ năng Nói, Đọc, Viết đến việc học từ vựng,

học ngữ pháp hoặc tổng hợp kiến thức sau một bài học. Cụ thể, BĐTD thường

được chúng tôi áp dụng như sau:

- Ở đầu tiết học, chúng ta có thể cùng các em vẽ BĐTD về từ vựng liên quan

tới kiến thức bài học (hoạt động này cũng giống như thủ thuật “Brain

storming / Network” trong phương pháp giảng dạy).

- Ở phần cuối một tiết học, chúng tôi thường dùng BĐTD đã vẽ từ trước để

các em quan sát sau đó nói lại nội dung bài đã học. Hoạt động này có thể

dùng ở phần “Post-reading” nhằm rèn luyện kĩ năng nói của các em.

- Để khắc sâu kiến thức, các em có thể vẽ BĐTD về nội dung bài học ở nhà,

sau đó lên lớp so sánh với bạn vào giờ truy bài hoặc đầu tiết học. Các em

cũng có thể sử dụng BĐTD mà mình đã vẽ ở nhà để trả lời giáo viên trong

phần kiểm tra bài cũ. Trong kĩ năng nói, các em hoạt động nhóm để vẽ

BĐTD sau đó cử đại diện lên trình bày. BĐTD còn được các em dùng để

tổng hợp kiến thức ngữ pháp sau khi hoàn thành một chương hoặc bài.

-12-

- Ngoài ra, chúng tôi còn dùng BĐTD được thiết kế trên phần mềm

iMindMap sau đó tích hợp vào bài giảng điện tử PowerPoint để củng cố nội

dung bài học.

Sau đây chúng tôi xin giới thiệu một số BĐTD mà chúng tôi cùng các em học

sinh đã thiết kế trong quá trình giảng dạy và học tập.

1. BĐTD về học từ vựng.

English 7 – Unit 12: A1 (Warm up)

English 6 – Unit 12 – Sports and Pastimes

-13-

2. BĐTD kĩ năng đọc hiểu.

English 7 – Unit 12: A1 (Post-reading)

English 9 – Unit 5: Read (While-reading)

-14-

3. BĐTD kĩ năng viết.

English 9 – Unit 8: Write (While-writing)

4. BĐTD kĩ năng nói.

English 9 – Unit 6: Speak (Post-speaking)

-15-

5. BĐTD về học ngữ pháp.

Revision of Past Simple Tense

6. BĐTD tổng hợp kiến thức bài học.

English 8 – Unit 6: Getting started + Listen and read

-16-

7. Một số sản phẩm của học sinh.

English 7 – Unit 7: B1 (Post-reading)

-17-

-18-

-19-

-20-

C - Sử dụng phần mềm iMindMap để thiết kế BĐTD

Như đã nói ở trên, có nhiều phần mềm để vẽ BĐTD, tuy nhiên tôi xin giới

thiệu phần mềm iMindMap vì phần mềm này do chính Tony Buzan viết và rất dễ

sử dụng. Tuy nhiên đây là phần mềm trả phí và ta phải mua bản quyền để sử dụng

hết tính năng của nó.

Hiện tại phần mềm iMindMap đã có phiên bản 7 (iMindMap 7) nhưng tôi xin

trình bày cách sử dụng phiên bản 5 (iMindMap 5) vì tính phổ biến của nó.

Trước tiên ta có thể lên mạng Internet để tải bản cài đặt dùng thử (giới hạn

một số tính năng) về và cài đặt vào máy tính sau đó khởi động phần mềm lên.

Màn hình khởi động của phần mềm

Tạo bản đồ mới

Bước 1: Tạo biểu tượng cho “ý tưởng trung tâm” (Central Idea)

Click chuột vào nút New

-21-

Click chọn 1 hình nền cho Central Idea

Central Idea xuất hiện trên bản đồ

Bước 2: Chỉnh sửa Central Idea

- Thay đổi tiêu đề

Click đúp chuột vào Central Idea, Central Idea với tiêu đề

mới gõ tiêu đề mới vào rồi gõ enter

-22-

- Định dạng cho tiêu đề

Click chuột vào Central Idea để chọn

Tiêu đề sau khi đã định dạng

- Thay đổi hình nền

Sử dụng các nút trên thanh công cụ Formatting

để định dạng (tương tự như trong Word)

Click nút phải chuột vào Central Idea, rồi

chọn Edit Central Idea. Trong hộp thoại

Open, chọn tập tin hình rồi click nút Open

-23-

- Di chuyển

Click chuột vào Central Idea để chọn

(khi Central Idea đang được chọn sẽ có

hình chữ nhật màu xanh bao xung quanh)

Kéo chuột để di chuyển Central Idea

- Thay đổi kích thước

Dùng chuột kéo một trong 8 hình

chữ nhật xanh nhỏ xung quanh

Central Idea để thay đổi kích thước

Bước 3: Thêm nhánh (branch) vào bản đồ

- Thêm nhánh mới

Có 2 loại nhánh: nhánh trơn (Branch) và nhánh có hộp văn bản (Box Branch)

-24-

Click chuột chọn loại nhánh muốn tạo Hoặc chọn Central Idea, rồi trỏ chuột

vào hình tròn đỏ ở giữa (tâm)

Rồi từ tâm đỏ đó, kéo chuột ra ngoài để tạo nhánh

- Thêm tiêu đề cho nhánh: Ban đầu nhánh chưa có tiêu đề. Để thêm tiêu

đề, ta làm như sau:

Click đúp chuột vào nhánh, Các nhánh sau khi đã thêm tiêu đề

gõ tiêu đề vào rồi gõ enter

- Thay đổi hình dạnh nhánh

Để thay đổi hình dạng của nhánh ta click để chọn nhánh. Khi đó, trên nhánh

sẽ xuất hiện 4 hình tròn nhỏ màu xanh. Ta sẽ dùng chuột kéo các hình tròn này.

Lưu ý: Ở vòng tròn cuối của nhánh ta kéo vòng

tròn xanh bên ngoài (con trỏ chuột có hình 4 mũi tên)

chứ không kéo vòng tròn đỏ bên trong.

-25-

- Thay đổi màu của nhánh và vị trí tiêu đề

Sau khi chọn nhánh, ta sử dụng các nút trên

thanh công cụ Formatting để thay đổi màu của

nhánh hoặc vị trí tiêu đề.

- Xóa nhánh: Chỉ cần click chuột chọn

nhánh rồi gõ phím Delete.

- Thêm phần nội dung cho nhánh

Click chọn nhánh rồi click vào nút Note trên

thanh công cụ Branch. Bên phải màn hình sẽ xuất

hiện vùng soạn thảo để ta soạn nội dung cho nhánh.

Cách soạn thảo trong vùng này tương tự như trên

Word.

Một nhánh có chứa nội dung sẽ có biểu tượng nội

dung trên nhánh đó. Ta click chuột vào biểu tượng

này thì vùng nội dung sẽ xuất hiện bên phải màn

hình.

- Tạo đường bao để làm nổi bật nhóm

Ta có thể tạo một đường bao xung quanh

nhánh để làm nổi bật nhánh đó. Để tạo đường

bao, ta chọn nhánh rồi click vào nút Boundary

trên thanh công cụ Branch.

Lưu ý: Khi tạo đường bao cho 1 nhánh thì tất cả các nhánh con của nhánh đó

cũng có đường bao tương tự như vậy.

-26-

- Tạo nhánh con cho 1 nhánh

Để tạo nhánh con cho 1 nhánh, ta làm tương

tự như khi tạo nhánh cho Contral Idea. Nhưng

ta thực hiện trên vòng tròn đỏ ở đầu nhánh.

Bước 4: Xuất bản đồ ra dạng hình ảnh.

Sau khi đã hoàn chỉnh bản đồ, ta có thể xuất bản đồ dưới dạng hình ảnh để

chèn vào các tài liệu khác như Word, PowerPoint…

Click chọn menu File, chọn Export, rồi chọn Image. Thay đổi các tùy chọn cho

phù hợp rồi click nút Export. Hộp thoại Image xuất hiện cho phép ta đặt tên tệp tin

và chỉ định nơi lưu tệp tin.

Cũng trong menu File, ta có thể thực hiện các thao tác lưu tập tin, mở tập tin

có sẵn trên đĩa tương tự như các phần mềm khác.

Một nhánh đã được

tạo đường bao

-27-

III. KẾT LUẬN

1. Kết luận

Qua nghiên cứu tìm hiểu và áp dụng BĐTD vào giảng dạy chúng tôi thấy sử

dụng BĐTD trong dạy học sẽ giúp cho HS hiểu bài tốt hơn, các em có hứng thú

và triển khai tư duy tương đối tốt, kể cả HS yếu kém cũng vẽ được và có thể trình

bày được ý của mình.

Viện Giáo dục đã nghiên cứu và triển khai đánh giá thực tế ở một số trường

về BĐTD và cho thấy dạy học sử dụng BĐTD sẽ mang lại nhiều kết quả tốt và

đáng khích lệ trong phương thức học tập của HS và PP giảng dạy của GV, có thể

vận dụng nó cho các môn học ở trường phổ thông. Học sinh sẽ học được phương

pháp học, tăng tính độc lập, chủ động, sáng tạo và phát triển tư duy.

Tuy nhiên, mọi vấn đề luôn tồn tại hai mặt và không có một phương pháp

dạy học nào là tối ưu cả. Chúng ta cần áp dụng linh hoạt các phương pháp khác

nhau phù hợp với nội dung kiến thức hoặc kiểu bài lên lớp. BĐTD cũng vậy, nó sẽ

phát huy hiệu quả nếu chúng ta sử dụng một cách hợp lý và nó sẽ phản tác dụng

như gây mất thời gian, gây nhàm chán… nếu chúng ta lạm dụng nó.

2. Kiến nghị và đề xuất

Để việc ứng dụng BĐTD được triển khai sâu rộng hơn tới giáo viên và học

sinh, chúng tôi có một số đề xuất và kiến nghị như sau:

- Triển khai các chuyên đề về BĐTD ở các môn học trong đợt bồi dưỡng hè

của giáo viên.

- Khuyến khích giáo viên sử dụng BĐTD trong dạy học. BĐTD phải được

thể hiện trong giáo án và quá trình lên lớp.

- Khuyến khích học sinh sử dụng BĐTD để ôn luyện và củng cố kiến thức ở

tất cả các môn học. Có thể tổ chức cho học sinh thi vẽ BĐTD.

- Tổ chức tập huấn cho giáo viên biết sử dụng một số phận mềm vẽ BĐTD

trên máy tính, giúp nâng cao tính hiệu quả và thẩm mỹ của BĐTD, nhất là việc

tích hợp BĐTD vào bài giảng điện tử.

Trên đây là những kinh nghiệm của chúng tôi về ứng dụng BĐTD trong việc

giảng dạy môn Tiếng Anh của mình. Những kinh nghiệm trên được tổng hợp qua

một số tài liệu về BĐTD, sưu tầm tài liệu và hình ảnh trên mạng Internet và qua

kinh nghiệm thực tế của bản thân. Rất mong sự chia sẻ và đóng góp ý kiến của các

đồng nghiệp. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn./.

-28-

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Một số bài giảng của Viện khoa học Giáo dục.

2. Một số chuyên đề bồi dưỡng CBQL và GV THCS.

3. Cách lập Bản đồ tư duy (How to Mind map) – Tony Buzan.

NGUỒN THAM KHẢO TRÊN INTERNET

1. http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/tony-buzan-truyen-cam-hung-bang-so-do-

tu-duy

2. http://vi.wikipedia.org/wiki/Tony_Buzan

3. http://www.thinkbuzan.com/intl/

4. http://nguoiduongthoi.com.vn/Desktop.aspx/Anh-CT/Anh-chuong-

trinh/Tu_lieu_trong_CT_So_do_tu_duy_ve_ong_Tony_Buzan/?SearchTerms=

tony+buzan

5. http://download.cnet.com/Edraw-Mind-Map/3001-18509_4-

197599.html?part=dl-&spi=09cfba4aefa05d534a60d66c50cceebc