8
II – Nguồn gốc: 2.1. Nguồn gốc tự nhiên: 2.1.1. Các loại phân rã phóng xạ tự nhiên: Trong tự nhiên, thông thường có ba dãy nguyên tố phóng xạ luôn luôn hoạt động, đó là dãy uran, dãy thori, dãy actini. Đầu mỗi dãy đều có một đồng vị phóng xạ với thời gian sống dài lâu (sống lâu) và cuối mỗi dãy luôn luôn là những đồng vị bền của chì. Bảng 2.1 – Dãy Uran: Tên nguyên tố Ký hiệu Các loại hạt bức xạ Chu kỳ bán rã α β γ Uran U 238 + + 4,5 x 10 9 năm Thori Th 234 + + 24,1 ngày Protactini Pa 234 + + 117 phút Uran U 234 + + 2,5 x 10 5 năm Thori Th 230 + + 8,0 x 10 4 năm Radi Ra 226 + + 1,6 x 10 3 năm Radon Rn 222 + + 3,82 ngày Poloni Po 218 + 3,05 phút Chì Pb 214 + + 26,8 phút Bitmut Bi 214 + + 19,7 phút Poloni Po 214 + + 1,6 x 10 -4 giây Tali Tl 210 + + 1,32 phút Chì Pb 210 + + 20,4 năm Bitmut Bi 210 + + 5 ngày

nguồn gốc

Embed Size (px)

DESCRIPTION

abcxyz

Citation preview

II Ngun gc:2.1. Ngun gc t nhin:2.1.1.Cc loi phn r phng x t nhin:Trong t nhin, thng thng c ba dy nguyn t phng x lun lun hot ng, l dy uran, dy thori, dy actini. u mi dy u c mt ng v phng x vi thi gian sng di lu (sng lu) v cui mi dy lun lun l nhng ng v bn ca ch.Bng 2.1 Dy Uran:Tnnguyn tK hiuCc loi ht bc xChuk bn r

UranU238++4,5 x 109nm

ThoriTh234++24,1 ngy

ProtactiniPa234++117 pht

UranU234++2,5 x 105nm

ThoriTh230++8,0 x 104nm

RadiRa226++1,6 x 103nm

RadonRn222++3,82 ngy

PoloniPo218+3,05 pht

ChPb214++26,8 pht

BitmutBi214++19,7 pht

PoloniPo214++1,6 x 10-4giy

TaliTl210++1,32 pht

ChPb210++20,4 nm

BitmutBi210++5 ngy

PoloniPo210++138 ngy

ChPb206Ht nhn bn

Bng 2.2 Dy Thori:Tnnguyn tK hiuCc loi ht bc xChuk bn r

ThoriTh232++1,41 x 1010nm

RadiRa228+6,7 nm

AktoniAc228++6,13 gi

ThoriTh228++1,90 nm

RadiRa224++3,64 ngy

RadonRn220++55,3 giy

PoloniPo210+0,145 giy

ChPb212++10,6 gi

BitmutBi212++60,6 pht

PoloniPo212+3 x 10-7giy

TaliTl208++3,1 pht

ChPb208Ht nhn bn

Bng 2.3 Dy Actini:Tnnguyn tK hiuCc loi ht bc xChuk bn r

UranU235++71 x 108nm

ThoriTh231++225 gi

ProtactiniPa231++3,25 x 104nm

AktoniAc227++21,6 nm

ThoriTh227++18,2 ngy

PranciFr223++22 pht

RadiRa223++11,44 ngy

RadonRn219++4,0 giy

PoloniPo215+1,78 x 10-3giy

ChPb211++36,1 pht

AstatinAt211+0,9 pht

BitmutBi211++2,16 pht

PoloniPo211++0,5 giy

TaliTl207++4,79 pht

ChPb207Ht nhn bn

2.1.2. Cc ht nhn phng x khc: Trong cc loi t, trong lng Tri t cng c mt s nhng nguyn t phng x khc, khng nm trong cc dy trn v c thi gian sng kh di.Bng 2.4 Cc nguyn t phng x ring l trong t nhin:Tnnguyn tK hiuCc loi ht bc xChuk bn r

KaliK40++1,3 x 109nm

VanadiV50++6 x 1014nm

RubidiRb87+4,8 x 1010nm

IndiIn115+6 x 1014nm

LantanLa138++1,1 x 1011nm

SamariSm147+1,05 x 1011nm

LutetiLu176++2,2 x 1010nm

Hot ca cc ng v phng x ny ph thuc vo thnh phn t, xc nh. Hot ca cc ht nhn phng x trong cc loi c ngun gc t ni la nh granit. thng cao hn cc c ngun gc t ph sa nh vi, cui. Ngc li vi cc loi , i vi cc loi t th mt cht phng x cn ty thuc vo dng t, qu trnh hnh thnh loi t, ngun nc c trong t v s to thnh cc cy ci trn v trong t .2.1.3. Bc x t V Tr: Bc x s cp t V Tr i vo bu kh quyn Tri t ch yu gm cc ht proton, cc ht v mt lng nh cc ht in t, v ntrino. Cc ht ny tng tc vi cc ht nhn nguyn t kh trong kh quyn to ra cc bc x th cp v cc ht th cp, v bc x in t c gi chung l bc x V Tr th cp. Bc x V Tr s cp cn bao gm cc bc x t cc h thin h. Mc bc x V Tr cn ph thuc vo cao trong kh quyn v s hot ng ca Mt Tri cng cao th lng phng x ny cng tng.Bng 2.5.Cc ng v phng x trong t nhin:Tnnguyn tK hiuCc loi ht bc xChuk bn r

TritiH3+12,3 nm

BeriliBe7+54 ngy

BeriliBe10+25 x 106nm

CacbonC14+5.730 nm

NatriNa22++2,6 nm

SilicSi32+650 nm

PhotphoP32+14,3 ngy

PhotphoP33+24,4 ngy

Lu hunhS35+88 ngy

CloCl136++3,1 x 105nm

2.2. Phng x nhn to:2.2.1. Th nghim v kh ht nhn: Cc v n th nghim v kh ht nhn u sinh ra cc sn phm phng x. Cc sn phm phng x ny c pht tn trong kh quyn v s c cc loi t hp th nhng mc khc nhau. Cc cht phng x ny c chu k bn r di, ngn khc nhau v chng tn ti mi trng a phng xung quanh cc v n hm lng khc so vi nhng ni xa cc v n .Bng 2.6 Cc c trng chnh ca cc cht phng x trong kh quyn sinh ra t cc v n ht nhn:Cc cht phng xChukbn rCc dng bc x

H312,3 nm+

C145.730 nm+

Mn54310 ngy+

Fe552,7 ngy

Kr8510,7 nm+

Sr9028 nm+

Zn9565 ngy+

Ne9535 ngy+

Sr8950,5 ngy+

Ru10339,8 ngy+

Ru106365 ngy++

I1318 ngy++

Cs13730 nm++

Cs13613,5 ngy++

Ba14012,8 ngy++

La14040,2 gi++

Ce14133,1 ngy+

Ce144285 ngy++

Pu13887 nm+

Pu23924.000 nm+

Pu2406.600 nm+

Pu24114 nm+

Am241430 nm+

T cc v n ht nhn, cc ht phng x hnh thnh c tung vo kh quyn; chng b ma, gi ko theo v pht tn trong khp kh quyn ri ri xung mt t. Cc cht phng x ny cng ri xung mt bin v c pht tn trong nc bin t i dng ny sang i dng khc qua hot ng ca i dng. Nh vy, cc qu trnh pht tn ny chnh l tc nhn ca qu trnh gy nhim x ton cu.2.2.2. S dng nng lng ht nhn:Tt c cc nh my pht in s dng nng lng ht nhn u sinh ra nhng cht phng x pht tn vo mi trng kh quyn. Cc cht phng x c sinh ra lin tc vi mt lng ln trong cc phn ng dy chuyn phn hch trong l phn ng. Qua tnh ton, ngi ta thy rng, mt l phn ng ht nhn vi cng sut 1000 MW s pht tn mt lng phng x l 1010Ci. Lng phng x ny c tung vo mi trng trng thi lng v hi phng x (kh).Bng 2.7 Nhim x mi trng do cc nh my in nguyn t gy ra:Bq/nm (1000 MW)Ci/nm (1000 MW)

Trng thi lng

Sn phm phn hch1,1230,2

Triti H3(H3)2,13 x 1025750

Trng thi kh

Kh tr3,57 x 1029650

kim v hn hp kh1,48 x 10-20,4

2.2.3. Cc ngun khc: Ngy nay cc ng v phng x c s dng trong y hc, sinh hc v cng nng nghip mt cch rng ri. Chnh v vy, cc cht phng x d tha, cc cht thi t s s dng ny cng lm cho mi trng b nhim bn. Nhn chung, trong s cc ng dng ny c th coi vic s dng trong y hc l mt trong nhng ngun ng gp ng k vo vic lm nhim mi trng. Tuy vy, lng phng x ny cng rt nh. Cc nh my nhit in hot ng thi tro bi vo khng kh. Ngoi tro bi th cc ng v phng x trong tro bi cng lm bn mi trng khng kh ca khu cng nghip . Kh nng nhim ny ph thuc vo cht lng than dng trong nh my, vo lng tro, bi ri xung vng xung quanh cng nh ph thuc vo loi cng ngh m nh my s dng.