37Ti jdschri f t voor prakti jkondersteuningapril 2009 | nr 2

n a S c H o l i n G

NHG verzorgt onderwijs

voor praktijkondersteunersSietsche van Gunst en Susan Umans

In 2005 gaf het Nederlands Huisartsen Genootschap

(NHG) samen met de Landelijke Huisartsen Vereniging

(LHV) een standpunt uit over ondersteunend perso-

neel in de huisartsenzorg.1 Ontwikkelingen zoals de

vergrijzing vragen immers om verdere invoering en

professionalisering van beroepsgroepen. NHG en LHV

richten zich daarbij vooral op de reeds ingeburgerde

beroepsgroepen, zoals de praktijkondersteuner en de

praktijkassistente.

In het standpunt staan een aantal argumenten voor het niet toelaten van nieuwe ondersteunende func-ties in de huisartsenpraktijk als de nurse practitioner of physician assistant. De zorg voor patiënten raakt gefragmenteerd en voor patiënten onoverzichtelijk; en functies raken versnipperd. Daardoor is de kans groter dat er ongewenste discussies ontstaan over de afbakening en afstemming van de verschillende com-petenties. Ook wordt de huisarts zelf voor patiënten minder toegankelijk naarmate er meer ondersteu-nende functies bijkomen. Dat beperkt de huisarts in de mogelijkheden om een relatie met de patiënt op te bouwen.Goed, geen nieuwe beroepsgroepen in de huisartsen-zorg dus. Maar wat dan wel? Verdere professionalise-ring van de bestaande beroepsgroepen, stellen NHG en LHV.

ProfessionaliseringSietsche van Gunst, wetenschappelijk medewerker van het NHG, legt uit: ‘Als het NHG vindt dat prak-tijkassistentes en -ondersteuners de belangrijkste beroepsgroepen zijn naast de huisarts, moet het ook meewerken aan professionalisering van deze groepen. Het NHG is begonnen het scholingsaanbod voor ondersteunende beroepen verder uit te bouwen. Voor

de praktijkassistente waren er altijd al cursussen en scholingsmaterialen, bijvoorbeeld de cursus Triage in de dagpraktijk, die we onlangs hebben uitgebreid.Nieuw is het scholingsaanbod voor praktijkonder-steuners. Daar zit een specifieke gedachte achter.Het gros van cursussen voor praktijkondersteuners wordt aangeboden door farmaceutische industrieën. Wij denken dat praktijkondersteuners vooral behoef-te hebben aan onafhankelijke informatie. Dat wil het NHG ze bieden.’Het begrip ‘scholing’ wordt door het NHG op ver-schillende manieren ingevuld, volgens Van Gunst. ‘We hebben scholing in de vorm van e-learning, maar ook bieden we cursussen aan. In 2008 zijn we begonnen met e-learning voor praktijkon-dersteuners. Er zijn inmiddels drie onderwerpen verschenen. Achtereenvolgens over therapietrouw, verbeteringsplannen in het kader van ouderen-zorg en CVRM. In het voorjaar van 2009 zullen webprogramma’s verschijnen over het maken van protocolllen en over anamnese- en voorlich-tingsvaardigheden. De praktijkondersteuner kan een abonnement op deze series nemen. Dit jaar gaan we verder met webmodules over de NHG-Standaarden waar praktijkondersteuners veel mee werken: diabetes, astma en COPD.De eerste cursus die het NHG voor praktijkon-dersteuners organiseerde was Starten met stoppen voor praktijkondersteuners, over het begeleiden van patiënten die willen stoppen met roken. Daarin vind je het principe van onafhankelijke scholing terug. In dit nieuwe jaar zijn we begonnen met een cursus voor groepen praktijkondersteuners. Die cursus bestaat uit vier modules. De hele cursus heet Plaats voor de praktijkondersteuner. De modules kunnen ook los van elkaar worden gevolgd.’

38 april 2009 | nr 2Ti jdschri f t voor prakti jkondersteuning

‘Plaats voor de praktijkondersteuner’Gevraagd naar de onderwerpen die in de cursus aan bod komen, vertelt Van Gunst: ‘De cursus bestaat uit vier bijeenkomsten over onderwerpen die nauw verbonden zijn aan het competentieprofiel van prak-tijkondersteuners. De eerste module heet Hartelijk gemotiveerd! In deze module leert de praktijkonder-steuner gebruik te maken van motiverende gespreks-technieken om patiënten te begeleiden in het kader van CVRM. In Van hulpvraag tot zelfmanagement, de tweede module, komen anamnese- en voor-lichtingsvaardigheden aan bod. De derde module is Kwaliteitszorg. Die is gebaseerd op de NHG-PraktijkWijzer Ouderenzorg die binnenkort uitkomt. De laatste module is heel speciaal. Die heet De Vak-vrouw.’Leuke naam, maar wat is de gedachte erachter? Van Gunst: ‘Ik heb grote bewondering voor de manier waarop praktijkondersteuners zich in betrekkelijk korte tijd hebben ontwikkeld. Ze zijn bijna niet meer weg te denken uit de huisartsenzorg. Wel moeten ze soms nog zoeken naar hun plaats, denk ik. Dat heeft te maken met de verschillende rollen die ze in de praktijk hebben. Een groot deel van hen is praktijkas-sistente geweest, maar kan nu ineens een meer over-koepelende rol hebben. Dat vereist toch een andere insteek. Ook moeten ze gelijkwaardige gesprekspart-ners zijn van de huisarts. Én ze hebben een rol ten opzichte van de patiënt. Hoe kun je ten opzichte van de patiënt distantie houden met behoud van maxi-male betrokkenheid, zoals dat zo mooi heet? Al die rollen kunnen wel eens met elkaar botsen.De rode draad in de module De Vakvrouw wordt gevormd door die rollen. Wat heb je nodig om die allemaal goed uit te kunnen voeren? Ook daaraan wordt in de module De Vakvrouw aandacht besteed. En cursisten leren te onderhandelen met de werk-gever over noodzakelijke voorwaarden om hun werk goed te kunnen doen.’

Onderwijs bij het NHGDe afdeling Advisering en Scholing van het NHG legde zich oorspronkelijk alleen toe op de scholing van huisartsen, later ook van praktijkassistentes. Sinds kort is er dus ook een aanbod voor praktijkon-dersteuners. Van Gunst: ‘Onze uitdaging is om leren leuk te maken. We gaan uit van het principe dat cur-sisten veel van elkáár kunnen leren. In onze cursus-sen zit dus veel dialoog met elkaar.De core business van het NHG zijn natuurlijk de stan-daarden, maar zonder aandacht voor implementatie zullen de standaarden niet werken. Onze scholing is

gebaseerd op de standaarden, maar is tegelijkertijd ook breder. Om standaarden goed in de praktijk te kunnen toepassen, heb je bijvoorbeeld ook goede communicatieve vaardigheden nodig. Dus kan ons aanbod ook bestaan uit cursussen die communicatie als onderwerp hebben, om maar een voorbeeld te geven.Verder sluiten we zoveel mogelijk aan bij bestaande competentieprofielen, die van de huisarts en nu ook die van de praktijkondersteuner.Leren kan leuk worden voor iedereen als je maar aansluit bij eenieders persoonlijke leerstijl. Iedereen leert op een andere manier. Je hebt mensen die eerst de theorie willen weten voordat ze die gaan toepas-sen. Je hebt ook mensen die meteen praktisch aan de slag willen en vanuit de praktijk wel de theorie leren. In onze cursussen komen zoveel mogelijk alle leerstij-len aan bod, zodat er voor elk wat wils is.’

Informatie: www.nhg.org. Klik op [kenniscentrum] en

vervolgens op [scholing]. Onder het kopje [Kwaliteit in de

praktijk] vind je het cursusaanbod.

nHG/lHV-Standpunt ondersteunend personeel in de 1 huisartsenvoorziening. utrecht: nHG/lHV, 2005

Foto

: Shu

tter

stoc

k / P

eYo