HAL URBANLIFE’S GREATEST

LESSONSNHỮNG BÀI HỌC CUỘC

SỐNG20 điều quan trọng nhất

trong cuộc sống của bạn

“Không qua lửa – không thành thép !”– Marry Case

Biên dịch:NGUYỄN TƯ THẮNGTÂM HẰNG

NGUYỄN VĂN PHƯỚCNGUYỄN CHƯƠNG

FIRST NEWSSố hóa:LÊ ĐẠI HOÀNGMọi thắc mắc và góp ý về ấn phẩm điện

tử này xin gửi về địa chỉ emaillehoang267@yahoo.com

Thông tin bản quyềnLife’s Greatest LessonsVietnamese Language Translation

copyright © 2006 by First News (OriginalEnglish language title from Proprietor’sedition of the Work)

Copyright © 1992, 1997, 2000, 2003All Rights Reserved.Published by an arrangement with the

original publisher, Fireside, an imprint of

Simon & Schuster, Inc.Những bài học cuộc sốngCông ty First News – Trí Việt giữ bản

quyền xuất bản và phát hành ấn bản tiếngViệt trên toàn thế giới theo hợp đồngchuyển giao bản quyền với Nhà xuất bảnSimon & Schuster, Inc., Hoa Kỳ.

Bất cứ sự sao chép, trích dẫn nào khôngđược sự đồng ý của First News và Simon& Schuster, Inc., đều là bất hợp pháp và viphạm Luật Xuất Bản Việt Nam, Luật BảnQuyền Quốc Tế và Công ước Bảo Hộ BảnQuyền Sở Hữu Trí Tuệ Berne.

FIRST NEWS – TRI VIETPUBLISHING CO., LTD.

“Tôi sẽ luôn nâng niu quyển sách nàynhư một cuốn cẩm nang gối đầu giườngđể giúp cho mình sống một cuộc đời

hoàn hảo… Cuốn sách đã giúp tôi thậtsự nhận ra những giá trị và phẩm chấtquan trọng để có được thành công vàhạnh phúc. Hy vọng rằng những ngườikhác cũng cảm nhận được những điềunhư vậy khi đọc cuốn sách này. Xin cảmơn tác giả! Cảm ơn những trải nghiệmquý giá và tấm lòng tâm huyết với cuộcsống khi chia sẻ với bạn đọc những kinhnghiệm vô giá này.”

- Rachel LundriganLời giới thiệuFirst News trân trọng giới thiệu đến bạn

đọc cuốn sách nổi tiếng Những Bài HọcCuộc Sống (Life’s Greatest Lessons) củatiến sĩ Hal Urban.

Tiến sĩ Hal Urban tốt nghiệp cử nhân vàcao học nghành sử học, sau đó ông nhậnbằng tiến sĩ về giáo dục tâm lý tại Đại học

San Francisco. Tiếp theo là bằng tiến sĩtâm lý học tại Đại học Stanford.

Ông là một giáo sư đầy nhiệt huyết, cótầm hiểu biết rộng với nhiều trải nghiệmvà một tình yêu lớn dành cho lớp trẻ.Trong suốt ba mươi lăm năm nghiên cứuvà giảng dạy, ông đã truyền cho các bạntrẻ những kinh nghiệm sống vô giá, nhữngbài học có giá trị về cách sống, cách pháttriển những tính cách tích cực và nhữngmối quan hệ con người thông qua nhữngtrải nghiệm của ông với cuộc sống.

Cuốn sách Những Bài Học Cuộc Sốngtrong nhiều năm liền có giá trị như mộtngười thầy thông thái về kinh nghiệm sốngđối với hàng triệu bạn đọc khắp thế giới.Cuốn sách đã thể hiện 20 bài học sâu sắc,đúng đắn và có giá trị vĩnh hằng được đúckết từ những trải nghiệm thực tiễn của một

đời người đi dạy luôn suy tư, trăn trở vềcuộc sống. Từ những cái nhìn sâu sắc vềhạnh phúc, ý nghĩa thực sự của thànhcông… đến tầm quan trọng của một tháiđộ, tinh thần sống lạc quan… Cuốn sách sẽgiúp chúng ta nhận ra được những điềuquan trọng nhất để tạo nên một cuộc sốngcó ý nghĩa thực sự.

Những Bài Học Cuộc Sống nhiều nămliền luôn đứng đầu các bảng xếp hạng củanhững cuốn sách bán chạy và được yêuthích nhất. Cuốn sách đã được dịch ranhiều ngôn ngữ trên thế giới.

Chúng ta hãy cùng khám phá và chiêmnghiệm những bài học của cuộc sống quýgiá này để cuộc sống của mình được hạnhphúc và thành công hơn.

- First News“NHỮNG BÀI HỌC CUỘC SỐNG”

CUỐN SÁCH GIÁ TRỊ ĐƯỢC ĐÁNHGIÁ CAO

“Một cuốn sách kinh điển chứa đựngtất cả những điều thông thái có giá trịvĩnh hằng của cuộc sống.”

- Tiến sĩ Stephen R.Covey,

Tác giả “The 7 Habits of HighlyEffective People”

“Cuốn sách này có thể giúp chúng tabiết cách ưu tiên cho những mục tiêusống quan trọng của mình.”

- Mel LevineBác sĩ y khoa, tác giả cuốn “A Mind at

a Time”“Một cuốn sách tuyệt hay về cách xây

dựng tính cách và giáo dục các giá trịquan trọng của cuộc sống, không thểthiếu trong việc giáo dục thanh niên của

giáo viên và các bậc phụ huynh.”- Thomas LickonaTác giả cuốn “Educating for

Character”“Với cuốn cẩm nang cuộc sống này,

tiến sĩ Hal Urban đã đúc kết lại nhữngkinh nghiệm quan trọng nhất của cuộcsống. Hãy đọc, học hỏi và chiêm nghiệmnhững triết lý từ trải nghiệm thực tếnày.”

- Laurie Beth JonesTác giả “Jesus, CEO; The Path và

Teach Your Team To Fish”“Những Bài Học Cuộc Sống giúp

chúng ta loại bỏ được những lo lắng vụnvặt đời thường và có cái nhìn lạc quanvề những cơ hội và tiềm năng của cuộcsống.”

- Pat Croce

Tác giả cuốn “I Feel Great and YouWill Too! và 110%”

“Với những giá trị vĩnh hằng cho bạnđọc mọi độ tuổi, cuốn sách này xứngđáng trở thành một cẩm nang sống chotất cả mọi người, cho mọi gia đình.”

- Tiến sĩ Ken BlanchardĐồng tác giả “The One Minute

Manager và Whale Done!”“Đây là những kinh nghiệm tuyệt vời

chứa đựng những điều thông thái và giátrị nhất của cuộc sống. Cuốn sách cầnthiết cho bất cứ ai đọc nó.”

- Rabbi Harold KushnerTác giả “When Bad Things Happen to

Good People”“Cuộc sống của chúng ta là do chính

chúng ta lựa chọn chứ không phải domay rủi. Cuộc sống có những giá trị mà

chúng ta chỉ có thể hiểu được khi đã thựcsự trải nghiệm.”

- Ralph Waldo Emerson“Trong quyển sách này, bằng sự thông

thái của một người thầy ưu tú, HalUrban đã chia sẻ với chúng ta nhữngthông điệp sâu sắc nhất – một triết lýtoàn diện về cuộc sống dành cho mọi lứatuổi.”

- Stanford N. McDonnellChủ tịch Tập đoàn McDonnell Douglas“Đây là một trong những cuốn sách có

lời khuyên chân tình, cảm dộng và có khảnăng truyền cảm hứng cho người đọc màlâu lắm rồi tôi mới được đọc.”

- Katie Struckel BroganBiên tập viên tạp chí Writer’s Digest“Cuộc sống vốn vô cùng phức tạp.

Việc có được một viên đá nền tảng để

chúng ta xây dựng một cuộc sống chomình và cũng để truyền lại cho con cháumai sau là một điều thiết yếu. Và đâychính là viên đá đó.”

- John McCormackNhà sáng lập kiêm Tổng giám đốc điều

hành của tổ chức Visibles Changes, tác giảcuốn “Self Made in America”.

“Quả là một cuốn sách diệu kỳ! Đồngnghiệp của tôi và những người được tôitặng cuốn sách này đều rất tâm đắc vềảnh hưởng sâu sắc của cuốn sách… Aicũng xúc động chia sẻ về những bài họccuộc sống quý giá mà cuốn sách đã mangđến cho họ.”

- Tom RothGiám đốc Bio Lab Industry“Là một giáo viên, tôi luôn muốn

mang đên cho học trò của mình những

bài học hay. Và tôi đã tìm thấy rất nhiềuđiều hay để chia sẻ với học trò của mìnhtrong quyển sách này. Những Bài HọcCuộc Sóng quả là một quyển sách có ýnghĩa vô cùng sâu sắc!”

- Amanda McColaugh“Cuốn sách quả thật đã giúp tôi rất

nhiều. Tôi đã tặng cuốn sách này chomọi người trong gia đình tôi và chúng tôiđã cùng nhau đọc để luôn cảm thấy mìnhđược động viên, để biết trân trọng nhữnggì mình có, và cứ đọc để đọc mãi nhưthế… Cuốn sách đã chỉ cho ta những giátrị vĩnh hằng của cuộc sống trong nhữngđiều cơ bản nhất: tâm hồn, thể chất vàtinh thần. Xin cảm ơn, cảm ơn thật nhiềuvì đã trao tặng cho đời một cuốn sáchgiá trị như thế!”

- Kim Dailey

“Đây là một cuốn sách rất ý nghĩadành cho tất cả mọi người: từ người lớncho đến trẻ em, từ viên chức cấp cao chođến những người lao động bình thường.Xin cảm ơn tác giả Hal Urban – cảm ơnông đã chia sẻ với chúng tôi những ýtưởng thông thái, những lời khuyên,dộng viên chân tình. Và chắc chắn rằngbất kỳ ai, sau khi đọc xong cuốn sách này, cũng đều trở nên tốt hơn.”

- Kristin A. Loughlin“Xin chân thành cảm ơn về những trải

nghiệm quý báu của tác giả. Cuốn sáchđã gieo vào lòng người đọc nhứng suy tưsâu sắc về cuộc sống, làm tâm hồn trởnên phong phú hơn với những cảm nhậntích cực, lạc quan về cuộc sống.”

- Ruth KistlerMục lục

1. Thành công không chỉ là kiếmđược nhiều tiền

2. Cuộc sống vốn khó khăn… vàkhông phải lúc nào cũng công bằng

3. Cuộc sống luôn có những niềmvui và những thú vị bất ngờ

4. Cuộc sống không phải là domay mắn mà do chúng ta lựa chọn

5. Lựa chọn quan trọng nhất cuộcđời chính là lựa chọn một thái độ sống

6. Tạo thói quen tốt – chìa khóadẫn đến thành công

7. Biết quý trọng những điều đangcó

8. Trân trọng những giá trị củacuộc sống

9. Trung thực là cách tốt nhất10. Sức mạnh của lời nói

11. Động lực thực sự luôn bắt nguồntừ bên trong

12. Mục tiêu là những ước mơ cóthời hạn

13. Không gì có thể thay cho làmviệc chăm chỉ

14. Có lúc cần từ bỏ một điều để cóđược một điều khác

15. Người thành công tự tạo thờigian cho mình

16. Luôn gìn giữ lòng tự trọng17. Tinh thần cũng luôn cần được

chăm sóc18. Thất bại là chuyện bình thường19. Cuộc sống sẽ đơn giản hơn khi

ta biết điều gì là cần thiết20. Trước tiên hãy trở thành người

tốt

1. Thành công không chỉlà kiếm được nhiều tiền

“Thành Công có nghĩa là đạt được kếtquả tốt nhất với những gì ta đang có”.

- Wynn DavisKhám phá ý nghĩa của cuộc

sốngCó thể bạn cho là trễ nhưng lần đầu tiên

tôi hiểu được ý nghĩa thực sự của hai từThành Công là khi tôi ba mươi chín tuổi.Lúc đó tôi chẳng cần phải là giám đốcđiều hành của một trong 500 công ty lớnnhất thế giới, hay là vừa mua được chiếcMercedes đời mới nhất, cũng không trúngsố độc đắc. Chỉ là tìm được điều mà tôi đãtừng mãi kiếm tìm, đó là sự bình yên trongtâm hồn và cảm nhận được giá trị của bản

thân. Và từ đó, cuộc sống của tôi đã hoàntoàn thay đổi.

Theo tôi, Thành Công cũng có nhữngquy luật của nó chỉ là chúng ta chưa đượcnghe nói đến trên các phương tiện thông tinđại chúng mà thôi. Những quy luật đó cũngchẳng có gì là mới merhay bí ẩn cả. Nóbình dị, gần gũi và tồn tại từ lâu, nhưng nórất đúng.

Sau nhiều năm xoay sở và tìm tòi nghiêncứu, tôi đã nhận ra rằng cuộc sống đượchình thành từ những quy luật đã tồn tạihàng ngàn năm nay. Sau khi lần theo nhữngcon đường khác nhau mong tìm được “mộtcuộc sống tốt hơn”, cuối cùng tôi đã trở lạinơi mà tôi bắt đầu cùng với những hứngthú mà có lúc chúng ta cho là lỗi thời. NhưEdward Albee viết trong vở kịch Câuchuyện sở thú, “… khi cần thiết, chúng ta

cũng nên đi một đoạn đường dài để sau đó,quay trở lại và nhận ra đâu là con đườngngắn hơn mà mình đang tìm”.

Có một câu thành ngữ Thụy Điển nóirằng “Chúng ta bị già đi quá nhanh, trongkhi sự trải nghiệm lại đến với chúng ta quáchậm”. Có thể điều đó là không đúng vàcũng có thể cuốn sách này sẽ giúp bạn cóđược những sự trải nghiệm sớm hơn tôingày trước. Thậm chí, dù bạn đã lớn tuổinhững hãy hiểu không bao giờ là quá muộn! Từ những điều đã qua, tôi rút ra đượcrằng: Người hiểu biết không phải làngười tìm cách hơn người khác mà làngười biết cách sống thế nào để hạnhphúc.

Mối liên hệ giữa thànhcông và tiền bạc

Ai sống trên đời cũng cần có tiền. Việckiếm tiền đầu tiên có thể là mục đíchnhưng sau đó đồng tiền sẽ là phương tiệnchứ không phải là mục đích sau cùng.Chúng ta không thể nói tự thân tiền là tốthay xấu. Tiền giúp người ta sống, học tậpđể đạt được ước mơ của mình và giúp đỡnhững người khác. Mỗi năm những ngườigiàu có đóng góp hàng tỉ đô la vào nhữngcông trình phúc lợi xã hội, những chươngtrình nhân đạo, giúp những người nghèo vàbệnh tật… Vậy tiền tốt chứ! Nhưng chẳngphải tiền bạc cũng là nguồn gốc của nhiềuđiều xấu xa đó sao?

Bời chúng ta đang sống trong một xã hộithường đánh đồng thành công về tiền bạcvới thành công cuộc sống nên có đôi điềutôi muốn chia sẻ cùng các bạn:

1. Tự thân đồng tiền không phải là xấu.Bản thân đồng tiền không phải là cộirễ của tất cả mọi sự xấu xa mà thật ra,chính sự ham muốn có tiền, ngay cảkhi bạn đang có thật nhiều tiền. Vấnđề là chúng ta kiếm tiền bằng nhữngcách chân chính và chúng ta tiêu tiềnvào những mục đích chính đáng thìkhi đó, đồng tiền sẽ sản sinh ra nhữngđiều tốt.

2. Tiền bạc không phải là điều kiện đủđể thành công. Trước đây, tôi thườngđọc nhiều sách viết về con đườngthành công của những nhà triệu phú, tỉphú… Trong số đó có vài người đãphải vào tù vì chính con đường dẫnđến thành công của mình. IvanBoesky, một nhà tài phiệt nổi tiếng đãnói hơi quá rằng “Tham lam đôi khi

cũng tốt” – và chỉ vài tháng sau, ôngbị truy tố. Boesky đã tuyên bố mộtđiều mà nhiều người thường nghĩnhưng không phải bao giờ cũng đúng,đó là: Thành công đồng nghĩa vớigiàu có.

Còn nhớ những năm 90, khi phong tràogiao dịch trên mạng và tham gia vào thịtrường chứng khoán nổi lên như cồn, ngàynào cũng có những người bỗng chốc trởthành tỉ phú. Thế là một số giá trị về mặtđạo đức và tinh thần đành phải nhường chỗcho sự giàu có và kiểu sống của nhữngngười “mới phất” đó.

Nguyên nhân của vô số những vụ taitiếng và bê bối tập thể liên tục xảy ra tạiEnron, Authur Andersen, Tyco, Xerox,WorldCom, v.v. là bởi vì họ chưa có cái

nhìn đúng đắn về đồng tiền. Những kẻ vàotù trong những năm 80 hoặc những ngườibị phá sản vào những năm 90 là những kẻtự đánh mất chính mình trước mãnh lựccủa đồng tiền. Khi được phỏng vấn, có rấtnhiều nhà quản lý đã nói rằng, mặc dù bỏrất nhiều thời gian để cố sức đạt nhữngmục tiêu tài chính, nhưng dường như cuộcsống đối với họ vẫn “trống rỗng và vônghĩa”. Có đến 60% những nhà điều hànhcấp cao tiết lộ rằng họ thực sự hối tiếc khiđã đánh đổi cuộc sống gia đình để có thểtheo đuổi những mục tiêu nghề nghiệp.

Tại sao những người đã có đầy đủ tiềnbạc, quyền lực và cả địa vị vẫn không cảmthấy hạnh phúc? Câu trả lời thật đơn giản,đó là bởi vì sở hữu những thứ đó khônghẳn có nghĩa là đạt được thành công. Họchưa nhận ra điều gì là chính yếu cho cuộc

sống của mình. Họ trở thành nô lệ củađồng tiền và những thứ do đồng tiền manglại. Khi đó họ đã vô tình gây tổn hại chocuộc sống của bản thân cũng như củanhững người khác. Khi phóng đại quámức tầm quan trọng của đồng tiềnchính là bạn đang đánh lừa chínhmình, gạt mình ra khỏi những điều tuybình dị nhưng lại có ý nghĩa lớn, nhữngđiều có thể làm cho cuộc sống thú vịhơn, sâu sắc và đáng yêu hơn.

Thế nào được gọi là thànhcông?

“Hãy để mỗi người tự hoàn thiệnmình bằng chính những khả năng tiềmẩn mà họ vốn có.” – Hal Urban

Tôi không biết phải định nghĩa thànhcông là như thế nào nhưng tôi biết rằng

cuộc sống luôn đặt ra những thử thách đểchúng ta có cơ hội hoàn thiện khả năng củamình. Và chúng ta đã thành công khi đạtđến giá trị cao nhất và cho đi những điềutốt nhất trong giới hạn của những khả năngvà trải nghiệm mà ta đang có. Cuộc sốngkhông đòi hỏi chúng ta phải đứng hàngđầu, mà chỉ yêu cầu chúng ta cố gắng làmtốt tối đa trong từng việc chúng ta đanglàm.

Đây là phẩm chất thường thấy ở ngườithành công:

• Chấp nhận rằng cuộc sốngluôn tồn tại những khó khăn và thửthách. Họ hội nhập với cuộc sống vàvươn lên khắc phục hơn là chỉ biết phànnàn, than vãn. Họ dám chịu trách nhiệm vềcuộc đời của mình thay vì đổ lỗi hoặc bàochữa để tìm đến sự thanh thản cho bản

thân.• Luôn giữ thái độ sống tích

cực. Họ tìm kiếm, khám phá những điềutốt đẹp ở người khác và thế giới xungquanh. Đối với họ, khó khăn và thử tháchchính là những cơ hội để họ thử sức và trảinghiệm.

• Tạo những quan hệ tốt. Họnhạy cảm với những nhu cầu và cảm nhậncủa người khác. Họ luôn quan tâm, tôntrọng và biết cách khơi dậy những điều tốtđẹp ở người khác.

• Luôn có phương hướng vàmục đích. Họ luôn hình dung và biếttrước nơi mình sẽ đến. Họ hoàn thànhnhững mục tiêu đã định rồi lại đặt ra mụctiêu mới. Vui vẻ chấp nhận thử thách làmột đức tính thường thấy ở những ngườinày.

• Có nhu cầu học hỏi mạnh mẽ.Đối với những người này, học hỏi là mộtthú vui chứ không phải là một nhiệm vụ.Những kiến thức mới sẽ làm phong phúhơn cho cuộc sống của họ và từ đó giúp họtrưởng thành hơn.

• Hành động theo định hướng.Không sa vào thói quen xấu hoặc tỏ rabuồn chán vì những người này luôn “tranhthủ” tích lũy những kinh nghiệm mới.

• Chú trọng phẩm chất đạo đứccá nhân. Họ hiểu rằng, trung thực là mộttrong những giá trị cơ bản của con ngườivà quyết tâm thể hiện phẩm chất này cảtrong công việc và đời sống.

• Hiểu được sự khác biệt giữa“sống” và “tồn tại”. Họ “sống” thật sựvới tất cả nhiệt huyết chứ không để cuộcsống “cuốn trôi” mình. Họ yêu quý cuộc

sống với tất cả các giá trị của nó cùngnhững thành quả mà họ đã nỗ lực đạtđược.

Khởi đầu cho thành côngthực sự

“Có rất nhiều người không bao giờsử dụng hết năng lực của chính bảnthân họ. Có thể do họ chưa gặp đượcmột môi trường phù hợp hoặc có thể nóđã thực sự cằn cỗi”.

- John GardnerTrong cuộc sống ngày nay, mỗi chúng ta

thường bị vây bọc bởi quá nhiều thông tin.Nó thúc giục chúng ta tìm kiếm những gìthích hợp nhất thời cho mình ở bên ngoàihơn là khai thác nội lực của chúng ta. Vàthế là, khả năng của chúng ta vẫn bị chônvùi. Mãi mãi chúng ta sẽ không bao giờ

nắm bắt được những cơ hội đang đến vớimình.

“Khám phá năng lực bản thân” chínhlà một trong những thông điệp chính củacuốn sách này. Dù còn trẻ hay đã có tuổi,dù mới lớp 9 hoặc đã là tiến sĩ, chúng tavẫn nên tìm hiểu và phát huy những tiềmnăng của mình để sống tốt hơn. Trong mỗicon người chúng ta đều ẩn chứa nhữngphẩm chất tốt đẹp có thể đưa ta đến thànhcông thực sự.

“Bất kể hoàn cảnh hiện tại là như thếnào thì những điều tốt đẹp nhất vẫnđang còn ở phía trước, bởi 90% nănglực để làm nên điểu đó vẫn chưa đượcbạn phát hiện và sử dụng đến.”

- Tim Hansel2. Cuộc sống vốn khó

khăn… và không phải lúcnào cũng công bằng

“Cuộc sống vốn được hình thành từmột chuỗi những khó khăn.

Bạn chỉ ngồi đây mà than vãn haymạnh dạn đi tìm giải pháp vượt quanhững khó khăn ấy?”

- M. Scott PeckHạnh phúc không bỗng

dưng mà cóKhông phải lúc nào cuộc sống cũng diễn

biến như chúng ta mong đợi. Có nhữngthực tế mà chúng ta phải vượt qua để rồirút ra những bài học cho mình, dù có thểmuộn màng. Một trong những bài học đó làHạnh phúc không bỗng dưng mà có.

Đó là một sự thật hiển nhiên mặc cho

chúng ta có muốn hay không. Vậy chúng tacứ mãi ngồi đó mà ca thán về những điềutrái ý nghịch lòng, mãi ước mơ cuộc sốngsẽ diễn ra như ý nguyện, hay chấp nhậncuộc sống như bản chất của nó và hiểurằng hạnh phúc là do chính chúng ta tạonên?

Cuộc sống vốn khắcnghiệt…

Khoảng 2.500 năm trước, Đức Phật đãthuyết pháp Kinh Tứ diệu đế (Bốn điềuchủ chốt) rất sâu sắc và đúng với thực tế.Điều đầu tiên: “Đời là bể khổ”. Có thểnghĩ rằng ông là người đầu tiên nói lênđiều đó, nhưng tôi cho rằng nhiều người đãnhận ra điều đó trước khi Đức Phật đề cậpđến vì thật khó mà tin rằng cuộc sống củanhững cư dân đầu tiên trên trái đất chẳng

có chút khó khăn náo. Bản chất cuộc sốngvốn khắc nghiệt, nó luôn như thế và sẽ mãimãi như thế. Khi hiểu và chấp nhận điềuấy thì chúng ta sẽ cảm thấy nhẹ nhàng hơnkhi đứng trước những điều khó khăn, bấtlợi không mong đợi.

Một trong những khác biệt giữa ngườithành công và người thất bại là ở thái độtiếp nhận khác nhau đối với những khókhăn của cuộc sống. Người thất bại thườngné tránh, hoặc cam chịu các trở ngại cònngười thành công luôn đi tìm giải pháp,ngay cả khi phải chịu đựng khổ ải bởi họtin rằng sẽ vượt qua.

Rất nhiều người cứ mãi than vãn vềnhững khó khăn của mình như thể trườnghợp của mình là duy nhất, và họ luôn cảmthấy cuộc sống của người khác dễ dànghơn cuộc sống của họ. Trong suy nghĩ của

họ, có vẻ như việc phàn nàn đó tưởng sẽtrút bớt trở ngại của mình lên người khác,và chính điều đó cũng thể hiện rằng họchưa chấp nhận khó khăn là điều vốn cócủa cuộc sống. Thực ra sự than vãn đó chỉlàm họ yếu lòng hơn và muốn tránh thực tế.

Ngay khi chúng ta chấp nhận sự thực:Cuộc sống vốn khắc nghiệt, thì chúng tacũng bắt đầu hiểu rằng, khi mỗi trở ngạiđến cũng chính là một cơ hội đang đến.Thay vì để khó khăn đánh bại, chúng tahãy đón nhận chúng như một cơ hội để rènluyện bản lĩnh của chính mình. Nền côngnghệ hiện đại đặt chúng ta vào một lốisống “ấn nút” – nấu ăn, rửa chén, xemchương trình ti-vi ưa thích, thậm chí tậpthể dục cũng chỉ bằng một cái ấn nút.Thêm vào đó, mỗi ngày chúng ta phải tiếpxúc với hàng loạt những thông tin quảng

cào rằng “Bạn sẽ chẳng mất nhiều thờigian để có được một thân hình mongmuốn”, “Chỉ trong một thời gian ngắn,bạn có thể học thông thạo một ngoạingữ” , “Chẳng mấy chốc bạn sẽ trởthành một người nổi tiếng và giàu có”…

Các chuyên gia quảng cáo và tiếp thị đã,đang và sẽ tiếp tục dùng những hình thứcgiới thiệu như thế bởi họ hiểu rất rõ bảntính con người. Họ biết rằng hầu nhưchúng ta không chấp nhận thực tế khó khăn,luôn tìm cách né tránh hoặc muốn giảiquyết vấn đề một cách nhanh chóng và dễdàng. Nhưng thật ra mọi thứ đều có cái giácủa nó, phải có sự đầu tư về thời gian,công sức, đôi khi có cả sự hi sinh và chấpnhận những mất mát.

…Và không phải lúc nào

cuộc sống cũng công bằng!Năm 1981, từ những trải nghiệm của

mình, Harold Kushner đã viết cuốn Khiđiều không may xảy đến với người tốt,dành cho những người từng bị cuộc sốnglàm tổn thương, rằng nếu cuộc sống côngbằng thì đáng lẽ ra họ phải được nhận lạiphần nào những gì mà họ đã cho đi. Đó làmột trong những cuốn được nhiều ngườiđọc nhất vào những năm 1980. Nó thuộcloại kinh điển vì gắn liền với một trongnhững câu hỏi phổ biến xưa nay là “Tạisao mọi chuyện lại xảy đến với tôi?”.Kushner có một cậu con trai tên là Aaron,lẽ ra gia đình họ có thể sống vui vẻ vàhạnh phúc bên nhau. Thế nhưng vào nămAaron được 3 tuổi, các bác sĩ chẩn đoáncậu bé mắc bệnh “progeria”, một loại dịchlây lan rất nhanh và chưa có thuốc chữa

trị. Cậu bé phải chịu những đau đớn về thểxác suốt 11 năm và mất năm 14 tuổi, còncha mẹ cậu không bao giờ quên đượcnhững mất mát tinh thần đó. Dường nhưchúng ta, nhất là những người tốt, thườnggặp những điều không may hơn những điềulành và trước những tình cảnh như vậy,mọi người thường cho rằng “Cuộc sốngkhông phải lúc nào cũng công bằng!”.

Không ai trong chúng ta có thể tránh néđược khó khăn nhưng chúng ta có thể họccách kiểm soát nó. Chúng ta có thể lựachọn không để cho khó khăn hạ gục, nhấnchìm ta trong biển khổ bằng cách chấpnhận nó như một thực thể cuộc sống vàtrưởng thành từ nó.

Chúng ta sống trong một thế giới khônghoàn hảo với những con người không hoànhảo. Trong thế giới không hoàn hảo đó,

chúng ta không hề đơn độc. Mọi ngườicùng chia sẻ những tổn thương, nỗi đau vàmất mát của riêng mình. Quan trọng khôngphải người ta có bao nhiêu khó khăn màchính là người đó đã vượt qua những khókhăn đó như thế nào. Khi bị tổn thương, dùlà thể chất hay tinh thần, điều cần thiết làtìm ra ý nghĩa từ nỗi đau đó. NhưBenjamin Franklin đã từng viết “Chínhnhững điều gây tổn thương ta sẽ dạy ta”.Theo ông, bất cứ nỗi đau nào cũng mangđến cho chúng ta một sự trải nghiệm nàođó, chỉ là chúng ta có sẵn lòng đón nhận,học hỏi từ nó hay không mà thôi. Thànhcông đích thực được xác định qua cáchchúng ta đương đầu với nghịch cảnh: trốnchạy hay đối đầu, chấp nhận đầu hàng hayquyết tâm chiến thắng nó.

Rất cần ở bạn một lòng can

đảmMột số người luôn bị lệ thuộc vào

những yếu tố bên ngoài. Họ dễ dàng thànhcông khi tất cả những điều thuận lợi.Nhưng họ nhanh chóng mất tinh thần vàngã quỵ ngay khi bị nghịch cảnh cản lối.Họ dường như không hiểu rằng đứng trướckhó khăn, chúng ta phải tự mình quyết địnhsẽ để khó khăn nhấn chìm hay vượt lên nó.

Để có thể đứng vững trước thực tế khắcnghiệt đòi hỏi ở chúng ta một nghị lực.Winston Churchill cho rằng: “Can đảm làphẩm chất đầu tiên mà một người cần cóbởi vì đó chính là nền tảng cho sự hìnhthành những phẩm chất khác”. Ở đây ôngkhông có ý đề cập đến sự can đảm củanhững con người phi thường mà chính làsự can đảm dám đưa ra những quyết địnhcần thiết trước sự khắc nghiệt của cuộc

sống đời thường.Paul Tillich, nhà thần học nổi tiếng, tác

giả cuốn Hiện thân của sự can đảm, khiđược yêu cầu giải thích cụ thể hơn về ýnghĩa của sự can đảm này, đã nói “Canđảm là dám nói “vâng” với cuộc sốngcho dù nó khắc nghiệt đến mức nào. Canđảm là biết mỉm cười dù số phận trớ trêuthế nào đi nữa”. Cuộc sống khắc nghiệt…và vốn không công bằng, nhưng điều đókhông có nghĩa là cuộc sống không cónhững nét tươi đẹp, thú vị và đáng yêu nếubạn biết cách tìm và nhận ra nó.

“Hãy đón nhận những khó khăn, bấthạnh như là một phần tất yếu của cuộcsống, hãy ngẩng cao đầu, nhìn thẳngvào nó, và nói: Ta sẽ mạnh hơn ngươi.Ngươi không thể thắng được ta.”- Ann Landers

3. Cuộc sống luôn có nhữngniềm vui và những thú vịbất ngờ

“Trong tất cả những tặng vật màTạo Hóa ban tặng cho con người thì nụcười được xếp ở vị trí đầu tiên.”- Norman Cousins

Khám phá ý nghĩa sự cânbằng cuộc sống

Một buổi sáng nọ, tôi đang ngồi chỉnhsửa những câu từ lần cuối trước khi đưabản thảo cho nhà xuất bản thì chuông điệnthoại reo. Giọng một phụ nữ trẻ ở đầu dâybên kia vang lên:- Cô Jannette có nhà không ạ?- Thưa không, Jannette không còn

sống ở đây nữa – Tôi trả lời.- Thế cô ấy chuyển đi từ khi nào?- À, cô không biết sao? Jannette đi

Bolivia rồi. Cô ấy đến đó để nghiêncứu tập tục kết đôi của người da đỏInca.

- Chắc là ông lại đùa rồi – Cô ta đổigiọng ngờ vực.

- Có lẽ là tôi đùa đấy và tôi nghĩ làcô đã gọi nhầm số rồi.

- Ồ, ông lạ quá đấy! – Và tiếng gácmáy nhẹ nhàng.Gác máy xuống, tôi có cảm giác rằng

có lẽ cô ta cũng phải bật cười vì cuộc đốithoại này. Và tôi chắc chắn rằng, sau nàykhi có bắt được liên lạc được và kể choJannette về anh chàng “thích đùa” này thìcả hai sẽ cùng lăn ra cười. Nghĩ tới đó, tôicũng cười. Tôi tự hỏi liệu cô ta có gọi lại

cho tôi chỉ để nói rằng người Inca sống ởPeru chứ không phải ở Bolivia. Nhưng tôikhông tin là cô ta lại rảnh rỗi đến thế.

Tôi đã phải mất một thời gian dài mớihiểu được rằng hài hước chính là mộttrong những yếu tố quan trọng nhất để giữvững sự cân bằng cho cuộc sống. Và có lẽchính sự hài hước là phương cách hữuhiệu nhất giúp chúng ta giữ cho tinh thầnkhông bị nghiền nát dưới áp lực của cuộcsống khắc nghiệt. Hãy biết vui sống bằngcách cho đi và nhặt nhạnh về thật nhiềutiếng cười.

Câu chuyện về Edison vàEinstein

Thomas Edison và Albert Einsteinkhông phải là hai con người đầu tiên hiệnlên trong tâm trí khi tôi nghĩ về tính hài

hước , vui đùa sẽ làm giảm bớt hay phá vỡsự căng thẳng.

Những câu chuyện kể về khả năng làmviệc liên tục nhiều giờ và gánh chịu hàngngàn thất bại của Edison đã được nhắc lạinhiều lần. Nhưng điều ít được biết đếnchính là những phương pháp giúp ông duytrì được cân bằng cho bản thân khi làmviệc với những khám phá khoa học nổitiếng. Edison đặt một chiếc giường nhỏtrong phòng thí nghiệm để nghỉ ngơi lúccần, vì ông biết rằng chỉ khi đầu óc đượcthư giãn hoàn toàn thì nó mới hoạt độngsáng tạo nhất. Edison cũng coi trọng sự hàihước. Trong hàng trăm cuốn sổ tay chứađầy những phương trình, công thức khoahọc, ông thêm vào đó không gì ngoàinhững câu chuyện cười. Ông nói rằng,cùng cười với nhau sẽ giúp làm việc với

nhau lâu bền hơn, cần mẫn hơn và hiệu quảhơn.

Với Einstein, chìa khóa cho hạnh phúccuộc sống chính là sự đơn giản, trí tưởngtượng và óc khôi hài. Ông nói, “Mọichuyện càng nên đơn giản càng tốt”.Những ai từng tìm hiểu cuộc sống của ôngđều rất ngạc nhiên khi thấy ông là conngười hết sức vui tính. Ông đùa với cảnhững ý tưởng và những con số. Einsteinđể lại một phát minh có giá trị nhất chochúng ta, đó là: “Vui đùa là một trongnhững cách hiệu quả nhất để đơn giảnhóa những khó khăn và có được niềmvui trong cuộc sống”.

Tiếng cười là phươngthuốc có thể chữa lành mọivết thương

Hàng ngàn năm trước, nhà hiền triếtSolomon đã có câu cách ngôn nổi tiếngrằng: “Một trái tim hoan hỉ có tác dụngnhư một liều thuốc thần ký, nhưng mộttinh thần tan nát sẽ làm khô kiệt đến tậnxương cốt của một con người”. Và chođến tận thời nay, một trong những tạp chíphổ thông nhất, Reader’s Digest, luôn cómục thường kỳ dành cho tất cả mọi lứatuổi, đó là Tiếng cười, liều thuốc hữuhiệu nhất.

Vây có bằng chứng khoa học nàochứng minh cho kết luận rằng, tiếng cườicó sức mạnh chữa bệnh không? Thưa rằngcó. Những năm gần đây, y học đã phát hiệnra sức mạnh chữa bệnh kỳ diệu của tiếngcười. Và người khám phá ra điều ấy khôngphải là một nhà nghiên cứu vật lý hay yhọc mà lại là một bệnh nhân, một người

không chấp nhận chẩn đoán y khoa chorằng ông ta chỉ còn sống được ít tháng.Bệnh nhân ấy chính là Norman Cousins,một cộng tác viên kì cựu của tờ SaturdayReview.

Năm 1964, Cousins được chẩn đoánđang mắc phải một căn bệnh liên quan đếnmô liên kết và các bác sĩ cho biết cơ hộisống còn của ông chỉ còn là một phần nămtrăm và ông chỉ còn sống thêm ít lâu nữathôi. Nhưng Cousins vẫn quyết định tựchữa bệnh cho mình. Với một quyết tâmmãnh liệt, ông vận dụng tất cả những cảmxúc tích cực bao gồm cách nhìn lạc quanvà niềm tin vào cuộc sống. Ông thườngxuyên xem những chương trình hài hướctrên ti-vi như các phim hài, kịch hài,truyện cười…

Sau này, khi viết lại những kinh

nghiệm chữa bệnh của mình, Cousins nói“Tôi khám phá ra rằng chỉ mười phútcười thật thoải mái, vô tư là đã có tácdụng gây tê các vết thương và cho tôi ítnhất hai giờ ngủ yên không đau đớn.”

Sau sự hồi phục phi thường ấy,Cousins tiếp tục nghiên cứu hiệu quả củanhững cảm xúc tích cực đối với cơ thể conngười. Ông kết hợp với trường Đại học Ykhoa thuộc Viện đại học Los Angeles, đưara những lý giải đầy đủ và xác thực về lợiích sinh lý của tiếng cười, trong đó phântích rõ: Cười có thể giống như moóc-phin gọi là endorphins, làm tăng lượngkháng thể miễn nhiễm, giảm căngthẳng, giảm đau, kích thích các cơ quannội tạng, cải thiện tuần hoàn máu…

Cuộc sống ‘sau bi là hài’ –

cười là một giải pháp tối ưuThật ra tiếng cười và những cảm xúc

tích cực khác có tác dụng trị liệu rất hiệuquả như làm tăng cường hệ thống miễnnhiễm, bồi bổ và hồi phục sức sống, làmdịu sự kích động thần kinh, giảm sự căngthẳng, kích thích sự sáng tạo, làm chúng tacảm thấy phấn chấn và mạnh mẽ, là mộtchất bôi trơn hiệu quả - giải quyết êm thắmnhững việc gay go trong cuộc sống hằngngày và cuối cùng, tiếng cười còn làmđược những điều kì diệu trong việc kết nốicác mối quan hệ. Ai đó đã từng nói hoàntoàn đúng rằng, tiếng cười có thể rút ngắnkhoảng cách giữa hai người.

Những khi đối diện với thực tế khắcnghiệt của cuộc sống, ai trong chúng tacũng có nhu cầu được thư giãn. Vậy thìtrong những lúc khó khăn, hãy cười một

cách hồn nhiên, thoải mái, cười lớn tiếnghay cười khúc khích đều tốt, đều có thể tạotrạng thái tích cực cho tinh thần và thể chấtcủa bạn.

“Bạn hãy cười lên –Cả thể giới sẽ mỉm cười với bạn!” –

Mathew Green

4. Cuộc sống không phải làdo may mắn mà do chúngta lựa chọn

“Không có điều gì là tự nhiên xảyđến. Tất cả chỉ xảy ra một khi bạn hiểuđược rằng chính bạn phải tác động đểmọi việc diễn ra theo cách mà bạnmuốn.”- Ben Stein

Quyền được lựa chọn –Khả năng kỳ diệu của conngười

Có rất nhiều người đinh ninh rằng hiệntại của mình đã được số mệnh định sẵn,nhưng thực ra không phải như vậy. Khảnăng kỳ diệu nhất của con người đó là cóđược quyền tự do chọn lựa, chọn lựa mộtthái độ, chọn lựa một cách sống, một cáchnhìn…. Chúng ta vẫn quen đổ lỗi chonhững người khác. Có những lúc tôi cũngcho là mình kém may mắn, nhưng rồi tôihiểu ra rằng không ai có thể kiểm soátđược những biến cố xảy đến, nhưng mỗingười luôn có quyền chọn lựa cách đốiphó với chúng.

Những người suy sụp tinh thần hay thấtbại, thường đưa ra những lý do như là: do

không có tiền, không có thời gian, do kémmay mắn, do quá mệt mỏi hay tâm trạngchán nản… để biện minh cho việc bỏ quanhững cơ hội thuận lợi trong cuộc sống.Nhưng sự thực chỉ là do họ không biết sửdụng quyền được lựa chọn của mình.Chính vì thế, họ chỉ là đang tồn tại chứkhông phải đang sống thực sự. Điều đócũng giống như việc bạn muốn mở khóa đểthoát khỏi nơi giam cầm, nhưng lại khôngbiết rằng chiếc chìa khóa đang ở ngaytrong chính bản thân mình, trong cách suynghĩ của mình. Cuộc sống là do chúng talựa chọn chứ không phải do may rủi. Bảnchất của sự việc xảy đến không quan trọngbằng cách chúng ta đối phó với nó. Chínhđiều chúng ta chọn để nghĩ và chọn để làmmới là quan trọng hơn cả.

Cuộc sống là một chuỗi

những sự lựa chọnMột trong những khuyết điểm lớn nhất

của con người là suy nghĩ rằng họ phảilàm việc, phải đi học, phải đến cửa hàngvà phải làm rất nhiều việc khác nữa. Thựcra không ai phải làm gì cả - mà với mộtcách nhìn tích cực, là được làm.

Điều làm tôi ngạc nhiên là mọi ngườithường tranh cãi quyết liệt khi có ai đó chorằng chúng ta có thể lựa chọn những việcmình làm. Gần đây, khi tôi nói chuyện về“việc đến lớp vào mỗi ngày” với các họcsinh trung học, một trong những học sinhnói rằng: “Không có cách nào khác hơn,thầy ơi! Em phải đi học”. Sau đó rồi cậuta liên tục đưa ra tất cả những sự việc tồitệ sẽ xảy ra cho mình nếu cậu không đếnlớp như: nhà trường sẽ gửi giấy thông báovề nhà, rồi thì cha mẹ la mắng, bị bạn bè

coi thường, bản thân phải trình diện thầyhiệu phó, bị xuống hạng, v.v. Khi cậu họcsinh ấy vừa dứt lời, tôi nói: “Vậy là em đãchọn việc đến lớp thay cho những hậu quảcủa việc không đến lớp. Và em vẫn có thểthay đổi sự lựa chọn của mình. Em thửnghĩ xem, hôm nay có một số bạn không đihọc. Có thể các bạn ấy chọn việc ngủ thêmmột chút hay việc đi mua sắm thay choviệc đến lớp sáng nay. Còn em, em đãchọn việc đến lớp. Tất cả tùy thuộc vàocách chúng ta nhìn nhận vấn đề, hãy thấyrằng chúng ta luôn được chọn lựa thay vìbắt buộc phải. Trong bất cứ tình huốngnào, chúng ta đều có quyền lựa chọn làmgì và nghĩ gì.”

Những lựa chọn quantrọng nhất

Được sinh ra đời và một ngày nào đóphải lìa đời đều không thuộc về sự lựachọn của chúng ta. Tuy nhiên, khoảng thờigian rất dài giữa hai sự kiện đó mà chúngta thường gọi là cuộc sống mang đến chochúng ta vô số những lựa chọn. Có nhữngchọn lựa được xem là mặc nhiên, ví dụnhư chọn bạn bè, nghề nghiệp, chọn cáchsống, chọn hướng đi, chọn niềm tin, chọnnơi cư trú… Nhưng cũng có những sự lựachọn mà chúng ta ít nhận ra hoặc khôngnghĩ nhiều đến chúng nhưng lại rất quantrọng, đó là:

Chọn cho mình một tính cách – từđó hình thành nên con người màchúng ta mong muốn: Chúng ta cóthể chọn lựa giữa việc cho phép bảnthân mình bị nhào nặn bởi những suy

nghĩ, mong muốn của người khác, củamôi trường chung quanh và việc trởthành một người như chính chúng tamong đợi. Chúng ta có thể trở nên tốthơn hoặc kém cỏi hơn một người nhưchúng ta vốn sẽ trở thành – Tất cả tùythuộc vào chính chúng ta.Chọn cho mình những nguyên tắc,chuẩn mực sống: Chúng ta có thể bịảnh hưởng bởi các phương tiện truyềnthông thường mách bảo rằng như thếnào là tốt, hoặc chúng ta sẽ tự mìnhquyết định điều đó. Chúng ta có thểđặt tiêu chuẩn cho mình dựa vàonhững gì người khác nói và làm hoặcdựa vào những điều chúng ta biết rõlà đúng và tốt.Chọn cách cư xử với người khác:Không ai có thể bắt buộc chúng ta

phải xem thường người này hay đềcao người khác, mà điều đó hoàntoàn tùy thuộc vào chúng ta. Chúng tacó thể trở thành một người tự kiêu,không quan tâm đến ai, hoặc là mộtngười tử tế, tốt bụng và luôn tôn trọngngười khác.Chọn cách thích ứng với nghịchcảnh: Chúng ta có thể cho phép mìnhbị nghiền nát, chấp nhận đầu hàng,mãi chìm đắm trong tâm trạng dằnvặt, nuối tiếc hoặc tìm ra nguồn sứcmạnh nội tại để vượt lên, kiên trì tạonhững điều mà cuộc sống trước giờkhông ban tặng cho mình.Chọn việc mình sẽ trưởng thànhhơn như thế nào: Chúng ta có thểxem việc học hỏi, tích lũy thêm nhữngkinh ngiệm như là một nhiệm vụ

chẳng thích thú gì, hoặc xem đây nhưlà một cơ hội tuyệt vời giúp bản thântrưởng thành hơn. Chúng ta có thểchọn khép chặt những hiểu biết, suynghĩ của mình trong một không gianchật hẹp hay luôn khám phá, tiếp thunhững điều mới.Chọn những gì chúng ta sẽ thựchiện, sẽ hoàn thành: Chúng ta cóthể để cho hoàn cảnh và những ngườikhác quyết định thay cho chúng ta,hoặc chính chúng ta sẽ đi tìm ý nghĩađích thực của cuộc sống và sống hếtmình vì mục đích ấy.Chọn niềm tin trong cuộc sống:Chúng ta có thể phớt lờ trạng thái tinhthần của mình hoặc xem tinh thầnchính là một trong những yếu tố quantrọng hình thành nên cuộc sống của

chính mình.Chọn một thái độ sống: Đây là chọnlựa quan trọng nhất bởi nó ảnh hưởngđến mọi việc chúng ta sẽ làm và ảnhhưởng đến tâm trạng của chúng ta vàngười khác. Chúng ta không thể lựachọn những biến cố xảy đến vớichúng ta nhưng chúng ta hoàn toàn cóthể chọn lựa cách đối phó với nhữngbiến cố đó: can đảm đương đầu đểvượt qua hay bị nhấn chìm, tất cả đềutùy thuộc ở thái độc của chúng ta.

5. Lựa chọn quan trọngnhất cuộc đời chính làlựa chọn một thái độ

“Khám phá vĩ đại nhất của con người

chính là việc chúng ta có thể thay đổicuộc sống của mình chỉ bằng cách thayđổi thái độ sống.”- William James

Chúng ta trở nên như thếnào tùy thuộc vào suy nghĩcủa chính mình

Cuộc sống của tôi bị đảo lộn năm tôimới ba mươi hai tuổi, khi ấy cuộc hônnhân của tôi bị tan vỡ. Trong khi tôi vẫncòn mang trong lòng nỗi đau khổ đó thìngười ta bảo với tôi rằng một người đànông không thể chăm sóc ba đứa trẻ và thếlà các con tôi được đưa đến sống ở mộtnơi cách xa bốn trăm dặm. Mọi lời nói củatôi lúc này đều không có ý nghĩa gì. Tôi đãđau đớn đến độ cảm thấy rằng cuộc sốngnày dường như muốn xô tôi xuống tận cùng

của sự đau khổ.Một thời gian sau, khi bắt đầu chậm rãi

gắn lại những mảnh vỡ cuộc đời thì tình cờtôi được đọc một cuốn sách có tựa là Ýnghĩa cuộc sống của con người, tác giảVictor Frankl. Những điều được nói đếntrong quyển sách không thể hàn gắn cuộchôn nhân đã tan vỡ hoặc giúp gia đình tôisum họp, nhưng nó đã giúp tôi có một cáchnhìn khác về hoàn cảnh của mình. Mộttrong những điều giá trị nhất mà tôi họcđược là: Người ta nghĩ và nhìn thế nàovề những biến cố xảy đến quan trọnghơn chính bản thân những biên cố đó.

Hoàn cảnh của Frankl còn tệ hơn tôinhiều. Nhưng bằng sức mạnh của ý chí,ông đã vượt qua tất cả. Frankl là một tronghàng triệu người Do Thái bị nhốt trong trạitập trung Đức quốc xã trong Thế chiến thứ

2. Chế độ Hitler đã tước đi của ông mộtgia đình hạnh phúc, một ngôi nhà xinh xắn,một công việc đầy hứa hẹn. Ông bị némvào trại tù, nơi ông bị buộc phải trở thànhmột trong những con người hèn kém nhất.Frankl tận mắt chứng kiến người bạn củamình bị giết, nhiều người đã phải tự tử,trong khi những người khác đang mất dần ýchí sống còn. Sau này, Frankl viết rằng:giữa sự tàn bạo và đau đớn, điều làm choông bực bội và thất vọng nhất là nhìn thấynhững người bạn tù cho rằng mình chẳngcòn lý do và cơ hội nào để được tồn tạinữa, và rồi họ nhụt dần ý chí và chấp nhậntừ bỏ cuộc sống như một sinh vật sắp vàolò sát sinh.

Ông nhận ra rằng có một điều mà trạitập trung không thể nào tước đi được – đólà việc lựa chọn cho mình một thái độ

sống, một ý chí – đây cũng chính là điềucó thể giữ vững khát vọng sống của ông,bất kể hoàn cảnh xấu đến thế nào. VictorFrankl không chỉ đã sống sau khi trải quasự tàn bạo của trại tập trung và của cảcuộc chiến, mà sau này ông còn trở thànhmột trong những nhà tâm lý học được kínhtrọng nhất thế giới. Ông đã giúp hồi sinhkhát vọng sống của hàng ngàn người đangchực trờ từ bỏ cuộc sống này, bằng cáchchỉ cho họ thấy rằng họ vẫn còn có nhữnglựa chọn, và giữa những lựa chọn ấy họ cóthể tìm ra ý nghĩa mới cho cuộc sống củamình. Ông nói: “Chúng ta có thể từ bỏ tựdo và phẩm cách của mình để mặc chohoàn cảnh nhào nặn, ép buộc chúng ta hoặcchúng ta sẽ vượt lên trên hoàn cảnh bằngchính thái độ của mình. Điều cốt lõi làphải hiểu rằng, chúng ta sẽ trở nên như thế

nào là tùy vào quyết định của chính chúngta”.

Kể từ đó, tôi quyết định sẽ sống cùngvới các con tôi. Tôi đã làm mọi thứ đểchứng minh rằng một người đàn ông có thểnuôi nấng tốt ba đứa trẻ. Kết quả là, hainăm sau ngày ly hôn, cả ba đứa trẻ đượctrở lại sống với tôi. Và tôi thấy vui vì đãlàm tốt nhất trong hoàn cảnh của mình.

Tại sao thái độ lại quantrọng đến như vậy?

“Điểm khởi đầu cho mọi thành cônglà biết hình thành một thái độ sống tichcực.”- Khuyết danh

Thái độ sống là chiếc khung địnhhướng cho những suy nghĩ của chúng ta, làcách nhìn – bao gồm cả những ý tưởng và

cảm nhận của chúng ta về chính bản thânmình, về những người chung quanh, vềhoàn cảnh và về cuộc sống nói chung. Mộtcách tổng quát, người có thái độ tích cựcluôn mong đợi những điều tốt, còn kẻ cóthái độ tiêu cực chỉ hướng đến những điềubi quan mà thôi.

Thái độ sống của chúng ta có tác độnggiống như thỏi nam châm. Những suy nghĩcủa chúng ta, dù tích cực hay tiêu cực sẽđịnh hướng hành động của chúng ta. Hiệntại mà chúng ta đang có hôm nay là kết quảcủa những thái độ ứng xử mà chúng ta đãchọn trước đây. Do đó, nếu muốn thay đổihiện tại của mình thì điều đầu tiên chúng tacần thiết phải làm ngay là tìm cách thayđổi cách nhìn của mình ở những vấn đểđang rắc rối nhất và đang không tìm đượclời giải.

Để có một cuộc sống hạnhphúc

1. HÃY SUY NGHĨ BẰNG MỘT TƯDUY RỘNG MỞ

“Một tư duy rộng mở là khởi đầucủa sự tự khám phá và trưởng thành.

Chúng ta không thể học thêm bất cứđiều gì mới cho đến khi chúng ta dámthừa nhận với chính mình rằng chúngta chưa biết hết mọi thứ và có lúc đã sailầm.”- Erwing G. Hall

Tôi từng được học chuyên sâu môntriết ở trường đại học. Tất cả các buổi họcđều bắt đầu với một bài học về logic làgiúp chúng ta suy nghĩ một cách đúng đắn

khi xem xét tất cả các mặt của vấn đề đã điđến một kết luận hợp lý. Thầy luôn dạychúng tôi rằng không bao giờ nghĩ rằngmình đã biết hết mọi thứ. Đó là khuyếtđiểm mà giới trẻ ngày nay thường hay gặpphải bởi họ thường nghĩ rằng mình đã làgiỏi, đã biết hết trong khi thực sự mới chỉbiết được đôi chút.

Ông giải thích với chúng tôi rằng mộttư duy rộng mở chứa đựng một thái độ cầutiến, luôn học hỏi và khám phá những điềumới mẻ. Cảng học hỏi, càng trải nghiệm,chúng ta càng thấy mình còn nhiều điềuchưa biết. Giá trị của một tư duy rộng mởchính là giúp chúng ta hiểu biết hơn, vànhận biết được sự hạn hẹp của mình.

2. HÃY LÀM CHỦ NHỮNG SUYNGHĨ CỦA MÌNH

“Đừng để thế giới chung quanh épbạn vào khuôn khổ của nó.”- Khuyết danh

Những phương tiện truyền thông trongcác chương trình quảng cáo cố gắng áp đặtsuy nghĩ của chúng ta. Nếu chúng ta thựcsự quan tâm tới những gì đang xảy rachung quanh thì chúng ta hoàn toàn có thểkiểm soát những suy nghĩ cũng như niềmtin và khả năng nhận biết những giá trị thựcsự trong cuộc sống. Chúng ta có thể làmnhững việc mà chúng ta mong muốn hay tựsuy nghĩ ra thay vì làm theo những việc màngười khác đang làm.

3. HÃY SUY NGHĨ TÍCH CỰC

“Suy nghĩ tích cực giúp chúng tanhận biết vị trí hiện tại của mình và

định hướng một tương lai mà chúng tahằng mong đợi.”- Wilferd Arlan Peterson

Ngay trong những giờ phút “mây mùbao phủ” hay “tối tăm không có hướng đi”,chỉ cần một suy nghĩ tích cực sẽ có tácdụng xua tan mọi u ám, mang đến chobạn những điều tươi sáng ngay lập tức,báo hiệu cho một ngày mai tốt đẹp, bạnhãy tin vào điều đó và giữ vững suy nghĩđó, đừng để những suy nghĩ tiêu cực chenvào, dù đối với hầu hết mọi người nódường như là một điều xa với. Họ trôngchờ và nghĩ là phải có một phép màu nàođó hay một ai đó mới mang lại cho họđược điều tốt lành, chứ họ nghĩ bản thânhọ thì không thể làm gì được. Có nhữngngười chỉ mới nghĩ rằng họ có thể làmđược nhưng họ vẫn chưa thật sự tin vào

điều đó, nên những suy nghĩ đó chợt đếnlại chợt đi. Sự tự tin không phải là kết quảtừ những tác động đơn lẻ ngẫu nhiên củasuy nghĩ lạc quan mà lòng tự tin được hìnhthành qua quyết tân rèn luyện, được củngcố và cuối cùng trở thành một lối sống.Những người có suy nghĩ tích cực nhậnbiết sự đối kháng của những ý tưởng tiêucực để đề phòng và không để bị chúng lôikéo. Hơn nữa, họ còn biết cách chọn lọcnhững thông tin để hình thành những suynghĩ và cách nhìn lạc quan trong cuộc sốngtrong mọi hoàn cảnh.

Tất cả những điều tôi muốn nhắn nhủvới bạn là hãy suy nghĩ bằng một tư duyrộng mở, hãy làm chủ những duy nghĩ củamình và hãy suy nghĩ một cách tích cực.

“Những gì xảy đến với bạn trongcuộc sống không quan trọng bằng cách

bạn ứng xử, đối diện với chúng.”- John Homer Miller

6. Tạo thói quen tốt – chìakhóa dẫn đến thành công

“Điểm khác biệt lớn nhất giữa ngườithành đạt và kẻ thất bại nằm ở sự khácbiệt trong thói quen của họ”- Og Mandino

Sức mạnh của thói quenĐã từ lâu, tôi thường nghe mọi người

nói rằng chúng ta lệ thuộc vào thói quencủa chính mình nhưng chẳng bao giờ thấyai phản đối. Có lẽ do nó quá đúng. Thóiquen thường bắt đầu với những hành độngkhông có chủ định và được lặp đi lặp lạinhiều lần. Ban đầu chúng ta lặp lại hành

động đó là thêm một lần chúng ta bổ sung,làm cho sợi dây đó thêm vững chắc. Kếtquả là chúng ta trở thành nô lệ cho nhữngthói quen của mình. Như nhà thơ ngườiAnh John Dryden đã nói hơn ba trăm nămtrước: “Đầu tiên , chúng ta tạo nên thóiquen và sau đó chính thói quen thống trịvà điều khiển chúng ta”.

Tính cách của chúng ta thực ra là sựtổng hợp của thái độ sống, thói quen vàsuy nghĩ của chúng ta. Trong mỗi chúng ta,thói quen chiếm một vị trí quan trọng. Khisinh ra, chúng ta chưa có bất kỳ một thóiquen nào mà thói quen được hình thành vàphát triển thông qua sự lặp đi lặp lại củasuy nghĩ và hành động theo thời gian. Vìthói quen là một phần không thể thiếu trongtính cách con người, chính vì vậy tôikhông khuyên mọi người nên tránh những

thói quen nói chung, mà chúng ta nên lưu ýtránh những thói quen xấu. Dù muốn haykhông chúng ta cũng bị ảnh hưởng bởi thóiquen: thói quen tốt sẽ phục vụ, đẩy chúngta hướng về phía trước, còn thói quen xấusẽ chống lại ta, kéo chúng ta lùi lại.

Cách thay đổi một thóiquen xấu

Tôi luôn tin rằng một thái độ chưađúng, một thói quen xấu luôn có thể thayđổi được. Vấn đề duy nhất là chúng ta cóquyết tâm hay không. Tôi không có ý nóirằng tất cả những thói quen xấu bằng sứcmạnh của ý chí cùng với một thái độ tíchcực hơn đã được chứng minh là hoàn toàncó thể, như trường hợp của BenjaminFranklin. Trong cuốn tự truyện nổi tiếngcủa mình, Franklin đã thuật lại phương

pháp giúp ông giảm hiểu những tật xấu củamình và thay thế chúng bằng những thóiquen tốt hơn. Trước tiên, ông lập một danhsách gồm mười ba đức tính mà ông muốncó, sắp xếp thứ tự theo sự quan trọng vàviết mỗi đức tính lên một trang riêng trongcuốn sổ tay nhỏ. Ông tập trung rèn luyệnmỗi đức tính trong một tuần. Nếu kết quảchưa tốt, ông đánh những dấu đen nhỏ bêncạnh. Ông liên tục thực hiện đều đặn nhưvậy cho đến khi ông không cần đánh dấuđen nữa. Bằng cách này, những thói quenmới, tốt đẹp đã lần lượt thay thế nhữngthói quen xấu của Franklin.

“Thói quen tốt sẽ tạo nên sự khácbiệt trong mọi việc chúng ta làm.”- Phil Woolpert

7. Biết quý trọng những

điều đang có“Đừng than phiền về những điều bạn

chưa có…Hãy vui với những gì bạn đang có.”

- H. Stanley JuddBạn thực sự quan tâm đến

điều gì?Nhà triết học Authur Schopenhauer

từng có câu nói thật chí lý: “Chúng ta ítkhi nghĩ đến những điều chúng ta đã vàđang có, mà chúng ta luôn tự đau khổ,dằn vặt về những điều chúng ta chưa cóvà muốn có”. Chính vì thế mà xã hộichúng ta lúc nào cũng nảy sinh biết baonhiêu phiền toái. Một lần tôi thử yêu cầucác sinh viên cố gắng không phàn nàn vềbất kỳ điều gì trong suốt hai mươi bốn giờ

tới. Ngay lập tức, tôi nhận được lời phànnàn về điều mình vừa đưa ra bởi vì hầunhư các sinh viên đều nghĩ rằng họ khôngthể vượt qua được “thử thách” đó. Vì thế,tôi đề nghị họ viết ra giấy những phàn nàncủa mình mỗi lần muốn phàn nàn về điềugì đó hay ai đó.

Sau hai mươi bốn giờ, tôi cùng vớicác em thảo luận cách về mục đích củacuộc thử nghiệm. Rõ ràng khi nhìn nhận lạidanh sách những điều mình đã liệt kê ra,chúng ta có thể thấy rõ một ngày mình phànnàn rất nhiều lần và hầu hết là phàn nàn vềnhững chuyện vụn vặt, không đáng, khôngđâu vào đâu.

Trong phần tiếp theo của cuộc thửnghiệm, tôi yêu cầu mỗi sinh viên liệt kênhững sự vật, những người hay nhữngđiều gì khác mà họ cảm thấy hài lòng

hoặc đánh giá cao. Trong vòng hai mươibốn giờ kế tiếp, mỗi người phải đọc nhữngđiều mình vừa liệt kê bốn lần: sau bữatrưa, sau bữa tối, trước khi đi ngủ, và buổisáng hôm sau trước khi đi học hoặc đilàm. Trong buổi học đầu tiên sau khi ápdụng phần thử nghiệm này, tôi hỏi họ cảmthấy như thế nào so với những ngày trướcđây, sau khi cố gắng không phàn nàn vềnhững điều không cần thiết phải làm nhưvậy. Thật ra, biểu hiện và ngôn ngữ cơ thểcủa họ đã trả lời thay cho tất cả. Mọingười năng động hơn với những đôi mắtsáng mở to, cười nhiều hơn và tươi hơn.

Sau hơn ba mươi năm thực hiện thửnghiệm này, tôi có thể khẳng định rằng cảmgiác hài lòng về xung quanh sẽ giúp conngười ý thức về những điều họ đang có vàcủng cố cũng như hình thành thói quen hài

lòng trong tính cách của họ. Tôi nghĩ bạncũng thử lập một danh sách của những điềumình cảm thấy hài lòng và mỗi ngày dànhít phút để đọc hết một lượt để nhắc nhở vềnhững điều tốt đẹp mà mình đang có. Đó làbước khởi đầu cho một cách nhìn lạc quan,điều rất cần cho thành công của bạn.

Biết quý trọng những gìđang có

“Chúng ta không bao giờ đánh giáđúng giá trị của loại nước chúng tađang uống cho đến khi giếng nước bịcạn khô.”- Benjamin Franklin

Eddie Rickenbacker, phi công nổitiếng trong chiến tranh thế giới thứ nhất,một lần bị trôi dạt trên một phao cứu sinh,đói khát trong suốt hai mươi mốt ngày

cùng cực và vô vọng giữa biển Thái BìnhDương mênh mông giá lạnh. Anh đã phảiđấu tranh giành giật giữa sự sống và cáichết từng giờ một và anh đã sống sót quathử thách kinh khủng đó. Anh đã rút ra trảinghiệm quý báu để động viên mình và bạnbè: “Nếu bạn có đủ nước ngọt để uốngvà đủ thức ăn để ăn trong một ngày thìbạn đừng bao giờ phàn nàn điều gì khácnữa”.

Eddie nhận ra trong thời gian hai mươimốt ngày đó, khi cái chết cận kề, anh mớihiểu rằng anh đã may mắn đến dường nào!Thế nhưng một số người lại rất thường hayphàn nàn về những chuyện lặt vặt trong khingười khác lại cảm ơn cuộc sống đã chohọ chính điều đó. Vậy có phải là họ thựcsự chẳng vui gì với cuộc sống chung quanhhay đó chỉ là do thói quen mà thôi?

Trong nhiều nhà thờ của người xứCromwell ở nước Anh, có hai từ đã đượckhắc lên những vách tường đá, đó là:Think and Thank (Hãy suy nghĩ và cảmơn). Tôi mong ước hai từ đó được treokhắp nơi: trong nhà, trên xe, trong trườnghọc, và nơi làm việc. Chúng sẽ nhắc ta suynghĩ về những điều mà chúng ta đang có.

Đâu đó trong ký ức của mình, chúng tavẫn thầm cảm ơn những người đã từngnâng đỡ tinh thần của chúng ta, chỉ bảo vàgiúp ta nhìn thấy điều tốt đẹp của chínhmình. Nhờ họ, chúng ta làm việc chăm chỉhơn, hoàn thành nhiệm vụ tốt hơn, và cảmnhận cuộc sống trọn vẹn hơn. Thế nhưngchúng ta có nói lời cảm ơn với họ chưa?

Chúng ta thường dễ thốt ra những lờithan vãn, dễ bộc lộ sự giận dữ của mìnhnhưng lại hay ấp úng mỗi khi muốn nói lời

cảm ơn một người nào đó. Đó là do chúngta đã quen phàn nàn và không vừa lòng vềtất cả những điều mà chúng ta gặp phải.Nếu chúng ta vượt qua được thói quen suynghĩ đó, thì chỉ một lời nói cũng làm chochúng ta và người mà ta đang cảm ơn đềucảm thấy vui và thoải mái. Hãy nhớ rằng,chỉ trong một khoảnh khắc, chúng ta có thểlàm nên một ngày thật đặc biệt cho ngườikhác và cho chính mình đơn giản chỉ bằngcách thể hiện lòng biết ơn của chúng ta.

“Vấn đề không phải là ta có baonhiêu, mà là chúng ta cảm nhận vềnhững điều chúng ta đang có như thếnào…”- Charles Spurgeon

8. Trân trọng những giá trị

của cuộc sống“Hãy đối xử với người khác đúng

theo cách mà bạn mong muốn họ đối xửvới mình…”- Matthew

Ý nghĩa của việc trântrọng cuộc sống

Albert Schweitzer, một người đã từngđoạt giải Nobel Hòa Bình về những hoạtđộng nhân đạo , một trong những nhân vậtvĩ đại nhất từ trước tới nay, một ngườiđược xếp vào cùng hàng với Socrates,Lincoln, Gandhi và Mẹ Teresa – đã đấutranh trong nhiều năm liền cho việc hìnhthành một triết lý cơ bản, đó là “Ý nghĩacủa việc thể hiện sự trân trọng những giátrị của cuộc sống”. Điều đó có nghĩa là

cuộc sống tự bản thân nó là thiêng liêng,và nhiệm vụ của chúng ta là yêu mến nó.Schweitzer nhận thấy rằng có quá nhiềungười đã sống đến cuối đời mình mà chưamột lần biết đến ý nghĩa và giá trị củacuộc sống.

Theo Schweitzer, cuộc sống luôn mangđến những món quà tuyệt vời mà chúng tanên trân trọng và giữ gìn, điều đó được thểhiện qua tình yêu thương đối với cuộcsống và cả sự biết ơn đối với những điềusau:

Chính bản thân cuộc sống chúng ta.Những người xung quanh ta.Những nét đẹp tự nhiên của tạo hóa,thiên nhiên.Những bí mật cuộc sống mà chúng tasẽ từng bước khám phá, cảm nhận và

thấu hiểu.Sự trung thực và chính trực của bảnthân chúng ta trong mọi việc.

Triết lý của Schweitzer chính là nềntảng mà những người thực sự mong muốncó được một cuộc sống hạnh phúc tintưởng và hướng đến. Họ chấp nhận nhữnggì mà cuộc sống mang đến, họ trân trọngvà xem chúng như món quà mà cuộc sốngban tặng cho họ.

Bốn yếu tố hình thành nênsự tôn trọng

Như tôi đã nói, những quy luật mà tôichia sẻ với các bạn không có gì là mới mẻhay bí ẩn cả. Chúng tôi đã tồn tại từ rấtlâu, rất gần gũi, quen thuộc và giá trị cũngnhư ý nghĩa của chúng đối với chúng ta là

rất lớn, không hề cũ với thời gian. Chỉ cóđiều là đôi lúc chúng ta đã quên đi hay vôtình không để ý, không nhận ra.

Ngày nay, chúng ta chỉ nghĩ đến bảnthân mình, chỉ lo cho những vấn đề củariêng mình mà quên mất việc thể hiện sựquan tâm, chia sẻ đén những người xungquanh – điểu mà trước nay vẫn được xemlà bình thường. Dù thế nào đi nữa, thể hiệnsự quan tâm lẫn nhau và biết trân trọngcuộc sống vẫn luôn là yếu tố đầu tiên đemlại một cuộc sống tốt đẹp.

1. CÁCH CƯ XỬ

“Nếu chúng ta không tìm ra đượccách cư xử như thế nào cho đúng thìcuộc sống của chúng ta sẽ trở nên khôcứng và thiếu tình người.”

- George Bernard ShawChúng ta có thể cư xử với nhau thật

nhã nhặn, quan tâm và tôn trọng lẫn nhau…nhưng dù với tên gọi nào thì cách cư xửcủa chúng ta sẽ cho biết chúng ta là ai. Vàcách chúng ta cư xử với người khác sẽ làyếu tố chính mang đến thành công chochúng ta. Rất lâu rồi, Edmund Burke, mộtchính khách người Anh đã nói: “Cáchchúng ta cư xử với nhau còn quan trọnghơn cách chúng ta cư xử những điều luậtmà chúng ta đặt ra”. Nói cách khác, nếutất cả chúng ta biết thể hiện sự tôn trọngđối với người khác, thì đâu cần đến luật lệđể chỉnh sửa tư cách đạo đức chúng ta.Cuộc sống tốt đẹp hơn khi chúng ta biết cưxử với nhau bằng sự tôn trọng. Chuyên giavề quan hệ quần chúng Henry C. Rogers,trong bài bình luận về cách cư xử, năm

1984, đã nói: “Nếu cách xử sự là một convật, thì nó sẽ là loài vật nguy hiểm”.

Lời bình của Rogers là tiếng chuôngcảnh báo về thực trạng đáng buồn hiệnnay. Ông nói: “Tôi không thể hiểu làmthế nào mà mọi người không nhận thấyrằng, cách xử sự tốt là một trong nhữngchìa khóa quan trọng nhất để thànhcông…”. Điều này hoàn toàn khác với sựlãnh đạm. Một số người cố tình gây ấntượng với những người khác bằng cáchlàm ra vẻ lãnh đạm là hoàn toàn sai lầm.Điều đơn giản mà nhiều người không nhậnra là: Cách tốt nhất có thể gieo ấn tượngcho người khác là hãy đối xử với họ theocách mà chúng ta mong muốn họ đối xửvới chúng ta, đó là sự tôn trọng. Thế giớitốt đẹp hơn, chúng ta là người tốt hơn vàcảm thấy thanh thản hơn khi chúng ta có

những cách cư xử tốt.

2. NGÔN NGỮ

“Lời nói của một người luôn luônthể hiện những gì được trân trọng trongtrái tim người ấy.”- Luke 6:45

Quả là không thể che giấu được chúngta là ai. Lời nói của chúng ta rốt cục sẽ tiếtlộ những gì chất chứa trong con tim và suynghĩ thật sự của chúng ta. Mỗi khi mởmiệng là chúng ta nói đến điều gì đó vềchính mình, nhưng ta không luôn nhận rađiều ấy. Nhà thông thái Solomon hàngngàn năm trước đây đã viết rằng: ngườikhôn ngoan chỉ phát ra những lời lịchsự, thông minh và những kẻ ngu đần bịtổn hại bởi chính lời nói của họ. Tất cả

chúng ta nên khôn ngoan thẩm xét lời nóicủa chúng ta vì chính lời nói sẽ phản ánh,tiết lộ với người khác những điều bêntrong chúng ta.

Khi tôi dạy những khóa về giao tiếp,cả ở trung học lẫn đại học, tôi đã tiến hànhmột hoạt động rất đơn giản nhưng lại rấtcó tác dụng. Tôi yêu cầu từng nhóm sinhviên nêu ra những cách mà chúng tôi cóthể giao tiếp bằng lời nói, và chia nhữngcách ấy thành loại tích cực và tiêu cực. Họthường sắp xếp như dưới đây:

TÍCH CỰC TIÊU CỰCCa ngợi, tán

dương Hạ nhục

Khen ngợichân thành

Chỉ trích, chửirủa cay cú

Khuyến khích, Mỉa mai, châm

động viên chọcCám ơn Thô lỗThành thực,

chân thànhDối trá, chế

nhạoTin tưởng, có

lòng tinPhàn nàn, nghi

ngờCảm thông Nhiều chuyệnHài hước, cười

vuiCục cằn, la

mắng, tức giậnTư vấn, hướng

dẫnKẻ cả, tâng bốc,

xu nịnhChia sẻ tin tốt

lành Phân biệt đối xử

Chào hỏi, chúcmừng

Không tôn trọng,ích kỷ

Giúp đỡ nhau Moi móc, đổ lỗiSau đó tôi hỏi: “Loại nào các bạn

thường nghe thấy nhiều nhất”? Đáng tiếc làcâu trả lời luôn giống nhau. Họ nghe thấynhững điều tiêu cực nhiều hơn điều tíchcực. Hầu hết họ cũng nhận rằng, chínhmiệng mình phát ra điều tiêu cực nhiềuhơn điều tích cực. Tại sao vậy? Chỉ cùngmột lý do: Chúng ta có thói quen chỉthường nhìn vào mặt trái của mọi sự việccuộc sống.

Tôi đã mất một thời gian dài để hiểuđược tầm quan trọng của ngôn từ lịch sự,đúng mực. Khi khởi sự việc trau dồi bảnthân tôi, tôi bắt đầu ghi nhận rằng, ngườimà tôi ngưỡng mộ nhất từ trước tới nayluôn dùng những ngôn từ tích cực và dễnghe. Những người tốt và có hiểu biết đủnhạy cảm để chọn lựa cẩn thận những lờinói của mình.

3. TÔN TRỌNG NHỮNG ĐIỀULUẬT

“Khi mỗi cá nhân chúng ta tuân thủnhững cam kết, quy định luật pháp thìđiều ấy hướng chúng ta đến thái độ cưxử vì hạnh phúc của bản thân và nhữngngười xung quanh; với nghĩa rộng hơn,chúng ta đang gián tiếp giúp đỡ xúctiến việc mưu cầu hạnh phúc cho xãhội.”- Aristote

Hãy thử tưởng tượng, chỉ trong mộtphút, một trận bóng đá chuyên nghiệp sẽ rasao nếu không có các điều luật. Hỗn loạn?Bạo lực? Hoặc có luật chơi mà chỉ mộttrong hai đội chấp hành. Bạn sẽ cảm thấythế nào nếu đội của bạn tuân thủ luật cònđối thủ thì không? Chơi xấu? Thô bạo?

Gian lận? Chúng ta có những điều luật vàluật để thiết lập ý thức về sự công bằng.Giáo trình tôi dùng giảng dạy trước đâyđịnh nghĩa điều luật và luật như “nhữngđiều chỉnh về quan hệ con người”. Lý dothực sự duy nhất cần phải có luật lệ là đểgiúp chúng ta quan tâm đến nhau hơn.

Sau một buổi thuyết trình tôi thực hiệncách đây vài năm, một phụ nữ nói với tôi:“Tôi thích mọi điều ông nói ngoại trừphần nói về tuân thủ các điều luật”. Tôihỏi điều gì làm bà không thích tuân thủluật. Bà nói: chúng ta có quá nhiều quyđịnh; chính chúng là điều hạn chế. Bà tanói thêm rằng chúng chẳng có gì liên quanđến thành công. Tôi hỏi bà rằng, nếu chúngta chơi quần vợt với nhau, bà có muốn tôitôn trọng luật chơi không; nếu bà gửi tiềnvào ngân hàng, bà có muốn nhân viên ngân

hàng tuân thủ luật pháp, giữ và chi trả chobà đúng thời gian và yêu cầu không; nếu bàđang lái xe, bà có muốn những tài xế khácchấp hành luật lệ giao thông không… Quanđiểm của tôi là, chấp hành luật lệ xã hộiđồng nghĩa với thể hiện sự quan tâm vàtôn trọng quyền của những người khác.Đó chính là một hình thức cụ thể của sựlương thiện. Chúng ta gọi những ngườikhông tuân thủ luật lệ là gì? Kẻ dối trá, kẻlường gạt, kẻ trộm, tên tội phạm.

Tôi thường nghe: “luật lệ được làm ralà để vi phạm” và “mọi người vẫn đangvi phạm luật đấy thôi”.Đó chẳng qua làphát biểu của một người thiếu suy nghĩ,đang biện hộ cho chủ nghĩa tự do, ích kỷ.Tôn trọng luật pháp không phải là điều cầnphải tính toán, trốn tránh. Nó cho thấychúng ta quan tâm đến người khác đến

mức nào. Tuân thủ luật lệ có nghĩa làchúng ta muốn hành xử đẹp, sòng phẳng,có tình có lý. Điều đó cũng có nghĩa làcuộc sống chúng ta sẽ thanh thản và yênbình hơn. Và sau cùng chắc chắn có liênquan tới thành công. Người thành đạt trongcuộc sống thường luôn là những người thểhiện sự tôn trọng với những người xungquanh, với những quy định xã hội.

4. BIẾT ĐÁNH GIÁ CAO NHỮNGKHÁC BIỆT

“Bạn sẽ chẳng bao giờ hiểu đượctrọn vẹn ý nghĩa cuộc sống nếu chúngta vẫn cho rằng mỗi cá nhân chúng talà quan trọng nhất, là trung tâm của vũtrụ.”- Thomas Merton

Tại sao hầu hết mọi người thường hayxét đoán kẻ khác? Câu trả lời đơn giảnnhưng không được dễ dàng chấp nhận. Vìtất cả chúng ta chỉ hướng về mình.Chúng ta quá lưu tâm đến bản thân mìnhvà rất thường bị lẫn lộn giữa tri giác hạnchế của chúng ta và thực tế. Hầu hếtnhững lần chúng ta chỉ trích người khácchỉ vì họ làm những việc khác với chúngta. Thực ra chúng ta đang nói là: “Anhkhông được tán thành bởi vì anh khônggiống tôi”. Tôi đã nghe người ta lăng mạnhau thẳng thừng khi bàn cãi những điềuchẳng có gì là quan trọng về những bannhạc rock hoặc những vấn đề khác. “Nghĩthế nào mà anh lại thích nhóm đó”? Đólà điều mà cả hai đang nghĩ khi họ tranhcãi. Nói cách khác, “Chỉ cái tôi thích làtốt”.

Vượt qua được tính tự cao và cáchnhìn cuộc sống hẹp hòi là dấu hiệu củasự trưởng thành và chín chắn thực sự.Khi đó, chúng ta bắt đầu đánh giá ngườikhác toàn diện hơn. Bất chấp sự khác biệtvề tín ngưỡng, quan điểm, tuổi tác, nòigiống, văn hóa, sở thích, phong cách sống,chúng ta cần nhận ra rằng tất cả chúng tathường có hai điểm chung. Cuộc sốngchúng ta là kết quả của di truyền, giáo dụcvà những kinh nghiệm sống của chúng ta.Không ai có cuộc sống là hoàn thiện và“đúng” hết cả. Chúng ta học được cácchấp nhận và đánh giá đúng những khácbiệt và tính lạ thường của những ngườikhác nhiều bao nhiêu, thì chúng ta càngcảm thấy yêu quý cuộc sống bấy nhiêu.

Hiêu quả của lòng kính

trọngKhi chúng ta còn nhỏ, người lớn đã

dạy chúng ta là hãy cư xử tốt, hãy thẳngthắn trung thực, và hãy thể hiện sự tôntrọng người khác, đặc biệt là những ngườicó tuổi.

Nếu không làm thế, có thể chúng ta sẽbị đòn hay bị la mắng. Thể hiện sự tôntrọng là điều gì đó chúng ta “phải” làm.

Điều mà tôi muốn nhấn mạnh ở đâykhông phải là những điều khủng khiếp sẽxảy đến cho bạn nếu bạn không được lịchsự, mà là những phần thưởng giá trị dànhcho lòng tôn kính mà bạn thể hiện:

Chúng ta phát triển những kỹ năng vàtập quán xã hội một cách hiệu quả.Chúng ta làm cho người khác cảmthấy hài lòng.

Chúng ta giành được cảm tình và sựkính trọng của những người khác.Chúng ta thiết lập được những quanhệ hữu hảo.Chúng ta được người khác xử sự tốthơn.Chúng ta cải thiện được những cảmnhận về giá trị bản thân.Chúng ta xây dựng được một thanhdanh vững chắc.

“Gieo nhân nào, gặt quả nấy”. Hơn bấtkỳ điều gì khác, sự tôn trọng luôn gặtnhững vụ mùa bội thu trong cuộc sống.Những gì chúng ta cho đi, chắc chắn sẽtìm đường quay trở lại. Nguyên tắc vàng– đối xử với người khác như cách chúng tamong muốn họ đối xử với mình – vẫn làlời khuyên hay nhất cho chúng ta về quan

hệ con người.“Thành công trong cuộc sống luôn

luôn tỉ lệ thuận với mức độ quan tâmmà chúng ta thể hiện đối với nhữngngười khác.”- Earl Nightingale

9. Trung thực là cách tốtnhất

“Sự trung thực là nền tảng cơ bảngiữ cho những mối quan hệ được bềnvững.”- Ramsey Clark

Trung thực - ứng xử caonhất của sự tôn trọng

Một thái độ ứng xử tích cực, nhữngthói quen tốt, cách nhìn lạc quan, khát khao

theo đuổi những mục tiêu, v.v mới chỉ làđiều kiện cần nhưng vẫn chưa đủ để đưabạn đến thành công nếu vẫn còn thiếu sựtrung thực và chính trực. Bạn sẽ chẳng baogiờ cảm nhận trọn vẹn những giá trị củabản thân khi chưa tìm thấy sự bình an trongtâm hồn mình. Viên đá đầu tiên và cầnthiết nhất của nền tảng đó là sự trung thực.

Vì sao tôi lại xem trong tính trung thựcđến thế? Đó là bởi vì tôi đã phải mất mộtthời gian rất dài mới có thể nhận ra rằngsự trung thực chính là phần còn thiếu sóttrong nỗ lực tìm kiếm sự thành công vàhoàn thiện bản thân tôi. Tôi không phải làmột kẻ hay nói dối, một kẻ tham lam, mộttên trộm mà tôi chỉ là thiếu tính trung thựcmà thôi. Giống như nhiều người khác, tôicũng quan niệm “ai cũng thế cả mà”, mộtchút không trung thực không có gì là xấu

cả. Tôi đã tự lừa dối mình. Dù muộnmàng, nhưng rồi tôi cũng khám phá ra rằngkhông trung thực là một điều rất tệ hại vàđể lại một hậu quả không lường. Ngay sauđó, tôi quyết định sẽ ngay thẳng, chính trựctrong tất cả mọi việc. Đó là một lựa chọnquan trọng làm thay đổi cuộc đời tôi.

Hãy dũng cảm đấu tranhchống lại sự không trungthực

Mỗi ngày, tôi phải tự đấu tranh vớichính mình để giữ tính trung thực trongtrận chiến vô hạn giữa cái đúng và cái sai,cái tốt và cái xấu vốn có trong cuộc sốngnày. Đáng buồn là mọi hình thái của sựkhông trung thực vẫn cứ ngày ngày vâyquanh chúng ta. Thế giới quảng cáo bủavây chúng ta bằng những thông điệp mập

mờ của sự không trung thực. Để tạo ấntượng tốt đối với người khác, chúng ta cókhuynh hướng xây dựng một hình ảnh khácvới con người thực của mình.

Một lý do nữa khiến tất cả chúng taphải đấu tranh chống lại sự không trungthực là chúng ta thường không muốn phảilàm việc vất vả nhưng lại muốn hưởng thụnhiều. Những thành công thực sự đều đòihỏi phải có sự nỗ lực bền bỉ và sự quyếttâm, trong khi đó, những thông điệp quảngcáo đến với chúng ta thường nói rằng vớisự phát triển của xã hội ngày nay thì chúngta hoàn toàn xứng đáng được tận hưởng màkhông nhất thiết phải mất nhiều công sức.

Những câu hỏi chẳng hạn như: Tại saochúng ta lại không sao chép những gìngười khác đã làm để công việc được mauchóng và dễ dàng hơn? Tại sao lại phải

tuân theo những nguyên tắc giao dịch trongkinh doanh, trong khi chỉ một chút gian lậnlà có thể giúp tiến nhanh đến thỏa thuậnhơn và mang lại nhiều lợi nhuận hơn?Những điều đó khiến chúng ta dễ dàng salầy vào suy nghĩ “ai cũng thế cả mà”, và từđó cho phép mình trượt dài trong nhữngthói quen xấu.

Những lợi ích của sự trungthực

Có được sự bình yên trong tâm hồnNếu ai đó hỏi tôi sẽ làm gì khi bắtđầu cuộc sống với một lần nữa, tôi sẽtrả lời rằng: Tôi sẽ trung thực vớichính mình, với những điều tôi sẽlàm, không vì điều gì, mà vì chínhtôi. Thỉnh thoảng khi nhìn lại cuộc

đời mình, tôi cảm thấy xấu hổ vềnhững điều không trung thực củamình. Phải mất một thời gian dài tôimới nhận ra rằng sự không trung thựclà tâm điểm của mọi sự xấu xa và tôiphải trả giá về tinh thần nhiều nhất.Từ khi thực hiện lời cam kết đó, tôicảm nhận được một sự bình yên trongtâm hồn mà tôi từng nghĩ là không thểnào có được.Duy trì và phát triển những mốiquan hệ tốtBất kì một thói quen tốt nào cũng rấtcần thiết cho sự thành công của bạnvà đó cũng là nền tảng hình thành nêntính cách của bạn. Tính cách của bạncùng với sự trung thực giúp gắn kếtnhững mối quan hệ. Yếu tố cơ bảnnhất của một mối quan hệ tốt là lòng

tin, bất kể đó là quan hệ bạn bè, hônnhân, gia đình, kinh doanh, giáo dục,hoặc bất cứ một lĩnh vực nào khác.Sự trung thực và lòng tin tạo nên mộtmôi trường thuận lợi cho những mốiquan hệ tốt đẹp phát triển một cáchbền vững.Hạn chế ảnh hưởng đến tinh thầnvà thể chấtNếu không trung thực là căn nguyêncủa nhiều vấn đề rắc rối tâm lý, suysụp tinh thần, thì trung thực chính lànguồn gốc của sức mạnh tinh thần.Không trung thực sẽ làm suy yếu hệthần kinh của chúng ta trong khi trungthực lại làm tăng được sức mạnh củachúng. Một người chính trực luôncảm thấy thoải mái và tự tin, họ chẳngphải toan tính lừa dối tội lỗi, chẳng

phải lo lắng tranh giành, chẳng phảiân hận, phiền muộn vì những điều đãqua, những ham muốn thấp hèn…Trở thành người đáng tin cậy”Điều trung thực cao hơn tất cả -là hãy trung thực với chính mình.” - ShakespeareNếu Shakespeare không chọn nghềviết văn, ông đã có thể trở thành mộttrong những triết gia tâm lý học nổitiếng nhất của lịch sử. Chính sự thấuhiểu sâu sắc về thái độ ứng xử củacon người đã tạo nên sức mạnhtrường tồn cho những tác phẩm củaông. Câu thơ nổi tiếng trên khuyênchúng ta hãy là người đáng tin cậy, làcon người trung thực. Sống trung thựclà một trong những quyền tự do lựachọn của chúng ta. Khi chúng ta thực

hiện sự chọn lựa ấy, chúng ta trởthành người chúng ta muốn. Chúng tacảm thấy hài lòng và tự tin hơn bất cứlúc nào trước đây. Đó chính là ýnghĩa của việc trung thực với chínhmình.

”Sự bình an trong tâm hồn nằmtrong bản thân của mỗi người…Những vũ khí bảo vệ nó không phảilà gươm giáo hay mộc đỡ, mà làmột sự trung thực không một vếtnhơ, trung thực ngay cả với lỗi lầmcủa mình.Đó là cuộc chiến đấu không kémphần dũng cảm so với bất kỳ cuộcchiến đấu nào.” - J. J. Rousseau

10. Sức mạnh của lời nói“Trên đời này ít có điều gì có tác

dụng mạnh mẽ hơn một sự khích lệ tíchcực. Đó có thể là một nụ cười, một lờinói động viên chân tình lạc quan, haymột sự chia sẻ đúng lúc.”- Richard M. DeVos

Câu chuyện về hai ngườibạn

Năm 25 tuổi, tôi bắt đầu công việc dạyhọc. Một người bạn đồng nghiệp hơn tôikhoảng 8 tuổi đã tận tình chỉ dẫn cho tôilúc tôi còn rất ngỡ ngàng với nghề. Tôicảm thấy thật vinh hạnh vì anh ấy là mộtnhà giáo xuất chúng, và tôi biết mình cóthể học được nhiều điều từ anh ấy. Tôiluôn biết ơn những điều phê bình của anh

khi anh chỉ cho tôi thấy tôi đã làm sai điềugì và giải thích lý do tại sao một số sinhviên không thích tôi. Khi đã là bạn bè,những lời khuyên của anh đã động viên rấtnhiều cho cuộc sống của tôi. Tôi cảm thấycần phải hoàn thiện mình hơn nữa, vừa vềchuyên môn vừa về phong cách sống.Nhưng tôi vẫn thấy mình không tự tin lắmvà không biết mình còn phải cố gắng thếnào nữa và đến bao giờ mới trở thành mộtngười hoàn thiện thật sự.

Một người bạn khác chuyển đến khi tôidạy đã được 6 năm. Anh ấy tên là TimHansel. Điểm nổi bật ở anh là anh luôn thuhút sự chú ý của các sinh viên trong nhữnggiờ học của mình. Tôi rất thắc mắc vàmuốn tìm hiểu xem sức lôi cuốn của anhnằm ở đâu mà anh đã làm được điều tuyệtvới đó. Do chúng tôi dạy cùng một bộ môn

và cùng một nhóm chuyên môn nên chúngtôi gặp nhau hàng ngày. Tôi không mấtnhiều thời gian để tìm ra lời giải đáp chomình.

Qua trò chuyện, tôi nhận thấy anh cómột tài năng đặc biệt khơi dậy những điềutốt đẹp ở người khác. Thay vì nói về lỗilầm và khuyết điểm của các sinh viên, anhrất thường nhấn mạnh vào thành quả hoặcvào khả năng có thể phát triển được củahọ. Đối với tôi cũng vậy, Tim nói rằng anhngưỡng mộ về những tâm huyết của tôi đốivới nghề, rằng những nỗ lực của tôi chắcchắn sẽ được đền đáp xứng đáng. Anhthường tán dương việc sinh viên quý mếntôi như thế nào, rằng chúng được học biếtbao điều hữu ích từ những giờ lên lớp củatôi ngoài những kiến thức trong sách giáovở. Những lúc trò chuyện về các vấn đề

trong cuộc sống, anh giúp tôi nhìn ranhững điều mà tôi chưa từng chú ý đến:Tôi đã và đang làm tốt vai trò của mộtngười thầy lẫn tư cách của một con ngườichân chính.

Vậy chúng ta có thể thấy điểm khácbiệt nào trong hai người bạn trên? Vớingười bạn hay phê bình, một người mà tôitừng ngưỡng mộ sâu sắc, tôi đã học đượcrất nhiều từ anh, hầu hết những lời phêbình của anh dành cho tôi đều rất đúng vàtôi cảm ơn anh về điều đó. Nhưng điềukhiến tôi cảm thấy buồn chính là tôi khôngtìm thấy lời khen ngợi nào để cân bằng vớinhững lời phê bình của anh. Và tôi cảmthấy nản lòng từ đó.

Còn bên cạnh Tim, tôi cảm thấy tự tinhơn, mạnh mẽ hơn trong từng lời nói, trongtừng hành động của mình. Anh vẫn luôn

nhắc nhở tôi về những điều tốt lành trongcuộc sống và về con người tôi. Dù chúngtôi bây giờ đã già hơn rất nhiều, anh vẫn làmột con người như thế: luôn giúp ngườikhác nhìn thấy những điều tốt đẹp của mìnhvà trên hết là giúp củng cố niềm tin tronghọ

Bài học từ Lincoln vàFranklin

D o theo chuyên ngành lịch sử, tôi códịp đọc tiểu sử của nhiều nhân vật nổitiếng và cũng chính việc đọc những sáchđó đã đưa tôi đến việc nghiên cứu ngànhtâm lý học. Không gì có thể làm cho chúngta hiểu về thành công rõ hơn là đọc sáchviết về những người thành công nhất tronglịch sử.

Hai trong số những người nổi tiếng đó

là Abraham Lincoln và BenjaminFranklin. Một người được biết đến nhiềunhất trong cương vị một tổng thống đầutiên đã xóa bỏ chế độ nô lệ tại Hoa Kỳ;người kia là một học giả uyên bác, một nhàsáng chế, và là một chính khách nổi tiếng.Nhưng không phải những thành công vềmặt sự nghiệp của họ khiến tôi chú ý, màchính cách họ chinh phục người khác mớilàm cho tôi quan tâm. Tính cách vĩ đạinhất ở họ là khả năng giao thiệp với tất cảcác dạng người trong xã hội và và biếtkhơi gợi những điều tốt đẹp nhất ở ngườikhác. Cả hai đều giống nhau ở tài năngxuất chúng và một cái tôi biết hòa hợp.

Thầy dạy môn sử của tôi rất yêu thíchAbraham Lincoln và dường như biết mọiđiều về ông. Tên của thầy là AshbrookLincoln, và dĩ nhiên, thầy kí tên mình là

“A. Lincoln” để bày tỏ lòng ngưỡng mộcủa mình đối với Abraham Lincoln. Tôicòn nhớ như in những bài giảng của thầyvề tổng thống Lincoln. Tôi bị cuốn hút bởisự mô tả tính cách khác nhau của nhữngcon người làm việc xung quanh tổng thốngtrong Nhà Trắng. Ai trong số họ cũng nghĩrằng mình giỏi hơn Tổng thống. Nhưngthau vì tạo ra sự cách biệt đối với họ,Lincoln lại tôn vinh họ. Ông khen ngợi khảnăng của họ, xin họ ý kiến, và khuyếnkhích họ đem tài trí và năng lực ra phục vụđất nước.Vì thế ai cũng là người chiếnthắng.

Franklin thường được mô tả như mộtnhà ngoại giao bẩm sinh luôn biết làm vừalòng người khác. Nói như thế là hơi quálời bởi theo thừa nhận của Franklin, ôngcũng có những khuyết điểm về cá tính.

Trong quyển tự truyện của mình, Franklinkể rằng ông đã rất khó khăn trong việcchiến thắng được khuynh hướng tự nhiêntrong ông là hay xét nét và phê bình ngườikhác. Ông đã nỗ lực hết sức để tự hoànthiện mình, luôn nhắc nhở mình là phảinhìn vào những khía cạnh tích cực củangười khác và một mực nói về “những ưuđiểm mà tôi biết về mọi người”. Điều nàycuối cùng dẫn đến những thành công to lớncủa ông trong công tác ngoại giao.

Lincoln và Franklin đều khám phá ramột trong những chìa khóa dẫn đến thànhcông, đó chính là khẳng định giá trị củangười khác. Họ hiểu sức mạnh to lớn củanguyên tắc “chiến thắng kép” – rằng khitỏ ra trân trọng người khác, thì ta cũng mặcnhiên tự nâng mình lên ngang tầm với họ

Khả năng tuyệt vời nhất

trong mọi khả năngKhi dạy những khóa học tâm lý, tôi

thường đề ra những hoạt động đơn giản,tuy thế lại là một trong những kỹ nănggiảng dạy hiệu quả nhất. Tôi xếp bàn ghếthành hình bán nguyệt và đặt một chiếc ghếđối diện hình vòng cung đó, đặt tên là “ghếchủ”, nơi mỗi sinh viên phải thay phiênngồi vào. Đầu tiên, người sinh viên ngồi ở“ghế chủ” sẽ tự bộc bạch với mọi ngườirằng “tôi có điều gì tốt đẹp”. Rõ ràng làđiều này không dễ dàng, nhưng nó lại làmột phần rất quan trọng trong bài học vềkhẳng định giá trị của người khác. Tôicũng muốn sinh viên của tôi học cách tựkhẳng định mình để có khả năng nhìn ranhững đặc tính và thói quen tích cực củamình. Thường thì họ phải mất khoảng 2phút để thực hiện phần đầu tiên này. Họ

cũng khó khăn lắm mới thực hành tốt kĩnăng nói cho người khác nghe điều mà họthích ở chính mình.

Trong phần thứ hai, những sinh viênngồi ở dãy bàn ghế hình bán nguyệt chỉ racho người ngồi ở “ghế chủ” thấy điều màngười ấy thiếu sót không đề cập đến. Quytắc duy nhất là những lời nhận xét khôngnhắm đến vẻ đẹp bề ngoài và trang phụcquần áo. Người ngồi ở “ghế chủ” lúc đó sẽlắng nghe những lời khen ngợi của ngườikhác về mình.

Sau buổi học hôm đó, vẻ mặt của cácsinh viên vẫn còn nét rạng rỡ. Họ kể họ đãcảm thấy mình vĩ đại ra sao; họ không chỉđược nghe những điều hay, điều tốt vềmình mà còn có thể học nhiều hơn nữa vềnhững điều nên làm. Nhìn thấy được nhữngđiều tốt của bản thân đã khích lệ họ sống

tốt hơn, củng cố và gia tăng sự tự tin cũngnhư lòng tự trọng. Các sinh viên nhận thấyrằng:

Chúng ta cần tập thói quen tìm ranhững điều hay, điều tốt ở ngườikhác.Góp ý xây dựng có hiệu quả hơn làđánh đổ lòng tự tin của con người.Không gì hạnh phúc là được nghengười khác thật lòng khen mình.Tất cả chúng ta đều cần sự nhìn nhậnvà khích lệ của người khác.Tôi cảm thấy sung sướng khi làmngười khác vui và hạnh phúc.

“Chúng ta không hề mất gì khi sửdụng những ngôn từ tốt đẹp, mà ngượclại, còn nhận được rất nhiều điều đáng

quý khác.”- Blaise Pascal

11. Động lực thực sự luôn bắtnguồn từ bên trong

“Dù bạn là ai hoặc bạn bao nhiêutuổi, nếu muốn thành đạt, thì động lựccho sự thành đạt đó nhất thiết phải xuấtphát từ chính bên trong con người bạn.”- Paul J. Meyer

Động lực là gì và xuất pháttừ đâu?

Động lực là một khái niệm cụ thểnhưng dễ dẫn đến hiểu lầm. Nhiều người,khi nghe nói từ này thường liên hệ đếnnhững câu như “Hãy chiến đấu và chiếnthắng vì màu cờ sắc áo của Gipper”, câu

nói của huấn luyện viên bóng đá bầu dụchuyền thoại Knute Rockne khi nói với cáchọc trò của mình; hoặc Vince Lombardilên tinh thần cho các cầu thủ đội GreenBay Packers rằng “Ý chí chiến thắng làtrên hết”. Nhưng đó không phải là độnglực; đó chỉ là sự kích thích nhất thời.Trong thể thao thường đòi hỏi sử dụngnăng lượng thể chất cao độ trong mộtquãng thời gian ngắn, sự kích thích là cựckỳ cần thiết, nhưng trong cuộc sống hàngngày, sự kích thích như thế sẽ không đi đếnđâu. Dĩ nhiên là trừ khi luôn có ai đó bênbạn và cổ vũ: “Cố lên, cố lên! Chiếnthắng! Phải chiến thắng! Chiến thắng!”.

Có lẽ tôi không là tuýp người hét to“Cố lên! Cố lên” để khích lệ người khác.Làm như thế thoạt đầu nghe có vẻ phấnchấn song khi không còn hô vang những lời

khích lệ thì động lực ấy cũng không cònhiệu lực nữa. Vì thế, thay vì cố gắng tạođộng lực ở họ, tôi giúp họ hiểu động lựclà gì, xuất phát từ đâu, làm thế nào đểtự tạo động lực cho mình. Và chính mỗingười phải duy trì động lực cho bản thânbằng những lời khích lệ cần thiết.

Các nhà tâm lý vẫn chưa thống nhất vềlý do tại sao một số người tìm thấy độnglực trong cuộc sống trong khi một số khácthì không. Theo tôi, khi nhìn lại những gìlịch sử đã viết về những người thành đạt,họ luôn tự tạo ra động lực cho bản thân màkhông cần dựa vào những yếu tố bênngoài. Bên cạnh đó, chúng ta cũng nên hiểurằng “động lực” là cái đến từ bên trongmỗi cá nhân, hơn là do tác động từ bênngoài, thúc đẩy chúng ta hành động. Nóicách khác, mọi hành động của chúng ta đều

có động cơ, có lý do. Chúng xuất phát từnhững nhu cầu sâu xa bên trong. Chúng tacần phải nghĩ về chính chúng ta. Động lựcnằm trong chính những suy tư ấy. Khi làmột động lực thực sự, nó có thể thúcđẩy chúng ta đi đến thành công ngoàisức tưởng tượng.

Ba yếu tố để tạo động lựcHãy suy nghĩ về mục tiêu quan trọng

mà bạn muốn đạt tới – một mục tiêu màbạn mong muốn đạt được trong tương laivà thử trả lời 3 câu hỏi sau:

Bạn có đủ khát vọng để vươn đếnđích không?Bạn có thực sự tin là bạn có thể đạtđược mục tiêu đó không?Bạn có hình dung rõ về mục tiêu màbạn mong muốn đạt được không?

Nếu các câu trả lời là “Có” thì đóchính là những chìa khóa giúp bạn tự tạođộng cơ cho chính mình.

1. KHÁT VỌNG

“Động lực xuất phát từ những khátvọng thực sự…”- Denis Waitley

Khát vọng là hạt giống mà từ đó mọisự thành công nẩy nở và phát triển. Nó xácđịnh bạn sẽ trở thành một con người bìnhthường hay thành đạt trong cuộc sống. Khátvọng khác với khả năng, là điểm khác biệtgiữa người bình thường với người thànhcông. Chính khát vọng tạo nên điều kiện đểngười bình thường đạt được những điềuphi thường. Tôi thích nhóm từ mà người

xưa hay dùng là “khát vọng cháy bỏng”vì nó quá quá súc tích. Người có khátvọng hầu như không thể dừng lại, cả trongsuy nghĩ lẫn hành động. Ngọn lửa khátvọng cháy càng mạnh, lòng quyết tâm cànglớn thì càng dễ đạt đến thành công.

Một thí dụ về điều này là câu chuyệnvề Barbara, một phụ nữ theo học lớp củatôi ở trường đại học. Ở tuổi 45, cô trở lạitrường sau một thời gian dài nghỉ học. Dễhiểu là cô hơi lúng túng một chút lúc banđầu. Cô nói chỉ muốn lấy bằng cử nhân,loại trung bình cũng đã hạnh phúc lắm rồi.Nhưng sau đó, cô bắt đầu ấp ủ một khátvọng mạnh mẽ là không chỉ được học,được tốt nghiệp, mà phải học thật giỏi.Những kiểm tra đầu tiên của cô được xếploại xuất sắc. Tôi gợi ý cô nên đặt mụctiêu cho mình cao hơn một chút nữa. Cô

cười thật rạng rỡ! Barbara đã tốt nghiệploại xuất sắc và nhận được học bổng tiếptục học lên trình độ thạc sĩ.

Một khía cạnh quan trọng của khátvọng là sự cam kết thực hiện lời hứa vớichính mình. Điều này giúp chúng ta khôngnản chí khi theo đuổi con đường đã chọncho dù gặp phải những trở ngại tưởngchừng không thể vượt qua.

2. NIỀM TIN

“Cơ hội dẫn đến thành công luônđược đo bởi niềm tin của chính bạn.”- Robert Collier

Cách nay vài năm, tôi nhận thấy phầnlớn sinh viên của mình bị tê liệt vì mộtchứng bệnh, khiến họ không sinh hoạtđược như những người bình thường. Đúng

là một chứng bệnh đáng sợ và dễ lây lan.Điều này lạ nhất là hầu như chẳng có sinhviên nào ý thức mình đang bị mắc bệnh.Thậm chí tôi cũng không biết gọi tên nó làgì, chỉ biết tạm gọi là “luôn bào chữa chonhững việc làm không được”. Họ đáp lạibằng những cái nhìn ngạc nhiên và đồngthanh thốt lên “Thế à?”.

Tôi mở một tập giấy và nói: “Trongngày hôm nay, hễ ai có câu bào chữanào, hoặc nghe người khác bào chữa, thìhãy viết những câu bào chữa đó vào mộttờ giấy. Ngày mai, khi đến trường, hãychép tất cả các câu bào chữa đó vào tậpgiấy này”.

Sáng hôm sau, tập giấy của tôi đầy kínchữ, thậm chí tôi còn phải dùng thêm mộttập giấy khác. Toàn bộ nội dung trong đólà những lời bào chữa cho lý do tại sao

người ta nghĩ là mình không thể làm đượcđiều này việc kia. Tôi hỏi các sinh viênrằng ai có thể giải thích tại sao tôi lại xếpthói quen “hay đưa ra lời bào chữa” làmột chứng bệnh. Cậu sinh viên kín tiếngnhất lớp, lần đầu tiên giơ tay, nói nhữnglời chí lý: “Nếu chúng ta luôn tìm kiếmlý do để bào chữa cho việc ta không làmđược thì chúng ta cũng sẽ không bao giờtìm ra biện pháp để thực hiện nhữngviệc đó”.

Thật ra, chúng ta có nhiều khả nănghơn chúng ta tưởng và ít khi chúng ta sửdụng đến nguồn năng lực nội tại này. Bướcđầu tiên để đánh thức những tiềm năng đólà gia tăng niềm tin vào chính chúng ta, ítnhất đủ để cố gắng, thậm chí để chấp nhậnthất bại. Niềm tin ban đầu đó sẽ mang đếnnhững thành tựu nho nhỏ và dần vun đắp

sự tự tin của bạn.

3. BIẾT TƯỞNG TƯỢNG, HÌNHDUNG RA TRƯỚC KẾT QUẢ

“Bạn cần hình dung rõ kết quảmình sẽ đạt được trước khi bắt tay vàothực hiện.”- Alex Morrison

Đầu những năm 1930, một kỹ sư tênJoseph Strauss thường đi công tác đến mộtcông trường ở San Francisco, nơi ông cóthể ngắm cảnh từ một phía của vịnh SanFrancisco hoang vu. Trong trí óc, ông luônhình dung bức tranh về một chiếc cầu nốiliền hai phía. Càng nghĩ, bức tranh vềchiếc cầu càng hiện rõ trong ông. Và ôngđã bắt đầu thực hiện việc xây dựng chiếccầu trong mơ đó trong những điều kiện địa

lý và thời tiết cùng biết bao khó khănkhác. Và đến năm 2005, người Mỹ kỉ niệmlần thứ 68 ngày khánh thành chiếc cầu nổitiếng Golden Gate – niềm tự hào củangười Mỹ.

Năm 1961, Tổng thống John Kennedynói rằng, người Mỹ nên hướng tới mục tiêuđưa con người lên mặt trăng và trở về tráiđất an toàn trước khi thập niên chấm dứt.Hàng triệu người cho rằng điều đó làkhông thể được, nhưng tại NASA có mộtnhóm nhân viên đã hình dung trước viễncảnh đó và quyết tâm thực hiện cho bằngđược. Khi chúng ta chứng kiến NeilAmstrong đi bộ trên mặt trăng và trở vềtrái đất vào năm 1969, thì nhóm người làmviệc tại NASA đã từng “xem” nhữngthước phim đó hàng ngàn lần trong trítưởng tượng của họ rồi.

Khi Bill Gates đang học tại trườngHavard , chiếc máy vi tính cá nhân hãycòn ở giai đoạn đầu của sự phát triển.Nhiều người xem chiếc máy vi tính như làmột chiếc máy dùng để lưu trữ dữ liệu vàđể xử lí văn bản. Thế nhưng Gates đã nhậnra những khả năng khác nữa: Ông thườngnghĩ về chúng khi ngồi nghe giảng nhữngmôn học mà ông không mấy thích thú. Ôngcòn hình dung ra những phần mềm mà saunày làm nên cuộc cách mạng trong cuộcsống của chúng ta. Bức tranh trong sựtưởng tượng đó được chuyển thành nhữngbản thiết kế giấy, và ai trong chúng ta cũngđều biết rõ phần sau của câu chuyện.

Tôi gọi tất cả những hành động trên làhình dung sự việc trong trí não. Khi hìnhdung hành động của chúng ta càng rõ ràngvà càng thường xuyên bao nhiêu thì khả

năng thực hiện càng nhiều bấy nhiêu. Hìnhảnh trong trí óc của ta là động lực thúcđẩy chúng ta hành động để đi đến thànhcông. Nếu bạn ấp ủ một khát vọng cháybỏng, một niềm tin sắt đá, và hình dungtrong tâm trí rõ ràng về công việc mìnhsẽ thực hiện thì bạn đã có được động lựcdẫn đến thành công.

“Một khi bạn có một đam mê, mộtkhát vọng cháy bỏng – Bạn sẽ thànhcông.”- Khuyết danh

12. Mục tiêu là những ướcmơ có thời hạn

“Những người có mục tiêu sống chắcchắn sẽ thành công vì họ biết rõ con

đường mà họ đang hướng đến.”- Earl Nightingale

Động lực và mục tiêu: sứcmạnh chiến thắng

Kết hợp của động lực và mục tiêukhông chỉ là nguồn lực mạnh mẽ nhất củacon người mà còn là hạt giống cho mọithành công. Tất cả mọi thành đạt, dù lớnhay nhỏ, đều được kích hoạt do mục tiêuvà cung cấp năng lượng nhờ động lực,ngoài việc nói đến tầm quan trọng của sựtự khích lệ, giải thích vai trò của khátvọng, niềm tin, và lợi ích của việc hìnhdung ra công việc trước khi thực sự bắt tayvào thực hiện, tôi lại nói về mục tiêu.

Vì sao mục tiêu lại quantrọng đến thế?

Có rất nhiều cách định nghĩa thànhcông. Định nghĩa hay nhất tôi đã từng nghelà: Thành công là sự hoàn thành liêntục những mục tiêu ý nghĩa và có giátrị. Nhà tâm lý học Charles Garfield đãtừng làm việc với các nhà du hành vũ trụ,các nhà phát minh, các lãnh đạo doanhnghiệp, các vận động viên tầm cỡ thế giớivà các nhân vật thành đạt có tiếng khác, tinrằng bất cứ thành công nào cũng khởi đầubằng một mục tiêu cụ thể cùng một khátvọng thực sự.

Sống mà không có mục tiêu như thể đidu hành mà không có đích đến. Ta vẫn thấyvô số người cứ trôi dạt không phươnghướng, không điểm dừng nhưng dường nhưhọ không hiểu được tại sao lại như vậy.Đáng buồn thay, nhiều bạn trẻ cũng đanglâm vào tình trạng ấy. Tuy nhiên, có một

cách tương đối đơn giản để thay đồi tiếntrình cuộc sống, bất kể tuổi tác hay hoàncảnh, đó chính là đặt ra cho mình nhữngmục tiêu cụ thể rõ ràng.

Lợi ích của việc thiết lậpmục tiêu

Nhờ có mục tiêu, cuộc sống của chúngta có thể trở nên phong phú theo nhiềucách:

Động cơ – Mục tiêu bắt nguồn từnhiều động cơ. Chúng cho chúng ta lýlẽ để hành động và khởi đầu nhữngđiều tốt đẹp.Sự độc lập – Mục tiêu giúp chúng tadám chịu trách nhiệm với cuộc sốngcủa chính mình. Thay vì chạy theođám đông hoặc trôi lang thang trong

cuộc đời, chúng ta chọn con đườngriêng cho chúng ta, con đường giúphoàn thành những ước vọng của mình.Định hướng – Mục tiêu cho chúng tamột đích đến. Biết được đích đến,chúng ta có thể sẽ thấy rõ viễn cảnhtương lai.Ý nghĩa – Cuộc sống có nhiều ýnghĩa hơn khi chúng ta nhận rõ điềuchúng ta mong muốn. Thay vì chỉ tồntại ngày này qua ngày khác, mục tiêutrong cuộc sống giúp chúng ta cóđược những lý do để bắt đầu cuộcsống thực sự.Sự hứng khởi, vui tươi – Sống cómục đích là thuốc giải độc cho cănbệnh đáng sợ nhất mà xã hội hiện có:sự nhàm chán. Làm sao mà bạn có thểchán chường được khi bạn có những

điều hào hứng để thực hiện? Mục tiêutrong cuộc sống làm cho cuộc sốngbạn vui thú hơn, hấp dẫn hơn, vàthêm nhiều thách thức mới.Sự thỏa mãn – Mục tiêu, hơn bất kỳđiều gì khác, giúp chúng ta phát triểntiềm năng. Thiết lập mục tiêu giúpchúng ta nhận ra điều gì trong tầmtay. Mỗi bước thành công đều xâydựng nên lòng tự tin. Mỗi mục tiêuđược hoàn thành giúp chúng ta thấyđược nhiều hơn về điều chúng ta cóthể thực hiện, dẫn dắt đến những mụctiêu mới và nhiều thành công hơnnữa.

Khi ước mơ trở thànhmục tiêu

Tôi từng giảng một khóa học về thiếtlập kế hoạch và thay đổi cơ cấu tổ chức tạimột trường cao đẳng, trong đó cũng baogồm việc thiết lập mục tiêu cho đơn vị.Tôi cho sinh viên làm bài tập như sau:Hãy viết mười mục tiêu cho cuộc sống củamình. Trong những giờ học sau tôi yêu cầusinh viên cùng thảo luận về một trong sốmười mục tiêu đó. Diane, một nữ sinh viêntrên 40 tuổi, hăng hái và ham học, trìnhbày trước tiên. Cô nói, “Tôi luôn mơ ướcmột ngày nào đó được sống ở châu Âu”.Tôi nói, “Thật tuyệt, nhưng đó mới gầnnhư là một mục tiêu. Chúng ta có thểbiến nó thành một mục tiêu cho cuộcsống bằng cách chỉ thực hiện hai điềuđơn giản”. Tôi nhận được cái nhìn bối rốivà câu hỏi tiếp theo là: “Tại sao đó khôngphải là một mục tiêu?”

“Mục tiêu là ước mơ có thời hạn”.Tôi giải thích rằng, khi ta đặt thời hạn chomột ước mơ, thì đó là bước đầu tiên trongviệc biến nó thành mục tiêu. Câu hỏi tiếptheo là: “Cần phải có điều gì nữa để biếnnó thành mục tiêu”? Câu trả lời: “ChâuÂu là một châu lục. Sao ta không giớihạn trong một không gian hẹp hơn nữachẳng hạn như một quốc gia cụ thể nàođó, hoặc tốt hơn nữa, một vùng, mộtthành phố?” Tôi tiếp tục giải thích rằng“ước mơ được sống ở châu Âu một ngàynào đó” là một ví dụ tốt về một “mục tiêugần”. Có những ước mơ chẳng thểthành hiện thực vì chúng ta không đủrõ ràng. Bộ não con người không hướngtới cái tổng quát mà hướng về cái đích cụthể. Câu chuyện về cầu Golden Gate làmột thí dụ điển hình. Joseph Strauss hình

dung về công trình càng sinh động, chi tiếtchừng nào thì ông càng dễ hướng tới việcbiến nó thành hiện thực chừng nấy.

Khoảng 3 năm sau, tôi nhận được mộtbức thư có dấu bưu điện ở Vienne, nướcÁo. Trên đầu trang thư là hàng chữ: “MụcTiêu Là Ước Mơ Có Thời Hạn”. Đó làthư Diane. Cô giải thích rằng cô đã đổi“một ngày nào đó” bằng một nưm cụ thể vàthu hẹp từ “châu Âu” lại còn một nước Áo,rồi thủ đô Vienne. Cô đã có được một việclàm rất tuyệt ở Liên Hiệp Quốc và hiện tạiđang rất thích thú với công việc. Ước mơcủa cô đã thành hiện thực!

Khởi động mục tiêu1. HÃY HIỂU RÕ SỰ KHÁC BIỆT

GIỮA MỤC TIÊU VÀ MONG

ƯỚCKhi hỏi mọi người rằng mục tiêu củahọ là gì, thì câu trả lời mà bạn thườngđược nghe nhất là: được hạnh phúc,được giàu có và được nổi tiếng. Đókhông phải là mục tiêu, đó là mongước. Mong ước là ước mơ không rõràng mà ta mong nó sẽ xảy đến vớita. Mục tiêu là bức tranh rõ nét củamong ước bởi trong đó còn có cảquyết tâm của chúng ta làm cho nótrở thành hiện thực.

2. HÃY VIẾT RA CÁC MỤC TIÊUCỤ THỂ CỦA BẠNViết ra các mục tiêu là hành độngcam kết đầu tiên với chính mình.Nhìn thấy những mục tiêu đó trên giấylà bước khởi đầu cho việc biến ướcmơ đó thành hiện thực.

Hãy viết càng cụ thể càng tốt và xácđịnh thời hạn hoàn thành cho từngmục tiêu. Càng tỉ mỉ chừng nào, suynghĩ và hành động của bạn càng bị lôicuốn theo bức tranh đó chừng nấy.Sau đây là một số điều cần quan tâmkhác nữa khi bạn lập kế hoạch chocuộc sống: Những bước đi nào cầnthiết để bạn hoàn thành những mụctiêu lớn? Những trở ngại gì bạn sẽphải vượt qua? Bạn cần sự giúp đỡcủa những ai? Bạn cần phải học hỏinhững gì?

3. KIỂM TRA VÀ ĐIỀU CHỈNHCÁC MỤC TIÊU MỘT CÁCHTHƯỜNG XUYÊN

Với danh sách “những điều cần làm”đã lập ra, chúng ta nên thường xuyên nhìn

lại những điều mình mong muốn đạt được,ít nhất một lần trong một tuần, để thấy rằngbạn đã thay đổi ra sao. Tôi cũng thườngthêm vào danh sách của mình những mụctiêu mới và đôi lúc thay đổi các lĩnh vựcmà tôi quan tâm. Điều đó giúp tôi cảmthấy phấn chấn hơn vì mình đã tiến mộtbước dài trên con đường hướng đến mụctiêu mong muốn.

“Biết hướng tới mục đích thì ngườichậm chạm nhất cũng tiến nhanh hơnbất cứ kẻ nào nhanh nhẹn mà langthang không mục đích.”- G.Lessing

13. Không gì có thể thay cholàm việc chăm chỉ

“Món quà quý giá nhất mà cuộc sốngban cho chúng ta là cơ hội để làm nhữngviệc đáng làm, và cách mà chúng ta đượclựa chọn là làm một cách chăm chỉ.”- Theodore Roosevelt

Phần thưởng cho làm việcchăm chỉ

Dù động lực có mạnh mẽ và mục tiêucó rõ ràng bao nhiêu thì ước mơ của bạncũng khó trở thành hiện thực nếu không cósự nỗ lực hết mình, không đầu tư thời gian,công sức, hi sinh, và thậm chí cả những lầnthất bại. Kết quả cuối cùng rất cần đến sựphấn đấu bền bỉ và chỉ dành cho những aikhông sợ thách thức. Sự nhiệt tình trongbất kì công việc nào cũng giúp chúng ta:

1. Nhận ra tiềm năng của mình. Những

kết quả nho nhỏ ban đầu sẽ động viênvà thúc đẩy chúng ta nỗ lực hơn nữa.Khi phát hiện ra những khả năng còntiềm ẩn của mình, chúng ta sẽ cảmthấy tự tin hơn – một trong những tháiđộ không thể thiếu của những ngườithành công. Thành công mang lại sựtự tin, và sự tự tin mang lại nhiềuthành công khác nữa.

2. Đương đầu với cuộc sống. Cuộcsống luôn buộc ta phải chọn lựa giữachấp nhận hèn yếu hay can đảm đốidiện khó khăn. Luôn đặt mình trongtrạng thái sẵn sàng giúp chúng ta cóthái độ tích cực trong cách nhìn củamình trước bất kì hoàn cảnh nào. Dùcó thành công hay không, chúng tavẫn luôn cảm thấy vui khi đã cố gắnghết sức mình.

3. Tăng thêm ý nghĩa cho cuộc đời.Không có gì sung sướng hơn cảmgiác hoàn tất một mục tiêu và biếtrằng ta đã làm bằng tất cả sự nhiệthuyết. Chúng ta hạnh phúc vì tích lũythêm một trải nghiệm có ý nghĩa chocuộc sống của mình.

Mẫu số chung của thành côngGeorge, Alec Gallup cùng với nhà báo

William Proctor đã thực hiện nhữngnghiên cứu quy mô nhất về đề tài thànhcông. Các câu hỏi phỏng vấn những ngườithành đạt xoay quanh những vấn đề vềhạnh phúc gia đình, năng lực làm việc,quan điểm sống, niềm tin… Các câu trảlời đều có một ý chung xuyên suốt rằng,thành công đến với họ không do may mắnhoặc tài năng gì đặc biệt cả. Họ thành công

vì họ muốn như vậy và họ thực hiện ýmuốn đó thông qua sự kiên trì nỗ lực tốiđa và quyết tâm không gì lay chuyển được.Sau khi tập hợp, nghiên cứu các dữ liệu,các chuyên gia đi đến kết luận: “Ai CũngCó Thể Thành Công Được Cả!”.

Các chuyên gia cho biết, họ chẳng tìmthấy được điều gì lạ lùng trong suốt quátrình nghiên cứu, ngoài một chân lý thậtđơn giản: Có quá nhiều người tự đặtmình vào vị thế bình thường ở cuộc đờinày trong khi họ vốn sở hữu rất nhiềutiềm năng để vươn lên tầm cao hơn hẳn.Hầu hết mọi người đều có thể thực hiện babước quan trọng nhất là tạo động lực,thiết lập mục tiêu, và làm việc chăm chỉđể đạt đến thành công.

Làm việc và vui đùa luôn

song hànhDù biết rằng sự nhiệt tình trong công

việc là rất cần thiết cho sự thành côngnhưng chúng ta cũng không nên bỏ qua yếutố vui đùa, mục đích nhằm giảm nhẹ áp lựcvà duy trì sự cân bằng – được xem là kháquan trọng trong cuộc sống. ArmandHammer, một nhà tư bản nổi tiếng, mất ởtuổi 92, có lần được hỏi bằng cách nào màmột người có tuổi như thế lại có đủ sứcliên tục đi khắp nơi trên thế giới để điềuhành công việc và gặp gỡ các quan chứclãnh đạo chính phủ của nhiều nước. Ôngtrả lời: “Tôi yêu công việc của tôi. Tôikhông thể chờ thêm một ngày mới bắtđầu. Tôi không bao giờ thức dậy màkhông có ý tưởng nào trong đầu. Mọi thứđối với tôi đều là thách thức”. GeorgeBernard Shaw, một trong những kịch tác

gia thành công nhất trong mọi thời đại,cũng có suy nghĩ giống như vậy khi viết,“Tôi muốn tận dụng mọi khả năng sứclực trong mọi lúc và luôn tìm niềm vuitrong đó, vì làm việc chăm chỉ chừngnào, tôi lại càng vui và sống lâu chừngấy”.

“Khi nói về tất cả những người bấthạnh trên thế giới này, bất hạnh nhất lànhững kẻ không tìm ra được một việc gìmình muốn làm.”- Lin Yu-T’ang

14. Có lúc cần từ bỏ một điềuđể có được một điều khác

“Cuộc sống không luôn dành chochúng ta mọi thứ, để đạt được những

điều cao hơn như ước mơ và mục đíchhằng mong muốn, đôi lúc chúng ta cầnphải hi sinh những điều khác.”- Khuyết danh

Một chìa khóa nữa để mởcánh cửa thành công

Tạo động cơ, thiết lập mục tiêu, vàlàm việc chăm chỉ sẽ đưa bạn tiến xa. Hãythêm vào đó tính kỉ luật, bạn sẽ càng tiếnxa hơn nữa. Mỗi người thành công mà tôitừng biết đều nói rằng, kỉ luật là chiếcchìa khóa vạn năng giúp mọi việc đượchoàn tất. Không có nó, bạn sẽ chỉ thành đạttrong một chừng mực nào đó.

Có nhiều người cho rằng người có tínhkỉ luật luôn cứng nhắc và thiếu linh hoạt.Thế nhưng thật ra, kỉ luật là một trongnhững thuộc tính tích cực nhất mà con

người có thể có được. Tôi thích định nghĩacủa Webster: “Kỷ luật là sự rèn luyệngiúp chúng ta tự sửa chữa, tạo khuônnếp, tạo sự mạnh mẽ, hoặc giúp chúngta trở nên hoàn hảo hơn”. Khi tự giác ápdụng kỉ luật với bản thân, bạn sẽ nhận rarằng mình đang kiểm soát những hành độngvà cả suy nghĩ của chính mình. Chính bạncó thể quyết định mình sẽ làm gì, làm nhưthế nào và khi nào sẽ hoàn thành nhữngmục tiêu đã đặt ra.

Triết gia Erich Fromm từng nói rằng,không có tính kỉ luật, cuộc sống của ta sẽtrở nên chao đảo và thiếu tập trung. Nếuhành động của chúng ta tùy theo tâm trạngvà ý thích của chúng ta thì tất cả nhữngđiều đó không hơn gì một thú tiêu khiển.Ông còn nói rằng, chúng ta sẽ chẳng baogiờ trở nên xuất sắc nếu ta không thực hiện

điều đó với tinh thần kỉ luật tự giác cao.Bạn sẵn lòng từ bỏ điều

gì?“Mỗi khi bạn nói VÂNG với một

mục tiêu, có nghĩa bạn cũng đang nóiKHÔNG với nhiều điều khác.”- Sybil Stanton

Ba thí dụ về việc từ bỏ những ý muốnnhất thời:

1. Các sinh viên đại học của tôi hầu hếtlà người đã trưởng thành. Ngoàichuyện phải làm việc 40 giờ mộttuần, họ còn theo học 4 giờ mỗi tuần,và lại phải bỏ ra hàng chục giờ nữađể làm bài tập và đọc tài liệu. Đó làsự lựa chọn của họ bởi họ muốnthành công. Họ chấp nhận phải từ bỏ

những trò chơi giải trí, từ bỏ nhữnggiờ phút nhàn rỗi mỗi kì nghỉ cuốituần để tích lũy thêm kiến thức, thêmkinh nghiệm. Chính khát vọng đượchọc hỏi, tìm đến những cơ hội thăngtiến trong nghề nghiệp đã giúp họ làmđược những điều đó.

2. Khi tôi còn dạy môn tâm lý học, khiđến phần nói về tính kỉ luật, tôi lấyviệc tiết kiệm tiền làm ví dụ minhhọa. Sau giờ học, một nữ sinh xin nóichuyện với tôi. Cô kể rằng cô có mộtcông việc làm bán thời gian rất tốt,kiếm được hơn 100 đô la mỗi tuầnnhưng cô xài hết tất cả. Cô hỏi tôilàm thế nào để có thể áp dụng tính kỉluật vào việc tiết kiệm. Tôi hỏi côtiêu tiền ra sao. Cô đáp: “Tất cả sốtiền em dùng vào việc mua sắm… và

vui chơi”. Tôi khẳng định rằng cô cóthể tiết kiệm 40 đô là mỗi tuần bằngcách giảm bớt mua sắm và vui chơi,rằng cô nên giảm bớt việc đi xemphim và các buổi biểu diễn nhạcrock, hạn chế mua các loại hàng hiệu,và không nên ăn nhiều quà vặt. Mộtvài ngày trước buổi lễ tốt nghiệp, côđưa cho tôi xem cuốn sổ tiết kiệm.Dòng cuối ghi con số 4.851 đô laMỹ, một số tiền khá lớn đối với mộthọc sinh trung học thời bấy giờ, sốtiền có được nhờ cô thường gửi 40đô la vào tài khoản của mình mỗituần. Cô nói kinh nghiệm này cũnggiúp cô hiểu rằng, những điều tốt đẹpnhất trong đời không bắt ta trả giá làbao.

3. Nhiều năm trước đây, tôi vẫn còn là

một đứa trẻ luôn mang trong mìnhmột ước mơ được chơi bóng rổ trongmột đội tuyển nổi tiếng. Tôi có chiềucao khá tốt, có kỹ thuật, năng khiếuchơi thể thao và một khát vọng cháybỏng. Từ trung học đến cao đẳng, tôitập để phát triển thể chất cùng các kỹnăng cần thiết, và chơi bóng rổ mỗikhi có dịp. Dù tôi chưa được chọnvào đội tuyển mà mình hằng mơ ướcnhưng những nỗ lực mà tôi bỏ ra đềukhông vô ích. Những điều tôi nhậnđược chỉ hơi khác một chút so vớiđiều tôi mong muốn. Những thời giannhàn rỗi, những chuyến đi chơi trượttuyết mùa đông, những bữa lễ tiệc đãđược đánh đổi thật xứng đáng bằngniềm vui được chơi thể thao, bằngnhững chiếc huy chương và bằng một

học bổng toàn phần vào một trườngđại học danh tiếng. Tất cả nhờ vàothói quen kỉ luật cao và đam mê cóđược thể chất tốt.

Tính kỉ luật là một thóiquen tốt

“Thành công là tổng của những nỗlực nhỏ bé, được lặp đi lặp lại ngày quangày mà nên…”- Robert Collier

Ba trường hợp nêu trên liên quan đếnviệc chọn lựa, cũng liên quan đến việchình thành thói quen. Đó chính là cốt lõicủa tính kỉ luật: thực hiện những chọn lựađúng và hình thành những thói quen tốt.Chúng ta hoàn thành được những việc lớnbằng cách làm những điều nhỏ bé ngày này

qua ngày khác.Hầu hết mọi người hoặc là theo dõi

những gì xảy ra hoặc sau đó tự vấn điềugì đã xảy ra. Tính kỉ luật giúp chúng tahoàn thành những việc khi chúng cần phảiđược hoàn thành, chứ không phải khichúng ta cảm thấy thích hoàn thành chúng.Đây là chìa khóa để thành công và cả hạnhphúc bởi chúng ta cảm thấy hài lòng thậtsự khi gặt hái kết quả từ công sức lao độngchăm chỉ và bền bỉ của chính mình.

“Kỉ luật đúng nghĩa không thúc épsau lưng bạn; nó ở bên cạnh khích lệbạn.

Khi bạn hiểu rằng kỉ luật la tự chămsóc mình chứ không phải tự trừng trịmình, bạn sẽ không e dè khi nhắc đếnnó, mà ngược lại sẽ vun đắp cho nó.”- Sybil Stanton

15. Người thành công tự tạothời gian cho mình

“Người thành công chẳng bao giờdừng lại dù chỉ để tự hỏi liệu việc chúngta đang làm có thực sự quan trọng nhấtkhông.”- Stephen Covey

Sự khác nhau trong việcsử dụng thời gian của ngườithành công và người thất bại

Hơn 200 năm trước, BenjaminFranklin đã từng viết rằng: “Thời gianchính là cơ hội để mỗi người thực hiệnnhững dự định và ước mơ của mình. Cònviệc có nắm bắt được những cơ hội đóhay không còn tùy vào mỗi người”. Đã

có rất nhiều quyển sách viết về đề tài này,trong số đó tôi rất tâm đắc những ý tưởngcủa Stephen Covey trong cuốn Bảy thóiquen của người thành đạt vì ông luônnhấn mạnh việc sử dụng thời gian hiệuquả. Ông nói “…chúng ta lúc nào cũng bậnrộn, chúng ta càng bận rộn hơn khi muốnhoàn tất công việc một cách ‘tốt’ nhất vàchúng ta chẳng bao giờ dừng lại dù chỉ đểtự hỏi liệu việc chúng ta đang làm có thựcsự quan trọng nhất không”.

Thời gian cũng giống như một nguồnlực, nhưng không như những nguồn lựckhác, chúng ta không thể lấy lại thời gianđã mất, cũng không thể thêm bớt, lưu trữ,hoặc tắt mở, thay thế nó. Nếu chúng takhông biết cách sử dụng thời gian sao chothật hiệu quả thì từng giờ từng phút trôiqua sẽ trở nên lãng phí.

Có một số khác biệt rõ rệt trong nhậnthức của người thành công và người thấtbại trong cách sử dụng thời gian, chẳnghạn như:

KẺ THẤT BẠI NGƯỜITHÀNH CÔNG

Để thời gian trôiqua một cách lãng phí.

Trân trọngquỹ thời gianđang có.

Chỉ biết phung phíthời gian, không có kếhoạch.

Biết cáchsắp xếp thờigian hợp lý.

Không tìm đượcthời gian cho mình.

Tạo ra thờigian cho chínhmình.

Tôi không hàm ý nói rằng bất kỳ aitừng phung phí thời gian đều là những kẻthất bại. Tất cả chúng ta, ai cũng có lúc

lãng phí thời gian. Tất nhiên, tôi xũngkhông có ý nói vui đùa hoặc thư giãn làuổng phí thời gian – bởi đó chính là chìakhóa cho sự cân bằng trong cuộc sống. Chỉlà chúng ta không nên bỏ phí thời gian quánhiều đến mức làm uổng phí và để vuộtmất những cơ hội để cảm nhận cuộc sốngtheo đúng bản chất của nó.

Chúng ta có đủ thời gianđể làm việc cần thiết

Cách đây không lâu, Viện Gallup đãcông bố kết quả thăm dò, 80% người đượchỏi ý kiến ở Hoa Kỳ cảm thấy thời giantrôi đi quá nhanh và họ cảm thấy họ khôngcó đủ thời gian để thực hiện những điềumình mong muốn.

Những người đó đã sai ở hai điểm cơbản. Trước hết, thời gian không hề trôi

nhanh hơn lúc chiếc đồng hồ đầu tiên đượcchế tạo ra. Ngày nay, một giờ vẫn có 60phút, một phút vẫn có 60 giây. Không cógì thay đổi cả. Thứ hai, có một lý do đơngiản khiến người ta không thực hiện đượctất cả mọi điều là vì họ muốn quá nhiềuthứ cùng một lúc. Chúng ta biết rằng nênsắp xếp thứ tự ưu tiên cho những điềumình mong muốn. Bất kỳ ai nghĩ rằng,mình sẽ có được tất cả và làm được mọithứ thì sẽ chẳng bao giờ có đủ thời giancả.

Bốn cách làm chủ thờigian

1. LẬP KẾ HOẠCH CHO MỘTNGÀY CỦA BẠNCác nhà thầu luôn có bản thiết kế xây

dựng, các nhà điều hành luôn vạchtrước kế hoạch kinh doanh, các huấnluyện viên luôn có sơ đồ chiến thuật,thầy giáo có giáo án…thế thì tại saochúng ta lại không có một kế hoạchcho một ngày của mình? Đó chẳngphải là một điều gì đó quá vất vả,cũng chẳng mất nhiều thời gian nhưngsẽ mang lại năng suất và hiệu quả rõrệt cho bạn.Đánh dấu những việc bạn đã hoàn tấttrong ngày. Việc hoàn thành mục tiêucho bạn cảm giác tuyệt vời nhất, làphần thưởng của bạn. Nó cũng chothấy sự tiến bộ của bạn.

2. LÊN LỊCH HẸN VỚI CHÍNHMÌNHGiả sử bạn có một công việc đòi hỏimất khoảng 2 giờ đồng hồ để làm và

cần phải hoàn tất trước thứ Năm tới.Hầu hết mọi người đều nói với chínhmình: “Mình quyết tâm làm xongviệc đó vào trước tuần tới”. Hãychú ý sự khác biệt khi nói như sau:“Tôi sẽ làm việc đó vào ngày thứ Batrong khoảng 4 đến 6 giờ chiều”.Hãy nhớ rằng trí óc ta luôn hướngđến điều cụ thể. Nếu bạn nói với mộtngười bạn của mình, “Mình sẽ gặp lạinhau nhé”, thì sẽ khó gặp lại nhau hơnlà khi bạn hẹn vào một ngày giờ cụthể.Nếu bạn có việc gì đó cần phải làmngay, nhưng bạn lại có khuynh hướngtrì hoãn cho đến phút cuối, thì có mộtgiải pháp đơn giản cho điều này: Hãylên một cuộc hẹn với chính mình.Trước khi làm một việc gì khác, hãy

tỏ rõ quyết tâm làm cho kì được việcphải làm. Rồi sau đó bạn cần quyếtđịnh khi nào bạn bắt tay vào việc làmđó, và tự cam kết với mình về mộtthời gian biểu cụ thể. Chỉ đơn giảnnhư thế nhưng nó có thể đem lại nhiềulợi ích cho bạn như: phát triển tính kỉluật, hỗ trợ thiết lập mục tiêu, giúpchiến thắng sự trì hoãn, và hướng dẫnbạn sử dụng thời gian hiệu quả hơn.

3. DÙNG PHƯƠNG PHÁP MỖI-LÚC-MỘT-CHÚTMột trong những phương pháp hiệuquả nhất trong việc hoàn tất nhữngcông việc quan trọng là mỗi lúc làmmột ít. Thay vì chờ cho đến lúc cócảm hứng hoặc có đủ thời gian mớitiến hành, thì hãy dành ra một chútthời gian đặc biệt trong lịch làm việc

hàng ngày của bạn. Tốt nhất thời gianđặc biệt này được ấn định vào cùngmột thời điểm mỗi ngày. Điều mấuchốt là phải duy trì liên tục, đều đặn.Hãy làm cho nó trở thành một thóiquen.Lấy việc viết ra một cuốn sách đểlàm ví dụ. Dường như đó là một côngviệc quá khó khăn phức tạp nếu nhìnmột cách tổng thể. Nhưng nếu bạnviết chỉ một trang mỗi ngày, thậm chítrừ ra hai ngày nghỉ thứ Bảy và ChủNhật, thì bạn có thể hoàn tất một cuốnsách dày 260 trang vào cuối năm.Phương cách này cũng có thể so sánhvới việc xây dựng một căn nhà gạch.Mỗi viên gạch thật là nhỏ bé, và việcmỗi lúc một viên gạch xem ra có vẻchậm chạp kinh khủng. Nhưng khi

mỗi viên được đặt đều đặn lên mộtviên khác, lại hình thành nên cái gì đóvĩ đại hơn nhiều so với những đốngvật liệu chưa xây. Bạn có thể sử dụngnhững khoảnh khắc thời gian ngắnngủi theo cùng một cách như thế.Thành công là kết quả của công việckhó khăn vất vả được thực hiện mỗingày một ít.

4. HÃY BIẾT VÀO LÚC NÀO BẠNLÀM VIỆC HIỆU QUẢ NHẤTMỗi người có một chiếc “đồng hồsinh học” riêng. Vào lúc nào đó,người này làm việc có năng suất nhất,nhưng người khác thì ngược lại, kémhiệu quả nhất. Một số làm việc hiệuquả nhất vào buổi sáng, những ngườikhác lại có năng suất vào ban đêm.Một số người đuối sức vào giữa buổi

chiều, trong khi nhiều người khác lạivừa được nạp đầy năng lượng. Vìvậy, quan trọng là nhận biết được giờsinh học của bạn – khi nào bạn có thểhoạt động tốt nhất. Nếu có thể, nênlên lịch làm những việc quan trọngnhất của bạn trong những giờ khắcnày. Đó chính là sử dụng thời gianmột cách tối ưu.

Thời gian là vốn quý nhất– bạn đừng nên trì hoãn nữa

Đã bàn về thời gian tất phải đề cậpđến sự trì hoãn. Hầu hết mọi người chorằng đó là trở ngại lớn nhất. Nhưng tôi lạikhông nghĩ trì hoãn luôn luôn là điều tệhại. Mọi người đều làm như thế ở mộtchừng mực nào đó. Có người còn đạt hiệu

quả cao hơn khi hoàn tất công việc dướiáp lực vào lúc hết hạn và không thể trìhoãn được nữa – vào những phút cuối.Nhưng đó chỉ là những trường hợp ngoạilệ. Hầu hết mọi người cảm thấy vừa kémhiệu quả, vừa có lỗi và không tự hài lòngvới chính mình khi trì hoãn công việc.

Nhưng nếu bạn có được kĩ năng sửdụng thời gian hiệu quả, bạn sẽ nhận thứcđược rằng thời giờ là cuộc sống của bạnvà bạn sẽ tìm ra nhiều phương cách để tậndụng nó. Sự thành công tùy thuộc vào việcbạn sử dụng thời gian như thế nào. Ngườithành công không tìm kiếm thời gian, họtạo ra thời gian.

“Hãy biết tận dụng thời gian củabạn, dù cuộc sống luôn có những khókhăn.”

Ephesians 5:16

16. Luôn gìn giữ lòng tựtrọng

“Lòng tự trọng chính là tình cảm sâuthấm trong tâm hồn mà bạn có được từsự đánh giá chính mình.”- Denis Waitley

Lòng tự trọng và sự giảtạo

Trong một cuộc hội thảo nói về lòng tựtrọng tôi thực sự ấn tượng trước bài phátbiểu của Bill Honig, một trong nhữngthuyết trình viên chính. Ông chân thànhchia sẻ với hàng ngàn giáo viên có mặt tạibuổi hội thảo về mối quan tâm của ông đốivới vị trí của lòng tự trọng trong nhàtrường. Ông nói rằng ông luôn hết lòng ủnghộ việc giúp cho các học sinh nâng cao

lòng tự trọng của bản thân nhưng ông vẫnlo ngại trước tình trạng rất phổ biến hiệnnay, đó là tạo nên “lòng tự ái giả tạo”.Một đứa trẻ sẽ cảm thấy rằng mình là mộtđứa trẻ ngoan nếu như bạn cứ suốt ngàynói với nó rằng nó thật giỏi và ngoan chodù có thật như vậy hay không. Nhưng sauđó, nếu điều bạn khen là không đúng vớisự thật, đứa trẻ sẽ cảm thấy hụt hẫng vàthất vọng. Ông Honig nhấn mạnh rằng,cách tốt nhất để xây dựng lòng tự trọng chocác em là trao cho các em những công cụcó thể làm cho cuộc sống có giá trị hơn,khi đó lòng tự trọng sẽ tự thăng hoa.

Vậy tự trọng là gì? Theo tôi, tự trọngchính là sự tự cảm nhận về mình, bất kểđiều người khác nói. Và cách chúng ta cảmnhận về chính mình liên quan đến việchình thành tính cách riêng của mỗi chúng

ta. Chúng ta chỉ có thể cảm nhận tốt vềmình khi có thái độ tích cực và dám chịutrách nhiệm cho những việc chúng ta đã,đang và sẽ làm.

Từ lệ thuộc đến độc lậptrong suy nghĩ

Khi chúng ta còn bé, cuộc sống chúngta do người lớn tuổi hơn chi phối. Chúngta thấy hình ảnh của mình qua lời nhận xétcủa họ. Chúng ta suy nghĩ và cư xử thôngqua suy nghĩ và mong muốn của ngườikhác. Chính vì vậy, chúng ta có khuynhhướng trở nên như những gì người khácnói về chúng ta.

Nhưng khi lớn lên, chúng ta cần phảihọc cách suy nghĩ cho bản thân mình.Chúng ta cần nhận thức rằng, chúng ta cóquyền tự do chọn lựa cách phản ứng của

mình trước những nhận xét của người khácnhư Eleanor Roosevelt có lần đã nói,“Không ai có thể làm bạn cảm thấy mìnhthấp kém khi không có sự chấp nhận củabạn”.

Tôi không nói rằng chúng ta nhất địnhphải quan tâm đến nhận xét của người khácvà rằng chúng ta không nên để cảm xúccủa mình bị ảnh hưởng. Đôi khi chúng tacũng rất cần được nghe những lời khenngợi, sự tán thưởng… Chúng ta cũng cầnđến những cái ôm hôn thân thiết nữa. Điềuđó không chỉ cần thiết mà còn rất quantrọng. Nhưng chúng ta không thể cứ ngồichờ người khác vỗ tay khen ngợi thì chúngta mới cảm nhận được giá trị của mình.Trước khi có ai đó khen ngợi chúng ta, thìchúng ta phải biết tự cảm nhận về mình.Sau đó chính những lời tán dương sẽ khẳng

định một lần nữa những điều chúng ta cảmnhận về mình là đúng.

Những điều người khác nói về chúngta phần nào ảnh hưởng đến cảm nhận củachúng ta về bản thân mình, chỉ có những sựviệc chúng ta làm và điều chúng ta nghĩmới thật sự đem lại lòng tự trọng chochúng ta. Lòng tự trọng đích thực là sự tôntrọng mà ta phải mưu cầu cho chính mình.Lòng tự trọng đích thực là một kết quả -kết quả tự nhiên của bốn thái độ sau đây:1. Hãy tử tế - Chúng ta không thể cảm

nhận tốt về mình khi ích kỉ hoặc vô cảmtrước niềm vui hay nỗi buồn của ngườikhác. Cách chúng ta cư xử với ngườikhác như một tấm gương soi rọi chínhta. Càng cư xử tốt với người khác,chúng ta càng có cảm nhận tốt đẹp vềmình.

2. Hãy vì danh dự - Tôi đã từng đượcđọc những công trình nghiên cứu về sựkết hợp giữa sự trung thực và lòng tựtrọng. Bạn có thể hiểu rất rõ như thếnào thì được xem là tự trọng, nhưng nếubạn không trung thực thì chắc chắn bạnkhông thể cảm nhận tốt về mình. Sựtrung thực của bạn sẽ khẳng định niềmtin của mọi người đối với bạn và sự tôntrọng cũng dần được hình thành.

3. Hãy làm việc – Một trong “bảy tộilỗi đáng chết ở thời Trung Cổ là sựlười biếng. Người ta thường gọi nhữngngười ngồi lê đôi mách và chẳng chịulàm việc là những “kẻ vô tích sự”. Thậtkhó tìm thấy cảm giác hài lòng về mìnhkhi bạn là kẻ lười nhác, trốn tránh côngviệc. Luôn tìm tòi, học hỏi và khôngngừng tích lũy kinh nghiệm cho bản thân

chính là con đường ngắn nhất giúpchúng ta xây dựng lòng tự trọng chomình.

4. Hãy tích cực – Chúng ta không thểcảm nhận tốt về mình nếu suy nghĩ củachúng ta chỉ hướng đến những điều biquan, tiêu cực. Chúng ta không chỉ thểhiện sự tôn trọng và trung thực củamình trong khi ứng xử với người khácmà còn phải biết tự hào về chính mình.Khi đó, chúng ta sẽ thấy tự tin hơntrong từng suy nghĩ, hành động, cử chỉ -một nấc thang cần thiết cho chặngđường tiến đến thành công của bạn.

17. Tinh thần cũng luôn cầnđược chăm sóc

“Sự hài hòa giữa thể chất và tinhthần sẽ đem lại nguồn sức khỏe và nhữngý tưởng mới.”- Carl Thoresen

Sống là cân bằngHàng ngàn năm trước, những triết gia

Trung Quốc và Hy Lạp cổ đại đã nghiêncứu cuộc sống ở hai mặt: thể chất và tinhthần. Tuy cách diễn giải khác nhau, nhưnghọ lại rất thống nhất về sự tồn tại của haiyếu tố này và khẳng định chúng đều quantrọng như nhau. Họ cũng đồng ý là khi biếtcân bằng hai yếu tố này, chúng ta sẽ trởthành con người hoàn hảo, và sống trọnvẹn hơn. Vấn đề của ngày nay là có quánhiều người thuộc đủ mọi lứa tuổi, đãkhông quan tâm đầy đủ đến hai yếu tố cănbản này của cuộc sống.

Đó là vì con đường vào thế kỷ thứ 21

với tất cả những kỳ tích công nghệ của nóđã khiến rất nhiều người có những quanniệm lệch lạc. Thế giới kỹ thuật cao giúpngười ta có thể đi đây đi đó, thu thập kiếnthức, và tiếp nhận thông tin với một tốc độchóng mặt. Chúng ta càng bị cuốn vào nhịpđộ phát triển nhanh chóng vượt bậc vànhững tiện nghi hiện đại chừng nào, thìchúng ta càng ít chịu bỏ thời gian để suynghĩ chừng ấy. Ngày nay, những nhà tưtưởng hiện đại đang cố làm sống lại nhữngbài học đơn giản nhưng hết sức có giá trịtừ quá khứ. Cuộc sống cân bằng giữa thểchất và tinh thần đang mang lại cho tanhiều ý nghĩa hơn bao giờ hết.

Chăm sóc cơ thểChưa bao giờ chúng ta ý thức nhiều về

lợi ích của việc chăm sóc thân thể nhưhiện nay. Chúng ta có kiến thức về dinh

dưỡng và tập luyện thể dục – điều chưađược đề cao nhiều cách nay mười năm vàchúng ta đang trải qua một sự bùng nổ vềviệc chăm sóc và rèn luyện cho cơ thểcường tráng. Đây là một trong số ít nhữngphong trào lành mạnh và chắc chắn sẽ cókết quả tốt, nhưng phải trong một thời giandài chứ không chỉ là nhất thời. Có vô sốthông tin tốt và giá trị về vấn đề này, vì thếtôi thấy không cần thiết phải lặp lại.

Chỉ có hai điều tôi muốn nói về sư rènluyện cho cơ thể cường tráng. Đầu tiên, nógiúp tạo ra thái độ đúng đắn về vai trò cơthể. Thứ hai, giữ gìn cơ thể được khỏemạnh không nhất thiết phải so sánh vớinhững cơ thể khác hay cần phải theo tiêuchuẩn của các người mẫu hoặc vận độngviên thể thao, thể hình. Mỗi người có mộtthể chất khác nhau cũng như những gương

mặt khác nhau vậy. Chỉ cần mỗi ngườichăm sóc tốt bản thân phù hợp với thể chấtcủa mình là đủ để cải thiện chất lượngcuộc sống của chúng ta.

Chăm sóc tinh thần“Tinh thần chúng ta tương tự như

một khu vườn. Nếu nó không đượcchăm sóc hoặc vun trồng, cỏ dại sẽ mọclan tràn.”- Erwin G. Hall

Cơ thể bạn sẽ hoạt động ra sao nếu bạnchỉ ăn kem, kẹo, bánh rán, khoai tây chiên,bánh quy và chỉ dùng thức uống nhẹ? Đừnghiểu nhầm là tôi phản đối tất cả những thứđó. Thực ra, chính tôi cũng thích một sốmón kể trên. Nhưng một chế độ ăn chỉ gồmnhững thứ đó sẽ khiến cơ thể thiếu một sốchất dinh dưỡng cần thiết, và sức khỏe của

bạn chắc chắn sẽ suy giảm ngay.Tinh thần của bạn sẽ ra sao nếu tất cả

những gì bạn đọc chỉ là sách báo lá cải, rẻtiền; bạn chỉ xem những vở kịch ủy mị,những trận đấu đô vật bạo lực hạng nặng;hoặc nếu bạn chỉ thích nghe một loại nhạcrap; bạn chỉ xem phim kinh dị? Tôi khôngchê trách gì những thứ đó, nhưng điều gì sẽxảy ra nếu đó là tất cả những gì bạn đưavào đầu óc mình? Trí não bạn sẽ trở nênđặc quánh lại thôi. Tinh thần bạn cũng cầnchất dinh dưỡng vậy!

Bạn hẳn biết rằng, các cơ bắp trong cơthể chúng ta nếu không được dùng sẽ bịteo tóp đi. Trí não cũng vậy, nếu bạn để nó“ở không” trong phần lớn thời gian củamình; nếu bạn nghĩ học hành là điều vớvẩn, và chẳng cần thiết phải kích thích trínão làm việc, suy nghĩ… thì khả năng tinh

thần của bạn rồi cũng sẽ teo mòn đi.Ngày nay, công nghiệp quảng cáo ồ ạt

tấn công chúng ta; các phương tiện truyềnthông cho chúng ta nhiều điều không đúngvề thế giới; kinh doanh giải trí đưa đếncho chúng ta nhiều điều phản giá trị; chungquanh chúng ta là những người luôn thốtlời than phiền. Đó chắc chắn không phải lànhững món ăn tinh thần lành mạnh. Nhưnghãy nhớ là chúng ta có quyền lựa chọn.Chúng ta cần phải biết chọn lọc nhữngthức ăn cho tinh thần cũng như cho cơ thể.

Ta cũng có thể tập thói quen chỉ chophép những điều lành mạnh thâm nhập vàotrí óc chúng ta. Một người bạn lớn tuổi vàkhôn ngoan hơn bảo tôi cách đây nhiềunăm rằng, ông bắt đầu một ngày dựa trênmột bản ghi chú những điều tích cực. Mỗisáng, ông dành một ít thời gian để đọc một

điều gì đó có thể nâng đỡ tinh thần và cổvũ suy nghĩ. Ông nói nó không chỉ giúpông tập trung vào những điều tốt lành trongcuộc sống mà còn giúp sàng lọc loại bỏnhiều điều tiêu cực. Một thời gian ngắnsau, tôi bắt chước như thế. Tác dụng củanó thật to lớn. Và có lẽ đây là thói quen tốtnhất của tôi.

Chúng ta cần lưu ý hai điều quan trọngkhi tiếp nhận thông tin:

1. Chúng ta chấp nhận cho điều gì vàođầu óc chúng ta?

2. Chúng ta sử dụng thông tin đó nhưthế nào?

Ta có thể để điều hay, điều tốt đi vàotrí óc ta bằng cách chọn lọc những gìchúng ta đã đọc và nghe thấy từ thế giới

xung quanh. Ai đó có lần nói rằng thật kinhkhủng nếu phí phạm trí tuệ. Tại sao lại cóthể phí phạm một bộ máy tuyệt vời đếnthế? Khi được nuôi dưỡng và được sửdụng một cách hữu ích, trí tuệ giúp ta đánhgiá và khám phá đúng cuộc sống, cho tamột cuộc đời trọn vẹn và ý nghĩa hơn.

Nói chung, chúng ta càng trở nên hoànthiện bao nhiêu, chúng ta càng cảm nhậncuộc sống và cảm nhận về bản thân mìnhtốt hơn bấy nhiêu.

“Những người phát triển đời sốngtinh thần nhiều nhất sẽ là những ngườinhận được nhiều niềm vui nhất trongcuộc sống.”- M. Scott Peck

18. Thất bại là chuyện bình

thườngNếu bạn dám chấp nhận thất bại và

rút kinh nghiệm từ đó, nếu bạn xem thấtbại như là một cơ hội trưởng thành chomình, thì bạn hãy tin là mình đang bướcđi trên con đường đến với thành công.”- Joseph Sugarman

Ai cũng đã từng nếm mùithất bại

Hãy hỏi bất kì người thành đạt nàoxem họ đã từng gặp thất bại về chuyện gìhay chưa, và bạn bè sẽ có được hai câu trảlời. Câu đầu tiên sẽ là một nụ cười trầmngâm hoặc sẽ là một tiếng cười lớn. Câutrả lời thứ hai sẽ là một câu hỏi đại kháinhư là: “Bạn muốn nghe về thất bại nàocủa tôi?”. Thất bại là một phần tất yếu

trong cuộc sống mà không ai tránh khỏi.Vấn đề quan trọng không phải là chúngta có thất bại hay không, mà chính làchúng ta đã thất bại như thế nào. Sựkhác biệt giữa người thành công và ngườikhông thành công được xác định khôngphải bởi số lần thất bại của của họ mà bởiviệc họ đã làm gì sau những lần thất bạiđó.

Hai kinh nghiệm thất bạinổi tiếng

Tôi bắt đầu đọc tiểu sử của các danhnhân năm mười hai tuổi. Nhờ đó, tôi khámphá ra rằng, đó là những cuốn hay nhất vềđề tài thành công. Điều làm tôi ấn tượngnhất là người ta không chỉ viết về thànhcông mà viết cả về những thất bại vì khôngai thành công mà trước đó chưa từng nếm

mùi cay đắng của thất bại.Về kinh nghiệm thất bại, tôi nghĩ ngay

đến hai người nổi tiếng là Albert Einsteinvà Thomas Edison. Một người là nhà toánhọc vĩ đại nhất và người kia là nhà phátminh vĩ đại nhất của mọi thời đại. Họ sẽkhông thành công nếu không sẵn lòng rút ranhững bài học từ thất bại và vẫn bền chívào những thời điểm đen đủi nhất. Tuykhông có nhiều người biết đến, nhưngnhững thất bại của họ đã góp phần khôngnhỏ mang đến sự thành công trong nhữngphát minh của họ.

Khi Edison tìm cách kéo dài đời sốngcủa chiếc bóng đèn tròn, ông đã thử hơnmười ngàn lần các kiểu kết hợp khác nhaucủa các vật liệu mà vẫn thất bại. Khi đượchỏi rằng, bằng cách nào có thể tiếp tục thínghiệm sau ngàn lần thất bại, ông trả lời

ông không coi đó là thất bại, mỗi lần thửnghiệm đối với ông là mỗi lần ông tiến tớigần thành công hơn. Còn Einstein, ngườinổi tiếng là thông thái, nói: “Tôi khôngngừng suy nghĩ và suy nghĩ. Chín mươichín lần cho kết quả sai. Nhưng lần thứmột trăm thì tôi đúng”.

Với những người này, thất bại là điềubình thường. Và họ biết rằng thành cônghiếm khi đến trong lần thử nghiệm đầutiên. Với suy nghĩ như thế, chúng ta sẽnhanh chóng hồi phục sau những lần thấtbại và cố gắng lần nữa. Thành công là kếtquả của thời gian, quyết tâm, và nỗ lực bềnbỉ. Cả Edison và Einstein đều được xemlà những thiên tài, nhưng không ai thíchdanh hiệu đó. Chính Edison đã định nghĩa:“Thiên tài là kết quả của một phần trămcảm hứng thiên tài và chín mươi chín

phần trăm mồ hôi, nước mắt”.Điều ta có thể học được từ

thất bại“Người không chịu học hôi luôn lặp

lại những sai lầm.Người chịu học hỏi luôn tích lũy

kinh nghiệm sau những thất bại xảyđến.

Vấn đề ở đây không phải là liệu bạncó chịu học hay không.”- Benjamin Barber

Thất bại là một người thầy vĩ đại củacuộc sống. Sau đây là những bài học haynhất từ sự thất bại :• Thất bại dạy chúng ta biết khiêm

tốn. Nó buộc chúng ta phải đương đầubằng tất cả khả năng của mình để vượtqua.

• Thất bại dạy chúng ta biết điềuchỉnh suy nghĩ và hành động củamình. Nó thúc đẩy chúng ta phải nhìnvào điều chúng ta đang làm và chochúng ta cơ hội để thử nghiệm theo mộthướng mới.

• Thất bại dạy rằng không phải lúcnào chúng ta cũng có được những gìmình muốn. Thỉnh thoảng, ngay cả khita làm toàn những điều đúng đắn cả,nhưng vẫn không đi đến một kết quảmong muốn nào.

• Thất bại dạy chúng ta về sứcmạnh của cá tính. Nó thách thứcchúng ta đào sâu hơn nguồn lực nội tạikhi gặp phải thất bại.

• Thất bại dạy chúng ta về lòng kiêntrì. Nó buộc chúng ta hoặc sẽ phải từ

bỏ hoặc phải quyết tâm hơn nữa và nỗlực không ngừng.

• Thất bại dạy rằng chúng ta có thểvượt qua thất bại, không gục ngã,không bỏ cuộc. Không hề có sự xấu hổkhi thất bại, chỉ xấu hổ khi sợ phảigượng đứng dậy và tiếp tục cố gắng.Và còn một bài học quý báu nhất, đó

là: Thất bại sẽ giúp ta mạnh mẽ hơn.Khi phỏng vấn hơn hai trăm người, phầnđông là những người nổi tiếng và cũng đãtừng trải qua nhiều lần thất bại để xem họđương đầu với thất bại bằng cách nào,những câu trả lời của họ giúp tôi nhận thứcrằng, tôi đã sai khi không ngừng tự dằn vặtvề những lỗi lầm của mình trong quá khứ;thay vì thế, tôi cần phải tập trung rút tỉanhững kinh nghiệm từ những lỗi lầm ấy.

Với họ, thất bại không có gì đáng phải

xấu hổ. Sức mạnh thực sự xuất phát từ sựnhận thức rằng chúng ta sẽ vững vàng vàtrưởng thành hơn sau mỗi lần thất bại. Mộttrong những người được phỏng vấn là Bácsĩ Keith Reemstma. Ông là một bác sĩphẫu thuật, đã nhiều năm có công tìm kiếmphương pháp chữa bệnh tiểu đường.Nhưng ông vẫn chưa thành công. Điều gìkhiến ông vẫn tiếp tục tìm kiếm? “Tôichẳng bao giờ nghĩ điều tôi đang làm làthất bại.” – Ông nói – “Đó chỉ là nhữngkết quả chưa hoàn hảo mà thôi. Tôi luônhình dung rất rõ điều tôi đang tìm tòi vàhướng đến, mỗi thí nghiệm đều mách bảocho tôi biết thêm một ít về điều tôi đãlàm sai”. Thật là một thái độ tuyệt với!Nó thắp trong chúng ta một niềm tin rằngchúng ta không bao giờ thất bại.

Thất bại sẽ mang đến cho

chúng ta câu trả lờiKhi nhìn lại những thất bại của mình,

câu hỏi “Liệu ta có còn gặp thất bại nữahay không?” không còn ý nghĩa nữa vìchắc chắn tất cả chúng ta đều có lúc sẽ thấtbại. Khi nhìn vấn đề bằng câu hỏi “Ta thấtbại như thế nào?”, chúng ta sẽ có hai sựchọn lựa:

1. Vì đâu bạn đã thất bại:Có hai sai lầm thông thường đưachúng ta đến thất bại. Thứ nhất là sợhãi nó, cố gắng quá mức để tránhnó. Vì quá lo sợ thất bại nên chúng tacố gắng đặt mình trong trạng thái quáan toàn đến nỗi ta chẳng bao giờ chấpnhận bất kì rủi ro nào. Nhưng trênthực tế, rủi ro, mạo hiểm vừa là mộtphần quan trọng của thành công vừa

là một điều kiện cần cho sự trưởngthành. Marva Collins, một thầy giáonổi tiếng ở Chicago, người đã giúphàng ngàn trẻ em vượt lên nỗi sợ hãi,có một câu nói rằng: “Nếu bạn chưatừng mắc lỗi lầm thì bạn chưa thểlàm được điều gì có ý nghĩa”. Hãydám mạo hiểm và can đảm một chút.Không dám chấp nhận nguy cơ thấtbại là thất bại tệ hại nhất trong mọithất bại.Lỗi lầm thứ hai chúng ta thườngmắc phải là cho phép thất bại hạgục chúng ta. Chúng ta nổi nóng, suysụp, thất vọng, chán nản, thường chịuthua và bỏ cuộc. Tôi không nói nhữngxúc cảm vừa kể là vô lý hoặc thiếuthực tế. Không có gì sai trái khi cónhững cảm xúc đó sau một thất bại to

lớn. Những chúng ta không nên đểnhững cảm xúc đó hủy hoại chúng tamà hãy để nó giúp chúng ta kiểm tramức độ quyết tâm của mình. Hàngngàn năm trước, Khổng Tử có nói:“Vinh quang vĩ đại nhất của chúngta không phải là chẳng bao giờ thấtbại mà ở chỗ chúng ta dám đứngdậy sau mỗi lần thất bại”.

2. Khắc phục thất bại như thế nào?Trước hết, hãy tìm đến với ngườinào mà bạn tin tưởng. Những lờitâm sự sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịuhơn; thấy mình không còn cô đơn khiphải đối mặt với sự thất bại và nhữnglời động viên sẽ tiếp thêm sức mạnhcho bạn để đứng lên.Thứ hai, hãy viết. Viết về nhữngđiều bạn đã làm, về cảm giác hiện tại

của bạn, về mục tiêu và về điều bạnsẽ làm sắp tới. Bạn sẽ ngạc nhiên vềnhững gì xảy ra sau đó.Thứ ba, hãy đọc sách viết về nhữngcon người đã vượt qua thất bại củachính họ để đi đến thành công nhưLincoln, Edison, Gandhi, MartinLuther King. Những câu chuyện củahọ sẽ thắp lên trong chúng ta nhữngtia hi vọng, những suy nghĩ và cáchnhìn lạc quan hơn.

Bạn sẽ mạnh mẽ hơn saukhi vượt qua thất bại

Trong tác phẩm nổi tiếng Giã từ vũkhí, khi nói về đại chiến thế giới lần thứ 1,Ernest Hemingway đã viết: “Thế giới làmtan nát mọi người và nhiều người trở nên

mạnh mẽ tại chính nơi bị đổ nát đó”.Cuộc sống cũng thế, quả thật cuộc sống đãvà đang thử thách con người, và thườngkhông chỉ một lần. Nhưng, chấp nhận thuacuộc hay trở nên mạnh mẽ hơn, tất cả tùythuộc vào thái độ và chọn lựa của chúngta. Chúng ta có thể trở nên mạnh mẽ tạichính nơi bị đổ nát đó nếu chúng ta chọncách rút ra bài học kinh nghiệm từ nhữngsai lầm, tiếp tục nỗ lực. Những thất bạiđau đớn trong cuộc sống có thể là nhữngbài học kinh nghiệm quý giá nhất và lànguồn động viên mạnh mẽ nhất giúp tái tạosức mạnh của chúng ta. Như TướngGeorge S. Patton đã từng nói, “Thànhcông là độ cao chúng ta nhảy bật lên saukhi tiếp đáy”.

“Đừng sợ thất bại. Hãy rút kinhnghiệm từ thất bại và tiếp tục đương

đầu với thách thức mới. Nếu không thấtbại, bạn sẽ không thể trưởng thành.”- H. Stanley Judd

19. Cuộc sống sẽ đơn giảnhơn khi ta biết điều gì làcần thiết

“Đây là bí mật của tôi, một bí mật vôcùng đơn giản: Chỉ con mới có thể nhậnthấy điều gì là đúng.”- Antoine de Saint-Exupéry

Một số quy tắc đơn giảnCách đây hàng ngàn năm, Khổng Tử

từng nói rằng, cuộc sống thật ra rất đơngiản, chỉ là chúng ta cứ khăng khăng đòilàm cho nó phức tạp hơn mà thôi. Nhà báchọc thiên tài Einstein cũng nói: “Tôi luôn

thực hiện những nghiên cứu của mìnhtheo cách đơn giản nhất. Chúng ta đangsống trong một thế giới phức tạp, điềuđó không có nghĩa là chúng ta phải sốngtheo một lối sống phức tạp”. Thế nhưngchúng ta lại thưởng bỏ ra quá nhiều thờigian để đấu tranh với cái phức tạp củacuộc sống trong khi lại phớt lờ đi bản chấtđơn giản của nó.

Vào năm đầu tiên tại trường cao đẳng,tôi có gặp Hal DeJulio, một người đã tìmra cách đơn giản để có một cuộc sống hạnhphúc cho mình. Ông là một cựu sinh viênthành đạt thường quay về trường thăm hỏisinh viên. Ông rất hay cười và luôn có tháiđộ tích cực trong cách nhìn của mình. Ôngluôn đặt tinh thần làm việc của mình lêntrên, lạc quan yêu đời và nói chuyện thậthóm hỉnh, duyên dáng. Rồi chúng tôi kết

bạn. Tôi ngày càng khám phá sự thú vị ởông.

Tôi hỏi: “Điều gì đã khiến ông có thểsống vui vẻ đến thế?”. Ông trả lời rằngông thành đạt từ rất sớm, nhưng ông nhậnra rằng kiếm tiền không phải là tất cả, vàông cảm thấy mình cần phải làm gì đó đểduy trì trật tự cuộc sống của mình. Vì thếông dành ít thời gian viết ra một danh sáchcác việc quan trọng đối với ông. Danhsách ban đầu có nhiều thứ, nhưng càngxem xét kĩ, ông càng rút ngắn nó lại. Cuốicùng chỉ còn sáu điều – những điều cầnthiết nhất, chỉ có thể nhìn thấy và cảm nhậnbằng con tim. Nói đoạn ông rút chiếc ví ravà đưa cho tôi xem một tấm thiếp nhỏ nằmbên trong đó. Ông nói, “Khi tôi rút gondanh sách ấy xuống còn sáu điều, tôi viếtchúng ra đây và tạm gọi là những quy tắc

đơn giản của cuộc sống. Tôi tự hứa sẽmở nó ra xem mỗi ngày và sống theonhững quy tắc này”. Giờ đây đã gần đếntuổi tám mươi, ông vẫn làm theo nhữngquy tắc bất di bất dịch đó, và ông vẫn cònham mê cuộc sống này.

Những quy tắc đơn giảncủa cuộc sống

1. Hãy có thái độ sống tích cực trongbất cứ trường hợp nào. Hãy có cáinhìn lạc quan và luôn biết ơn cuộcsống.

2. Hãy xây dựng cuộc sống của bạndựa trên nền tảng của lòng tôntrọng. Hãy yêu quý người thân, bèbạn và tử tế với mọi người. Hãy nhìnvào những điều tốt đẹp nhất ở mọi

người, trong đó có bản thân mình.3. Hãy lấy chính trực làm nền tảng

cuộc sống. Hãy sống với những quytắc công bằng trung thực trong mọihoàn cảnh.

4. Hãy chấp nhận khó khăn và tháchthức của cuộc sống. Hãy làm việcchăm chỉ mỗi khi bắt tay vào bất cứcông việc gì. Nếu thất bại, hãy dũngcảm bắt tay làm lại.

5. Hãy say mê học tập. Bạn càng khámphá nhiều về cuộc sống và thế giớichừng nào, càng tốt cho bạn chừngấy. Hãy coi đó là một quy trình chosự trải nghiệm của chính bạn.

6. Hãy sống vui vẻ. Bạn hãy nhớ rằngmột cuộc sống hạnh phúc không thểthiếu vắng niềm tin và nụ cười.

“Con người sẽ khó tìm thấy mộthạnh phúc đích thực nếu họ vẫn chưahiểu được một số quy tắc đơn giản củacuộc sống.”- Og Mandino

20. Trước tiên hãy trở thànhngười tốt

“Hãy cho đi những điều tốt đẹp bằngmọi cách mà bạn có thể.”- John Wesley

Một lý do đơn giản để trởthành người tốt

Khi còn là một đứa trẻ, người lớnthường bảo với chúng tôi rằng ông giàNoel sẽ đến thăm những đứa trẻ biết vânglời, vì thế nếu chúng tôi muốn được tặng

nhiều quà vào buổi sáng lễ Giáng sinh thìphải ngoan ngoãn.

Thật ra không phải chỉ có vào lễ Giángsinh mà lúc nào chúng tôi cũng là nhữngđứa trẻ biết vâng lời vì còn có những lýdo khác nữa. Một là sợ bị phạt. Nếu chúngtôi quậy phá, chúng tôi sẽ bị đánh đòn,hoặc bị cấm không được chơi trò chơimình yêu thích. Lý do thứ hai đơn giản làvì chúng tôi được răn dạy như thế. Chúngtôi được bảo ban là phải lễ phép, kínhtrọng người lớn. Chúng tôi không đượcchọn lựa, và thậm chí không bàn thảo chicả. Chúng tôi nhất thiết phải ngoan ngoãn.

Vậy đến bây giờ, những lý do đó cócòn ảnh hưởng và chi phối cách cư xử củachúng ta hay không? Có thể chúng ta sẽđược thưởng những món quà nho nhỏ khilàm một điều tốt cho dù đó có phải là

trong mùa Giáng sinh hay không; chúng tacó thể sẽ bị phạt khi làm điều xấu, và cũngcó rất nhiều chuẩn mực khác nhắc nhởchúng ta có nhiệm vụ phải sống tốt. Vì thế,những phần thưởng, nỗi sợ bị phạt, và ýthức về trách nhiệm và bổn phận vẫn cònlà những lý do có giá trị để chúng ta trởthành người tốt. Nhưng đó không phải lànhững lý do duy nhất. Có một lý do khácnữa xem ra còn căn bản và quan trọng hơnnhiều.

Khi bạn là người tốt, hạnhphúc thật sự sẽ đến với bạn

Chúng ta lớn lên, được dạy bảo nhữngchuẩn mực đạo đức và từ trong tiềm thức,chúng ta luôn mong muốn mình trở thànhmột người tốt. Điều đó dường như quáhiển nhiên đến nỗi bạn không nhận ra một

trong những chân lý đơn giản nhất là: Cómối quan hệ mật thiết giữa lòng tốtđúng nghĩa với sức khỏe và niềm hạnhphúc của chúng ta. Đáng buồn thay, quánhiều người không nhận ra điều này. Tôi hivọng cuốn sách này hữu ích, và lòng tốtđúng nghĩa là cốt lõi của mỗi chúng ta.

Tôi hàm ý gì khi nói đến lòng tốt đúngnghĩa? Ý rằng chúng ta nên sống theonhững giá trị đạo đức vĩnh hằng cùng tồntại với chúng ta từ buổi bình minh của thếgiới này. Những giá trị vĩnh cửu này lànhững nguyên tắc mang đến ý nghĩa chocuộc sống của chúng ta. Chúng giúp chúngta trở thành kiểu người chúng ta mongmuốn. Sống đúng theo lương tâm, đạo lílà cách tốt nhất giúp chúng ta có thểsống tốt đẹp với mọi người và chínhmình.

“Chỉ có lòng tốt và trung thực mớicho chúng ta cuộc sống lành mạnh vàđầy tình người.”- Harold Kushner

“Cảm đảm là dám nói “vâng”vớicuộc sống cho dù nó khắc nghiệt đếnmức nào. Can đảm là biết mỉm cười dùsố phận trớ trêu thế nào đi nữa.”