??YYUUMMAANNIIYY HHAAOOYY}} MMIIYYUUTTOOAANN EERRGGLLEEZZVVOOAANN AAMMSSAACCIIRR

DDAARRII 6600TTIIVV 11 ((11996611ƒƒ HHYYUUNNVVAARR 22((11((

Syurp|nyunxi dyn;Qynstan]aoi me

2 1/2010

ŠNYR GOANQ‹IN AN"NAGAZM:MIQAOEL SDEWAN-CAZAZOAN Œ ,mpacr^ ;nxh^

qardyukarMADLEN DER-KYUGASOAN Œ ,mpacirVARXAN MARTAOAN Œ ,mpacirMIHAOIL GEYRGIYU Œ lyusangari¿[MARIAM BYSTAN)OAN Œ meqenacryuhi

COLECTIVUL «NOR GHIANK»MIHAI STEPAN-CAZAZIAN – secretar-general de redacþieMADLEN TER-GHUKASIAN – redactorVARTAN MARTAIAN – redactorMIHAI GHEORGHIU – fotoreporterMARIAM BOSTANGIAN – dactilografã-operatoare

REDAC|IA: Bucure=ti, Bd. Carol I, nr. 43, sector 2,tel./ fax. 314.67.83

TEHNOREDACTARE COMPUTERIZATÅ: HźULESCU MIHAI

TIPARUL: S.C. ARARAT srl. I.S.S.N. 1221-9169

<MPACRAGAN 199(

tvagani Hyunvar amsin#

Byuqre.i me` versdin

ghimnver ?yumaniy Haoy] Miyu toyu -

n;* aveli qan 6(( dari hnyutoyun

yune]yk mer hamaonqi m.agyutaoin

ja/ancyutoyun;# egyk seryunxneryun

wy,an]elyu nbadag yune]yk a. -

,ar hig gazmagerbyutoyun m;$ Na,

& a/a` wyr'e]inq 0an[nal irar#

yryvhed& gymyunisdagan var[a gar -

ci jamanaga.r`an; mezi irarme

he/a]yu]$ Te& egeke]i gyucaoinq &

ghanxibeinq irar & ggazmagerbvein

m.agyutaoin mi`y]a/yumner# ag;n -

haod =r# te hamaonqi ycin crete

liyvin ,yuna]a\ =r$ Ev aha* ha`y -

ke]anq veragancnel an]oalin eka\;$

{em bnxer# te gymyunisdagan var[a -

garci @ryq [yune]anq na& 'e/qpe -

ryumner* erc yu bari hamyuot# haoga -

gan xbry]# sagaon hedy hamaonqaoin

goanqi aox darrer; gyrsve]an$ Ve -

ra xa/ nalyv 199(-in deki yune ]a \in#

harg = ngadel aon adenva mer py -

lyrin bada\ ,anxava/yutoyun;* hna -

ra vyrin [aw .ad pan ;nelyu ]an -

gyu toyun;$ Ev aosbes sahe]av 2( dari$

{em yuzer aosdek 'e/qperyumneryu &

'a,ykyumneryu masin zegyuo] m; ;nel$

Sagaon gyuzem .e.del aon# te# i he0yugs

adyr# yr aolazcineryu a[qeryun mer

hamaonq; hekinagyutoyun 'e/q perav

& harcanq gvaoele# sagaon mer ha -

maonqen ners ;neliqner xe/ .ad

gan$ Na,* @re]@r gqi[nanq & aos

er&yuot; bedq = in[-yr '&yv ha -

gag./el$ Aos temaoyv qnnargyum; @c -

dagar grna ;llal* yry.elyu he/an; -

garaoin mer yukkyutoyunner; & he -

dabnxeliq nba dagner;$ Jama na -

gagi] a.,arhi iraganyutoan e/yu -

ze/; mez nyr mar dahraverneryu a/a`

ggancne]ne$ In[bes Swoyu/qi .ad

cakyutneryun me # mer hamaonqen ners

al ga in[-yr ancyr\yutoyun & an -

darperyutoyun$ {em yuzer arxa ra -

]yum wndrel mer tyulyutoan hamar$

Aos@r# 2( dari an]# egav bah; nyr

desangoyune m; xidelyu mer xer;

?yumaniy & hao gagan Swoyu/qin

me`$

PYVANXAGYUTOYUN

Cyoneryu nergaoa]yum ŠNyttara‹

tadrynin m=` =` 4

Mer .yur`i haoer; =` 6

ŠNigylao Hyvhan nisoani

„The Armenian Genocid“ cirq;* 1(lezyuneryv‹ = 7

BYGDAN W^ HA>DEYU PAZMAGYKMANI

IR VASDAGIN ME~ = 8

manga-badanegan = 15Haoasdan-Tyurqia

ANGEK|YUTOAN MASIN = 16

«ՍՍևև հհոոււննվվաարր». ՀՀաայյ փփոորրձձաագգեետտննեերրըըկկաարրծծոոււմմ եենն, ոորր ԲԲաաքքվվոոււմմ ջջաարրդդեերրըը պպեետտքքէէ «ցցեեղղաասսպպաաննոոււթթյյոոււնն» ճճաաննաաչչվվեենն

= 22

Comemorare LEON KALUSTIAN laFocşani şi Bucureşti pp.. 99Turcia: Primul jurnal de ştiri în limbaarmeană pp.. 1100ARMENIA ÎN REGRES ECONOMIC?

pp.. 1111In memoriam Mardiros MartinKanayan 1938 - 2009 pp.. 1122Un nou roman de Constantin Eretescu pp.. 1133

Supliment limba rom`n[

31/2010

Giragi# Hyunvar 31-in Miqaoel &

Capriel Hre.dagabeda] maor da -

0arin me` hi.adagi sp^ Badarac

madyu]ve]av & aba hycehancisdi

ba.dyn gadarve]av me\ lracryk &

hrabaragacir L&yn Calyusdoani

mahvan 2(-amoagi gabag]yutoamp$

Lracragan me\ wyr' yune]yk L&yn

Calyusdoani yk` cyr\yuneyutoyun; ar -

jer# yr lracragan faqyultedi yusa -

nykyutoan hamar yusyumnasirman

a/arga xa/nar$

Egeke]vy me` sp^ badarac; ma -

dyu]ve]av |^cyuon Varxabed# dyqtyr

Zareh Barynoani 'e/amp# yr eka\ =

me\ lracrykin myd & lav paregam;$

Badaracen edq ŠDyudoan‹ cra xa -

ranin me` L&yn Calyusdoanin hi.a -

dagin nvirva\ hanxibyum m; ga oa -

]av# yr me\ yura,yutoyun bad0a/e]

te pazyum hraviroalneryun & te lrac -

rykin qry`; ty/an* Iyn Qydreanyuin

& hao egeke]vy havada]oalneryun$

<ysq a/nelyv wryf^ Valeriyu ?;m wea -

nyu badme] lracrykin ,/yvahyuoz

goanqi masin$ Pareba.dyutoamp &

garydyv hi.e]in L&yn Calyusdoan; &

lracryk yu hrabaragacir Varxan

A/aqeloan# lracrykner Niqylae Arseni

& Wayul L;z;resgyu$ Niqylae Arsenin

garxa] na& I^D^ S;rbyui andib na -

mag;# ;llalyv gadaroal cra,ysagan

m;# yr .yudyv bidi dbacrvi Adrian

W;yunesqyui ŠFlac[ra‹ hanxesin me`$L&yn Calyusdoanin nvirva\ ]e -

regyuot; avardve]av wyqrig hoyura -

siryutoamp m;# erp pylyr hraviroal ne -

r; iren] hi.ykyutoyunner; nyryce]in

gabva\ me\ lracrykin hed# L&yn Ca -

lyusdoan ;llalyv gadaroal & /yu ma -

nagan mamyuli 0.marid varbed m;*

ir xjvar er&agaoeli 0acadaciryv#

an'navyryutoyun m;# yr erpeq [=r

;nxyuner wy,zi`yum;$

‚+^A^ƒ

Hyuncariy Hao Inqnavaryu toyu -

n; & Haogagan M.agyutaoin Gexryn;#

Xegdemper 9-in pylyr; hravira\ =in

Samy.yuovari hao arvesdacedneryu*

Azadyuhi Varxyuqa- <yrenoani &

+rmyne Martaoani ngarneryu ]yu]a -

hanxesi pa]man;$ N.enq sagaon# yr

aos ergyu dakanxavyr arvesdace -

dyuhiner; a/a`in ancam [=# yr mia sin

gmasnag]ein ]yu]ahanxesi pa]man$

Xe/&s ereq dari a/a #azcyutoamp hao

ergyu arvesdacedyuhiner; hamadek

yujeryv ?yumaniy >ece.var qaka -

qin me` ao]elyuneryun nergaoa]a\ =in

iren] yuryuon# oyuradib sdek\acyr -

\yu toyunneryv$ Azadyuhiin me` da -

gavin mangyutene ngadva\ =r ar -

vesdacedi ycin# qani yr gsirer

ngarel badgerner & asdi0anapar

darineryu hed# ir me` zarca]a\ =

ser; arvesdi hanxeb$ Azadyuhiin

gdavneryu a/a`in ]yu]ahanxesi pa -

]yum; deki yune]a\ = 1975t^in# ?yuma -

niy Qlyuj qakaqi Arvesdi tanca -

ranin me`$ Aonyuhed& ha`yrxa\ en

mna]a\ 38 ]yu]ahanxesner; a. ,ar -

hi darper \aorer;$ :llalyv ?yumaniy &

Hyuncariy Arvesdacedneryu Miyu -

toan anxam# Azadyuhin aos@r haoyu -

toan; nergaoa]a\ = ir 27 a.,a -

danqneryv# yryn] me` andaragyuos

gngadver haogagan cyunava/yu toyunn

yu ycin$ In[bes n.e]inq# m.agyutaoin

gexryni me` pa]ve]av na& +rmyne

Martaoani manrangarneryu & srpa -

badgerneryu havaqa\yuneryu ]yu ]a -

hanxes;$ +rmynen serva\ ;llalyv Sa -

my.yuovari hao ;ndaniqe#ja/anca\

= haogagan ycin & m.agyuot;$ Anyr

pylyr cyr\er; g,ysin* ir haoazci ar -

vesdi cerin ;llalyu masin$ Azcyu -

toamp hao aos dakanxavyr ar ves -

daced; arxen 15 darinere i ver

gngare$ An gngare y[ te gdavi# aol

abagii vra$ +rmynei sgzpnagan

ngarner; me\amasamp yukkawa/

temadigaoyv srpabadgerner =in#

isg jamanagi ;nta]qin sgsav zpakil

& manranagar[yutoamp$ +rmyne Mar -

taoani a.,adanqner; gareli = des -

nel ardasahmani darper vaoreryu

me`#yryvhed& pazmi]s masnag]a\ =

havaqagan ]yu]ahanxesneryu & ir

dakanxyv hia]yu]a\ = .r`abad; $

Caoane Kyr,mazoan

ŠArmenia‹-Hyuncaria

wy,axrva\ ar&elahaoerene

Transilvanahao ngari[ner;

haogagan gexryni me`

}eregyuot nvirva\

L&yn Calyusdoanin

4 1/2010

M=g eregyoi hamar Byuqr=.i ŠNyt -

tara‹ tadryn; hiur;ngala\ =r de -

kuyon hao hamaonqi anxamner;* Syurp

|nnxean d@ni a/ityv$ Aos g;senq#

yryvhedeu 2((9t^ Xegdemper 28-i jam;

18^((-in# varacyor; par™ra]au hao

eridasarxneryu bari nergaoa]yumyv

m; eu aba anyn] ;ngerner; hanx=s

egan# ;llalyv ŠMigyuel de Seruan -

des‹ erglezyu ergryrxagan yusyumna -

ran=n# naeu marmnamarzaoin baryv

m;* ŠQarnaual‹ agyump=n$ Cret= ergyu

jam nerganer; eregyn varykner Bella

Mardigeani eu Vah= Hyvagimeani

hed ampyk` a.,arhin m=` wnd/e]in

ere,aner;# yr aos dari gyuz=in irenq

Gakanx babaoin ertal eu y[ t= sbasel

anyr calyun$ Aos 0ampyrxyutean ;n -

ta]qin anynq darper ergirneryu m=`

cdan dyueal ergiri oadgan.agan

barer^ vals-Fransaoi m=`# samba*

Qyuba# 0aov* AMN# wasy dybl=* Is -

bania# sirdaqi* Hyunasdan$ Ver -

`a b=s ere,aner; cdan Haoasdan

le/a.,arhin m=`$ Haogagan barer;

sgsan hanra\anyt ŠPerx‹ baryv# yr

hia]yu] hanxisades; y[ miaon ir

ceke]gyuteamp# nyonb=s eu eri da -

sarxneryu Šperx;‹ .inelyu iren] 0ar -

bigyuteamp$ >aryunagyutean ba re -

]in ŠSarxarabad‹ bar;* eraj;. -

dyutiun Ara Ceuyrceani# aba ŠAz -

cac ragan‹ bar# Š~yutag‹ eu ame -

n=n nyr bar; ŠHzyr Haoasdan‹ yryv

al auardyue]au nergaoa]yum;$ Bareryu

aranq; elyuot yune]an ergyu erci[ -

ner* Q;t;lina Qyne eu GeeOh# anynqgadare]in Syurp |nnxean ave dis -

ner eu wyw ercer# nyonb=s gadaryue -

]au street dance$ Nergaoa]man ;nta]qinlsyue]au haogagan eraj.dyutiun eu

ak`igner; haogagan darazner ha -

cyua\ nyr yujyv .aryunage]in barel

rap eu soul /itmyv$Aos 0anabarhyrxyutean ;nta]qin

hanxisadesner; hia]a\ =in y[ miaon

bareryu# aoleu hacyusdneryu zana -

zanyuteamp$ Amen m=g nergaoa]yum;

ir hacyusdner; yuner* oadgan.agan

ergrin eu barin$ Eu aosb=s# aos ce -

ke]ig nergaoa ]yum; naeu cyoneryu

hamerc m;n =r$

Aos na,aci\i edeu# yr oadyug ir

xry.m; g; ™c= /yumanahaoeryu m.agyu -

taoin geanqi m=`# gancna\ = mer

sireli baryusyuo] Bella Mardigean$

Bella Mardigean mez \an@ta]yu]

nyonb=s marmnamarzagan bareryu

baryusyuo] digin Qlara Jab;qbae -

uaoi hed eu an al zpakyue]au aox

ba reryu yusyu]mamp# yuremn eu an al

gareuyr xer yune]au hamerci gaz ma -

gerbman;$ Xe/ auelin# digin Bella

Mardigean sdek\a\ = nyonb=s ha -

cyusdneryu na,aci\; eu aos nba -

da gyv vazvze] darper deker var -

bed xer™ag eu varbed gy.gagar

cdnelyu# yrb=szi amen anhraje.d;

.inyui par™r# sbasyua\ magar xa gyv$

Digin Bella Mardigean gazmager be]

nergaoa]yum; eu wyqrig @cnyu teamp

al badrasde] eu pemax ryu tiun;$

Oadyug .nyrhagalyutiunner marm -

namarzaoin bareryu zyuoceryun# ba -

ryusyuo] digin Qlara Jab;q baeuaoin$

Ir masin .ad hbardyuteamp lse]inq#

yr digin Jab;qbaeuan Yuqrainaoi

marmnamarzaoin bareryu /egyr xa -

gir =$

Cyoneryu nergaoa]yum ŠNyttara‹

tadrynin m=`

51/2010

Nmanab=s .nyrhagalyutiunner

ŠQarnaual‹ agyumpi baraoin ,yumpin#

yr siryv ;nxyune]in mer hrau=r;$ >nyr -

ha ga lyu toyunner digin Myuza <a -

[adyureanin# yr in[b=s amen dari

g†@cn= Gakanx babaoin ;ndrelyu

am=n=n ceke]ig nyu=rner; hao bzdig

eu me\ dariqi ere,aneryu hamar$

Jamanagyv ed xa/nanq# Byuqr=.i

haogagan ,yumpi wyqr badmyutean;#

erp digin Bella Mardigean 2((1t^-in

sgsau ™eu dal yu kegavarel das ak -

`igner= eu ereq man[er= gazmyua\

a/a`in ,yump;$ Es# yrb=s a/a`in

,yumpi anxam# ;sem# yr mer a/a`in

nergaoa]yum; deki yune]au 2((2t^-in#

erp d@ne]inq Byuqr=.i Hao xbry]i

sdek\man das; darin# erp hao le -

zyui yusyu]i[n eu dn@renn =r Yulnia

Bl;naryu-Maganean$ Nyon dari ama -

/; masnag]e]anq Sigi.yaraoi azcac -

ragan wa/adynin eu yuri. darper

hrau=rner ;nxyune]inq$ M@dauyrab=s

ergyu dari aos ,yumpi cyr\yuneyutiun;

xaxre]au eu .aryunagyue]au 2((6-in#

erp hin ,yumpin mia]an nyr anxamner$

Barabelyu jameryu arxiunq; ekau ner -

gaoa]yum m;# yr nyonb=s ŠNyttara‹

tadrynin m=` deki yune]au eu nyon

Syurp |nnxean d@ni a/ityv$ Nma -

nab=s ,yump; Sigi.yaraoi azcacra -

gan wa/adynin masnag]e]au$ Yuri.

xaxar= m; edq# grgin ir cyr\yu neyu -

tiun; versgsau 2((9t^ am/an* grgin

Sigi.yara megnelyu hamar$ Seb dem -

perin# ,yump; hamal ryue ]au nyr an -

xamneryv$ Nergaois gan 14 ak`igner

eu 1( man[er$

2((9t^ Hygdemperin ,yump; meg -

ne]au Qynstan]a* masnag]elyu ?HM

na,acah Varyujan Ysganeani cirqi

.nyrhanx=sin$

Mer bari ,yumpi cyr\yuneyu tean

mi`y]yv# g; wyr™enq veragenxa na] -

nel /yumanahaoeryu haoyutiun;# oi.e] -

nenq anyn] haogagan avanxyuot -

ner;# pao] nyonb=s a.,arhin ]yo]

danq mer haogagan ceke]ig m.agyu -

taoin ja/ancyutiun;$

Ver`avyryutean# ampyk` ,yumpi

anyun= .nyrhagalyutiunner ?yumaniy

Haoy] Miyutean# yr m.dab=s g†@jan -

xag= eu g†a`ag]= mer ,yumpi oa`y -

kyutiunneryun$

Oasmig Xanielean

6 1/2010

Anyn]# yr [enq denser# pao] yrynq

ampyk`yutoamp gnbasden tadryni m;

iragana]man# m.dabes zyucyrxa\ em

im midqis me` sa/]a pegyri ‚aosbergiƒ

m; [er&a]yk gykmin hed$ Aosbergi m;

hmaoi[ sa/yuo];# pnav [=r grnar ar&i

lyuosi waol; hakyrxel mez# ete an

[henver irme aveli me\ zancva\i

m;# yryun erpeq [=r xiba\ .iga]a\

asdki m; 0a/acaot;$

Ev Pontul Euxin tadryni me` al#cyoyutoyun yunein & aojm al gan aon -

bisi marxig# yr anhaod mnalyu iren]

hamesdyutoamp# iren] isg yuseryu vra

ggren 0i.x sa/]aleran [desnvyk gykm;#

yrn al nergaoa]yumneryu iragan waoln

=$ Anyn]me ergyuq; N.an Circyroann =

‚Girgƒ & Dicran ‚Dicƒ Asaroan ;llalyv

ergyuqn al Qynstan]aoi Dignigaoin

tadryni hn[oyunaoin teqnigner ‚ner -

gaois Qynstan]aoi Mangagan &

Eri dasarxagan tadrynƒ$

Circyr & Meline Circyroanneryu

yrxin* N.an Circyroan \na\ = 1943t^

Nyoemper 1(-in# Wlye.t-Leyrden$ 1982-en

an ir ;ndaniqin hed gabri Noyu-Oyrq$

Gin;* Syultana & yrxin* +xvarx; & an

al Morgan Stanleybangi cyr\axir dn@ -renn =# na& Noyu-Oyrqi hamalsarani

xasa,ys$ 2((8-in# +xvarx; masnag -

]a\ = Noyu-Oyrq City-i Maratynin#yrn al a.,arhi me` ir desagyv ame nen

me\ mr]avazqn = & hasa\ = min[&

ver`naged ‚finişƒ$ Yuni ergyu ak`igner$Veraxa/nalyv N.anin# an 1962-1982

Qynstan]aoi Dignigaoin tadryni me`

eka\ = hn[oyunaoin teqnig$ Girg; ha -

0a, gyu cao Qynstan]a* garydna lyv

ir qyuorer;# +yujenia Mantar;yu# ge n -

saty.agi an]a\ harcarjan xasdia -

rag[yuhi ‚amyusin; Dyryu Mantar;yu#

inq &s ;llalyv adenin Qynstan ]aoi

xramadigagan nergaoa]yumneryu gaz -

magerbi[ƒ & ir ir cyr\;ngerner;$

Dicran Asaroan \na\ = Qyns -

tan]a 1959t Xegdemper 16-in$ An W;yu -

na & _sgian ‚Araƒ Saroani yrxin =$

Dicran ja/anca\ = ir hyr eraj.dyu -

toan hanxeb yune]a\ dakanxn yu

ser;# yr ergar dariner eka\ = ŠB; -

r;le]yul‹ hamyuotin cyr\i qavy ryk ne -

ren$ An .ad hbard = ir ;ndaniqyv*

ir Qarmen gny`myv & ir ergyu xyusd -

reryv$ Anyn]me Sirynan Ovidius ha -malsarani# mangavarja hycepa na -

gan faqyultedi .r`anavard =# isg

Miryunan ŠIyn Minqyu‹ 0ardara be -

dyutoan & qakaqa.inyutoan ha ma l -

sarani yusanykyuhi$ 1982-en Qynstan -

]aoi Mangagan & Eridasarxagan

tadryni hn[oyunavyryk =$

Jamanagin Girg & aos@r al Dic;

;llalyv ir cyr\in hmyud cidag & var -

bed ga,arxi[ m;* gkegavare aon ame -

n;# in[ yr gn.anage hn[oyun Qynstan -

]aoi .arjyun tadryni nergaoa ]yum -

neryu me`$ Anynq pa]a/ig teqnigner

en# yr gabahyven gadaroal hn[oyunyu -

toyun y[ miaon pemi vra ;nta]ig ner -

gaoa]yumneryu aden# aol& hoyura,a -

keryu# nyuonisg pa] erginqi dag$

Pazmarjeq ardisdner# ergyuqn al

adenvan m; hamar ™ce]in hn[oyu -

naoin iren] cyr\adek; & an]an pemi

lyuoseryun dag$ N.an Circyroan pe -

maxri[ Silviyu Wyurqaretei gykme ir

ardahaodi[ ardaqini hamar ;ndr; -

ve]av +yurywidi „Hecuba“ andigtadryni nergaoa]man me` wy,ari -

nyk xeryv m;$ Isg Aleqsandr Fredryoi

ŠVrija/yutoyun‹ gadagercyutoan me`#

nergaoa]man pemaxri[ Lyu[ian Oan -

qyu# yr g,akar cl,avyr xer;# @cdve -

lyv ir & Girgin mi`& eka\ nmanyute -

nen# sdek\e] .ad dbavyri[ bah m;$

Aosbisyv# ,aki me` nercravelyv Girg;

& ,akalyv inq &s# hanxisades; ab.a\

=r mda\elyv# yr nyuon cyr\yk an™; mia -

jamanag ergyu darper dek gcdnvi$

Dicran Asaroan eka\ = .ad he -

daqrqra.arj cyr\yk an™ m;# ŠErgyu

manraxramyv qsag;‹ nergaoa]man

me`$ Dicran; .ad dakanxavyr &

ner.n[va\ ercahan m;n = na& tad -

ryni eraj.dyutoan hamar$ An hyri na\

= Qynstan]aoi Dignigaoin tadryni

nergaoa]yumneryu eraj.dyutoyun;$ ŠBak

sird‹ & Š|era]a\ anda/i cakdni q;‹

‚Wlye.ti Dignigaoin tadrynƒ nergaoa -

]yumneryu hamar# ergyuqi pemaxri[n

al Qristian Wewiny# arjana]a\ =

mr]anagi Fyq.an 1984t^# Mangagan

& Eridasarxagan tadryni wa/adyni

pemi eraj.dyutoan hamar$ N.an

Cir cyr oan & Dicran Asaroan ;lla -

lyv ergyu haoaserner# .ad lav g,ysin

iren] na,noa] lezvyv & iren] hy -

cineryu & ;ndaniqneryu me` gbahen

haogagan avanxyuotner; & syvy -

ryuot ner;$

Anahid Xavitoan

Mer

.yur`i

haoer;

71/2010

Hyunvar 27-i ŠAzc‹ @raterti

Melanoa Paxaloani ŠNigylao Hyvhan -

nisoani „The Armenian Genocid“cirq;*1( lezyuneryv‹ hyxva\en gdekega -

nanq# yr veryn.oal cirq; HH CAA

tktagi] anxam# ar&elaced Nigylao

Hyvhannisoani gar&yracyuon nerx -

ryumn = Haoy] ]ekasbanyutoan mi`az -

caoin 0ana[man cyr\;nta]neryu &

manavanx nergaois hao-tyurqagan

haraperyutoyunneryu zarca]yumneryu

hamadeqsdin me`$ Cirq; lyuos ;n\ao -

va\ = miajamanag 1( lezyuneryv*

ancleren# franseren# barsgeren#

tyurqeren# 0abyneren# araperen#

cermaneren# hyuncareren# /yuseren#

haoeren$ Cirqi dbacryutoyun; iraga -

na ]yu]a\ = ŠZancag-97‹ hrada rag -

[yutoyun;* dn@ren Sygrad Mgrd[oani

anmi`agan a`ag]yutoamp$ >nyrhan -

xes; deki yune]a\ = Teqeoan m.agyu -

taoin miyutoan xahli0in me`# yur pa] -

man ,ysq ;sa\ = Armenagan-?ag

hanrabedagan var[yutoan xivani

anxam Caoane Myuraxoan$

Cirq; hancamanyren nergaoa] -

va\ = gyusag]yutoan hanrabeda -

gan var[yutoan anxam# badmagan

cidyutoyunneryu tegna\yu Syuren Sar -

c;soani gykme$ An anxraxar™a\ =

]ekasbanyutoan bad0a/neryu &

pnyuoti pa]ahaodyumneryun# ]ekas -

banyutoyunneryu yusyumnasiryutoyun -

neryu hamar gar&yr ngadvyk han -

camanqin* na,axroalneryun ‚aos ba -

racaoin gaosryutoan me`

sgsva\ p/ni tyurqa] -

man & @smanoan azci

™&a vyrman# yrin g,y[;n -

xyder hao;^^^ƒ$ Pana -

,ys; anxraxar™a\ =

nyuonbes arapagan bad -

macidyutoan me` Haoy]

]ekasbanyutoyun; ga -

r&yrelyu bad0a/ ne ryun*

in[bes a.,arhac ra -

gan dara\q# arapagan hzyr be -

dyutoan gyr\anyum# yur cyoyutoyun yunein

sdvar qanagyutoamp hao hamaonq -

ner$ Gn.vi hekinagin hamagar\iq

;llal; arap aon badmi[neryun hed#

;sd yryu ]ekasbanyutoan badjeliyu -

toyun; mi`azcaoin iravyunqi desa -

gede vakemyutoyun [yuni & Haoy] ]e -

kasbanyutoan anbadjelyutoyun; bad -

0a/ xar™a\ = XX xaryun deki yune -]a\ garc m; ]ekasbanyutoyunneryu &

yrn al sgizp xrav cidyutoan me` nyr

]ekasbanyutoan 0oyuki zarca] ma n;$

Haoy] ]ekasbanyutoyun; xyurs elav

Šmy/a]yutoan .r`anen‹ & sgsva\ =

armeny]ix; 0an[nalyu xara.r`an;#

yryu ar™acanqner; gan nyuonisg

Tyurqiy me` & aox har]in me` me\ =

arapagan badmacidyutoan xer;$

Cidnagan# wryfesyr Hyvhan -

nisoani vasdagi arjeqavyr cnaha -

dyumyv elyuot yune]a\ = badmagan

cidyutoyunneryu dyqtyr# ar&ela ci -

dyutoan instidyudi dn@ren ?yupen

Safrasdoan; a.,adyu toyu -

n; nga delyv yrbes cidagan

sgzpyunqaoin myde]mamp yusyum -

nasiryutoyun m;# yur wasdar g -

va\ en ]ekasbanyutoan na -

,abadrasdman hanca manq -

ner; & bedaganyren blana -

vyrva\ ;llal;$

Panasiragan cidyu toyun -

neryu dyqtyr# wryf^ Aelida

Xylyu,anoan# cirq; hama -

relyv iravagan wasda tyukt m;#

a/a`arga\ = aon krgel a. ,arhi me\

ergirneryu na,acah neryun & cidyu -

toyunneryu agaxemia neryun$

>nyrhanxes; avardva\ = heki -

nagin \avalyun elyuotyv# yrn al

yungnxrva\ =# yrbes arjeqavyr xa -

sa,ysyutoyun* yusyumnasirvyk noyuti

veraperoal pazyum gar&yr wasderyv

yu irykyutoyunneryu dekegyutoyunneryv$

:llalyv ]ekasbanyutoyunneryu mi`az -

caoin asy]ia]iaoi anxamneren meg;#

an gar&yr gngade Flyrixaoi me` ga -

oa]a\ mi`azcaoin gyncres;# yr gra\

= Š9( dari haogagan ]ekasbanyu -

tenen & 6( dari Hylyqysten hedy‹

,yracir;# yur xrva\ =in haoeryu ergyu

himnagan bahan`ner;^ aon =* 1915-i

xebqer; ]ekasbanyutoyun en & ergryrx#

yr aox a/a`in ]ekasbanyutoyunn =^^^$

A.,adyutoyun;# himnva\ = heki -

nagi [yrs menacryutoyunneryu himan

vra# a/a`in; hrabaragva\ = an c -

lerenyv$

ŠNigylao Hyvhan nisoani

„The Armenian Genocid“ cirq;* 1( lezyuneryv‹

ŠAzc‹ 27^(1^2(1( tivin me` zedekva\# ?yuzan

Bykysoanin sdyracryutoamp hyxva\; gbadme ver`ers

hanxisadesi xadin han™nva\ ŠSasna \/er‹ liametraj

myuldfilm;# yr; arvesdi vasdagavyr cyr\i[# giny/ejisyr

Arman Manaroani erazanqi & ver`in yut darineryu

sdek\acyr\yutoan arxoyunqn =$

In[bes gn.e digin Bykysoan# aos [awazan] parx yu

badas,anadyu cyr\in Manaroan ™e/namyu, eka\ =

dagavin 2((1t^-in* yunenalyv bedagan a`ag]yutoyun#

sagaon avardin has]nelyu hamar agngalelyv badgeraoin

yu ™aonaoin waolyun yrag# anhraje.d eka\ en lra]yu]i[

mi`y]ner & aos baracaoin al @cnyutoyun ™e/q megna\ =

ŠCranx Qenxi‹ ;ngeryutoyun; & .nyrhiv ver`inis a`ag -

]yutoan# film; avardyun desqi has]nelyv# ŠMysgva‹

ginytadryhnin me` nergaoa]va\ = hanryutoan$

Filmi ]yu]axryutene a/a` Arman Manaroani

sdek\acyr\agan goanqin anxraxar™a\ = ginyqnna -

xad Syuren Hasmigoan;$ Na,abes Arman Manaroan;

nergaoa]nelyv ipr& iragan arvesdaced & ginypemaxri[

baryn Hasmigoan avel]yu]a\ =# te Š^^^ Ver`in das;

darinerin na iren nvire] anima]iyn ginyoin & ™e/nar -

ge] mi film# yrin y[ yq ™e/q [=r megnel$ Ervanx Qy[ari

ŠSasyun]i Xavit‹ ar™ani] pa]i mer =bysin nvirva\

y[in[ [i sdek\vel Haoasdanyum & sa a/a`in filmn =# yri

pemaxri[; xar™av Arman Manaroan;‹$

Aba ,ysq a/nelyv pemaxri[ Arman Manaroan mas -

navyrapar ;sa\ =^ Š^^^ Gareli = .ad pan asel# pao] erp

han™n es a/nyum cyr\;# yuremn bedq = danes pylyr xjvaryu -

toyunner;$ Hamyzva\ em# yr pylyr; gngaden# te in[

bryfesiy nalizmyv = arva\ ngar[agan a.,adanq;$

Mer hnaravyryutoyunneri sahmanneryum amen in[ arel

enq lav film sdek\elyu hamar & garyk enq mr]el ardasah -

manoan lavacyuon liamedraj myuldfilmeri hed‹$

Filmi ngari[n = Varxan Zaqaroan;# ercahan Haog

Manaroan# bryxoyuser;* Haoasdani azcaoin ginygexryni

dn@ren C&yrc C&yrcoan;$ Film; hn[oyunavyra\ en <yren

Aprahamoan;# Sys Sarcsoan;# Niqylao |adyuroan; &

yuri.ner$

ŠSasna \/er‹

8 1/2010

?yumen jykyvyurx; nyr a/it m;yuni ycegy[elyu ancam m; &s meg; irmdqi didanneren & /ahviraneren$Bygdan Wetri[eoqyu Ha.deyu# yryu\nnxoan 13(-amoag; glrana aos @re -ryun# meg =r arxar& aon me\ xem -qeren# yrynq na,yrx xar; b0ne]in &yryn] vasdag; anek\ mna] ja ma -nagin hed yu xima]av mer @reryun al$|yva\aval hmdyutoamp @jdva\ aosme\ cidnagan;* mi&nyuon aden pa -nasdek\ =r# nyraveberyu hekinag &taderacir# masnaced badmyutoancrete pylyr 0oyukeryun# panaser &lezvapan# in[bes qrynigacir & qnna -xad# erci\acir yu hecnapan & ver -`abes hamalsaranagan xasa,ys& agaxemigys# meg ,ysqyv isgaganer&yuot m;$ |na\ 1838 wedrvar 26-in#Hytini Qristine.t coyuk;# myldy va -gan \acyumyv vakemi cerxasdani m;\y]en# Ha.deyu avarda\ =r <arqyvi/yusagan Hamalsaran;$ Pao] a/a -velabes inqn@cnyutoamp =r yr di ra -]av me\ hmdyutoan & hampavi# gar0jamanagen anxam xa/nalyv Wetryg -radi /yus Agaxemiaoin$ Sagaon tykyu]/yusagan 0oyuk; & an]av ?yumania#ampyk` ges xar ir pazmagykmani da -kanxin & mdavyr ba.arin gniq; xnelyuhamar /yumen craganyutoan vra$ Ira/a`in gaoan; Oa.; ekav# yur mna]ampyk` 5 dari# 1858-1863# na, xa da-vyr ba.dyn varelyv# hedy bad myu -toan & a.,arhacryutoan yusyu]i[garcvelyv dekvyuon liseneryun me`$Byuqre. hasdadvele qi[ edq# 1867-in#ereswy,an ;ndrve]av Belgraden$Aveli hedy# 1874-in# hamemadaganpanasiryutoan xasa,ys garcve ]avByuqre.i Craganyutoan faqoyulteinme`# yr nyr pa]va\ =r$ 1876-in gan -vanver ;nxhanyur dn@ren Bedaganarhivneryu# ba.dyn# zyr bidi varerampyk` qa/yrx xar# min[& 19((#yukkagi sdek\i[n yu gazmagerbi[;hanxisanalyv aox hasdadyutoan$

1877-in ?yumaniy Agaxemian# ir x;/ - ner; gpanar arxen anyr$ Ha.deyu1882-1885 Craganyutoan faqoyulteindeqanyutoan ba.dyn; &s vare] ereqdari$ 19((-in hancsdoan gy[va\* anir a[qer; wage] 19(7-in$ Bygdan W^Ha.deyui ;nxcrga\ pylyr marzerenbadmyutoyunn ekav na,asira\ 0oyuk;$Ir himnagan mdahycyutoyunn ekavaba]yu]anel /yumen darrin .aryu na -gagan cyoyutoyun; aos aweryun vra*ipr& seryunxn yu .a/avik; xageryun$Anhamar yusyumnasiryutoyunner sw/e]ir barperagan hradaragyutoan] me`#yrynq me\ masamp badmagan hanxes -neryu pnyuot yunein# & aox* sgsoal irhrabaragacryutoan a/a`in da ri -neren$ Zyud badmyutoan gykqin# pa -nasiragan pazmativ marzer &s ;n -dani ekan me\ cidnaganin$ Aosbes#ir lyur` hedaqrqryutoan a/arga ;rav/yumen fylqlyr;# pazmativ yusyumnasi -ryutoyunner nvire]# in[bes /yumen lezvi*nyuonbes hamemadagan lezvapanyu -toan & zpake]av na& yuri. jykyvyurx -neryv# in[bes* cyteryv# alpana]ineryv#hreaneryv$ Xjpa,dapar [gr]av lrmanhas]nel ir \racra\ me\ hamaona -cidaran;* Etymologicum MagnumRomaniae# yryun 'e/narger =r 1887-in& yryun a/a`in [yrs hadyrner; miaongr]av hrabarag hanel dasnmeg dar -va ;nta]qin# 1887-1898# haziv qanim; da/ hasa\ aopyupenen# te& aox -qann al gnergaoana ipr& vit,ari erg$Cidagan pylyr aos mdahycyutoyun -ner; sdveri me` ['ce]in# sagaon#arvesdaced;# yr nyuonbes g.n[erhan'in Ha.deyui$ Pa]i panasdek -\yutoan] jykyva\yue m; ‚1873ƒ# an he -kinage] hinc tadera,aker# yryn]meŠ?;zvan & Vidra‹ gy[va\ =r han -xisanalyu /yumen taderagan cra -ganyutoan clyu,cyr\y]neren & min[&aos@r al nerga = /yumen tade ra,yum -peryu ,aka]angeryun me`$ Bad ma -gan ir hedazydyutoyunner; Ha.deyunmyde]yu]in na& hao jykyvrxin$ Ir b;r -b;dyumneryun ;nta]qin an has da -der =r wy,axar' gab; hao & /yumen

jykyvyurxneryun Œ asbn`aganyutoyun;na,# zyr hao qaravanner; cder =in/yumen hykin vra & era,dacidyutoanbardq; hedy# zyr hadyu]er =in anynqliyvin hoyur;ngal aos ergrin$ Ha.deyua/a`inn ekav yr hasdade]# ir znna\vaveratkteryun himan vra# hao dar -rin cyoyutoyun; Myldyvaoi me` JX xaryugeseren a/a`# yuremn na,qan gaz -myutoyun; Myldyvagan i.,anabedyutoan$Inqn ekav xar'oal yr ,yse]av Myl -dyvaoi aon oyt; vaoreryun masin# yurzedekver =in hao qaravanner; & iren]a/&dyuryv qakaqneryu vera\er barzdynava0a/ner;$ Wasder dvav /yumeni.,anneryu wyr'eryun masin* hao nyrqaravanner &s gan[elyu xyursen# yr -beszi zarg dan ergrin dndesagangoanqin$ Ev ver`abes inqn =r yr1415-in hao ebisgybysi m; nergaoyu -toyun; hasdade] Zamqaoi haoy] van -qin me # erp xe/ haodnaperva\ [=r Ale q -sanxr Pari i.,ani 14(1 hryvar da -g; i masin hao temi m; hasdadman*Syu[avan yunenalyv ipr& gexryn$Etymologicum Magnum Romaniae-i me` laon dek gyuda haoyutoan hedgabva\ noyuteryu* armean, ar¡ibur, Arge¿pa/eryun xima]$ Haoyutoan masin,yselyu a/it yune]av na& i.,an OynAhargyuin nvira\ ir menacryutoanme`# hi.elyv yr ete badmyutoyun; Šhao‹didkys; &s dva\ = nyuon aox Oyn i. -,anin# anyr hamar =r yr anyr maor;eka\ =r haoyuhi m;# hampavavyr Ser -pegan$ Qyurtea de Ar0e.i ga/yu] -man masin# Ha.deyu ghavasde# tehaogagan qanxagacyr\yutoan ar ves -d; sdyuoc azxe]yutoyun m; yune]a\ =aos hyu.ar'anin vra$ I zyryu gmnan#nyuonbes# Ha.deyui haodnyutoyunner; haodarri m; cyoyutoan aos .r`anneryunna& Transilvaniy me`# in[bes = ba -racan hao ebisgybysi m; nerga oyu -toan; i T;lma[ 1345-in$ Ha.deyu 0am -pa pa]av# aonyuamenoaniv# /yumen aoncidnaganneryun# yrynq bidi zpa -kein hao an]oalyv aos hykin vra#sgsoal Qsenywylen# Oyrgaoen & Bal.enmin[& Wanaitesqyu & B;n;]eanyu$

Xebqer yu xemqer^

BYGDAN W^ HA>DEYU

PAZMAGYKMANI IR

VASDAGIN ME~H^)^ Siryuni

91/2010

PUBLICAÞIE BILINGVÃ A UNIUNII ARMENILOR DIN ROMÂNIA IANUARIE

2010

În acest an la 24 ianuarie s-au îm binat două evenimente im -portante pentru comunitatea din Focşani şi nu numai. Unirea Prin -cipatelor Române din 1859 sub Alexandru Ioan Cuza şi come -mo rarea ziaristului şi publicistului vrîncean Leon Kalustian. Cuaceastă ocazie Bi blioteca Judeţeană „Duiliu Zamfirescu“Vrancea a pregătit pentru cititorii săi două expoziţii:

La Sala de lectură, expoziţia „24 Ianuarie 1859“ – momentistoric memo rabil pentru oraşul nostru – desfiinţarea hotaruluide la Focşani dintre munteni şi moldoveni. Au fost expuse celemai im portante cărţi vechi şi actuale precum şi materialedocumentare pe tema Unirii. Dintre cele 9 cărţi vechimerită să fie men ţionate „Mesagii şi proclamaţii ale luiCuza-Vodă“ apărută la Editura Nea mul Românesc înanul 1910 şi scrierea dedicată naţiunii române de M.Savel intitulată „Domnia marelui domnitor ro mânAlexandru Ioan Cuza şi epoca glo rioasă a românilor“editată în anul 1904.

În Holul sediului central, cititorii au putut vizionaex poziţia „Leon Kalustian“ – pe 24 ianuarie 2010 seîmplinesc 20 de ani de la moartea sa. Au fost prezentatedocumente originale din Fondul docu men tar Leon Ka -lustian: fotografii de familie, acte, scrisori, diplomeaparţinînd acestuia.

Fondul documentar Leon Kalustian a fost donat Bi -bliotecii Judeţe ne „Duiliu Zamfirescu“ Vrancea de dom -nul Ioan Codreanu, nepotul de soră şi le gatarul testa men -tar al marelui ziarist vrîn cean. „Sperăm că publicul inte -resat va descoperi şi redescoperi în expoziţiile pe careBiblioteca Judeţeană «Duiliu Zam firescu» Vrancea le-apregătit, mesajul pe care noi toţi l-am gîndit şi simţit în aceste mo -mente: necesitatea tezaurizării şi pro mo vării permanente a va -lorilor culturale vrîncene, a spus Teodora Fîntînaru direc toarea bi -blio tecii. Expoziţiile a putut fi vizionată pînă pe 29 ianuarie 2010“.

Vranceamedia.ro

Comemorare LEON KALUSTIAN

la Focşani şi Bucureşti

Duminic[ 31 ianuarie la Catedrala Armean[ „Sf. Mihail=i Gavriil“ din Bucure=ti a avut loc o slujb[ de comemorare =iun parastas prilejuit de trecerea a dou[ decenii de c]nd marelega zetar =i publicist Levon Kalustian nu se mai afl[ printre noi.Cariera =i realiz[rile acestui prea ]ncercat ziarist ar merita s[figureze ca materie de studiu la Facultatea de Jurnalism.

Slujba de la biseric[ a fost oficiat[ de P.C. Arhimandrit dr.Zareh Baronian, un prieten =i apropiat al marelui jurnalist. Dup[slujb[, la biblioteca „Dudian“ a avut loc o ]nt]lnire comemo -

rativ[, care s-a bucurat deprezen\a mai multor invita\i,a nepotului de sor[ Ioan Co -dreanu =i a enoria=ilor Bise -ricii Armene din Bucure=ti.Au luat cuv]ntul, vorbind des -pre tumultoasa via\[ a lui Ka -lustian, amintindu-=i despreel cu pio=enie =i nostalgie prof.Valeriu R`peanu, ziaristul =ipublicistul Vartan Arache lian,ziari=tii Nicolae Arsenie =i PaulL[z[rescu. De altfel NicolaeArsenie a citit o scrisoare ine -dit[ a lui I.D.S]rbu, o adev[ -rat[ recenzie a c[r\ii lui Ka -lus tian Conspira\ii sub cer des -chis care va fi publicat[ ]n re -vista Flac[ra lui Adrian P[u -nescu.

Comemorarea s-a ]ncheiat =i cu o mic[ trata\ie la care auparticipat to\i cei prezen\i, invita\ii dep[n]nd amintiri despre celcare a fost Levon Kalustian, un profesionist des[v]r=it, un ade -v[rat maestru al presei rom`ne=ti cu un destin greu de imaginat,cel care nu a acceptat nici un fel de compromis (]n compara\iecu al\ii!). (E.A.)

10 1/2010

Armenia:Primul lung metraj de animaţiedin istoria cinematografiei armene

Luni 25 ianuarie la cinematograful Moscova din Erevan a avut locpremiera filmului de animaţie Sasno dzrer / Fiii din Sasun de ArmanManarian. Realizarea acestui film a durat 10 ani, din motive financiareîn special, şi a costat 350 milioane de drami. Vocile personajelor sîntasigurate de actori din Armenia iar muzica este semnată de HaigManarian.

Fiii din Sasun este o adaptare a epopeei David din Sasun iar di -rectorul Centrului Naţional al Cinematografiei din Armenia, KevorkKevorkian, a declarat că doreşte să prezinte acest film la Festivalul de laCannes. În scurt timp alte două filme de animaţie vor fi produse. Estevorba de filmele Anahid şi Ara cel frumos.

Despre „Cartea şoaptelor“ înNouvelles d’Armenie

Prestigiosul site armenesc de ştiri www.armenews.com (al revistei Nouvellesd’Armenie) a publicat un comunicat de presă des pre romanul „Cartea şoaptelor“ deVarujan Vosganian preluînd infor maţia dintr-un site cultural suedez www.svd.sesemnat de Jeana Jarsbon.

Redăm în continuare conţinutul comunicatului, tradus din versiunea franceză:

Primul roman al fostului ministru, cartea anului în România

Putem fi, în acelaşi timp, angajaţi în politică şi în economie la cel mai înaltnivel şi să reuşim ca romancier? Răspunsul poate fi dat de Varujan Vosganian, 51de ani, om politic şi profesor în economie, fost ministru al economiei şi finanţelordin României între anii 2006-2008 care şi-a făcut debutul anul trecut cu un primroman apreciat de critică şi intitulat Cartea şoaptelor. Opera literară a luiVosganian a fost declarată ca fiind Cartea anului 2009 în România.

În roman se întrepătrund relatări despre familia armeană a scriitorului înRomânia comunistă a anilor 50 cu date istorice despre genocidul armean din 1915.Vosganian care a publicat de-a lungul anilor numeroase articole şi eseuri desprepolitică, economie şi literatură are, deja, trei volume / culegeri de poezie precumşi un prim volum de proze.

Turcia:Primul jurnal de ştiri înlimba armeană

La 28 decembrie 2009 televiziunea SU TV a pro -gramat primul jurnal în limba armeană de pe teritoriulTurciei. Programul, prezentat de Melisa Boz este de 30minute între orele 20 şi 20,30.

Deşi nu este decît un program de ştiri locale îngeneric apare fotografia unei batrîne care ţine o pancartăce se referă la asasinarea lui Hrant Dink şi pe care sepoate citi 1.500.000+1.

Din primele zile ale difuzării acestui program deştiri redacţia a primit numeroase scrisori ostile din parteaultranaţionaliştilor turci.

Prezentatoarea Melisa Boz este originară dintr-ofamilie armenească din Sivas, a studiat la Erevan şimilitează pentru apropierea dintre turci şi armeni.

Ştirile din aceasta pagină au fost preluate de pe siteul:www.armenews.com

111/2010

Anul 2009 a ]nsemnat pentru ]ntreagalume un an de criz[ marcat de ]nceputulunui colaps ce pare c[ nu va avea sf]r=it.Desigur nu se poate compara cu mareacriz[ mondial[ din anii '30, de=i lipsurile]ncep s[-=i arate col\ii mai ]n toate do me -niile economiei. Este absent ]nc[ marelecrah =i sinuciderile falimentarilor ]n lan\(Doamne fere=te!). Nici Armenia nu a avutun an u=or din acest punct de vedere, a=acum o demonstreaz[ statisticile, dar se parec[ mica republic[ caucazian[, dac[ nu vaface fa\[ cu brio crizei, cel pu\in va su -pravie\ui cu siguran\[. Bilan\ul de sf]r =itde an al guvernului Republicii Arme niacondus de premierul Tigran Sargsyan sedore=te a fi unul optimist. Anali=tii nu s]nt]ns[ de acord.

}ntr-o conferin\[ ministrul de finan\eTigran Davtyan a declarat c[ ]n ultimile11 luni economia Armeniei a ]nceput s[-=i revin[ din colaps, iar rata infla\iei ]n2009 s-a situat la 5-5,5% ]n limitelestabilite de buget ]n acela=i an. Pe de alt[parte un alt fapt ]mbucur[tor, sau nu areprezentat o cre=tere a salariilor medii ]n2009 cu 11% iar pentru bugetari cu 16%.Situa\ia totu=i e complicat[, fostul mi -nistru de finan\e al Armeniei Levon Bar -kudaryan declar]nd ]ntr-un interviu c[abia ]n 2012 economia Armenia va atingenivelul pe care l-a avut ]n 2008.

Pe de alt[ parte, ca orice economie]n mi=care =i cea armean[ a avut nevoiede carburan\i. Recordul ]n 2009 l-a de -\inut compania armean[ „Flesh“ care din131,5 mii tone de petrol (care au fostimportate =i v]ndute ]n Armenia de c[tre5 com pa nii) a v]ndut ]n \ar[ 42,24% tonebenzin[ =i 51,4% tone motorin[. Probabilrepre zen tan\ii acestei companii „Flesh“s]nt mogulii armeni din domeniu.

La 25 decembrie guvernul armean asolicitat Rusiei un credit suplimentar de100 milioane USD ce va fi folosit in sec -torul =lefuirii =i prelucr[rii diamantelorbrute. Primul ministru armean a negociat]n acest sens =i cu compania rus[ „Al -rosa“. Rezultatele pozitive ale negocieriivor duce ]n cur]nd la dezvoltarea nece -sar[ acestui domeniu la care armenii sepri cep, dup[ cum =tim, at]t de bine. Ceamai mare parte a acestui credit va mergec[tre sectorul privat. Interesant ar fi deaflat care dintre „b[ie\ii de=tep\i“ dinArmenia vor c]=tiga licita\iile.

}n aceea=i conferin\[ primul ministruarmean Tigran Sargsyan a avut un discursdebord]nd de optimism ]n care a declaratc[ Armenia este gata s[ fac[ fa\[ celui deal doilea val al crizei ]n 2010. Potrivit dom -niei sale criza este un fenomen impre vi -zibil c[reia nu-i po\i anticipa momentelede cre=tere sau descre=tere. Dar Armeniaa ie=it din 2009 cu un surplus bugetar de80 miliarde drami, iar mai mult de at]t\ara mai de\ine un fond de stabilitate de 54miliarde drami. Dac[ va fi nevoie, con formdeclara\iilor primului ministru, \ara se va]mprumuta de ]nca 100 milioane USD dela Uniunea European[, fapt care va resta -bili ]ndeajuns macroeconomia. Armeniase mai bazeaz[ ]nc[ =i pe dona\ii ono -rifice din Diaspora, dac[ ar fi s[-i d[m

crezare primului ministru Sargsyan. Totdomnia sa a subliniat faptul c[ RepublicaArmenia s-a num[rat printre pu\inele t[ricare nu s-a ]mprumutat ]n timpul crizeide la vreo banc[ comercial[ sau de la vreoinstitu\ie interna\ional[ de acest gen pentruredresarea economiei na\ionale. Acest fapta demonstrat ca popula\ia poate avea ]n -credere ]n sistemul bancar armean. Pri -mul ministru a recunoscut totu=i c[ anul2009 a fost un an dificil, dar Armenia s-adovedit capabil[ s[-l dep[=easc[ cu pier -deri infime. Conform prim ministruluiSargsyan criza global[ nu a ocolit Ar me -nia, dar a oferit o lec\ie ramurilor insufi -cient dezvoltate ale economiei armene=ti.Criza a avut =i ]nv[\[minte bune. Astfel aucreat o oportunitate pentru dezvoltareaconcuren\ei =i creearea condi\iilor egale]ntr-o competi\ie just[ pia\a intern[ =i ex -tern[. Totodat[ criza a dus la o dezvoltarea reformelor, ce-i drept ]nceat[ =i la oconsolidare a institu\iilor de stat.

Nu =tim dac[ primul ministru TigranSargsyan reflect[ ]n discursurile sale ]ntr-adev[r realitatea, sau poate numai c[ esteplin de inten\ii bune (la fel ca =i Boc alnostru), dar realit[\ile mi cro =i macro eco -nomice numai speciali=tii le pot evalua.Pentru cei interesa\i ]n domeniu, ace=tiapot consulta statistici oficiale despre si -tua\ia econo mic[ a Re publicii Armeniadin anul trecut la adresa Serviciului Na -\io nal de Statis ti c[ al Re publicii Armenia:www.armstat.am.

Nu ne mai r[m]ne de sperat dec]t c[Tigran Sargsyan sau Tigran Davtyan vorfi demni urma=i ai unui Berna\kii MihailVladimirovici sau Sarkis Araratian =i vorreu=i s[ scoat[ \ara din criz[. R[m]ne dev[zut =i de sperat!

ARMENIA ÎN REGRES ECONOMIC?

Eduard ANTONIAN

Tigran Sargsyan, primul ministru al Armeniei

12 1/2010

Agen\ia France Presse ne infor mea -z[ c[ mai multe vedete din Fran\a s-aual[turat ini\iativei venite din partea repu -ta\ilor c]nt[re\i Charles Aznavour =i YoussouN'Dour, de a ]nregistra un videoclip cuscopul str]ngerii de fonduri pentru victi -mele din Haiti. „Un gest pentru dragaHaiti“ va fi difuzat pe mai multe posturiTV din Fran\a, ]ndemn]nd telespectatoriis[ fac[ dona\ii.

Melodia a fost compus[ de c]nt[ -re\ul de muzic[ hip hop Neg'Marrons, iarfiecare din cele 40 de vedete participante]n proiect au contribuit cu c]te un vers, aspus purt[torul de cuv]nt al postului mu -zical Trace TV. Printre numele mari cares-au al[turat in\iativei lui Charles Azna -vour, un francez de origine armean[ =i alui N'Dour, senegalez de origine, s-aunum[rat textierul Grand Corps Malade,

rapperii Passi =i Stomy Bugsy. AnthonyKavanagh, n[scut ]n Haiti, actor de stand-up comedy, care ]n prezent locuie=te ]nCanada, l-a rugat pe Charles Aznavour s[organizeze un teledon pentru str]ngere defonduri pentru Haiti, unde mii de oamenis]nt speria\i de moarte dup[ cutremurulce a avut loc. „Trebuie s[ facem ceva.Trebuie s[ trimitem bani. Nu a mai r[masnimic acolo, dec]t dezastrul =i mizeria“,a spus Kavanagh.

Rapperul Kery James, ai c[rui p[ -rin\i sunt de origine haitieni, va organizaun concert de caritate, iar scenaristulfrancez Robert Hossein a spus c[ va donatoate fondurile str]nse ]n urma unuispectacol pentru ajutorarea sinistra\ilor.

Charles Anavour a mai avut o ase -menea ini\iativ[ dup[ cutremurul din 7decembrie 1988 din Armenia. Atunci, ]n

colaborare cu mai mul\i arti=ti din Fran\aa lansat melodia „Pour Toi Armenie“pentru str]ngerea de fonduri destinate si -nistra\ilor. Iar ]n urm[torii ani a continuats[ adune fonduri pentru Armenia prin in -termediul funda\iei sale „Aznavour pentruArmenia“.

Aznavour ajută Haiti

S-a stins de cur]nd din via\[ ultimul fiu al eroului na\ionalarmean Dro Kanayan. Pe numele s[u Mardiros Martin Kanayan,s-a n[scut la 1 mai 1938 la Bucure=ti. Tat[l s[u, eroul de la Sar -darabat =i unul dintre artizanii independen\ei =i creerii PrimeiRepublici Armene, a avut o sl[biciune special[ pentru fiul s[uMardiros. Dup[ cum se =tie familia Kanayan nu a avut o via\[u=oar[, iar spectrul pribegiei nu i-a ocolit nicicum. MardirosKanayan a tr[it ]mpreun[ cu familia sa ]n Rom`nia, Germania,Italia =i Liban, iar apoi a emigrat in Statele Unite ]n anul 1951.Mardiros Kanayan a absolvit Universitatea Northeastern dinBoston, iar apoi s-a ]nrolat ]n armata SUA. P]n[ la pensionare]n 1997 a fost angajatul companiei petroliere „Shell Oil“.

Nereneg]ndu-=i niciodat[ patria, valorile armene=ti pentrucare tat[l s[u, Generalul Dro, a luptat toat[ via\a, Mardiros Kanayans-a implicat activ ]n mai multe activit[\i culturale =i sociale din

Republica Armenia. Toat[ via\a Marty, a=a cum ]i spuneau prie tenii,=i-a dorit ca r[m[=i\ele p[m]nte=ti ale tat[lui s[u, Generalul Dro,s[ fie re]nhumate ]n p[m]ntul pe care l-au iubit at]t de mult,Armenia. A reu=it acest lucru ]n 1998, c]nd ]n calitate de invitatoficial al Guvernului Armean la a 80 aniversare a Primei Repu -blici Armene, s-a re]ntors ]n patrie, unde tat[l s[u a fost re]n -humat cu onoruri militare a=a cum merita un adev[rat erou. Apoia mai c[l[torit de multe ori ]n Armenia, contribuind la diferiteproiecte =i ac\iuni desf[=urate de c[tre organiza\iile nonguver -namentale armene=ti.

C[s[torit din 1967 cu Alice Daghlian, Mardiros Kanayanare doi b[ie\i Dro =i Philip Kanayan. Funerariile sale au avutloc pe 31 decembrie la Cimitirul Veteranilor din Huston, Texas.

Dumnezeu s[-l odihneasc[ ]n pace!Eduard ANTONIAN

In memoriamMardiros Martin Kanayan1938 - 2009

CătreOrganizaţia Raffi

Consiliul Parohial Bucureşti, aduce mulţu -miri Or ganizaţiei Raffi, care, ca în fiecare anne-a sprijinit şi anul acesta cu suma de 2500 USDdestinaţi persoanelor cu nevoi speciale dinparohia noastră.

Suma a fost împărţită în mod egal celor 22 deeno riaşi, pe care parohia noastră din Bucureştiîi ajută lunar.

Hristos Mântuitorul să binecuvânteze Or -ga nizaţia Raffi şi să reverse în sufletele lor Pa -cea Sa, sănătate şi împliniri în Noul An.

Consiliul Parohial

131/2010

Cristina MANUK

Constantin Eretescu nu mai are, de -sigur, nevoie de nicio prezentare. Am avutde altfel ocazia şi plăcerea de a scrie, înpaginile Araratului, despre cîteva volumerecente - memorialistice sau folcloristice– ale acestui cunoscut şi apreciat univer -sitar româno-american de origine armea -nă (s-a născut dincolo de Prut şi se nu -mea, la naştere, Eretpohian). Eretescueste însă şi un autor de ficţiune, deloc deignorat; cel mai recent volum al său deacest fel se intitulează Dragă Maria. Ro -man epistolar şi a apărut anul trecut la Edi -tura Criterion Publishing (editor: GabrielStănescu). Din păcate, coperta kitsch nuavantajează conţinutul cărţii. Dimpotrivă,aş putea spune... În schimb, recomanda -rea de pe coperta a patra a profesorului şiistoricului literar Mircea Anghelescu, buncunoscător al literaturii exilului autohton,are meritul de a compensa acest viciu deperspectivă.

Elaborat, aflăm la final, pe parcursulunui deceniu (aprilie 1999-aprilie 2009,Providence), Dragă Maria... este, în pri -mul rînd, un roman al exilului, fără a aveaun caracter social-istoric marcat. În litera -tura română recentă, epistolarul exotic amai fost „accesat“ de prozatorii-univer si -tari (mă gîndesc, de pildă, la Se înnop -tează, se lasă ceaţa de Mihai Zamfir, calatpe modelul „scrisorilor portugheze“ alefostei călugăriţe Mariana Alcoforado). Încazul de faţă, avem de-a face cu o per -spec tivă simţitor diferită. Sigur, şi titlul şiadresările romanţioase ale unor scrisori,şi simbolistica personajelor (cuplul „ladistanţă“ Anghel Spiridon-Maria, undeprimul trimite la ipostaza de înger căzut iara doua – la cea de himeră, fără a uita su -gestiile mariologice) par să sugereze oidee de melodramă, ceea ce mă face săcred că autorul a gîndit o anume strategiecomercială pentru a face să „treacă” maiuşor către cititor un roman internaţionalcrud, dramatic, tensionat. Parcurgînd cele160 de pagini ale sale, rămîi cu o senzaţie

de bulversare – în sens pozitiv însă. E vorba,în fond, de o carte a exilului şi anaufragiului existenţial. Ajuns în „lumeanouă“ (America), pe care o descoperă pascu pas, după o fugă clandestină peste Du -năre împreună cu prietenul Gherasim,An ghel păstrează legătura cu iubita dedeparte printr-un epistolar ce se trans -formă, pe nesimţite, în jurnal de emigrant(azilant). Intră în contact cu rigorile noiiexistenţe, ia contact cu oameni de pe toatecontinentele ajunşi în acest melting potrasial (e plin de asiatici şi de latino-ame -ricani în roman...) iar jurnalul începe săsemene, de la un punct încolo, cu o ex -plorare de medii sociale, etnice ş.a.m.d.S-ar zice că autorul îşi valorifică aici, pelîngă experienţa interioară de exilat, şi peaceea de etnolog şi antropolog urban,într-o naraţiune, altminteri, mustind deconcreteţe, în care cruzimea şi tandreţease împletesc strîns. Aproape toate episto -lele îl au ca autor pe Anghel. Nu toate,însă. De cîteva ori intervine de departe (dinRomânia, desigur...) şi Maria, cu niştecontrapuncturi binevenite în istoria acesteiiubiri fără speranţă („Găseşte-ţi şi tu oiubită, dragule, şi ajunge-i din urmă pecei hotărîţi. Însoară-te, fă copii şi uită-ipe cei de dincolo de zare. Noi am rămaspe loc, găini de curte, fără aripi. Am cititpe undeva că păsările migratoare au pe -najul mai colorat decît cele care nu călă -toresc. O fi adevărat?“). Către final intrăîn scenă o anume „Lucia, care poate fi“,concurentă sentimentală a Mariei; există,printre alte femei (îndeosebi prostituatemultirasiale), şi o iubită jamaicană a luiAnghel, Pilar, care sfîrşeşte prost. Scrii -tura protagoniştilor e dinamică, nervoasă,în priză directă, plină de observaţii com -portamentale acute. Constantin Eretescureuşeşte foarte bine să prindă în pagină,prin intermediul eroului său de hîrtie,colcăiala multicoloră a lumii americanesubway din marile oraşe, dar şi, prin vo -cea Mariei ecourile lumii româneşti ire -

mediabil îndepărtate. Tonul general esteun amestec de sentimentalitate sobră şide autoironie amară: „Umblu prin lumeamea nouă cu sentimentul că-mi aparţine.Nu mă satur de ea. Trebuie să-ţi mărtu -risesc că nu e întocmai aşa cum o vedeamîn nesfîrşitele mele ceasuri de visare. (...)Important e că umblu liber prin oraşul ăstaputernic, cu ziduri pînă la cer. Am chiar oodaie a mea într-un adăpost temporarpen tru emigranţii fără locuinţă. Ce poatefi mai bine?

Iar cîteodată binele are o faţetă neaş -teptată. Ieri, la amiază, mă întorceam aca -să. Pe jos, că, de, un dolar şi jumătate me -troul, nu-i de unde şi ce zici, trei flăcăinegricioşi veneau zîmbitori spre mine, îisalut şi ei mă înconjoară frumos, cel dinfaţă de vreo treizeci de ani, bărbat voinic,bărbuţă scurtă, îmi propteşte un cosor îndreptul burţii. Nu scoate niciunul dintreei o vorbă. Presupun că voiau să mă uşu -reze de portofel, aşa că-mi întorc pe dosbuzunarele şi izbucnesc în rîs. Rîd şi ei. I-am descurajat, pot să-ţi spun asta. M-aulăsat în pace. Înainte să plece, cel cu băr -buţă mi-a îndoit un genunchi în boaşe.Putea să fie mai rău, să ştii că se putea. Nutoate victoriile se încheie cu paradă. Uneori,după biruinţă, te întorci şontorog acasă.

Mi-e dor de tine, Maria. Îmi închi -pui că păşeşti alături de mine, că te ţin demînă, că te strîng uneori şi că-ţi arăt unaşi alta. Te alegi cu vînătăi de atîta strîn sură,fiindcă sunt nesfîrşit de multe cele caremerită văzute“.

Un roman dens şi acut, care nu tre -buie ratat.

Un nou roman de Constantin Eretescu

14 1/2010

Cap de cîrjeepiscopală – Gherla

Fostul propietar: parohia armea -no-catolică din Gherla

A fost confiscată în anul 1954 şise află la „Muzeul de Istorie“ al muni -cipiului Gherla.

După toate probabilităţile, ea afost folosită de primii episcopi armenidin Transilvania, Minas şi OxendiusVerzerescul.

Dimensiuni :

Lungime – 28,5 cm.Lăţime - 16,5 cm.Bază - 3,5 cm.Cap - 4,5 cm.Coroană - 3 cm.Greutatea totală 750 gr.

Datare : a doua jumătate sec. XVII– atelier de orfevrărie din Armenia

Tehnica : ciocănire, cizelare şiam butisare.

Stare de conservare : relativă şinecesită restaurare.

În Europa sînt puţine exemplarecu aşa o vechime şi formă.

Mircea TIVADAR

Din comorile fostului Muzeu Armean din Gherla

151/2010

manga-badanegan

Haryusd marx m; akqadi

dkaoin \a/ao g; ver]n= m=g

dari jamanagyv$(r m; \a/an

diry`; g; har]n=^

- Aka# darin yr lranao in\i

i%n[ bidi das$

- Gyu dam in[ yr ,ik0s ;s=#-

g; badas,an= haryusd;$

Darin g; lranao# \a/an

baomani hama'aon gar'agvi#

dern al g; han= qsan manrax; -

ram gyu dao yrbes var'q$

-Aka 0an#- g;s= \a/an#-

aos qsan manryuqyv es i%n[

eresyv ertam ;ndaniqis qyv#

i%n[ ;sem gny`s & ere,aneris$

-Xyun cides# in[b=s yuzes

cnao#- andarper g; badas -

,an= haryusd;$

|a/an cl,igyr g; he/a -

nao$ Aox ergirin m=` me\ zanc

m; g’ ;llao hrabaragin siyun=nga,yua\$ )i.x# erp m=g; g; me/ -

n=r* gertaoin & zanc; gyu daoin#

marxig g; jykyuv=in# har ]yu -

wyr' g’;n=in# g; cidnaoin yv =me/nyk;$

Aos dkan g’ertao hrabarag#g; qa.= zanc;# gyu dao# ha gyu

dao$

Marxig g; hauaqyuin# g;

har]nen^

-Y%v me/a\ =$

-Aosin[ haryusd;#- g’;s=\a/an$

Qi[ m; edq# g; desnen* ha -

ryusd marxn al gyu cao x=bi

hrabarag$ Zarma]a\ g’;sen^Des=q# aon haryusd marx;

yk`-a/yk` gyu cao* y%v g’;s=rt= me/a\ =$

-Inq; [= me/a\# ,ik0;

me/a\ =#- g; pa]adr= \a/an

yu g; badm= ekelyutiun;$

Jykyuva\ marxig g; na ,a -

den haryusd;# an al g; han=

\a/aoin lriu var'q; gyu dao yu

g; 0anabarh=$

(r m; qarauani m= aua nagn

yu yukd; ,@sq g; panan$ Aua -

nag; yukdin g’;s=# -Yukd ek paor#egyur wa,inq aos qarauani m=`=n$

Yukd; g; hama'aoni# aua -

na gin hed g; wa,in# g’ertan'yri m; m=` g’abrin$ Qaraua -nad=r; g; wnd/= auanagn yu

yukd;# [i cdnar$ Auanagn yu

yukd; aox 'yrin m=` gyud=n# g;

,men# g; ciranan$

(r m; auanag; g’;s=^- yukdekpaor# qefs lau =# b=dq = ,ak

gan[em$

Yukd; g’;s=^- auanag ekpaor#cyr\ [yunis# syus ge]ir# gyu can

mez g; p/nen# g; danin m=g

pe/i dek ergyu pe/ g; par'en$

Auanag; g’;s=^-Y[# y[ esb=dq = ,ak gan[em$

Auanag; yr z//y]; gsgsi*

'yrin clyu,; yuri. qarauan m;

i`a\ g’;llao#qarauanad=r;g;s=^-Lse]=q aos i%n[ anasyun -

neryu 'aon =^^^

Asynq [yuanner; ga/nen#

gi`nan 'yr;# g; desnen aua -

nagn yu yukd; lau cer]a\#

a/yq-wa/yq nsda\ en$ G; ver] -

nen# g; peren m=g pe/i wy,aren

ergyu pe/ g; par'en# gionan 0ampao$

Gertan# gertan g; bada -

hin varar cedi m;$ g; desnen#

yr auanag; [i grnar ced; an] -

nil# g; ver]nen# g; xnen yukdi vrao$

Yukd; g’ertao yurin m=`dek;g; genao & g’;s=^- auanag ek -paor# in[b=s yr qyu ,ak gan -

[elx ega\ =r# hima al im bar

cals ega\ =# bidi bar cam$

Auanag; g;s=^ -Ykd ek -

paor# Asdyu\yo siryun# bar [i

cas# gionam g; ,ekxyuim$

Yukd; [i lser# gsgsi bar

cal# auanag; g; ned= `yur;# g;

,ekx=# g;s=^- Cnao# xyun im

cl,yus .ad badij g; peres$

AAAAuuuuaaaannnnaaaaggggnnnn yyyyuuuu yyyyuuuukkkkdddd;;;;

16 1/2010

Hao-tyurqagan zyuoc ar 'a -

nacryutoyunneryu ‚xiva na ci da-

gan haraperyutoyuynneryu has -

dadman & erggykm hara peryu -

toyunneryu zarca]man masinƒ

0agadacir; aonqan anyry. =#

yrqan yr me\ =r adyn] a/a -

`a]a\ ,myryumner;$ Ergarad&

cakdni panag]yutoyunneryu ar x -

oyunq hanxisa]yk & aos@r va -

vera]man sbasyk ar'anac -

ryu toyunneryu \nyunx; bidi ;lla

.ad aveli xjvar# qan gareli =r

badgera]nel qani m; amis

a/a`$ Ete erp&= bidi \nvin™

Badgeravyr = aon# yr ergyu

wasdatyukter; entargve]an

hanraoin qnnargman* ,yrhrxa -

ranagan vavera]man nba -

da gyv$ Ad gaba]yu]e hao-

tyurqagan a/0agadman ,yryu -

toyun; & hed&apar ergyu ga/a -

varyutoyunneryu ergoyuk;* iren]

vra ver]nelyu haraperyu toyun -

neryu Šnyrmala]man‹ yk` ba -

das,anadvyutoyun;$ E‰v Er&a -

ni &‰ Angaraoi me` i.,anyutoan

clyu, gancna\ marxig na,;ndre -

]in ver`nagan yry.yum; tyknel

Šjykyvyurxi ;ndroalneryun‹* bad -

camavyrneryun# yrbes qaka -

qagan vahan azcaoin .aher;

xava0anelyu hnaravyr mekax -

ranqneryu a/`&$

Larva\yutoyun; by/tga] nyuo n -

isg Hygdemper 1(-in# }oyuri,i me`

deki yune]a\ sdyracrman ara -

ry kyutenen anmi`abes a/a`#

erp ir tyurq ba.dynag]i arda -

saneliq 0a/i yry. manramas -

nyutoyunneryu hanxeb# Haoas da -

ni ardaqin cyr\y] na,arar +x -

varx Nalpanxoani xjcyhyutoan

hed&anqyv# qi[ gmnar sdyrac -

ryum; [ekoal haodararver$ }oyuri -

,i sdyracryum; yrqan Šbad -

ma gan‹ ghamarver aon aden#

aonqan zryoi havasar grna xa/ -

nal aos@r# erp barz =# yr ar'a -

nacryutoyunneryu Šwy,zi yu maoin‹

teqst; pavarar [awyv y[ meg

gykm gcyha]ne$

Hao-tyurqagan t.namyu toyu -

n; yuni aos@r ergyu pakga]yu]i[^

;nxhanyur badmyutoyun; & Le/ -

naoin Karapaki hagamardyu -

toyun;$ :nxhanyur badmyutoyun;

gn.anage ]ekasbanyutoan &

sahmanneryu har]$ }ekasbanyu -

toyun^ aosinqn meg gykme* haoga -

gan bahan`adiryutoyun; & mi`az -

caoin 0ana[yum 'e/q perelyu ha -

oyutoan `anqer;# isg moyus gykme*

tyurqagan bedyutoan gira/a\

gadaroal j,dman qakaqa ga -

nyutoyun;$ Sahmanneryu har]^

aosinqn haogagan bnxyumner;

AMN na,acah Vyuxry Vilsyni

iravarar v0/i & S&ri xa.na -

cri gira/man vra$ Isg Le/naoin

Karapaki har]^ aosinqn Ad;r -

be0anin ]yu]apera\ Tyurqiy an -

verabah ne]yug;* hanyun tyurq-

adrbe0anagan ;nxhanyur inqnyu -

toan & Šmeg azc# ergyu bedyu -

toyun‹ sgzpyunqin$

Angaran =r Er&ani hed

xivanacidagan hara peryu toyun -

neryu hasdadman merjyk; & nyuon

Angaran =r hao-tyurqagan sah -

man; wagyk;$ <yrhrxaoin Miyu -

toan wlyuzyumen edq Haoas da ni

hed haraperyutoyunneryu parelav -

man ‚Šnyrmala]man‹ƒ hamar

Tyurqiy a/a` qa.a\ na,a bao -

mannern =in Er&ani gykme Šgar -

\e ]oal ]ekasbanyutoan‹ har]i

takyum;# nergaois sahmani 0a -

na[yum; & Le/naoin Karapaki

lqyum; Adrbe0ani qmaha0yuoqin$

Moyus gykme# Er&an; mi.d bnxa\

=# te badrasd = Angaraoi hed

hasdadel xivanacidagan yu

dndesagan haraperyutoyunner*

a/an] y&= na,abaomanneryu$

Ev aosbes# erp ergyu gykmeryu

xirqyry.yumner; qara]a\ gtvaoin#

cakdni panag]yutoyunneryu

Haoasdan-Tyurqia

ANGEK|YUTOAN MASIN

171/2010

arxoyun qin m.agve]an ergyu xi -

vanacidagan wasdatyukter#

yryn] teqster; ghagasen had -

gabes tyurqagan ba.dynagan

h/edyryutoan;$ Aosinqn# adynq

[en hi.adager Angaraoi a/a`

qa.a\ y&= na,abaoman [en ,ysir

]ekasbanyutoan mi`azcaoin

0ana[yumen hrajarvelyu masin#

aol g,ysin miaon Šbadmagan

hartyutoan‹ han'najykyvi m;

masin# g,ysin sahmani 0ana[ -

man masin# sagaon [en hi.a da -

ger Garsi baomanacir;# yukka -

giyren [en ,ysir na& karapak -

oan hagamardyutoan garcavyr -

man# aol miaon bedyutoyunneryu

dara\qaoin ampyk`a ganyu toan

harcman masin* a/an] y&= hkyum

;nelyu Adrbe0anin$ Dvoal bao -

man neryun me`# dramac\yren

haga/ag megnapanyutoyunner;

hn[e]in arxen ar'anacryu toyun -

neryu sdyracrman @r;# erp haoyu -

toan; yukka\ ir yuker'in me` na -

,acah Serj Sarcsoan; merje]

tyurqagan aon myde]yumner;# ;sd

yryn] na,adesva\ han'na jy -

kyv; bedq = qnne ]ekasba -

nyutoyun ;llalyu-[;llalyu har];#

isg sahmani masin ipr te hkyum

ga Garsi baomanacrin$

Hao-tyurqagan Šnyrma la] -

man‹ arda/y] pnyuot; gyuca had -

gabes Angaraoi ba.dynagan

h/edyryutoan & ergyu wasda -

tyukteryu teqsteryu mi`& a/ga

anhamadekeliyutenen$ Tyurqia

y[ meg bah hrajara\ = ir haod -

ni na,abaomanneren# pao] &

aonbes sdyracra\ = ar'a nac -

ryutoyunner;$ In[bes aveli yu.

ngadeli xar'av# tyurqagan xi -

vanacidyutoyun; gwyr'e .ekel

adyn] ycin* hrabaragelyv p;/ -

nazpysig megnapanyutoyunner$

Ar'anacryutoyunneryu va -

vera] man 0anabarh; ergar =

yu ,yrxyupyrx$ Arxen Hygdem pe -

rin Angara ar'anacryu toyun -

ner; wy,an]e] ,yrhrxaran# yur

vavera]man cyr\;nta]; ,]an -

ve]av$ Ir hertin# Er&an; hsdag

bnxe]# te Hanrabedagan

gyusag]yutoan ,yrhrxa rana gan

me\amasnyutoyun; bidi va ve -

ra]ne ar'anacryutoyunner;# sa -

gaon adynq bidi wy,an]vin Az -

caoin Jykyv# miaon tyurqagan

vavera]yumen edq$ Ba.dyna -

gan Er&an; garxara]ne ir aos

ge]va\q; aon bad0a/apa nyu myv#

te Angaraoi hertn = aba]yu -

]elyu ir pari gamq;# qani yr

Tyur qian = Haoasdani hed xi -

vanacidagan hara peryutoyun -

neryu hasdadman merjyk;# Tyu r -

qian = sahman; wagyk; & nyuon

Tyurqian = Šnyrmala]man‹ ha -

mar na,abaomanner a/a`

qa.yk;$ Min[ tyurqagan vave -

ra]yum;# azcaoin .aher; xava -

0anelyu mekaxranqneryun a/`&

gancna\ Haoasdani na,a cah

Sarcsoan; ar'anac ryutoyun ne -

r; wy,an]e] Sahmanaxragan

xadaran* yry.elyu hamar hao -

gagan desangoyunen ergyu was -

datyukteryu sahmanaxragan

;llal; te [;llal;$

Sbaselyv vavera]yum;# An -

garaoi i.,anyutoyunner; gwyr'en

0n.yumner cyr\axrel Haoasdani

vra* hadgabes karapakoan

?E0EW TAOIW +RDYKAN^ ŠErp Ha -

oasdani & Adrbe0ani mi`& a/ga ,nxir;

lyu\va\ ;lla & Karapaki cravyum; ver`

cda\ ;lla# aba hao-tyur qagan har]n al

lyu\yum bidi cdne$ Ete Haoas dan yuni

pari nbadagner# aba tyk aba]yu]e aox*

sgselyv veraxar'nel Karapaki .yur`;

cdnvyk dara\qner;$‹

ŠMenq ar'anacryutoyunner; erpeq wy -

,an]e ]inq mer Sahmanaxragan xada -

ranin* qnnarg velyu hamar$ Menq adynq

yukkagi wy,an]e]inq ,yrhrxaran* a/an] wywy,yutoyun -

neryu$ Ad mer angek\yutoan aba]yuo]n =$ Sagaon Haoasdan

wyr'e] wywy,el ‚ar'anacryutoyunneryuƒ teqst;$‹

+XVARX NALPANXOAN^ ŠTyur -

qeri bnxyumner;# te Haoassani Sah -

manax ra gan xadarani yry.yum; ba -

ryunagyum = na,a baomanner gam ha -

gasyum = aos ar'anac ryutoyunnerin & gam

aos ar'anacryu toyun neri me` in[-yr

wywy,yutoyunner en md]vel haogagan

gykmi]# yu Haoasdan; hedamyud [=

ar'anacryutoyunneri da/in & ycyun#

an hetetyutoyun en# [en hamabadas,anyum iraganyutoan;$‹

ŠMenq hyusyv enq# yr arhesdagan hyrinva\ badrvagner;

tyurqer; [en wyr'i perel yrbes aos ar'anacryutoyunner; [va -

vera]nelyu in[-yr bad0a/$‹

ŠAon bnxyumner;# yrynq arvyum en tyurqagan gykmi]# [em gar\yum#

yr xran] yr&= meg; garyk = havadal Tyurqiaoi] xyurs# ancam

Tyurqiaoyum [em gar\yum# yr pylyrn en havadyum aox bnxyumnerin$‹

ŠEte Tyurqian badrasd [lini hao-tyurqagan ar'anac -

ryutoyun neri vavera]man;# ete .aryunagi panag]yutoyunner

varel na,abao manner xnelyv# .akgabel haraperyutoyunneri

parelavman cyr\;nta]n aol har]eri hed# .aryunagi ,y[;nxydel

cyr\;nta]in# aba [i pa]a/vyum panag]yutoyunneri 'a,ykman

hnaravyryutoyun;$‹

18 1/2010

har]yv$ Deki dalyv hao-tyur qa -

gan Šmer'e]man;‹ ;nxximaxryk

Adrbe0ani hama/ h/edyryu -

toan;# Tyurqia gy.da]yu] ir

xirqyry.yum;* Haoasdani hed

haraperyutoyunner; kara pak -

oan har]i lyu\man; .akgabelyu

a/n[yutoamp$ Xegdemperin Tyur -

qiy var[abed ?e0ew +rdykan

ad har]i vra bnxe] Va.ingtyni

me`# sagaon amerigoan badas -

,an; ekav pa]asagan$ Hedy

tyurq var[abed; ;mp/nyum wndre]

Mysgvaoi me` ‚12-13 Hyunvarƒ# yur

hanxibyum yune]av ?yusas da ni

var[abed Vladimir Wyutini hed$

ŠMe\ lavadesyutoamp g;nxyuninq

hao-tyurqagan hara peryutoyun -

neryu parelavman; yukkva\ tyur -

qagan a/a`argyutoyunner;‹# hao -

darare] Vladimir Wyutin;# ;sd

yri Šaox har]eren oyuraqan[oyur;

‚hao-tyurqagan haraperyu toyun -ner; & Le/naoin Karapaki har];ƒxjvar lyu\eli = a/an'in ver]; -

va\# isg ete miasin qnnargvin#

aba lyu\yum cdnelyu adyn] he -

/an garner; inqnaperapar ghe -

/anan‹$ Yusdi Mysgvaoi ba das -

,ann al pa]asagan =r$ Wyutini

hn[e]yu]a\ myde]yum; amrabnxe]

na& ?yusasdani ardcyr\na -

,a rar Sergeo Lavryv;# yr; Er&an

gadara\ ir ao]i a/ityv ‚13-14

Hyunvar# 0i.d aon aden# erp

+rdykan Mysgva gcdnver Πin[;

barz zyucaxibyutoyun =r* ;sd

Lavryviƒ .ad aveli gdryug ar -

dahaove]av^ ŠMenq y&= gab [enq

desnar hao-tyurqagan hara -

peryutoyunneryu pnaganyna]man

& Le/naoin Karapaki har]i lyu\ -

man mi`&$ Arhesdaganyren aos

ergyu har]er; wy,gabag]el; 0i.d

[=$ Ergyu cyr\;nta]nern al a`ag -

]yutoan gariq yunin# isg arhes -

dagan baomanner a/a` qa.el;

0i.d [=‹$

Va.ingtyni & Mysgvaoi me`

tyurq var[abed; lse] nyuon aon

sgzpyunq;# zyr ameriga]i# /yus

& evryba]i xivanacedner;

an;nxhad grgne]in# aon =* hao-

tyurqagan Šnyrmala]yum;‹ &

karapakoan hagamardyutoan

,akakyutoan panag ]yutoyun ne r;

ergyu a/an'in* [wy,gabag]vyk

cyr\;nta]ner en$

Crete agnhaod =# yr Tyurqia

deki dvav Adrbe0ani 0n.yum -

neryun a/`& & aos@r ar'a nac -

ryutoyunner; g@cdacyr\e kara -

pakoan har]yv Haoasdanen zi -

`yumner gyrzelyu nbadagyv$ Ver`in

ergyu amsva ;nta]qin hn[a\

tyurq ba.dynoaneryu h/edyryu -

toyun; darper megnapanyutoyun -

neryu hamar qi[ dek g'ce$ A/an]

Adrbe0ani 0n.yumneryun hava -

napar tyurq azcaonamylneryu

xirqn al aoxqan yujek [=r ;llar$

E‰v Baqvi me`# &‰ tyurq az cao -

namylagan .r`anagneren ners

Haoasdani hed hara peryu toyun -

neryu Šnyrmala]yum;‹ gxidvi yrbes

Šazeri ekpaorneryu‹ .aheryun

xem xava0anyutoyun$ Isg azeri -

ner;# pa]i tyurqeryu ekpaorner;

;llalen# yunin na& qaroyuki &

pnagan cazi vit,ari ba.ar -

ner$ Miaon meg ancam [=# yr hao-

tyurqagan Šmer'e]yumen‹ par -

ga]a\ Asdrbe0ani na,acah

Ilham Ali&; sba/na] bad ja -

mi y]ner gira/el Šxava0an‹

Tyurqiy xem$ Grelyv aveli .ad

h/edyragan# qan ha.vargva\

pnyuot# Ali&i sba/naliqner;

Baqvi hamar ]angali arxoyunq

dvin^ aos@r Angara gdryug* [qy -

kargva\ gerbyv gbnxe kara -

pakoan har]i lyu\man na,a -

baomani vra* i he0yugs Zvi]eriy

mi`nyrxyutoamp Haoasdani hed

vara\ panag]yutoyunneryu yciin

& gnqa\ ar'anacryutoyunneryu

da/in$

Hyunvar 12-in# Haoasdani

Sahmanaxragan xadaran; ga -

oa]yu] ir v0i/;^ ar'anac ryu -

toyunneryun me` amracrva\ bar -

davyryutoyunner; gha maba das -

,anen Haoasdani Hanra be -

dyutoan sahmanaxryutoan;’$

Yryvhed&# ;sd nyuon adoani# aox

bardavyryutoyunner; miaon Šwy -

,axar'‹ en & Šyunin pa]a /a -

bes erggykmani mi`bedagan

pnyuot‹$ Sahmanaxragan xada -

ran; g;nxc\e na&# te Šmi`az -

caoin baomanacrer; Haoasdani

Hanrabedyutoan hamar ira -

vapanagan yuj garyk en yune -

nal miaon™ ngadi yunenalyv

mi`azcaoin iravyunqi desangoyuni]

xran] vaveraganyutoyun;‹$ Aol

,ysqyv# Haoasdani Sahmanax -

ragan xadaran; na,acah Serj

Sarcsoanin gyuda aon# in[ an

FILIW GYRDYN^ ŠHamyzva\ enq# yr

Tyurqia & Haoasdan lyur` g;nxyunin ar'a -

nacryutoyunneryu hanxeb sdan'na\ iren]

bardavyryutoyunner; & ergyu ergirneren

gbahan`enq ‚ar'anacryutoyunneryuƒ aracvavera]yum$‹

ŠMer xirqyry.yum; mna] nyuon;$ Menq

gsada renq Gyvgasi me` ,akakyutoan; &

gaoyunyutoan; nbasdyk ‚hao-tyurqaganƒnyr mala]man cyr\;n ta];$ Anhraje.d =# yr gykmer; gexry -

nanan a/a` ertalyu gensagan n.anagyutoan vra$‹

AHMEX DAVYUTYKLYU^ŠAnyn] ‚ameriga]i -neryuƒ hamar gar&yr = cyr\;nta]; .aryuna gel;#pao] menq gbnxenq adyr a/yk` .aryunagyutoan

vra$‹

ŠEte hamyzva\ [;llanq# te hao-tyurqagan

ha ra peryutoyunneryu garcavyrman cyr\;n ta];

0i.d yuk kyu toamp g;ntana# aba aon .aryunagel; angareli

bidi ;lla$‹

191/2010

gariq yuner^ pa] 0anabarh xebi

ar'anacryutoyunneryu va ve ra -

]yum;# aon ;nxc\yumyv# te ar -

'anacryutoyunner; [en vera -

perer y‰[ Le/naoin Karapaki

har]in# y‰[ al hao-tyurqagan

sahmanac\i ver`nagan darpe -

ragin$ Avelin# xadaran; g]re

]ekasbanyutoan har]i .yur` .a -

hargyumner;# .e.delyv# te ar'a -

nacryutoyunner; Š[en garyk meg -

napanvel yu gira/vel aonbes#

yr’; ghagasi HH sahmanax ryu toan

na,apani xryuotnerin & Haoas -

dani anga,yutoan masin h/[a -

gacri 11-rx gedi bahan`ne rin‹$

Aosinqn ]ekasbanyutoan mi`az -

caoin 0ana[man; yukkva\ ar -

.a ven hrajarvelyu masin ,ysq

[i grnar ;llal$

Sahmanaxragan xada ra ni

v0i/; barz =^ ar'anac ryutoyun -

ner; Šsahmanaxragan‹ en# grnan

wy,an]vil ,yrhrxaran* vave -

ra]man hamar# sagaon [en grnar

[ara.ahvil tyurqagan i.,a-

n yutoyunneryu gykme* Le/naoin

Karapaki gam ]ekasba nyu toan

har]eryv$ Sagaon Tyurqiy ar -

daqin cyr\eryu na,araryutoan

hamar# Haoasdani Sahma nax -

ragan xadarani v0i/; ipr te

gbaryunage Šna,abaomanner

& sahmanawagyumner# yrynq g,a-

taren ar'anacryutoyunneryu da/;

& ycin‹$

Aon hancamanq;# yr Sahma -

nax ragan xadarani v0/i han -

xeb Angaraoi xjcyhyutoyun; ar -

dahaodve]av v0/i gaoa]yumen

ve] @r edq hrabaragva\ ha -

kyrxacryutoan m; me`# Er&ani

verlyu\apanner; mian.a na gy -

ren megnapane]in yrbes ar 'a -

nacryutoyunneryu vavera]man

cyr\;nta]; amen cinyv da ba -

lelyu tyurqagan xivana cidyu -

toan gykme agnhaodwyr'i aba]yuo]

m;$ Angaraoi hakyrxacryutoan

hrabaragyumen edq# hao & tyurq

ardcyr\na,ararner +xvarx

Nalpanxoan; & Ahmex Davyu -

tyklyun larva\ he/a,ysazryuo]

m; yune]a\ en# yryu ;nta]qin Da -

vyutyklyun Nalpanxoanen pa -

]adryutoyunner bahan`e]# isg

hao xivanaced; hagaxar'e]*

,yselyv Šarhesdagan badr vag -

neryu‹ masin$ Tyurqagan ver`in

aos meqenaoyutoyun; xivanacida -

gan laona\aval cryhi m; gvera\ -

vi# qani yr Angaran `anq [i

,naoer ar'anacryutoyunneryu

hyvanavyrner;* hadgabes ame -

riga]iner; hamyzelyu# te Ha -

oasdan ipr te ,a,da\ = ir bar -

davyryutoyunner;$ Bedagan qar -

dyukar digin Hillari Qlintyn;

xar'av Ahmex Davyutyklyui ha -

ma/ hamyz[agan anqeryu cl,a -

vyr tira,;# sagaon abarxoyun^

ŠSahmanaxragan xadarani

yry.yum; ghamarenq xragan qaol

m; Tyurqiy & Haoasdani mi`&

pnaganyna]man ar'a nacryu -

toyunneryu vavera]man cyr \;n -

ta ]in me`‹# haodarare] wy, -

bedqardyukar Filib Gyrdyn;#

yryu gar\iqyv Šaos v0i/; tyuol

gyuda# ar'anacryutoyunner; wy -

,an]el ,yrhrxaran vavera] man

hamar aonbes# in[bes sdyracr; -

va\ en# & y&= sahmanawagyum

a/a` [i qa.er‹$ Sagaon Anga ra

[i mekma]ner ir xivana cida -

gan cryh; & Er&anen gbahan`e

cravyr iravapanagan era. -

,iqner* haga/ag baracaoin

sba/ nalyv ar'anacryutoyunner;

[va vera]nel$ Ardcyr\na,arar

Da vyutyklyun gna,azcyu.a]ne

na&# te amerigoan Cyngresen

ners haoy] ]ekasbanyutoan

0ana[ man pana'&i m; hnaravyr

qnnar gyum; bidi dabale hao-

tyurqa gan Šmer'e]yum;‹$

Sagaon aol&s [enq grnar

,ysil Šmer'e]man‹ masin$ :nxha-

ga/ag;# aos@r ar'anac ryutoyun -

neryu bad0a/yv p/ngva\ is ga -

gan xivanacidagan baderaz -

mi m; vganern enq$ _cdvelyv

Lyndyni me` deki yune]a\ Afka -

n;sdanin nvirva\ hamajykyvi

‚28 Hyunvarƒ sdek\a\ a/iten#

hao & tyurq ardaqin cyr\y]

na,ararner; gar0 hanxibyum

m; yune]an# yrme edq# mamly

asyulisi m; ;nta]qin# Ahmex

Davyutyklyun i mi`i aoly] ;sav#

te Š.ad angek\ hanxibyum m;

yune]a baryn Nalpanxoanin hed‹$

In[en ghasgnanq# te hanxibyu -

m; y[ Šparegamagan‹# y[ Šga/yu -

]ykagan‹# y[ al Š@cdagar‹

eka\ =# aol Šangek\‹$

Aha te in[ g;se tyurq ard -

cyr\ na,arar;^ hao-tyurqagan

Šnyrmala]man‹ cyr\;nta]; t&a -

gy,e] nyr wyul m;* Š[awavyr an -

gek\yutoan‹ wyul;$

VARXAN MARTAOAN

20 1/2010

ՎՎ ԱԱ ՐՐ ԴԴ ԱԱ ՆՆՕՕ ՍՍ ԿԿ ԱԱ ՆՆ ՅՅ ԱԱ ՆՆ .ԽԽննդդրրիի աառռնն չչոոււ թթյյաամմբբեեսս ննոոււյյնն կկաարրծծիիքքիիննեեմմ, իիննչչ գգոորրծծըընն --թթաացցիի սսկկզզբբննաակկաաննշշրրջջաաննոոււմմ էէիի։։ ՍՍաաեերրկկոոււսստտեեքք սսխխաալլհհաաշշվվաարրկկննեերրիի վվրրաա

կկաառռոոււցցվվաածծ փփաասստտաաթթոոււղղթթ էէրր։։ՀՀաայյկկաակկաանն կկոողղմմիի սսխխաալլ հհաաշշվվաարրկկըը հհիիմմննվվաածծ էէրր

աայյնն հհաամմոոզզմմաանն վվրրաա, ոորր.1. հհաայյ-թթոոււրրքքաակկաանն սսաահհմմաաննիի բբաացցոոււմմըը կկեեննաացց ևև

մմաահհոոււ խխննդդիիրր էէ ՀՀաայյաասստտաաննիի ննեերրքքաաղղաաքքաակկաաննկկաայյոոււննոոււթթյյաանն ևև տտննտտեեսսաակկաանն զզաարրգգաացցմմաանն հհաամմաարր,

2. ԹԹոոււրրքքիիաանն հհեեշշտտոոււթթյյաամմբբ կկգգննաա ԱԱդդրրբբեեջջաաննիիշշաահհեերրիի դդեեմմ,

3. եեթթեե փփաասստտաաթթղղթթոոււմմ չչկկաա «ԿԿաարրսսիի պպաայյմմաաննաա --գգիիրր., «ՑՑեեղղաասսպպաաննոոււթթյյոոււնն» ևև «ԼԼեեռռննաայյիինն ՂՂաարրաաբբաաղղ»բբաառռեերրըը, աայյսս հհաարրցցեերրիինն աառռննչչվվոողղ ձձևևաակկեերրպպոոււմմննեերրըըկկաարրեելլիի էէ ննեերրկկաայյաացցննեելլ հհաայյ ժժոողղոովվրրդդիինն ոորրպպեեսս աաննվվննաասսձձևևաակկեերրպպոոււմմննեերր ` օօգգտտաագգոորրծծեելլոովվ պպեետտաակկաանն պպրրոո --պպաա գգաաննդդաանն։։

ԹԹոոււրրքքաակկաանն կկոողղմմիի սսխխաալլ հհաաշշվվաարրկկըը հհիիմմննվվաածծէէրր աայյնն հհաամմոոզզմմաանն վվրրաա, ոորր.

1. հհաայյ-թթոոււրրքքաակկաաննսսաահհմմաաննիիբբաացցոոււմմըը ՀՀաայյաասստտաաննիիննաայյննքքաանն էէ աաննհհրրաաժժեեշշտտ, ոորր դդիիվվաաննաագգիիտտաակկաանն ճճաա րր --

պպըըկկոոււթթյյոոււննննեերրոովվ սստտաացցաածծ թթրրքքաաննպպաասստտ ձձևևաա կկեերր --պպոոււմմննեերրըը հհննաարրաավվոորր էէ ննաաևև գգոորրծծննաակկաանն կկիիրրաա --ռռոոււթթյյաանն մմեեջջ դդննեելլ,

2. ցցեեղղաասսպպաաննոոււթթյյաանն ևև պպաահհաաննջջաատտիիրրոոււթթյյաաննհհաարրցցեերրըը զզոոււտտ սսփփյյոոււռռքքյյաանն խխննդդիիրրննեերր եենն ևև աառռաաննձձ --ննաակկիի հհեետտաաքքրրքքրրոոււթթյյոոււնն չչեենն ննեերրկկաայյաացցննոոււմմ հհաայյաասս --տտաաննաաբբննաակկննեերրիի հհաամմաարր,

3. ԼԼՂՂ հհաարրցցիի լլոոււծծոոււմմըը մմոոտտաալլոոււտտ էէ, ևև սստտոո --րրաագգրրաածծ լլիիննեելլոովվ հհաայյ-թթոոււրրքքաակկաանն աարրձձաաննաագգ րրոոււ --թթյյոոււննննեերրըը, ևև վվաավվեերրաացցմմաանն գգոորրծծըըննթթաացցըը կկաապպեելլոովվԼԼեեռռննաայյիինն ՂՂաարրաաբբաաղղիի հհեետտ, դդաա կկաարրեելլիի էէ լլրրաացցոոււցցիիչչխխթթաանն դդաարրձձննեելլ հհաայյկկաակկաանն կկոողղմմիի հհաամմաարր հհաարրցցիիկկաարրգգաավվոորրոոււմմըը աարրաագգաացցննեելլոոււ, կկաամմ աառռննվվաազզնն ոորրոոշշտտաարրաածծքքննեերր վվեերրաադդաարրձձննեելլոոււ հհաամմաարր։։

ՀՀաաշշվվիի աառռննեելլոովվ ՀՀաայյաասստտաաննիի ևև ԹԹոոււրրքքիիաայյիի մմիիջջևևհհաարրաաբբեերրոոււթթյյոոււննննեերրիի բբաարրեելլաավվմմաանն կկաարրևևոորրոոււ թթյյոոււննըը,խխննդդրրիինն ննոորր մմոոտտեեցցոոււմմ ոոււ վվեերրաաննաայյոոււմմ էէ աաննհհրրաաժժեեշշտտ։։ՀՀաարրաաբբեերրոոււթթյյոոււննեերրիի բբաարրեելլաավվմմաանն գգոորրծծըըննթթաացցըը չչիիկկաարրոողղ հհաաջջոողղոոււթթյյաամմբբ պպսսաակկվվեելլ, եեթթեե կկաառռոոււցցվվաածծլլիիննիի ՀՀաայյաասստտաաննիի ևև ԹԹոոււրրքքիիաայյիի իիշշխխաաննոոււթթյյոոււննննեերրիիկկաարրճճաաժժաամմկկեետտ քքաաղղաաքքաակկաանն շշաահհեերրիի կկաամմ պպաատտ --մմաա կկաանն ևև քքաաղղաաքքաակկաանն բբաարրդդոոււթթյյոոււննննեերրիի աաննտտեեսս --մմաանն հհիիմմաանն վվրրաա։։ ԱԱյյնն պպեետտքք էէ փփոորրձձեելլ կկաառռոոււցցեելլբբոոլլոորր խխննդդիիրրննեերրիի ևև մմաարրտտաահհրրաավվեերրննեերրիի աաննկկեեղղծծգգիիտտաակկցցմմաամմբբ, եեթթեե ննպպաատտաակկնն իիրրոոքք իիրրաակկաանն ևևկկաայյոոււնն բբաարրեելլաավվմմաանն հհաասսննեելլնն էէ։։

(Tert.am)

ÐÐ ê³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ï³ -ñ³ÝÇ áñáßáõÙÝ áã ³ÛÉ ÇÝã ¿, »Ã» áãгÛ-Ãáõñù³Ï³Ý ѳñ³ µ»ñáõ ÃÛáõÝ -Ý»ñÇ Ï³ñ·³íáñÙ³Ý í»ñ³µ»ñ۳ɳñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù»ç Ý»ñ³é -í³Í ѳñó»ñÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ÏáÕÙÇÇñ³í³Ï³Ý ÁÙµéÝáõÙÁ` ÐÐ ë³ÑÙ³ -ݳ¹ñáõÃÛ³Ý »õ ûñ»ÝùÝ»ñÇ, ÇÝãå»ëݳ»õ ÙÇç³½·³ÛÇÝ Çñ³íáõÝùÇ, ÑÇ -Ù³Ý íñ³: ²Û¹ Ù³ëÇÝ Ñ³Ûï³ñ³ñ»É¿ §Øá¹áõë íÇí»Ý¹Ç¦ Ï»ÝïñáÝÇջϳí³ñ ²ð² ä²äÚ²ÜÁ:

§ºë ѳٳӳÛÝ »Ù ²ØÜ-Ç å»ï -ù³ñïáõÕ³ñÇ ï»Õ³Ï³É üÇÉÇå ¶áñ -¹áÝÇ Ñ»ï` ÐÐ ê³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý¹³ï³ñ³ÝÇ áñáßáõÙÁ ãÇ ËáãÁÝ -¹áïáõÙ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇí³í»ñ³óÙ³ÝÁ: ÐÐ ê³Ñٳݳ¹ ñ³ -Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÁ áñáᯐ ¿, áñ ³ñ -ӳݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ýå³ï³ÏÝ áõ³é³ñϳÝ, ³ÛÝ ¿ ¹Çí³Ý³ ·Çï³ Ï³Ýѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ëï³ ïáõÙÝáõ ë³ÑÙ³ÝÇ µ³óáõÙÁ, ÇÝãå»ë ݳ»õ¹ñ³Ýóáí ëï³ÝÓÝíáÕ å³ñï³ íá -

ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ã»Ý ѳϳëáõÙ ÐÐë³ÑÙ³¹ñáõÃÛ³ÝÁ »õ ûñ»ÝùÝ»ñÇÝ:ä³ñ½³å»ë ê³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ -ï³ñ³ÝÁ Ñëï³Ï»óÝáõÙ ¿ Ñ³Û Ï³ -Ï³Ý ÏáÕÙÇ ¹ÇñùáñáßáõÙÝ ³ñÓ³ -ݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù»ç Ý»ñ³éí³Í³ÛÉ Ñ³ñó»ñÇ Ýϳïٳٵ »õ ³Û¹Ñ³ñó»ñÇ Ýϳïٳٵ ѳÛϳϳÝÏáÕÙÇ ÁÙµéÝáõÙÝ»ñÇÝ ï³ÉÇë ¿ Çñ³ -í³Ï³Ý Ó»õ³Ï»ñåáõÙÝ»ñ¦,-³ë»É ¿²ñ³ ä³åÛ³ÝÁ:

Àëï Ýñ³, å³ñáÝ ¶áñ¹áÝÇÝå»ïù ¿ ÑÇß»óÝ»É ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³Ý·³ -Ù³Ýù: ²é³çÇÝ. ÐÐ ê³Ñٳݳ¹ ñ³ -Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÇ áñáßáõÙÁ í»ñçݳ -Ï³Ý »õ áõÅÇ Ù»ç Ùï³Í ¹³ï³í×Çé¿: ºñÏñáñ¹. г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³ -å»ïáõÃÛ³Ý ê³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ -ï³ñ³ÝÇ áñáßáõÙÁ, ÇÝãå»ë ³Ù»ñÇ -ϳóÇÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ²ØÜ-Ç ê³ÑÙ³ -ݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÇ áñáßáõÙÁ,³Ýë³Ï³ñÏ áõ å³ñï³¹Çñ ÷³ë -ï³ÃáõÕà ¿ г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³ -å»ïáõÃÛ³Ý µáÉáñ ù³Õ³ù³óÇÝ»ñÇ

ѳٳñ` Ý»ñ³éÛ³É ÐРݳ˳·³ÑÇ»õ ³ñï·áñÍݳ˳ñ³ñÇ, ÇÝãå»ëݳ»õ ²Ä å³ï·³Ù³íáñÝ»ñÇ: ºññáñ¹.ê³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ¹³ï³ñ³ÝÇ áñá -ßáõÙÝ ³ÙµáÕç³Ï³Ý ÷³ëï³ÃáõÕÿ, áñï»Õ Çñ³í³Ï³Ý ¹ÇñùáñáßáõÙÝáõÝÇ ÝáõÛÝù³Ý Çñ³í³Ï³Ý áõÅ,áñù³Ý »½ñ³÷³ÏÇã Ù³ëÁ:

(PanARMENIAN.Net)

ÐÐ ê¸ áñáßáõÙÁ í»ñçÝ³Ï³Ý »õáõÅÇ Ù»ç Ùï³Í ¹³ï³í×Çé ¿

211/2010

Hyunvar 19-in# haoazci lrac -

ryk* Agys .apataterti

himnaxir Hranx Dinqi sba -

nyutoan 3-rx amoagi a/tiv# Sdam -

pyuli me` hazaravyr marxig ha -

vaq ve]an ycegy[elyu aox d,yur

iraxar'yutoyun; & arxaryutoyun

bahan`elyu$ Amsaterti ,mpac -

radan .enqi a/`&# ]yu]ararner;

&s meg ancam ]yu]axre]in ereq

lezyuneryv* tyurqeren# haoeren &

qrxeren crva\ ŠArxaryutoan ha -

mar# Hranxi hamar‹ haodni gar -ca,ysyv basda/ner; & van gar -

ge]in ŠMarxasban; g0an[nanq#

arxaryutoyun gbahan`enq‹$ Isg

Agysi badyuhanen 0a/a,ys ne -

ren meg; bnxe] ]yu]ararneryu v0/a -

gamyutoan vra# haodararelyv# te

ŠAonqan jamanag# qani xe/ aos

cyr\; lyusapanva’\ [=# menq hys

bidi ;llanq# deki bidi [danq‹$

22 1/2010

Հունվարին հայ հանրությունըհարգում է 1990 թ. Բաքվում կազմա -կերպված հայերի ջարդերի ժա մա -նակ զոհերի հիշատակը: Այս իրա -դարձությունները ղարաբաղյան հա -կամարտության պատմության մեջամենադաժանը և արյունալին էին:

6 օրվա ընթացքում` հունվարի13-19-ը, Ադրբեջանի մայրաքաղաքըվերածվեց սպանդանոցի: Տարբերգնահատականներով` ադրբե ջանցի -ները 120-300 հայ սպանեցին, տասն -յակ հազարավորներ բռնության են -թարկվեցին և արտաքսվեցին իրենցպատմական բնակության վայրից(մինչև 1988 թ. Ադրբեջանում ապրումէր 470-480 հազար հայ, այդ թվում`260-270-ը Բաքվում: 1990 թ. հուն վա րինմայրաքաղաքում մնացած վերջին25-30 հազար բաքվեցի հայերն ար -տաքսվեցին):

Սակայն, Բաքվի ջարդերը Հայաս -տանում չստացան ո՛չ իրավական,ո՛չ քաղաքական գնահատական:

Այսօր` 19 տարի անց, «Ադրբե -ջանահայության համաժողով» ՀԿնախաձեռնությամբ ԱԺ «Ժառան գու -թյուն» խմբակցությունը հայտարա -րություն է պատրաստում` «1988-1992թթ.ընթացքում Ադրբեջանի իշխա -նու թյունների կողմից Ադրբե ջա նա -կան ԽՍՀ բազմաթիվ բնակավայ -րերում և ԼՂԻՄ-ում (հետագայումԼՂՀ) տեղի հայ բնակչության նկատ -

մամբ իրականացրած գործողու թյուն -ները ցեղասպանություն համարելումասին»:

Համաժողովի նախագահ Գրի -գորի Այվազյանն ասում է, որ իրենքնախաձեռնությամբ դիմել են ոչմիայն ՀՀ ԱԺ-ին, այլև տարբեր ՀԿ-ների, ինչպես նաև երկրի արտ գործ -նախարարություն, ԵԱՀԿ Մինսկիխմբին, ԵԱՀԿ ներկայացուցչությունև Մինսկի խմբի համանախագահողերկրների դեսպանատներ և մի շարքայլ կառույցներ:

«ԵԱՀԿ-ին ուղղված դիմումումմենք նշել ենք, որ բանակցային գոր ծ -ընթացում իրավաչափ չէ նախկինբնակության վայրեր վերադառնալումասին հարցադրումը վերաբերելմիայն ադրբեջանցիներին: Վերա դար -ձը կարող է լինել միայն երկկողմկամ ընդհանրապես չլինել: Ֆրա ն -սիայի դեսպանատնից (ՖրանսիանՄինսկի խմբի համանախագահողերկրներից մեկն է) մեզ արդեն պա -տասխանել են, որ հայ փախս տա -կանների հարցը առանցքային խնդիր -ներից է բանակցային գործընթա ցում,և հակամարտության տարա ծաշրջա -նում երկարատև խաղաղության հաս -տատման երաշխիքը բոլոր կողմերիշահերը հաշվի առնելն է: Բացի այդ,դրական արձագանքներ կան արդեննաև մի քանի պատգամավորներիցև Հայաստանի արտգործնա խարա -

րությունից»,- «ԱրմենիաՆաուին»ասաց Այվազյանը:

«Ժառանգություն» խմբակ ցու -թյան հայտարարության մեջ ներ կա -յացված է այն հիմնավորումը, թեինչու Հայաստանը պետք է այդ իրա -դարձությունները ճանաչի որպեսցեղասպանություն: Տեքստին կից ներ -կայացվում է նաև համապա տաս խանփաստաթղթերի փաթեթ:

«Ակնհայտ է, որ խոսվում է ոչ թեպատահական գործողություններիկամ զանգվածային անկարգություն -ների, այլ Ադրբեջանի նպատա -կաուղ ղված և երկարատև քաղա քա -կանության մասին: Շատ կարևոր էընդգծել, որ ջարդերից հետո առա -ջացած իրավական և քաղաքականիրողություններն ամբողջությամբ բա -ցառում են հայերի վերադարձը Բաքու:

Այսինքն մենք գործ ունենք մարդ -կանց` իրենց պատմական բնակու -թյան վայրը վերադառնալու իրավուն -քից զրկելու հետ»,- ասում է «Ժա -ռան գություն» խմբակցության ղե -կավար Լարիսա Ալավերդյանը:

«Ադրբեջանից հայերի համա -ժողով» կազմակերպության խնդ րան -քով Հայոց ցեղասպանության թան -գարան-ինս տի տուտը տեղեկանք էկազմել, որում հիմ նա վորվում էԱդրբեջանի հայերի նկատմամբ իրա -կանացված գործողությունների հա -մապա տաս խանությունը ՄԱԿ-ի 1948

«ՍՍևև հհոոււննվվաարր». ՀՀաայյ փփոորրձձաագգեետտննեերրըըկկաարրծծոոււմմ եենն, ոորր ԲԲաաքքվվոոււմմ ջջաարրդդեերրըը պպեետտքք էէ«ցցեեղղաասսպպաաննոոււթթյյոոււնն» ճճաաննաաչչվվեենն

թ. ցեղասպանության հանցագործու թյունը կանխելուև դրա համար պատժի մասին կոնվենցիային:

«Իմ կարծիքով` մենք ուշացել ենք ոչ միայննման հայտարարության, այլև ընդհանուր առ -մամբ Բաքվում հայերի ջարդերին առնչվողնյութեր հավաքելու և փաթեթ կազմելու առու մով,-«ԱրմենիաՆաուին» ասաց Հայոց ցեղաս պանու -թյան թանգարան-ինս տիտուտի տնօրեն ՀայկԴեմոյանը: - Մեր տեղեկանքը ցույց է տալիս, թեինչ պարամետրերով է 1988-1992 թթ. Ադրբե ջա նումհայերի նկատմամբ իրականացրած իրադար ձու -թյուն ները համապատասխանում ՄԱԿ-ի ցեղաս -պանության մասին կոն վեն ցիայի դրույթներին»:

Բազմաթիվ փորձագետների և դիտորդներիկարծիքով` Ադրբեջա նում հսկայական շարժականև անշարժ գույք թողած հայ փա խստա կան նե րինփոխհատուցելու խնդիրը այդպես էլ ադեկվատարձագանք չգտավ բա նակցային գործընթացում:

«Կարծում եմ` այս ուղղությամբ առաջինքայլը պետք է անի Լեռնային Ղարաբաղի Հան րա -պետությունը, որն անկախության հռչակումից հետոպետք է ստանձներ Ադրբեջանից տե ղահանվածհայերի ճակատագրի համար պետաիրավականպատաս խա նատվությունը»,- ասում է «Քա ղա քա կանհետազոտությունների ակա դեմիա» ՀԿ ղեկավարԱլեքսանդր Մա նասյանը, որը նույնպես կարծում է,թե հայտարարությունը պետք է ընդունվի:

Բաքվում հայերի ջարդերը տեղի են ունեցելխորհրդային տա րինե րին, ոչ միայն ԽորհրդայինԱդրբեջանի իշխանությունների և իրավապահմարմինների, այլև Մոսկվայի կենտրոնի թողտ վու -թյամբ: Զորքերն իրա դար ձություններին միջամտե -ցին միայն հունվարի 19-ին, երբ քաղաքում այլևսհայ չէր մնացել: Միաժա մա նակ քա ղաքն ստիպվածլքեցին նաև հա զարավոր ռուս և հրեա ըն տա նիք -ներ:

«Հայտարարության ընդունումը հնարա վո -րություն կտա վերջապես շրջել Հայաստանի նո -րագույն պատ մության ողբերգական այս էջը,-ընդգ ծում է Լարիսա Ալավերդյանը: - Հայաստանպետության կողմից պաշտոնական գնահա տա -կանի բա ցակայությունը նշանակում է, որ չի

231/2010

բացառվում նման հանցագործու թյան կրկնու թյունը, ինչը վկայումեն Ադրբեջանի առաջնորդի այսօրվա ռազմատենչ ելույթները»:

«Ժառանգություն» խմբակ ցու թյան պատրաս տած հայտարա -րու թյունը գտնվում է ԱԺ իրավա բա նա կանվարչությանդիտարկմանփուլում:

ՄՄաարրիիննաա ԳԳրրիիգգոորրյյաանն((aarrmmeenniiaannooww..ccoomm))