MAJ 2006 NGJALLJA 1

ar ndaj vdekjes. Trupi që ngriti me Ngjalljen eTij të triditëshme, është i tërëndritshëm dhe ipaprishshëm. Fjala e Ngjallur e Perëndisë u ngjitlart drejt Atit të Tij, duke marrë me vete natyrënnjerëzore, së cilës tashmë i ofrohet plotësia ejetës.

Nr. 5 (160) Viti XV i botimit MAJ 2006 Çmimi 20 lekë

NGJALLJA

(vijon në faqen 6-7)

Krishti u Ngjall së vdekurish...

Ky himn paskal do të tronditë tërë këtë kohëmendimet tona, duke përfshirë në mënyrëmistike gjithë qenien tonë. Dëshira për jetë napushton, por njëkohësisht, në çdo çast vdekjana kërcënon, në forma të ndryshme dhe nevena sundon frika e vdekjes. E kremtja e sotme

+ AnastasiKryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i gjithë Shqipërisë

Klerit dhe besimtarëve shpresëtarë Orthodhoksë,Bij të shtrenjtë më Zotin,

vjen për të na kujtuar se në përleshjen gjigantemidis jetës dhe vdekjes, që mbizotëron nëhistorinë njerëzore, Jisu Krishti e shpartalloivdekjen me Ngjalljen e Tij.

Trupi që mori Zoti ynë kur u bë njeri, edhepse pa mëkat, ishte, ashtu si trupi ynë, i nënshtru-

“Marrëveshja e Pashkës”- Nga bashkëbisedimi i Kryepiskopit Anastas me Kryeministrin e Shqipërisë, z. Sali Berisha -

Kryeministri z. Berisha:Kjo ditë e madhe frymëzon besim të madh

tek vetja, tek Zoti, tek e ardhmja, ajo është ditëshprese e pashuar, ditë ringjalljeje. Dua të urojme këtë rast të gjithë besimtarët orthodhoksëshqiptarë, të gjithë besimtarët shqiptarë, t’ju urojJu shumë përzemërsisht për të gjithë kontributin

këtyre viteve ne kemi ndjerë dashurinë dhe shqe-tësimin tuaj për Kishën tonë dhe për gjithë fetënë përgjithësi. Në mënyrë publike dua të shprehfalënderimin për dhuratën e fundit, duke na ezgjidhur problemin e sipërfaqes së tokës që ishtepranë Katedrales dhe që përbënte një pengesë

(vijon në faqen 7-8)

e madh që keni dhënë së bashku me udhëheqësite komuniteteve të tjera fetare në një ringjalljetë vërtetë kombëtare.

Kryepiskopi Anastas:Shkëlqesia Juaj, edhe për ne është një gëzim

i madh që ju jeni sot bashkë me ne. Gjatë gjithë

2 NGJALLJA MAJ 2006

Çdo ditë, qindra besimtarë tëTiranës ndoqën shërbesat e shumtanë kishën katedrale “Ungjillëzimi iPerëndilindëses”. Shërbesat e kë-tyre të kremteve të mëdha i kryesoiFortlumturia e Tij, KryepiskopiAnastas. Çdo ditë, ai përcolli mesa-zhe nga Ungjilli duke reflektuaredhe për situatën që kalon vendiynë, i cili ka nevojë jo vetëm të ri-ngrihet ekonomikisht, por në thelbedhe shpirtërisht.

Kryepiskopi kujtoi besimtarët se“zakonisht ne e përjashtojmë vetentonë nga njerëzit që janë jashtë Ki-shës”, duke sjellë ndër mend farisej-të, të cilët ishin fetarë, por veproninkundër Zotit, dhe mbështeteshin tekhipokrizia dhe mendjemadhësia.

“Në traditën tonë flitet shumërreth fisnikërisë, por edhe ne nukduhet të shohim të tjerët, por vetentonë kur Zoti thotë: ‘Mjerë ju’. Egjithë kjo është t’i bëjmë shqyrtimvetes që të bëhemi të përulur, sepsene dëgjojmë Zotin që na flet: ‘sepseai që kërkon që të lartësohet, do tëulet dhe ai që përulet, do të lartëso-het’. Magneti që tërheq hirin e Perë-ndisë është përulësia, ndërsa gënje-shtra dhe hipokrizia e largon hirin”.

Gjatë Javës së Madhe, Kishasolli shembullin e njeriut, i cili ndienthellë dobësinë që ka brenda tij, porka fuqi shpirtërore për të dalë ngahumnera e mëkatit në sferën e lar-

Pashkë e gëzuar

të e të ndritshme që është dashuriae Perëndisë.

Duke i ditur dobësitë trupore be-simtarët nuk duhet të harrojnë edhesëmundjet shpirtërore.

“E rëndësishme është të për-caktojmë dobësinë tonë. Ekzistonnjë shumëllojshmëri sëmundjeshshpirtërore, por s’duhet të qëndro-jmë në gjëra të përgjithshme, por

të specifikojmë sëmundjen tonëdhe të kërkojmë hirin e Perëndisë.Të bëjmë një përpjekje më të ma-dhe për t’u ndërgjegjësuar për së-mundjen tonë shpirtërore. Kur ly-hemi me vaj do lutemi edhe përshëndetin trupor edhe shpirtëror.Në këtë mënyrë shijojmë Pashkën.Lutuni pa pushim. Në çdo gjë falë-nderoni Zotin dhe ky është morali

Tiranë

orthodhoks. Ne jemi të gëzuar, se-pse jemi të lidhur me Atë që ështëgëzimi i jetës”.

Ka shumë rëndësi të forcojmëshfaqjen tonë simbolike, ecjen meKrishtin dhe mbarë Kishën qëmbajti në Javën e Madhe në zemërtë saj epitafin.

Pas këtij rrugëtimi me porosidhe mesazhe thelbësore për jetën,të cilat i përcolli para besimtarëvekryeqytetas Kryepiskopi Anastas,në orët e vona të së Shtunës së Ma-dhe, me mijëra besimtarë kishinmbushur kishën, ambientin përrethsi edhe përgjatë rrugës së Kavajës,në sheshin ku do të zhvillohej edheceremonia e pritjes së Ngjalljes sëKrishtit. Gjithashtu, për njerëzit tëcilët nuk kishin mundësi të ndiqninbrenda shërbesat gjatë Javës sëMadhe, ishte montuar në oborrin ekishës një ekran i madh, që trans-metonte pamje nga zhvillimi i shër-besës brenda në kishë.

Kur akrepat e orës shkuan ufiksuan tek 2400, u dëgjua thirrjangazëllyese “Krishti u Ngjall!”, epasuar nga tingujt e gëzueshëm tëkambanave dhe nga urimet e shu-më besimtarëve, të cilët me qirinjnë duar, duke çukitur vezët e kuqe,uronin njëri-tjetrin për mbarësi dheshpresë në jetë.

Korresp. i gazetës “Ngjallja”

MAJ 2006 NGJALLJA 3

Në Kryepiskopatën e Hirshme,në Tiranë erdhën për të bërë urimete rastit ditën e Pashkës së Madhepersonalitete të njohura të vendit.

Kryeministri Berisha erdhi përtë bërë vizitën e tij, pasi më parëkishte qenë në kishën e Shën Kollitnë Kavajë. Në prani të shumë be-simtarëve dhe personaliteteve të

Kronikë

Urime në Selinë e Kryepiskopatësndryshme që kishin ardhur edhe atapër të uruar Pashkët, midis Krye-piskopit Anastas dhe Kryeministrittë vendit, zotit Sali Berisha u zhvi-llua një bisedë, të cilën do ta japimtë plotë në faqet e kësaj gazete.

Po ashtu një bisedë e ngrohtëkonfidenciale u zhvillua me Krye-tarin e Partisë Socialiste të Shqipë-

risë dhe njëkohësisht Kryetarin eBashkisë së Tiranës zotin Edi Rama.

Ndër politikanët e parë që erdhipër urim ishte Kryetarja e Kuve-ndit të Shqipërisë, znj. Jozefina To-palli e cila vlerësoi kontributin eKryepiskopit dhe të Kishës Ortho-dhokse të Shqipërisë në zhvillimine shoqërisë shqiptare.

Gjithashtu përfaqësues të komu-niteteve fetare, partive politike, diplo-matë dhe përfaqësues të kulturësuruan Kryepiskopin dhe të gjithëbesimtarët orthodhoksë shqiptarë.

Ardhja e fëmijëve të shkollës“Protagonistët” me lule nëpër duardhe krijimet e tyre krijuan një atmo-sferë të mrekullueshme.

Të Dielën e Dafinave, në pragtë festës së Pashkës së Madhe,Lidhja e Grave Orthodhokse “Për-hapja e Dashurisë” Tiranë, orga-nizoi panairin “Punime artizanalevullnetare”.

Të ardhurat e mbledhura ngashitjet e punimeve do të shkoninnë ndihmë të njerëzve me vësh-tirësi ekonomike. Gratë orthodho-kse në shenjë mirënjohjeje ofruanedhe punime të ndryshme me dorësi mbulesa, jastëkë zbukurimi,çentro dhe punime të tjera me gjil-përë, të cilat përbënin pjesën kry-esore të sendeve të ekspozuaragjatë dy ditëve në panair. Këtosende janë bërë nga materiale tëblera dhe të dhuruara enkas përkëtë aktivitet si edhe një pjesë etyre janë blerë në dyqanin e BurgutNr. 325, i cili i ofron tregut punime

të ndryshme nga gratë, që kryejnëdënimin në të.

Grupi i grave orthodhokse ka mëtepër se 8 vjet që ofron shërbimet

dhoks, të cilat kontribuan me për-gatitjen e kryqeve të punuara prejdylli dhe drurësh zbukurues, qirinj-ve dhe kartolinave të urimit. Gjitha-shtu edhe gratë e ndihmuara eko-nomikisht nga Kisha, ofruan falas,në shenjë mirënjohjeje, punimedore të ndryshme si shalle, çantaetj. Si çdo vit, me rastin e festavetë mëdha grupi i grave ka përga-titur shumë dhurata për njerëzit nënevojë. Fondi i akorduar enkas përkëtë aktivitet si edhe një fond i ve-çantë nga Kryepiskopi Anastasbënë të mundur përgatitjen e mjaftndihmave si edhe shpërndarjen etyre tek të gjitha ato familje, të cilatpërballen me vështirësi të shumtaekonomike.

Korresp. i gazetës “Ngjallja”

Me rastin e Pashkëve

Panairi i parë me punime artizanale

e tij në këtë burg me mësime kate-kizmi, ndihma ushqimore etj. Njëndihmë të konsiderueshme dhanëedhe vajzat e grupit rinor ortho-

- organizuar nga gratë orthodhokse të Tiranës -

4 NGJALLJA MAJ 2006

Ata punojnë bashkë në një vë-llazëri të krishterë. Rendin të për-hapin mesazhin e Ungjillit aty ku ithërret misioni apostolik. Janë “22atletë” të palodhur, të cilët duhettë djersitin shumë për të arrituredhe në zonat më të largëta tëShqipërisë. Mjafton të ndjekëshqoftë edhe disa orë punën e tyredhe do të frymëzohesh.

Prej vitesh ndjekin një ritual tëpapriturash duke u përballur meshumë karaktere njerëzish, pormburren se mbi supe kanë një“armë” të padukshme që i udhëheqdhe për të cilën sakrifikojnë: “Fjalëne Perëndisë”.

E kur interesohesh të kuptoshthelbin e fjalës “katekist” e merr sirrufe një përgjigje: “të vraposh, tërendësh, të ecësh shpejt…”. Po kuvallë?

Le të ndjekim intervistën medrejtorin e Zyrës së Katekizmit,z. Miron Çako.

Ju lutemi mund të na tregonise cili është qëllimi i ekzistencëssë Zyrës së Katekistëve?

Me bekimin e KryepiskopitAnastas, në vitin 2001 u krijua Zyrae Katekizmit, e cila u pa jo më sinjë dëshirë, por si një hir i veçantëbrenda Kishës dhe që nga ai mo-ment Zyra e Katekizmit mori për-gjegjësi që të organizonte punën ekatekizmit. Por katekizmi në Shqi-përi ka nisur në mënyrë sporadikebashkë me hapjen e Kishës në vitete para të ‘90-ës. Aktualisht punojnëgjithsej 22 katekistë, të cilët kanëpërfunduar Akademinë Teologjike.Ata janë të shpërndarë në disa qy-tete dhe të gjithë bëjnë punë në te-rren. Është një punë apostolike. Kjozyrë është nën varësinë e Sinodittë Shenjtë duke pasur lidhje të ngu-shta me Kryepiskopatën dhe mitro-politë. Ne jemi në shërbim të kër-kesave dhe nevojave të Kishës.Zyra e Katekizimit ka si funksiontë kontrollojë punën e katekistëve,cilësinë e tyre, përgjegjësinë dhekorrektesën në punë.

Cilat janë zonat ku punojnëdhe çfarë veprimtarish zhvillojnëkatekistët?

Në të gjitha mitropolitë: Tiranë,Berat, Korçë dhe Gjirokastër ba-

Atletët e Fjalës së Perëndisëshkë me zonat përreth tyre. Aktivi-teti i parë është mësimdhënia, për-gatitja e katikumenëve për pagëz-im. Mbas pagëzimit formimi i më-tejshëm i anëtarëve të rinj të Ki-shës dhe kjo mund të zgjasë me muajose me vite. Zakonisht, në fillimZyra e Katekizmit mbulon të gjithaemergjencat në vendet ku nukështë bërë asnjëherë katekizëm.

Gjithçka jepet sipas mësimit tëKishës, d.m.th. një nga kërkesatështë të jemi sa më të saktë dhe tëvërtetë. Gjithashtu ne bashkëpunoj-më edhe me zyra të tjera, si: ZyraRinore, e Fëmijëve, për aktivitetetë ndryshme në mënyrë që të jemisa më efikasë. Qëllimi nuk ështëthjesht argëtimi, por të krijohet njëambient shpirtëror, që fëmijët dhetë rinjtë të gjejnë mundësi jo vetëmme anë të mësimdhënies, por edhenëpërmjet aktiviteteve të jenë bre-nda frymës së Zotit dhe mësimit tëKishës për të krijuar një shoqëri tëkrishterë.

Si fillon dhe përfundon dita enjë katekisti?

Fillon me lutje, me studimin eShkrimit të Shenjtë dhe me studimine mësimit që ka për të dhënë tekbesimtarët. Pra është shumë e do-mosdoshme parapërgatitja. Pastajkatekisti shkon nëpër zonat kuështë caktuar sipas një programi.Atje, takohet me katikumenët, orga-nizon mësimin, organizon lojëra,kurse, pra është një mësimdhënie

që krijon ambient shpirtëror. Ka-tekisti nuk është vetëm mësues,por edhe vëlla dhe mik i katikume-nit. Kjo është shumë e rëndësishme.

Një nga detyrat që ka mësim-dhënia e katekizmit është vizita nëfamilje, ashtu siç thuhet edhe nëUngjill kur Zoti shkonte dhe bëntevizita. Ka njerëz që na kanë pritur,por ka edhe nga ata që na kanëpenguar. Ne trokasim. Kjo ështënjë pikë strategjike, sepse njerëzitna thonë gjëra që nuk i thonë kudodhe ne japim një orientim më tësaktë sipas mësimeve të Kishës.

Çfarë bëni ju konkretisht?Vetë Zyra e Katekizmit përba-

llon sigurimin e bazës materialenëpërmjet mitropolive të zonavepërkatëse. Përveç mësimdhënies,merremi me përhapjen e literaturëssi dhe menaxhojmë e ndihmojmënë çdo aktivitet që organizonKisha.

Cilat janë disa nga mbresattuaja.

Ne kemi katekizuar në ato ve-nde ku në mënyrë të dukshmeateizmi komunist dhe rinia e asajkohe ngritën krye kundër Kishës.Katekizmi ka filluar në kodrën eShën Vlashit. Aty është bërë mësi-mi i parë. Mbaj mend, në Pendavi-një të Korçës kisha një aparat dia-pozitiv dhe jepnim vendet e shenjtanë kishën e Shën Marisë. Ishte ide-ja që ta jepnim filmin brenda në

kishë, por duke parë se kishte shu-më njerëz vendosëm që ta jepnimte muri i kishës. Pas mbarimit tëfilmit erdhi dikush e më tha se këtukomunistët jepnin dokumentarët etyre. Atje ku komunistët jepninideologjinë e tyre, atje u vendos pra-pë ikona e Zotit.

Në një vend tjetër shkuam nënjë shtëpi dhe katekizuam një plakë,u pagëzua dhe mori emrin Anasta-sia, pikërisht në shtëpinë ku mbli-dheshin të rinjtë dhe shpërndanindoktrinën komuniste. Aty hapëm kla-sën e katekizmit dhe personi që upagëzua ishte nga më ithtarët, poru pagëzua dhe u bë e krishterë. Prakëto ngjarje tregojnë që puna ekatekizmit është një plan hyjnor….

Z. Miron, si e shikoni të ardh-men?

Katekizmi duhet të jetë më cilë-sor, prandaj synojmë të bëjmë samë shumë trajnime. Katekisti du-het të jetë shumë i përgatitur që mehirin e Zotit të katekizojë. Dëshiroj-më të kemi një shtrirje të gjerë, se-pse kemi ende zona të pakatekizuara.

Jemi ftuar dhe kemi katekizuaredhe zona ku nuk ka pasur ortho-dhoksë dhe sot aty janë ndërtuarkisha. Kjo bëhet sipas kërkesavetë njerëzve.

Gjithnjë e më tepër është dëshiraqë katekistët të perfeksionohen nëmësimdhënie, sepse është njëdetyrë e kohës ku jetojmë.

Intervistoi: I. Koti

MAJ 2006 NGJALLJA 5

Kalendarii Liturgjive Hyjnore,

QERSHOR 2006

Adresat e faqeve në Internet dhe ajoe E-mailit, të Kishës Orthodhokse Autoqefale të

Shqipërisë, janë:Internet: www. orthodoxalbania. org

E-mail: orthchal@ orthodoxalbania. org

1 E Enjte + Ngjitja e ZotitKrisht në qiell (Analipsi).Dësh. Justin filozofi. Ep. Pirro.3 E Shtunë + Dësh. Lukiliani,Pavla e 4 foshnjat. Osh.Athanasi çudibërës.

4 E Diel + E ETËRVE SIN. IEK. Mitrofani. Marta e Maria,motrat e Llazarit. (J. Vladimiri)10 E Shtunë + E Shpirtrave.Dësh. Aleksandri, Andonina.Osh. Theofani, Pansemna.

11 E DIEL + PENTIKOSTIA(Rrëshajët). Ap. Vartholomeu eVarnava.12 E Hënë + E Shpirtit tëShenjtë. Osh. Onufëregjiptiani, Petro athoniti.14 E Mërkurë Pr. Eliseu. Metodii Kon/pojës. Osh. Nifoni ngaLukova. (Hahen të gjitha.)16 E Premte Tihoni iAmathundës së Qipros. Dëshg.Neonila. (Hahen të gjitha.)17 E Shtunë + Mbyllja ePentikostisë. Dësh. Isavri,Feliksi etj. Dësh. i ri Ismaili etj.

18 E DIEL + 1 MATEUT. EGJITHË SHENJTORËVE.Dësh. Leonti, Ipati, Theodhuli.19 E Hënë Ap. Juda, fis iKrishtit. Osh. Paisi. (FillonKreshma e Apostujve.)24 E Shtunë + Lindja e JoanPagëzorit. Dësh. i ri Panajoti.

25 E Diel + 2 MATEUT. Oshdg.Fevronia, Livia etj. Dësh.Orenti, Firmini e 5 vëllezërit.29 E Enjte + Apostujt eShenjtë Petro dhe Pavli.30 E Premte + Mbledhja e 12Apostujve. Ap. Figjeli nga të 70.

Kohët e fundit, po i jepet gjithnjëe më shumë rëndësi marrëdhënievetë medias me subjektet fetare si dyfaktorë të rëndësishëm të shoqëri-së civile. Për të ndikuar në përmi-rësimin e mëtejshëm në raportinmidis tyre, në datat 19-20 prill,Instituti Shqiptar i Medias organizoinjë seminar trajnimi me gazetarëtë mediave lokale dhe qendrore. Tëftuar për të referuar ishin studiuesdhe ekspertë të medias si edhe për-faqësues të marrëdhënieve publikenë institucionet qendrore të komu-niteteve fetare.

Eksperti juridik, Ledio Biankufoli për kontributin e medias nëtrajtimin e raporteve midis fesë dhelegjislacionit shqiptar. Ai e vuritheksin në rregullimin ligjor si njëfaktor shumë i rëndësishëm në har-monizimin e marrëdhënieve ndërfe-tare, si dhe kontributin e medias përnxitjen e zbatimit të premtimeve tëqeverisë për kthimin e pronave.

Gazetari Virgjil Kule bëri njëpasqyrë analitike të trajtimit në me-

dia të problemeve të fesë, marrë-dhënieve ndërfetare dhe raporteveshtet-religjion në periudhën dhjetor2005 - prill 2006, duke vlerësuarpërgjegjësinë sociale dhe kombë-tare të medias në raport me pro-movimin e vlerave të harmonisëndërfetare.

Drejtori i Institutit për Dialog eKomunikim Piro Misha u ndal nëçështjen e Shqipërisë multifetare nëprocesin e integrimit me Evropën.“Media, si promovuese e idesë seShqipëria hyn në Evropë me identi-tetin e saj origjinal historik dhe fe-tar”- ishte tema që trajtoi ai, dukeu ndalur në mënyrën se si mund tëdallojmë prirjet bashkëkohore pro-gresive në debatin botëror rrethfesë, civilizimeve dhe impaktit tëglobalizmit.

Më pas referoi profesori i Uni-versitetit të Tiranës, Artan Fuga,duke vlerësuar median si pasqyru-ese e raporteve të sotme midis fesëdhe prirjeve sociologjike. Ai shpje-goi mënyrën se si duhet të ndërgje-

Feja në media

Seminar trajnimi me gazetarët

Korresp. i gazetës “Ngjallja”

Për herë të parë këtë vit, në ki-shën e re “Shpërfytyrimi i Shpëtim-tarit” në qytetin e Gramshit u fes-tua Pashka e Madhe. Atmosfera eNgjalljes kishte nisur ditë më parë,

kur rrugët e qytetit ishin zbukuruarnga pankartat “Gëzuar PashkëtOrthodhokse.” Edhe në kishën qëndodhet në qendër të qytetit patidisa ngjarje të veçanta, të cilat

gjësohemi për dallimet shoqëroree ato fetare. Si të shquajmë nuancate sjelljes sociale si rrjedhojë e tra-ditës fetare.

Më tej diskutimi vazhdoi mepërfaqësuesit e marrëdhënieve mepublikun të ardhur nga komunitetetfetare.

Ata sollën përvojën e tyre dukebërë një diskutim të ngrohtë megazetarët.

Organizatorët vlerësuan këtëtrajnim, në të cilin u hodh një happërpara, që të dy palët të punojnëmë shumë për forcimin e marrë-dhënieve mes tyre.

GramshPashka festohet

në kishën e re “Shpërfytyrimi i Shpëtimtarit”- Pagëzohen 34 fëmijë dhe të rinj -

besimtarët gramshiotë i përjetuanme gëzim. 34 fëmijë dhe të rinj upagëzuan nga Arkimandrit Nikollatë Shtunën e Llazarit dhe të Dielëne Dafinave. Më pas, gjatë Javës sëMadhe besimtarët ndoqën shërbe-sat në kishë, ndërsa të shtunën nëmbrëmje pritën me ngazëllim Ngja-lljen e Krishtit. Rreth 300 veta ki-shin mbushur kishën, ndërsa shumëtë tjerë, me qirinj nëpër duar, qëndro-nin në oborrin e saj. Shërbesa eNgjalljes dhe Liturgjia Hyjnore udrejtua nga atë Joan Gjica dhe zgjatideri në mëngjes, ndërsa të gjithëtë pagëzuarit u kunguan për herëtë parë në fund të meshës, dukemarrë trupin dhe gjakun e Krishtit.

Korresp. i gazetës “Ngjallja”

6 NGJALLJA MAJ 2006

* *Që një ditë të gjithë do të vdesim,është e sigurt dhe e dimë. Por ajoqë kërkohet është se si do ta kapër-cejmë vdekjen, si do të rrojmë. Me-sazhi i përhershëm i Kishës ështëse nuk sundon vdekja kur ne jeminë shoqëri me Krishtin. Sepse Aiështë “Ngjallja dhe jeta” (Jn.11:25), që si Perëndi ua transmetontë gjithë atyre që bashkohen me Të.

Kjo shoqëri para së gjithashështë dhuratë, “hir”. Një hir që nukimponohet, por që do të duhet tëpranohet lirisht nga ndërgjegjja enjeriut. Ai ka të bëjë me njohjen,besimin, dashurinë, me përfshirjendhe pjesëmarrjen në Trupin eKrishtit të Ngjallur, me misteret eKishës së Tij. Jeta e re më Krishtin

na jepet brenda Kishës me hirin eShpirtit të Shenjtë. Çdo LiturgjiHyjnore është Pashkë dhe kungimiështë dhuratë e hirit të Shpirtit tëShenjtë “për jetë të amshuar”.Liturgjia Hyjnore e Vasilit të Madhe thekson: “E pamë tipin e Ngjalljessate; u mbushëm me jetën tëndetë amshuar...”. Jeta jonë merrkuptim nga ajo çka aspirojmë. Dhene “presim ngjalljen e të vdekurvedhe jetën e ardhshme të amshuar.Kështu, pas Kungatës Hyjnore,këndojmë himnin: “O Pashkë emadhe dhe e tërëshenjtë, o Krisht...na jep neve mundësinë për të marrëpjesë në dritën që nuk perëndon tëmbretërisë sate”.

* *Me vdekjen përballemi përditë;me sëmundjet, me humbjen enjerëzve tanë të dashur, me ndarjettragjike. Në këtë kufi të frikshëm,vetëm besimi tek Krishti i Ngjallurhap horizontin e mbyllur dhe na jepngushëllim dhe mundësinë për tëmbajtur lidhjet me të gjithë ata qëikën - me lutjen, dashurinë, heshtjenpaqësore. “Kujtimi i vdekjes” bëhetkujtim ngjalljeje; na çliron ngaankthi dhe nga tronditja. “Askush

të mos ketë frikë nga vdekja, seajo nuk është prishje, por pikënisjee jetës”, ngushëllon Vasili i Madh.

Megjithatë, veç shijes së drejt-përdrejtë të vdekjes reale, në jetëne përditshme ka kundërmimevdekjeje, që i lëshojnë në mënyrëindirekte jo vetëm rreziqet e shu-mta që ushtrojnë trysni në jetëntonë, por gjithashtu mëkati, padrej-tësia, shpifjet, smira, urrejtja. Nëkëto kundërmime helmuese, qëpërcjellin frymën e Hadhit në jetëntonë të përditshme, ekziston dheantidoti. Ai është përjetimi i sëvërtetës së Ngjalljes me besimin,

mendjen, me himnin, me tërëqenien tonë. Duke fuqizuar brendanesh sigurinë e Ngjalljes së Krishtit,Kisha na jep qëndresë të brend-shme për t’iu kundërvënë qetësishtfrymës së çdo lloji vdekjeje. Dukee jetuar brenda Kishës ngjarjen ePashkës, ne marrim energji të rejapër të qenë mbartës të jetës së re,të vërtetë, krijuese.

Ritmi i Ngjalljes, që koordinonjetën adhuruese Orthodhokse, qëmbështet qenien tonë, që përtërin

Krishti u Ngjall së vdekurish...

(vijon nga faqja 1)

Ngjallja e Krishtit i dhuroi njeriutçlirimin nga vdekja, lirinë nga frikae vdekjes dhe ankthit që ajoshkakton. “Askush të mos ketëfrikë nga vdekja”, shpall Shën JoanGojarti, “se ne na çliroi vdekja eShpëtimtarit”. Dhe me fjalët eDhiatës së Re, ai shprehet: “Kuështë, o vdekje, thumbi yt? Kuështë, o Hadh, fitorja jote? Dhefalënderojmë Perëndinë që na dhafitoren me anë të Zotit tonë JisuKrisht” (I Korint. 15:54,57).

Me Pashkën zë fill shekulli i ri,që hyn në kohë dhe e përtërin atë.Pas Ngjalljes ndrit tashmë jeta dhetek koha rrezaton përjetësia. Kjosiguri, që nga periudha e Apostujve,të cilët ishin dëshmitarë të ngjarjesunikale të Ngjalljes, deri në ditëttona, përfshin Kishën dhe përcak-ton identitetin e saj.

Mesazhi i përhershëm iKishës është se nuk sun-don vdekja kur ne jemi nëshoqëri me Krishtin. SepseAi është “Ngjallja dhe je-ta” (Jn. 11:25), që si Perë-ndi ua transmeton të gjithëatyre që bashkohen me Të.

Duke fuqizuar brendanesh sigurinë e Ngjalljes sëKrishtit, Kisha na jep që-ndresë të brendshme përt’iu kundërvënë qetësishtfrymës së çdo lloji vdekjeje.Duke e jetuar brenda Ki-shës ngjarjen e Pashkës, nemarrim energji të reja përtë qenë mbartës të jetës sëre, të vërtetë, krijuese.E kremtja e sotme vjen për

të na kujtuar se në përle-shjen gjigante midis jetësdhe vdekjes, që mbizotëronnë historinë njerëzore, JisuKrishti e shpartalloi vdek-jen me Ngjalljen e Tij.

Njerëzit që i besuanKrishtit të Ngjallur, mu-ndën, me fuqinë e Tij, tëtransformojnë armiqësinënë pajtim, urrejtjen në da-shuri, dhembjen në gëzim,poshtërimin në triumf, tëpërditshmen pa kuptim nëkrijimtari. Brenda rrezati-mit të Ngjalljes, të gjithë etë gjitha mund të transfor-mohen dhe të mbushen medritë.

MAJ 2006 NGJALLJA 7

vazhdimisht shpresën tonë, që najep vizion të ri dhe entuziazëm përjetën, sundohet nga përjetësia. Mo-rali i Ngjalljes transformon fytyrëne ashpër të së përditshmes. Nandihmon për të parë edhe në ku-shte melankolie, një pashkë, pra një“kalim”, një dalje në dritë. Ngjallja,qoftë edhe në mënyrë të pavetëdij-shme, është bërë burim i përtëritjessë botës. Njerëzit që i besuanKrishtit të Ngjallur, mundën, mefuqinë e Tij, të transformojnëarmiqësinë në pajtim, urrejtjen nëdashuri, dhembjen në gëzim,poshtërimin në triumf, të përditsh-men pa kuptim në krijimtari. Brendarrezatimit të Ngjalljes, të gjithë etë gjitha mund të transformohendhe të mbushen me dritë.

* *“Krishti u Ngjall së vdekurish me,vdekje vdekjen shkeli”

Dy probleme, në mënyrë tëveçantë, mundojnë njeriun: “I pari,që do të vdesë. I dyti, që do të rije-tojë”. Të dyja, gjejnë kuptim dhezgjidhje brenda dritës së Ngjalljessë Krishtit, i cili është Mundësi ivdekjes dhe jeta e botës. Në besi-min dhe në adhurimin e Orthodho-

Dy probleme, në mënyrëtë veçantë, mundojnë njeri-un: “I pari, që do të vdesë. Idyti, që do të rijetojë”. Tëdyja, gjejnë kuptim dhe zgji-dhje brenda dritës së Ngja-lljes së Krishtit, i cili ështëMundësi i vdekjes dhe jeta ebotës. Në besimin dhe nëadhurimin e Orthodhoksisëgjendet një dinamizëm shu-më i madh Ngjalljeje.

për planet tona të mëtejshme. Neduam ta paraqesim në mënyrëpublike për të shprehur falë-nderimin tonë. Le të shkojmë dhenë disa çështje që kanë të bëjnëme vetë marrëveshjen midis shtetit

(vijon nga faqja 1)

“Marrëveshja e Pashkës”- Nga bashkëbisedimi i Kryepiskopit Anastas me

Kryeministrin e Shqipërisë, z. Sali Berisha -

ksisë gjendet një dinamizëm shumëi madh Ngjalljeje.

Besimi dhe dashuria jonë ndajZotit të Ngjallur, le të mbushinqenien tonë për të kuptuar dhe përtë përballuar këto dy çështje tëmëdha qenësore: të vdekjes dhe tëjetës.

Me vështrimin dhe mendjen tëpërqëndruar tek Krishti i Ngjallur,le të përballojmë çdo formë oseçdo frymë vdekjeje që transmetonmëkati, smira e padrejtësia dhe letë bëhemi frymë ngjalljeje nëmjedisin tonë.

Gëzuar Pashkët!Me Ngjalljen brenda nesh.

dhe komuniteteve fetare për tarregulluar këtë, sepse jemi me vo-nesë në këtë pikë të marrëveshjes,se çdo zhvillim që ka lidhje me ko-munitetet fetare ndihmon mbarënjerëzit në përgjithësi. Ne i dimëpërpjekjet tuaja për ringjalljen dhejetën në vend, dhe duam të shpre-him me gjithë zemër që Zoti t’jujapë krahë dhe forcë që ju të zhvi-lloni një shoqëri të së drejtës, njëshoqëri krijuese dhe progresiste,sepse Shqipëria është në ballë tëvendeve evropiane dhe jo në fundtë tyre. Ne ju urojmë shumë fuqi,që ju të vazhdoni përpjekjet tuajanë këtë drejtim. Kisha Orthodho-kse është gjithmonë pranë jush përtë krijuar punën. Edhe njëherë: “Letë bëhemi frymë ngjalljeje në mje-disin tonë”.

Gëzuar Pashkët!

Kryeministri z. Berisha:Faleminderit shumë!Dua të theksoj se ajo çka

është bërë, është vetëm një pjesëe vogël e borxhit të madh që sho-qëria dhe shteti ka ndaj jush dhekomuniteteve fetare në tërësi.Unë dua të garantoj se çfarë

(vijon në faqen 8)

8 NGJALLJA MAJ 2006

është në duar të qeverisë nuk dotë mbetet përpjekje pa bërë, nëmënyrë që institucionet fetare tëmarrin sa më shpejt pronat që utakojnë. Personalisht kam inkura-juar Komisionin e Kthimit të Pro-nave që të përcaktojë si përparësikryesore kthimin e pronave institu-cioneve fetare, por e shoh që kanjë farë ngadalësie dhe plogështietë pajustifikueshme. Në rast se ju ikërkoni ato me frymën e toleran-cës, kjo nuk do të thotë që kthimi ityre të shtyhet. Kjo do të thotë qëkthimi i tyre duhet të bëhet shpejt.Unë prapë do të insistoj tek komi-sioni që ata të përcaktojnë në axhe-ndën e tyre çështje të parë pronate institucioneve fetare, që janë jeti-ke për funksionimin e tyre.

Këto ditë unë i kam kërkuar së-rish ministrit të Turizmit dhe Kultu-rës që të punojë për marrëveshjenose për ligjin. Si të dëshironi, nejemi të hapur, qoftë marrëveshje,qoftë ligj, por në qoftë se Kushte-tuta përcakton rregullimin me ma-rrëveshje, unë mendoj se ajo pastajështë e njëjta gjë, sepse përbën njëmarrëveshje me referencë në Ku-shtetutë dhe ka të gjithë forcën esaj. Po kështu dhe fondin, ashtu si-kurse dhe unë e kam shpallur, ekam deklaruar në muajin qershor,para qershorit ligji do të kalojë nëparlament në mënyrë që një kon-tribut modest nga taksat e qytetarë-ve shqiptarë, të cilët janë besimta-rë, një pjesë e madhe e tyre të kalojëpër institucionet e kultit siç kalonnë çdo vend tjetër. Fillimisht nukmund të jetë ai që duhet, por e rë-ndësishme është që ta përcaktoj-më shumën e parë dhe pastaj tëshikojmë duke e shtuar atë gjersaju të mund vetë të përballoni tëgjitha nevojat për funksionimin nor-mal, sepse kjo është e domosdo-shme.

Ju Hirësi keni dhënë një ndih-mesë të jashtëzakonshme në ku-shte shumë të vështira, me durimshumë të madh, me dashuri, me

“Marrëveshja e Pashkës”

respekt në këtë ringjallje të vërtetëtë besimeve në Shqipëri. Një she-mbull e kemi ne më të mirin, kemitolerancën fetare, tolerancë, e cilaështë trashëgimia jonë më e çmuar,pasuria jonë më e madhe shpirtëro-re dhe mendoj se me këtë ne gra-dualisht edhe më shumë mund tëbëhemi të njohur në këtë frymë dheky mesazh mund të përcillet gjith-një e më shumë kudo në botë.

Kryepiskopi Anastas:Shkëlqesia Juaj, jam shumë i

gëzuar që jemi në mes të zgjidhjessë problemit dhe jo në periferi tëkësaj zgjidhjeje. Dhe siç thatë edheju, në përputhje me Kushtetutën, qëështë një nga kushtetutat më të mi-ra në lidhje me këtë fakt e jep këtë,që është kornizë për t’i dhënë lirikomuniteteve fetare dhe flet qartënë lidhje me këtë marrëveshje.Mendoj që kjo është zgjidhja më emirë që mund të gjendet në lidhjeme këtë fakt. Për ne ishte shumëe rëndësishme që u rishkrua kush-tetuta pas daljes nga sistemi komu-nist, sepse ne kemi punuar me njëstatut të vitit 1951. Ne kemi nevojëpër këtë marrëveshje si një bazëqë ne të ecim më tej. Falë Zotitështë bërë gati një draft në lidhjeme këtë dhe ne jemi të gatshëmpër të bërë çdo lloj ndryshimi. Kjoështë shumë e rëndësishme për ne.Gjë tjetër është që çdo lloj qeverieka ndjenja më të mira për çdo ko-munitet fetar. Kur shkojmë në njënivel më të ulët tek bashkitë, atëhe-rë ndryshon puna. Ata përdorinshumë argumente të ndryshme. Nakërkojnë dokumente nga hipoteka,por asnjë institucion fetar nuk kapasur diçka të shkruar në hipotekëdhe për këtë arsye ne nuk kemiasnjë lloj dokumenti, sepse të gjithavendet fetare kanë ekzistuarpërpara se të kishte hipoteka. KurPartia e Punës konfiskoi pronat, atoishin ekzistuese. Këtë e tregon mësë miri lista e të gjitha objekteveqë ata kanë konfiskuar dhe nukështë e nevojshme të shkojmë tek

hipoteka, sepse ju shkoni tek thelbii çështjes dhe jo tek pikat e saj tëjashtme. Duhet t’u japim të kuptoj-në këtyre komuniteteve që kjoështë e vërteta, sepse problemi nukështë ligji, por e vërteta dhe duhettë gjejmë një rrugë të drejtpërdrejtëpër t’i dhënë zgjidhje këtij problemi,sepse kur shkojmë në Durrës nukdo të marrim rrugën për Elbasan.Është më e lehtë të shkosh direktnë Durrës, se të shkosh në Elbasan.

Kryeministri z. Berisha:Jam shumë dakord me Ju, dhe

ky problem ka një zgjidhje: do tëpërcaktohet arkivi si burim zyrtar ipasurive të institucioneve të kultit.

Nga ana tjetër nuk duhet harru-ar se një betejë konstante zhvillohetprapë midis ateizmit dhe besime-ve fetare. Se kur mendoj unëhistorinë e Pallatit të Kulturës nëPërmet, ajo është një nga mëdomethënëset. Aty ka qenë njëkishë, për të cilën ka një memo-rje i gjithë qyteti. I gjithë qytetie di që ka qenë kishë dhe përfatin më të keq tri shkallët i kanënjohur pallatit pronësinë, sepsepaska devijuar 5 m nga trualli ikishës në një kohë që e kapërfshirë tërë truallin e kishës.Por ajo që është shumë e rëndë-sishme është edhe durimi, edhekëmbëngulja juaj, sepse duhetedhe këmbëngulje, edhe durim,në mënyrë që gjërat të shkojnëmirë, absolutisht do të shkojnëmirë.

Kryepiskopi Anastas:Ishte interesante se, ajo çfarë

kupton kryeministri në 5 minuta,gjykata të ndryshme në shumë vitenuk e kanë kuptuar. Prandaj themqë nuk bëhet fjalë për një zgjidhjeligjore, por për zgjidhje politike.

Kryeministri z. Berisha:Jo, do t’i zgjidhim, të jeni i sigurt

se do t’i zgjidhim.Gëzuar!Kisha e Shën Kollit. Edhe ky

objekt ka qenë pallat kulture, tani

është shndërruar në kishë. Shumëbukur. Kanë bërë punë. Por kudodo të rikthehen. Komisioni do tashpallë një përparësi të madhe,por në rast se është e nevojshmeedhe me ligj do të ndërhyjmë nëmënyrë që për pronat e institu-cioneve fetare të përdoret arkivi,sepse diktatura i konsideronte tëgjitha të vetat dhe nuk i regjistronte.

Kryepiskopi Anastas:Arkivat nuk janë ende në duart

tona. Vijnë shumë njerëz kërkojnëdokumentin e pagëzimit ose kuro-rëzimit dhe nuk i ndihmojmë dot,sepse dokumentet janë në ArkivinQendror të Shtetit. Ne u kemi thë-në të na japin kopje të dokumente-ve. Ne e dimë që pronat tona nukjanë thjesht pjesët e tokës, porgjithë sendet e shenjta që ne kemipasur nëpër kisha. Kemi dëgjuarqë ka filluar shitja e tyre, pra kanëfilluar t’i shesin. Kështu ne jemiduke kërkuar dhe çdo gjë që KishaOrthodhokse ka, është për mbarënjerëzit e Shqipërisë dhe jo përpersona të veçantë.

Kryeministri z. Berisha:Kjo e arkivit është në dorë të

qeverisë. Arkivi do marrë urdhërmenjëherë që të kopjojë, t’jua dorë-zojë, të mbajë vetë kopjet dhe juvet’ju dorëzojë origjinalin ose e ku-ndërta, por arkivi do marrë urdhërqë t’ju dorëzojë juve të gjithë doku-mentacionin që ai mban, absolu-tisht.

Kryepiskopi Anastas:Por kjo është marrëveshja e

Pashkës.

Kryeministri z. Berisha:Jo, kjo është e domosdoshme.

Këtë mund ta bëjë qeveria. Arkivivaret nga qeveria, nuk është një vë-shtirësi… Do të bëhet e menjëher-shme.

Kryepiskopi Anastas:Faleminderit me të gjithë

zemrën!

Kryeministri z. Berisha:Gëzuar të gjithëve!

(vijon nga faqja 7)

- Nga bashkëbisedimi i Kryepiskopit Anastas me Kryeministrin e Shqipërisë, z. Sali Berisha -

MAJ 2006 NGJALLJA 9

Mitropolit i Mitropolisë së Shenjtëtë Beratit.

Si u pritët nga besimtarëtorthodhoksë beratas?

E them me çiltërsi dhe kënaqësitë veçantë, se u befasova nga pritjamadhështore dhe entuziaste eorthodhoksëve beratas, e përfaqë-suesve të pushtetit vendor, e kleri-këve dhe e anëtarëve të këshillavekishtare të Vlorës, Fierit, Lushnjës,Kuçovës e Patosit. Kjo pritje nukmë shlyhet nga kujtesa, për shkaktë fjalëve të përzemërta të shumëprej të pranishmëve dhe përfaqësu-esve të komuniteteve myslimane ekatolike, që më uronin me ngroh-tësi suksese në këtë detyrë meshumë përgjegjësi, fjalë zemre, fjalëqë buronin nga shpirti i tyre, fjalëshprese për ringritjen e Kishës so-në të shkatërruar nga regjimi ateist,fjalë përshëndetjeje, që më bënë tandieja veten si në shtëpinë time dhet’u premtoja me gjithë shpirt se dotë punoja me përkushtim dhe sakri-ficë, që të drejtoj këtë grigjë kaq tëpërvuajtur në rrugën e drejtë dhetë vërtetë të Krishtit Perëndi.

Në fillim, pasi u njohët mesituatën, cilat vlerësuat si pro-bleme më emergjente?

Sapo fillova detyrën iu përveshapunës në të gjitha enoritë e qytetevedhe të fshatrave të dioqezës sonë.

“Jam arvanitas; nga nëna kam mësuargjuhën e bukur shqipe”

Si e pritët kërkesën e Fort-lumturisë së Tij, KryepiskopitAnastas, për marrjen e detyrëssi Mitropolit i Shenjtë i Mitro-polisë së Beratit, Kaninës, Vlo-rës dhe Myzeqesë?

Para së gjithash ju falënderojnga zemra për interesimin që trego-ni për Kishën tonë Orthodhokse, sidhe për mua personalisht. Kërke-sën e Kryepiskopit Anastas për ma-rrjen e detyrës si mitropolit i Beratite prita me gëzim të madh, por edheme një ndrojtje personale, përshkak të gjendjes së rëndë të situa-tës së asaj kohe dhe të vështirësivetë shumta, me të cilat do të përba-llesha. Por e prita edhe me një kre-nari të ligjshme duke e konsideruarsi zgjedhje të Zotit, të bërë nëpër-mjet Kryepiskopit Anastas, perso-naliteti i të cilit në lëmin fetar pordhe në veprimtaritë e tij kulturore,shkencore dhe shoqërore, siç e katreguar koha, është i padiskutu-eshëm.

Kush është Imzot Ignati, ngavjen, cila është origjina, arsimidhe aktiviteti fetar?

Kam lindur më 28/12/1934 nëfshatin Prodhromos të rrethit tëThivës, në një familje të thjeshtëarvanitase, ku jam pagëzuar ngaprindërit Luka dhe Marie Triantis,

me emrin Joanni. Në mënyrë tëveçantë nga nëna kam mësuargjuhën e bukur shqipe, të cilën ekam përvetësuar në mënyrë të kë-naqshme. Shkollën fillore gjashtë-vjeçare e mbarova me rezultateshumë të mira në fshatin e lindjes.Arsimin e mesëm të përgjithshëme kreva me rezultate të larta nëseminaret kishtare të qytetit tëKorinthit dhe të ishullit Patmos. Prejvitit 1954 deri në vitin 1960 mbaro-va me sukses shkollën e lartë, nëdegën e teologjisë, pranë Universi-tetit të Athinës. Në të njëjtën periu-dhë u diplomova në shkollën e lartëtë muzikës bizantine, me rezultatetë larta, por në kryeqytetin e Greqi-së, Athinë. Që në bankat e shkolla-ve të mesme dhe të larta, i jam për-kushtuar veprimtarisë së larmishmekishtare. Kam shërbyer si katekist,duke u dhënë mësime kishtare be-simtarëve të moshave dhe seksevetë ndryshme. Jam aktivizuar sipsalt i ceremonive fetare në shumëkisha, kam predikuar vazhdimishtgjatë Liturgjive Hyjnore, duketrajtuar tema të rëndësishme. Kamdhënë në shkolla të mesme lëndëtë ndryshme, si: letërsi, gjuhë, histori,gjeografi dhe teologji, të cilat mëdhanë mundësinë të zgjeroja hori-zontin tim fetar e kulturor për t’ubërë në të ardhmen një klerik i aftëdhe i devotshëm. Pasi u hirotonisaprift në vitin 1967, kam shërbyerfamulltar në katedralen e Thivës,si zëvendësepiskop në rrethin eThivës, si igumen, domethënë sidrejtues i murgjve të dy manastire-ve, si atë shpirtëror i Dioqezës sërretheve Thivë dhe Livadhja. Sishpërblim të kësaj pune të gjatë etë zellshme, Zoti më bëri të denjëqë të zgjidhem mitropolit nga Sinodii Shenjtë i Patriarkanës së Konsta-ndinopojës, me propozim të PatrikutEkumenik, Tërëshenjtërisë së TijImzot Vartholomeut më 24/06/1992.Për arsye të situatave të njohuratë asaj kohe, u hirotonisa mitropolitmë 27/07/1996 në Konstandinopo-jë, dhe më 18/07/1998, u fronëzovanë kishën e Shën Spiridhonit si

Pjesë nga intervista

e Imzot Ignatit,

Mitropolit i Beratit, Kaninës,

Vlorës dhe Myzeqesë

U përpoqa me këmbëngulje të ta-kohesha personalisht me secilinklerik dhe me një shumicë të madhenjerëzish të besimeve të ndryshmefetare, duke komunikuar me thjesh-tësi, për të dëgjuar me vëmendjezërin e zemrave të tyre për munge-sat, nevojat dhe kërkesat që ata mëparashtronin. Me dhimbje konstato-va se në përgjithësi vuanin nga var-fëria e tepërt, nga sëmundje dhehalle të shumta dhe nga kërkesapër të siguruar viza për në Greqi,ku dëshironin të takoheshin me tëafërmit e tyre, të shtroheshin nëpërspitale për t’u shëruar, apo për t’upunësuar, që të siguronin bukën egojës. Shumë nga këta persona ikam ndihmuar për të zgjidhur pro-blemet e lartpërmendura, pa bërëasnjë dallim në lidhje me përkatë-sinë fetare, shoqërore, partiake etj.Një pjese të rëndësishme nevojta-rësh u kam dhënë ndihma të pa-kursyera në ushqime, veshmbathje,ilaçe dhe në para.

Cilat janë arritjet më të më-dha të Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë gjatëkohës së ripërtëritjes?

Pas viteve ’90-të, kur në Shqipë-ri u rivendos e drejta e praktikimittë feve, u vu re se vendi ynë ishterrënuar tërësisht në të gjitha drej-timet, por dëmi më i madh u ishte

(vijon në faqen 10)

10 NGJALLJA MAJ 2006

bërë kulteve fetare dhe klerikëve. Përku-shtimi i gjithanshëm dhe i vazhdueshëm iFortlumturisë së Tij Imzot Anastasit, imitropolitëve dhe i të gjithë klerit shqiptar,por dhe i besimtarëve të flaktë orthodho-ksë, bëri të mundur që brenda një periudhe tëshkurtër të ringrihet nga themelet dhe të konso-lidohet nga dita në ditë Kisha OrthodhokseAutoqefale e Shqipërisë. Arritjet më të mëdhatë Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipëri-së janë: Ngritja e Akademisë Teologjike “Ngjalljae Krishtit” në Shën Vlash të Durrësit, çelja eshkollave të mesme të përgjithshme dhe fetarenë Gjirokastër, në Jergucat e në Tiranë. Po ashtubotimi i gazetës kishtare “NGJALLJA”, i revi-stave “GËZOHU” dhe “KAMBANAT”, apo ishumë librave kishtarë, hirotonisja e më shumëse 130 klerikëve shqiptarë, ndërtimi nga the-melet i dhjetëra kishave të reja dhe restaurimi iqindra kishave të dëmtuara. Çelja dhe funksio-nimi i dhjetëra konvikteve për fëmijë dhe stu-dentë, ngritja dhe funksionimi i disa kampingjevepër edukimin fetar e kulturor të vajzave dhedjemve besimtarë, organizimi i festivaleve lokaledhe kombëtare me këngë fetare dhe popullore.

Të gjitha këto arritje të mëdha natyrshëmçuan në rimëkëmbjen dhe sidomos në ngritjene vazhdueshme të besimit në Zotin Krisht, tëmasave të gjera të popullit, duke shtuar së te-përmi numrin e besimtarëve orthodhoksë, të cilëtme devotshmëri ndjekin vazhdimisht LiturgjinëHyjnore dhe ritet e shumta orthodhokse, dukedhënë kontributin e tyre si nga ana shpirtërore,ashtu dhe nga ana materiale për të forcuar shpir-tërisht dhe ekonomikisht Kishën OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë. Sipas mendimit tim

kjo është dhe arritja më e madhe, për të cilënjemi ngarkuar ta kryejmë sa më mirë.

Si janë marrëdhëniet ndërfetare në Dio-qezën e Beratit, Kaninës, Vlorës dhe My-zeqesë?

Vazhdimisht në çdo Meshë Hyjnore për-mendet shprehja shumëdomethënëse “paqe mi-dis jush të gjithëve”. Këtyre fjalëve hyjnore upërmbahet Kisha jonë Orthodhokse për të ndër-tuar dhe për të mbajtur marrëdhënie të drejtandërfetare. Mitropoliti i shquar i Mitropolisë sëShenjtë të Beratit, Anthim Aleksuphi, në vitin1868, ndër të tjera, ka shkruar: “Popullsia e Dio-qezës së Beratit është e përbërë nga të kri-shterë ortodoksë apo myslimanë. Në pikëpamjetë feve ata kanë mendime të ndryshme, por nëjetën shoqërore dhe familjare kanë zakone tëngjashme, flasin të njëjtën gjuhë, gjuhën amtareshqipe dhe bashkëpunojnë e bashkëjetojnë nëpaqe midis tyre në veprimtaritë tregtare, në pu-nët bujqësore, në prodhimet artizanale dhe re-spektojnë ligjet e pushtetit mbretëror”.

Kjo tregon më së miri se qysh në kohët elashta komunitetet ndërfetare kanë bashkëjetuarme dinjitet. Edhe sot e kësaj dite Kisha e Dio-qezës sonë punon me përkushtim për të trajtuardhe për të çuar më përpara këto tradita të çmu-ara, duke respektuar opinionet dhe mendimetfetare, duke u treguar tolerante në vizitat reci-proke që bëjnë në rezidencat përkatëse dhe në

komunikimet herë pas here për zgjidhjene problemeve shoqërore, pa sulmuaraspak konceptet e ndryshme që ka secilabashkësi fetare.

Si qëndron çështja e pronave nëdioqezën e Beratit?

Problemi i kthimit të pronave kishtare në dio-qezën tonë është zvarritur së tepërmi për arsyetë neglizhencës së organeve kompetente shte-tërore që merren me këto probleme, por dhe sirezultat i mungesës së dokumenteve në arkivatvendorë, për shkak të djegies së këtij arkivi nëvitin 1997. Pas këtij viti kemi dërguar kërkesattona të argumentuara me dokumente konkrete,që vërtetojnë pronësinë tonë. Deri tani një pjesëe mirë e këtyre pronave është njohur nga Komi-sioni i Kthimit të Pronave dhe presim kompen-simin e tyre. Për pjesën tjetër jemi në procesine plotësimit të dosjeve përkatëse që t’i dërgojmënë komisionet e Kthimit dhe Kompensimit tëPronave brenda afatit. Shprehim besimin se dotë na kthehen e do të na kompensohen pronatnë fjalë, duke u bazuar në premtimet serioze tëKryeministrit, Shkëlqesisë së Tij prof. dr. SaliBerisha, për ta parë me përparësi nga qeveriadhe nga organet kompetente kthimin e pronavetë komuniteteve fetare, sa më parë dhe sa mëtë plota.

A merret Imzot Ignati me shkrime dhebotime? Cilat janë ato dhe çfarë objekti-vash ka për të ardhmen?

Me kënaqësi merrem prej kohësh me shkri-me dhe botime, duke u ushqyer vazhdimisht ngalibrat e shenjtë. E kam filluar këtë punë me re-daktimin e një cikli poezish të asketit Joan, tëcilin e kam adhuruar dhe e kam mësuesin timshpirtëror. Ky cikël poezish me tre vëllime ështëbotuar në Athinë, i pari në vitin 1971, i dyti nëvitin 1973 dhe i treti në vitin 1975. Më vonë, sianëtar i një komisioni teologësh, u mora me bo-timin e librit “Përulësia sipas Biblës dhe Etërvetë Shenjtë”, i botuar, fillimisht, në Athinë, në vitin1982 dhe ribotuar për të katërtën herë.

Në vitin 1992 botova librin voluminoz “Jero-ndi i Patmos, Amfilohios Makris (1889-1970),Jetë-Këshilla-Dëshmi”. Ky libër u vlerësua ngaAkademia e Athinës. Vazhdimisht shkruaj pre-dikime e fjalime tematike të larmishme kishtaredhe kulturore, të cilat i komunikoj jo vetëm parabesimtarëve në Liturgjinë Hyjnore, por edhe nësimpoziume të ndryshme. Herë pas here botoj nëgazetën “Ngjallja” artikuj të ndryshëm, duke i bë-rë jehonë aktualitetit. Që në fillim të pranisë si-me në këtë dioqezë jam përpjekur vazhdimishtpër të përçuar melodinë bizantine me himnet ekrishtera në gjuhën shqipe. Në të ardhmen,sipas vullnetit të Perëndisë dhe me hirin e Zotit,do të seleksionoj shkrimet më të çmuara dhedo t’i botoj në një broshurë të veçantë.

Përgatitën: Xhovani Shyti, Abedin Kaja

“Jam arvanitas;nga nëna kam mësuar gjuhën

e bukur shqipe”

(vijon nga faqja 9)

MAJ 2006 NGJALLJA 11

Ngjalljen e Krishtit, besimtarëte pritën në kishën e së TërëshenjtësMari, në kala, ku u dha edhe lajmi itriumfit të pavdekësisë. Ishte njëmoment i paharrueshëm, kur Hirë-sia e Tij Ignati doli nga Ajodhimame qiririn e ndezur duke thënë:“Ejani merrni dritë nga drita qës’perëndon”. Qindra shpresëtarëtë moshave të ndryshme vërshuandrejt tij për të ndezur llambadhat etyre, duke i dhënë kështu njëndriçim vezullues të gjithë kishës.

Në orën 2400, në oborrin e ki-shës u mblodhën të gjithë besim-tarët, për të dëgjuar mesazhin e kë-saj Ngjalljeje të Madhe Paskale.

Ngjarjen dhe pranimin e Ngja-lljes së Jisu Krishtit Mitropoliti eparalelizoi edhe me ditët e sotmeku ndër të tjera tha: “Mos vallë edhesot, me gjithë ligësinë dhe mëkatinqë mbizotërojnë nuk ka njerëz të

Shërbesa e Ngjalljes mbushi siasnjëherë tjetër kishat dhe sheshete tyre, jo vetëm nëpër qytete, poredhe në fshatra. Klerikët e Kishëssonë, arritën të kryejnë në shumi-cën e enorive shërbesat e Javës sëMadhe dhe Shërbesën e Ngjalljessë Zotit tonë Jisu Krisht.

Sivjet u vu re ardhja e një numritë konsiderueshëm të emigrantëvenga Greqia, të cilët ndodhen me që-ndrim të përkohshëm dhe punësim

atje. Pjesëmarrja e tyre me devo-cion në Shërbesën e Ngjalljes e bë-ri edhe më të hareshme atmosfe-rën. Ishin me të vërtetë ditë, të cilatpërshkoheshin nga një atmosferëe ngrohtë shpirtërore dhe që plotë-soheshin me gëzimin e Ngjalljes.

Në misterin e Kungatës Hyjno-re u afruan shumë besimtarë; tërinj e të reja, fëmijë dhe të moshuar,

që në emocionin e ngjarjeve dhe tëpësimeve që i përjeton çdo besim-tar orthodhoks, bëhet akoma mëmadhështor. Dhe kjo falë punës sëpalodhur të klerikëve. Në të gjithakishat, pas Shërbesës së Ngjalljesvazhdoi Liturgjia Hyjnore, të cilëne ndoqën shumë besimtarë. Atmo-sfera e ngrohtë e Ngjalljes mbushishpirtin dhe zemrat e të gjithë be-simtarëve në Gjirokastër, Sarandë,Himarë, Përmet, por edhe në fsha-tra të ndryshëm.

Në Gjirokastër, shërbesa e Epi-tafit edhe njëherë nxori në rrugëte kalldrëmta besimtarët e të dyjaenorive; të “Metamorfozës së Shpë-timtarit” dhe të “Kryeengjëjve” dhesipas ritit tashmë i kthyer në traditë,u bashkuan në sheshin qendror,duke gjallëruar gjithë qytetin.

Litania e Epitafit po aq e bukurishte edhe në Sarandë, ku dritat ellambadhave mbushën atë natë tësë Premtes së Zezë gjithë bregune detit dhe sheshin e qytetit.

Ngjallja e Zotit tonë Jisu Krishtnë Përmet, në Kishën e Lindjes tësë Tërëshenjtës në qendër të qyte-

tit, por edhe në kishat e tjera, mblo-dhi qindra besimtarë dhe u bë nëatë moment një pikë, që shkëlqentepër të gjithë zonën përreth.

Në të dyja gjuhët, shqip dhegreqisht, vendi u mbush me psal-met “Krishti u Ngjall së vdeku-rish…” atë natë si edhe në ditëtnë vazhdim. Eshtë një traditë e bu-kur në shumicën e fshatrave tona,që njerëzit gjatë gjithë javës sëPashkës ngjiten në manastiret ezonës sonë, por edhe në kishëzatë ndryshme përreth.

Kremtimi i kujtimit të ShënGjergjit ishte një tjetër festë e ma-dhe, pasi një mori kishash në tëgjithë trevën festojnë me këtëshenjtor, për të vazhduar kështuatmosferën paskale edhe të Hënën,me të njëjtin ritëm dhe gjallëri. Undoq nga të gjithë besimtarët edheShërbesa madhështore e Ngjalljesnë kishën “Ungjillëzimi i Hyjli-ndëses” në Tiranë, nën kryesimine Fortlumturisë së Tij, Kryepiskopittë Tiranës dhe gjithë Shqipërisë,Imzot Anastasit. Në të gjitha eno-ritë e Gjirokastrës u lexua mesazhipaskal i Kryepiskopit Anastas.

Korrespondent i gazetës “Ngjallja”

Nga kremtimi i Pashkëve

- Merr pjesë Presidenti i Republikës z. Alfred Moisiu -cilët me jetën e tyre shpirtëroredëshmojnë, se Krishti që u ngjalldhuron jetën e re dhe të amshuarpër të gjithë ata që duan? Edhe psemund të bëhemi njerëz të rinj, tëkrishterë të vërtetë që do të jetojmëkëtë jetë me Krishtin, duhet taduam Atë dhe t’ia dorëzojmë vetentonë Krishtit që u Ngjall. Atëherëdo të mundemi edhe ne nga përvojadhe me gjithë zemër të shpallim dhetë vërtetojmë “Krishti u Ngjall!Vërtet u Ngjall!”.

Po atë ditë, të Dielën e Pashkëssë Madhe, Mitropoliti Ignat kreuMbrëmësoren e Dashurisë në ki-shën e Shën Gjergjit të qytetit tëFierit. Në gëzimin e festës paskalemori pjesë edhe Presidenti i Repu-blikës, z. Alfred Moisiu.

Në fund të Shërbesës së Da-shurisë Presidenti z. Alfred Moisiupërshëndeti të gjithë besimtarët,

duke theksuar rëndësinë e madhetë mesazhit të Pashkës, i cili më-shon fort në dashurinë për njëri-tje-trin, në tolerancë, bashkëpunim etj.

Me rastin e festës së Pashkësu organizua edhe pritja festive, kunderuan me ardhjen e tyre persona-litete të politikës dhe kulturës, për-

faqësues të komuniteteve të tjerafetare si edhe shumë besimtarë tëdioqezës. Me këtë rast mitropolititheksoi se mesazhi i Pashkës ështëtriumfi i Krishtit fitimtar ndaj vde-kjes. Ai na ngazëllon shpirtrat dhengjall shpresat.

I. Zaka, S. Mishaxhi

Në mitropolinë e Gjirokastrës

Në dioqezën e Beratit

12 NGJALLJA MAJ 2006

Korça priti me solemnitet festëne madhe të Ngjalljes së Shpëtimtarit.

Duke filluar nga e Diela e Dafi-nave dhe në vazhdim, atmosferapreku çdo cep të qytetit. E gjithëJava e Madhe u shoqërua me shër-besat kishtare. Duke filluar meShërbesën e Dhëndrit, Misterin eEfqelisë, ku sipas një tradite qëtashmë ka zënë vend në këtë qytet,celebrohet vetëm në Katedralen evjetër të Burimit Jetëdhënës, edheky mister u celebrua nga Mitropo-liti i Korçës, Hirësia e Tij Imzot Joani.Ndër të tjera ai tha: “Fuqia e Shpirtittë Shenjtë, e cila vepron mistikërisht,realizon paqen e brendshme tek nje-riu. Pajton pikërisht këtë entitet tëndarë nga mëkati, fashit gjymtimine qenies njerëzore, gjymtim, i cilireflektohet në marrëdhëniet e gjithë-secilit me të gjitha. Pikërisht rive-ndosja e pajtimit me Zotin është ri-vendosja e paqes së qenies me tëgjithë dhe të gjitha, të cilën Kishanë formë të dukshme e realizonnëpërmjet vajosjes”.

Në atmosferë të përvajshmevazhdoi më pas dita e enjte, ku shër-besat kishtare u celebruan në të gji-tha kishat e qytetit dhe ku qindra eqindra besimtarë iu falën Zotit tëvarur mbi kryq. Ndërsa dita e pre-

mte arriti kulmin në orët e mbasdi-tes, pasi nëpër kisha ishte kryerShërbesa e Zbritjes së Zotit ngakryqi. Çdo pjesë e qytetit ngjasonteme një manifestim vaji, sipas tradi-tës njerëzit shkojnë dhe nderojnëepitafet në të gjitha kishat. Ndërsakambanat vazhduan vajin e tyregjatë gjithë ditës, deri në momen-tin kur nëpër kisha filloi shërbesa

e mbasdites. Në orën 1845 përparaKatedrales “Ngjallja e Krishtit” ubashkuan pesë epitafet me kuvu-klet e tyre të zbukuruar dhe mijërae mijëra njerëz. Në krye të procesi-onit, i cili paraprihej nga flamujtkishtarë, eksapterët dhe kryqet,qëndronte Mitropoliti i Korçës, Hi-rësia e Tij Imzot Joani, i shoqëruarnga të gjithë klerikët, më pas vinin

epitafet dhe lumi i gjatë i njerëzve.Kulmi i festës arriti në Shërbe-

sën Ngjallësore.Pas leximit të Mesazhit Paskal

nga Hirësia e Tij Imzot Joani, kurakrepat e orës shënuan 2400 u dëgjualajmi i Ngjalljes “Krishti u Ngjall!”dhe një kor prej mijëra vetash, tëcilët pohonin “Vërtet u Ngjall!”. Tin-gujt tashmë panagjirikë të kamba-nave sillnin mesazhe shprese, gë-zimi dhe fitoreje.

KorçëFESTA E MADHE E NGJALLJES

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajës, Nr. 151Tiranë

Tel: (042) 34-117, 35-095.Fax: 32-109

Shtypur në shtypshkronjën“Ngjallja”

Organ i Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë

Del nën kujdesin e KëshillitBotues

Themelues: KryepiskopiAnastas

Mihal Sonellari