ĠNTERNET ve BĠLGĠYE ERĠġĠM YOLLARImaycalistaylari.comu.edu.tr/calistay2011yibo5/sunumlar/konferans//ismail_isleyen.pdfve „.com‟ gibi terimleri yazmanızın bir anlamı yoktur.Yinede

ĠNTERNET ve BĠLGĠYE ERĠġĠM YOLLARI

Uzm. İsmail İŞLEYEN

ÇOMÜ Bilgi Merkezi

http://members.comu.edu.tr/isleyen


Y.İ.B.O. Öğretmenleri (Fen ve Teknoloji-Fizik, Kimya, Biyoloji- ve Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı 01-08 Şubat 2010 TÜSSİDE-Gebze

GiriĢ -- Özet

***

Az Zaman , Çok ĠĢ = Verimli Ġnternet Kullanımı

internette araĢtırma yaparken nelere dikkat edileceği, çok

sayıda kaynakla uğraĢmadan nasıl doğru kaynaklara

ulaĢılabileceği üzerine öneriler sunmak ve belki de birçok

kiĢi tarafından bilinen, fakat bir araya getirilemeyen internet

kaynaklarını kısmen de olsa bir bütün halinde ve detaylı

olarak sunmak


Ġçerik

b

Açık EriĢim4

TÜBĠTAK-ULAKBIM Veritabanları3

Arama Araçları2

a arama motorları -Google

konu dizinleri

GiriĢ - Ġnternet1


Ön Bilgi -- Ġnternet

•The VeriSign Domain Report – June 2009•http://www.verisign.com/static/DNIB_09_0529web.pdf


Websites

234 million – The number of websites as of December 2009.

47 million – Added websites in 2009.

Email

90 trillion – The number of emails sent on the Internet in 2009.

247 billion – Average number of email messages per day.

1.4 billion – The number of email users worldwide.

200 billion – The number of spam emails per day (assuming 81% are spam).

Social media

126 million – The number of blogs on the Internet (as tracked by BlogPulse).

350 million – People on Facebook.

Images

4 billion – Photos hosted by Flickr (October 2009).

30 billion – At the current rateper year.

Videos

1 billion – The total number of videos YouTube serves in one day.

12.2 billion – Videos viewed per month on YouTube in the US

*http://royal.pingdom.com/2010/01/22/internet-2009-in-numbers/



Arama Motorları

Arabul LinkMaster Aeiwi LinkMonster

Arama Links2Go AOL NetFind National Directory

Nerede LookSmart AT1 Northern Light

Alta Vista Lycos BigStuff OneKey

Kartoo Magellan Bomis.Com Open Directory Project

Digg Matilda ByteSearch A9

Hakia Nerd World Dewa.com Point of Origin

Excite PlanetSearch FindLink Qango

Gee-Wiz! REX HandiLinks QuestFinder

Global Jam King HotBot Scrub The Web

Google Site Shack Identify Snap!

Goto.com WebCrawler Infohiway W6.net

ICQ IT!

WebSearch2

K InfoTiger Websitez

Infoseek Yahoo i-Explorer What-u-seek

Librarian's

Index BigStuff Jayde WorldLight

Google %56.3

Yahoo %21.5

Diğerleri %15*

* Nielsen/NetRatings – May 2007http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_search_engines


Hangisi Daha Ġyidir?

Cevap : hiçbiri yada hepsi

Bu sizin neyi, nasıl, ne zaman, hangi yöntemle

aradığınıza

Ne kadar sonuç istediğinize

Sonuçların ne kadarına baktığınıza bağlıdır.


Arama Motorları Nasıl ÇalıĢırlar?

Spider(Örümcek) veya Crawler(Tırtıl) kullanarak

interneti belli aralıklarla tararlar.

Düşünmez ve yargıda bulunmazlar.

Anahtar kelimeleri toplayarak indekslerine eklerler.

Arama algoritmaları birbirinin aynı değildir.

Hatta arama algoritmaları kendi içinde değişkendir.

Hangi algoritmayı ne zaman kullandıklarını

açıklamazlar.

Sayfaların değişik yerlerini ararlar. (Başlık, Etiket,

içerik yada içeriğin bir bölümü gibi)


Tercih Edilen Arama Motorları




Terimlerin arasına "and"/("ve") eklemenize gerek yoktur. Bir

aramayı daraltmak için daha çok terim eklemeniz yeterlidir.

Aramalar büyük-küçük harfe duyarlı değildir. Bütün harfler, nasıl

yazmış olursanız olun, küçük harfler olarak anlaşılır.

protokol ve sonek tipindeki kelime ve karakterleri ihmal eder. „http‟

ve „.com‟ gibi terimleri yazmanızın bir anlamı yoktur.Yinede

kullanmak isterseniz baĢına “+”koymanız yeterli olur.

Google

BOAI; 2001


Spesifik tam ifadeler

“Hezarfen Ahmet Çelebi”“Ne aradığınız aslında sizin içinizde saklıdır”

Aramanızdan bir kelime çıkarmak için o kelimenin baĢına eksi, kelime eklemek içinse artı koymanız yeterli olur.

Web server -Microsoft -ISSobama +hussein

BOAI; 2001

Aramanızı sınırlandırın …








Google Extra

Hesap makinası yerine arama alanına 56+96*5 yazıp enter ile sonuca ulaşabilirsiniz.

üs ve kök işlemlerini de (kök alma operatörünü İngilizce yazmak koşuluyla) yapabilirsiniz. Bunları arama alanına 2^20 veya sqrt(-4) yazarak elde edebilirsiniz.

16 feet in centimeters araması size 487.68 cm olarak yanıtı verecektir.

Kullandığınız ekranın kaç santimetre olduğunu da bulabilirsiniz.Örneğin 17 inç lik ekran için : 17 inch in centimeters yazdığınızda 17 inch = 43.18 centimeters cevabını alırsınız.

http://www.google.com/search?q=2%5E20

http://www.google.com/search?q=sqrt%28-4%29







Uyarı / öneri ...

internet ≠ google

Google her sayfayı indeksle(ye)mez

Google istemediği sayfaları göstermeyebilir (?!?)

Google’in sonuçları tutarlı da olmayabilir


Internet Public Library



Konu Katalogları Dizinler


Konu Katalogları -- Dizinler


ELEġTĠREL DEĞERLENDĠRME

Web‟te bulduğunuzu neden değerlendirmelisiniz?

Herkes web sayfası yapabilir

Birçok sayfa güncellenmez

Kalite kontrolü yoktur

Birçok sitede “eş uzman” değerlendirmesi

yapılmaz

• İnternet bilimsel yayınlardan daha az güvenilirdir


Sayfa kriterleri

Kimin yazdığını söyleyebiliyor musunuz ?• Yazarın adı

• Bildiğiniz bir organizasyon, kurum, ajans

Konu için güvenlik kriterleri ?

Bağlantılar var mı?

“Hakkımızda” “Felsefemiz” “Tarihimiz” “Biografimiz”

Yeterince güncel mi?• En son güncelleme tarihine bakın


Ġçerik

Metin

• Yanlış olma olasılığı var mı ?

• Basılı versiyonuna neden bağlantı yok ?

Kaynaklar

• Bağlantılar, dipnotlar, vb. ile mi yayınlanmış?

• Bu bağlantılar çalışıyor mu?

Kanıt önceliği

• metin içinde mi yoksa aktarma mı?


ULAKBĠM - CABĠM


Cahit Arf Bilgi Merkezi (CABĠM); Türkiye'deki araĢtırmacılara

ulusal çapta bilgi ve belge hizmetleri sunan, TÜBĠTAK-ULAKBĠM'e

bağlı bir bilgi merkezidir.

Merkezde, araĢtırmacıların ulusal bilimsel literatüre (Türkçe

dergiler) eriĢimlerini etkinleĢtirmek amacıyla çeĢitli

konularda Türkçe Veri Tabanları da oluĢturulmakta ve

Web'den kullanıcıların eriĢimine açılmaktadır.

ULAKBĠM - CABĠM


ULAKBĠM – CABĠM

Konu / Atıf Tarama

Belge Sağlama

Katalog

Veri Tabanları

ULAKBĠMCahit Arf Bilgi Merkezi


ULAKBİM – CABİM Veritabanları





TÜBİTAK Destekli Projeler Veri Tabanı

TÜBĠTAK AraĢtırma Grupları tarafından desteklenmiĢ araĢtırma

projelerinin ve TÜBĠTAK-TÜBA-YÖK tarafından desteklenen

sosyal bilimler alanındaki projelerin sonuç raporlarını içermektedir.

Veri tabanı, projelerin sonuç raporlarının bibliyografik veri ve

özlerini kapsamaktadır.

TÜBĠTAK araĢtırma grupları tarafından desteklenen projelerin raporları

(asıl kopyalar) ULAKBĠM kütüphanesinde bulunmaktadır.

Veri tabanı üzerinden proje raporlarından fotokopi isteği yapılabilmektedir.

Bunun yanı sıra, TÜBĠTAK'in destekleği, halen yürümekte olan ve sonuçlanan

projelerin durum bilgileri TÜBĠTAK Web sitesi'nden taranabilmektedir.

http://mistug.tubitak.gov.tr/proje/index.php

Konu Kapsamı: Temel ve Uygulamalı Bilimler Sosyal Bilimler 1965'den günümüze Proje Sayısı: 9194



Konu taraması; AraĢtırmacıların araĢtırma konuları ile ilgili yapılan

Yayınlara eriĢmek için uluslar arası ve Türkçe bilimsel literatürü içeren

veri tabanlarını anahtar kelimeler ile sorgulaması iĢlemidir.

Uzaktan yapılan tarama baĢvuruları ULAKBĠM konu uzmanları

tarafından gerçekleĢtirilerek, baĢvuru sahibi araĢtırmacıya iletilmektedir.

Atıf taraması; yazarın yayınlarına yapılan atıfların (citation) tespit edilmesi

amacıyla uluslar arası atıf indeksleri (SCI, SSCI, Arts&Hum)

üzerinden yapılan taramalardır.

ULAKBĠM – CABĠM, Konu / Atıf Tarama

Ulakbim üyelik hesabı oluşturulmalı + ücret


Ulusal Belge Sağlama Sistemi (UBSS);

kullanıcıların ULAKBİM'e gelmeden uzaktan (Web üzerinden)

belge isteği (makale vd.) yapabilmelerini sağlayan sistemdir.

Belgelerin fotokopileri, kullanıcılara posta ya da kargo aracılığı ile

iletilmektedir.

Tüm kiĢi ve kurumlar faydalanabilir.

Yurt dıĢındaki bilgi merkezlerinden de yayın istenebilir.

ULAKBĠM – CABĠM, Belge Sağlama

Ulakbim üyelik hesabı oluşturulmalı + ücret



Makale Ġstek Sistemi (MIS);

makale isteklerini (fotokopi) ULAKBĠM'e gelerek elden teslim almak

isteyen kullanıcılar içindir.

Kullanıcıların, ULAKBĠM süreli yayın koleksiyonundan yapacakları

fotokopi isteklerini elektronik ortamda önceden tanımlamalarını sağlar.

Katalog

ULAKBĠM, Gazi, Hacettepe, ODTÜ, Bilkent ve BaĢkent Üniversiteleri'nin

süreli yayın/dergi koleksiyonlarını tarayabilirsiniz.

Lisans anlaĢmaları gereği, elektronik dergilere yanlızca TÜBĠTAK

üzerinden eriĢilmektedir.

ULAKBĠM – CABĠM, Makale Ġstek ve Katalog

Ulakbim üyelik hesabı oluşturulmalı + fotokopi ,posta ücreti


ULAKBİM – E-Dergiler


ULAKBİM – E-Dergiler


Bilimsel literatürün internet aracıyla finansal, yasal ve teknik

bariyerler olmaksızın, eriĢilebilir, okunabilir, kaydedilebilir,

kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı

verilebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç

için kullanılabilir biçimde kamuya ücretsiz açık olması

Üniversite ve araĢtırma kurumlarının entelektüel

ürünlerinin sayısal ortamda saklandığı, diğer kurumların ve

kullanıcıların kolaylıkla eriĢebildikleri, tüm dünyada hızla

yayılmakta olan yeni bir oluĢum

Açık Erişim – Dergi, Konu, Kurumsal Arşiv

BOAI; 2001








The Internet Archive # http://www.archive.org/index.php


Kurumsal Arşiv – Toplu Tarama Araçları






Ulusal Toplu Katalog

İsmail İŞLEYEN

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

[email protected]


Ġyi seçilmiĢ kitapları okumak, geçmiĢ yüzyılların seçkin zekâlarıyla önceden

düzenlenmiĢ bir konuĢmaya katılmak gibidir. (Descartes)

mailto:[email protected]

Documents

ĠNTERNET ve BĠLGĠYE ERĠġĠM YOLLARImaycalistaylari.comu.edu.tr/calistay2011yibo5/sunumlar/konferans//ismail_isleyen.pdfve „.com‟ gibi terimleri yazmanızın bir anlamı yoktur.Yinede