95
Andrew Bauer, Natalie Kirk and Sebastian Sahla with contributions from Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

Andrew Bauer, Natalie Kirk and Sebastian Sahla with contributions from

Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell

Zefe0g&D 2018

obm0o,HZmw

zuf'&,fpepf -

jrefrmEdkifiHtwGuf

xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh

tcsufrsm;

Page 2: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

aus;Zl;wifvTm

þtpD&ifcHpm NyD;ajrmufa&;twGuf okawoejyKvkyf&mwGif yg0ifulnDay;cJYaom cifapmaX;?udkudkvGif

ESifh Paul Shortell wdkYtm; olwdkY\ tm;ay;ulnDrIrsm;twGuf txl;aus;Zl; wif&Sdygonf/ xdkYtjyif

Nitish Arora ? at;MunfomaqG? Sumit Bisarya ? Vicky Bowman ? Rani Febrianti ?

Jelson Garcia ? Hosana Chay ? Rebecca Iwerks ? Jeremy Liebowitz ? Cielo Magno ?

armfxGef;atmif? Fikri Muhammadi ? Sri Murniati ? Dorjdari Namkhaijantsan ? Matthieu Salomon ? Annamari Salonen ? Amir Shafaie ? Nomuuntugs Tuvaan ? Claudia Viale ESifh Tricia Yeoh wdkYudkvnf; vrf;nTefrIESifh yg0ifulnDrIwdkYtwGuf aus;Zl;wif&Sdygonf/

This report was made possible by funding from the U.K. government, the Australian government, and the United States Department of State. The opinions, findings and conclusions stated therein are those of the authors and do not necessarily reflect those of the above-mentioned organisations.

FUNDING PROVIDEDBY THE UNITED

STATES GOVERNMENT

Page 3: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

1

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

rmwdum

taMumif;t&m tusOf;csKyf …………………………………………………………………………. 2

aemufcH taMumif;t&m ……………………………………………………………………........... 5

o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrI vkyfydkifcGifhESifh wm0efrsm; cGJa0jcif;ESifhpyfvsOf;í jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;p&mrsm; .......... 17

vkyfief;vdkifpif csay;jcif; ….................................................................................................... 19

ajr,mrSwfyHkwifjcif; ESifh ajr,mpDrHcefYcGJjcif; …............................................................................... 30

b@ma&;rlabmifrsm;ESifh tcGefawmfaumufcHjcif; …......................................................................... 39

obm0ywf0ef;usifqdkif&m pDrHcefYcGJrI …........................................................................................ 53

vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&; ….................................................................................... 60

a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; …....................................................................................................... 67

wpfEdkifwpfydkifESifh tao;pm;o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrI …................................................................ 74

aemufqufwGJ (1)/ tusOf;csKyf Z,m;rsm; …................................................................................. 82

aemufqufwGJ (2)/ usrf;udk;pm&if; …......................................................................................... 90

rsufESmzHkk;"gwfyHk - NRGI twGuf Suthep Kritsanavarin

Page 4: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

2

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

taMumif;t&m tusOf;csKyf

jyefvnftpm;xdk; jznfhwif;í r&Edkifaom obm0 o,HZmwrsm; (a&eH? obm0"gwfaiGU?

wGif;xGuf ESifh ausmufrsuf&wemrsm;) udk pDrHcefYcGJrI jyKvkyf&jcif;onf trSefyif ½IyfaxG;vSonf/

a&&Snfoabmaqmifonfh zGHUNzdK;rIazmfaqmif&mwGif o,HZmwu@\ tusdK;jyKrIudk xnfhoGif;

toHk;csEdkif&ef tpdk;&taejzifh o,HZmwqdkif&m udpö&yftrsdK;trsdK;twGuf Oya'ESifh pnf;rsOf;

pnf;urf;rsm;udk azmfxkwfa&;qGJ&rnf/ a'ocHtodkif;t0dkif;twGufvnf; tusdK;&Sd? EdkifiHw0Srf;rS

EdkifiHom;rsm;twGufvnf; tusdK;&Sdap&ef &nf&G,fa&;qGJ&rnf/ vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;[k

qkd&mwGif o,HZmw &SmazGa&;ESifh xkwfvkyfrIrSonf ajr,mpDrHcefYcGJjcif;? b@ma&; rlabmifrsm;

ESifh tcGefawmf aumufcHjcif;? obm0ywf0ef;usif pDrHcefYcGJjcif;? vkyfief;cGif ab;uif;a&; ESifh

usef;rma&;? a'ocHrsm; tusdK;pD;yGm;jzpfxGef;wdk;wufa&;? wEdkifwydkkif ESifh tao;pm; o,HZmw

wl;azmf xkwfvkyfjcif;vkyfief; aqmif&GufrIrsm;txd yg0ifonf/

obm0o,HZmwrsm; pDrHyHkESifhywfoufNyD; pmtkyfpmwrf; taMumif;t&mrsm; us,fjyefYpGm &Sdae

aomfvnf; o,HZmw pDrHcefYcGJjcif; vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm; A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsa&;

txl;ojzifh A[dkESifh jynfe,fa'otqifh tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;tm; vkyfydkifcGifh wm0efrsm; cGJ

a0ay;jcif; rnfonfhvkyfydkifcGifhrsm;udkwGJzuf pDrHcefYcGJa&; ESifh rwlnDaom qufpyftaMumif;t&m

rsm;t& rnfonfh tkyfcsKyfpDrHcefYcGJrIyHkpHonf txda&mufqHk;jzpfrnfqdkaom tcsufrsm;tay:wGif

txl;jyKazmfjyxm;csufrsm; tvGefenf;yg;ao;onf/

,ckudpö&yfonf vuf&SdjrefrmEdkifiHtwGuf tvGefta&;BuD;onfh udpö&yfjzpfonf/ jynfe,fESifh

a'oqdkif&m tpdk;&rsm;onf a'otwGif;&Sd obm0o,HZmwrsm;udk udk,fwdkif xdef;csKyf&ef

awmif;qdkrIrsm;rSmvnf; aeYpOfESifhtrQ BuD;xGm;vmvQuf&SdNyD; txl;ojzifh a'ocHwdkif;&if;om;

vufeufudkifrsm;Mum;wGif jzpfonf/ vuf&Sd NLD tpdk;&uvnf; zuf'&,f jynfaxmifpk

wnfaxmif&eftwGuf uwdu0wfjyKxm;NyD; obm0o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfjcif;rsm;ESifh

ywfoufí vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmudk jynfe,fa'oqdkif&m tpdk;&rsm;odkY cGJa0ay;&efvnf;

tpDtpOf&Sdonf/ txl;ojzifh tpdk;&? ppfwyfESifh wdkif;&if;om;vufeufudkif tzGJUtpnf;rsm;Mum;

Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;yGJrsm; jzpfvmap&ef rl0g'a&;qGJolrsm;u jyifqifvsuf&Sdonfjzpf&m obm

0o,HZmwESifhywfoufaom udpö&yfonf tem*gwfjrefrmEdkifiHtwGuf tcsuftcsmusaom

udpö&yf jzpfvmrnfjzpfonf/

obm0o,HZmwrsm;tm; pDrHtkyfcsKyfrIESifhywfoufNyD; A[dktpdk;&csKyfudkifrI avQmhcsa&;twGuf

ajcvSrf;rsm;u pwifxm;ESifhNyDjzpfonf/ Oyrmtaejzifh 2008 ckESpf zGJUpnf;yHktajccHOya'wGif

obm0ywf0ef;usifqdkif&m ab;tEÅ&m,frsm;tay: wHkYjyefrI? ausmufrsuf&wem tacsmxkwfvkyf

rIESifh (vrf;cif;)ausmufwl;azmfjcif;twGuf tcaMu;aiGrsm; aumufcHjcif;udk jynfe,fESifh a'o

qdkif&m tpdk;&rsm;odkY pDrHydkkifcGifh ay;xm;onf/ rMumao;rDu A[dktpdk;&taejzifh jynfe,fESifh

wdkif;tpdk;&rsm;udk jynfe,fa'otqifh vkyfydkifcGifhudk pwifvTJajymif;ay;cJYNyD; txl;ojzifh wEdkif

wydkif ESifh tao;pm; o,HZmwwl;azmfjcif;vkyfief; aqmif&Gufjcif;twGuf vdkifpifcsay;jcif;ESifh

tcsdKUaom tcGefawmf aumufcHjcif; vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk vTJajymif;cGJa0ay;cJYonf/

jynfaxmifpkk tpdk;&rS jynfe,f ESifh wdkif; tpdk;&odkkY bwf*swf vTJajymif;rIonf NyD;cJYonfh ESpf

tenf;i,ftwGif;rSm wdkk;wufrIrsm; &SdvmcJYonf/ 2012 - 2013 b@mESpfwGif jynfe,fESifhwdkkfif;

tpdk;&odkkY bwf*swfvTJajymif;ay;rIonf ESpftvdkuf &oHk; rSef;ajcaiGpm&if;\ 3 .4 &mcdkifEIdif; &SdcJY

&mrS 2015^2016 b@mESpfwGif 8 .7 &mcdkifEIdif;xd &SdvmcJYonf/

odkYaomfvnf; jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD; tpdk;&rsm;odkY b@maiG cGJxGufay;jcif;ESifh tao;pm;

vkyfydkifcGifhrsm; csxm;ay;rIrsm;jzifh wdk;wufrIrsm; &Sdvmaomfvnf; obm0 o,HZmwESifhywfouf

onfh vkyfydkifcGifh wdk;wufawmif;qdkrIrsm;twGuf pdwfauseyfzG,f tajzr[kwfyg/ jynfe,fESifh

wdkif;a'oBuD;rS tpdk;&t&m&Sdrsm;onf udpötawmfrsm;rsm;twGuf jynfaxmifpktqifhodkY wm0ef

cH tpD&ifcHae&qJ jzpfonf/ jynfe,fa'otqifh Stakeholder rsm;uvnf; obm0o,HZmw

vkyfief;u@ azmfaqmifa&;tay: vkyfydkifcGifh ydkrdk awmif;qdkaumif; awmif;qdkvmEdkifovdk

Page 5: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

3

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

obm0ywf0ef;usif xdcdkufrI qdk;usdK;rsm; avQmhenf;apa&; vkyfief;rsm;wGif ydkrdkBuD;rm;aom

tcef;u@udk awmif;qdkvmEdkifonfhtjyif b@ma&;r[kkwfaom tusdK;tjrwfrsm; wdk;wufcGJ

a0ay;&efudkvnf; awmif;qdkvmEdkifonf/ zuf'&,fjynfaxmifpkjzpfap? A[dkcsKyfudkifrI avQmYcs

xm;aom wpfjynfaxmifpkEdkifiHjzpfap jynfe,fa'otqifhodkY cGJxm;ay;Edkifonfh obm0o,H

Zmw pDrHtkyfcsKyfa&; vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk ,cktpD&ifcHpmwGif pkpnf;azmfjyxm;ygonf/

xdkYjyif tm&S-ypdzdwfa'orsm;rS erlem udpö&yfrsm;udk t"du avYvmxm;jcif;rsm; yg0ifNyD; rl0g'

csrSwfolrsm;taejzifh rnfonfh vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk jynfaxmifpkESifh jynfe,ftpdk;&

tqifhrsm;odkY cGJa0vTJajymif;ay;rnf ESifh rnfonfhvkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;tm; wGJzufpDrHcefYcGJ

rnfqdkaom tcsufudk azmfjyxm;onf/

,cktpD&ifcHpmwGif jyKpkolrsm;taejzifh rwlnDaom pDrHtkyfcsKyfrI yHkpHrsm;wGif BuHKawGU&Edkifaom

tcuftcJrsm;udk ESifh tcGifhtvrf;rsm;udk wifjyxm;ygonf/ tcsdKUaomudpö&yfrsm;wGif jynfe,f

a'otqifh tpdk;&tm; vkyfydkifcGifh cGJay;vdkufjcif;jzifh tcsdef&SnfMumpGm wnf&Sdaeaom epfemrI

rsm;ESifh obm0o,HZmwtay: xdef;csKyfvdkrI awmif;qdkcsufrsm;tm; ajz&Sif;&mwGif tusdK;&Sdap

½Hkomru tpdk;&\ tkyfcsKyfpDrHcefYcGJrIudkvnf; ydkrdkdk;wufaumif;rGefaponf/ tcsdKUaomudpö&yfrsm;

wGif jynfe,fa'otqifh tpdk;&tm; vkyfydkkifcGifh cGJay;vdkufjcif;jzifh tusifhysufjcpm;rI? rSm;,Gif;

aom pDrHcefYcGJrIESifh &if;ESD;jr§KyfESHrI 0ef;usiftm; avsmhyg;xdcdkufaprIwdkYudkvnf; jrifhwufvmapEdkif

onf/

atmufygtcsufrsm;onf erlemavYvmcsufrsm;rS jzpfonf/

¼ yxrOD;qHk;taejzifh (A[dkk)tpdk;&u Oya'ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk csrSwfNyD; (a'oEÅ&)

tjcm; tpdk;&tqifhrS tqdkyg Oya'pnf;urf;rsm;udk taumiftxnfazmfjcif;ESifh apmifhMunfh

Muyfrwfonfh enf;vrf;udk EdkifiHtrsm;tjym;wGif toHkk;jyKMuonf/

Oyrmtm;jzifh obm0ywf0ef;usifESifh ywfoufaom Oya'rlabmifrsm;udk jynfaxmifpk

tpdk;&u owfrSwfjyXmef;aomfvnf; cGifhjyKcsufvdkifpif csay;&mwGif a'oEÅ&tpdk;&rsm;tm;

w&m;0if tcef;u@wpf&yf ay;xm;jcif; odkYr[kwf a'ocHrsm;ESifh wdkifyifaqG;aEG;rI jzpfpOf

tm; aqmif&Gufapjcif;jzifh taumiftxnfazmfrItydkif;wGif vkyfydkifcGifh cGJay;xm;jcif;jzpfonf/

Oyrmtaejzifh rGef*dkvD;,m;EdkifiHwGif EdkifiHawmftqifh Oya't& soum (c½dkif) jynfe,f

tkyfcsKyfa&;rSL;rsm;udk owÅKwGif; o,HZmw&SmazGa&; pDrHudef;rsm;wGif obm0ywf0ef;usif

qdkif&m BudKwifumuG,fa&; tpDtpOfrsm;twGuf tuJjzwf qef;ppf&ef wm0ef&Sdoltjzpf

azmfjyxm;onf/ ukrÜPDrsm;u pmcsKyfyg owfrSwfjyXmef;csufrsm;udk csdK;azmufvkyfaqmifvm

vQif jypf'Pfay;Edkifaom tcGifhtmPmudkvnf; jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;udk ay;tyf

xm;onf/ a,bk,stm;jzifh EdkifiHawmf tmPmydkifrsm;u vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;

rma&;qdkif&m Oya'rsm;udk a&;qGJavY&SdNyD; taumiftxnfazmf vkyfaqmifrIrsm; ESifh apmifh

MunfhMuyfrwfjcif; vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk jynfe,fa'otqifh tpdk;&tm; cGJa0ay;

onf/ Oyrmtaejzifh zdvpfydkifEdkifiHwGif apmifhMunfhppfaq;a&; tmPmydkifrsm;rSm A[dkktpdk;&\

obm0ywf0ef;usifESifh o,HZmwqdkif&m Xme\ jynfe,f½Hk;rsm; jzpfonf/ ,ckuJhodkYk pDpOf

xm;jcif;aMumifh apmifhMunfhppfaq;a&; tmPmydkifrsm;udk pDrHudef;ESifh ydkí eD;pyfapNyD; pHkprf;

ppfaq;rIrsm;onf EdkifiHawmftpdk;&odkY wm0efcHrI&Sd&um EdkifiHawmftqifh pHcsdefpHEIef;rsm;ESifhtnD

aqmif&Gufjcif;udkvnf; jzpfay:aponf/

¼ 'kwd,taejzifh EdkifiHtrsm;pkü tcsdKUaomvkyfaqmifrIrsm;twGuf vkyfydkifcGifhudk wGJzufwm0ef

,lonf/ Oyrmtaejzifh ukef;wGif; a&eH? obm0"mwfaiGU ESifh wGif;xGufypönf;xkwfvkyfa&;

vkyfief;vdkifpifrsm;tm; ukrÜPDrsm;odkkY csay;&mwGif trsm;tm;jzifh A[dkkESifh jynfe,fa'o

tpdk;&rsm;u wGJzufaqmif&Gufonf/ zdvpfydkifEdkifiHwGif wGif;xGufypönf;xkwf,lcGifh vdkifpifudk

A[dktpdk;&rS csay;NyD; a'oEå& tkyfcsKyfa&;tmPmydkifrsm; (tcsdKUae&mrsm;wGif Xmaewdkif;&if;

om; vlrItodkif;t0dkif;rsm;) rS wl;azmfcGifhtwGuf twnfjyKcsufay;jcif;jzpfonf/ Mopaw;vs

EdkifiHwGifvnf; urf;vGefa&eHESifh obm0"mwfaiGU &SmazGrI ESifh wl;azmfxkwfvkyfcGifhudk jynf

axmifpkk0efBuD; tygt0if jynfe,f? a'o0efBuD;rsm;ESifh zGJUpnf;xm;onhf yl;wGJtmPmydkif

tzGJUtpnf;wpf&yfrS csay;onf/

Page 6: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

4

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

¼ wwd,taejzifh tcsdKUvkyfydkifcGifhtmPmrsm;udk trsm;tm;jzifh jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;

tm; cGJa0 wm0efay;xm;onf/ vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;qdkif&m apmifhMunfh

ppfaq;jcif;? wpfEdkifwpfydkifESifh tao;pm; o,HZmwwl;azmfa&; vkyfief;rsm;twGuf vkyfief;

vdkifpif csxm;ay;jcif; tp&Sdaom udpö&yfrsm;wGif trsm;tm;jzifh jynfe,fa'otqifh tpdk;&

rsm;tm; wm0efay;xm;jcif;jzpfonf/ tb,faMumifhqdkkaomf o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfa&;

pDrHudef;rsm;\ oufa&mufrIrsm;udk a'oEå& tqifhwGif ydkkrdkawGUMuHKcHpm;&jcif; ESifh a'oEå&

tpdk;&0efxrf;rsm;twGuf owif;tcsuftvuf&,lrItm; ydkrdk aumif;rGefapEdkifaomaMumifh

jzpfEdkifonf/

¼ pwkw¬tcsufrSm tcsdKUvkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;tm; jynfaxmifpkktpdk;&rsm;udk trsm;tm;

jzifh cGJa0 wm0efay;xm;onf/ tcGefESifh wGif;0cGef EIef;xm;owfrSwfjcif;? t"du tcGefawmf

rsm; aumufcHjcif;? tBuD;pm;ESifh tvwfpm; ukrÜPDrsm;ESifh oabmwlpmcsKyfrsm; csKyfqdkk&ef

aqG;aEG;n§dEIdif;jcif; ponfh wm0efrsm;udk trsm;tm;jzifh A[dkktpdk;&rS vkyfaqmifavY&Sdonf/

vkyfaqmif&onfh vkyfief;aqmifwmrsm;\ eufeJ½IyfaxG;rI ESifh taumiftxnfazmf aqmif

&GufrItwGuf ydkrdkjrifhrm;aom tkyfcsKyfpDrHcefYcGJrIqdkif&m pGrf;aqmif&nfwpf&yfudk vdktyfonfh

twGufaMumifh jzpfEdkifonf/

obm0 o,HZmw tkyfcsKyfpDrHrI vkyfydkifcGifhrsm;udk cGJa0a&;qdkkif&m ar;cGef;twGuf tvHk;pHk jynfh

pHkudkufnDrI&Sdaom ajz&Sif;csufwpf&yf r&Sdyg/ tcsKyfqkd&vQif jrefrmEdkifiHrS a&G;cs,fxm;onfh

vrf;aMumif;twGuf owdcsyf&ef ESpfckrSm EkdifiH\ Stakeholder trsdK;rsdK;\ awmif;qdkcsufrsm;tm;

xnfhoGif;pOf;pm;&efESifh ,ckkvuf&Sd vdktyfvsuf&Sdaom EdkifiH\ o,HZmw pDrHtkyfcsKyfa&;udk cdkif

rmtm;aumif;vmap&ef jzpfonf/ tvm;wl jrefrmEdkifiHtwGuf azmfxkwfxm;onfh taMumif;

t&m tajcjyK tao;pdwf avYvmoHk;oyfxm;aom qef;ppfcsufESifh qHk;jzwfcsufrsm;onftjcm;

EdkifiHrsm;twGuf oifhavQmfrI&Sdrnfr[kwfyg/

rnfodkYyifqdkapumrl obm0o,HZmw zuf'&,f pepftwGuf atmufazmfjyyg tajccHoabm

w&m;rsm;onf ausmaxmufaemufcH jyKEdkifonf/

¼ rnfonfhtpdk;&tqifhwGifjzpfap vkyfydkkifcGifh cGJa0xm;aom tpdk;&tqifhqifh\ u@ESifh vkyf

ydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk &Sif;&Sif;vif;vif; owfrSwfjcif;

¼ rwlnDaom tpdk;&tqifhwdkif;wGif ¤if;wdkY\ wm0efrsm;udk aumif;rGefpGm jznfhqnf;aqmif&Guf

Edkif&eftwGuf pGrf;aqmif&nfESifh t&if;tjrpfrsm; tcdkiftrm &Sdapjcif;

¼ jynfe,fa'oqdkif&m tpdk;&\ pD&ifydkifcGifhjzpfaomfvnf; EdkifiHawmftqifh vlrIywf0ef;usifESifh

obm0ywf0ef;usif tedrfhqHk; pHEIef;rsm;udfk usifhoHk;jcif;

¼ tpdk;&tqifhqifhMum;ESifh e,fajrtoD;oD;Mum;wGif aqG;aEG;rIrsm;? tcsuftvuf zvS,fjcif;

rsm; jyKvkyfEdkif&ef aqmif&Gufjcif;

¼ pDrHudef;\ tusdK;oufa&mufrIudk BuHKawGU&rnfh a'ocHvlxkkuJhokdY tpdk;&r[kwfonfh tzGJU

tpnf;rsm;udkvnf; tqHk;tjzwfrsm; jyKvkyf&mwGif yg0ifapjcif;

¼ tpdk;&tqifhwdkif;wGif qHk;jzwfcsufcsrSwfjcif;ESifh tusdK;&v'frsm; ydkí yGifhvif;jrifomrI&Sdap&ef

aqmif&Gufjcif;

Page 7: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

5

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

1/ aemufcHtaMumif;t&m

taMumif;t&m

jrefrmEdkifiHonf vuf&SdwGif obm0o,HZmw pDrHtkyfcsKyfa&; ESifh EdkifiHwpfckvHk;\ EdkifiHa&;?

pD;yGm;a&;ESifh vlrIzGHUNzdK;wdk;wufa&; vkyfief;pOfrsm;wGif toGiful;ajymif;aeaom tcsdefjzpfonf/

2010 ckESpftapmydkif;? or®w OD;odef;pdeftpdk;&vufxufrS pwifcJYaom wdkif;&if;om;vufeufudkif

tzGJUrsm;ESifh Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;rIonf 2015 ckESpfwGif a&G;aumufcHcJY&aom NLD tpdk;&

vufxuftxd qufvufvkyfaqmifaeNyD; EdkifiH\ t"duOD;pm;ay; udpö&yftaejzifh wnf&SdaeqJ

jzpfonf/ tqdkygNidrf;csrf;a&;aqG;aEG;rIrsm;wGif tcGefawmfaiGudk A[dktpdk;& ESifh a'oEå&tpdk;&wdkY

tMum; rnfodkY cGJa0oifhonfqdkonfh taMumif;t&mESifh EdkifiHa&; tcGifhtmPmwpf&yfudk jynf

e,fESifh wdkif;rsm;odkY vTJajymif;rnfh tvm;tvm (zuf'&,fjynfaxmifpk jzpfay:vm&ef &nfrSef;

csuf tygt0if) wdkYonf aqG;aEG;rI\ t"du tcsufrsm;tjzpf xGufay:vmcJYonf/

Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfESifh jrefrmEdkifiH\ tem*wf EdkifiHa&;zGJUpnf;wnfaqmufrI yHkpHrsm;tm; aqG;aEG;

ajymqdkrIrsm; a&SUqufaqmif&GufonfESifhtrQ o,HZmw xkwf,ljcif;vkyfief;rsm;ESifhywfoufaom

ta&;udpörsm;onf EdkifiHa&; a&csdefnDrQrItwGuf t"du taMumif;t&m jzpfvmzG,f&Sdonf/

jrefrmEdkifiH\ wdkif;ESifh jynfe,fwdkif;wGif a&eH? obm0"gwfaiGUESifh owÅKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;

&SdaeNyD; EdkifiH\ ta&;tBuD;qHk; ukef;wGif; wl;azmfa&;vkyfief;rsm;rSm yJcl;wdkif;? ucsifjynfe,f?

rauG;wdkif;? rEÅav;wdkif;? ppfudkif;wdkif;? &Srf;jynfe,fESifh weoFm&Dwdkif;wdkYwGif wnf&Sdaeonf

(yHk 1 wGifMunfhyg)/ txufyga'orsm;rS Stakeholder rsm;uvnf; tqdkyg wl;azmfa&;vkyfief;

rsm;rS aumif;usdK;tenf;i,fom &&SdNyD; qdkk;&Gm;aom vlrIESifh ywf0ef;usifxdcdkkufrI qdkk;usdK;rsm;udk

vnf; q,fpkESpfrsm;pGm cHpm;cJY&NyD;jzpfaMumif; ajymqdkkaeMuNyDjzpfonf/ obm0 o,HZmwrsm;

tay: xdef;csKyfpDrHa&;twGuf aqG;aEG;ajymqdkrIrsm;rSm wdkif;&if;om;a'orsm;ESifh A[dktpdk;&wdkY

tMum; wpfzufESifhwpfzuf ordkif;ESifhcsDaom rauseyfrIrsm;ESifh oufqdkifaewwfonf/ tqdkyg

tcsuftaejzifh jynfe,fESifh a'oqdkif&m acgif;aqmifrsm;ESifh vufeufudkiftzGJUwdkY\ udk,fpm;

vS,frsm;udk ¤if;wdkYa'owGif;&Sd obm0o,HZmrsm;rS b@ma&; tusdK;tjrwfrsm;udk ydkrdk&&Sda&;

omru Nidrf;csrf;a&; wnfwHhcdkifNrJrItwGuf tqdkygu@tm; ydkrdkxdef;csKyfEdkifcGifhudkyg awmif;qdk

jcif;qDodkY OD;wnfapcJYonf/ 1

tqdkyg OD;wnfcsufrsm;xJrS csdefcGifvQm tajymif;tvJtcsdKUrSm vrf;aMumif;ay:a&mufaeNyD; jzpf

onf/ rl0g'csrSwfjcif;ESifh taumiftxnfazmfjcif; udpö&yfrsm;onf tpOftvmt& EdkifiHawmf

tzGJUtpnf;rsm;\ wm0efjzpfonf/ 2008 tajccHOya' azmfjycsufrsm;jzifh jynfe,fESifh wdkif;

a'oBuD;odkY udpö&yftawmfrsm;rsm;twGuf Oya'jyKa&;qdkif&m? tkyfcsKyfa&;qdkif&m tcGifhtmPm

rsm;ay;&ef &nf&G,fxm;onf/ obm0 o,HZmw pDrHrIESifhywfoufvQif jynfe,ftqifhokdY

vkyfydkifcGifhvTJajymif;ay;rI tenf;i,f&Sdonf/ wdwdusus qdk&vQif tcsdKUaom vdkifpifcsxm;ay;jcif;

udpörsm;ESifh tcGefaumuf,lcGifhwdkY jzpfonf/ odkYwdkifatmif vkyfydkifcGifhtrsm;pkudk A[dku csKyfudkif

xm;qJjzpfonf/ 2 (av;axmifhuGuf 1 udkMunfhyg)/

1 jrefrmEdkifiHqdkif&m o,HZmw0ifaiG cGJa0jcif;ESifhywfoufí tao;pdwf avYvmvdkygu : Andrew Bauer, Paul Shortell and Lorenzo Delesgues, Sharing the Wealth: A Roadmap for Distributing Myanmar’s Natural Resource Revenues (Natural Resource Governance Institute, 2016) udk Munfhyg/

2 jrefrmEdkifiH\ zGJUpnf;yHktajccHOya' (2008)/

jynfe,fESifh a'oqdkif&m

acgif;aqmifrsm;ESifh

vufeufudkiftzGJUwdkY\

udk,fpm;vS,frsm;rS ¤if;wdkY

a'owGif;&Sd obm0

o,HZmwrsm;rS b@ma&;

tusdK;tjrwfrsm;udk ydkrdk

&&Sda&;omru Nidrf;csrf;a&;

wnfwHYcdkifNrJrItwGuf

tqdkygu@tm; ydkrdk

xdef;csKyfEdkifcGifhudkyg

awmif;qdkvmMuonf/

Page 8: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

6

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

yHk (1)

jrefrmEdkifiHtwGif;

obm0 o,HZmw

wl;azmfrIrsm;

vkyfaqmifaeyHkjy ajryHk

ajryHk - oufEdkifOD;

uyÜvDyifv,f

0 100 150 200 250 300 350 40050 KM

&efukef

aejynfawmf

a&eHobm0"gwfaiGUvkyfuGuf

owÅKvkyfuGuf

ydkufvdkif;

Page 9: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

7

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

av;axmifhuGuf 1/ jrefrmEdkifiH&Sd jynfe,f^a'o tqifh tkyfcsKyfpDrHcefYcGJrI

zGJUpnf;wnfaqmufyHkrsm;

jrefrmEdkifiHwGif wdkif; 7 ck? jynfe,f 7 ckESifh udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh& e,fajr 6 ck&SdNyD; aejynf

awmf ESifh teD;wpf0dkuf&Sd NrdKUe,frsm;yg0ifonfh jynfaxmifpke,fajrwpfck &Sdonf/

zGJUpnf;yHk tajccHOya't& jynfe,f ESifh wdkif;rsm;onf omwlnDrI&Sdonf/ jynfe,fESifh wdkif;

wpfckpDwdkif;wGif Oya'jyKa&;? tkyfcsKyfa&;ESifh w&m;pD&ifa&; &Sdonf/ jynfe,f^wdkif; 0efBuD;

csKyf wpfOD;tm; jynfe,fESifh wdkif; vTwfawmftrwfrsm;xJrSS wpfOD;udk jynfaxmifpkor®wu

a&G;cs,fcefYxm;NyD; jynfe,f^wdkif;a'otpdk;&tm; OD;aqmif&onf/ vGwfawmfudk,fpm;vS,f

rsm;\ ckESpfq,fhig; &mcdkifEIef;udk a&G;aumufyGJ&v'fjzifh wdkduf½dkuf a&G;cs,fcefYxm;jcif;jzpfNyD;

usef ESpfq,fhig;&mcdkifEIef;udkrl wyfrawmfrS a&G;cs,fcefYtyfonf/ jynfe,f odkYr[kwf wdkif;

rsm;rS 0efBuD;tzGJUu tkyfcsKyfa&;ydkif;udk wm0ef,l&onf/ tqdkyg 0efBuD;rsm;udk a,bk,s

tm;jzifh 0efBuD;csKyfu a&G;cs,f&NyD; EdkifiHawmfor®wu twnfjyK axmufcHay;&onf/

þae&mwGif cRif;csuftrsm;tjym; &Sdonf/ wyfrawmfuom EdkkfifiHawmf odkYr[kwf jynfe,f

ESifh wdkif;wdkY\ e,fpyfESifh vHkNcHKa&;qdkif&m 0efBuD;rsm;udk udk,fwdkifcefYtyfonf/ wdkif;&if;om;

vTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;&Sdaom vTwfawmfwGif tqdkyg wdkif;&if;om;vTwfawmfudk,fpm;

vS,frsm;udk rdrdwdkYoufqdkif&m wdkif;&if;om;rsm;udk udk,fpm;jyKrnfh wdkif;&if;om;a&;&m0efBuD;

rsm;tjzpf cefYtyfonf/ jynfe,f^a'otqifh tkyfcsKyfa&;ESifh w&m;Oya'jyKa&; udpö&yfrsm;

udkrl jynfxJa&;0efBuD;Xme vufatmuf&Sd taxGaxG tkyfcsKyfa&;XmerS pdpdppfppf udkifwG,f

tkyfcsKyffonf/ (jynfxJa&;0efBuD;Xmeonf tajccHOya't& ppfwyfrS 0efBuD;cefYtyfaom

0efBuD;Xme oHk;ckxJrS wpfckjzpfonf) taxGaxG tkyfcsKyfa&;Xmeu ]]jynfe,fESifh wdkif;tpdk;&

½Hk;}}udk tvdktavQmuf zGJUpnf;NyD; jynfe,fa'o tpdk;&? vTwfawmf? jynfaxmifpk0efBuD;Xme

rsm;ESifh jynfe,fa'otqifh Xmersm;twGuf tkyfcsKyfpDrHcefYcGJrIESifh n§dEdIif; vkyfaqmifcsuf

vkyfief;pOfrsm;udk axmufyHYay;onf/ jynfe,fESifh wdkif;rsm;wGifvnf; w&m;½Hk;csKyf udk,fpD&Sd

NyD; xdkw&m;½Hk;wdkYonf w&m;olBuD;csKyfwpfOD;\ OD;aqmifrIatmufwGif wnf&Sdonf/ tqdkyg

w&m;olBuD;csKyfwdkYudk EdkifiHawmfor®wu jynfaxmifpk w&m;olBuD;csKyf\ tBuHjyKrIESifh a&G;

cs,fcefYtyfjcif; jzpfonf/ 3

2008 zGJUpnf;yHktajccHOya'\ Z,m; 2 wGif azmfjyxm;csuft& jynfe,f ESifh wdkif;wdkYwGif

tao;pm;ESifh tvwfpm; pGrf;tifxkwfvkyfa&;ESifh jzefYcsda&;? a'owGif; tajccHtaqmufttHk

(a'owGif; qdyfurf;rsm;? vrf;wHwm; tp&Sdonf)tjyif obm0ywf0ef;usif tMuyftwnf;

rsm;tay: jyefvnfwHkYjyef&eftwGufvnf; Oya'jyKa&; ESifh tkyfcsKyfa&; udpö&yfrsm;twGuf

wm0ef&Sdonf/ obm0o,HZmw pDrHtkyfcsKyfa&;ESifhpyfvsOf;NyD; zGJUpnf;yHk tajccHOya'xJwGif

azmfjyxm;aom wm0efrsm;xJrS ausmufjzwfjcif;ESifh tacsmxkwfjcif;? qm;ESifh qm;xkwfvkyf

jcif;ESifhoufqdkifaom Oya'jyXmef;rI vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udkom ueOD;wGif owf

rSwfcJYonf/ 4 2015 ckESpfwGif zGJUpnf;yHktajccHOya' jyifqifcsuft& EdkifiHawmftpdk;&taeESifh

jynfe,fESifh wdkif; tpdk;&rsm;udk vkyfydkifcGifh tcGifhtmPm vGTJtyfrIrsm; pwifaqmif&GufcJYonf/

tqdkkygtcsufwGif wpfEdkifwpfydkkifESifh tao;pm;owÅKwGif;rsm;? a&eHwGif;rsm;twGuf vdkifpif

csay;xm;jcif;? tcGefawmf aumufcHjcif; tcGifhta&;qdkif&m jyifqifcsufrsm;vnf; yg0if

onf/ 5

udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh& e,fajrrsm;ESifh a'owGifrl zGJUpnf;yHktajccHOya'xJwGif jyXmef;xm;csuf

t& jynfe,f? wdkif;rsm;ESifh wlnDrI&SdNyD; rdrdwdkYa'oudk OD;aqmifrnfhtzGJUtm; oG,f0dIufaom

enf;vrf;jzifh a&G;cs,fwifajr§mufcGifh&Sdonf/ a,bk,stm;jzifh ,if;OD;aqmifolrsm;tm;

typftcwf &yfpJxm;aom vufeufudkiftzGJUrsm;u xdef;csKyfxm;avY&SdNyD; avYvmoltcsdKU\

3 Hamish Nixon, Cindy Joelene, Kyi Pyar Chit Saw, Thet Aung Lynn and Matthew Arnold, State and Region Governments in Myanmar (MDRI and the Asia Foundation, 2015).

4 Bauer et al., Sharing the Wealth.

5 Republic of the Union of Myanmar, Law 45/2015 (2015).

Page 10: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

8

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

tqdkt& tmPmcGJa0ay;xm;onfh yHkpHrsdK;jzifh tkyfcsKyfpDrHonf/6 tjcm;pDrHtkyfcsKyfrI tqifh

rsm;wGif c½kdif? NrdKUe,f? NrdKU? &Gm? &yfuGuf tp&Sdojzifh tqifhqifh&Sdonf/

vkyfydkifcGifh tcGifhtmPm cGJa0ay;rI\ ta&;ygrIudk od&SdvufcHaomfvnf; EdkifiHawmftpdk;&\

jynfe,fESifh wdkif;rsm;tm; vkyfydkifcGifhrsm; cGJa0ay;rIonf a'otvdkuf [dkwpfp 'Dwpfpjzifh ra&

&mrIESifh ½IyfaxG;rIrsm;udkom jzpfay:aponfh pepfrusaom tmPmcGJa0rI toGifom aqmifae

onf/ jynfe,fESifhwdkif; vkyfydkifcGifhrsm;onf trnfcHom&SdNyD; qHk;jzwfcsuf csrSwfolrsm;uvnf;

EdkifiHawmftqifh tzGJUtpnf;rsm;udkom vufawGUwGif ajzMum;rIrsm; &Sdonf/ jynfe,fESifh wdkif;

0efBuD;csKyfrsm;u EdkifiHawmfor®wtay: t<uif;rJY wm0efcH&onf/ trsm;tm;jzifh jynfe,f^a'o

qdkif&m Oya'jyKvTwfawmfrsm;\ vkyfydkifcGifhrSm vufawGUwGif tuefYtowfrsm;&SdaeqJjzpfonf/7

tqdkyg csdKU,Gif;csufrsm;\ &v'frsm; ESifh A[dktpdk;&ESifh wdkif;&if;om;e,fajra'o {&d,mrsm;ay:&Sd

ordkif;ESifhcsDaom rauseyfrIrsm;aMumifh jynfe,fa'otqifh udk,fydkifpDrH tkyfcsKyfvdkrI awmif;qdk

csufrsm;udk ydkrdktm;aumif;apNyD; txl;ojzifh wdkif;&if;om; vufeufudkiftzGJUrsm;\ awmif;qdkrI

rSm ydkíjyif;xefonf/ 2017 ckESpf? arvtwGif; jrefrmtpdk;&? ppfwyfESifh EdkfifiHawmftqifh

typftcwf &yfpJa&; oabmwlpmcsKyf (NCA) vufrSwfa&;xdk;xm;aom wdkif;&if;om; vuf

eufudkiftzGJUwdkYtMum; aemufqHk;jyKvkyfcJYaom Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJ\ &v'ftaejzifh tem*wf

Nidrf;csrf;a&;twGuf rlaygif; 37 csuftay: oabmwlnDcsuf &&SdcJYNyD; tqdkygoabmwlnDcsufwGif

tem*wf jrefrmEdkifiHtaejzifh zuf'&,f 'Drdkua&pDEdkifiH jzpfvm&eftcsufvnf; yg&Sdonf (av;

axmifhuGuf 2 wGifMunfhyg)/ 8 rnfodkYyifjzpfap A[dktpdk;&ESifh jynfe,f^a'otpdk;&wdkYtMum;wGif

tcsKyftjcmtmPmudk ppfrSefpGm cGJa0usifhoHk;onfh ppfrSefaom zuf'&,fjynfaxmifpk wnf

axmifa&;vkyfief;pOfonf ½IyfaxG;rIESifh aES;auG;rIrsm;vnf; &SdEdkifonf/

Nidrf;csrf;a&;aqG;yGJrsm; qufvufvkyfaqmifaeonfESifhtrQ o,HZmw wl;azmfa&;vkyfief;rsm;ESifh

ywfoufaom udpö&yfrsm;uvnf; rl0g'csrSwfolrsm;ESifh oufqdkif&m Stakeholder rsm;twGuf

t"du taMumif;t&m jzpfvmygvdrfhrnf/ 21 &mpk yifvHkrl0g' oabmwlnDcsufrsm;onf ,ck

u@twGuf wdkuf½dkuf ajz&Sif;aqmif&GufEdkifjcif; &SdEdkifOD;rnfr[kwfyg/ w&m;0if ESifh w&m;r0if

vufeufudkif tzGJUtpnf;rsm;tMum; obm0o,HZmwrsm;udk xdef;csKyfcGifhtwGuf NydKifqdkifae

onfhtwGuf txdtcdkufrcHonfh taetxm;jzpfNyD; a'otrsm;tjym;&Sd y#dyu©rsm;udk armif;

ESifaeaom t"du taMumif;t&mvnf; jzpfonf/ Oyrmtm;jzifh ausmufpdrf; xkwfvkyfrIonf

ucsifjynfe,ftwGif;&dS y#dyu©rsm;ESifh us,fjyefYpGm qufpyfaeNyD; ucsifvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf

(KIO)^ucsifvGwfvyfa&;wyfrawmf (KIA) ESifh jrefrmppfwyf ESpfzufpvHk;u tqdkyg ausmufpdrf;

xkwfvkyfrIrS ta&;ygaom 0ifaiGudk &&SdaeMuonf[kk ajymMum;rIrsm; &Sdaeonf/ KIO/KIA rS udk,fpm;vS,fwpfOD;\ Global Witness odkY ajymMum;csuft& jrefrmppfwyf ESifh 2011 ckESpf

wGif ppfyGJjyefvnfjzpfyGm;cJYonfh tcsdefwGif ¤if;wdkYtaejzifh ausmufpdrf;xkwfvkyfa&; vkyfief;udk

qufvufxdef;csKyfxm;&ef r[mAsL[m csrSwfcJYonf[k qdkonf/ 0jynf aoG;pnf;nDnGwfa&;

wyfrawmf^ygwDtwGif;&Sd tBuD;ydkif;rsm;uvnf; tqdkyg wGif;xGufypönf;rsm;ESifh ausmufrsuf

&wem u@wdkYwGif ¤if;wdkY\ tpk&S,f,mrsm; yg0ifaeonf[k pGyfpGJcH&jcif;vnf; &Sdaeonf/ 9

EdkifiHtaejzifh zuf'&,fpepfodkY w&m;0if ajymif;vJazmfaqmif atmifjrifrI&Sdonfjzpfap ,ck

vuf&SdyHkpHtwdkif; [efjy A[dkcsKyfukdifrI avQmhcsjcif;jzifh qufvuf vkyfaqmifoGm;onfjzpfap

o,HZmw t&if;tjrpf tkyfcsKyfpDrHcefYcGJrI pdefac:csufrsm;onf t"du udpö&yftjzpf qufvuf

usef&SdaeOD;rnfjzpfonf/

6 Nixon et al., State and Region Governments in Myanmar.

7 Ibid.

8 International Crisis Group, Building Critical Mass for Peace in Myanmar (2017).

9 Global Witness, Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret’ (October 2015); see also: Yimou Lee and Joel Schectman, “How a Rebel Myanmar Tin Mine May Up-end a Global Supply Chain,” Reuters, 29 November 2016.

Page 11: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

9

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

av;axmifhuGuf (2) jrefrmEdkifiH\ Nidrf;csrf;a&;jzpfpOf

jrefrmEdkifiHonf wdkif;&if;om;a'orsm;wGif jzpfyGm;aeaom A[dktpdk;&ESifh vufeufudkiftzGJU

rsm;tMum; y#dyu©aMumifh q,fpkESpfESifh csDNyD; 'ku©cHpm;cJY&aom EdkifiHjzpfonf/ tm&Sazmifa';

&Sif;\ okawoet& 2016 ckESpftwGif; jrefrmEdkifiH\ jynfe,fESifhwdkif; 14 ckwGif 11 ckrSm

odomxif&Sm;aom vuf&Sdy#dyu©ESifh rD;cJjymzHk; y#dyu©rsm;udk xdcdkufcHpm;cJY&onf[kqdkonf/

a'oajcmufcktwGif;&Sd t&SnfMumqHk;aom y#dyu©rsm;onf ysrf;rQtm;jzifh 66 ESpfausmfvmcJY

NyDjzpfonf/ 10

2011 ESifh 2013 ckESpftwGif; tpdk;&a[mif;ESifh vufeufudkiftzGJU trsm;tjym; ESpfzuf

oabmwl typftcwf&yfpJa&; vufrSwfa&;xdk;cJYMuonf/ tqdkyg vufrSwfa&;xdk;rIu

2015 ckESpf? atmufwdkbmvwGif a&;xdk;rnfh EdkfifiHawmftqifh typftcwf&yfpJa&;oabm

wlpmcsKyf (NCA) twGuf tajccHjzpfcJYonf/ NCA pmcsKyfwGif vufeufudkif tzGJUaygif;

&SpfzGJUu vufrSwfa&;xdk;cJYNyD; jrefrmEdkifiHtwGif;&Sd y#dyu©twGif;rS vufeufudkiftzGJJUrsm;\

oHk;yHkwpfyHku vufrSwfa&;xdk;cJYMujcif; jzpfaomfvnf; vufeufudkifrsm;xJrS tiftm;tBuD;

qHk;rsm;jzpfMuaom ucsifvGyfvyfa&;tzGJU (KIO) ESifh 0jynf aoG;pnf;nDnGwfa&;wyfrawmf

(UWSA) wdkYu yg0ifvufrSwfa&;xdk;jcif; r&SdcJYay/ tm;enf;csufrsm; &Sdaomfvnf; tqdkyg

NCA oabmwlnDcsuf pmcsKyfonf vufeufudkifrsm;yg0ifaom Nidrf;csrf;a&; oabmwlnD

csuf jzpfcJYNyD; jrefrmEdkifiHudk zuf'&,fjynfaxmifpk jzpfvmap&ef &nf&G,fcsufwpfckudk pwif

rdwfqufvdkufjcif;vnf; jzpfonf/ odkYaomfvnf; zuf'&,fpepf\ t"dyÜg,ftm; rnfodkYjzpf

oifhonf[laom tjriftrsdK;rsdK; &Sdaejcif;aMumifh jynfaxmifpkwpfcktaejzifh rnfonfhyHkpH

wpf&yfudk vkyfaqmif&rnf? jynfaxmifpktpdk;&ESifh jynfe,fa'o tpdk;&rsm;tMum; tmPm

udk rnfodkY cGJa0oifhonf[laom tao;pdwftcsuftvuf tenf;i,fom NCA pmcsKyfrS vrf;nTef taxmuftyHYjyKEdkifcJYonf/ tao;pdwf aqG;aEG;rIrsm;udkrl 2016 ckESpf? Zefe0g&Dv

wGif usif;ycJYonfh yxrtBudrf jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&; nDvmcHodkY a&GUajymif;cJYonf/ 11

NLD ygwD tEdkif&&SdcJYonfh a&G;aumufyGJwGif EdkifiHawmf twdkifyifcHyk*¾dKvf a':atmifqef;pk

Munfu Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfudk tpdk;&\ t"duOD;pm;ay; rl0g'wpf&yftaejzifh owfrSwf

cJYonf/ Nidrf;csrf;a&; nDvmcHudkvnf; 21 &mpk yifvHk[k trnfopf jyifvdkufonf/ (tqdkyg

trnfrSm 1947 ckESpfwGif usif;ycJYaom wdkif;&if;om; e,fajraygif;pHkrS udk,fydkifjyXmef;cGifh

&&Sda&;twGuf jrefrmEdkifiHESifhtwl vGwfvyfa&;&,l&ef oabmwlnDcJYrIudk tpGJjyKxm;onfh

trnfjzpfonf) yxrtBudrf 21 &mpk yifvHknDvmcHudk 2016 ckESpf? Mo*kwfv 31 &ufaeY

rS 2017 ckESpf? pufwifbmv 3 &ufaeYtxd usif;yjyKvkyfcJYNyD; vufeufudkiftzGJU trsm;pk

\ udk,fpm;vS,frsm; wufa&mufcJYMuonf/ 2017 ckESpf? arvwGif 'kwd,tBudrfajrmuf

nDvmcHudk xyfrHusif;ycJYNyD; tqdkygnDvmcHrS rlaygif; 37 ckygaom oabmwlnDcsufudk &&Sd

cJYMuonf/ (tqdkyg rlaygif; 37 ckwGif tem*wf zuf'&,fjynfaxmifpktwGuf EdkifiHa&;?

pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&;yHkpHrsm;twGuf tav;teufaqmif&Gufrnfh uwdu0wfrsm; yg0ifonf)

tpdk;&uvnf; tqdkyg Nidrf;csrf;a&;nDvmcHudk ajcmufvwpfBudrf usif;yoGm;Edkif&ef &nf&G,f

csuf &Sdaeonf/ 12

10 Adam Burke, Nicola Williams, Patrick Barron, Kim Jolliffe and Thomas Carr, The Contested Areas of Myanmar: Subnational Conflict, Aid, and Development (The Asia Foundation, 2017).

11 International Crisis Group, Building Critical Mass for Peace.

12 Ibid.

Page 12: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

10

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

obm0 o,HZmw z,f'&,fpepf qdkonfrSm tb,fenf;/

jrefrmEdkifiHonfvnf; tjcm;o,HZmw <u,f0aom EdkifiHrsm;enf;wl zGJUpnf;yHktajccHOya'wGif

EdkifiHawmf (tcsKyftjcmtmPmydkifEdkifiH) onf EdkifiHtwGif;&Sd ajr ESifh o,HZmwrsm;ufdk t<uif;rJY

ydkifqdkifaMumif; a&;qGJazmfjyxm;onf/ 13 odkYaomfvnf; EdkifiHtrsm;pkurl tmPmESifh vkyfydkifcGifh

rsm;udk obm0o,HZmwrsm;tm; pDrHcefYcGJ&efESifh tusdK;tjrwf&&Sdap&eftwGuf jynfe,f^a'o

tpdk;&wdkYudk cGJa0ay;avY&SdNyD; EdkifiH\ zGJUpnf;yHktajccHOya' jzifhaomfvnf;aumif;? w&m;Oya'

jyKjcif;jzifhaomfvnf;aumif;? jynfaxmifpktpdk;&udk,fpm; vkyfudkifapjcif;jzpfaomfvnf;aumif;

tmPmESifh vkyfydkifcGifhrsm;udk cGJa0ay;onf/ 14

zuf'&,fpepfESifh obm0o,HZmw qdkonfrSm obm0o,HZmw pDrHtkyfcsKyfa&;ESifhoufqdkifaom

vkyfydkifcGifhrsm;udk jynfe,f^a'o tpdk;&rsm;xHodkY twdkif;twmwpf&yftxd ay;tyfxm;jcif;udk

qdkvdkonf/ xdkodkY wm0efcGJa0&mwGif pHjyyHkpHrSm wpfckwnf; &Sdonfr[kwfay (av;axmifhuGuf

3 udkMunfhyg)/ tcsdKUEdkifiHrsm;wGif jynfaxmifpktpdk;&u Oya'jyKjcif;? taumiftxnfazmfjcif;

odkYr[kwf apmifhMunfhMuyfrwfjcif;wdkYtwGuf jynfe,f^a'o tpdk;&wdkYudk wm0efrsm;udk cGJa0ay;

jcif; jyKvkyfavY&Sdaomfvnf; zuf'&,fpepf tppftrSefwGifrl jynfe,f^a'o tpkd;&rsm;onf

tqdkyg u@tcsdKU odkYr[kwf tm;vHk;udk aqmif&GufEdkifonfh zGJUpnf;yHk tcsKyftjcmtmPm&Sdonf/

tjcm;EdkifiHrsm;u yHkpHtrsdK;rsdK;udk toHkk;jyKMuonf/ ¤if;wdkkYrSm vkyfydkifcGifh tmPmtcsdKUudk jynf

e,fa'otqifh EdkifiHa&;orm;rsm;odkY wm0efcH&aom EdkifiHY0efxrf;rsm;tm; vTJtyfjcif;? EdkifiH

awmftqifh tqHk;tjzwfay;&onfh udpö&yfrsm;wGif jynfe,fa'o tzGJUtpnf;rsm;tm; w&m;

0if yg0ifvmapjcif; (Oyrm jynfe,fa'o\ cGifhjyK twnfjyKrI vdktyfapjcif; ESifh aqG;aEG;

wdkkifyifjcif;rSwpfqifh) odkYr[kwf EdkifiHawmftqifh tzGJUtpnf;rsm;taejzifh a'oEå&udk,fpm;vS,f

wpf&yf &SdapNyD; ¤if;taejzifh EdkifiHawmftqifh EdkifiHa&;orm;rsm;tm; t<uif;rJY wm0efcH&aomf

vnf; a'oEå&tusdK;udk &nfoef aqmif&Gufjcif;wdkY yg0ifonf/ EdkifiHtawmfrsm;rsm;onf a&m

>yef; yHkpHwpf&yfudk usifhoHk;Muonf/ Oya'jyKa&; tcGifhtmPmrSm EdkifiHawmftqifhwGif &SdaeEdkif

aomfvnf; vkyfief;taumiftxnfazmf aqmif&GufrIESifh apmifhMunfhMuyfrwfjcif;wdkYrSm jynfe,f

a'o tpdk;&rsm;\ vkyfydkifcGifhjyKonfh yHkpHjzpfonf/

urÇmESifht0Srf;wGif tusdK;tjrwfcGJa0jcif;onf jynfe,f^a'oqdkif&m Stakeholder rsm;rS

awmif;qdkaom ta&;ygonfh tcsufwpfckjzpfonf/ jrefrmEdkifiHwGif ,if;twGuf tpjyK vkyf

aqmifaerIrsm; &SdESifhNyD;jzpfum Natural Resource Governance Institute’s (NRGI) rS 2016 ckESpfwGif xkwfa0cJYaom Sharing the Wealth: A Roadmap for Distributing Myanmar’s Natural Resource Revenues [lonfh tpD&ifcHpmwGif aqG;aEG;xm;cJYNyD; jzpf

onf/ odkY&mwGif ½IyfaxG;rIrsm;ESifh &Snfvsm;vSaom jrefrmEdkifiH\ y#dyu©xJwGif tusdK;tjrwf

cGJa0ay;jcif;u wdkif;&if;om; udk,fpm;vS,frsm;\ EdkifiHa&;&nfrSef;csuf tvdkudk rjynfh0apEdkifovdk

tMurf;zufrIwdkYudk t"du armif;ESifaeaom tcsufwdkYudk ajz&Sif;&eftwGuf vHkavmufrI r&SdEdkif

yg/ xdkYtjyif tusdK;tjrwfcGJa0rIjzifhvnf; tqdkygu@\ tkyfcsKyfa&;qdkif&m pdefac:rIrsm;udk

ajz&Sif;&ef rvHkavmufrSef; oufaojyaeonf/ Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;yGJrsm; qufvufusif;yae

onfhtcsdefwGif rl0g'csrSwfolrsm;taejzifh jynfe,f^a'o tpdk;&rsm;udk obm0o,HZmw pDrH

tkyfcsKyfa&;qdkif&m vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm; ydkrdkay;tyf&mwGif BuHKawGUvmEdkifonfh tcGifh

ta&;ESifh tcuftcJwdkYudkvnf; tav;teufxm; xnfhoGif;pOf;pm;oifhonf/

tu,fí taotcsm pDrHEdkifcJYvQif zuf'&,fpepf ESifh obm0 o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrIonf

jrefrmEdkifiH\ o,HZmw xkwfvkyfaeaom ae&ma'orsm;rS ordkif;0if y#dyu©rsm;udk ajz&Sif;Edkif

13 Republic of the Union of Myanmar, Constitution.

14 Nicholas Haysom and Sean Kane, Negotiating Natural Resources for Peace: Ownership, Control and Wealth-sharing (Centre for Humanitarian Dialogue, October 2009); Center for Constitutional Transitions, International IDEA and the United Nations Development Programme, Oil and Natural Gas: Constitutional Frameworks for the Arab States Region (2014).

Page 13: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

11

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

&ef enf;vrf;wpfck jzpfEdkifonfhtjyif tvm;tvmaumif;rsm;&Sdonfh o,HZmwxkwf,lrIu@

onf vlrIzGHUNzdK;a&;twGuf armif;ESifay;EdkifNyD; wnfNidrfat;csrf;rIudkvnf; ausmaxmufaemufcH

jyKEdkifonf/ tjcm;EdkifiHrsm;wGif A[dktpdk;&taejzifh jynfe,f^a'otqifhodkY tcGifhtmPm ay;

Edkifjcif;aMumifh y#dyu©rsm;udk ausmfvTm;EdkifcJYMuonf/ Oyrmtm;jzifh tif'dkeD;&Sm;EdkifiHwGif Aceh? Papua ESifh taemuf Papua a'orsm;&Sd o,HZmwt&if;tjrpf tcGefawmfrsm;udk cGJa0ay;&ef

oabmwlnDrIrsm;u y#dyu©rsm;udk ed*Hk;csKyf&mwGif t"du tcef;u@rS yg0ifcJYonf/ 15 tif'dk

eD;&Sm;EdkifiHu tcGefawmfaiG cGJa0jcif;xuf pDrHtkyfcsKyfa&;qdkif&m vkyfydkifcGifh wm0ef0wÅ&m;rsm;yg

cGJa0ay;&ef csOf;uyf vkyfaqmifcJYonf/ OyrmtaeESifh 2005 ckESpfwGif tif'dkeD;&Sm;tpdk;&ESifh

vGwfvyfaom Aceh vIyf&Sm;rI (Free Aceh Movement) tMum; em;vnfrI pmcRefvTm a&;

xdk;EdkifcJYrIonf a&eHESifh obm0"gwfaiGUu@twGuf yl;aygif;pDrHtkyfcsKyfEdkif&ef tcGifhta&;rsm;

zefwD;EdkifcJYonf/ 16

obm0o,HZmw zuf'&,fpepfonf o,HZmw tkyfcsKyfpDrHrItwGuf aumif;rGefaom tusdK;

qufrsm;udk jzpfay:vmaprnfjzpfonf/ tmPmESifh vkyfydkifcGifhwdkYudk A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsvdkuf

jcif;jzifh qHk;jzwfcsufcsrSwfrIudk Stakeholder rsm;ESifh ydkrdkeD;pyfapNyD; o,HZmwqdkif&m udfpö

&yfrsm;twGufvnf; wdkuf½dkuftusdK;oufa&mufrI &Sdaprnfhtjyif tpdk;&udkvnf; ydkrdkpGrf;aqmif

&nf aumif;rGefaprnfjzpfNyD; xda&mufrIvnf; ydk&Sdvmrnfjzpfonf/ Oyrmtm;jzifh a'oEå&qdkif&m

wm0ef&Sdolrsm;onf obm0ywf0ef;usifqdkif&m taMumif;t&mrsm; jzpfysufaeaomae&mwdkYudk

jrefqefpGm ajc&mcHEdkifrnfjzpfNyD; wkefYjyefaqmuf&GufrIrsm;udkvnf; ydkrdkaumif;rGefpGm vkyffaqmifEdkif

rnfjzpfonf/ xdkYtjyif EdkifiHawmftqifh tzGJUtpnf;rsm;\ a'owGif; udk,fpm;vS,fwpf&yf

xm;&Sdjcif;jzifh ,if;tcsufrsm;udk aqmif&GufEdkifNyD; a'ocH rJay;olwdkYtay: wdkuf½dkuf wm0efcH

&aom a'oEÅ& wm0ef&Sdolrsm;u vkyfief;aqmif&GufrIrsm;wGif ydkrdktav;xm; aqmif&GufaprIudk

jzpfapygonf/ tqdkygyHkpHu jrefrmEdkifiHuJhodkY apmifhMunfhppfaq;jcif;ESifh Oya'jyXmef;jcif;qdkif&m

udpö&yfrsm;wGif pGrf;aqmif&nf tuefYtowf&SdNyD; jynfaxmifpktpdk;&ESifh wdkif;&if;om;vufeufudkif

rsm;tMum; tjiif;yGm;aeaom ae&ma'orsm;twGuf txl;ojzifh tultnD jzpfapEdkifrnf jzpf

onf/

a'ocHrsm;udk ydkifqdkifvkyfydkifcGifh ay;jcif;jzifh (local ownership) o,HZmw xkwf,ljcif;qdkif&m

udpö&yfrsm;tay: a'owGif; vlYtzGJUtpnf;wdkY\ cdkifrmaom axmufcHrIudk jrifhwufapNyD; &if;

ESD;jr§KyfESHrI 0ef;usifudkvnf; wdk;wufaprnfjzpfonfhtjyif ukrÜPDrsm;\ ]]wl;azmfa&;vkyfief;rsm;

vkyfaqmif&ef vlrIa&;cGifhjyKcsuf}} (social licenses) &,lonfh tavYtxudkvnf; cdkifrmvm

aprnfjzpfonf/

av;axmifhuGuf (3)/ jynfaxmifpktpdk;& ESifh jynfe,f^a'o tpdk;&wdkYtMum;

tcef;u@ESifh vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm; ydkif;jcm;jcif;

,cktpD&ifcHpmwGif ]]obm0o,HZmw zuf'&,fpepf}} [k oHk;EIef;xm;jcif;onf rl0g' cs

rSwfolrsm;taejzifh jynfe,f^a'o tpdk;&wdkYudk ydkrdkBuD;rm;aom vkyfydkifcGifhrsm;udk vGTJajymif;

cGJa0ay;&mwGif &&SdEdkifonfh a&G;cs,fp&mrsm;\ twdkif;twmudk azmfjyvdkaomaMumifhjzpfonf/

xdkuJhodkYaom toHkk;tEIef;udk a&G;cs,f&jcif;rSm zuf'&,fjynfaxmifpk wnfaxmifrnfh jref

rmEdkifiH\ arQmfrSef;csufaMumifhvnf; jzpfonf/ odkY&mwGif zuf'&,fpepfonf jynfaxmifpk

tpdk;&\ tmPmESifh vkyfydkifcGifhudk jynfe,f^a'otpdk;&rsm;odkY ay;tyf&eftwGuf tEådr

&nf&G,fcsuftjzpf udk,fpm;jyKonf/

15 Natural Resource Governance Institute (NRGI) and the United Nations Development Programme (UNDP), Natural Resource Revenue Sharing (2016).

16 Haysom and Kane, Negotiating Natural Resources for Peace.

Page 14: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

12

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

tqdkyg toHk;tEIef;rsm;udk tus,fw0ifhtm;jzifh atmufygtwkdkif; trsdK;tpm; cGJjcm;Edkifonf/

¼ A[dkxdef;csKyfrIajzavQmhjcif; / / EdkifiHawmftqifh tpdk;&taejzifh EdkifiH\ rl0g'rsm;udk

jynfe,f^a'otqifhwGif taumiftxnfazmfEdkifrnfh a'oqdkif&m wm0ef&Sdolrsm;udk

cefYtyfjcif;jzpfonf/ qHk;jzwfcsuf csrSwfjcif;ESifh vufawGUtaumiftxnfazmfjcif;udpöwdkY

rSm jynfe,fa'o tpdk;&ESifh ywfoufaeolrsm;ESifh ydkrdkeD;pyfoGm;rnfjzpfaomfvnf; EdkifiH

awmftqifh tzGJUtpnf;rsm;tay:wGifom t<uif;rJY wm0efcH&rnfjzpfonf/

¼ A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsjcif;^tmPmcGJa0ay;jcif; / / tcsdKUudpö&yfrsm;twGuf rl0g'a&;&m

qHk;jzwfcsufrsm;udk jyKvkyf&ef a'ocHjynfolrS a&G;aumufwifajr§mufcH&aom? jynfaxmif

pkk tpdk;&u vkyfydkkifcGifhtmPm ay;tyfonfh jynfe,fa'o tpdk;&rsm;xH qHk;jzwfcsuf

cs rSwfjcif;ESifh wm0efcHrIwdkYudk vGJajymif;ay;jcif;jzpfonf/ trsm;tm;jzifh ,ckyHkpHwGif

a'oEÅ& tpdk;&taejzifh tcGefawmfaiGrsm;udk wdkuf½dkufaumufcHydkifcGifhESifh 0efaqmifrIrsm;

udk axmufyHYEdkifcGifhwdkY yg0ifonf/

¼ zuf'&,fpepf / / EdkifiHawmf\ tcsKyftjcmtmPmudk zGJUpnf;yHktajccHOya't&

jynfaxmifpk ESifh jynfe,fa'o tpdk;&tzGJUwdkYtMum; cGJa0ay;xm;onf/ qdkvdkonfrSm

jynfe,fa'oqdkif&m tpdk;&wdkY\ qHk;jzwfcsuftcsdKUudk jynfaxmifpk tpdk;&taejzifh 0if

a&mufpGufzufjcif; r&SdEdkifap&ef zGJUpnf;yHktajccHOya't& wm;jrpfxm;onf/ ppfrSefaom

zuf'&,fpepfwGifrl jynfe,fa'o tpdk;&rsm;wGif zGJUpnf;yHktajccHOya't& azmfjyxm;

aom odomxif&Sm;onfh udk,fydkiftkyfcsKyfcGifhESifh vkyfydkifcGifh&Sdonf/

vufawGUwGif EdkifiHtrsm;tjym;rSm a&m>yef;pepfudk usifhoHk;MuNyD; tqdkygyHkpHrSm vkyfydkifcGifh

tcsdKUudk jynfaxmifpktpdk;&u xdef;csKyfxm;NyD; usef&Sdaom vkyfydkifcGifhrsm;ukd jynfe,fa'o

tqifhodkY ay;tyfxm;jcif;yHkpHrsdK; jzpfonf/ Oyrmtm;jzifh jynfaxmifpkktpdk;&onf EdkifiH\

tedrfhqHk;tqifh obm0ywf0ef;usifqdkif&m pHEIef;rsm;udk owfrSwfjyXmef;aomfvnf; jynf

e,fa'o tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;udk ydkrdkwif;Muyfaom pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; csrSwfEdkifaom

tcGihfta&; odkYr[kwf apmifhMunfhppfaq;jcif; ESifh Muyfrwfjcif; tcGifhta&;udk ay;tyfxm;

onf/ tcsdKUae&mrsm;wGif vkyfydkifcGifhudk cGJa0aumif; cGJa0rnfjzpfonf/ jynfaxmifpk tpdk;&

rS qHk;jzwfaom vdkifpifcsay;jcif; tqHk;tjzwfrsm;tay:wGif jynfe,ftpdk;& tzGJUtpnf;rsm;rS

ADwdktmPm toHk;jyKcGifh&SdEdkifjcif; odkYr[kwf vkdifpifoabmwlnDcsufrsm;udk n§dEIdif;aqG;aEG;

&mwGif wGJzufyg0if aqmif&Guf&jcif;wdkYuJhodkY jzpfonf/

odkY&mwGif zuf'&,fpepf ESifh obm0o,HZmw pDrHtkyfcsKyf&mwGif tcuftcJrsm; BuHKawGUEdkif

onf/ zuf'&,fpepf yHkpHrsm;onf o,HZmw <u,f0aom a'orsm;ESifh EdkifiH\ usefa'orsm;

tMum;wGif rnDrQrIudk jzpfay:apwwfonhf tEå&m,f&Sdonf/ xdkodkYjzpfvmjcif;onf EdkifiHa&;

rwnfNidrfrI\ jyóem&if;jrpf jzpfvmEdkifNyD; tqdkygjyóemudk b&mZD;EdkifiH&Sd a&eHwGif;0cGefrsm;udpö

tjiif;yGm;rIwGifvnf; awGUEdkifonf (tydkif; 5 wGif tao;pdwf Munfhyg)/ o,HZmw xkwf,lrI

A[dkxdef;csKyfrI

ajzavsmYjcif;

A[dkcsKyfudkifrI avQmYcsjcif;^

tmPmcGJa0ay;jcif;zuf'&,fpepf

Oya'jyKjcif;

A[dkktpdk;&

jynfe,fa'otpdk;&

taumiftxnf

azmfjcif;

apmifhMunfh

ppfaq;jcif;

Page 15: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

13

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

tcGefawmfaiGtay:wGif tvGeftrif; rSDcdkae&jcif;u a'oEÅ&tpdk;&tm; zGHUNzdK;wdk;wufrI rwnf

Nidrfjcif;ESifh ukefpnfaps;EIef; twuftus jzpfpOfudkvnf; jzpfay:apEdkifonf/

ta&;tBuD;qHk; jyóemu A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsvdkufonfhtcg enf;ynmvdktyfcsuf jrifhrm;

aom vkyfief;qdkif&m udpö&yfrsm;u jynfe,fa'otpdk;\vkyfydkifcGifhtwGif; a&muf&Sdvmonfhtcg

jynfe,fa'oqdkif&m wm0ef&Sdolrsm;wGif tqdkygwm0efrsm;udk NyD;ajrmufatmif vkyfaqmifEdkifrnfh

t&nftcsif; &Sdraejcif;jzpfonf/ tm*sifwD;em;EdkifiH\ zuf'&,fpepfwGif jynfe,fa'o tpdk;&

rsm;tMum;&Sd uspfvpfrIr&Sdonfh tpdk;&vkyfief;Xme pkzGJUrI? rwnfNidrfaom tcGefpepfrsm; ESifh

qDavQmfrIr&Sdaom vdkifpifcsay;jcif; pepfrsm;onf 1980 ckESpf ESifh 1990 ckESpf tapmydkif;umv

wdkYwGif &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;udk aMumufvefYapcJYonf/ 17 yGifhvif;jrifomrI ESifh wm0efcHrI ,Eå&m;

vkyfief;pOfwdkY tm;enf;onfh tajctaersm;wGif a'oEÅ&tpdk;&tm; ydkrdkBuD;rm;aom vkyfydkifcGihf

rsm;udk ay;tyfvdkufjcif;u tusifhysufjcpm;rIudkvnf; jrifhwufapEdkifonf/ Oyrmtm;jzifh tif

'dkeD;&Sm;EdkifiHwGif cGifhjyKcsufvdkifpif csay;onfhjzpfpOfwGif A[dkcsKyfudkifrIudk avQmhcsvdkufonfhtcg

owÅKwl;azmfa&;u@\ pDrHtkyfcsKyfrIydkif;wGif pdefac:rIrsm; jzpfay:cJYonf (tao;pdwfudk tydkfif;

3 wGifMunfhyg)/ apmifhMunfhppfaq;a&;twGuf a'owGif;&Sd vkyfaqmifrIpGrf;&nf nHhjzif;jcif;u

tqdkygu@twGif; pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk azmufzsufjcif;? txl;ojzifh obm0ywf0ef;usif

qdkif&m udpörsm;wGif rvdrfhwpfywf vkyfaqmifrIrsm;udfk jzpfay:aponf/

tajccHtm;jzifh vkyfydkifcGifh tcGifhtmPm rnfolUxHwGif&Sdaeonfudk aocsmpGmrodMujcif;uvnf;

BuHKawGUaeus pdefac:rIrsm;xJu pdefac:rIwpfckjzpfonf/ Oyrmtm;jzifh a'oEÅ&tpdk;&u vdkifpif

csay;jcif; udpö&yfrsm;wGif txl;vkyfydkifcGifhudk usifhoHk;aumif; usifhoHk;aernfjzpfaomfvnf; Oy

a't& xdkodkYjyKvkyfydkifcGifh &Sdr&Sdudkrl &Sif;vif;pGm jyXmef;xm;jcif;jzpfonf/ (jrefrmEdkifiH\ jynfe,f

ESifh wdkif;rsm;&Sd owÅKwGif;u@tcsdKUudk Oyrmtaejzifh avYvmEdkif - tydkif; 3 wGifMunfhyg)/

tjcm;tajctaersm;wGif zuf'&,fpepfonf EdkifiH\ o,HZmwxkwfazmfjcif;u@ESifh oufqdkif

aom &Sif;vif;onfh EdkifiHawmf r[mAsL[mrsm; a&;qGJcsrSwfjcif; tavYtusifhwpf&yfudk t[efY

twm;jzpfapNyD; &if;ESdD;jr§KyfESHrI zdwfac:&eftwGuf pHEIef;rsm; tNydKiftqkkdifavsmhcsjcif;udkk jzpfapEkkdif

onf/

jrefrmEdkifiHtaejzifh ob0o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrI pdefac:csufrsm;udk &ifqkdifcJY&NyD;jzpfonf/

NRGI \ 2017 ckESpf o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrInTef;udef;wGif jrefrmEdkifiH\ vkyfaqmifrIrsm;onf

oufaojzpfonf/ tqdkygnTef;udef;xJwGif jrefrmEdkifiH\ csdKU,Gif;csuftawmfrsm;rsm;udk axmuf

jyxm;onfhtjyif vkyfief;vdkifpif csay;onfh jzpfpOfwGif yGifhvif;jrifomrI r&Sdjcif;? tcGefawmfaiG

pDrHcefYcGJrIESifh w&m;0if rlabmifrsm;udk taumiftxnfazmf&mwGif uGm[aerIwdkYudk azmfjyxm;

onf/ 18 zuf'&,fpepf ESifh obm0o,HZmw taMumif;udk aqG;aEG;&mwGif txufyg twm;

tqD; uefYowfcsufrsm;udk ajz&Sif;&ef vdktyfonfudk owdjyKrd&efvdkNyD; tpkkd;&tqifhwkkdif;onf

qkH;jzwfcsufrsm; xda&mufpGm csrSwfEkkdif&ef ta&;BuD;onf/ zuf'&,fpepfodkY oGm;&mwGif rnf

onfh zuf'&,fpepf yHkpHudk usifhoHkk;rnf? rnfonfh zuf'&,ftqifhxd usifhoHk;rnfqdkaom qHk;

jzwfcsufrsm;udk jzpfvmEdkifaom aumif;usdK;qdk;jypfrsm;ty: rlwnfNyD; *½kwpdkuf pOf;pm;oifhyg

onf/

,cktpD&ifcHpmudk a&;om;jyKpkolrsm;onf tpD&ifcHpmtm; jrefrmEdkifiH o,HZmwwl;azmfonfh

u@\ EdkifiHa&;? vlrIa&;ESifh pD;yGm;a&; wnfaqmufzGJUpnf;yHkwdkYudkk rl0g'csrSwfolrsm;ESifh tusdK;

pD;yGm; pdwf0ifpm;aom Stakeholder rsm;twGuf&nf&G,fvsuf aqG;aEG;oGm;rnfjzpfonf/ ¤if;wdkkY

taejzifh o,HZmw pDrHtkyfcsKyfa&; vkyfydkifcGifhrsm;udk cGJa0a&;ESifhywfoufNyD; vkyfxHk;vkyfenf;yHkpH

wpfckkudkom tMuHjyKrnfr[kwfbJ uGJjym;aom vkyfxHkk;vkyfenf; yHkpHrsm;\ tcuftcJ ESifh tcGifh

17 Andrew Bauer, Rebecca Iwerks, Matteo Pellegrini and Varsha Venugopal, Subnational Governance of Extractives: Fostering National Prosperity by Addressing Local Challenges (Natural Resource Governance Institute, August 2016).

18 Natural Resource Governance Institute, 2017 Resource Governance Index (2017).

A[dkcsKyfudkifrI

avQmYcsvdkufonfhtcg

enf;ynmvdktyfcsuf

jrifhrm;aom vkyfief;qdkif&m

udpö&yfrsm; jynfe,fa'o

tpdk;&\ vkyfydkifcGifhtwGif;

a&muf&Sdvmonfhtcg

jynfe,fa'oqdkif&m

wm0ef&Sdolrsm;wGif

tqdkygwm0efrsm;udk

NyD;ajrmufatmif

vkyfaqmifEdkifrnfh

t&nftcsif; &Sdraejcif;

jzpfwwfygonf/

Page 16: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

14

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

tvrf;rsm;tay: aqG;aEG;jcif;udk vkyfaqmifoGm;rnfjzpfonf/ jrefrmEdkifiHtaejzifh rnfonfhvkkyf

xHkk;vkkyfenf;udkk a&G;cs,fonfjzpfap rwlnDaom Stakeholder rsm;\ vdkvm;csufrsm;ESifh EdkifiH

\ o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrI cdkifrm tm;aumif;vmap&ef ta&;ay: vkyfaqmifrI vdktyfonfhudpö

ESpfckvHk;wdkYudk xnfhoGif;pOf;pm;zdkY vdktyfaeonf/ xdkYtwlyif ,cktpD&ifcHpmtwGif; yg0ifaom

taMumif;t&m tao;pdwf oHk;oyfrIrsm;ESifh qHk;jzwfcsufrsm;onf vuf&SdjrefrmEdkifiH\ udpö&yf

rsm;ESifhom avQmfnDrnfjzpfNyD; tjcm;EdkifiHrsm;ESifh oifhawmfrnfr[kwfyg/

tao;pdwfavYvmrI rlabmif (Analytical Framework)

,cktpD&ifcHpmudk jyKpkolrsm;u t"dutm;jzifh jrefrmEdkifiH\ jynfe,fESifhwdkif;rsm;qDodkY obm0

o,HZmw tkyfcsKyfpDrHrIqdkkif&m vkyfydkifcGifhrsm;udk ydkí ay;tyfvdkufjcif;ESifhyufoufí tcGifhta&;

rsm;ESifh tcuftcJrsm;udk jyKpkoHk;oyfxm;jcif;jzpfonf (av;axmifhuGuf 1 wGifMunfhyg)/ jrefrm

EdkifiHonf A[dkcsKyfudkifrIavQmhcs&ef tm;xkwfvsuf&SdNyD; vuf&Sd zuf'&,fpepfty: aqG;aEG;jiif;cHk

jyKvkyfaejcif;wdkY\ ta&;ygaomtqifhwGif a&muf&SdaeaomaMumifh jynfe,fESifhwdkkif;tpdk;&tqifh

udk ,ck cGJjcrf;pdwfjzm oHk;oyfrItwGuf a&G;cs,f&jcif;jzpfonf/ odkY&mwGif tpD&ifcHpmwGifyg&Sdaom

pepfrsm;onf ,ck jrefrmEdkifiHtwGuf wpfckwnf;aom pHjypepfawmh r[kwfay/ Oyrmtm;jzifh

NrdKUe,fwm0ef&Sdolrsm;\ u@udk xyfrHwdk;csJUEdkifao;onf/ xdkYtjyif ydkrdkBuD;rm;aom vkyfydkifcGifh

tcGifhtmPmudk jynfe,fESifhwdkif;rsm;odkY cGJa0vdkufjcif;onf jrefrmEdkifiHtwGif;&Sd rwluGJjym;aom

wdkif;&if;om;rsm;ESifh EdkifiHa&;tiftm;pkrsm;\ qE´udk jznfhqnf;ay;&ma&mufrnf[kk rqdkkvdkyg/

txl;ojzifh ¤if;wdkY xdef;csKyfxm;aom e,fajrtydkkif;tjcm;udk w&m;0if todtrSwfjyK rcH&onfh

tiftm;pkkrsm;\ qE´udkvnf; ajz&Sif;ay;&ma&mufrnf[k twdtus rqdkEdkifay/ ,cktpD&ifcHpm

onf tpdk;&\ atmufydkif;tqifh odkYr[kwf Xmaewdkif;&if;om; uJhodkYaom tpdk;&r[kwfaom

Stakeholder rsm;twGuf o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrIqdkif&m vkyfydkifcGifhrsm;udk cGJa0csay;&eftwGuf

trsdK;rsdK;aom ,Eå&m;vkyfief;pOfrsm;udk tjcm;EdkifiH trsm;tjym;\ tawGUtBuHKrsm;tay:rlwnf

NyD; jyKpkxm;jcif;jzpfonf/

,cktpD&ifcHpmonf a&eH? "gwfaiGUESifh owÅKu@ESifhoufqdkifonfh pDrHtkyfcsKyfrIESifhywfoufaom

vkyfydkifcGifhwdkYtaMumif; aqG;aEG;wifjyxm;jcif;jzpfonf/ ,if;wdkYrSm -

¼ vkyfief;vdkifpifcsay;jcif;

¼ aMu;wdkifESifh ajr,mpDrHcefYcGJjcif;

¼ b@ma&;rlabmifESifh tcGefawmfaumufcHjcif;

¼ obm0ywf0ef;usifqdkif&m pDrHcefYcGJjcif;

¼ vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;

¼ a'otusdK;pD;yGm;

¼ wpfEdkifwpfydkifESifh tao;pm;o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfjcif;wdkY jzpfonf/

,cktpD&ifcHpmwGif azmfjyygtaMumif;t&mrsm;udk a&G;cs,fcJY&jcif;rSm pDrHtkyfcsKyfrIqdkif&m vkyfydkif

cGifh\ us,fjyefYaomoabmudk xif[yfjy&efESifh rwlnDaom e,fy,frsm;wGif &Sdaeaom tcGifh

tvrf;ESifh pdefac:rIwdkYudk wifjy&efjzpfonf/ tpkkd;&rsm;tMum; vTJajymif;ay;rIjzifhvnf;aumif;?

tcGefawmf wkkduf½kkdufaumufcHapjcif;jzifhvnf;aumif; obm0 o,HZmwrS &onfh tcGefrsm;udk

jynfe,frsm;okkdY cGJa0ay;rIay:wGif NRGI u avhvmxm;cJhrIay:wGif tajccHNyD; txufazmfjyyg

acgif;pOfrsm;udkk a&G;cs,fcJYjcif;jzpfonf/ ,ckpmudk jyKpkolwdkYtaejzifh jynfe,fa'otqifhodkY ydkNyD;

BuD;rm;aom vkyfydkifcGifhwm0efudk cGJa0ay;jcif; aemufuG,frS Oya' vkyfxHk;vkyfenf; tao;pdwf

wdkYudk tajz&Smjyrnfr[kwfyg/

,cktpD&ifcHpmxJwGif oifcef;pmtaejzifh tm&S-ypdzdwfEdkifiHrsm;\ tawGUtBuHKwdkYudk t"du

tm;jzifh azmfjyxm;NyD; Mopaw;vs? tdE´d,? tif'dkeD;&Sm;? rav;&Sm;? rGef*dk;vD;,m; ESifh zdvpfydkif

EdkifiHwdkYrS tawGUtBuKH oifcef;pmt&yf&yfwdkYudk azmfjyxm;onf/ tqdkygEdkifiHrsm;udk a&G;cs,f&m

Page 17: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

15

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

wGif o,HZmwwl;azmfrItay: A[dkcsKyfudkifrIavQmhcsjcif;qdkif&m rwlnDuGJjym;aom csnf;uyfrIrsm;

udk xif[yfjyEdkif&efjzpfonf/ ,cktpD&ifcHpmxJwGif A[dktpdk;& wpfckwnf;uom qHk;jzwfcsuf

csrSwfaom wpfjynfaxmifpkEdkifiHrsm;? A[dkcsKyfudkifrIudk trsm;tjym; avQmhcsxm;aom odkYr[kwf

jynfe,fa'otqifhodkY obm0 o,HZmw pDrHcefYcGJrIqdkif&m tjynfht0 vkyfydkifcGifhay;xm;aom

zuf'&,f jynfaxmifpkrsm;taMumif; yg0ifonf/ a&G;cs,fxm;aom taMumif;t&mrsm;onf

o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrIudk jynfe,fa'otqifhrSm xda&mufpGm vkyfaqmifEdkifrIESifh a&&Snfwnf

wHYcdkifNrJaom pDrHcefYcGJa&;ESifh &if;ESD;jr§KyfESHolwdkY\ pdwfcs,HkMunfrIwdkYudk xdcdkufaponfh taMumif;

t&mrsm; tygt0if atmifjrifrIrsm;ESifh ½HI;edrfhxdcdkufrIrsm;udk xif[yfjyxm;onf/ tcsdKUudpörsm;

wGif tpD&ifcHpmudk jyKpkolwdkYtaejzifh tao;pdwf taMumif;t&mwdkYudk azmfjyEdkif&eftwGuf

tm&Sypdwfa'ojyifyrS OyrmwdkYudkvnf; xnfhoGif;azmfjyxm;onf/ tpD&ifcHpm jyKpkolwdkYtaejzifh

a&eH? obm0"gwfaiGUu@ ESifh owÅKxl;azmfa&;u@ ESpfckwdkYtMum; jyóemrsm; ajz&Sif;&mwGif

uGmjcm;rIrsm;taMumif;udkvnf; tav;ay; azmfjyxm;onf/ 19

tydkif; 2 wGif zuf'&,fpepf ESifh obm0o,HZmw pDrHcefYcGJrItwGuf qHk;jzwfcsufwdkif;wGif

vdktyfonfh taxGaxG xnfhoGif;pOf;pm;p&mrsm;udk azmfjyxm;onf/ tydkif; 3 rS 9 txdrSm

o,HZmwpDrHtkyfcsKyfrIqdkif&m tao;pdwf vkyfydkifcGifhwdkYudk &Sif;jyxm;onf/ tydkkif;rsm;udk rl0g'

e,fy,fwpfckkpDwdkif;twGuf vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk cGJa0jcif;ESihfpyfvsO;fonfh tcGifh

tvrf;rsm;ESifh pGefYpm;&ifqdkif&rnfh tEå&m,frsm;udk tusOf;csHK; avYvmqef;ppfrIwdkYjzifh tpjyK

xm;onf/ xdkkYaemuf jrefrmEdkifiH&Sd vuf&Sdtajctaeay: NcHKiHkoHk;oyfcsufESifh tjynfjynfqdkif&m

vkyfxHk;vkyfenf;rsm;udk avYvmqef;ppfrI qufvufazmfjyxm;onf/ jrefrmEdkifiH\ rl0g'a&;qGJol

rsm;twGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfhtcsufrsm;udk tydkif;wdkif;wGif azmfjyxm;onf/

19 udpötcsdKUwGif qufEG,frI&Sdonfh opfawmu@udkk pmwrf;jyKpkkolrsm;rS xnfhoGif;pOf;pm;jcif; rjyK

xm;yg/

Page 18: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

16

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

wpfjynfaxmifpepf

vkyfydkkifcGifhtmPmcGJa0rI&Sdaom wpfjynfaxmifpepf

zuf'&,fpepf

jrefrm

Mopaw;vs

emrlemEdkifiHrsm;\ tkkyfcsKyfrIpepfrsm;

rav;&Sm;

tif'dkeD;&Sm;

zdvpfydkif

tdE´d,

rGef*dkvD;,m;

Page 19: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

17

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

2/ o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrI vkyfydkifcGifhESifh wm0efrsm;

cGJa0jcif;ESifhpyfvsOf;í jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;p&mrsm;

obm0o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrIqdkif&m vkyfykdifcGifhwdkYonf rnfodkYjzpfoifhoenf;qdkaom ar;cGef;

rsm;udk ajz&Sif;&eftwGuf tvHk;pHk NyD;jynfhpHkaom ajz&Sif;csufwpf&yf r&Sdyg/ tydkif;wpfckcsif;pDwGif

jynfe,ftqifh pwdwf[kkd'grsm;udkk vkkyfykkdifcGifh wkkd;wufvTJajymif;ay;&mwGif tokkH;jyKonfhykkHpHtrsdK;rsdK;

udk azmfjyxm;onf/ obm0 o,HZmw pDrHrI wkkd;wufa&;jzpfpOftwGuf taxmuftyHYjzpfapcJYonfh

twkkdif;twmay:vkkdufNyD; uGJJjym;rIrsm;&Sdonf/ jynfe,fa'otqifhodkY rnfhonfhtcGifhtmPmrsm;udk

ay;tyfrnfenf;[laomtcsuftm; qHk;jzwf&mwGif enf;ynmqdkif&m qHk;jzwfcsufwpfckomrubJ

EdkifiHa&;t& xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;pGmvnf; &Sdonf/

jrefrmEdkifiHtaeESifh rnfonfhvkyfydkkifcGifh cGJa0jcif;yHkpHudk a&G;cs,fusifhoHkk;ygap jynfe,fa'otzGJU

tpnf;rsm;\ obm0o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrIudk ydkrdkckdifrmtm;aumif;vmap&ef ,cktpD&ifcHpm

wGif azmfjyxm;onfhEdkifiHrsm;\ tawGUtBuHKOyrmrsm;? qufpyfaqmif&Guf&rnfh udpörsm;udk rSD

jirf;oifhonf/ tav;teufxm; xnfhoGif;pOf;pm;&ef vdktyfaomtcsufrsm;rSm -

¼ vkyfudkif&rnfh tcef;u@ESifh vkyfydkifcGifhwdkYudk &Sif;vif;pGm owfrSwfyg / / Oya'jyKjcif;?

taumiftxnfazmfjcif;ESifh apmifhMuyfppfaq;jcif;wdkYESifhywfoufNyD; rnfolu t"duwm0efcH

vkyfydkifcGifh&Sdonf qdkjcif;udk &Sif;vif;owfrSwfxm;&ef vdkonf/ jrefrmEdkifiHwGif jynfaxmifpk

0efBuD;Xmersm;tMum;wGif vkkyfief;xyfaejcif; vkyfydkkifcGifhwm0ef r&Sif;vif;rIonf pdefac:csuf

wpf&yftjzpf &Sdaeonf/ Oyrmtaejzifh Oya'rIabmift& obm0ywf0ef;usifqdkif&m pDrHcefY

cGJrItwGuf vkyfydkifcGifhwdkYudk 0efBuD;Xme trsm;tjym;udk ay;tyfxm;onf/ xdkkYaMumifh rnfonfh

tpdfk;& 0efBuD;XmeurS tkyfcsKyfpDrHEdkifcGifh tjynfht0 r&SdawmhyJ &v'ftaejzifh vkyfief;aqmif

wmrsm;rSm tjynfht0 NyD;ajrmufatmifjcif; r&Sdawmhay/ jynfaxmifpktqifhwGif &Sdaeonf

jzpfygap odkYr[kwf jynfe,fa'o tpdk;&zufodkY a&TUajymif;oGm;onfjzpfygap wm0efcHrIESifh

xda&mufrI&Sdaom taumiftxnf azmfaqmifrI vkyfaqmifEdkif&ef Oya'rlabmifrsm;udk &Sif;

vif;pGm a&;qGJowfrSwfxm;&ef ta&;BuD;onf/

¼ pGrf;aqmif&nfydkif;qdkif&m t[efYtwm;rsm;twGuf owd&Sdyg / / xda&mufatmifjrifonfh

obm0 o,HZmw pDrHrIjzpf&eftwGuf vltiftm;? b@ma&;? enf;ynm yHYykkd;rIrsm;pGm vkkd

tyfonf/ jynfe,fa'orsm;\ o,HZmwtay: xdef;csKyfcGifh awmif;qdkkrIrsm;onf EdkifiHa&;

t& ta&;ygonfhtcsuf jzpfaewwfonf/ xdkYjyif jynfe,fa'otqifhodkkY vkyfydkifcGifhudk vTJ

ajymif;&mwGifvnf; ¤if;tpdk;&rsm;taejzifh ¤if;wdkY\wm0efrsm;udk tjynfht0 xrf;aqmifEdkif&ef

pGrf;aqmif&nf jynfhrSDae&ef vdktyfonf/ vkyfydkifcGifhrsm; vTJajymif;ray;rSD pDrHcefYcGJrI pGrf;&nfESifh

pDrHcefYcGJrIpepfrsm; tygt0if pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifa&;oifwef;rsm;udk jyKvkyfay;&rnfjzpfonf/

pGrf;&nfjr§ifhwifay;jcif;onf jynfe,fa'o tpdk;&ESifh ukrÜPDrsm;tMum; ay:aygufvmEdkifonfh

vkkyfykkdifcGifhrnDrQrI jyóemrsm;udk ulnDajz&Sif;&eftwGuf ta&;BuD;onf/ txl;ojzifh jynf

e,fa'o tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;u aqmif&Guf&ef toifhjzpfraeygu &if;ESD;jr§KyfESHolwdkYtaejzifh

tqdkygtzGJUtpnf;rsm;udk rodusdK;uRH jyKoGm;wwfNyD; jynfaxmifpktpdk;&ESifh vkyfudkifaqmif&Guf

a&;udkom awmif;qdkvmvdrfhrnf/ jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;tm; taumiftxnfazmf

aqmif&GufvmEdkif&ef pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifay;jcif;tm;jzifh BuHKawGU&rnfh tqdkygtcuftcJudk

ajz&Sif;Edkifrnfjzpfonf/

¼ tedrfYqHk;pHEIef;rsm;udk xm;&SdowfrSwfjcif; / / obm0o,HZmw zuf'&,fpepf usifhoHkk;jcif;

aMumifh vlrIa&;? obm0ywf0ef;usifESifh pDrHtkyfcsKyfrIqdkif&m pHEIef;rsm;udk xdcdkufrI r&Sdap&ef

ta&;BuD;onf/ txl;ojzifh ywf0ef;usif pDrHcefYcGJ&mwGif BuHKawGU&avY&Sdonf/ tb,faMumifh

qdkkaomf ywf0ef;usifpDrHrI tm;enf;ygu jynfe,fa'orsm;\ e,fedrdwfrsm;udk ausmfvGefNyD;

tusdK;oufa&mufrI &Sdwwfjcif;aMumifhjzpfonf/ EdkifiHtawmfrsm;rsm;wGif ywf0ef;usifqdkkif&m

tedrfhqHk; pHEIef;wpfckudk jynfaxmifpktqifhwGif owfrSwfNyD; jynfe,ftpdk;&tm; taumif

txnfazmf&ef wm0efudk vTJay;jcif;jzifh tqdkkygtcuftcJudk ajz&Sif;Muonf/ jynfe,fa'o

tpdk;&u a&;qGJcsrSwfonfh Oya'ESihf pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;jzifh tqdkygpHEIef;wdkYudk tjynfht0

Page 20: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

18

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

taxmuftyHYay;&onf/

¼ tpdk;&tqifhwdkif;\ wm0ef,laqmif&GufrIrsm;udk csdwfqufn§dEdIif; aqmif&Gufjcif; / /

tpdk;&wpf&yfwnf;uom wm0efwpfckktm; t<uif;rJY vkyfydkifcGifh&Sdoifhaomfvnf; jynfaxmifpk

tpdk;&ESifh jynfe,fa'o tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;\ yl;aygif;vkyfaqmifrI&Sd&ef vdkonf/ tjyef

tvSef qufpyfrI&Sdonfh vkyfief;wm0efrsm;udk tpdk;&tqifhqifhrS cGJa0aqmif&Guf&mwGif

tpdk;&tMum; ylaygif;vkyfaqif&ef txl;ta&;BuD;onf/ (Oyrm - tao;pm;owÅKESifh a&eH

wl;azmfa&; vkyfydkkifcGifhrsm;udk jynfe,fa'otpdk;&rsm;odkY cGJa0ay;NyD; tBuD;pm; wl;azmfrIwdkkYudk

jynfaxmifpktqifh tpdk;&u wm0ef,l aqmif&Gufjcif;jzpfonf/) tjyeftvSef aqG;aEG;EdkifrI

vrf;aMumif;rsm;udk zefwD;jcif;ESifh tqHk;tjzwf csrSwfonfhtqifhwGif rwlnDaom tpdk;&rsm;

yg0ifjcif;onf csdwfqufn§dEdIif; aqmif&GufrIudk wdk;wufaponf/

¼ tpdk;&r[kkwfaom oufqdkkifonfh tpkktzGJUrsm;\u@tm; xnfhoGif;pOf;pm;jcif; / / obm0

o,HZmw zuf'&,fpepftaMumif;udk aqG;aEG;&mwGif rsm;aomtm;jzifh tpdk;&zGJUpnf; wnf

aqmufrIyHkpHudkom tm½Hkpdkuf aqG;aEG;wwfMuaomfvnf; vkyfief;vdkifpifcsay;jcif;? obm0

ywf0ef;usif pDrHcefYcGJrI? usef;rma&;ESifh ab;uif;a&; pHkprf;ppfaq;jcif;ESifh a'otusdK;pD;yGm;

twGuf aqmif&Gufjcif;wdkYuJhodkkY udpö&yfrsm;twGuf a'owGif; tzGJUtpnf;rsm;ESifhvnf;aqG;aEG;

wdkifyifrIrsm; jyKvkyfoifhonf/ vlenf;pktusdK;udk tNrJwrf; udk,fpm;rjyKEdkifonfh EdkifiHa&;tzGJU

tpnf;rsm;&Sdaom jrefrmEdkifiHtwGuf tqdkygtcsufonf tusdK;&SdapEdkifonf/ a'owGif;

Stakeholder rsm; yg0ifrIonf wm0efcHrIESifh vufawGUtaumiftxnfazmf aqmif&GufrIudk

ydkrdktm;aumif;apEdkifonf/ odkY&mwGif aumif;rGefonfh vkyfief;pOfrsm;ESifh trsm;jynfolodkY

wm0efcHrI&Sdonfh tzGJUtpnf;rsm;\ tcef;u@tm; tpm;xdk; toHk;jyKEdkifonfh tcsufwpfck

rjzpfoifhyg/ xdkkYjyif wm0efcHrI&Sdonfh vkyfief;&Sifrsm;tm; qGJaqmifEdkif&ef ¤if;\ pdk;&drfrIudkvnf;

xnfhoGif;pOf;&ef vdkonf/

¼ yGifhvif;jrifomrI jr§ifhwifjcif; / / yGifhvif;jrifomrI&Sdjcif;onf jynfaxmifpktpdk;&ESifh jynfe,f

a'o tpdk;&wdkYtMum; ,HkMunfrIwnfaqmufEdkifa&;twGuf ta&;BuD;aom taMumif;t&m

wpfckjzpfonf/ o,HZmw xkwf,ljcif;u@\ tcsuftvufrsm;udk tvG,fwul &&dSEdkif

atmif jyKvkyfxm;jcif;jzifh Stakeholder rsm;taejzifh owif;tcsuftvufESifh vkkyfykkdifcGifh

rnDrQrI udpö&yfrsm;udk ajz&Sif;Edkifrnfjzpfonf/ EdkifiHawmftqifh tpdk;&\ t<uif;rJY xdef;csKyfrI

atmufwGifom&Sdaom qHk;jzwfcsufrsm;tygt0if qHk;jzwfcsuftm;vHkk;udk jynfe,fa'otpkkd;&

rsm;u taumiftxnfazmf MuyfrwfrI tm;aumif;vmap&ef yGifhvif;jrifomrIu ta&;yg

onf/ wpfcsdefwnf;rSmyif tu,fí jynfe,fa'otpdk;&rsm; vkyfydkifcGifhtmPm ydkkrdk&&Sdvmyg

u tusifhysufjcpm;jcif;ESifh pDrHcefYcGJrI vGJrSm;jcif;tEå&m,frsm;udk BudKwifavQmhcsEdkif&eftwGuf

a'oEÅ&tpdk;&\ wm0efcHrI,Eå&m; vkyfief;pOfrsm;tm; cdkifrmatmif jyKvkyf&rnf/

Page 21: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

19

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

3/ vkyfief;vdkifpif csay;jcif;

bmaMumihfta&;ygovJ

vkyfief;vdkifpifcsay;jcif; qdkonfrSm ukrÜPDrsm;tm; prf;oyf&SmazGcGifh ESifh wl;azmfcGifhay;onfh

jzpfpOf jzpfonf/ cdkifrmNyD; aumif;rGefpGm tpDtpOfa&;qGJxm;aom vdkifpifcsay;onfhjzpfpOfonf

tpdk;&\ pD;yGm;a&;? vlrIa&;ESifh obm0ywf0ef;usifqdkif&m &nf&G,fcsufrsm;ESifhtnD pDrHudef;rsm;

udk azmfaqmifapEdkifrnfjzpfonf/ yGifhvif;jrifomrI&SdNyD; trSefwu,f xda&mufaom cGifhjyKcsuf

vdkifpifcsay;jcif;onf &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;twGuf cefYrSef;& vG,fulapNyD; aocsmrIudkvnf;

taxmuftyHYay;Edkifonf/ vdkifpifcsay;onfhjzpfpOfwGif tqifhESpfqifh&Sdonf/ yxrtqifhrSm

rnfonfhae&ma'orsm;wGif o,HZmw xkwf,lcGifhjyKrnfqdkonfudk tpdk;&u qHk;jzwfjcif;jzpfNyD;

'kwd,tqifhrSm wl;azmfxkkwfvkyfrnfh ukrÜPDudk a&G;cs,fqHk;jzwfonfh tqifhjzpfonf/ oDtdk&D

t&qdkvQif vdkifpifwpfckcsif;pDtwGuf aqG;aEG;n§dEIdif;jcif;rjyKvkyfrD wl;azmf&efqHk;jzwfjcif;t&if

jyKvkyf&aomfvnf; tqdkygESpfckvHk;u wlnDaom jzpfpOfwpfck\ tpdwftydkif;rsm;omjzpfonf/

vdkifpifcsray;rSDtcsdefwGif tpdk;&taejzifh o,HZmwZpfjrpf? blrdaA'qdkkif&m tcsuftvufrsm;ESifh

ajray:ajratmuf &ykkdifcGifhrsm;taMumif; (tydkif; 4 &Sd ajryHktnTef;ESifh ajr,mpDrHcefYcGJjcif;wGif

Munfhyg) udk aocsmem;vnf oabmayguf&ef vdkonf/ tpdk;&rsm;taejzifhvnf; ukrÜPDrsm;udk

vkyfief;vdkifpifcsay;&mwGif vHkavmufaomenf;ynmESifh aiGa&;aMu;a&; tajctaeaumif;rGef

aom ukrÜPDrsm;udk csay;&rnfhtjyif o,HZmwwl;azmfrIrsm; jyKvkyf&mwGif tqdkygukrÜPDrsm;

taejzifh b@ma&;t& (tydkfif; 5 wGifMunfhyg)? obm0ywf0ef;usif (tydkif; 6 wGifMunfhyg)?

vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifh usef;rma&; (tydkif; 7 wGifMunfhyg)? vlrIpD;yGm;a&;wm0efrsm; (tydkif;

8 wGifMunfhyg) 20 ESifhtnD vdkufemvkyfaqmif&rnfjzpfonf/ tpdk;&taeESifh vkyfief;cGifhjyKcsuf

vdkifpifcsxm;ay;vdkufNyDqdkygu apmifhMunfhppfaq;&ef ESifh pnf;rsOf;pnf;urf; Oya'rsm;udk Muyf

rwf&ef vdktyfonf/

av;axmifhuGuf (4) wl;azmfonfhukrÜPD\ wm0efrsm;udk owfrSwfay;jcif;

o,HZmwxkwf,la&; pDrHudef;rsm;? vkkdufem&rnfh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk a,bk,stm;jzifh

Oya'rsm;ESifh vkyfief;oabmwlpmcsKyf ESpfckpvHk;wGif owfrSwfMuonf/ wl;azmfa&;vkkyfief;rsm;

wGif cdkkifrmaumif;rGefaom pDrHtkkyfcsKyfrIpepf&Sdonfh tpdk;&rsm;onf vkyfief;&Sifrsm;vkyfaqmif

&rnfh t"du wm0ef0wÅ&m;rsm;udk Oya'ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;wGif azmfjyowfrSwfxm;Mu

onf/ vdkifpif odkYr[kwf cGifhjyKrdefYrsm;udkrl xyfjznfh Oya'jyXmef;rIwGif (Oyrm trdefYaMumfjim

pm) owfrSwfonf/ tjcm;EdkifiHrsm;ü tajccH pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk Oya'rsm;wGif owf

rSwfzGifhqdkMuaomfvnf; o,HZmwwl;azmfa&; udpö&yfrsm;twGuf tao;pdwf pnf;urf;owf

rSwfcsufrsm;udk vkyfief;oabmwlpmcsKyf wpfckpDwdkif;wGif azmfjyMuonf/ txl;ojzifh Oya'

rlabmiftm; rMumcP jyifqifaom (odkkY) Oya'rsm;tm; taumiftxnfazmf&mwGif tm;

enf;aom EdkifiHa&;t& wnfNidrfrIr&Sdonfh EdkifiHrsm;wGif jyKvkyfavY&Sdonf/ tqdkygEdkifiHrsm;wGif

tpdk;& ESifh y#dyu©jzpfyGm;jcif;ESifh Oya' tajymif;tvJrsm;aMumifh vkyfiefrsm;tay: xdcdkkufrI

r&Sdap&ef &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;taejzifh tjynfjynfqdkif&m cHk½Hk;wGif ajz&Sif;cGifhESifh vkyfief;wnf

NidrfrIESifhqdkifonfh Oya'tydk'f (stabilization clauses) udk xnfhoGif;csKyfqdkkMuonf/ pm

csKyftajcjyK pepfwGif rwlnDonfh o,HZmwxkwf,lrI pDrHudef;rsm;tay: pDrHtkyfcsKyfrIqdkif&m

wm0efrsm;ESifhywfoufNyD; odomxif&Sm;aom uGJjym;rIyHkpHrsm;vnf; &SdaeEdkifonf/,if;tcsuf

u apmifhMunfhppfaq;jcif; ESifh pnf;urf;Muyfrwf&mwGif tcuftcJ&SdapNyD; tusifhysufjcpm;rI

tEå&m,fESifh tpdk;&rS &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;udk nDwlnDrQ qufqHrIr&Sdjcif;wdkkY jzpfvmapygonf/

cGifhjyKcsufvdkifpif csay;&ef qHk;jzwfcsufcs&mü jynfe,fa'o tpdk;&\ yg0ifapjcif;jzifh o,H

Zmw xkwfazmfrI vkyfief;pOfaMumifh wdkuf½dkuf tusdK;oufa&mufrnfh Stakeholder rsm;yg0if

20 Licensing for artisanal and small-scale production is covered in section 9.

Page 22: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

20

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

rItm; ydkkrdktm;aumif;vmaprnfhtjyif a'o\ pdk;&drfrIrsm;ESifh vdktyfcsufrsm;udk tav;xm;vm

apygonf/ jynfe,fa'o tpdk;&\ yg0ifrIu a'ocHrsm;onf o,HZmwtm; ydkifqdkifonfqdkkonfh

tcsufudk todtrSwfjyKjcif;wpfenf;yif jzpfonf/ ,if;tcsufonf o,HZmw wl;azmfrIrsm;wGif

ordkif;aMumif;t& a'owpfckESifh A[dktpdk;&tMum; y#dyu© rajyvnfrIrsm;&Sdonfh tajctae

rsm;wGif txl;ojzifh ta&;ygonf/

odkY&mwGif vdkifpifavQmufvTmrsm;ESifh (vdktyfygu) pnf;urf;owfrSwfcsufrsm;tm; jynfvnfqef;

ppf&mwGif enf;ynmqdkif&m uRrf;usifrIrsm; tvGefvdktyfonf/ EdkifiHtrsm;wGif A[dkktpdk;&yifvQif

tqdkygvkyfief;pOfrsm;ufdk xda&mufpGm pDrHEdkif&ef &kef;uef&avY&Sdonf/ tu,fí pGrf;aqmif&nf

tm;enf;aom jynfe,fa'otpdk;&udk ¤if;vkyfydkifcGifhrsm; vTJajymif;ay;vdkufrnfqdkygu jyóem

rSm ydkíqdk;&Gm;vmEdkifonf/ txl;ojzifh tpdk;&ESifh &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;tMum; owif;tcsuftvuf

tcsdK;rnDrI odkYr[kwf tqdkygvkyfief;pOftm; xdef;aMumif;&ef tawGUtMuHKr&Sdygu ydkkíqdkk;&Gm;vm

Edkifonf/ &v'ftaejzifh tpdk;&rS tusdK;odyfr&Sdaom oabmwl pmcsKyfrIrsm; jzpfapygonf/

tu,fí wm0ef&SdolwdkYwGif oifhavsmfaom rSwfwrf;pepfESifh avQmufxm;rIrsm;udk ajc&mcHjcif;wdkY

r&SdvQif cGifhjyKcsufvdkifpifrsm;udk xyfcgxyfcg csay;Edkifonfh tvm;tvmrsm;vnf; &Sdaeonf

(tydkif; 4 wGif tao;pdwfMunfhyg)/ xdkYtjyif jynfaxmifpktpdk;&udk cGifhjyKcsufvdkifpif csay;jcif;

qdkif&m udpö&yfrsm;rS z,f&Sm;vdkufygu tajccH pHEIef;rsm; owfrSwfjcif;? xda&mufaom blrdaA'

qdkkif&m tcsuftvufrsm;udk xdef;odrf;xm;jcif;? oifhavsmfaom tcGefEIef;xm; owfrSwfjcif;ESifh

wl;azmfrI twdrfteuf owfrSwfjcif;wdkkY vkyfaqmif&mwGif ydkí cufcJvmrnfjzpfonf/

jrefrmEdkifiH\ vuf&Sdtaetxm;

jrefrmEdkifiHtwGuf tav;xm; xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jrefrmEdkifiHwGif vkyfief;cGifhjyKcsuf vdkifpifcsxm;ay;jcif;udkk EkkdifiHtqifh xkkwfjyefxm;onfh Oya'

tay:wGif tajccHum aqmif&Gufonf/ taumiftxnfazmf udpö&yftrsm;pkkonf jynfaxmifpk

tpdk;&\ tcGifhtmPmtwGif; &Sdaeonf/ tao;pm;vkyfief;rsm; (tydkif; 9 wGifMunfhyg) tay:

jynfe,fESifh wdkif;tpdk;&wdkY\ pDrHydkifcGifhtmPmudk tcsdKUaomjyXmef;csufrsm;u wdk;jr§ifhay;xm;aomf

vnf; tBuD;pm;pDrHudef;twGuf vdkifpifcsay;onfh udpörsm;wGif ¤if;wdkY\ vkyfydkifcGifhudk uefYowf

xm;qJjzpfonf/ odkY&mwGif w&m;0if jyXmef;xm;jcif;r&Sdaomfvnf; oufa&mufrI&Sdonfh jynf

e,fa'o tpdk;&\ tcef;u@onf tBuD;pm; pDrHudef;twGuf vdkifpifcsay;&mwGif ta&;yg

vsuf&Sdonf/ txl;ojzifh owÅKu@wGif awGU&onf/

jrefrmEdkifiHtwGuf tusdK;&Sdrnfh enf;ynmESifh aiGa&;aMu;a&;t& tiftm;awmifhwif;aom

o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfa&;ukrÜPDrsm;udkom vkyfief;vdkifpif csay;Edkif&eftwGuf xda&muf

aom? yGifhvif;jrifomrI&Sdaom? BudKwifcefYrSef;Edkifaom cGifhjyKcsufvdkifpifcsay;onfh vkyfief;pOf

onf tvGefta&;ygonf/ odkY&mwGif vkyfief;vdkifpifcsay;jcif;onf ,ckvuf&SdwGif pdefac:rI

tcuftcJrsm;ESifh &ifqdkifae&onf/ vuf&Sdacwf wl;azmfa&;vkyfief;rsm;ESifh qDavQmfrIr&Sdonfh

rwdusaom? acwfaemufusaeaom cGifhjyKcsufqdkif&m pnf;urf;csufrsm;? rnfonfhtpdk;&Xmeu

qHk;jzwfcsuf csrSwf&mwGif yg0ifaeonfudk r&Sif;vif;jcif;ESifh trsdK;rsdK;aom Oya'rsm;wGifyg&Sdonfh

cGifhjyKcsufqdkif&m vdktyfcsufrsm; ½IyfaxG;aejcif; tp&Sdonfh pdefac:rIrsm;udk &ifqdkifae&onf/

txl;ojzifh ausmufrswf&wem wl;azmfa&;vkyfief;wGif vdkifpifcsay;jcif;ESifhyufoufí tcuf

tcJrsm;pGm MuHKawGUae&NyD; vuf&Sda&G;aumufcH NLD tpdk;&uvnf; tqdkyg vdkifpifcsay;jcif;

qdkif&m Oya'rlabmifudk jyefvnfjyKjyifajymif;vJ&eftwGuf vkyfief;cGifhjyKcsufvdkifpif csxm;ay;

jcif;udk 2016 ckESpfwGif ,m,Dqdkif;iHYxm;cJYonf/ 21

21 Ye Mon and Kyi Kyi Sway, “Jade Mining Permit Extensions Suspended,” Myanmar Times, 27 July 2016.

jrefrmEdkifiHwGif

vkyfief;cGifhjyKcsuf

vdkifpifcsxm;ay;jcif;ESifh

taumiftxnfazmf

udpö&yf trsm;pkkonf

jynfaxmifpktpdk;&\

tcGifhtmPmtwGif;

&Sdaeonf/

Page 23: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

21

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

vdkifpifcsay;jcif;qdkif&m vkyfief;pOfrsm;udk pDrHtkyfcsKyfonfh

t"duOya'rsm;tay: NcHKiHkoHk;oyfcsuf

owÅKwl;azmfa&;u@twGuf vkyfief;vdkifpifcsay;jcif;ESifh oufqdkifaom t"du Oya'rsm;rSm

jrefrmYowÅKwGif;Oya' (1994 ckESpfwGif jyXmef;? 2015 ckESpfwGif jyifqifa&;qGJ) ESifh jrefrmY

ausmufrsufOya' (1995 ckESpfwGif jyXmef;? 2003 ESifh 2016 ckESpfwGif jyifqifa&;qGJ) wdkYjzpf

onf/ vdkifpifcsay;jcif;qdkif&m vkyfief;pOfrsm;twGuf to;pdwf owfrSwfcsufrsm;udk jrefrmY

owÅKwGif;Oya' (1996) ESifh jrefrmYausmufrsufOya' (1996) wdkYwGif awGU&SdEdkifonf/ ,ckk

tpD&ifcHpmtm; a&;om;csdefwGif jrefrmYausmufrsuf Oya' ESifh jrefrmYowÅKwGif; Oya'wdkYudk

jyifqifa&;qGJaeonfh tcsufrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;cJYonf/ &if;ESD;jr§KyfESHolrsm; vdkufem&rnfh

jrefrmY&if;ESD;jr§KyfESHrI Oya' (2016) wGif vkyfief;cGifhjyKcsufvdkifpif jyKvkyf&eftwGuf owfrSwf

vdktyfcsufrsm; xnfhoGif;xm;onf/

a&eHESifh obm0"gwfaiGUu@wdkYwGifrl vkyfief;vdkifpifcsay;jcif;twGuf aocsmpkpnf;a&;qGJxm;

onfh Oya'rlabmif r&Sdao;ay/ a&eHajr tufOya' (1918)? a&eHtufOya' (1934) ESifh

jrefrmYa&eHpnf;rsOf; cGifhjyKcsuf tufOya' (1962) wdkYuJhodkY q,fpkESpfaygif;rsm;pGmtwGif; jyef

vnfjyKjyif a&;qGJjcif;r&Sdonfh u@tajcjyK Oya'rsm;om &SdaeNyD; tusdK;quftm;jzifhvufawGU

vkyfief;vdkifpifcsay;jcif; vkyfief;pOfrsm;wGif toHk;jyKEdkifjcif; r&Sday/ ,if;tpm; jrefrmYa&eH ESifh

obm0"gwfaiGUvkyfief; (MOGE) rS azmfaqmifxm;onfh xkwfvkyfrI rQa0a&; oabmwlnDcsuf

rsm; (PSCs) ESifh jrefrmY&if;ESD;jr§KyfESHrI Oya' (2016) wdkYuom tqdkygu@twGuf Oya't&

t"du rSDjirf;p&m jzpfvmonf/ 22

Oya'jyXmef;rI tawmfrsm;rsm;wGif jynfe,fa'otqifh Stakeholder rsm;tm; vdkifpifvkyfief;

pif csay;&mwGif twdkifyifcHap&eftwGuf tcGifhta&;rsm;udk jynfhpHk&Sif;vif;pGm udk;um;azmfjyxm;

onf/ 2015 ckESpfwGif jyXmef;cJYaom jynfaxmifpkwdkif;&if;om;rsm; tumtuG,fay;a&; Oya'

t& Xmaewdkif;&if;om;wdkYonf ¤if;a'otwGif; jyKvkyfrnfh o,HZmwwl;azmfa&; pDrHudef;rsm;ESifh

tjcm;pD;yGm;a&; vkyfief;rsm;ESifhywfoufNyD; wdusaocsmaom owif;tcsuftvufrsm;udk

tqdkygvkyfief;rsm; taumiftxnfrazmfrSD od&Sdxm;&rnfjzpfNyD; tqdkyg Xmaewdkif;&if;om;rsm;ESifh

tpdk;&wdkYtMum; aqG;aEG;n§dEdIif;rIrsm;udkvnf; jyKvkyfcGifh&Sdonf/ 23 jynfaxmifpkwdkif;&if;om;rsm;

tumtuG,fay;a&; Oya'\ oufa&mufrI&Sdaom &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;twGuf aemufxyf awGUqHkk

aqG;aEG;rI jyKvkyf&ef vdktyfEdkifonf[kk jrefrmY&if;ESD;jr§KyfESHrI pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; (2017) wGif

owfrSwfjyXmef;xm;onf/ (atmufwGif Munfhyg)/ 24 xdkYtjyif EdkifiHawmf typftcwf&yfpJa&;

oabmwlnDcsufpmcsKyf (NCA) wGifvnf; typftcwf&yfpJa&; e,fedrdwftwGif;&Sd a'ocH

jynfolwdkYtay:wGif BuD;rm;pGm tusKd;oufa&mufEdkifaom pDrHudef;tpDtpOfrsm;onf o,HZmw

wl;azmfxkwfvkyfa&;vkyfief;rsm; yGifhvif;jrifomrI azmfaqmifjcif; (EITI) pHcsdefpHnTef; vkyfief;pOf

rsm;t& a'oEå& vlrItodkif;t0dkif;rsm;ESifh aqG;aEG;wdkifyif&rnfjzpfNyD; oufqdkifonfh wdkif;&if;

om; vufeufudkif tzGJUtpnf;ESifh n§dEdIif;aqG;aEG;&rnf[k azmfjyxm;onf/ odkY&mwGif tqdkyg

owfrSwfjyXmef;csuftm; rnfonfhtqifhxd taumiftxnfazmf aqmif&GufEdkifonfrSm &Sif;vif;

rIr&Sdyg/ 25

22 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Oil and Gas Sector Wide Impact Assessment (2014).

23 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment on Limestone, Gold and Tin: Draft for Consultation (2016).

24 Republic of the Union of Myanmar, Myanmar Investment Rules (2017).

25 Government of the Republic of the Union of Myanmar and the Ethnic Armed Organizations, Nationwide Ceasefire Agreement (March 2015).

Page 24: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

22

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

vkdifpifcsay;&mwGif t"du wm0ef&Sdonfh tmPmydkifrsm;tm; NcHKiHkoHk;oyfcsuf

owÅKwGif;u@wGif o,HZmw ESifh obm0ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;Xmeu vkyfief;

vdkifpif csay;jcif;qdkif&m udpö&yfrsm;udk udkifwG,faqmif&Gufonf/ prf;oyf&SmazGa&;udk blrdaA'

avYvma&;ESifh "gwfowÅK&SmazGa&; OD;pD;Xme (DGSE) rS vkyfief;t00udkk OD;pD;aqmif&Gufonf/

xkwfvkyfa&;twGufrl owÅKwGif;OD;pD;XmerS aqmif&Gufonf/ vdkifpifcsay;onfh jzpfpOftm;vHk;

wGif tjcm;tpdk;&Xme\ tBuHjyK aqmif&Gufcsufrsm;udk vdktyfrnfjzpfNyD; aemufqHk;tqifhwGif

jynfaxmifpk pD;yGm;a&;aumfrwDu vdkifpifcsay;jcif;qdkif&m qHk;jzwfcsufudk twnfjyK axmufcH

ay;&rnfjzpfonf/ 26 vdkifpifrsm;udk a,bk,stm;jzifh OD;&mvlpepfjzifh csay;NyD; tpdk;&taejzifh

vkyfief;{&d,mwpfcktwGuf vkyfief;aqmif&Guf&ef pdwf0ifpm;aom yxrOD;qHk; ukrÜPDESifh wdkuf

½dkuf n§dEdIif;aqG;aEG;rIrsm;udk jyKvkyfonf/ NRGI u oHk;oyf tuJjzwfxm;aom owÅKwGif;qdkif

&m pnf;rsOf;pnf;urf;opfrlMurf;wGif wif'gpepfjzifh vdkifpifcsay;&ef azmfjyrI&Sdaomfvnf; rnfonfh

tcsdefwGif rnfodkkY usifhoHkk;rnf paom tao;pdwf vkyfief;pOfudk xnfhoGif;xm;jcif; r&Sday/ 27

Oya'wGif &Sif;vif;jywfom;pGm zGifhqdkrxm;aomfvnf; ausmufpdrf;ESifh ausmufrsuf&wemu@

wGifrl vdkifpifavQmufxm;rIrsm;udk jrefrmYausmufrsuf&wem a&mif;0,fa&;vkyfief;rS oHk;oyfppf

aq;NyD; 0efBuD;Xmersm;rS udk,fpm;vS,f yg0ifaom aumfrwDwpfckrS twnfjyKonf/ 28 NLD

tpdk;&vufxufrSpwifí vkyfief;vdkifpiftopf csxm;ay;rIrsm; r&SdawmhbJ ,cktpD&ifcHpma&;

om;aeonfhtcsdefxd tqdkygu@\ w&m;0ifrlabmifopftm; tNyD;a&;qGJvsuf&Sdonf/a&SUquf

ausmufrsufu@ vdkifpifcsay;jcif; vkyfief;pOfrsm;udk rnfodkY vkyfaqmifrnfrSm r&Sif;vif;yg/

a&eHESifh obm0"gwfaiGUu@wGifrl aqG;aEG;n§dEdIif;rIESifh tusdK;wlxkwfvkyfrIcGJa0a&;pmcsKyf csKyf

qdkk&mü EdkifiHawmfydkif vkyfief;jzpfaom MOGE rS ta&;ygaom tcef;u@rS yg0ifonf/ 29

pDrHudef;rsm; vkyfaqmifaomtcg a,bk,stm;jzifh MOGE u vdkifpifyg pnf;urf;rsm;udk

vdkufemjcif; &Sd r&Sdudk BuD;Muyfonf/ 30 ,if;tcsufu wpfzufwGif pD;yGm;a&;u@ü tusdK;wl

rdwfzuf vkyfaqmifrIESifh tjcm;wpfzufwGif BuD;Muyfa&;wm0ef ,lxm;onfhtwGufaMumifh

tusKd;pD;yGm; y#dyu©udk jzpfay:apEdkifonf/ vQyfppfESifh pGrf;tm;0efBuD;Xme (MOEE) \ apmifh

Munfhppfaq;a&; tcef;u@udkvnf; &Sif;vif;pGm azmfjyxm;jcif; r&Sdao;ay/ 31

xdkYtjyif tar&duefa':vm oef; 100 xufausmfvGefrnf[k xif&aom odkYr[kwf BuD;rm;aom

obm0ywf0ef;usifESifh vlrIa&;tusdK;quf &SdEdkifrnf[kxif&aom &if;ESD;jr§KyfESHrI tm;vHk;onfpDrH

udef;ESifh b@ma&;0efBuD;Xme (MOPF)? &if;ESD;jr§KyfESHrIESifh ukrÜPD pDrHcefYcGJrIqdkif&m nTefMum;a&;

(DICA) vufatmuf&Sd jrefrmY&if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif (MIC) rS &if;ESD;jr§KyfESHrI cGifhjyKcsufudk vdktyf

rnfjzpfonf/ MIC u &if;ESD;jr§KyfESHol\ b@ma&;tajctae? Oya'ykkdif;t& tusKH;0ifrIudk

avYvmoHk;oyfrnfjzpfNyD; Oya'ESifhtnDjzpfaMumif; [kwfr[kwfudkvnf; twnfjyKrnfjzpfonf/

txl;ojzifh jrefrmY&if;ESD;jr§KyfESHrI Oya' (2016) ESifh &if;ESD;jr§KyfESHrIqdkif&m pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;

(2017) wdkYfESifh wdkufMunfhppfaq;rnf jzpfonf/ xdkodkYppfaq;&mwGif &if;ESD;jr§KyfESHolonf ]]wm

26 pwdwf[kkd'gESifh ar;jref;csuf

27 prf;oyf&SmazGjcif;? wl;azmfjcif; jyKvkkyf&mwGif blrdtaetxm;vkkdufNyD; qkkH;½IH;rIrsm;jzpfay:Ekkdifojzifh

owÅKwGif;u@wGif avvHpepfjzifh vkkdifpifcsxm;ay;jcif;udkk tokkH;jyKavhr&Sdyg/ jrefrmEkkdifiHrS owÅK

wGif;vkkyfief; vkkyfukkdifaeolrsm;onf aqmif&Gufrnfh Oya'ykkdif; ajymif;vJrIay: pkkd;&drfrIrsm; &SdaeMu

onf/

28 pwdwf[kkd'gESifh ar;jref;csuf

29 Patrick Heller and Lorenzo Delesgues, Gilded Gatekeepers: Myanmar’s State-owned Oil, Gas and Mining Enterprises (Natural Resource Governance Institute, 2016).

30 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Oil and Gas Sector Wide Impact Assessment.

31 pwdwf[kkd'gESifh ar;jref;csuf

Page 25: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

23

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

0ef,lrI&SdNyD; a&&Snf usifh0wfaumif;rGefaom}} vkyfief;aqmif&GufrI &Sdr&Sdudk avhvmoHk;oyfrnf

jzpfNyD; obm0ywf0ef;usif ESifh vlrIb0wdkYtay: oufa&mufrIESifhywfoufNyD; uefYowfrIrsm;

jyKvkyfrnfjzpfonf/ rnfonfh&if;ESD;jr§KyfESHrIrqdk jynfaxmifpkwdkif;&if;om;rsm; tumtuG,fay;

a&; Oya'ESifh oufqdkifaeygu MIC taejzifh jynfe,f odkYr[kwf wdkif;tpdk;& odkYr[kwf

tjcm; Stakeholder rsm;\ tao;pdwf tBuHay;csufrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;&rnfjzpfonf/

vufawGUwGif aqmif&GufrI rnfodkY tajctae&SdonfrSm r&Sif;vif;ay/

tar&duefa':vm 5 oef;xuf rydkkaom &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;udk rlt& oufqdkif&m 0efBuD;csKyfu

OD;aqmifaom jynfe,f odkYr[kwf wdkif;aumfrwDu udkifwG,f&onf/ odkY&mwGif o,HZmw wl;

azmfxkwfvkyfa&; pDrHudef; trsm;pkonf &if;ESD;jr§yfESHrI yrmP tvHkk;t&if;ESifh jzpfavY&Sdjcif; ESifh?

ywf0ef;usiftay: oufa&mufrIrsm;onfh pD;rHudef;rsm;twGuf ¤if;jyXef;csufonf tMuHK;r0if

onfhtwGuf jynfe,fwdkif; tpdk;&\ vkyfaqmifcGifhrSm tenf;i,fom&Sdonf/ 32

jrefrmEdkifiHwpf0Srf;&Sd o,HZmw wl;azmfa&;vkyfief; trsm;pkwGif tBuD;pm; vkyfief;vdkifpifrsm;

csxm;ay;&mwGif jynfe,fa'otqifh Stakeholder rsm;\ w&m;0if vkyfydkifcGifhrSm uefYowf

xm;jcif; cHae&onf (tao;pm; o,HZmw xkwf,lydkifcGifhwGif ¤if;wkdY\ vkyfydkifcGifh tcGifhtmPm

rSm wdk;wufvmzG,f &Sdonfhwkkdifatmif - tydkif; 9 udkMunfhyg)/ odkY&mwGif tcsdKUudpö&yfrsm;

wGif jynfe,fa'oqdkif&m Stakeholder rsm;\ vkkyfykkdifcGifhudkk w&m;0if jyXef;xm;jcif;r&Sdaomfvnf;

vufawGUvkyfaqmifEdkifonfh odomxif&Sm;aom vkyfydkifcGifhtmPm &Sdaeonf/ owÅKwl;azmfa&;

u@wGif vdkifpifavQmufxm;&eftwGuf oufqdkif&m jynfe,fa'o tpdk;&\ axmufcHcsufudk

vdktyfrnfjzpfNyD; tcsdKUaom tajctaersm;wGif NrdKUe,ftqifh tmPmydkifwdkY\ cGifhjyKcsufudkvnf;

vdktyfrnfjzpfonf/ 33 þjzpfpOfudk w&m;0if rlabmift& owfrSwfxm;jcif;r[kwfaomfvnf;

vufawGUwGif MONREC taejzifh txufyg axmufcHcsufrsm; rygvQif vdkifpiftwGuf

cGifhjyKcsuf ray;yg/ tifwmAsL; ajzMum;olrsm;t& tcsdKUaom0efBuD;csKyfrsm;taejzifhvdkifpifay;tyf

jcif;qdkif&m qHk;jzwfcsufrsm;udk ADwdktmPmoHk;Edkifonf[k qdkonf/ vdkifpifcsay;onfh vkyfief;pOf

udk ,cifu &yfqdkif;rIrsm; &dScJYonf/ Oyrmtaejzifh 2016 ckESpfwGif weoFm&Dwdkif; tpdk;&u

obm0ywf0ef;usifqdkif&m taMumif;jycsufaMumifh owÅKwl;azmfa&; ukrÜPD q,fck\ vdkifpif

avQmufxm;rItwGuf twnfjyK cGifhjyKcsufay;&ef jiif;qefcJYonf/ 34 wpfESpfwnf;rSmyif ppf

udkif;wdkif; tpdk;&uvnf; a'owGif;&Sd owÅKwGif;ukrÜPD trsm;tjym;\ vkyfief;cGifhjyKcsufvdkifpifudk

oufwrf;wdk;ay;awmhrnfr[kwfaMumif; aMunmcJYonf/ 35 vltrsm;ajymMum;csuft& vdkifpif

csay;jcif; vkyfief;pOfwGif vkdifpifavQmufxm;olrsm;onf c½dkifESifh NrdKUe,ftqifh tmPmydkifrsm;ESifh

owif;tcsuftvufrsm; (Oyrm - ajr,mtoHk;jyKrI? pdkufysdK;a&;? opfawm tp&Sdonfjzifh) udk

&,l&eftwGuf xdawGUqufqH&rnf[k qdkonf/ tifwmAsL; ajzMum;olrsm;\ ajymMum;csuft&

tqdkyg tmPmydkifrsm;onf owif;tcsuftvufrsm;udk ray;jcif;jzifh vkdifpifavQmufxm;onfh

jzpfpOfudk tcsdefqGJxm;Edkifonf[k qdkonf/ ausmufrsufu@wGif jynfe,fa'otqifh

Stakeholder rsm;onf tvm;wl tcGifhtmPmr&SdaMumif; od&onf/ 36

32 Republic of the Union of Myanmar, Investment Rules; see also: Htin Lynn Aung, “Regions Can Approve up to US5$m Investments,” Myanmar Times, 13 March 2017.

33 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

34 Su Phyo Win, “Tanintharyi Tightens Mining Oversight,” Myanmar Times, 17 August 2016.

35 Chan Mya Htwe, “Sagaing Authorities Start Gold Mine Clampdown,” Myanmar Times, 23 June 2016.

36 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

Page 26: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

24

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

w&m;0if tcGifhtmPmtyfESif;xm;jcif; rcH&olrsm;\ tcef;u@

jynfe,fa'oqdkif&m tpdk;&rsm;\ w&m;0ifvkyfydkifcGifhtm; uefYowfcHxm;&aomtcg w&m;0if

r[kwfaom yg0ifywfoufolrsm;onf de facto tmPmtm; usifhoHk;Muonf/ twdtusqdkk&

aomf w&m;abmif tjyifzufrS vkyfaqmifvsuf&Sdaom wdkif;&if;om;vufeufudkif tzGJUrsm;ESifh

a'oEå& tpdk;&0efxrf;rsm;onf vkyfief;cGifhjyKcsuf vdkifpifudk rnfol&&Sd&rnf? owÅKwl;azmfa&;

vkyfief;rsm;odkY rnfolu 0ifa&mufvkyfydkifcGifh &Sd&rnfponfh tqHk;tjzwfay;&mwGif yg0ifvsuf&Sd

onf/ 37 Oyrmtm;jzifh Thomson Reuters \ okawoet& &Srf;jynfe,fajrmufydkif; 0

udk,ftkyfcsKyfcGifh& a'otwGif;&Sd refarmf cJrjzLowÅKwGif;&Sd ukrÜPDtm;vHk;udk 0jynf aoG;pnf;

nDnGwfa&;wyfrawmf(UWSA) (odkU) 0jynfaoG;pnf;nDnGwfa&;ygwD(UWSP) rS txufvlBuD;

rsm;u ydkifqdkif odkYr[kwf xdef;csKyfxm;onf/ 38 tqdkygowÅKwGif;rsm;udk jynfaxmifpktpdk;&u

cGifhjyKxm;jcif; r[kwfay/ MONREC taejzifh tvm;wl EdkifiH\ tcsdKUa'orsm;wGif vkyfydkkifcGifh

vdkifpifcsxm;ay;&mü xdef;csKyfEdkifpGrf;r&Sdonfh pdefac:rIwpf&yfudk MuHKawGUae&onf/

ausmufrsuf&wemu@ wl;azmfa&;pDrHudef; vdkifpifcsay;&mwGif jrefrmYpD;yGm;a&; aumfydka&;&Sif;

(MEC) ESifh jrefrmYpD;yGm;a&; [dk;vf'if;vDrdwuf(UMEHL) wdkYuJhodkkY wyfrawmfESifhqufEG,faom

ukrÜPDrsm;u qHk;jzwfcsufudk csrSwfEdkifaom tcGifhtmPm tcsdKUwpf0uf&Sdonf[k em;vnf

oabmaygufxm;Muonf/ trsm;tm;jzifh wyfrawmfESifhqufEG,faeaom ukrÜPDrsm;u owÅK

wGif;ESifh ausmufrsuf&wem wl;azmfa&; cGifhjyKcsufvdkifpifrsm;udk tjcm; jyifyukrÜPDrsm;odkY jyef

vnfcGJa0 a&mif;csay;avY&SdNyD; tqdkygukrÜPDwdkYxHrS iSm;&rf;ctaejzifh a0pkudk jyefvnfaumuf,l

avY&Sdonf/ tcsdKUaomtajctaewdkYwGif tqdkyg wyfrawmfESifhqufEG,faeaom ukrÜPDBuD;rsm;

uyif vdkifpifyg pnf;urf;csufrsm;tay: vdkufemrI &Sd r&Sdudk BuD;MuyfavY&Sdonf/ 39

37 Paul Shortell and Maw Htun Aung, Mineral and Gemstone Licensing in Myanmar (Natural Resource Governance Institute, 2016).

38 Yimou Lee and Joel Schectman, “How a Rebel Myanmar Tin Mine May Up-end a Global Supply Chain,” Reuters, 29 November 2016.

39 Heller and Delesgues, Gilded Gatekeepers.

w&m;abmiftjyifbufrS

vkyfaqmifvQuf&Sdaom

wdkif;&if;om; vufeufudkif

tzGJUrsm;ESifh a'oEÅ&

tpdk;&0efxrf;rsm;onf

vkyfief;cGifhjyKcsuf vdkifpif

udk rnfol &&Sd&rnf?

owÅKwl;azmfa&;

vkyfief;rsm;odkY rnfolu

0ifa&mufvkyfydkifcGifh

&Sd&rnf ponfh

tqHk;tjzwfay;&mwGif

yg0ifvsuf&Sdonf/

Page 27: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

25

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

urÇmwpf0ef;rS vufawGUvkyfaqmifrI vkyfxHk;enf;emrsm;tm; avYvmjcif;

þtpD&ifcHpmtwGuf avYvmxm;aom EdkifiHwpfckcsif;pDwGif jynfe,fa'otqifh tpdk;&\vkyf

ief;vdkifpifcsxm;ay;jcif; vkyfief;pOftay: vkyfydkifcGifhtwdkif;twmrSm uGJjym;Muonf/ a,bk,s

tm;jzifh o,HZmwwl;azmfxkwfvkyfrI vkyfydkkifcGifhvdkifpif csay;jcif;qdkkif&m Oya'rlabmifudk jynf

axmifpk tpdk;&tqifhrS a&;qGJMuonf/ tcsdKUEdkifiHrsm;wGif a'ocHtzGJUtpnf;rsm; odkYr[kwf ¤if;

wdkYrS a&G;cs,fxm;aom acgif;aqmifrsm;u vdkifpifcsay;oifhonf? roifhonfESifhyufoufí qHk;

jzwf&mwGif yg0ifcGifh&Muonf/ xdkYjyif wl;azmfxkkwfvkyfrnfh ukrÜPDtm; a&G;cs,fjcif;ESifh wl;azmf

&mwGif vdkufem&rnfh pnf;urf;owfrSwfcsufrsm;tm; ¤if;wdkYtaejzifh qHk;jzwfydkkifcGifh&SdMuonf/

jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;onf vkyfief;taumiftxnfazmfrIwGif yg0ifaomfvnf;vdkifpif

csay;vkyfief;pOftwGuf w&m;0ifrlabmif wpf&yfwnf;udkom EdkifiHrsm;taejzifh vufcHusifhoHk;&

jcif;\ taMumif;t&if;wpf&yfrSm pHEIef;rsm;udkavQmhcsjcif;rS umuG,f&eftwGufjzpfonf/ukrÜPD

rsm;tm; ydkrdkqGJaqmif&ef jynfe,fa'o tpdk;&rsm;taejzifh tcsif;csif; NydKifqdkifrI&SdEdkifonfhtwGuf

aMumifh jzpfonf/ ,if;tjyif ydkrdkao;i,faom a'oEÅ& tpdk;&rsm;u ukrÜPDBuD;rsm;\ tjrwf

xkwfrI (institutional capture)wdkkYaMumifh xdcdkufrIrsm; BuHKawGUEdkifNyD; tpdk;&rsm;twGuf tusdK;

aus;Zl; ydkrdkenf;yg;onfh pmcsKyfcsKyfqdkkrIudk jzpfapEdkifonf/ xdkkYjyif zuf'&,fEdkifiHrsm;wGif obm0

o,HZmwrsm;tay: xdef;csKyfcGifh &vdkrIrSm jynfe,fa'otqifh EdkifiHa&;orm;rsm;\ t"du

awmif;qdkcsufwpf&yf jzpfavY&Sdonf/ tb,faMumifhqdkaomf vdkifpifcsay;onhf jzpfpOfonf

o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrI vkyfief;rsm; rnfonfhowfrSwfcsufatmufwGif a&SUquf vkyfudkif

&rnfudk vTrf;rdk;Edkifonfh ta&;ygaom enf;vrf;wpfckyifjzpfonf/ tusdK;quftaejzifh jynf

e,fa'otqifh Stakeholder rsm;u pDrHudef;rsm; a&SUqufvkyfaqmif&ef rnfonfh pnf;rsOf;

owfrSwfcsufrsm; jyXmef;&ef qHk;jzwfcsufcs&mü yg0ifcGifhr&SdvQifyif ¤if;wdkkYtaejzifh ,if;pDrHudef;

rsm;tay: ADwdktmPm toHk;jyKcGifhudk awmif;qdkavY&SdMuonf/

av;axmifhuGuf (5) vdkifpifcsay;jcif;qdkkif&m qHkkjzwfcsufcs&mwGif

jynfe,fa'otqifhrS xdawGUvkyfaqmifrI yHkpHrsm;

a'oEÅ&twGif;&Sd yg0ifoufqdkkifolrsm; (a'oEå& tpdk;&rsm;jzpfap? t&yfbuftzGJUtpnf;

jzpfap) wdkY\ vdkifpifcsay;jcif;qdkkif&m qHk;jzwfcsufrsm; csrSwf&mwGif vkyfydkifcGifh twdkif;twm

wpfckkxd yg0ifcGifhudk Oya'rlabmifwGif xnfhoGif;xm;Edkifonf/ jynfaxmifpktpdk;&rS OD;pD;

aqmif&Gufonfh vkyfief;pOfrsm;wGif jynfe,fa'otqifhrS yg0ifvkyfaqmifEdkifcGifh yHkpHudk

trsdK;tpm; 4 ck cGJjcm;Edkifonf/ 40

¼ today;jcif; / / vdkifpifcsay;jcif;ESifhoufqdkifaom vkyfief;pOfrsm;ESifh qHk;jzwfcsufrsm;udfk

EdkifiHawmftzGJUtpnf;rsm;rS jynfe,f^a'otqifh Stakeholder rsm;udk wdkuf½dkuftoday;

onfh wpfzufoGm;(one way) vkyfief;pOf

¼ aqG;aEG;wdkkifyifjcif; / / vdkifpifcsay;jcif; vkyfief;pOfESifhpyfvsOf;í jynfe,fa'otqifh

Stakeholder rsm;ESifh aqG;aEG;rIrsm;jyKvkyfonfh ESpfzufoGm;(two-way) vkyfief;pOf

¼ taxmuftyHYay;jcif; / / tpDtpOfa&;qGJjcif;ESifh qHk;jzwfcsuf csrSwfjcif;wGif jynfe,f

a'otqifhwdkY yg0ifonfh ESpfzufoGm; vkyfief;pOf

¼ oabmwlnDcsuf &,ljcif; / / vdkifpifcsay;jcif; jzpfpOfwGif jynfe,fa'otqifh

Stakeholder wdkYtm; vdkifpifay;tyfydkifcGifh odkYr[kwf uefYuGufydkkifcGifh&Sdonfh ESpfzufoGm;

vkyfief;pOf

40 Oxfam, Community Consent Index 2015 (Oxfam Briefing Paper, 23 July 2015).

oabmwlnDcsuf&,ljcif;taxmuftyHYay;jcif;aqG;aEG;wdkifyifjcif;today;jcif;

trsm;tm;jzifh a&eHESifh

obm0"gwfaiGUu@xuf

owÅKu@wGif

jynfe,fESifh a'otqifh

tzGJUtpnf;rsm;\

yg0ifrItcef;u@

ydkBuD;rm;avY&Sdonf/

Page 28: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

26

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

tjcm;udpö&yfrsm;wGif jynfe,f^a'otqifh tzGJUtpnf;rsm;onf vdkifpifcsay;jcif;qdkif&m

qHk;jzwfcsufrsm;wGif OD;aqmifEkkdifonf/ ¤if;wdkYtaejzifh A[dkktpdk;& tmPmydkifrsm; odkYr[kwf

tdrfeD;csif; jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;\ tBuHjyK wdkifyifaqG;aEG;rIrsm;udkvnf;

tjyeftvSeftm;jzifh vdktyfEdkifonf/

vkyfief;vdkifpif csxm;ay;jcif;qdkif&m vkyfydkifcGifhrsm;

vdkifpifcsay;jcif;ESifh vdkifpifygowfrSwfcsufrsm;? vkkdifpifrsm;twGuf owfrSwfcsufrsm;udk qHk;

jzwf&mwGif jynfe,fa'otqifh\ yg0ifrIonf EdkifiHtvdkuf uGJjym;Muonf/ a,bk,stm;jzifh

jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;\ tcef;u@tm; a&eHESifh obm0"gwfaiGUu@wGifxuf

owÅKwGif;u@wGif jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;\ tcef;u@tm; ydkrdk jrifawGU&avY&Sd

onf/ zuf'&,fEdkifiHrsm;jzpfMuaom Mopaw;vsEdkifiHESifh rav;&Sm;EdkifiHwdkkYonf owÅKwl;azmfa&;

u@ cGihfjyKcsufvdkifpifqdkkif&m Oya'ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk jynfe,fa'otqifhrS a&;qGJ

owfrSwfí vdkifpifrsm;xkkwfay;onf/ tdE´d,EdkifiHwGif EdkifiHawmfOya't& jynfe,frsm;udkowÅK

wl;azmfa&;vkyfief; vdkifpifay;tyfEdkifaom tcGihfta&;udk ay;tyfxm;aomfvnf; A[dktpdk;&\

cGifhjyKcsufudk vdfktyfonfhtjyif? tcsdKUowfrSwfcsufrsm;udk jynfaxmifpkk Oya'xJwGif yHkao

owfrSwfxm;onf/ wefzdkk;enf; wGif;xGufypönf; (aqmufvkyfa&;ausmufrsm;? ausmufp&pf?

&GHU? oJ tp&Sdonf) rsm; wl;azmfrItwGuf cGifhjyKcsufqdkif&m pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udkrl jynfe,f

tpdk;&rsm;u tjynfht0 qHk;jzwfcsufcsrSwfonf/ 41 tif'dkeD;&Sm;EdkifiHwGifrl EdkifiHawmftpdk;&u

owÅKwl;azmfrI vkyfief;vdkifpifcsxm;ay;jcif;udk jynfe,fa'o tpdk;&rsm;odkY vkyfydkifcGifhay;tyfxm;

onf/ xdkuJhodkY vkyfydkifcGifh vGTJtyfay;vdkufjcif;u vkyfief;vdkifpif xyfoGm;jcif;rsm;? vkyfydkifcGifh

rsm;vHkNcHKrI r&Sdjcif;ESifh a'oEå& tmPmydkkifrsm;rS tvkyftudkif odkYr[kwf b@ma&;ydkif;qdkif&m

tusdK;tjrwftvdkYiSm vkyfief;cGifhjyKcsuf vkyfief;pOfrsm;udk tvGJoHk;pm; jyKvkyfrIrsm; jzpfapcJYonf/

c½dkiftqifh tpdk;&rsm;tm; vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm; cGJa0ay;&ef vkyfaqmifcJYonfh tapmydkif;

aqmif&Gufcsufrsm;rSmvnf; tvm;wl jyóemrsm;&SdcJYonf/ 2011 ckESpfwGif tif'dkeD;&Sm;\ A[dk

tpdk;&rS cefYrSef;csuft& c½dkifrsm;taejzifh vdkifpifrsm;csay;&mwGif jynfaxmifpktpdk;&odkY owif;

tcsuftvufrsm;udk pepfwus ray;cJYbJ owÅKwl;azmfa&; vdkifpifaygif; 10500 eD;yg;udk cs

ay;cJYonf[kqdkonf/ 42 ,if;tcsufu tcGefawmfaumufcHrItwGuf t"du tcuftcJ twm;

tqD;wpfck jzpfcJYNyD; &if;ESD;jr§KyfESHol\ pdwfcs,kHMunfEdkifrIudkvnf; xdcdkufapcJYonf/

41 Government of India, Mineral Concession Rules (1960); Government of India, Mines and Minerals (Development and Regulation) Act 1957, amended 2015 (2015).

42 Erin Smith and Peter Rosenblum, Enforcing the Rules: Government and Citizen Oversight of Mining (Revenue Watch Institute, 2011); Government of the Philippines, Indigenous Peoples Rights Act (1997).

zm;uefYa'o? ucsif

jynfe,fwGif w&m;r0if

wl;azmfvsuf&Sdaom

ausmufwl;orm;rsm;

NRGI twGuf cifapmaX;

Page 29: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

27

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

a&eHESifh obm0"gwfaiGUu@ü qHk;jzwfcsuf csrSwf&mwGif trsm;tm;jzifh A[dkcsKyfudkifrI ydkrsm;

wwfonf/ tdE´d,EdkfifiHonf zuf'&,fpepfudk usifhoHk;aeaomfvnf; ukef;wGif;ESifh urf;vGef&Sd

a&eHprf;oyf&SmazGrI? wl;azmfrI ESifh xkwfvkyfa&;qdkif&m vkyfief;vdkifpifrsm; ay;tyfjcif;udk A[dkk

tpdk;&u a&;qGJonfh a&eHajrrsm; (BuD;Muyfa&;ESifh wl;azmfa&;) tufOya' (1948) ESifh a&eHESifh

obm0"gwfaiGU pnf;rsOf;rsm; (1959) jzifh vkyfudkifaqmif&Gufonf/ Oya'rlabmift& ukrÜPD

rsm;taejzifh urf;vGefwl;azmfa&;twGuf A[dktpdk;&xHodkY avQmufvTmwif&NyD; ukef;wGif;wl;azmf

rItwGufrl jynfe,fa'oqdkif&m tpdk;&rsm;xHodkY avQmufvTmwif&onf/ 43 vkyfydkifcGifhudk a'

oEÅ&tqifhrsm;odkY cGJa0ay;rI trsm;qHk;jzpfonfh Mopaw;vsEdkfifiHwGifrl jynfe,fESifh a'otpdk;&

rsm;taejzifh ukef;wGif; a&eHESifh obm0"gwfaiGUqdkif&m Oya'rsm;udk jyXmef;cGifh&Sdovdk vdkifpifrsm;

udkvnf; csay;cGifh&Sdonf/ a&rdkif 3 rdkifESifhtxuf uGma0;aom urf;vGefyifv,fjyif vkyfief;rsm;

twGuf vdkifpifcsay;jcif;qdkif&m Oya'rlabmifu ydkí ½IyfaxG;onf/ a,bk,stm;jzifh ¤if;wdkkY

tm; jynfaxmifpkk tpdk;&rS a&;qGJjyXmef;onfh urf;vGefa&eH ESifh zefvHktdrf "mwfaiGU tufOya'

(2006) jzifh vdkifpifrsm;tm; jynfaxmifpk0efBuD;ESifh jynfe,f^a'o0efBuD;wdkY yg0ifzGJUpnf;onfh

yl;wGJtmPmydkiftzGJUrS csay;onf/ 44

vdkifpifrsm;csay;&ef tqHk;tjzwfwGif jynfe,fa'otqifh yg0ifrI

vkyfief;vdkifpif csay;jcif;ESifhoufqdkifaom vkyfydkifcGifhrsm;onf A[dktpdk;& vuf0,fwGifom &Sd

aomfvnf; EdkifiHtrsm;tjym;wGifrl a'oEå&\ qHk;jzwfcsuf cs&mwGif yg0ifaqmif&GufcGifhudk

Oya'jzifh owfrSwfjyXmef;avY&SdMuonf/ odkkYaomf ¤if;wdkkY\ vkyfydkkifcGifhtwdkif;twmonf EdkifiH

tvdkuf uGJjym;Muonf (av;axmifhuGuf 5 udkMunfhyg)/ rGef*dkvD;,m;EdkifiHwGif A[dktpdk;&u

owÅKwl;azmfcGifh vdkifpifudk csay;jcif;jzpfaomfvnf; aimac (c&dkkif) tkyfcsKyfa&;rSL;u wGif;xGuf

ypönf; prf;oyf&SmazGa&; vdkifpifxkwfay;rIudk uefYuGufcGifh&Sdonf (xkwfvkyfrIvdkifpifudk wm;qD;

ydwfyif&ef tcGifhtmPm r&Sdaomfvnf;) 45 a&eHwl;azmfxkkwfvkyfrI vdkifpiftwGufrl tkyfcsKyfa&;

rSL;rsm;onf oabmxm;tjrifudkom xkwfjyefcGifh&Sdonf/ 46 zdvpfydkifEdkifiHwGif owÅKwl;azmfa&;

vkyfief;vdkifpif jyKvkyfjcif;onf EdkifiHawmf owÅK ESifh blrdodyÜHAsL½dk \ tcGifhtmPmvufatmufwGif

&Sdaomfvnf; a'oEå&tpdk;& ,lepfrsm;xHrS axmufcHtwnfjyKcsufudk vdktyfonf/ 47 ,if;

tcsufu ae&ma'o tawmfrsm;rsm;wGif owÅKwGif;vkyfief; aqmif&GufrIrsm;udk &yfqdkif;apcJY

onf/ 48 pDrHudef; tpDtpOfrsm;udk ajymif;vJap&eftwGuf oabmwlnDcsuf xkwfray;yg [kk

Ncdrf;ajcmufjcif;enf;vrf;udk toHk;jyKEdkifonf/ Oyrmtaejzifh Shell ESifh Occidental a&eH ukrÜPDrsm;u Malampaya pDrHudef;twGuf cGifhjyKcsufawmif;cHaomtcg a'oEå&tpdk;&u pDrH

udef; tqdkxJwGifyg&Sdaom ydkufvdkif;vrf;aMumif;rsm;u ZD0rsdK;pdwfrsm; ayg<u,f0NyD; Xmaewdkif;&if;

om;rsm; aexdkifaom tqdkyga'oudk jzwfoef;roGm;&eftwGuf n§dEdIif;aqG;aEG;cJYonf/ 49

ta&;BuD;aom tcsufwpfckrSm vGwfvyfí BudKwiftoday; &,laom oabmwlnDcsuf(FPIC) t,ltqjzpfonf/ urÇmhukvor*¾\ Xmaewdkif;&if;om; tcGifhta&;qdkkif&m aMujimpmwrf;wGif

vGyfvyfí BudKwiftoday; &,lonfh oabmwlnDjcif;r&SdbJ? rQwaom avQmfaMu;aiGray;tyfbJ

Xmaewdkif;&if;om;rsm;tm; ¤if;wdkY Xmae odkYr[kwf e,fajrrsm;rS twif;tMuyf a&TUajymif;apjcif;?

43 Venkatesh Raman Prasad and Abhishek Kumar Singh, “Oil and Gas Regulation in India: Overview,” Thomson Reuters Practical Law, 1 November 2016.

44 Andrew Smith, John King and Clayton Utz, “Oil and Gas Regulation in Australia: Overview,” Thomson Reuters Practical Law, 1 May 2013.

45 Government of Mongolia, The Minerals Law of Mongolia (2006).

46 Government of Mongolia, The Law of Mongolia on Petroleum (2014).

47 Government of the Philippines, Local Government Act (1991).

48 Smith and Rosenblum, Enforcing the Rules.

49 Varsha Venugopal, Thinking Locally: Community Consultation in the Philippines (Natural Resource Governance Institute, 2016).

Page 30: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

28

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

ae&ma&TUajymif;jcif;rsm; jyKvkyfcGifYr&SdaMumif; azmfjyxm;onf/ 50 þtpD&ifcHpmtwGuf erlem

avYvmxm;aom EdkifiHwpfckkjzpfonfh zdvpfydkifEdkifiHwGif Xmaewdkif;&if;om;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

tufOya't& vkyfief;vdkifpifESifhywfoufaom qHk;jzwfcsufrsm;udk Xmaewdkif;&if;om;u ADwdk

tmPmudk toHk;jyK uefYuGufcGifh&Sdonf/ 51 Mopaw;vsEdkifiHwGifvnf; Xmaewdkif;&if;om;rsm;\

tcGifhta&;udk umuG,f&ef wif;Muyfaom Oya'jyXmef;csufrsm;&Sdonf/ Mopaw;vs\ Zmwdajr

ydkifqdkifrI tufOya'(1993) t& Xmaewdkif;&if;om;rsm;onf ¤if;wdkYYtpOftvmt& ydkifqdkifaom

ajray:wGif wl;azmfrIvkyfaqmif&ef vsmxm;aom vkyfief;udpö&yfrsm;ESifhpyfvsOf;í aqG;aEG;n§dEdIif;

ydkkifcGifh&Sdonf/ tu,fí oabmwlnDcsuf r&&SdvQif EdkifiH\ jynfe,fa&;rSL;csKyfrS cefYtyfaom

tzGJU0ifrsm;yg0ifonfh MopaMw;vs tpdk;&tzGJUtpnf;wpf&yfjzpfNyD; tzGJU0iftm; EdkifiHawmfZmwdajr

ydkifqdkifrI&m cHk½Hk;rS aemufqHk; tqHk;tjzwfudk jyKvkyfonf/ 52

jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jrefrmEdkifiHtaejzifh o,HZmwwl;azmfjcif;ESifhh wl;azmfrIpnf;urf;csufrsm;tm; owfrSwf&mwGif

jynfe,fa'o tzGJUtpnf;rS rnfodkY yg0if&rnfqdkonfh taMumif;t&mrsm;udk avYvmvsuf&Sdonfh

twGuf rl0g'csrSwfolrsm;taejzifh atmufygtcsufrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;Edkifonf/

¼ EdkifiHawmftqifh tzGJUtpnf;rsm;ESifh jynfe,fa'o tzGJUtpnf;rsm;tMum; n§dEdIif;aqmif&GufrI

udk jr§ifhwiftm;ay;jcif; / / vkyfief;vdkifpif csay;ydkkifcGifhudk EdkifiHawmftqifhESifh jynfe,fa'o

tzGJUtpnf; ESpf&yfpvHk;tm; cGJa0ay;xm;onfhtcg pdefac:rIrsm; &SdvmEdkifonf/ Oyrmtaejzifh

vdkifpifcsay;ydkkifcGifhudk o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrI trsdK;tpm;tay: (Oyrm owÅKwGif; ESifh

a&eH? ukef;wGif; ESifh urf;vGef) odkYr[kwf vkyfief;t&G,ftpm;tay: (Oyrm tao;pm; ESifh

tBuD;pm;) rlwnfí vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmudk cGJa0Edkifonf/ jrefrmEdkifiHwGif jynfe,fESifh

wdkif;rsm;odkY tao;pm; o,HZmwwl;azmfa&; vkyfief;vdkifpifcsxm;ay;cGifh ay;rnfh tpDtpOf

rSm tif'dkeD;&Sm;wGif awGUBuHKcJY&aom vkyfief;cGifhjyKcsufrsm; xyfoGm;Edkifrnfh tvm;tvm&SdEdkifNyD;

wm0efcHrI a&a&&m&m r&Sdjcif; ESifh pnf;rsOf;Oya'rsm;tm; av;pm;vdkufemaprI tm;enf;rIrsm;

jzpfay:vmEdkifonf/ xdkYaMumifh jynfaxmifpk tzGJUtpnf;rsm;ESifh aumif;rGefaom n§dEdIif;quf

oG,f aqmif&GufrI&Sd&ef ta&;ygrnfjzpfonf/ (EdkifiHawmftqifhESifh jynfe,fa'otqifh tzJGJU

tpnf;rsm;tm; ajryHktnTef;toHk;jyKEdkifjcif;jzifh n§dEdIif;aqmif&Gufjcif; tydkif; 4 wGif aqG;aEG;

rnf)

¼ o,HZmwwl;azmfxkwfvkyfrIESifhywfoufaom qHk;jzwfcsufrsm;wGif a'owGif; Stakeholder rsm; yg0ifEdkif&ef vkyfaqmifjcif; / / vkyfief;vdkifpifjyKvkyfjcif; vkyfief;pOfwGif rnfonfhtzGJU

tpnf; odkYr[kwf vlrItzGJUtpnf;rsm;u yg0ifoifhonfqdkjcif;ESifhywfoufNyD; Oya'ESifh pnf;

rsOf;pnf;urf;rsm;udk &Sif;&Sif;vif;vif; jyKvkyfxm;&ef vdktyfNyD; ¤if;wdkYtaejzifh rnfonfhtqifh

wGif yg0ifoifhonfqdkonfhtcsufESifh vkyfydkifcGifh rnfrQ&Sdonfudkyg &Sif;vif;pGm zGifhqdk&ef vdk

tyfonf/ t<uif;rJY qHk;jzwfcsuftmPmudk rnfonfhtqifhwGif xm;onfjzpfap o,HZmw

wl;azmfa&;pDrHudef;rsm; a&SUqufoGm;&eftwGuf rwlnDaom tpdk;&tqifhrsm;ESifh a'oEå&vlrI

todkif;t0dkif;rsm;\ yg0ifrI&Sd&ef ta&;BuD;onf/ ¤if;rSm o,HZmw wl;azmfjcif;vkyfief;twGuf

us,fjyefYonfh axmufcHtm;ay;rI &&SdEdkifrnfh ta&;ygaom enf;vrf;jzpfonf/ jrefrmEdkifiH

taejzifh vkyfief;vdkifpifcsay;cGifh t<uif;rJYtmPmudk jynfaxmifpktqifhwGif &Sdaomfvnf;

jynfe,fa'otqifh Stakeholder rsm;tm; qHk;jzwfcsufcsrSwfonfh vkyfief;pOfrsm;wGif

w&m;0if yg0ifEdkif&ef aqmif&Gufjcif;jzifh tusdK;&SdEdkifonf/

50 United Nations, Declaration on the Rights of Indigenous People (2007).

51 Government of the Philippines, Indigenous Peoples Rights Act.

52 Michael Limerick, Kathryn Tomlinson, Rosemary Taufatofua, Rodger Barnes and David Brereton, Agreement-making with Indigenous Groups: Oil and Gas Development in Australia (University of Queensland, 2012).

Page 31: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

29

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

¼ oufqdkif&m tmPmydkifrsm;taejzifh ¤if;wdkY\ wm0efrsm;udk jznfhqnf;aqmif&GufEdkif&ef vHk

avmufaom pGrf;aqmif&nf &Sdapjcif; / / jynfe,fa'oqdkif&m wm0ef&SdolwdkYtm; ydkkrdkBuD;rm;

aom vdkifpifcsay;cGifh ray;tyfrSD ¤if;wdkkY\ pGrf;aqmif&nfudk ydkrdkcdkifrm tm;aumif;ap&ef

BudKwif vkyfaqmifoifhonf/ qdkkvdkonfrSm wm0ef&Sdolrsm;tm; vdkifpifESifhoufqdkifaom

pnf;urf;csufrsm;udk ydkrdkem;vnfap&ef ulnDay;jcif;? t"dyÜg,fjynfh0aom wdkifyifaqG;aEG;rIrsm;

jyKvkyfjcif; ESifh cGJa0ay;xm;aom vkyfydkkifcGifhwdkkYtm; jyefvnfajc&maumuf oHk;oyfonfhpepf

rsm;tm; taumiftxnfazmfrIwdkY yg0ifonf/ vdktyfaom pGrf;aqmif&nfESifh t&if;tjrpf

r&Sdaom tzGJUtpnf;rsm;tm; vdkifpifcsay;jcif;ESifhoufqdkifonfh n§dEdIif;aqG;aEG;rIrsm;?vkyfief;

oabmwlnDrI owfrSwfcsufrsm;udk vkyfaqmifEdkifonfh vkyfydkifcGifhudk ay;jcif;aMumifhtusifhysuf

jcpm;rI tcGifhtvrf;rsm; ydkrdkrsm;jym;vmEdkifovdk o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfa&; ukrÜPDrsm;ESifh

aumif;rGefaom vkyfief;oabmwlcsufwpf&yfudk azmfaqmif&ef ydkrdkcufcJEdkifonf/

¼ yGifhvif;jrifomrI jr§ifhwiftm;ay;jcif; / / tu,fí a'oEå&tpkd;& odkYr[kwf vlrItodkif;t0dkif;

rsm;rS qHk;jzwfcsufcsrSwfjcif; vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm; r&Sdaomfvnf; vdkifpifcsrSwfjcif;qdkif

&m vkyfief;pOfESifh oabmwlxm;aom pnf;urf;csufrsm;udkrl wm0ef&Sdolrsm;taejzifh ¤if;wdkkY

tm; today;oifhonf/ jynfe,fESifh a'orsm;odkY rnfonfhvkyfydkifcGifh tcGifhtmPmudk cGJa0

ay;onfjzpfygap ¤if;wdkYjyKvkyfaom qHk;jzwfcsufrsm;tay:wGif yGifhvif;jrifomrI &Sdoifhonf/

csrSwfaom qHk;jzwfcsufrsm;onf a'oEå&tusdK;udk xnfhoGif;pOf;pm;&efESifh tusifhysufjcpm;rI

rS umuG,fay;&ef yGifhvif;jrifomrIonf ta&;ygonf/

Page 32: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

30

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

4/ ajr,mrSwfyHkwifjcif; ESifh ajr,mpDrHcefYcGJjcif;

bmaMumifhta&;ygovJ

o,HZmwwl;azmfa&; vdkifpifrsm;udk csxm;ay;&mwGif tpdk;&taejzifh tqdkyg ajray:ajratmuf&Sd

o,HZmw toHk;jyKrIESifh ydkifqdkifrIudpörsm;udk em;vnfoabmaygufNyD; wkefYjyefaqmif&GufEdkif&ef

vdkonf/ a,bkk,stm;jzifh EdkifiHawmftqifhtpdk;&u ajratmufo,HZmwrsm;udk ydkifqdkifavY&SdNyD;

ajray:o,HZmwtm; ydkkifqdkkifrIrSm tvGef½IyfaxG;avY&Sdonf/ xdkkYaMumifh ydkifqdkifrIudpörsm;udk rSwf

wrf;wif&efESifh ydkifqdkifrI tqdkrsm;udk pDrHcefYcGJ&ef enf;pepfrsm; vdktyfonf/ aumif;rGefxda&muf

aom ajr,mpDrHcefYcGJrI vkyfaqmif&mwGif tpdk;&rsm;tm; trsdK;om;O,smOfrsm;uJhodkY tjcm;toHk;jyK

rI&Sdonfh {&d,mrsm;wGif o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrIrsm; raqmif&Guf&ef owfrSwfjcif; vdktyf

onf/ tu,fí aumif;rGefaom ajryHktnTef;ESifh ajr,mpDrHcefYcGJrI r&Sdygu o,HZmw wl;azmfrI

rsm;onf ajrudk w&m;0ifydkifqdkifoljzpfap w&m;0if tcsuftvufrsm; r&SdbJ ydkifqdkifaeol\

tcGifhta&;udk csdK;azmufoGm;apEdkifNyD; v,f,mpdkufysdK;a&;ESifh opfawmu@ tygt0ifobm0

ywf0ef;usift& txdtcdkuf twdrf;tapmif; rcHEdkifaom umuG,fxm;onfh {&d,mrsm;udkvnf;

usL;ausmfrIrsm; jzpfEdkifonf (av;axmifhuGuf 6 udkMunfhyg)/ ajr,mydkifqdkifcGifh vHkkNcHKpdwfcs&rI

r&SdvQif &if;ESD;jr§KyfESHol\ ,HkMunfrIudkvnf; xdcdkuffaprnfjzpfonf/

av;axmifhuGuf (6) ajryHktnTef;qdkonfrSm tb,fenf;/

o,HZmwwl;azmfjcif; vkyfief;rsm;ESifh tjcm; ajrtoHk;jyKrIrsm;u rsm;jym;aom tcsuftvuf

rsm;udk xGufay:vmaponf/ tqdkyg tcsuftvufrsm;udk wpfae&mwnf;wGif pkpnf;NyD;

tvG,fwul od&SdEdkif&ef vdktyfonf/ tqdkygtcsuftvufrsm;udk pkpnf;odkkavSmifxm;aom

pepfudk ajryHktnTef;[k ac:qdkonf/ 53 aumif;rGefaom ajryHktnTef; qdkonfrSm ajray:&Sd

tcGifhta&;rsm;tm; ydkifqdkifolrsm;pm&if; (ajr,mqdkkif&m ajryHktnTef;twGuf) odkYr[kwf ajr

atmuf o,HZmw tcGifhta&;rsm;udk ydkkifqdkifolpm&if; (owÅKwGif;qdkif&m ajryHktnTef;)

ponfh ajr,m owif;tcsuftvufrsm;udk csdwfqufxm;onf/ txufazmfjyyg ajryHk

tnTef;wGif w&m;0if ESifh w&m;r0if (ydkkifqdkkifrI) vkyfydkkifcGifhoufwrf; tcsuftvufrsm; yg

&SdEdkifonf/ ajr,mpm&if;rsm;taejzifh oufwrf;ukefvGefoGm;aom vdkifpifrsm;ESifh vdkifpif

aMu;rsm; ay;aqmifrIESifh xdef;odrf;apmifha&Smuf umuG,fxm;aom {&d,mrsm;ESifhywfoufí

ajc&maumuf ppfaq;&eftwGuf toHk;jyKEdkifonf/

ajr,mrSwfyHkwifjcif;onf pm&Gufay:wGif a&;om;jyKpkxm;jcif;jzpfEdkfifovdk 'D*spfw,fpepfjzifh

jyKvkyfxm;jcif;vnf; jzpfEdkifonf/ jrefrmEdkfifiHwGifrl yxrenf;vrf;udk toHk;jyKaeqJjzpfNyD;

tjcm; urÇmYEdkifiHrsm;url 'pf*spfpepfudk toHk;jyKaeonf/ bufaygif;pHk pkpnf;xm;aomowif;

tcsuftvufrsm; pkpnf;odkavSmifrIwpf&yfudk zefwD;ay;NyD; ½IyfaxG;rI trsm;tjym; &SdaeEdkif

onfh ajr,mydkifqdkifrI tqdkrsm;udk azmfxkwf&eftwGufvnf; taxmuftul jzpfapEdkifonfh

'D*spfw,fpepfodkY ul;ajymif;&ef jyifqifvsuf&Sdonf/ (yHk 2 wGif 'D*spfw,f ajr,mpm&if;udk

Munfhyg) 'pf*spfw,fpepfjzifh wpfEdkfifiHvHk;twdkif;twmtwGuf tcsdefumvESifh wpfajy;nD

od&SdEdkifonfh aemufqHk;& wlnDaom owif;tcsuftvufrsm;udkvnf; EdkifiHawmftqifhESifh

jynfe,fa'otqifh tm;vHk;rS &&SdvmEdkifaponf/

trsm;jynfoluvnf; ajryHktnTef;pm&if;tm; Munfh½I&,lEdkifygu pDrHudef; apmifhMunfhppfaq;

a&; enf;vrf;wpfcktaejzifhvnf; toHk;jyKEdkifonf/ rnfolu rnfonfhajrae&mudk ydkifqdkif

cGifh&Sdaeonf qdkaom owif;tcsuftvufrsm;udk od&Sdjcif;aMumifh EdkfifiHom;rsm;taejzifh

tpdk;&\ wm0efcHrIudkvnf; od&SdEdkifrnfjzpfonf/ trSefwGif vdkifpiftcsuftvuf jynfhjynfh

pHkkpHkk azmfjyxm;onfh ajryHktnTef; xm;&Sd&efrSm EITI pHEIef;wpfckkjzpfonf/ jrefrmEdkifiHonf

EITI tzGJU0ifavmif; EdkifiHjzpfonfhtwGuf tqdkyg owfrSwfjyXmef;csufrsm;udk vufawGU

53 A cadaster can also be defined as a public institution that integrates the regulatory, institutional and technological aspects of mineral rights administration. In this report, we use the land information system definition.

Page 33: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

31

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

taumiftxnfazmf aqmif&Guf&rnfjzpfonf/

pdefac:rIrsm;xJrS wpfckrSm rwlnDaom tpdk;&tqifhrsm;onf ajr,mpDrHcefYcGJrIESifh owÅKwGif;rsm;

twGuf vdkifpifcsay;jcif;wdkYudk jyKvkyfavh&Sdonf/ wcgw&HwGif ajrae&mwpfck odkYr[kwf tjcm;

wpfckudk rSwfwrf;wifjcif;onf rwlnDaom 0efBuD;Xmersm; odkYr[kwf rwlnDaom tkyfcsKyfrI

tqifhqifhtay: rlwnfaeEdkifonf (jynfaxmifpk tzGJUtpnf;rsm;ESifh jynfe,f^a'otqifhtzGJU

tpnf;rsm;u rwlnDaom tcsuftvufrsm;udk rSwfwrf;wif odrf;qnf;xm;jcif;udk qdkvdkonf)

tqdkyg tkyfcsKyfa&;u@rsm;rS wlnDaom rSwfwrf;wifjcif;ESihf tcsuftvuf rQa0jcif;pepfudk

toHk;rjyKygu ajr,mrsm; xyfausmhtoHk;jyKaerI tajctaeESifh owÅKwl;azmfcGifh vdkifpifrsm;udk

vG,fulpGm od&Sdem;vnf&eftwGuf ydkrdkcufcJaponf/ ajr,mpDrHcefYcGJrItwGuf vkyfydkifcGifhESifh rwl

nDaom tpdk;&tqifhrsm;tMum;wGif aqG;aEG;n§dEdIif;rIESifh ul;vl;qufqHrIrsm;twGuf &Sif;vif;

wdusaom enf;vrf;rsm;&Sd&efrSm zuf'&,fpepfusifhoHk;aom obm0 o,HZmw pDrHcefYcGJrItwGuf

r&Sdrjzpf vdktyfNyD; obm0 o,HZmw u@udk aumif;rGefpGm pDrHtkyfcsKyfEdkifrItwGufvnf; r&Sd

rjzpf ta&;BuD;vmonf/

vkyfydkifcGifhtcsdKUudk jynfe,f^a'otqifhodkY vGTJtyfay;vdkufjcif;jzifh rSwfwrf;rsm; wduspGm odrf;

qnf;EdkifapNyD; txl;ojzifh w&m;0ifr[kkwfaom ajr,mydkkifqdkkifxm;rIrsm;udk rSwfwrf;xm;Edkifrnf

jzpfonf/ trsm;tm;jzifh jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;onf owif;tcsuftvuf pk

aqmif;rIjzifh ajr,mydkifqdkifrI tjiif;yGm;rI taMumif;t&mwdkYudk ydkrdkem;vnf oabmaygufMuonf/

tb,faMumifhqdkaomf jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;onf ajr,mtaMumif;ESifh ajr,m

toHk;jyKrIwdkYudk ydkrdkod&Sdem;vnfMuNyD; a'o\ ,Ofaus;rI "avYxHk;wrf;rsm;ESifh ydkrdk,Ofyg;onfh

tjyif ajr,mtoHk;jyKrIqdkif&m tcsuftvufrsm;twGuf a'owGif; vlrItzGJU0ifrsm;\,HkMunfrI

udkvnf; &&Sdxm;MuaomaMumifh jzpfonf/ a'owGif; vlYtzGJUtpnff;rsm;rSm o,HZmwwl;azmfcGifh

r&Sdonfh uefYowfe,fajr owfrSwfjcif;qdkif&m udpö&yfrsm;wGifvnf; yg0ifEdkifMuonf/ Oyrm

taejzifh 2016 ckESpf? udkvHbD,mEdkfifiHwGif tajccHOya' cHk½Hk;u uefYowfe,fajr owfrSwf&m

wGif A[dktpdk;&taejzifh a'oEÅ&tpdk;&ESifh oabmwlnDrI &,l&rnf[k tajccHOya'cHk½Hk;utrdefY

xkwfjyefcJYjcif;jzpfonf/ 54

odkY&mwGif jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;odkY ajr,mpDrHcefYcGJydkkifcGifh ay;tyf&mwGifvnf;

pdefac:rI tcuftcJrsm; MuHKawGUEdkifonf/ tu,fí EdkifiHawmftqifhESifh jynfe,fa'otqifhMum;

vkyfydkkifcGifhcGJa0rI &Sif;&Sif;vif;vif; owfrSwfxm;jcif;r&Sdygu ½IyfaxG;rIrsm;? n§dEdIif;aqG;aEG;rI nHh

zsif;jcif;ESifh ta&SUtaemufrnDrIrsm; tBuD;tus,f jzpfay:vmEdkifNyD; &v'ftaejzifh ajr,mydkif

54 Corte Constitucional de Colombia, Comunicado No. 4: Sentencia C-035/16 (8 February 2016).

yHk (2) uae'gEdkifiH?

NAdwdoQ udkvHbD,m

jynfe,frS tGefvdkif;

ajr,mpm&if;

Page 34: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

32

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

qdkifrIqdkif&m tcsuftvufrsm; xyfoGm;jcif;ESifh ajr,mtjiif;yGm;rIwdkYudk jzpfay:apEdkifonf/ 55

enf;ynmqdkif&m tuefYtowfrsm;uvnf; n§dEdIif;aqmif&GufrIudk taESmifht,SufjzpfapEdkifonf/

Oyrmtaejzifh a0;vHacgifzsm;aom jynfe,fa'owGif;&Sd vkyfydkifcGifhtmPm&Sdaom jynfe,fa'o

qdkif&m tmPmydkifrsm;wGif ajr,mqdkkif&m 'D*spfw,frSwfwrf;xJodkY tcsuftvufrsm;udk xnfh

oGif;Edkif&ef pdwfcs&aom vQyfppfrD; odkYr[kwf tifwmeufvdkif;rsm;udk r&&SdEdkifjcif; jzpfonf/

jrefrmEdkifiH\ vuf&Sdtaetxm;

2008 zGJUpnf;yHktajccHOya' yk'fr 37 wGif jynfaxmifpktpdk;&onf jrefrmEdkifiHtwGif;&Sd ajray:

ajratmuf o,HZmw tvHk;pHkudk t<uif;rJYydkifqdkifonf[k azmfjyxm;onf/ ,if;twGufaMumifh

ajr,mrsm; toHk;jyKrItwGuf tqHk;tjzwfay;onfh Oya'rsm;rSm jynfaxmifpktqifhwGif owf

rSwfjcif;jzpfNyD; jynfaxmifpktzGJUtpnf;rsm;u ajr,mrl0g'udk taumiftxnfazmfonf/

ajr,mtjiif;yGm;rIrsm;onf jrefrmEdkifiHwGif jzpfyGm;aeus y#dyu©rsm;\ t"du taMumif;&if;jzpfNyD;

ajr,mESifhywfoufaom tcGifhta&;rsm;udfk jyefvnfjyKjyif&efrSmvnf; EdkifiHtwGif;&Sdwdkif;&if;om;

vlrsdK;pkrsm; awmif;qdkaeaom udpöjzpfonf/ Oyrmtm;jzifh u&iftrsdK;om;tpnf;t½Hk; (KNU) u 2015 ckESpf 'DZifbmvwGif ¤if;wdkY\ udk,fydkifajr,m rl0g'wpf&yfudk xkwfjyefcJYonf/ ,if;

rl0g'wGif wdkif;&if;om;jynfolrsm;onf ¤if;wdkYaexdkif&m a'orsm;&Sd ajr,mESifh obm0o,HZmw

tm;vHk;udk t<uif;rJYydkifqdkifolrsm;jzpfaMumif;? "avYxHk;wrf;ESifh udkufnDaom ydkrdktmrcHcsuf&Sdonfh

ajr,mtcGifhta&;rsm;twGuf jyKjyifajymif;vJrIrsm; jyKvkyf&ef vdktyfaMumif;wdkkYudk xnfhoGif;xm;

onf/ 56 2017 ckESpf? arvwGif usif;ycJYonfh 21 &mpk yifvHknDvmcHwGif &&SdcJYaom oabmwl

nDrIrsm;wGif A[dktpdk;& xdef;csKyfrIrsm; avQmhcsxm;onfh EdkifiHawmf ajr,mrl0g' wpf&yfudk azmf

aqmif&eftwGuf wdkufwGef;EdI;aqmfonfh tcsufwpfcsuf yg0ifcJYonf/ 57

ajr,mpDrHtkyfcsKyfrIqdkkif&m t"du Oya'rsm;tm; NcHKiHkoHk;oyfcsuf

jrefrmEdkifiH\ ajr,mpDrHtkyfcsKyfa&;qkdkif&m Oya'rlabmifrsm;rSm tvGefyif ½IyfaxG;onf/ ydkifqdkif

rI? pDrHcefYcGJrIESifh ajrxdfef;odrf;a&;ESifhywfoufaom rwlnDonfh Oya'aygif; 73 ckxd&Sdonf/ 58

t"duusaom Oya'oHk;ckrSm ajr,modrf;qnf;jcif; Oya'(1894)? ajrvGwf? ajrvyf? ajr½dkif;

pDrHcefYcGJa&; Oya' (2012) ESihf v,f,majr Oya' (2012) wdkYjzpfonf/ jrefrmY&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'

(2016) wGifvnf; &if;ESD;jr§KyfESHolwdkYtwGuf ajrtoHk;csrIESifhoufqdkifaom jyXmef;csufrsm;yg&Sdonf/

55 Enrique Ortega Girones. Mineral Rights Cadastre: Promoting Transparent Access to Mineral Resources (World Bank, 2016).

56 Office of the Supreme Headquarters of the Karen National Union, Karen National Union Land Policy (Karen National Union, December 2015).

57 Republic of the Union of Myanmar Ministry of Information, 37 Points Signed as Part of Pyidaungsu Accord (30 May 2017).

58 Burma Environmental Working Group, Resource Federalism: A Roadmap for Decentralised Governance of Burma’s Natural Heritage (2017).

ajr,mtjiif;yGm;rIrsm;onf

jrefrmEdkifiHwGif jzpfyGm;ae

us y#dyu©rsm;\ t"du

taMumif;&if;jzpfNyD;

ajr,mESifhywfoufaom

tcGifhta&;rsm;udfk jyefvnf

jyKjyif&efrSmvnf; EdkifiH

twGif;&Sd wdkif;&if;om;

vlrsdK;pkrsm; awmif;qdkae

aom udpöjzpfonf/

Page 35: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

33

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

ajr,modrf;qnf;jcif; Oya' (1894) wGif ajr,modrf;qnf;jcif;ESifhywfoufaom vkyfief;pOfrsm;

udk azmfjyxm;NyD; tqdkygOya'wGif jynfaxmifpktpdk;&u ]]jynfolrsm;twGuf tusdK;&Sdrnf[k

,lq&vQif}} ukrÜPDrsm;udk,fpm; ajrudk odrf;,lcGifh&Sdonf[k yg&Sdonf/ tqdkygOya'wGif ajr,m

odrf;qnf;jcif;ESifhywfoufNyD; avsmfaMu;ay;tyfjcif;? ajr,modrf;qnf;rItm; uefYuGufjcif;ESifh

oufqdkifonfh jyXmef;csufrsm;vnf;yg0ifNyD; ajrodrf;cH&olrsm;twGuf ]]Mum;emcGifh}} tcGifhta&;

vnf; yg&Sdonf/ tqdkyg ajr,mudpö tcsif;yGm;rItwGuf t<uif;rJY tmPmrSm or®wxHwGif &Sd

onf/ 59

ajrvGwf? ajrvyf? ajr½dkif; pDrHcefYcGJa&;Oya' (2012) onf tpdk;&\ pdkufysKd;a&;pDrHudef;azmfaqmif

jcif;ESifh qufEG,faeaom ajr,mrl0g'rsm;udk taumiftxnfazmfjcif;twGuf toHkkkk;jyKonf/

tqdkygOya'onf w&m;0ifr[kwfaom (rd½dkk;zvm) ajr,mydkkifqkkdifrIrsm;udk todtrSwf rjyKyg/

xdkkYaMumifh vuf&SdtoHk;jyKaeonfh odkYr[kwf aexdkkifvsuf&Sdonfh ajrtm; ajrvGwfajrvyfajr½dkif;

tjzpf owfrSwfjcif;udk jzpfyGm;apEdkifonf/ Oya'xJwGif odrf;qnf;cH wpfoD;yk*¾vrsm;rS ajr,m

odrf;qnf;rItm; uefYuGufrIjyKvkyfEdkifonfh vkyfxHk;vkyfenf;rsm; yg0ifjcif;r&Sday/ 60

v,f,majrOya' (2012) u ajr,mydkifqdkifrIESifh ajr,mvGJajymif;rIwdkYESifhoufqdkifaom Oya'

jzpfonf/ ajrvGwf? ajrvyf? ajr½dkif; pDrHcefYcGJa&;Oya' (2012)ESifhtwl tqdkygOya'u ]]EdkifiH

ESifh jynfolvlxktusdK;twGuf}} v,f,majrrsm; odrf;qnf;cGifhudk cGifhjyKxm;onf/ tqdkygOya'

wGif ajr,mydkifqdkifrI tjiif;yGm;jcif; odkYr[kwf w&m;a&;&m jyefvnfoHk;oyf ppfaq;rItwGuf

vkyfief;pOfrsm;tm; azmfjyrxm;yg/ 61

odomxif&Sm;aom wdk;wufrIwpfckrSm 2016 ckESpf? Zefe0g&DvwGif EdkifiHawmf\ ajr,mtoHk;jyKrI

rl0g'udk jyXmef;cJYjcif; jzpfonf/ tqdkyg rl0g'u jynfe,fa'otqifh Stakeholder rsm;\

tusdK;pD;yGm;udk ydkrdkumuG,fay;&eftwGuf jzpfonf/ tqdkyg rl0g'xJwGif wdkif;&if;om;vlenf;pk

rsm;\ ajr,mtcGihfta&;wdkYudk todtrSwfjyK&ef pHEIef;rsm;ESifh ,cifu w&m;0if rSwfwrf;r&SdcJY

aomfvnf; a'oEå& vlrItodkif;t0dkif;rsm;u todtrSwfjyKaom ajr,mydkifqdkifcGifh tcGifhta&;

rsm;udk w&m;0if rSwfyHkwifjcif;rsm; jyKvkyfEdkifonfhtcsufrsm; yg0ifonf/ 62 tqdkyg rl0g'u

EdkifiHawmf ajr,mOya'rlMurf; a&;qGJEdkifa&;twGuf &nf&G,fonf/ odkYaomfvnf; vufawGU

taumiftxnfazmfEdkifrnfh tajctaea&muf&ef aES;auG;MuefYMumaeOD;rnfjzpfNyD; Oya'rlMurf;

59 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

60 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

61 Ibid.

62 Republic of the Union of Myanmar, National Land Use Policy (January 2016).

&Srf;jynfe,fwGif

rdkif;vkyfom;rsm;

ausmufrD;aoG;

prf;oyfwl;azmfaerI

NRGI twGuf

Suthep Kritsanavarin

Page 36: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

34

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

a&;qGJjcif;udkyif rpwif&ao;ay/ 63

ajr,mydkifqdkifrI ESifh ajr,mpm&if; pDrHcefYcGJrI

EdkifiHawmftqifhESifh jynfe,fa'otqifhwGif&Sdaom jynfaxmifpktqifh Xmersm;u ajr,mtoHk;

jyKrIESifh ydkifqdkifrIqdkif&m owif;tcsuftvufrsm;udk rSwfwrf;jyKpkkxm;onf/ MONREC ESifh

MOGE wdkYu owÅKwl;azmfa&; ESifh a&eHESifhywfoufaom vkyfief;vdkifpifqdkif&mudpö&yfrsm;udk

rSSwfwrf;wifxm;onf/ MOREC, DGSE, owÅKwGif;0efBuD;Xme ESifh MGE wdkYuvnf; rwlnD

aom ajr,mpm&if;ajryHkrsm;udk rwlnDaomenf;pepfrsm;jzifh oD;jcm;pD xdef;odrf;xm;Muonf/64

vkyfief;vdkifpif csay;&mwGif (tydkif; 3 wGifMunfhyg) ¤if;wdkYtaejzifh vuf&Sdajrydkif&Sifrsm; odkY

r[kwf ajrtoHk;jyKaeolrsm;ESifh y#dyu©jzpfrIrS a&SmifMuOfEdkif&eftwGuf jynfe,f? a'oESifh NrdKUe,f

tqifh tmPmydkifrsm;ESifh wdkifyifaqG;aEG;rI jyKvkyfonf/ tcsuftvufrsm;tm;vHkk; pkpnf;xm;

aom ajr,mpm&if;wpf&yf r&Sdjcif;u ydkrdkcufcJaponf/ ajrydkifqdkifrIqdkif&m tcsuftvufrsm;udk

trsm;tm;jzifh NrdKUe,ftqifhwGif pm&Gufpmwrf;rsm;jzifh xdef;odrf;xm;rIaMumifh tcuftcJudk jzpf

ay:aponf/ 65 opfawmESifhoufqdkifaom owif;tcsuftvufrsm;udkrl MONREC \

opfawma&;&mOD;pDXme NrdKUe,f½Hk;rsm;u xdef;odrf;onf/ tqdkygXmeu umuG,fxdef;odrf;xm;

onfh ajr,m tcsuftvufrsm;udkyg odrf;qnf;xm;onf/ v,f,majr toHk;jyKrIESifhoufqdkifaom

tcsuftvufrsm;udkrl v,f,mpdkufysdK;a&;0efBuD;Xme\ pdkufysdK;a&;? arG;jrLa&;ESifh qnfajrmif;

0efBuD;? ajr,mpDrHcefYcGJrIESifh pm&if;tif;Xme\ NrdKUe,f½Hk;rsm;wGif odrf;qnf;xm;onf/ 66

xyfausmhvkyfaqmifrIrsm; a&Smif&Sm;a&; vkyfief;pOfrsm;udkvnf; aumif;rGefpGm zGifhqdkxm;jcif;r&SdbJ

y#dyu©wpfck jzpfay:vmvQif jynfe,fa'o Stakeholder wdkYtwGuf vkyfydkifcGifh rnfrQ&Sdrnf

qdkjcif;uvnf; &Sif;vif;rI r&Sdao;ay/ o,HZmwwl;azmfrI jyKvkyfaeaom ae&mwpf0dkuf&Sd ajr

rsm;udk rw&m;odrf;qnf;rI &Sdonf[kk pGyfpGJcsuftrsm;tjym; &SdaeNyD; a'ocH vlrItodkif;t0dkif;rsm;

ESifh &JwyfzGJUtMum; xdyfwdkuf &ifqdkifawGUrIrsm;udk jzpfapcJYonf/ 67 tpdk;&uvnf; v,f,majr

ESifh tjcm;ajrrsm; odrf;qnf;rIESifhywfoufí a'ocH vlrItodkif;t0dkif;rsm;ESifh ukrÜPDrsm;tMum;

tjiif;yGm;rIrsm;udk pHkprf;ppfaq;&ef jyefvnfoHk;oyf pdppfa&; A[dkaumfrwDudk zGJUpnf;cJYonf/ 68

odkY&mwGif 2014 ckESpf? azazmf0g&DvwGif tqdkyg trIaygif; 8478 xJrS 5 &mcdkifEIef;u ajyvnf

rI &&SdcJYonf/ obm0o,HZmw u@ &if;ESD;jr§KyfESHrItwGuf ajrrsm;odrf;qnf;jcif;onfwyfrawmf

ESifh wdkif;&if;om; vufeufudkiftzGJUtpnf;rsm;tMum; y#dyu©rsm;udkvnf; jzpfay:apcJYonf/ 69

MONREC uvnf; EdkifiHwum tultnDudk &,lNyD; owÅKwGif;qdkif&m ajr,mpm&if;wpf&yfudk

azmfaqmif&ef vkyfaqmifvsuf&SdNyD;? ajr,mydkifqdkifrI tjiif;yGm;csufrsm;ESifh pyfvsOf;aom pdefac:

csufrsm;udk avQmhcs&eftwGuf taxmuftuljzpfapEdkifrnf jzpfonf/

odkY&mwGif ajr,mpm&if; jyKpkkjcif;onf tajccHtm;jzifh tpdk;&Xmersm; n§dEdIif;aqmif&GufrI cdkifrm

vmapjcif;xuf owÅKwGif;vdkifpifqdkif&m udpörsm;tay: BuD;MuyfrIrsm; wdkk;wufaumif;rGefap&ef

&nf&G,fonf/ xYdktwGufaMumifh tqdkyg ajr,mpm&if;rSmvnf; ydkí BuD;rm;aom ajrpDrHcefYcGJjcif;

63 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

64 Stakeholder interview.

65 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Oil and Gas Sector Wide Impact Assessment.

66 Shortell and Aung, Mineral and Gemstone Licensing.

67 Ei Ei Toe Lwin. “Fury Over Letpadaung Copper Mine Report,” Myanmar Times, 18 March 2013.

68 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

69 The Asia Foundation, The State of Conflict and Violence in Asia (2017).

Page 37: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

35

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

qdkif&m pdefac:rIrsm;udk tjynfht0 ajz&Sif;Edkifrnfr[kwfay/ 70

urÇmwpf0ef;rS vufawGUvkyfaqmifrI vkyfxHk;enf;emrsm;tm; avYvmjcif;

ajr,mpm&if; ESifh ajrpDrHcefYcGJrI udpö&yfrsm;udk avYvmcsOf;uyf&mwGif ta&;tBuD;qHk; tcsufrSm

ajr,mydkkifqdkkifcGifh trsdK;tpm;rsm;udk rnfolu qHk;jzwfrnf? rnfonfh ajr,mrsm;tm; rnfodkY

toHkk;jyKcGifhay;Edkifonfudk rnfolu qHk;jzwfrnf (o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrIrsm;udk uefYowf

xm;onfh {&d,mrsm; tygt0if)? ajruGufwpfcktm; w&m;0if ydkifqdkifrIESifhpyfvsOf;í rnfolu

qHk;jzwfrnf? tqdkyg ydkifqdkifrI rSwfwrf;rsm;udk rnfolu odrf;qnf;rnf? tcsdefESifhwpfajy;nD

ajr,mrSwfyHkwifrIrsm;ESifh ajr,mpm&if;rsm;udk Munfh&Ippfaq;jcif;ESifh jyifqifrGrf;rHrIrsm;udk rnfol

u jyKvkyfEdkifonfqdkonfh tcsufrsm;udk &Sif;&Sif;vif;vif; owfrSwfxm;&efvdkonf/ erlemtjzpf

azmfjyxm;aom EdkifiHrsm;wGif jynfe,fa'otqifh\ tqdkygvkyfief;pOfü yg0ifrI twdkif;twm

yrmPrSm wpfEdkifiHESifh wpfEdkifiH uGJjym;jcm;em;rIrsm; &Sdonf/ tqdkygEdkifiHrsm; tm;vHk;eD;yg;wGif

jynfe,fa'otqifh yg0ifrI twdkif;twm wpf&yftwGuf owfrSwfjyXmef;csufrsm; xm;&SdNyD;

rnfonfhenf;vrf;u o,HZmw pDrHtkkyfcsKyfrItm; ydkkrdkaumif;rGefapoenf; qdkkonfhtcsuftay:

rlwnfí uGJjym;rI&Sdonf/

ajr,mpDrHcefYcGJrIqdkif&m Oya'rlabmifrsm;

a,bk,stm;jzifh ajr,mpDrHcefYcGJrIqdkkif&m Oya'rlabmifrsm;onf erlemtjzpf azmfjyxm;aom

EdkifiHrsm;\ EdkifiHa&;pepfay:wGif rlwnfavY&Sdonf/ wpfjynfaxmifpepf usifhoHkk;aom EdkifiHrsm;

wGif vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk EdkifiHawmftqifhwGif vuf0,fxm;&SdNyD; zuf'&,fpepf

usifhoHk;aom EdkifiHrsm;wGif jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;tm; vkyfydkifcGifh ydkrdkay;tyfxm;onf/

Oyrmtm;jzifh rGef*dkvD;,m;\ zGJUpnf;yHktajccHOya'ESifh oufqdkif&m Oya'rsm;wGif EdkifiHawmfu

]]ajr,mydkifqdkifol}} jzpfonf[k t"dyÜm,fzGifhqdkxm;NyD;? EdkifiHawmfrS ajr,mtiSm; csxm;ay;

onf/ 71 aemufxyf OyrmwpfckrSm MopaMw;vsjzpfNyD; jynfe,frsm;ESifh a'orsm;u ajr,mESihf

oufqdkifaom udpö&yftm;vHk;twGuf tajccHOya't& pDrHtkyfcsKyfEdkifcGifh&Sdonf/

Oya'rlabmifrsm;tm; &Sif;vif;pGm teufzGifhqdkxm;jcif;r&Sdygu o,HZmwpDrHtkyfcsKyfrIudkxdcdkuf

apEdkifNyD; rwlnDaom tpdk;&tqifhrsm;tMum; wif;rmrIrsm;udk ydkrdkjzpfyGm;aponf/ tqdkygtcsuf

tm; tif'dkeD;&Sm; Papua jyóemwGif awGUjrifEdkifonf/ Papua a'o udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh

txl; Oya't& c½dkiftqifhESifh NrdKUe,ftqifh tmPmydkif tzGJUtpnf;rsm;tm; opfawmqdkkif&m

cGifhjyKrdefYvdkifpif csay;&ef tcGifhtmPm&Sdonf/ odkYaomf jynfe,ftqifhwGifvnf; jynfe,fa'o

\ udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh txl;Oya't& tvm;wl tcGifhtmPm&Sdonf/ tpdk;&tqifhwdkif;u

¤if;wdkY\ tusdK;pD;yGm;twGuf Oya'rlabmiftm; vdktyfovdk teufzGifhMuNyD; tpdk;&tqifhrsm;

tMum; n§dEdIif;aqG;aEG;&mü tcuftcJrsm;udk jzpfapcJYonf/ 72

ajr,mrSwfyHkwifjcif; ESifh ajr,mpm&if;ppfwrf; aumuf,ljcif;rsm;

erIem avYvmxm;aom EdkifiHrsm; (tm;vHkk;r[kkwf) wGif ajr,mrSwfyHkwifjcif; ESifh ajr,mpm&if;

ppfwrf;aumuf,ljcif; vkyfydkifcGifhtcsdKUudk jynfe,fa'oodkY cGJa0xm;onf/ odkY&mwGif ydkrdkxda&muf

tusdK;&Sdaom obm0o,HZmw tkyfcsKyfpDrHEdkifrItay: rlwnfí wpfEdkifiHESifh wpfEdkifiH cGJa0ay;rI

twdkif;twm rwlMuay/ rwlnDaom tpdk;&tqifhrsm;tMum; n§dEdIif;aqmif&GufrI tqifajy

acsmarGUap&eftwGuf EdkifiHawmftqifh ajr,mpm&if;wpf&yfudk xm;&Sd&ef vdktyfonf/

70 Shortell and Aung, Mineral and Gemstone Licensing.

71 Lehman Law, Basics of Mongolia Land Law (November 2016).

72 Yuko Kurauchi, Antonio La Vina, Nathan Badenoch and Lindsey Fransen, Decentralization of Natural Resources Management – Lessons from Southeast Asia: Case Studies under REPSI (World Resources Institute, May 2006).

Page 38: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

36

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

Mopaw;vsEdkifiH zuf'&,ftpdk;&\ ajr,mpDrHcefYcGJrIpepfwGif EdkifiHtwGif; oD;jcm;&Sdaeaom ajr

,mpm&if; &Spfckktygt0if ajr,mpDrHjcif; rSwfyHkwifXme &Spfck &Sdonf/ yk*¾vdu ukrÜPDwpfckrS

a&;qGJcJYonfh jynfe,fa'otqifhrsm;rS owif;tcsuftvufrsm;udk aygif;pyf jyKpkxm;onfh

wpfEdkifiHvHk;udk NcHKiHkEdkifonfh em;vnf&vG,fulonfh wpfckwnf;aom ajr,mpm&if;onf vuf&Sd

wGif taumif;qHk; ajr,mpm&if;jzpfonf/ 73 jynfe,fESifh a'otpdk;&rsm;taejzifhvnf; ¤if;wdkY

\ ajr,mpm&if;rsm;udk pepfusNyD; xda&mufaom enf;vrf;rsm;jzifh pDrHcefYcGJEdkifMuonf/ Oyrm

tm;jzifh e,l;aqmufofa0;vfjynfe,fwGif trsm;jynfolrS owÅKwGif;ESifh ajr,mydkifqdkifrIqdkkif&m

owif;tcsuftvuf tvG,fwul &&SdEdkifonfh (Common Ground Database) owif;

tcsuftvuf pkpnf;rIwpf&yfudk jynfe,ftpdk;&u ukkrÜPDrsm;? t&yfbufvlrItzGJUtpnf;wdkYESifh

yl;aygif;aqmif&GufcJYonf/ 74 rnfodkYyifjzpfap 0efBuD;csKyf? jynfe,f0efBuD;rsm; ESifh ajrmufydkif;

a'o 0efBuD;wdkYyg0ifaom ppfaq;avYvmrIESifh ajryHka&;qGJrIrsm;qdkif&m aygif;pyftpdk;&aumfrwD

wpf&yftm; zGJUpnf;wnfaxmifcJYNyD; EdkifiHawmftqifh ajr,mpm&if;wpf&yf jyKpkjcif;vkyfief;pOfudk

pwifaqmif&GufcJYonf/ 75

jynfe,fa'otqifh oD;jcm;ajr,mpm&if; xm;&Sdjcif;aMumifh MopaMw;vsEdkifiHonft&nftaoG;

jrifhrm;aom &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;udk qGJaqmif&mwGif atmifjrifrIrsm;&Sdonf/ tcsdKUaom udpö&yfrsm;

wGif A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsjcif;aMumifh tkyfcsKyfpDrHcefYcGJrIudk xdcdkufapcJYonfh tcsufrsm;&Sdonf/

tif'dkeD;&Sm;EdkifiHwGif jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;tm; owÅKwGif;vdkifpif csay;cGifh ay;vdkuf&m

vkyfuGufxyfoGm;rI rsm;vmjcif;ESifh vkyfydkkifcGifh oufwrf;twGuf vHkNcHKrI r&Sdjcif;wdkYudk jzpfapcJY

onf/ Swandiri Institute ESifh tif'dkeD;&Sm;EdkifiHrS PWYP wdkY\ okawoe&v'ft& taemuf

Kalimantan jynfe,fwGif owÅKwl;azmfcGifhvdkifpif {&d,m [ufwmaygif; 123000 udk ab;rJY

awmrsm; wnf&Sd&mae&mtwGif; csxm;rdcJYonfhtjyif v,f,mpdkufysdK;a&;? opfawmESifhoufqdkif

aom ajr{&d,m [ufwm ESpfoef; tus,ft0ef;udkvnf; owÅKwl;azmfcGifhvdkifpif csay;cJYonf

udk &SmazGawGU&SdcJYonf/ 76 tm*sifwD;em;EdkifiH\ tawGUtBuHKudk Munfhjcif;tm;jzifh jynfe,fa'o

tqifhESifh EdkifiHawmftqifh tzGJUtpnf;rsm;tMum; n§dEdIif;aqmif&GufrIjzifh tqdkyg jyóemrsm;udk

a&SmifMuOfEdkifaMumif; awGU&ayrnf (av;axmifhuGuf 7 udkMunfhyg)/

av;axmifhuGuf (7) tm*sifwD;em;EdkifiH\ ajr,mpm&if; pDrHcefYcGJjcif;

1980 ckESpfrsm;wGif tm*sifwD;em;EdkifiH\ owÅKu@rSm ajr,mydkifqdkifcGifhqdkif&m y#dyu©rsm;

ESifh &ifqdkifcJY&onf/ jynfe,ftpdk;&rsm;u owÅKprf;oyf&SmazGrI vdkifpifcsay;cGifhESifh udk,fydkif

ajr,mpm&if;rsm; xm;&SdcGifhwdkkY &SdcJYonf/ odkY&mwGif ¤if;wdkYtaejzifh e,fedrdwf owif;tcsuf

tvufrsm; &&SdrI tm;enf;í vkyfydkifcGifhoufwrf; vHkkNcHKrIudk ray;Edkifonfh xda&mufrIr&Sdaom

pepfrsm;u t"du jyóem&yf jzpfapcJYonf/ tqdkygtcsufonf &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;twGuf

t[efYtwm; jzpfapcJYonf/ 1993 ckESpf aemufydkif;wGif jynfe,frsm;u wlnDaom ajr,m

pm&if;wpfckwnf;udkom xm;&Sd&ef oabmwlnDrI &&SdoGm;aomtcg yk*¾vduu@\,HkMunf

rIrsm;udk jyefvnf&&SdvmNyD; &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;uvnf; jyefvnfwdk;wufvmcJYonf/ tqHk;t

jzwf csrSwfEdkifaom tcGifhtmPmonf a'oEå&tqifhwGif &Sdaomfvnf; tpdk;&rsm; tm;vHk;

twGuf wlnDaom ajr,mpepfwpf&yf xm;&Sdjcif;rSm n§dEdIif;aqmif&GufrIudk ydkrdkxda&mufrI &Sd

apovdk vkyfief;u@ pDrHtkyfcsKyfrIudkvnf; ydkrdkwdk;wuf aumif;rGefaponf/ 77

73 The CadLite dataset developed by PSMA Australia. Company website, accessed 16 November 2017, https://www.psma.com.au/products/cadlite.

74 See NSW Government, Department of Planning and Environment, “Common Ground,” accessed 16 November 2017, www.commonground.nsw.gov.au.

75 Intergovernmental Committee on Surveying and Mapping, Cadastre 2034: Powering Land and Real Property (ICSM, 2014).

76 Rebecca Iwerks and Varsha Venugopal, It Takes a Village: Routes to Local-level Extractive Transparency (Natural Resource Governance Institute, February 2016).

77 Bauer et al., Subnational Governance of Extractives.

Page 39: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

37

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

tm*sifwD;em;ajryHk

zdvpfydkifEdkifiHwGif ajr,mpm&if; aumuf,ljcif;ESifh ajr,mrSwfyHkwifjcif;qdkkif&m vkyfydkifcGifhrsm;udk

jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;odkY ydkrdkcGJa0ay;a&; vkyfaqmifcJY&mwGifvnf; pdefac:rIrsm;ESifh

BuHKawGUcJY&onf/ 1991 ckESpf a'oEå& tpdk;&Oya'wGif a'oEå&tpdk;&rsm;udk ajr,mpm&if;

ppfwrf;rsm; jyKpkkcGifh wm0efay;tyfxm;onf/ odkY&mwGif 2001 ckESpfwGif enf;ynmpGrf;&nfESifh

aiGa&;aMu;a&; rvHkavmufrIaMumifh rnfonfhh a'oEÅ&tzGJUtpnf;urS ppfwrf;aumuf,lEdkifjcif;

r&SdcJYaMumif; awGU&SdchJ&onf/ tqHk;wGif A[dktpdk;&u tqdkygwm0efudk obm0ywf0ef;usifESifh

o,HZmwXme (DENR) jynfe,f½Hk;cGJrsm;odkY jyefvnfvTJajymif;ay;cJYvdkuf&onf/ 78

rav;&Sm;EdkfifiHwGifrl a&m>yef;aygif;pyf pepfwpf&yfudk taumiftxnfazmfcJYonf/ ajr,mrSwfyHk

wifjcif;udk jynfe,ftpdk;&rS wm0ef,l aqmif&GufNyD; 1965 ckESpf? EdkifiHawmf ajr,mOya'jzifh

jyefvnfxdef;csKyfxm;onf/ zuf'&,ftqifh Xmewpfckjzpfaom ppfwrf; ESifh ajryHka&;qGJjcif;Xme

(JUPEM) u ajr,mpm&if; ppfwrf;aumufjcif;udk vkyfaqmifNyD; uRef;qG,fwpfckvHk;\ e,f

ajrtpkrsm;udk ajryHkwpfckwnf;tay:wGif a&;qGJEdkif&ef vkyfaqmif&onf/ jynfe,ftqifh½Hk;rsm;wGif

tqdkyga&;qGJxm;aom ajryHkudk 'D*spfw,fenf;t& toHk;jyKcGifh&SdNyD; ¤if;wdkY\ ajr,mrSwfyHkwifjcif;

vkyfief;wm0efrsm;udk tpD&ifcH&onf/ abmfeD,dkuRef;qG,f&Sd Sabah ESifh Sarawak jynfe,fwdkY

wGif ajr,mpDrHcefYcGJrIudk Sabah ajr,mOya'ESifh Sarawak ajr,mOya'wdkYjzifh toD;oD; pDrH

tkyfcsKyfonf/ 79 tqdkygjynfe,frsm;u ¤if;wdkYjynfe,ff\ ajr,mpm&if;udk udk,fwdkifjyKpkonf/80

,if;tcsufonf A[dktpdk;&xHrS vkyfydkifcGifh tcGifhtmPm ydkrdkcGJa0xm;onfqdkonfh tcsuftm;

xif[yfjyoonf/

jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

ajr,mpm&if; pDrHrI ESifh ajr,mrSwfyHkwifjcif;qdkkif&m vkyfydkifcGifhudk rnfonfhtpdk;&tqifhu vkyf

aqmifoifhonfudk qHk;jzwf&mwGif rl0g' csrSwfolrsm;taejzifh atmufygtcsufrsm;ukd xnfhoGif;

pOf;pm;Edkifonf/

78 Centre for Spatial Data Infrastructures and Land Administration, Cadastral Template 2.0: Philippines (University of Melbourne, 2015).

79 FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations), “Gender and Land Rights Database: Malaysia – Land Legislation,” accessed 3 October 2017, http://www.fao.org/gender-landrights-database/en.

80 Centre for Spatial Data Infrastructures and Land Administration, Cadastral Template 2.0: Malaysia (University of Melbourne, 2015).

tm*sifwD;em;

BUENOS AIRES

awmifypdzdwf

ork'´&m

awmiftwÅvefwdwf

ork'´&m

Page 40: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

38

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

¼ ajr,mtpDtpOfrsm; csrSwf&mwGif jynfe,fa'o Stakeholer rsm; yg0ifapjcif; / / jynf

e,fa'otqifhrS Stakeholder rsm;onf o,HZmw wl;azmfcGifhr&Sdaom uefYowfe,fajrrsm;

owfrSwfjcif; (Oyrm - ab;rJY{&d,m? opfawmESifh v,f,mpdkufysdK;a&;{&d,m tp&Sdojzifh)

ponfh ajr,mtoHkk;jyKcGifh pDrHcefYcGJjcif;qdkkif&m aqG;aEG;rIrsm;wGif yg0ifoifhonf/ jynfe,fa'o

tqifh\ yg0ifrIonf tusdK;&Sdapaomfvnf; rl0g' a&;qGJolrsm;taejzifh aemufqHk; tqHk;

tjzwftm; rnfonfhtpdk;& (jynfaxmifpk odkYr[kwf jynfe,f ESifh a'oqdkif&m tpdk;&) u

jyKvkyfcGifh&Sdonfudk qHk;jzwf&ef vdktyfonf/

¼ EdkifiHawmftqifh ESifh jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;tMum; n§dEdIif;aqmif&Gufjcif; / /

rnfonfhtpdk;&u ajr,mpDrHcefYcGJrIqkkdif&m t<uif;rJY vkyfydkifcGifhtmPm &Sdaeygap rwlnDaom

tpdk;&tqifhrsm;tMum; n§dEIdif;aqmif&GufrI &Sdoifhonfudk tjcm;EdkifiHrsm;\ Oyrmrsm;u azmf

jyaeonf/ wpfEdkifiHvHk; NcHKiHkkonfhtcsuftvufrsm; yg0ifaom ajr,mpm&if;onf toHk;0if

aomenf;vrf; jzpfvmEdkifonf/ tu,fí jrefrmEdkifiHu ajr,mrSwfyHkwifjcif;ESifhoufqkdifaom

vkyfydkifcGifhrsm;udk jynfe,fESifh wdkif;rsm;odkY ay;tyfrnfqdkygu jynfe,fa'o tzGJUtpnf;rsm;

taejzifh tcsuftvufrsm;udk jynfe,fa'otqifhtwGufomr[kwfyJ wpfEdkifiHvHk;tqifh

ajr,mpm&if;xJodkY xnfhoGif;ay;&rnfjzpfonf/ xdkuJhodkY jyKvkyfjcif;u jynfaxmifpkESifh jynf

e,fa'o tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;tMum; n§dEdIif;aqmif&GufrIrsm; &Sdvmapygonf/

¼ o,HZmw xl;azmfa&;vkyfief;rsm;ESifh tjcm;ajrtoHk;jyKrIrsm;tMum; vdfkufavsmnDaxGjzpfatmif

vkyfaqmifjcif; / / MONREC \ owÅKajr,mpm&if; azmfaqmif&ef vkyfaqmifaerIonf

o,HZmw pDrHtkyfcsKyfrI u@twGuf ta&;MuD;NyD; tjcm;u@rsm;ESifhvnf; rnfodkY n§dEIdif;

aqG;aEG; vkyfaqmif&rnf qdkonfudkvnf; xnfhoGif;pOf;pm;zdkY vdkonf/ Oyrm opfawmESifh

v,f,mpdkufysdK;a&;? ab;rJYawmu@ tp&SdonfwdkYESifhvnf; n§dEIdif;aqmif&Gufjzpf&ef vdktyf

onf/ rwlnDaom tpdk;&tqifhrsm;u rwlnDaomu@rsm;wGif tcsuftvufrsm; aumuf

,lrnfqdkvQif n§dEIdif;aqmif&Guf&ef ydkNyD; ta&;BuD;onf/

¼ jynfe,fa'o\ pGrf;aqmif&nfESifh enf;ynm t[efYtwm;rsm;tm; udkifwG,fjcif; / /

rnfonfhudpöwGifrqkkd jynfe,fa'o tzGJUtpnf;rsm;ukd vkyfydkifcGifh ydkrdkay;tyfrnfqkkdygu

jynfe,fa'o\ pGrf;aqmif&nfESifh enf;ynmqdkif&m tuefYtowfudk owd&Sd&rnf/ txl;

ojzifh EdkifiHawmftqifh ajr,mpm&if;wpf&yfudk jynfe,fa'oqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;rS ay;

tyfaom tcsuftvufrsm;jzifh xnfhhoGif; aqmif&Gufrnfqdkygu vQyfppfrD;ESifh tifwmeuf

&&SdrI aocsmjcif;r&Sdonfh ae&mwGif oifwef;tenf;i,f ay;½kkHESifh tokkH;jyKEkkdifonfh aqmh0J

jzpf&efvkkdonf/

¼ vkyfief;vdkifpifESifh ajr,mydkifqdkifrIqdkif&m tcsuftvufrsm;udk jynfolrsm; vG,fulpGm od&Sd

Edkif&ef vkyfaqmifjcif; / / ajr,mpDrHcefYcGJrIwGif yGifhvif;jrifomrI ESifh wm0efcHrI &Sdap&ef

twGuf ajr,mpm&if;wdkif;udk jynfolrsm; vufvSrf;rSDEdkifNyD;? toHkk;jyK&vG,fulatmif aqmif

&Gufoifhonf/ Mopaw;vsEdkifiH? e,l;aqmufofa0;vf jynfe,frS trsm;jynfol vufvSrf;rSD

Edkifaom ajr,mpm&if;wpf&yf (Common Ground initiative) udk toHk;jyKjcif;jzifh rwlnD

aom Stakeholder rsm;tMum; ,HkMunfrIwnfaqmuf&eftwGuf tusdK;&SdapcJYonf/

Page 41: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

39

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

5/ b@ma&;rlabmifrsm;ESifh tcGefawmfaumufcHjcif;

bmaMumihfta&;ygovJ

tcGefawmfaiG aumufcH&&SdrIonf o,HZmw wl;azmfa&;vkyfief;rsm;udkk vkyfaqmifonfhEdkifiHrsm;

twGuff t"du tusKd;tjrwfwpfckkjzpfonf/ a&eH obm0"mwfaiGU ESifh owÅKwGif;pDrHudef;rsm;

jynfolYb@mESihf vlrIpD;yGm;a&; zGHUNzdK;rItwGuf t"du taxmuftyHYay;aeaom t&mrsm;jzpf

onf/ xdkYaMumifh oifhavsmfaom b@ma&;rlabmif a&;qGJjcif;ESifh tcGefawmfaiGrsm;udk xd

a&mufpGm aumufcHEdkifa&;onf r&Sdrjzpf vdktyfonf/ tpdk;&rsm;uvnf; &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;udk

rufvHk;ay;&ef vdktyfNyD; ESpfOD;ESpfzuf tusdK;&Sdatmif aqmif&GufEdkif&ef ta&;BuD;onf/ odkYr

[kwfygu jyefjynfhNrJr[kkwfonfh o,HZmwrsm;udk jynfolrsm;twGuf a&&SnftusdK;jzpfxGef;rItjzpf

ajymif;vJEdkifonfh tcGifhtvrf;wpf&yfESifh vGJacsmfEdkifonf/

yxrqHk;tqifhtaejzifh tpdk;&onf b@ma&;rlabmiftm; &Sif;vif;pGm t"dyÜm,fzGifhqdk&ef vdk

tyfNyD; EdkifiHawmf\ vuf&SdOya'rsm; odkYr[kwf pDrHudef;rsm; oabmwlpmcsKyfrsm;wGiftxl;ojzifh

&Sif;vif;pGm teufzGifhqdk&ef vdktyfonf/ tpdk;&rsm;taejzifh wGif;0cGefrsm;? taumufcGefrsm;?

xkwfvkyfrI rQa0jcif; tpDtpOfrsm; ESifh vufrSwfxdk;aMu;rsm; ponfh tcGef trsdK;tpm;rsm;udk

toHk;jyKEdkifonf/ aumif;rGefpGm 'DZdkif;a&;qGJxm;aom b@ma&;rlabmiftaejzifh tuefYtowf

&Sdaom obm0o,HZmwrsm;\ oabmobm0? o,HZmw &SmazGrIrsm;wGif raocsm ra&&mrI

rsm;ESifh tcGefawmfpD;qif;rIudk a&&SnfwnfwHh aumif;rGefap&ef tpdk;&\ pGrf;aqmif&nf&Sdatmif

aqmif&Gufjcif; tp&Sdonfh tcsufrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;onf/ 81 ay;aqmifoifhonfh tcGef

awmfaiGrsm;udk tpdk;&taejzifh xda&mufpGm aumufcH&efvnf; vdktyfonf/ tcGefawmfrsm;

ay;aqmifrIudk qef;ppfxm;aom ukrÜPDrsm;\ udk,fwdkif tpD&ifcHpmrsm;? xda&mufaom apmifh

Munfhppfaq;rI? pm&if;ppfjcif; ESifh pnf;Muyfjcif; vkyfaqmifjcif;jzifh avQmhaygh tpD&ifcHjcif; ESifh

tcGefawmfaiG qHk;½HI;jcif;wdkkYudk a&Smif&Sm;Ekkdifonf/

tcGefawmfaiGudpöudk o,HZmw zuf'&,fpepf azmfaqmif&mwGif t"duxm; aqG;aEG;&avY&Sd

onf/ tcsdKUtpdk;&rsm;u o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfjcif;rS &&Sdaom tcGefawmfaiGrsm;ukd jynf

e,fa'otqifh tpdk;&rsm;xHodkY vGJajymif;ay;jcif; enf;vrf;jzifh ajz&Sif;Muonf/ tcGefawmf

cGJa0rIESifh oufqdkifaom pOf;pm;oHk;oyf&rnfh tcsufrsm;udk 2016 NRGI ESifh UNDP wdkYrS

xkwfa0aom Natural Resource Revenue Sharing ESifh 2016 NRGI rS xkwfa0aom

Sharing the Wealth: A Roadmap for Distributing Myanmar’s Natural Resource Revenues tp&Sdaom tpD&ifcHpmrsm;wGif aqG;aEG;xm;onf/

tcsdKUEdkifiHrsm;wGif o,HZmw zuf'&,ffpepf azmfaqmif&mwGif jynfe,fa'o tpdk;&rsm;tm;

tcGefawmfaiGrsm;udk wdkuf½dkuf aumufcHcGifhay;NyD; tcGef ESifh wGif;0cGef EIef;xm;udkyif ¤if;wdkY

udk,fwdkif owfrSwfEdkifcGifhay;onf/ tqdkygtcsufonf o,HZmw wl;azmfrIaMumifh jzpfay:vm

aom qdk;usdK;rsm;twGuf a'ocH vlYtzGJUtpnf;rsm;tm; avsmfaMu;aiG ay;Edkifjcif;? y#dyu©rsm;udk

avQmhcsjcif; ESifh BudKwifumuG,fjcif;? o,HZmw t&if;tjrpfrsm;tm; a'oEå& ydkifqdkifrI tqdk

rsm;udk wkefYjyefjcif;twGuf enf;vrf;wpfck jzpfEdkifonf/ tcsdKUEdkifiHrsm;onf tv,ftvwf

vrf;pOfudk vdkufMuonf/ Oyrmtm;jzifh tm*sifwD;em;wGif owÅKwGif;xGuf vkyfief;rsm; pDrHcefYcGJ

rIudk jynfe,fa'otqifhodkY cGJa0ay;cJYNyD; jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;rS aumufcH,lEdkifonfh

wGif;0cGef EIef;xm;udk 3 &mcdkifEIef;xuf rydkk&ef owfrSwfxm;onf/ 82

tcGefawmfaiGrsm;udk wdkuf½dkuf aumufcHcGifhtm; jynfe,fa'tqifhodkkY cGJa0ay;jcif;jzifh jynfe,f

a'otqifhwGif tcGefawmfaiGrsm; vuf0,fa&muf&SdrI ydkrdkxda&mufapEdkifonf/ EdkifiHtrsm;tjym;

81 Natural Resource Governance Institute, Fiscal Regime Design (Natural Resource Governance Institute, March 2015).

82 Smith and Rosenblum, Enforcing the Rules.

Page 42: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

40

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

wGif A[dktpdk;&rS tcGefawmfaiG vTJtyfay;jcif;udk aumif;rGefpGm taumiftxnf razmfEkkdifMuay/

Oyrmtm;jzifh uGef*dk 'Drdku&ufwpf EdkifiHwGif jynfe,frsm;odfkY b@ma&; cGJwrf;rsm; a&muf&Sd&ef

aESmifhaES;MuefYMumaejcif;u EdkifiHwGif; wif;rmrIrsm; jzpfyGm;&jcif;\ t"du taMumif;t&if; jzpf

aecJYNyD; txl;ojzifh owÅKwGif;vkyfief;rsm; trsm;qHk; aqmif&Gufaeonfh Katanga wGif jzpf

onf/ 83 tcGefawmfrsm; aumufcHEdkifcGifh ay;jcif;jzifh jynfe,fa'o tzGJUtpnf;rsm;tm; b@m

a&;t& cdkifrmtm;aumif;vmapEdkifonf/ 84

jynfe,fa'otqifh tpdk;&tm; tcGefawmfaumufcHcGifh ay;&mwGif a'oEå& tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;

\ owfrSwfcsufrsm;udk n§dEIdif; azmfaqmifEdkifpGrf;? tcGefawmf aumufcHEdkifpGrf; ESifh &HyHkaiGrsm;udk

pDrHcefYcGJEdkifpGrf; &Sdr&Sdudk aqG;aEG;&avY&Sdonf/ aa,bk,stm;jzifh acwfrDqef;opfaom taumuf

cGef pDrHcefYcGJrIrsm;udk vdktyfNyD; tpdk;&taejzifh aumufcHoifhaom taumufcGefrsm;udktrSefwu,f

aumufcHEdkifaponf/ Oyrm wGif;0cGef aumufcHrItwGuf xkwfvkyfrIqdkif&m apmifhMunfhppfaq;

jcif;udk jyKvkyf&eftwGuf jrifhrm;aom enf;ynmrsm;ESifh vlom;pGrf;aqmif&nfrsm; vdktyfonf/

tqdkygtcsufrSm A[dkktpdk;& tzGJUtpnf;rsm;yif ½kef;uef aqmif&Gufae&aom tcsufjzpfonf/

jynfe,fa'o tzGJUtpnf;rsm;odkY vkyfydkifcGifh tcGifhtmPm vTJtyfay;jcif;jzifh tcGefaumuf,l&&SdrI

avsmhusoGm;Edkifonf/

tcGefawmfaiG aumufcHjcif;udpöonf EdkifiHa&;t& toHkk;cscH&rI ESifh vmbfpm;rIwdkYaMumifhvnf;

xdcdkufysufpD;wwfNyD; enf;yg;aom BuD;Muyfa&; ,Eå&m;vkyfief;pOfwdkYaMumifh jynfe,fa'otqifh

tzGJUtpnf;rsm;rS tcuftcJ t[efYtwm;rsm; BuHKawGUEdkifonf/ 85 Oyrmtm;jzifh Edkif*sD;&D;,m;

EdkifiH\ jynfe,fa'otqifh tcGefawmf pDrHcefYcGJrIwGif yGifhvif;jrifomrI tenf;i,fom&Sdonf/

tjzpftysufwpfckkrSm 2011 ckESpfwGif Akwa Ibom jynfe,ftpdk;&u tar&duefa':vm oef;

120 udk aiGvHk;aiG&if; toHk;p&dwfrS jynfe,ftkyfcsKyfa&;rSL;½Hk;odkY cGJa0 csxm;ay;vdkufonf/

tqdkygjynfe,f&Sd 60 &mcdkifEIef;aom aexdkifolrsm;onf qif;&JrGJawrI'Pfudk cHpm;ae&NyD;

trsm;jynfolrS tqdkyg toHk;p&dwf qHk;jzwfcsufrsm;tay: Munfh½Ippfaq;EdkifcGifh r&SdcJYay/ 86

83 International Crisis Group, Katanga: Tensions in DRC’s Mineral Heartland (3 August 2016); Rebecca Iwerks and Kaisa Toroskainen, Subnational Revenue Sharing in the DRC after Decoupage: Four Recommendations for Better Governance (Natural Resource Governance Institute, April 2017).

84 Bauer et al., Sharing the Wealth.

85 Ibid.

86 Vanessa Ushie. Political Decentralization and Natural Resource Governance in Nigeria, Research Report (The North-South Institute, 2012).

ucsifjynfe,fwGif

a&Tyef;xdrfwpfOD;

a&TcsdefaeonfhyHk

"gwfyHk - rif;aZ,sm

Page 43: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

41

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

a'oEÅ& tpdk;&rsm;ukd tcGefawmfaiGtay: xdef;csKyfrI tjynfht0 ay;vdkufygu o,HZmwrS&&Sd

aom tcGefawmfaiG\ jynfolYb@mtwGuf ta&;ygrItay: rlwnfNyD; o,HZmw <u,f0aom

a'orsm;ESifh o,HZmwenf;yg;aom a'orsm;tMum; rnDrQrIrsm;jzpfvmEdkifonf/ Oyrmtaejzifh

2007 ckESpfwGif avYvmawGU&Sdcsufrsm;t& b&mZD;EdkifiHwGif urf;vGefa&eHwGif;rsm;rS wGif;0cGefudk

cGJa0&,l&ef pDrHcefYcGJcJYrIaMumihf Rio de Janeiro, Espirito Santo ESifh Sao Paolo jynfe,frsm;

wGif tcGefawmf&&SdrI trsm;tjym; wdk;wufvmcJYonf/ tqdkyg jzpf&yfaMumifh o,HZmw xkwf

vkyfrIr&Sdaom jynfe,frsm;rS EdkifiHa&;vHIYaqmfrI urfydef;rsm;udk jzpfay:apcJYonf/ 2013 ckESpfwGif

tqdkygjynfe,frsm;u tcGefawmfaiGcGJa0rIqdkkif&m Oya'udk ajymif;&ef BudK;pm;cJYMuNyD; atmifjrifrI

vnf; &&SdcJYMuonf/ tqdkyg jyifqifrIaMumifh o,HZmw xkwfvkyfaom jynfe,frsm;wGif ½kwf

w&uf bwf*suf tusyftwnf;udk &ifqdkifcJY&NyD; 2013 wpfESpfwnf;wGifyif Rio de Janeiro jynfe,frSm tar&duefa':vm oef; 810 rQ qHk;&HI;oGm;cJYaMumif; cefYrSef;xm;cJYonf/ 87

jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;tm; o,HZmw u@rsm;rS tcGefawmfaiG owfrSwfaumuf

cHEdkifcGifh ay;tyfyguvnf; wpfEdkifiHvHkk;qdkkif&m b@ma&;rl0g'ESifh us,fjyefYaom pD;yGm;a&;rl0g'ESifh

ukdufnDonfh vkkyfief;pOfrsm; azmfaqmif&ef ydkrdkcufcJapEdkifonf/ tcsdKUtcGefawmfrsm;udk EdkifiH

awmftqifh? tcsdKUtcGefawmfrsm;udk jynfe,fa'otqifh aumufcHyguvnf; ukrÜPDrsm; tcGef

awmfaiGay;aqmif&ef 0efxkkyf0efydkk; jzpfapEdkifonf/ ,if;tcsufonf &if;ESD;jr§KyfESHol\ ,HkMunfrI

tydkif;udk xdcdkufapEdkifonf/ xdkkYjyif qif;&Jcsrf;om rnDrQrIrsm;udk ajz&Sif;&ef tcGefawmfaiGvTJajymif;

ay;rIudk toHk;jyK&eftwGufvnf; ydkrdkcufcJrI&SdapEdkifonf/ Oyrmtm;jzifh bdkvDAD;,m;wGif jrLeDpD

y,f tpdk;&rsm;odkY tcGefawmfvTJajymif;rIonf jynfwGif; qif;&JrGJawrI EIef;xm;rsm;udk xnfhoGif;

wGufcsufxm;aom azmfrIvmjzifh tqHk;tjzwfjyKonf/ 88 tcsdKUaoma'orsm;twGuf A[dkcsKyf

udkiffrI avQmhcsaom csOf;uyfrIwpf&yfonf o,HZmw 0ifaiGrsm;udk toHk;jyKNyD; zGHUNzdK;wdk;wufrI

pdefac:csufrsm;udk ajz&Sif;&ef BudK;yrf;rIrsm;twGuf twm;tqD;wpf&yf jzpfapwwfonf/

jrefrmEdkifiH\ vuf&Sdtaetxm;

jrefrmEdkifiH\ b@ma&;rlabmifudk vuf&SdwGif jynfaxmifpktqifhwGif qHk;jzwfNyD; jynfaxmifpk

tpdk;&ESifh EdkifiHawmfydkif pdD;yGm;a&;vkyfief;rsm;u o,HZmw wl;azmfa&;vkyfief;rsm; tm;vHk;rS

tcGefawmfaiGrsm;udfk aumufcH,laeMuonf/ (av;axmifhuGuf 8 wGifMunfhyg)

jrefrmEdkifiHonf o,HZmw wl;azmfa&;vkyfief;rsm;rS odomxif&Sm;aom tusdK;tjrwf &&Sdonf/

EdkfifiH\ yxrqHk; o,HZmwwl;azmfa&;u@ yGifhvif;jrifomrI azmfaqmifa&; (EITI) \ 2016

ckESpf? Zefe0g&DvwGif xkwfjyefcJYaom tpD&ifcHpmt& jynfaxmifpk tpdk;&onf 2013^2014

ckESpfwGif owÅKwGif;rS cefYrSef;ajctm;jzifh tcGefawmfaiG tar&duefa':vm oef; 460 udk &&SdcJYNyD;

a&eHESifh "gwfaiGUrS tcGefawmfaiG tar&duefa':vm 2 .7 bDvD,Hudk &&SdcJYonf[kod&onf/ 89

tqdkygawGU&Sdcsufu jrefrmEdkifiHtwGif; o,HZmw wl;azmfa&; vkyfief;rsm;onf jynfolYb@m

twGuf ta&;BuD;onfudk jyoaeonf/ xdkkYjyif b@ma&;rlabmifrsm; ½IyfaxG;rIESifh tcGefawmf

aumufcH&mwGif tm;enf;csufrsm; &Sdjcif;aMumifh (txl;ojzifh ausmufrsufu@wGif) avsmhaygY

tpD&ifcHjcif;? aps;EIef;upm;jcif; ESifh tcGefa&Smifjcif;wdkYudk trsm;tjym; jzpfay:apcJYonf/ 90

tusdK;quftm;jzifh tcGefawmfaiG ½IH;qHk;jcif; jzpfvmapcJYonf/

87 Thalito Carrico, “Rio: Loser in Brazil’s Oil Royalty Row,” FT, 15 March 2013.

88 NRGI and UNDP, Revenue Sharing.

89 Bauer et al., Sharing the Wealth.

90 Global Witness, Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret.’

Page 44: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

42

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

b@ma&; owfrSwfcsufrsm; jyXmef;jcif;

owÅKwGif;u@ tcGefawmfaiG aumufcHrIudk t"dutm;jzifh jrefrmYowÅKwGif;Oya' (2015)? jref

rmYausmufrsufOya' (2016)? oufqkdif&m pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;t& pDrHtkyfcsKyfonf/ tqdkyg

tcsufrsm;udk tajccHMunfhvQif jynfaxmifpktpdk;&u xkwfvkyfrIrQa0jcif;? EdkifiHawmfrS cGJa0ay;

jcif? wGif;0cGefaumufcHjcif; ESifh ajrjyifydkYaqmifcwdkYESifhywfoufaom n§dEIdif;rIrsm;ESifh owfrSwf

jcif;rsm;udfk jyKvkyfonf/ a&eHESifh obm0"gwfaiGUu@ü jynfaxmifpktpdk;&u xkwfvkyfrIrQa0jcif;

oabmwlpmcsKyfrsm;wGif b@ma&;owfrSwfcsufrsm;udk jyXmef;onf/ o,HZmwwl;azmfa&;ukrÜPD

rsm;taejzifh u@tvkkdufaumuf,lonfh tcGefrsm;tjyif jynfaxmifpktpdk;&rS owfrSwfaom

aumfydk&dwf0ifaiGcGefrsm;ESifh jynfwGif;taumufcGefrsm;uJhodkY tjcm;tcGefrsm;tm;ay;aqmif&onf/

av;axmifhuGuf (8) jrefrmEdkifiH\ a&eH? obm0"gwfaiGUYESifh

owÅKwGif;u@\tcGefawmfaiG pD;qif;rI

jrefrmEdkifiH\ Oya'rlabmifwGif o,HZmw wl;azmfxkwf,la&; vkyfief;rsm;rS tcGefawmfaiG

aumufcHjcif;udpöudk xnfhoGif;jyXef;xm;onf/ ¤if;wdkYxJrS ta&;tBuD;qHk; tcsufrsm;rSm-

¼ vdkifpifaMu; / / vdkifpifopf &&Sd&ef ukrÜPDrsm;rS wpfBudrfwnf;ay;&aom tcGef

¼ tpdk;&yg0ifrI / / o,HZmw wl;azmfa&;pDrHudef;rsm;wGif tpdk;&ydkifqdkifrI tpk&S,f,mrsm;

tay: tjrwfrsm;

¼ tpdk;&a0pk / / o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfa&; pDrHudef;rsm;wGif EdkifiHawmfrS yg0ifaqmif

&Guf&onfhtwGuf a&eH odkYr[kwf owÅKwGif;xGufypönf; tcsdK;wpf&yfudk wdkuf½dkufvufcH

&&Sdjcif;

¼ wGif;0cGef / / o,HZmw wl;azmfrIwGif yrmPESifh wefzdk;ay:rlwnfí &mcdkifEIef; tcsdK;us

jzifh ay;aqmif&jcif;

¼ aumfydk&dwf 0ifaiGcGef / / a&eH? obm0"gwfaiGU ESifh owÅKwGif;ukrÜPDrsm;\ 0ifaiGay:wGif

aumufcHaom tcGefrsm;

¼ ukefoG,fvkyfief;cGef / / a&eH? obm0"gwfaiGU ESifh owÅKwGif;rS xkwfukefrsm; a&mif;csrI

tay:wGif aumufcHaom tcGefrsm;

¼ jynfwGif;taumufcGef / / a&eH? obm0"gwfaiGUESifh owÅKwGif;xkwfukefrsm; wifydkYa&mif;cs

&mwGif aumufcHaom txl;tcGefrsm;

jynfaxmifpktqifh Xmersm;rS tcGefawmfaiG aumufcHrI

a&eHESifh obm0"gwfaiGUu@wGif tcGefawmfaiG aumufcHjcif;ESifh vdkufemrI &Sdr&Sd apmifhMunfh

ppfaq;jcif;wGif MOGE u t"duae&mrS yg0ifaeonf/ PSC ykHpHatmufwGif EdkifiHawmfydkfif

pD;yGm; a&;vkyfief;rsm;onf tpdk;& &&Sdonfh a&eHa0pkkudk &,lydkifcGifhESifh a&mif;csydkifcGifh&Sdonf/

vufawGU wGif urf;vGefyifv,fjyif&Sd obm0"gwfaiGUrsm;udk EdkifiHjcm;ukrÜPDrsm;u a&mif;csNyD;

jrefrmEdkifiH twGuf &S,f,ma0pkudk aiGom;jzifh &&Sdonf/ ukef;wGif;a&eHESifh obm0"gwfaiGUrS

&&Sdaom a0pk rsm;ukdrl wcgw&HwGif a&eHpdrf;jzifh jyefvnf&&SdNyD; wcgw&HwGifrl aiGom;jzifh

&&Sdonf/ MOGE u oabmwlpmcsKyf csKyfqdkrIESifh xkwfvkyfrI tydkqkaMu;rsm;? wGif;0cGef?

tcsuftvufrsm;twGuf ay;aqmif&aomaiGESifh oifwef; &HyHkaiGrsm;udk aumufcHonf/

xdkYtjyif EdkifiHydkifvkyfief;taejzifh ukkrÜPDrsm;\ a&eHpdrf; wefzdk;jzwfjcif;tm; ppfaq;&ef

wm0ef,l&onf/ 91 a&eHwGif;0cGef ESifh tydkqkaMu;aiGrsm;udk MOGE u &&SdNyD; MOEE odkY

vGJajymif;ay;onf/ aumfydk&dwf 0ifaiGcGef ESifh taumufcGefwdkYudk jynfwGif; tcGefrsm;OD;pD;Xme

(IRD) ESifh pDrHudef;ESifh b@ma&;0efBuD;Xme\ taumufcGefXmerS aumufcHonf/

91 Heller and Delesgues. Gilded Gatekeepers.

Page 45: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

43

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

owÅKwl;azmfa&; u@wGifrl t"du tcGefawmfaiGaumufcHa&; wm0efrsm;udk EdkifiHydkif pD;yGm;a&;

vkyfief;rsm;? jynfwGif; tcGefOD;pD;Xme ESifh taumufcGef XmewdkYu vkyfaqmifonf/ owÅKu@

wGifrl xkwfvkyfrI apmifhMunfhppfaq;jcif;tm; EdkifiHawmfydkif owÅKwGif;vkyfief;rsm;u tvsOf;oifh

ovdk aqmif&GufaeNyD; jynfe,fa'otqifhrS w&m;0if yg0ifrI tcef;u@ r&Sdovdk xdef;odrf;

BuD;Muyfa&; vkyfydkifcGifh wm0efrsm;tay: Oya'jyXmef;rIrSmvnf; &Sif;vif;rI r&Sday/ ausmufrsuf

u@wGifrl wGif;0cGefrsm; wGufcsufjcif;wGif jynfe,fa'oqdkif&m Stakeholder rsm;udk yg0if

cGifhay;xm;onf/ wGif;0cGefrsm;udkrl MONREC \ tkyfcsKyfa&;tzGJUrS owfrSwfaomEIef;xm;tay:

tajccHxm;onf/ MONREC \ nTefMum;csufrsm;t& tqdkygtkyfcsKyfa&;tzGJUwGif oufqdkif&m

jynfe,fESifhwdkif; vTwfawmfudk,fpm;vS,frsm; ESifh NrdKUe,frsm;rS taumufcGef 0efxrf;rsm; yg0if

onf/ odkYaomfvnf; t<uif;rJYvkyfydkifcGifh tmPm&SdonfrSm jynfaxmifpktpdk;&om jzpfonf/

jynfaxmifpktkyfcsKyfa&; tzGJUtpnf;rsm;onf jynfe,fa'o\ yg0ifrIr&SdbJ tjcm;aom tcGef

awmfaiGrsm;udkvnf; aumufcHonf/ 92

jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;rS tcGefawmfaumufcHrI

jynfe,fESifhwdkif;a'orsm;wGif tcGefawmfaiG wdkuf½dkufaumufcHcGifh tenf;i,fom&Sdonf/ jynf

e,fESifhwdkif;tpdk;&rsm;onf ausmufp&pfESifh oJ tygt0if tjcm;qufpyfaeaom u@tvdkuf

r[kwfaom tao;pm;tcGefrsm; (,pfrsdK;cGef? ajrcGef? a&cGef? vrf;jzwfoef;ctcGef)udk wdkuf½dkuf

aumufcHydkifcGifh&Sdonf/ txufyg aumufcHcGifh&Sdaom tcGeftrsdK;tpm;rsm;rS tcsdKUaom tcGefkudk

jynfe,fa'o tpdk;&rsm;u EIef;xm;owfrSwfEdkifaom tcGifhtmPm&Sdaomfvnf; tcsdKUaomtcGef

rsm;udk jynfaxmifpktpdk;&rS owfrSwfxm;aom tcGefEIef;xm;rsm;twdkif;om aumufcHEdkifonf/

jynfe,fESifhwdkif; tpdk;&wdkYonf a'owGif;&Sd tpdk;&ydkifypönf;rsm; iSm;&rf;jcif; odkYr[kwf a&mif;cs

NyD;? jynfe,f odkYr[kwf a'oqdkif&m tpdk;&ydkifvkyfief;rsm;twGuf tusdK;tjrwf&&Sd&ef jyKvkyfEdkif

onf/ (vufawGUwGif tqdkygtcsufrsm;onf o,HZmw wl;azmfa&;u@twGuf ta&;ygrI

odyfr&Sd[k od&Sdem;vnfxm;onf) 93

toHk;p&dwfqdkkif&m vkyfydkkifcGifh tenf;i,fom&Sdaom jynfe,fESifh wdkif;tpdk;&bwf*sufrsm;onf

(av;axmifhuGuf 1 wGifMunfhyg) jynfaxmifpktpdk;&\ vTJajymif;ay;aiGtay:wGifom trsm;

tm;jzifh rlwnfae&onf/ tqdkyg bwf*swfvTJajymif;ay;rIrsm;rSmvnf; tvsOf;oifhovdk

aqmif&Gufaejcif;om jzpfonf/ 94 xdkodkYjyKvkyfjcif;u bwf*sufa&;qGJ&mwGif tcuftcJjzpfap

ovdk jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;\ toHk;p&dwfqdkkif&m qHk;jzwfcsufrsm;vkkyfaqmif&mwGif

A[kkdMoZmuif;NyD; vGwfvyfpGmqkkH;jzwfEkkdifpGrf;udkk aESmifhaES;aponf/ tusdK;quftm;jzifh jynfe,f

a'otqifh tpdk;&rsm;u tcGefawmfrsm;udk wdkuf½dkuf aumufcHEdkifcGifhtwGuf awmif;qdkrIrsm;

&SdvmcJYonf/ vuf&SdwGif jynfe,fESifhwdkif;tpdk;&rsm;rS wpfEdkifwpfydkif ESifh tao;pm;wl;azmfa&;

vkyfief;rsm;tay: tcGefaiG wdkuf½dkufaumufcHcGifh &Sd&ef Oya'jyifqifrIrsm;udk vkyfaqmifaeonf/

tqdkyg taMumif;t&mrsm;udk tydkif; 9 wGif tao;pdwf aqG;aEG;xm;onf/

jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;onf vuf&SdwGif jynfaxmifpktpdk;&\ Oya'rlabmifwGif razmf

jyxm;aom udpörsm;twGuf tcGefaumuf,lEkkdif&ef enf;vrf;rsm; aqmif&GufaeMuonf/ (av;

axmifh uGuf 9 wGifMunfhyg)/ o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrIu@wGif jynfe,fa'otqifh

tzGJUtpnf;rsm;taejzifh tcGefaumuf,lEdkifrI pGrf;aqmif&nfrsm;rSm tuefYtowf&SdaeNyD; wdkif;

&if;om; vufeufudkiftzGJUtpnf;rsm;rS w&m;r0if tcGefaumuf,lrIrsm;vnf; &Sdaeonf/ Oyrm

tm;jzifh ucsifvGyfvyfa&;wyfrawmf (KIA) onf ausmufpdrf;wGif;rsm;rS w½kwfjynfe,fpyfodkY

jzwfoef;ctcGefudkk pepfusNyD; acwfrDaom taumufcGef aumuf,lrIpepfwpf&yfjzifh aumuf,l

92 Stakeholder interview.

93 Bauer et al., Sharing the Wealth.

94 Ibid.

Page 46: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

44

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

aeonf[kk ajymMum;rIrsm;&Sdonf/ 95 tpdk;&ppfwyfydkif;rSvnf; tqdkygu@rS w&m;r0if tcGef

awmfrsm; aumufcHrI&SdaeaMumif; pGyfpGJajymMum;rIrsm;vnf; &Sdonf/ 96

av;axmifhuGuf (9) a'oEå& tusdK;aus;Zl;rsm;

wGif;0cGefay;jcif;? tcGefESifh tjcm;tcGefawmfaiGrsm; ay;oGif;apjcif;tjyif tpdk;&rsm;onf

ukrÜPDrsm;tm; a'ozGHUNzdK;a&;qdkif&mvkyfief;rsm; odkYr[kwf tajccHtaqmufttHk pDrHudef;

rsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrI &Sdvmap&ef aqmif&GufEdkifonf/ tcsdKUudpö&yfrsm;wGif ukrÜPDrsm;onf

¤if;wdkY\ a&&Snf wnfwHhzGHUNzdK;a&; r[mAsL[mtwGuf tqdkyg &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;udk qE´

tavsmuf jyKvkyfvmEdkifonf/

xdkuJhodkYaom okkH;pGJrIrsm;twGuf tcGefavQmhayghavY &SdapNyD;? a'oEå& pDrHudef;rsm;wGif &if;

ESD;jr§KyfESHjcif;tm;jzifh ukrÜPDrS aqmif&rnfhtcGef 0efxkyf0efydk;udk avQmhcsEdkifonf/ ,if;uJhokkdY

aqmif&Gufjcif;onf tusdK;tjrwfrsm;udkk A[kkdtpkd;&rS a'otqifhokkdY tusdK;tjrwfrsm;

ajymif;vJcHpm;apjcif;jzpfNyD; b@ma&;rIabmifrsm;t& jynfe,frsm;taejzifh u@rS aumuf

,l&onfh tcGefrsm; xdef;csKyfEkdifcGifhr&Sdonfhwkkdif tusdK;tjrwf a0pkkrsm; ykkdí&&Sdaponfh enf;

vrf;wpfckkjzpfonf/

jrefrmEdkifiH\ owÅK? a&eHESifh obm0"gwfaiGUu@wGif a'owGif; vlYtzGJUtpnf;rsm;twGuf

odkYr[kwf vlrIa&; &if;ESD;jr§KyfESHrItwGuf EdkifiHawmftqifh Oya'jyXmef;xm;jcif; r&Sday/

odkYaomfvnf; MIC u &if;ESD;jr§KyfESHolrsm; tm;vHk;udk tcGefraumufrD tusdK;tjrwfrsm;\

wpf&mcdkifEIef; rS oHk;&mcdkifEIef;txd aumfydk&dwf vlrIa&;wm0ef (CSR) tpDtpOfrsm;twGuf

oHkk;pGJ&efESifh ,if;tpDtpOftwGuf oHkk;pGJrIqdkkif&m qHk;jzwfcsufrsm;ESifhywfoufNyD; a'ocHtzGJU

tpnf;rsm;ESifh wm0ef&SdolwdkYxHrS tBuHÓmPfrsm; &,l&rnf[k tjynfht0 wdkufwGef;xm;onf/ 97 2016 ckESpfwGif jyifqifa&;qGJcJYaom jrefrmYausmufrsufOya'wGif azmfjyxm;onfrSm

ausmufrsuf&wem pDrHudef;rsm;rS &&Sdaom tjrwfaiG\ 2 &mcdkifEIef;onf ]]usef;rma&;?

ynma&;? o,f,lydkYaqmifa&; ESifh tjcm;t&mrsm;twGuf}} &efyHkaiGtjzpf toHk;jyK&rnf[k

jyXmef;xm;aomfvnf; tqdkygjyXmef;csufrsm;udk vufawGUtrSefwu,f taumiftxnfazmf

rIESifhywfoufNyD; &Sif;vif;rI r&Sday/ 98 vlrIa&;qdkif&m &if;ESD;jr§KyfESHrI wm0efrsm;udkvnf;vdkifpif

oabmwlnDrI wpfckcsif;pDwGif owfrSwfazmfjyEdkifonf/ Oyrmtaejzifh vufyHawmif; &Sd

aMu;eDowÅK wl;azmfrIvdkifpifudk jyefvnfaqG;aEG; n§dEdIif;rIt& 0rfaygifukrÜPDonf ukrÜPD

tom;wiftjrwfaiG\ ESpf&mcdkifEIef;udk a'ozGHUNzdK;a&; &HyHkaiGtwGuf toHk;jyK&ef oabmwl

nDrI &&SdcJYonf/ 99

jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;uvnf; vlrIa&; &if;ESD;jr§KyfESHrItwGuf ¤if;wdkYudk,fydkifowfrSwf

csufrsm;udk jyXmef;aqmif&GufrIrsm;vnf; &Sdonf/

¼ &Srf;jynfe,fwGif jynfe,ftpdk;&u ]]qif;&JrGJawrI avQmhcsjcif; ESifh obm0ywf0ef;usif

xdef;odrf;a&; &efyHkaiG}} udk jynfe,f0efBuD;csKyf trdefYESifh xlaxmifcJYonf/ 2014 ckESpf?

ZGefvwGif tqdkyg &efyHkaiGrSm jrefrmusyfaiG oef; 240 xd&SdaMumif; od&Sd&onf/ tqdkyg

trdefYyg jyXmef;csuft& owÅKwGif;rsm;u owÅKwGif;t&G,ftpm; ESifh trsdK;tpm; tay:

rlwnfí w&m;ao owfrSwfxm;aom tcaMu;aiGudk ay;aqmif&onf/ vuf&SdwGif

tqdkyg&efyHkaiGudk vuf&Sdtajctaetm; &Sif;vif;pGm rod&Sd&aomfvnf; t"dutm;jzifh

&Srf;jynfe,f&Sd v,form;rsm;twGuf tao;pm; aiGacs;vkyfief;rsm;udk vkyfaqmifay;cJY

95 Bauer et al., Sharing the Wealth.

96 Global Witness, Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret.’

97 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Oil and Gas Sector Wide Impact Assessment.

98 Republic of the Union of Myanmar, Myanmar Gemstone Law (2016).

99 Myanmar Wanbao website, accessed 16 November 2017, www.myanmarwanbao.com.mm.

Page 47: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

45

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

onf[k od&onf/ 100

¼ 2014 ckESpfwGif ucsifjynfe,ftpdk;&u ausmufrsuf&wem ukrÜPDrsm;tm; zm;uefY&Sd

ausmufwGif;rsm;odkY oGm;&ef t"duvrf;jzpfaom rdk;aumif; - zm;uefYvrf; cif;&eftwGuf

ukrÜPDwpfckudk jrefrmusyfaiG 10 oef;pD ay;tyf&eftwGuf pwifvkyfaqmifcJYonf/ 101

ppfudkif;wdkif;a'o? vufyHawmif; aMu;eDpDrHudef;teD; v,fvkyfom;wpfOD; a&cyfaeyHk/

qE´xkkwfazmfrIrsm;aMumifh pDrHudef;\ vdkifpifygowfrSwfcsufrsm;udk

jyefvnfn§dESdKif;cJY&onf/

urÇmwpf0ef;rS vufawGUvkyfaqmifrI vkyfxHk;enf;emrsm;tm; avYvmjcif;

,cktpD&ifcHpmtwGuf avYvmxm;aomEdkifiHrsm;wGif jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;\ o,H

Zmwu@ tcGefawmfaiGrsm;tm; owfrSwfaumufcHcGifh twdkif;wmrsm;ay:rlwnfí uGJjym;Mu

onf/ wpfjynfaxmifEdkifiHrsm;wGif jynfe,fa'o tzGJUtpnf;rsm;odkY tcGeftcvTJajymif;ay;rI

&Sdaomfvnf; tcGefESifh wGif;0cGefrsm; tcaMu;aiGowfrSwfaumufcHjcif;ukd a,bk,stm;jzifh

jynfaxmifpkk tzGJUtpnf;rsm;uom aqmif&Gufonf/ A[dkcsKyfudkifrI ydkrdkavQmhcsxm;aom EdkifiH

rsm;wGif tcGefEIef;xm;rsm;\ wpfpdwfwpfydkif; odkYr[kwf tcGefEIef;xm; tvHk;pHkudk jynfaxmifpk

tqifhrS aqmif&Gufaomfvnf; jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;onf tcsdKU tcGefawmfrsm;udk

wdkuf½dkuf aumufcH,lcGifh &SdEdkifonf/ xl;jcm;onfhtcsuftaejzifh tcsdKUEdkifiHrsm;wGif jynfe,f

a'otqifh tpdk;&rsm;tm; o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrIrsm;rS t"du taumufcGefEIef;xm;rsm;

udk tjynfht0 vGwfvyfpGm qHk;jzwfowfrSwfEdkifcGifh &Sdjcif;yifjzpfonf/

tcGefawmfaumufcHjcif;

avhvmrIjyKcJhonfh wpfjynfaxmifEdkifiHrsm;wGif a,bk,stm;jzifh t"du wGif;xGuf vkyfief;u@

tcGefawmf tvHk;pHkudk jynfaxmifpkktpdk;&u aumufcHonf/ rnfodkYyifqdkapumrI tqdkygEdkifiHrsm;

tm;vHk;wGifvnf; tcsdKUtcGefawmfrsm;udk jynfe,fESifhwdkif;a'o tpdk;&rsm;odkY cGJa0ay;onfhpepf

rsm;&Sdonf/ Oyrmtm;jzifh rGef*dkvD;,m;wGif owÅKwGif;ESifhqufpyfaom tcsdKU tcGefawmfrsm;udk

a'oEå& tpdk;&rsm;odkY vTJay;onf/ jynfwGif; ukefacsmrsm;tay: aumufcHaom pnf;MuyfcGef?

wGif;0cGefrsm; vdkifpifaMu;rsm; ESifh a'oEå&tpdk;& buf*suf tydktvQHwdkY\ &mcdkifEIef;wpfckudk

100 Thet Aung Lynn and Mari Oye, Natural Resources and Subnational Government in Myanmar: Key Considerations for Wealth Sharing (IGC, MDRI-CESD and The Asia Foundation, 2014).

101 Lynn and Oye, Natural Resources and Subnational Government in Myanmar.

Page 48: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

46

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

taxGaxG a'oEå& zGHUNzdK;wdk;wufa&; &efyHkaiGtjzpf pkpnf;NyD; zGHUNzdK;wdk;wufrI nTef;udef;rsm;?

vlOD;a& jynfwGif;tcGef&&SdrI yrmP ponfwdkYudk xnfhoGif;wGufcsufxm;onfh azmfjrLvmtm;

toHk;jyKum tcGefawmfudk jyefvnfcGJa0ay;onf/ 102

tcsdefumv Mum&SnfpGm&Sdaeaom epfemrIrsm;udk ajz&Sif;&eftwGufvnf; tcGefawmf cGJa0ay;jcif;

enf;vrf;tokkH;csNyD; pDrHaqmif&GufEdkifonf/ Oyrmtm;jzifh tif'dkeD;&Sm;wGif A[dktpdk;&onf

a,bk,stm;jzifh a&eHrS pkpkaygif; tcGefawmf\ 3 .1 &mcdkifEIef;tm; a&eHxkwfvkyfonfh jynf

e,frsm;udk cGJa0ay;um a&eHxkwfvkyfonfh jrdKUe,frsm;tm; 6 .2 &mcdkifEIef;? a&eHxkwfvkyfonfh

jynfe,frsm;&Sd tjcm;NrdKUrsm;tm; 6 .2 &mcdkifEIef; cGJa0ay;onf/ ("mwfaiGUtcGefawmfudk tvm;

wlyHkpHjzifh vTJajymif;cGJa0ay;aomfvnf; EIef;xm;tenf;i,f ydkrdkjrifhrm;onf)/ A[dktpdk;&ESifh cGJ

xGufa&;tzGJYrsm;tMum; y#dyu©rsm; tcsdefMumjrifhpGmwnf&Sdaeaom Papua ESifh taemuf

Papua a'orsm;wGif ,if;a'orsm;rSm xkwfvkyfonfh a&eHESifh obm0"mwfaiGU tcGefawmf\

70 &mcdkifEIef;txd &&Sdonf/ 103

jynfe,f^a'o tqifhwGif tcGefawmfaiGrsm;udk wdkuf½dkufaumufcHEdkifcGifhESifh ywfoufNyD; rluGJ

trsdK;rsdK;&Sdonf/ tcGefawmfaiG pD;qif;rIyHkpH ESifh wl;azmfxkwfvkyfaqmif&GufrIrsm;\ oabm

obm0ay: rlwnfí ajymif;vJrIrsm;&Sdonf/ Z,m; (1) ESifh (2) wGif o,HZmw t&if;tjrpfrsm;

tm;jzifh pD;yGm;a&;tm; t"du azmfaqmifonfh urÇmay:&Sd EdkifiHrsm;\ wGif;xGufESifh a&eH tcGef

aumufcHjcif; vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;tm; NcHKiHkoHk;oyfazmfjyxm;onf/ MopaMw;vs? tdEd´

,? tif'dkeD;&Sm;ESifh rGef*dkvD;,m; \ aumfydk&dwf 0ifaiGcGefrsm;tm; EdkifiHawmftpdk;& wpfckwnf;rSom

aumufcHonf/ zdvpfydkiftaejzifh a'oEå&tpdk;&rsm;rS jynfwGif;vkyfief;cGeftm; wdkuf½dkuf

owfrSwfaumufcHEdkifaomfvnf; A[dktpdk;&rS trsm;qHk; aumufcHEdkifonfh ¤if;tcGef EIef;xm;udk

owfrSwfay;onf/ 104

wGif;0cGefESifh ywfoufvQif ydkí ajymif;vJrIrsm; &Sdonf/ tif'dkeD;&Sm;wGif owÅKwGif; ESifh a&eH

pDrHudef;tm;vHk;twGuf wGif;0cGefrsm;tm;vHk;udk EdkifiHawmftpdk;&rS aumufcHonf/ (odkY&mwGif

jynfe,fESifhwdkif;a'o tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;twGuf vTJajymif;ay;&eftwGuf pepfwpfck&Sdonf)/

MopaMw;vswGif jynfe,frsm;ESifh wdkif;a'orsm; (territory [koHkk;) taejzifh ukef;wGif;o,HZmw

t&if;tjrpfrsm;twGuf wGif;0cGefrsm;udk aumufcHonf/ urf;vGefa&eH wGif;0cGefrsm; (taemuf

ajrmuf urf;OD;a&wdrfydkif;udkom vuf&SdaumufcH)tm; EdkifiHawmftpdk;&rS aumufcHaomfvnf;

taemufMopaMw;vs tpdk;&tm; jyefvnfcGJa0ay;onf/ 105 tvm;wlyif rav;&Sm;EdkifiHwGif

vnf; owÅKwGif; wGif;0cGefrsm;tm; jynfe,f^wdkif;a'o tpdk;&rsm;rS aumufcHNyD; a&eHtwGuf

wGif;0cGefrsm;udkrl EdkifiHawmftpdk;&rS aumufcHonf/ rav;&Sm;EdkifiH\ pepfrSm tjiif;yGm;zG,f

tajctaersm; &Sdaeonf/ jynfe,ftpdk;&rsm;taejzifh yifv,furf;½dk;wef;&Sd pDrHudef;rsm;rS

wGif;0cGefrsm;tm; aumufcHEdkifonfhtwGuf urf;vGefwnf&Sdaom pDrHudef;rsm;twGufvnf;wGif;0

cGefrsm; aumufcHEdkifrItay: oabmxm;uGJvGJrIrsm; &Sdvmonf/ 2000 ckESpfwGif zuf'&,ftpdk;&rS

Terengganu jynfe,ftm; wGif;0cGef vTJajymif;ay;rIudk &yfwefYcJYNyD; ,if;wGif;0cGefrsm;tm;

A[dktpkd;&rS xdef;csKyfaom &HyHkaiGtjzpf ajymif;vJcJYonf/ twdkuftcHygwDjzpfaom rav;&Sm;

tpövmrfrpfygwD (PAS) onf jynfe,fa&G;aumufyGJrsm;wGif tEdkif&&SdcJYNyD; rMumrD ,ckuJhodkY

ajymif;vJvdkufonfhtwGuf ,ck tajymif;tvJonf EdkifiHa&;t& vHIYaqmf aqmif&Gufjcif;wpfck

jzpfaMumif; jynfe,ftpdk;&u a0zefcJYum zuf'&,ftpdk;&tm; w&m;pGJqdkcJYonf/ zuf'&,ftpdk;&

taejzifh pGyfpGJajymMum;csufrsm;udk jiif;qdkcJYNyD; aemufqHk;wGif w&m;½Hk;rS Terengganu jynfe,f

tpdk;&taejzifh urf;vGefa&rdkif oHk;rdkifxuf ausmfvGefygu wGif;0cGefrsm; aumufcHEdkifonfhtcGifh

102 NRGI and UNDP, Revenue Sharing.

103 Ibid.

104 NRGI and UNDP, Revenue Sharing.

105 Information and Research Services, Research Note: Crude Oil Excise and Royalties (Department of the Parliamentary Library, 2000).

Page 49: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

47

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

r&Sd[k qHk;jzwfcJYonf/ 106

t"du tcGefawmfrsm;tm; EdkifiHawmftpdk;&rS aumufcHavY&SdNyD; a,bk,stm;jzifh jynfe,ftpdk;&

rsm;taejzifh yrmPenf;yg;aom taumufcGefESifh tcaMu;aiGrsm;udk aumufcHEdkifcGifhom&SdavY

&Sdonf/ Oyrmtm;jzifh rGef*dkvD;,m;wGif EdkifiHawmftpdk;&rS wGif;0cGefrsm; ESifh aumfydk&dwf0ifaiGcGef

rsm;udk aumufcHNyD; a'oEå&tpdk;&rsm;taejzifh ypönf;Opöm? tdrf&m taqmufttHk? ajr,m?

,mOf ESifh a&toHk;jyKrI tcGefrsm;? ausmufp&pfESifh oJxkwfvkyfrItwGuf wGif;0cGefrsm;udkom

aumufcHonf/ 107 EdkifiHawmftqifh aumufcHaom tcGefawmfrsm;\ wefzdk;rSm jynfe,ftqifh

taumufcGefrsm;xuf rsm;pGmydkrdkonf/ 2015 ckESpfwGif EdkifiHawmftpdk;& Xmersm;rS aumufcH&&SdcJY

aom tcGefawmfaiGrSm rGef*dkvD;,m;aiGaMu; MNT 1 .3 x&DvD,H &SdcJYNyD; jynfe,ftpdk;&rsm;

aumufcH&&SdcJYaomf tcGefawmfaiG yrmPrSm MNT 0 .1 x&DvD,Hom &SdcJYonf/ 108

Z,m; 1/ erIemtjzpf azmfjyxm;onfh EkkdifiHrsm;wGif tpkkd;&tqifhqifhrS aumuf,laeonfh

wGif;xGuf tcGeftrsdK;tpm;rsm;

EdkifiHtpdk;& zGJUpnf;yHk

pepf

aumfydk&dwf

0ifaiGcGefwGif;0cGefrsm;

ypönf;Opöm?tdrf&m

taqmufttHk^

ajr,m tcGefrsm;

A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ&

tm*sifwD;em; zuf'&,f X X X

MopaMw;vs zuf'&,f X X* X X* X

b&mZD; zuf'&,f X X X

uae'g zuf'&,f X X X* X X* X

csDvDwpfjynfaxmif

pepfX X

w&kwfwpfjynfaxmif

pepfX X X

DRCwpfjynfaxmif

pepfX X X

*gemwpfjynfaxmif

pepfX X X

tdEd´, zuf'&,f X X X

tif'dkeD;&Sm;

e,fajrtvdkuf

wpfjynfaxmif

pepf

X X X X

umZufpwefwpfjynfaxmif

pepfX X X

um*spfpwefwpfjynfaxmif

pepfX X X** X

rav;&Sm; zuf'&,f X X X X

ruúqDudk zuf'&,f X X X

106 Wee Chong Hui, Oil and Gas Management and Revenues in Malaysia (Universiti Teknologi Mara Sarawak).

107 NRGI and UNDP, Revenue Sharing.

108 Mongolia Extractive Industries Transparency Initiative, Mongolia Tenth EITI Report 2015 (December 2016).

Page 50: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

48

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

rGef*dkvD;,m;wpfjynfaxmif

pepfX X X

jrefrmwpfjynfaxmif

pepfX X X X

yD½l;wpfjynfaxmif

pepfX X X

zdvpfydkif

e,fajrtvdkuf

wpfjynfaxmif

pepf

X X X X*** X

&k&Sm; zuf'&,f X X X X

awmif

tmz&du

wpfjynfaxmif

pepfX X X

wefZef;eD;,m;

e,fajrtvdkuf

wpfjynfaxmif

pepf

X X X

,lattD; zuf'&,f X X X

,lau

e,fajrtvdkuf

wpfjynfaxmif

pepf

X

,ltufpf zuf'&,f X X X* X X

Sources : National legislation; PricewaterhouseCoopers country mining tax profiles (2015)

* – zuf'&,fpepf usifhoHk;aom e,fajra'orsm;wGifom toHk;jyKEdkifonf/

** – aiyl aimak tqifh a'oEå&tpdk;&rsm;rS aumufcHaom tcGefawmfr[kwfaom ay;aiGrsm;

,if;aiGrsm;onf tajccHtm;jzifh wGif;0cGefrsm;jzpfonf/

*** – wGif;0cGefrsm;tm; a'ocHtzGJUrsm; ESifh tcsdKU a'oEå& tpdk;&tzGJUrsm;rSom wGufcsuf

aumufcH,lonf/

Z,m; 2/ erlemtjzpf owfrSwfa&G;cs,fxm;aom EdkifiHtoD;oD;wGif tpdk;&\ a&eHtcGef

aumufcHrItqifh

EdkifiHtpdk;& zGJUpnf;yHk

pepf

aumfydk&dwf

0ifaiGcGefwGif;0cGefrsm;

ypönf;Opöm?tdrf&m

taqmufttHk^

ajr,m tcGefrsm;

A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ&

MopaMw;vs zuf'&,f X X* X X

tufZmab*sefwpfjynfaxmif

pepfX X X

bdkvDAD;,m;wpfjynfaxmif

pepfX X X

b&mZD; zuf'&,f X X X

uae'g zuf'&,f X X X* X X

w½kwfwpfjynfaxmif

pepfX X X X

Page 51: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

49

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

*gemwpfjynfaxmif

pepfX X X

tdEd´, zuf'&,f X X** X X

tif'dkeD;&Sm;

e,fajrtvdkuf

wpfjynfaxmif

pepf

X X X***

umZufpwefwpfjynfaxmif

pepfX X X

um*spfpwefwpfjynfaxmif

pepfX X X

rav;&Sm; zuf'&,f X X X

rGef*dkvD;,m;wpfjynfaxmif

pepfX X X X

jrefrmwpfjynfaxmif

pepfX X X

ekdif*sD;&D;,m; zuf'&,f X X

aemfa0;wpfjynfaxmif

pepfX X

zdvpfydkif

e,fajrtvdkuf

wpfjynfaxmif

pepf

X

awmif

tmz&du

wpfjynfaxmif

pepfX X X

wefZef;eD;,m;

e,fajrtvdkuf

wpfjynfaxmif

pepf

X X X

wDarmwpfjynfaxmif

pepfX X

x&DeD’wf ESifh

wdkbuf*dk

wpfjynfaxmif

pepfX X X

,lattD; zuf'&,f X X X

,lau

e,fajrtvdkuf

wpfjynfaxmif

pepf

X

,ltufpf zuf'&,f X X X* X X

Sources : Deloitte Oil and Gas Taxation profiles (2013); Deloitte Taxation and Investment profiles (2015); EITI Reports (most recent); Fidfinvest AG (2005) Taxation in the United Arab Emirates; Mitch Kunze and William E. Morgan (2005) “Taxation of Oil and Gas in the United States 1970–1997.” Natural Resources Journal 45(1): 77–101; national legislation; PricewaterhouseCoopers tax summaries (2016).

* – zuf'&,fpepf usifhoHk;aom e,fajra'orsm;wGifom toHk;jyKEdkifonf/

** – urf;vGef vkyfief;rsm;twGufom

*** – Oya't& edkdifiHawmfrS pD&ifydkifcGifh&Sdaomfvnf; wpfcgwpf&HwGif jynfe,ftpdk;&rsm;rS

ajr,mcGefrsm; aumufcHonf/

Page 52: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

50

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

b@ma&; owfrSwfcsufrsm; jyXmef;jcif;

b@ma&; owfrSwfcsufrsm; jyXmef;&mwGif jynfe,ftpdk;&rsm;\ vkyfydkifcGifhrSm tuefYtowfrsm;

ydkrdk BuHKawGU&avY&Sdonf/ txl;ojzifh a&eHESifh obm0"mwfaiGUu@wGif rdrdwdkY a&G;cs,fxm;aom

erlem^om"ursm;t& jynfe,ftpdk;&rsm;taejzifh u@tvdkuf aumufcHonfh tcGefEIef;xm;

tm; owfrSwfjcif;rSm tvGefyif &Sm;yg;vSonf/ tdEd´,wGif jynfe,ftpdk;&rsm;onf ukef;wGif;

wGif;0cGefrsm; aumufcHaomfvnf; EdkifiHawmftpdk;&uom EIef;xm;rsm;udk owfrSwfay;onf/

jynfaxmifpkktpdk;&taejzifh urf;vGef wGif;0cGefEIef;xm;udk owfrSwfqHk;jzwfum aumufcHonf/

rav;&Sm;EdkifiHwGif wGif;0cGef EIef;xm;tm; EdkifiHydkif a&eHvkyfief;BuD;jzpfaom Petronas zuf'&,ftpdk;&ESifh oufqdkifaom jynfe,ftpdk;&rsm;rS oabmwlxm;aom xkkwfvkyfrI tusdK;

tjrwfcGJa0jcif;pmcsKyf (Production Sharing Contracts) t& qHk;jzwf owfrSwfonf/ 109

rMumao;rDu Sarawak jynfe,fwGif EdkifiHawmfydkif a&eHukrÜPDBuD;jzpfaom Petronas rS &&Sdaom wGif;0cGef yrmPtm; wdk;jr§ifhay;&ef pnf;½Hk;vHIUaqmfrIrsm; jyKvkyfcJYaomfvnf; EIef;xm;

rsm;tm; wpfzufowf wdk;jr§ifhEdkifjcif;udk rjyKvkyfEdkifcJYyg/ 110

tpdk;&rSr[kwfaom jynfe,f Stakeholders rsm;taejzifh b@ma&; tpDtrHrsm;udkvkyfaqmif

cGifh ay;tyfcH&Edkifonf/ zdvpfydkifEdkifiHwGif EdkifiHawmftpdk;&rS owÅKwGif;u@wGif wGif;0cGefrsm;udk

a,bk,stm;jzifh aumufcHaomfvnf; a'ocHwdkif;&if;om;rsm; aexdkifaom {&d,mrsm;&Sd owÅK

wGif; pDrHudef;rsm;taejzifh vlxk&HyHkaiG wpf&yftwGuf txl; wGif;0cGef ay;aqmif&ef oabmwl

xm;onf/ zdvpfydkif owÅKwGif;Oya't& tqdkyg wGif;0cGefrsm;onf o,HZmwwl;azmfrItusdK;

tjrwf\ tenf;qHk; 1 &mcdkifEIef;ESifh nDrQ&rnf[k azmfjyxm;onf/ 111

xkwfvkyfrItm; apmifhMunfhppfaq;jcif;

aumif;rGefxda&mufaom tcGefawmfaumufcHjcif;twGuf t"du ta&;ygaom tcsufwpfckrSm

xkwfvkyfrItm; apmifhMunfhppfaq;jcif; jzpfonf/ ,if;onf wdusrSefuefaom wGif;0cGef ay;

aqmifrItwGuf r&Sdrjzpf ta&;ygonf/ EdkifiHtawmfrsm;rsm;taejzifh ¤if;wkdY\ Oya'jyXmef;rIwGif

ukrÜPDrsm;\ xkkwfvkyfrItpD&ifcHpmrsm;tm; vufcHppfaq;onfh Xmeudk xnfhoGif;a&;qGJxm;aomf

vnf; tpD&ifcHpmyg tcsuftvuf rSefuefaMumif; twnfjyKppfaq;onfh vkyfief;pOfxnfhoGif;

&ef ysufuGufavY&Sdonf/

A[kdcsKyfukkdifrIavsmhcsrI tqifhtjrifhqkkH; ykHpHjzpfaom MopaMw;vswGif jynfe,fESifh a'oqdkif&m

tpdk;&rsm;onf ukkrÁPDrsm;\ udk,fwdkiftpD&ifcHaom xkwfvkyfrI tcsuftvufrsm;udk &,lí

ukef;wGif; o,HZmwvkyfief;rsm; aqmif&GufrItwGuf wGif;0cGef rnfírnfrQ ay;aqmif&rnfudk

wGufcsufonf/ 112 jynfe,fESifh a'oqdkif&m tpdk;&rsm;taejzifh tcsuftvufrsm; cdkifrmrI&Sd

&eftwGuf tjynfht0 wm0ef&Sdonf/ 113 qefYusifbuftm;jzifh tif'dkeD;&Sm;EdkifiHwGif jynfwGif;

&if;ESD;jr§KyfESHrI odkYr[kwf EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrI jzpfjcif;ay:rlwnfí xGuf&Sdonfh yrmP? trsdK;

tpm; ESifh t&nftaoG;wdkYtm; apmifhMunfhppfaq;rIudk EdkifiHawmftpdk;&ESifh jynfe,ftpdk;&wdkY

tMum; wm0efcGJa0,l&rnf[k 2009 ckESpf owÅKwGif;ESifh ausmufrD;aoG; wl;azmfxkwfvkyfrI

Oya'wGif azmfjyxm;onf/ zdvpfydkifEdkifiHwGif owÅKwGif;ukrÜPDrsm;xHrS xkwfvkyfrI tpD&ifcHpm

109 NRGI and UNDP, Revenue Sharing.

110 Intan Farhana Zainul, “Sarawak to Set Up Own Oil Company Amid Ongoing Talks with Petronas,” The Star, 5 September 2017.

111 Government of the Philippines, 1995 Mining Act (1995).

112 Geoscience Australia, Minerals and Petroleum in Australia: A Guide for Investors (2015).

113 Government of Western Australia, Department of Mines and Petroleum, “Petroleum Royalties,” accessed 16 November 2017, www.dmp.wa.gov.au/Petroleum/Royalties-1578.aspx.

Page 53: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

51

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

rsm;tm; ukefypönf;trsdK;tpm;ay: rlwnfí Mines and Geoscience Bureau (MGB) rS tqifhqifh aumufcH,lonf/ MGB \ A[dkXme? a'oqdkif&mESifh pD&ifpkqdkif&m 'g½dkufwmrsm;

taejzifh rwlnDaom tpD&ifcHpmtrsdK;rsdK;udk aumufcH,lonf/ odkYaomfvnf; jynfwGif;tqifh

vkyfief;aqmif&GufrIrsm;twGuf 'g½dkufwmrsm;tm; MGB A[dkXmerS cefYtyfovdk A[dkXmeodkY

wdkuf½dkuf wm0efcHrIvnf; &Sd&onf/ 114

jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD; tpdk;&rsm;odkkY o,HZmwrS b@maiG cGJa0ay;a&;? vkkyfykkdifcGifh wkd;jrifh

ay;&eftwGuf aqG;aEG;&mwGif atmufazmfjyyg tBuHjyK axmufcHcsufrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;oifh

onf/

¼ b@ma&;qdkkif&m vkyfydkkifcGifhtm; yg0ifyufoufoltm;vHkk; oabmqE´jzifh cGJa0ay;jcif; / /

,ckvuf&SdwGif b@ma&;qdkkif&m A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsjcif;onf tpDtpOfwus r[kwfbJ

vwfwavm tajctaersm;tvkkduf jzpfay:aeonf/ ,if;tpm; rnfonfhtcGeftrsdK;tpm;

tm; jynfe,ftzGJUpnf;rsm;rS wdkuf½dkuf EIef;xm;owfrSwfjcif; odkYr[kwf aumufcH,ljcif; jyK

vkkyfEkkdifaMumif;udkk trsm;qE´ &,laqmif&Gufoihfonf/ (tqdkyg xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh

tcsufrsm;udk NRGI rS xkwfa0onfh Sharing the Wealth: A Roadmap for Distributing Myanmar’s Natural Resource Revenues wGif tao;pdwf aqG;aEG;xm;onf/ jynf

e,fESifh a'orsm;tm; tcGefawmfaiGaumufcHcGifh wkd;jr§ifhay;tyfygu &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;xHrS

tcGefrsm; tjynfht0&&Sd&eftwGuf A[kkdtqifhESifh jynfe,ftqifhMum; n§dEdIif;rIrsm; &Sdaeap&ef

aqmif&Gufxm;&rnf/ EkkdifiHwpf0Srf;vkkH;wGifvnf; &Sif;vif; pepfusonfh b@ma&;pepfrsm;

toifhjzpfatmif jyifqifxm;&rnf/

¼ tcGefawmf aumufcHrItwGuf pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifay;jcif; / / txl;ojzifh xkwfvkyfrItm;

apmifhMunfhppfaq;&eftwGuf enf;ynmydkif;qdkif&m tqifhjrifh ESHYpyfuRrf;usifrI vdktyfonf/

tcGefawmfaumufcHrI wm0ef,lxm;&onfh jynfaxmifpkk tzGJUtpnf;rsm;onf pGrf;aqmif&nf

ydkif;qdkif&m tm;enf;csufrsm;&Sdygu tcGefawmfrsm; raumufcHEdkifonfh tajctaeudk OD;wnf

aponf/ jynfe,f Stakeholders rsm;tm; vkyfydkifcGifh ydkrdkay;a&; vkyfaqmif&mwGif ¤if;wdkY

\ wm0efrsm;tm; ausyGefpGm xrf;aqmif&eftwGuf pGrf;aqmif&nf&Sdaeap&ef aqmif&Gufjznfh

wif;ay;rnfh tpDtpOfrsm;ESifh wygwnf; aqmif&Guf&ef vdktyfonf/

¼ tcGefawmf pDrHcefYcGJrItwGuf pGrf;&nf jr§ifhwifay;jcif; / / tem*wfwGif jynfe,f ESifh a'o

qdkif&m tpdk;&rsm;rS tcGefawmftm; wdkuf½dkuf aumufcHEdkifrnfqdkygu (odkYr[kwfygu jynf

axmifpktpdk;&xHrS tcGefawmf ydkrdkvTJajymif;ay;rIudk vufcH&&Sdrnfqdkygu) tqdkyg tcGefawmf

aiGaMu;rsm;tm; pDrHcefYcGJ&eftwGuf pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifay;jcif;jzifh tusdK;&SdvmEdkifonf/

,if;tjyif jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD; vTwfawmfrsm;\ toHk;p&dwf qHk;jzwfcsufrsm;tm;

Munfh½Ippfaq;Edkif&efESifh qHk;jzwfcsufcsrSwfolrsm;tm; wm0efcHrI&Sdatmif aqmif&GufEdkif&ef

jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD; vTwfawmfrsm;\ pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifay;&ef vdktyfonf/

¼ tcGefawmf aumufcH&&SdrI ESifh toHkk;p&dwf udkufnDrI&Sdatmif aqmif&Gufjcif; / / wpfzufwGif

tcGefawmfrsm;tm; tusdK;rJYpGm oHk;pGJrI odkYr[kwf tjcm;wpfzufwGif nHhzsif;aom 0efaqmifrI

rsm;ay;jcif;rS umuG,f&eftwGuf jynfe,ftpdk;&rsm;rS aumufcHaom tcGefawmfrsm;ESifhtoHk;

p&dwf vkkyfykkdifcGifhrsm; udkufnDatmif aqmif&Gufoifhonf/ vuf&SdwGif jynfe,f ESifh a'otpdk;

&rsm;\ 0efaqmifrIrsm; axmufyHYay;a&; vkyfydkifcGifhrsm;rSm tuefYtowfjzifhom &SdaeNyD;? jyK

jyifajymif;vJrIrsm; jyKvkkyfonfhtcg vuf&Sd EdkifiHawmfbuf*sufrSwpfqifh aqmif&Gufaeaom

ta&;ygonfh 0efaqmifrIrsm;udk rxdcdkkufapbJ jyKjyifajymif;vJ aqmif&GufrI vkyfaqmif&efowd

jyKoifhonf/

114 Government of the Philippines, The Implementing Rules and Regulations of the Philippine Mining Act of 1995 (2010).

Page 54: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

52

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

¼ jynfe,ftcGefawmfrsm;tm; rnfolrsm;u vufcH&,loifhonfudk qHk;jzwfjcif; / / trsm;tm;

jzifh jynfe,fESifh wdkif;tqifh tpdk;&rsm;tm; tcGefawmfrsm; vufcH&,lolrsm;tjzpf owfrSwf

Edkifaomfvnf; tjcm;EdkifiHrsm;wGif tcGefawmfrsm;tm; a&S;tpOftvmtwdkif; qufcHvmonfh

tkyfcsKyfa&; tmPmydkifrsm;? jrLeDpDy,frsm; ESifh ajrydkif&Sifrsm;tm; vTJajymif;ay;rIrsm;udkvnf;

jyKvkyfMuonf/ tpdk;&rsm;taejzifh EdkifiHom;rsm;xHodkY wdkuf½dkuf vTJajymif;ay;rIrsm;udkyif jyK

vkyfEdkifonf/ om"utaejzifh Alaska wGif tNrJwrf;aexdkifonfh EdkifiHom;wdkif;onf a&eH

wGif;0cGefrsm;rS aiGaMu; rwnf axmufyHYay;onfh Alaska Permanent Fund rS ESpfpOf tpkay: tjrwfudk vufcH&&Sdonf/ txufyg om"ursm;udk jrefrmEdkifiHwGif usifhoHkk;Edkifaomf

vnf; tcGefawmfvTJtyfrIudk aumif;rGefpGm a&&SnfpDrHcefYcGJEdkifonfh tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;udkom

ay;oifhonf/

Page 55: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

53

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

6/ obm0ywf0ef;usifqdkif&m pDrHcefYcGJrI

bmaMumifh ta&;ygovJ/

o,HZmw wl;azmfxkwfvkyf aqmif&GufrIrsm;taejzifh obm0ywf0ef;usiftay: BuD;rm;aom

tusdK;oufa&mufrIrsm; &SdEdkifonf/ txl;ojzifh owÅKwGif;wl;azmfrIwGif obm0ywf0ef;usiftay:

odomonfh tusdK;oufa&mufrIrsm;&Sdovdk vlom;usef;rma&; ESifh toufarG;0rf;ausmif;rIrsm;tm;

jyif;xefonfh qkkd;usdK;rsm; ay;EkkdifouJh okkdYwd&dpmäefESifh tyifrsm;tm; aoaMuysufpD;aprIwdkkY jzpfyGm;

avY&Sdonf/ xdkYaMumifh ukrÜPDrsm;taejzifh obm0ywf0ef;usiftay: xdcdkufysufpD;aprItm;

wwfEdkiforQ avQmhcs&efESifh a&SmifvTJír&aom qdkk;usdK;oufa&mufrIrsm;udk avsmhcsEdkif&efvdkufem

aqmif&Guf&rnfh pDrHcsufrsm; xm;&Sd&ef vdktyfonf/

obm0ywf0ef;usifqdkif&m tusdK;oufa&mufrIrsm;udk wm0efodpGm pDrHcefYcGJEdkif&eftwGuf tpdk;&

onf ueOD;taejzifh obm0ywf0ef;usif pHcsdefpHnTef;rsm;udk azmfaqmifay;Edkifonfh cdkifrmtm;

aumif;onfh Oya'rlabmifwpf&yfudk jyXmef;&ef vdktyfonf/ xdkkYaemuf pDrHudef;rsm;tm;vkyfudkif

aqmif&GufcGifhvdkifpif rcsay;rD wl;azmfxkwfvkyf aqmif&GufrIrsm;aMumifh jzpfay:vmEdkifonfhtusdK;

oufa&mufrIrsm;udk tuJjzwf qef;ppfEdkif&eftwGuf ,if;Oya'rlabmiftm; tajccHrlabmiftjzpf

toHk;jyKoifhonf/ a,bk,stm;jzifh ywf0ef;usiftay: tusdK;oufa&mufrI tuJjzwfoHk;oyfrI

rsm; (EIAs) ESifh wGJzufpDrHcefYcGJrI tpDtpOf vkyfaqmifjcif;rsm; jyKvkyfEdkifonf/ 115 wl;azmfxkwf

vkyfrIvkyfief;rsm; pwifonfESifhwpfNydKifeuf tpdk;&rsm;taejzifh obm0ywf0ef;usifqdkif&m pHEIef;

rsm;tm; ukrÜPDrsm;rS av;pm;vdkufemrI &Sdr&Sdtm; apmifhMunfhppfaq;rIudk jyKvkyfoifhovdkvdktyf

ygu pHEIef;rsm;tm; jyefvnfjyKjyifrIrsm;ESifh jypf'PfcsrSwfrIudk vkyfaqmifoifhonf/

EdkifiHtawmfrsm;rsm;wGif obm0ywf0ef;usifqdkif&m pDrHcefYcGJrIESifh pyfvsOf;í jynfe,f^a'orS

Stakeholders rsm; yg0ifEdkif&eftwGuf awmif;qdkrItrsm;tjym; &Sdaeonf/ tqdkygawmif;qdkrI

rsm;\ aemufuG,frS taMumif;&if;rSm obm0ywf0ef;usifqdkif&m qkwf,kwfysufpD;rIrsm;aMumifh

wdkuf½dkufoufa&mufrIrsm;udk awGUBuHKcHpm;&onfh tqdkyg Stakeholders rsm;taejzifh wl;azmf

xkwfvkyfaqmif&GufrIrsm; rpwifrD jzpfay:vmEdkifonfh obm0ywf0ef;usiftay: oufa&mufrI

rsm;tm; azmfxkwfjcif;ESifh pnf;urf;Muyfrwfjcif;rsm; vkyfaqmif&mwGif t"du tcef;uwpf&yfrS

yg0ifoljzpfygu tusdK;rsm;EkkdifaomaMumifhjzpfonf/ aemufwpfcsuftaejzifh jznfhpGuf&rnfqdkvQif

obm0ywf0ef;usifqdkif&m pDrHcefYcGJrIonf a'ocHrsm;\ usef;rma&;ESifh toufarG;0rf;ausmif;rI

rsm;twGuf tumtuG,fay;Edkifonf[k a'ocHrsm; ,HkMunfrI&Sdvmap&ef Stakeholders rsm; tm;vHk; aocsmpGm aqmif&Gufoifhonf/

odkY&mwGif vkyfydkkifcGifh wm0ef,lrIrsm; cGJa0ay;&mwGifvnf; pdefac:rIrsm; &Sdaeonf/ EIAs, EMP rsm;ppfaq;jcif;ESifh pnf;urf;Muyfrwfjcif;wdkkY vkyfaqmif&mwGif enf;ynmydkif;qdkif&m uRrf;usifrI

vdktyfNyD; a,bk,stm;jzifh jynfe,f^a'otqifhwGif enf;ynmydkif;qdkif&m uRrf;usifrI vdktyf

csuf &SdMuonf/ rdrdwdkY\ wm0ef0wÅ&m;rsm;tm; ausyGefatmif aqmif&GufEdkifrIr&Sdonfh jynfe,f

tzGJUtpnf;rsm;odkY vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm; vTJtyfay;jcif;jzifh nHhzsif;aom vkyfief;aqmif

&Gufcsufrsm; jzpfvmEdkifacs ydkrsm;vmaponf/ ywf0ef;usifqdkif&m xdcdkufysufpD;rIrsm;onf jynf

e,f e,fedrdwfrsm;udk ausmfvGefí jzpfay:wwfonf/ (txl;ojzifh a&aMumif;rsm; npfnrf;oGm;

ygu) xdkYaMumifh ywf0ef;usifqdkif&m xdcdkufysufpD;rIrsm;onf jynfe,f odkYr[kwf a'owpfckwnf;

twGufom tav;teufxm; pOf;pm;&rnfhtcsuf r[kwfyg/ tqdkygtcuftcJ avsmhyg;oufom

ap&eftwGuf EdkifiHwpf0ef;wGif tajccH bHkpHEIef;rsm;tm; jyXmef;&rnfjzpfonf/ zuf'&,fpepfwGif

A[dkktpdkk;&tm; obm0 0ef;usifqkkdif&m udpörsm;wGif 0ifa&mufMuyfrwf&ef tajccHOya't&

tmPmay;xm;jcif; r&Sdojzifh A[dkktpdkk;t&taejzifh ywf0ef;usifqdkif&m oabmwlnDcsufrsm;wGif

yg0ifyufouf&ef ydkrdkcufcJapEdkifonf/

115 In many countries, these are more broadly defined as environmental and social impact assessments (ESIAs) and also include a review of social impacts as well as preparation of corresponding management plans.

Page 56: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

54

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jrefrmEdkifiH\ vuf&Sdtaetxm;

jrefrmEdkifiH\ o,HZmw u@onf obm0ywf0ef;usifqdkif&m pdefac:csufrsm;ESifh MuHKawGUvsuf

&Sdonf/ Oyrm - a&Twl;azmfrI vkyfief;rsm;wGif tEå&m,f&Sdaom rmusL&D odkYr[kwf qdkif,mEdkuf

toHk;jyKrIaMumifh ajrrsufESmjyifESifh ajratmufa& npfnrf;rIudk jzpfay:aponf/ 116 ausmufpdrf;

u@wGif rrSefuefaom wl;azmfrI'DZdkif;ESifh pGefYypfypönf; pDrHcefYcGJrI nHhzsif;jcif;wdkkYaMumifh vlaygif;

rsm;pGm aoaMuysufpD;apcJYonfh ajrNydKjcif;rsm;ESifh a&BuD;rIrsm; tygt0if jyif;xefaom obm0

ab;tEå&m,frsm;udkvnf; awGUBuHKcJY&NyD;jzpfonf/ 117

tqdkyg pdefac:csufrsm;udk udkifwG,fajz&Sif;&eftwGuf rMumao;rDESpfrsm;twGif; jynfaxmifpktpdk;

&rS Oya'opfrsm;ESifh pnf;rsOf;rsm;udk jyXmef;cJYonf/ tqdkyg jyKjyifajymif;vJrIrsm;wGifvnf; ywf

0ef;usifqdkif&m pHcsdefpHnTef;rsm;udk owfrSwfjyXmef;jcif;ESifh taumiftxnfazmfjcif;udk jynfaxmifpk

tpdk;&rS wm0ef,lxm;qJ jzpfonf/ vkyfief; taumiftxnfazmfrI tqifhwGif jynfe,f^wdkif;

tpdk;&rsm;\ yg0ifrItcsdKU &Sdaomfvnf; ¤if;wdkkY\ tcef;u@tm; &Sif;vif;wdusaom vrf;nTefrI

r&SdbJ a,bk,stm;jzifh tqifoifhovdk aqmif&Gufae&onf/ Oya'rlabmiftm; taumif

txnfazmf aqmif&Guf&mwGifvnf; tm;enf;aeao;onf/ 118

obm0ywf0ef;usifqdkif&m Oya'rlabmif

vuf&SdtcsdefwGif jynfaxmifpktpdk;&onf obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;qdkkif&m rl0g'rsm;ESifh

Oya'rsm;udk ig;ESpfwmumvtwGif; jyefvnfoHk;oyfrIjyKvkyfrI NyD;qHk;awmhrnfjzpfonf/ obm0

ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; Oya'udk 2012 ckESpfwGif jyefvnfjyifqif rGrf;rHcJYNyD; aemufqufwGJ

taejzifh MONREC rSvnf; 2013 ckESpfwGif obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&; enf;Oya'udk

owfrSwfjyXmef;cJYonf/ xdkkYaemuf 2016 ckESpfwGif obm0ywf0ef;usifqdkif&m t&nftaoG;pHcsdef

pHnTef;rsm; (EQS) ESifh obm0ywf0ef;usifqdkif&m tusdK;oufa&mufrI tuJjzwf qef;ppfcsuf

vkyfief;pOfrsm;vnf; xGuf&SdvmcJYonf/ tqdkygOya'rsm;wGif atmufygtcsufrsm;tm;tao;pdwf

xnfhoGif;azmfjyxm;onf/

116 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

117 Global Witness, Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret.’

118 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

ucsifjynfe,f wEdkif;NrdKU

e,f&Sd y,if;wGif;wpfckk

"gwfyHk - cGefvwf

Page 57: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

55

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

¼ EIA ESifh obm0ywf0ef;usifqdkif&m pDrHcefYcGJrI tpDtpOf (EMP) vkyfaqmif&ef vdktyfaom

vkyfief;trsdK;tpm;rsm;

¼ EIA wGif tuJjzwf qef;ppf&rnfh vkyfief;trsdK;tpm;rsm; ESifh EMP wGif xnfhoGif;pOf;pm;&

rnfh vkyfief;trsdK;tpm;rsm;

¼ qlnHoH? avxkwGif;odkY xkwfvTwfrI ESifh t&nfpGefYypfrIqdkkif&m pHcsdefpHnTef;rsm; (EQS)

¼ EIA ESifh EMP twGuf jyifqifaqmif&GufrIrsm;? wifjyjcif;? tuJjzwf qef;ppfjcif; ESifh

oabmwl cGifhjyKcsufrsm;twGuf vkyfief;pOfrsm;

¼ wm0ef,laqmif&Gufay;&rnfh tpdk;&tzGJUtpnf;rsm; azmfxkwfowfrSwfxm;jcif;

¼ pnf;urf;rsm; vdkufemrIr&Sdygu jypf'Pfrsm; csrSwfjcif; ESifh xkkwfjyefrIvkyfaqmif&ef owfrSwf

csufrsm;

obm0ywf0ef;usifqdkif&m twnfjyKrIay;jcif;

jrefrmEdkifiH obm0ywf0ef;usifqdkif&m Oya'rIabmifrsm;t& MONREC \ obm0ywf0ef;usif

qdkif&m xdef;odrf;apmifha&Smufa&;Xme ECD onf obm0ywf0ef;usifqdkif&m twnfjyKcsufrsm;

ay;&eftwGuf tjynfht0 wm0ef&Sdonf/ tqdkygtcsufwGif ueOD; obm0ywf0ef;usifqdkif&m

pl;prf;avYvmrIrsm; IEEs ? EIAs ESifh EMPs rsm;tm; jyefvnfoHk;oyf ppfaq;jcif;vnf;yg0if

onf/ ECD onf EIAs tm; trsm;jynfol od&Sdatmif aqmif&Guf&rnfjzpfovdk a'oEå&

tqifhwGif aqG;aEG;n§dEdIif;rIrsm;tm; pDpOfaqmif&Gufjcif;tm;jzifh jynfe,f^a'otqifhrS yg0if

aqmif&GufrI &Sdvm&ef vkyfaqmif&onf/ ,if;tjyif EIA vkyfief;pOf\ tcef; 5 wGif EIA jyifqifrItwGuf ukrÜPDrsm;taejzifh EdkifiHawmf? wdkif;a'o? jynfe,fESifh a'oEå&tqifh tpdk;&

tmPmydkifrsm;ESifh wdkifyifaqG;aEG;&ef vdktyfNyD; ¤if;wdkY\tjrifrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;&efvdktyf

onf[k azmfjyxm;onf/ 119 MONREC onf vuf&SdtcsdfefwGif EIA vkyfief;pOfü trsm;jynf

ol yg0ifvmEdkifa&;twGuf vrf;nTefcsufrsm; jyifqifaeNyD; y#dyu©rsm;aMumifh tusdK;oufa&mufrI

&Sdaeaomae&mrsm;wGif aqG;aEG;wdkifyifrItwGuf tao;pdwfvkyfief;pOfrsm;vnf; yg0ifonf/120

odkYaomf EIAs ESifh pDrHcefYcGJrI tpDtpOfrsm;tm; zGifhcsjcif; ESifh vufawGUaqmif&Guf&mwGif tm;

enf; csdKU,Gif;csufrsm; &Sdonf/ 121

obm0ywf0ef;usifqdkif&m apmifhMunfhppfaq;jcif;

wl;azmfxkwfvkyfrI pDrHudef;rsm; pwifaqmif&GufonfESifh ECD onf obm0ywf0ef;usifqdkif&m

aqmif&GufrIrsm;udk apmifhMuyfppfaq;&onf/ obm0ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; Oya'ESifh EIA vkyfief;pOfrsm;wGif IEEs ESifh EIAs pnf;urf;rsm; Muyfrwf&eftwGuff txl; tcGifhtmPm

wpf&yfudk ay;xm;onf/ tqdkygtcsufwGif o,HZmwwl;azmfonfh ukrÜPDrsm;rS jyKpkxm;onfh

pnf;rsOf;Oya'rsm; av;pm;vdkufemrIqdkif&m ESpf0uf tpD&ifcHpmrsm;tm; jyefvnfqef;ppfoHk;oyf

jcif;vnf; yg0ifonf/ 122 tpdk;&rS obm0ywf0ef;usifqdkif&m BudKwifumuG,frIrsm;udk tm;ay;

aqmif&Gufaeaomfvnf; tcsdefESifhwajy;nD taumiftxnfazmf aqmif&GufrItydkif;wGifcsdKU,Gif;

tm;enf;csufrsm;udk BuHKawGUae&onf/ tifwmAsL; ajzMum;olrsm;u ECD \ apmihfMunfh

119 Republic of the Union of Myanmar, Environmental Impact Assessment Procedures (2016).

120 Vermont Law School, Draft Guideline on Public Participation in Myanmar’s EIA Process (31 May 2017).

121 Natural Resource Governance Institute, 2017 Resource Governance Index.

122 Environmental Conservation Department website, “Monitoring,” accessed 16 November 2017, www.ecd.gov.mm/?q=node/387.

Page 58: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

56

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

ppfaq;jcif; pGrf;aqmif&nfrSm tm;enf;onf[k rSwfcsufjyKMuonf/ vltrsm; ajymqdkcsuft&

axmifaygifrsm;pGmaom 0efxrf;rsm;tm; EdkifiHwpf0ef;wGif tvkyfcefYtyfjcif; tygt0if jynfe,f

ESifh a'otqifhwGif ECD \ vTrf;NcHKrIudk ydkrdkwdk;wuf aumif;rGefvmap&eftwGuf tpDtpOfrsm;

&SdaeNyD[k od&onf/ 0efxrf;cefYxm;aomEIef;ESifh udkkufnDonfh oifwef;ay;pGrf;&nfjr§ifhwifrIrsm;

jyKvkkyfjcif;? ywf0ef;usifqkkdif&m jyóemudkk tqkkd;qkkH; &ifqkkdifae&onfh a'orsm;wGif wl;azmfa&;

vkkyfief;rsm; apmifhMunfhjcif;udkk OD;pm;ay; aqmif&GufEkkdif&ef enf;ynmykkdif;qkkdif&m pGrf;&nfjznfhwif;

rIrsm; jyKvkkyfonfhvu©Pm tenf;tusOf;om awGU&onf[kk ar;cGef;ajzMum;olrsm;u rSwfcsuf

csonf/

ECD taejzifh ywf0ef;usifqdkif&m udpö&yfrsm;twGuf t"du tcef;u@rS w&m;0if wm0ef,l

aqmif&Gufaeaomfvnf; apmifhMunfhppfaq;rI wm0efrsm;wGif r&Sif;vif;onfh tcsufrsm;vnf;

&Sdaeonf/ Oyrm - owÅKwGif; pnf;rsOf;pnf;urf;opfrsm; rlMurf; ESifh ausmufrsufOya'opfudk

NRGI rS qef;ppfoHk;oyfxm;csuft& MONREC \ owÅKwGif;OD;pD;Xme nTefMum;a&;rI;csKyftm;

ywf0ef;usifqdkif&m udpö&yfrsm;tygt0if owÅKwGif;rsm;tm; ppfaq;a&; tBuD;tuJtjzpf azmfjy

xm;onfudk awGU&onf/ tqdkygtcsufrSm ECD tm; owfrSwfcGJa0ay;xm;onfh vkyfief;wm

0efrsm;ESifh rnfodkY qufpyfonfrSm r&Sif;vif;ay/ (Oya'ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;tm; tNyD;

owf aqmif&GufaeqJjzpfonfhtwGuf tqdkygtcsuftm; &Sif;vif;&ef tpDtpOfrsm; &Sdr&Sdudk

vnf; rod&ay)/ EdkifiHydkif vkyfief;rsm;taejzifhvnf; ta&;ygonfh tcef;u@wGif yg0ifaqmif

&GufEdkifonf/ tifwmAsL; ajzMum;olrsm;\ ajymMum;csufrsm;t& Oyrmtm;jzifh ausmufrsuf

tcef;u@wGif MGE onf ECD xuf odomxif&Sm;aom taetxm;wpf&yfwGif quf

vuf&yfwnfaeNyD; obm0ywf0ef;usifqdkif&m udpö&yfrsm;twGuf ausmufrsufukrÜPDrsm;odkY

taMumif;Mum;pm trsm;tjym;udkvnf; xkwfjyefcJYonf/

jynfe,fESifh wdkif;tpdk;&wdkkYrS obm0ywf0ef;usifqdkif&m apmifhMunfhxdef;odrf;rI vkkyfief;tcsdKUudk

aqmif&Gufaeonf[kk azmfjyxm;onfh tpD&ifcHpmrsm;&Sdonf/ 2016 ckESpfwGif pGefYypfypönf;rsm;tm;

pDrHcefYcGJrI nHhzsif;aomaMumifh ausmufpdrf;wGif;ESpfcktm; ydwf&ef ppfudkif;wdkif;0efBuD;csKyfutrdefY

csrSwfcJYonf/ 123 odkYaomfvnf; jynfe,f^a'otqifh vkyfief;wm0efrsm;onf ECD ESifhowÅK

wGif;Xme\ w&m;0if wm0efrsm;ESifh rnfodkY qufEG,frI&Sdonfudk Oya'rlabmifwGif &Sif;vif;pGm

zGifhqdkxm;jcif; r&Sdyg/

urÇmwpf0ef;rS vufawGUvkyfaqmifrI^vkyfxHk;enf;emrsm;tm; avYvmjcif;

rdrdwdkY ppfwrf;aumuf,lonfh EdkifiHtawmfrsm;rsm;wGif obm0ywf0ef;usif pDrHcefYcGJrIqdkkif&m

Oya'rlabmif wpf&yfudk EdkifiHawmftqifhu a&;qGJxm;Muonf/ odkY&mwGif vkyfief; taumif

txnfazmfrIESifh apmifhMunfhppfaq;jcif;wdkYtwGuf jynfe,f^a'o qdkif&mrS ydkí wm0ef,lonfudk

vnf; awGU&onf/ txl;ojzifh EIA vkyfief;pOfwGif a'ocHrsm;\ ywf0ef;usifqdkif&m ta&;

udpörsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;Edkifap&ef jynfe,f^a'otqifh Stakeholder rsm;udk w&m;0if

tcef;u@wpf&yf cGJa0csxm;ay;Muonf/

obm0ywf0ef;usifqdkif&m twnfjyKcsufay;jcif;

rdrdwdkY ppfwrf;aumuf,lonfh EdkifiHrsm;wGif obm0ywf0ef;usifqdkif&m Oya'rlabmifrsm;udk

EdkifiHawmfpdk;&rS qHk;jzwfcsrSwfaomfvnf; vufawGUtaumiftxnfazmfaqmif&GufrItydkif;twGuf

jynfe,f^a'otqifh tzGJYtpnf;rsm;rS wm0ef,laqmif&Gufonfudk awGY&onf/ jynfe,f^a'o

tqifh tpdk;&rsm;tm; obm0ywf0ef;usifqdkif&m oabmwlcGifhjyKcsufrsm; csay;EkkdifcGifh odkYr[kwf

tqdkygvkyfief;pOfrsm;wGif jynfe,fa'oqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;rS n§dEdIif;wdkifyifydkifcGifhudk ay;xm;

jcif;jzifh jynfe,ftqifhudkk yg0ifaponf/ tdEd´,EdkifiHwGif EdkifiHawmftqifh ywf0ef;usifqdkif&m

123 Kyaw Thu, Government Official Shuts Down Two Jade Mining Companies in Northwest Myanmar (17 August 2016).

obm0ywf0ef;usifqdkif&m

Oya'rlabmifrsm;udk

EdkifiHawmftpdk;&rS qHk;jzwf

csrSwfaomfvnf;

vufawGU taumift

xnfazmf aqmif&GufrI

tydkif;twGuf jynfe,f^

a'otqifh tzGJUtpnf;

rsm;rS wm0ef,l aqmif

&Gufonfudk awGU&onf/

Page 59: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

57

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

Oya'rlabmifwpf&yf &Sdaeaomfvnf; o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrI pDrHudef;rsm;onf jynfe,f

tqifh obm0ywf0ef;usif npfnrf;rI xdef;csKyfa&; bkwftzGJUrsm;\ oabmwl cGifhjyKcsufudkvdk

tyfonf/ 124 rGef*dkvD;,m;wGif (soum) jynfe,ftkyfcsKyfa&;rI;rsm;tm; owÅKprf;oyf &SmazGa&;

pDrHudef;rsm;twGuf ywf0ef;usifqdkif&m BudKwifumuG,frI pDrHcsufrsm; vkyfaqmifEdkif&ef wm0ef

&Sdoltjzpf EdkifiHawmfOya'wGif jyXef;xm;onf/ ukkrÜPDtaejzifh xkkwfvkyfonfhtykkdif;udkk wkd;

wufaqmif&Gufvkkdonfqkkdygu ukrÜPDrsm;\ owÅKwl;azmfxkkwfvkyfrI vdkifpifudk A[dkktpdk;&u

wm0ef,l csay;onf/ 125 tif'dkeD;&Sm;wGif A[dktpdk;&onf EIA pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;ESifhqufEG,f

onfh udpö&yfrsm;udk xkwfjyefaomfvnf; EdkifiHawmftqifh pnf;rsOf;rsm;tm; ydkrdktm;aumif;ap&ef

jznfhpGufaqmif&Guf usifhokkH;Ekkdif&ef jynfe,fESifh c½dkiftqifhwGif ydkrdkwif;Muyfaom EIA pnf;rsOf;

pnf;urf;rsm;udk csrSwfjyXmef;Edkifonf/ owÅKwGif;u@wGif obm0ywf0ef;usifqdkif&m cGifhjyKcsuf

trsdK;rsdK;twGuf c½dkif? jynfe,fESifh A[dktpdk;& tmPmydkifrsm;tm;vHk;wGif vkyfydkifcGifh tcGifhtm

Pmrsm; &Sdonf/ 126

MopaMw;vsEdkkifiH jynfe,ftpkkd;&rsm;onf obm0ywf0ef;usifqdkif&m pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;

a&;qGJjcif;ESifh twnfjyKcsufay;&mwGif xdef;csKyfrI tcGifhtmPm tjynfht0&Sdonf/ ,if;onf

awGUBuHK&cJaom om"uwpf&yfyif jzpfonf/ 127 zuf'&,ftpdk;&rS xdef;odrf;xm;onfh {&d,m

twGuf ywf0ef;usifqdkif&m cGifhjyKcsufrsm; xkkwfay;jcif;uJYodkkYaom EdkifiHawmftqifh ta&;ygonfh

udpö&yfrsm;twGuf pnf;MuyfrI tcGifhtmPmudk vuf0,fxm;&Sdonf/ xdkkYjyif EdkifiHwpf0ef; ywf0ef;

usifqdkif&m pHcsdefpHnTef;rsm;udk tedrfhqHk; xdef;odrf;xm;Edkif&eftwGufvnf; aqmif&Gufonf/ 128

Oya'rlabmifrsm;wGif ywf0ef;usifqdkif&m cGifhjyKcsufay;onfh vkyfief;pOfrsm;ü jynfe,f^a'o

tqifh tzGJUtpnf;rsm;\ yg0ifrItwGuf owfrSwfjyXmef;csufrsm; yg0ifavY&Sdonf/ odkkYaomfvuf

awGUwGif trSefwu,f jynfe,ftqifh pwdwf[kkd'grsm;tay: vkyfykkdifcGifhvTJay;rI &Sdr&SdrSm EdkifiH

ay:rlwnfí uGJjym;Muonf/ zdvpfydkifEdkifiHwGif obm0ywf0ef;usifqdkif&m tusdK;oufa&mufEdkif

ajc&Sdaom pDrHudef;tm;vHk;twGuf a'oEå&tpdk;&\ cGifhjyKcsuf vdktyfonf[k EdkifiHawmfOya'wGif

jyXmef;xm;onf/ 129 tydkif; (3)wGif qdkcJYovdk ,if;tcsufonf ywf0ef;usifqdkif&m cGifhjyKcsuf

rsm; csay;onfhjzpfpOfudk oufa&mufapcJYNyD; ywf0ef;usifqdkkif&m taMumif;jycsufjzifh a'o

trsm;tjym;wGif vdkifpifxkwfay;jcif; vkyfief;pOfrsm; &yfwefYjcif;wdkYudk jzpfapcJYonf/ ¤if;jzpfpOf

wGif yGifhvif;jrifomrI r&Sdjcif;ESifh EdkifiHawmftzGJUtpnf;rsm;ESifh yl;aygif;aqmif&GufrI tm;enf;jcif;

rsm;u taMumif;cHtjzpf wpdwfwykkdif; yg0ifaeonf/ a'oEå&tqifh tpdk;&rsm;rS vdkifpifcsay;

onfh vkyfief;pOfrsm;twGuf twnfjyKcsufay;&ef tcGifhtmPm&Sdaomfvnf; obm0ywf0ef;usif

tusdK;oufa&mufrI xkwfjyefcsufrsm;rSm EdkifiHawmftpdk;&ESifh &if;ESD;jr§KyfESHolwdkkYom odcGifh&Sdonfh

twGuf jynfe,f^a'oqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;twGuf ywf0ef;usiftay: xdcdkkufrIrsm;udk xd

a&mufpGm tuJjzwf qHk;jzwf&ef cufcJaponf/ 130

124 Government of India, Air Act (1981); Government of India, Water Act (1974); Government of India, Environment Act (1986); Government of India, Hazardous and Other Waste Rules (2016); see also: Els Reynaers Kini, Tavinder Sidhu and Surender Pal Bhatia, “Environmental Law and Practice in India: Overview,” Thomson Reuters Practical Law, 1 July 2017.

125 Government of Mongolia, Minerals Law.

126 Government of Indonesia, Environmental Permit Regulations (2012); Government of Indonesia, Environmental Protection and Management Law (2009).

127 Geoscience Australia, Minerals and Petroleum in Australia.

128 Government of Australia, Environmental Protection and Biodiversity Conservation Act (1999); Australian Government Department of Environment. Fact sheet 1: What is the One-Stop Shop?

129 Government of the Philippines, Local Government Act.

130 Smith and Rosenblum, Enforcing the Rules.

Page 60: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

58

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

yD½l;

vDrm

awmifypdzdwf

ork'´&m

obm0ywf0ef;usifqdkif&m pnf;urf;rsm;tm; apmifhMunfhMuyfrwfjcif;

apmifhMunfhppfaq;jcif;rSmvnf; jynfe,f^a'oqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;rS yg0ifEdkifonf/ zdvpfydkif?

rGef*dkvD;,m;? tif'dkeD;&Sm; ESifh MopaMw;vs EdkifiHrsm;wGif jynfe,f^a'oqdkif&m tpdk;&rsm;onf

apmifhMunfhppfaq;Edkifonfh tcGifhtmPm &Sdonf/ rGef*dkvD;,m;EdkifiHwGif jynfe,f^a'otqifh

tzGJUtpnf;rsm;taejzifh csrSwfxm;aom pnf;rsOf;pnf;urf;? pHEIef;rsm;tm; ukrÜPDrS av;pm;

vdkufem&ef ysufuGufcJYvQif jypf'Pfrsm; csrSwfcGifh&Sdonf/ wpfjynfaxmifEkkdifiHwpfckkwGif xkkdokkdY

tcGifhta&;ay;xm;jcif;onf &Sm;yg;aom om"uwpfckjzpfonf/ owÅKwGif; ukrÜPDwpfckrS

obm0ywf0ef;usifqdkif&m pHcsdefpHnTef;rsm;tm; csdK;azmufonfudk awGU&vQif soum odkYr[kwf

aimag oufqdkif&m tkkyfcsKyfa&;rSL;u o,HZmw &SmazGjcif;rsm; ESifh wl;azmfxkwfvkyfrIrsm;udk

wm;qD;ydkkifcGifh &Sdonf/ 131

av;axmifhuGuf (10) yD½l;EdkifiH\ yl;aygif;yg0if apmifhMunfhppfaq;jcif;jzpfpOf

obm0ywf0ef;usifqdkif&m apmifhMunfhppfaq;jcif; wm0ef,lxm;onfh tpkkd;&tzGJUtpnf;rsm;

tjyif Oya'rlabmiftjyifbufrStpdk;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;? vlrItzGJUtpnf;rsm;ESifh

wpfoD;yk*¾vrsm;vnf; yg0ifEdkifonf/ tpdk;& odkYr[kwf ukrÜPD\ obm0ywf0ef;usifqdkif&m

apmifhMunfhppfaq;jcif; tpD&ifcHpmrsm;udk trsm;jynfol od&Sdap&ef xkwfjyef&rnfjzpfNyD; odkY

rSom vGwfvyfNyD; taESmiftzGJUuif;aom pdppf ppfaq;jcif; jzpfvmrnf/ tpdk;&r[kwfaom

Stakeholders rsm;udkvnf; apmifhMunfhppfaq;jcif; vkyfief;pOfwGif wdkuf½dkuf yg0ifvmEdkif

&ef aqmif&GufEdkifonf/ Oyrmtm;jzifh a'ocHrsm;tm; a&erlem odkYr[kwf ajrqDvTm erlem

rsm; qef;ppf,lapjcif; wm0efudk ay;tyfjcif;jzifh ¤if;wdkY\ yg0ifvkyfaqmifrI tcef;u@

wpf&yfudk zefwD;Edkifonf/ yD½l;EdkifiHwGif owÅKwGif;rsm;\ a&toHk;jyKrIESifh a&t&nftaoG;ydkif;

qdkif&m apmifhMunfhppfaq;rIwdkYtwGuf “Participatory Environmental Monitoring and Surveillance Committees” uJhodkY apmifhMunfhppfaq;onfh tzGJUrsm;udk zGJUpnf;rIrsm; &Sd

onf/ ¤if;onf owÅKwGif;ukrÜPDrsm; ESifh a'ocH vlrItzGJUtpnf;rsm;tMum; oabm

tavsmuf zGJUpnf;xm;jcif;jzpfaomfvnf; vlrIa&; y#dyu©rsm; jzpfrvmatmif umuG,fay;

onfhtwGuf tpdk;&taejzifh ydkrdkaxmufcHrIrsm; &Sdonf/ 132 yD½l;EdkifiH\ jzwfoef;rI tawGU

tBuKHrsm;t& yl;aygif; apmifhMunfhppfaq;jcif;onf ukrÜPD\ ywf0ef;usifqdkif&mvkyfaqmif

csufESifh tpdk;&\ apmifhMunfhppfaq;jcif; tm;xkwfrIrsm;tay: ,HkkMunfrI&Sdvmaponfh enf;

vrf;wpfckkjzpfonf/ odkYaomfvnf; uRrf;usifolrsm; OD;aqmifonfh w&m;0if BuD;Muyfppfaq;rI

tcef;u@udk tpm;xkkd;onfh oabmrsdK;rjzpfatmif owdjyK&rnf/

yD½ll;EdkifiH ajryHk

131 Government of Mongolia, Law of Mongolia on Environmental Impact Assessments (2014); Government of Mongolia, Minerals Law.

132 Andre Xavier, Aldo Leon, Alexandra Carlier, Manuel Bernales and Bern Klein, The Role of Participatory Environmental Monitoring Committees in Mining Regions in Peru (Proceedings of the Eighth International Conference on Sustainable Development in the Minerals Industry, 2017).

Page 61: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

59

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jrefrmEdkifiH\ obm0ywf0ef;usifqdkif&m pDrHcefYcGJrIvkyfief;pOfrsm; wdk;wufajymif;vJrI qufvuf

aqmif&Guf&mwGif atmufazmfjyyg tcsufrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;Edkifonf/

¼ EIA vkyfief;pOfrsm;wGif jynfe,f^a'oqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;\ tcef;u@tm; w&m;0if

owfrSwfay;jcif; / / EIA vkyfxHkk;vkyfenf; topfrsm;wGif jynfe,fa'otqifh n§dEdIif;

wdkifyifrItwGuf jyXmef;csufrsm; yg0ifonfrSm tm;wufzG,f&mjzpfaomfvnf; ¤if;wdkY\tcef;

u@ESifh vkyfydkifcGifhrsm;udk &Sif;vif;pGm zGifhqdk&ef vdktyfaeao;onf/ qdkkvdkonfrSm qHk;jzwf

csuf csrSwfonfh vkyfief;pOfwGif ¤if;wdkYtaejzifh rnfonfhtwdkif;twm yrmPtxd vkyfydkif

cGifh&Sdonfudk wdwdusus owfrSwfazmfjy&ef vkkdtyfonf/ Oyrmtm;jzifh o,HZmw wl;azmfrI

pDrHudef;rsm;\ cGifhjyKcsuf csay;&mwGif jynfe,fESifh wdkkif;a'otpdk;&\ axmufcHrI&&Sd&ef vkkd

tyfonf[kk w&m;0if owfrSwfay;jcif;/ jynfe,f^a'otqifh tpdk;&rsm;tm; EIA ppfwrf;

jyefvnfoHk;oyf ppfaq;rIwGif xnfhoGif;yg0ifapEdkifonf/ wpfcsdefwnf;rSmyif jynfe,f^a'o

qdkif&m tpdk;&rsm;tm; ADwdktmPmay;tyfjcif;udpötm; tav;teufxm; pOf;pm;&ef vdktyf

NyD; &Sif;vif;aom vkyfief;pOfrsm;ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; r&Sdygu ,if;tcsufonf vdkifpif

rsm; csay;&mwGif twm;tqD;rsm; jzpfEdkifovdk wpfzufowf uefYuGufjiif;qdkrI tEå&m,fudk

vnf; ydkí BuD;xGm;vmapEdkifonf/

¼ pGrf;aqmif&nfydkif;qdkif&m vdktyfcsufrsm;udk owdjyKrlum jynfe,f^a'oqdkif&m tzGJUtpnf;

rsm;\ apmifhMunfhppfaq;jcif; tydkif;udk yHYydk;aqmif&Gufjcif; / / jynfe,f^a'oqdkif&m tzGJU

tpnf;rsm;\ a'owGif;tajctaersm;udk ydkrdkoduRrf; ESHYpyfrIrsm;ESifh pDrHudef;rsm;ESifheD;uyfpGm

&Sdaejcif;wdkkYaMumifh apmifhMunfhppfaq;rI vkyfaqmifcsufrsm;udk ¤if;wdkkYvkyfaqmif&ef oifhavsmf

onf/ odkY&mwGif ¤if;wdkkY\ enf;ynmydkif;qdkif&m pGrf;aqmif&nfudkvnf; xnfhoGif;pOf;pm;&rnf

jzpfonf/ ECD taejzifh apmifhMunfhppfaq;rIrsm; aqmif&Guf&mwGif tcuftcJrsm; MuHKawGU

ae&NyD;? jynfe,f^a'otqifh tpdk;&rsm;taejzifh apmifhMunfhMuyfrwfonfh wm0efudk aus

yGefpGm xrf;EkkdifrI &Sdr&Sdukkdvnf; &Sif;vif;pGm rod&ao;yg/

¼ jynfe,f^a'oqkdif&m tpdk;&rsm;udkk pnf;urf;MuyfrSwfjcif;qdkkif&m vkyfydkifcGifhrsm; rnfonfh

tqifhxd ay;rnfudkk xnfhoGif;pOf;pm;&ef/ / / tu,fí jynfe,f^a'otqifh tpdk;&rsm;tm;

apmifhMunfhppfaq;a&; wm0efrsm;udk ay;tyfvQif pnf;urf;Muyfrwfjcif;qdkkif&m vkyfydkifcGifhrsm;

ay;&ef vdktyfonf/ pnf;urf;rvdkufemonfh vkyfief;rsm;tm; ta&;,lonfh vkyfief;pOfudk

ydkkrdkvsifjrefvmaprnf jzpfonf/ odkY&mwGif pnf;urf;Muyfrwfjcif;ESifh qHk;jzwfcsufrsm; csrSwf

Edkif&ef jynfe,f^a'otqifh tpdk;&rsm;wGif vdktyfaom uRrf;usifrIESifh pGrf;aqmif&nfwdkYudk

&Sdr&Sd csifhcsdefqkkH;jzwf&ef vkkdonf/ xda&mufaom BuD;Muyfppfaq;jcif; r&SdvQif Oya'taumif

txnfazmf&ef tyfESif;xm;onfh tmPmudkk udk,fusdK;twGuf tmPm tvGJoHkk;pm;jcif;rsm;ESifh

Ncdrf;ajcmuf aiGnpfrIrsm;qDodkY OD;wnfoGm;Edkifonf/

Page 62: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

60

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

7/ vkyfief;cGif ab;uif;a&; ESifh usef;rma&; (OSH)

bmaMumifh ta&;ygovJ

o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrIvkyfief;rsm; txll;ojzifh owÅKwGif;u@taejzifh tdrf&SifEdkifiHrsm;

ESifh a'ocH vlxkktwGuf ta&;ygaom tvkyftudkif zefwD;rIrsm; &SdvmapEdkifygonf/ odkYaomf

vnf; pepfus aumif;rGefaom ab;qD;&efum tpDtpOfrsm; r&Sdygu ,if;tvkyftukdifrsm;onf

tEå&m,f&SdEdkifonf/ owÅKwGif;u@\ tvkyform;tiftm;rSm urÇmYtvkyform; tiftm;\ 1

&mcdkifEIef;om &Sdaomfvnf; tjynfjynfqdkif&m tvkyform; tzGJUtpnf;rS cefYrSef;xm;csuft&

urÇmYvkyfief;cGif rawmfwq xdcdkufrIrsm;\ 8 &mcdkifEIef;eD;yg;onf owÅKu@u jzpfonf[k

qdkonf/ rawmfwq xdcdkufrIrsm;ESifh vkyfief;cGif a&m*gb,rsm;rSm ta&;ygaom pdefac:csuf

tEå&m,frsm;yif jzpfonf/ 133 tusdK;quftm;jzifh wl;azmfa&;ukrÜPDrsm;tm; ¤if;wkdY\ tvkyf

orm;rsm;twGuf ab;tEå&m,fuif;a0;NyD; usef;rma&;twGuf pdwfcs&aom 0ef;usifwpf&yfudk

axmufyHY zefwD;ay;&ef tpdk;&rsm;taejzifh tcdkiftrm aqmif&Guf&ef vdktyfonf/

owÅKwGif;tvkyform;\ &mcdkkifEIef; owÅKu@ rawmfwqxdcdkkufrI &mcdkkifEIef;

vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;wdkYudk tusdK;&SdpGm pDrHcefYcGJEdkif&ef tpdk;&rsm;onf&Sif;vif;

jywfom;aom Oya' ESifh vrf;nTefcsufrsm;udk jyXmef;&ef vdktyfonf/ ,if;tcsuftm; EdkifiH\

tvkyform;Oya'rsm; odkYr[kwf o,HZmw u@tvdkuf Oya'rsm;ESifh enf;Oya'rsm;wGifxnfh

oGif; jyXmef;Edkifonf/ pDrHudef;tvdkuf vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&; tpDtpOfrsm;tm;

qef;ppf oHkk;oyfrIonf ywf0ef;usifoufa&mufrI tuJjzwf qef;ppfjcif;\ tpdwftydkif;wpf&yf

jzpfaewwfonf/ pDrHudef;rsm; pwifvkyfudkif aqmif&GufonfESifhwpfNydKifeuf vkyfief;cGifab;uif;

a&; ESifh usef;rma&; pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk apmifhMunfhppfaq;rIESifh pnf;MuyfrIrsm;udk tpdk;&

rsm;taejzifh aocsmpGm aqmif&Guf&ef vdktyfonf/

o,HZmwt&if;tjrpf zuf'&,fpepftm; aqG;aEG;&mwGif vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifhusef;rma&;

rSm rl0g'a&;qGJolrsm;twGuf yPmr OD;pm;ay;tjzpf xnfhoGif;pOf;pm;avY r&SdMuay/ odkY&mwGif

rnfonfhtpdk;&tqifhrS Oya'jyXmef;rnf? rnfonfhtpdk;&tqifhrS vufawGUtaumiftxnfazmf

aqmif&GufrIESifh apmifhMunfh ppfaq;rnfwdkYtwGuf wm0efrsm;udk &Sif;vif;wduspGm owfrSwf&ef

vGefpGmta&; ygonf/ ¤if;wm0efudk jynfe,f^a'oqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;tm; vkyfydkifcGifhrsm;ay;

jcif;onf tusdK;wpfpHkwpf&m &Sdaprnf jzpfonf/ tb,faMumifhqdkkaomf ¤if;wdkkYu wl;azmfxkwf

vkyfrI vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm;ESifhywfoufí owif;tcsuftvufrsm; ydkkrdk&&SdEdkifNyD; pnf;urf;

Muyfrwfjcif;udk ydkrdkxda&mufpGm aqmif&GufEdkifaponfhtwGufaMumifh jzpfonf/

133 International Labour Organization (ILO), “Mining: A Hazardous Work,” accessed 16 November 2017, www.ilo.org/safework/areasofwork/hazardous-work/WCMS_ 124598/lang--en/index.htm.

yHk (3)

urÇmYtvkyform;

pkpkaygif;ESifh owÅKwGif;

vkyfom;wdkY\ rawmfwq

xdcdkufrI EIdif;,SOfcsuf

(&mcdkif;EIef;jzifh)

Page 63: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

61

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

odkY&mwGif ,cktpD&ifcHpmü tjcm;rl0g'a&;&m u@rsm;ESifhpyfvsOf;í aqG;aEG;wifjyxm;onfh

twdkif; tzGJUtpnf;rsm;taejzifh apmifhMunfhppfaq;rI vkyfief;rsm;udk aqmif&Guf&mwGifxda&muf

aom pHkprf;ppfaq;jcif;rsm; jzpf&ef enf;ynm pGrf;aqmif&nf? b@ma&;ydkif;qdkif&m

pGrf;aqmif&nfESifh vlom;pGrf;aqmif&nfrsm; &Sd&ef r&Sdrjzpf ta&;ygonf/ jynfe,f^a'otqifh

wGif ,if;tcsufr&SdvQif vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm; vTJajymif;cGJa0ay;jcif;onf xda&mufaom

BuD;Muyfppfaq;rIrsm; jzpfvmEdkifrnfr[kwfyg/ tvm;wlyif vkyfief;cGif ab;tEå&m,fuif;&Sif;a&;

ESifh usef;rma&;qdkif&m Oya'ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk azmfaqmif&mwGifvnf; enf;ynmydkif;

qdkif&m uRrf;usifrI trsm;tjym; vdktyfonf/ qHk;jzwfcsufrsm; csrSwfEdkifonfh vkyfydkifcGifhrsm;udk

cGJa0ay;vkkdufonfhtcg tcsdKUjynfe,f^a'otqifh tpdk;&rsm;taejzifh aumif;rGefvHkavmufaom

vkyfief;cGif ab;tEå&m,fuif;&Sif;a&;ESifh usef;rma&; pHcsdefpHnTef;rsm;udk azmfaqmifEdkifjcif;r&Sdonfh

tajctaersm;udk jzpfapEdkifonf/ a'ocHtmPmykkdifrsm;onf pDrHudef;ESifh ykkdíeD;pyfrI&Sdaomfvnf;

tcsdKUtajctaersm;wGif a'owGif; tvkyftudkifzefwD;rIESifh pD;yGm;a&;qdkif&m aumif;usdK;rsm;udk

xnfhoGif;pOf;pm;onfhtwGuf ¤if;wdkYtaejzifh ukrÜPDrsm;tm; jypf'PfcsrSwf&ef (Oyrm - vkyf

ief;aqmif&GufrIrsm;udk &yfqdkif;jcif;) wGefYqkwf 0efav;rIrsm;vnf; &SdvmEdkifonf/

jrefrmEdkifiH\ vuf&Sdtaetxm;

jrefrmEdkifiHwGif vkyfief;cGif ab;tEå&m,fuif;&Sif;a&;ESifh usef;rma&; (OSH) udpö&yfrsm;twGuf

Oya'jyXmef;rIESifh apmifhMunfhppfaq;jcif;udk vuf&SdwGif jynfaxmifpk tpdk;&uom wm0ef,l

aqmif&Gufaeonf/ odkY&mwGif tqdkygpepftm; &Sif;vif;pGm zGifhqdkxm;jcif; r&Sdyg/ vkyfief;cGif

ab;tEå&m,fuif;&Sif;a&; ESifh usef;rma&;udpöudk Oya'trsdK;rsdK;wGif xnfhoGif; jyXmef;xm;NyD;

jynfaxmifpkktqifh Xmersm;ESifh EdkifiHawmfydkif vkyfief;rsm;u pnf;urf;Muyfrwfonfh wm0efudk

,lxm;onf/ tusdK;quftm;jzifh ½kkyfysufqif;ysufEkkdifonfh tm;enf;csufrsm;aMumifh wl;azmfa&;

pDrHudef;rsm;\ aqmif&GufrI tqifhtwef;udkk usqif;aponf/ txl;ojzifh owÅKwGif;u@ESifh

ausmufrsufu@wdkYwGif ydkrdk awGUjrifEdkifonf/ 134

vkyfief;cGif ab;uif;a&;? usef;rma&; ESifhoufqdkifaom t"du Oya'rsm;udk NcHHKiHkoHk;oyfjcif;

usef;rma&;ESifh ab;tEå&m,fuif;&Sif;a&;udk Oya'trsdK;rsdK;wGif udk;um;azmfjyxm;onf/ 1951

puf½Hkrsm; tufOya'wGif vkyfief;cGif ab;tEå&m,fuif;&Sif;a&;ESifhpyfvsOf;í jyXmef;csufrsm; yg

&Sdaomfvnf; u@tvdkuf tao;pdwfazmfjyxm;jcif; r&Sdyg/ tvm;wl 2012 vlrIzlvHkka&;Oya'

wGifvnf; tvkyform;rsm;\ usef;rma&;ESifhywfoufí tcsdKUjyXmef;csufrsm; yg0ifonf/ 2012

ckESpfwGif tvkyform;0efBuD;XmerS vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;qdkif&m Oya'rlMurf;

wpf&yfudk pwifa&;qGJcJYaomfvnf; tqdkyg Oya'rlMurf;rSmvnf; Oya'wpf&yftjzpf xGuf&Sdvm

jcif; r&Sdao;ay/ 135

owÅKwGif;u@ü owÅKwGif;Oya'? ausmufrsufOya'ESifh ywf0ef;usifqdkif&m tusdK;oufa&mufrI

qef;ppfjcif; vkyfxHkk;vkyfenf;rsm;wGif vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&; jyXmef;csuftcsdKU

yg0ifonf/ owÅKwGif;u@wGif vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;udpö&yfrsm;twGufowÅK

wGif;vkyfief; ab;uif;a&; Oya'wpf&yfudk ,cif owÅKwGif;0efBuD;XmerS (obm0ywf0ef;usif

xdef;odrf;apmifha&Smufa&;ESifh opfawma&;&m0efBuD;Xme ESifh aygif;pnf;jcif;rjyKrD umvrsm;wGif)

jyXmef;&ef jyifqifcJYonf/ ¤if;Oya'yg tcsdKUjyXmef;csufrsm;rSm ,ckvuf&SdwGif &Sdaeaomvkyfief;

cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;qdkif&m Oya' tpdwftydkif;tcsdKUrS jyXmef;csufrsm;ESifh o[

ZmwjzpfrI r&Sdonfudk avYvmod&Sd&onf/ ,if;Oya'\ vuf&Sdtajctaeudk rod&yg/ 136

134 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

135 Ibid.

136 Ibid.

Page 64: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

62

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

a&eHESifh obm0"mwfaiGUu@wGif 1951 a&eHajr (tvkyform;rsm;ESifh oufomacsmifcsda&;)

tufOya'wGif vkyfief;&Sifrsm;rS tav;xm; aqmif&Guf&rnfh usef;rma&; ESifh vkyfief;cGif ab;

uif;a&;ESifh tvkyform;tcGifhta&; umuG,fa&; tp&Sdonfh BudKwifumuG,fa&; pHEIef;rsm;udk

us,fus,fjyefYjyefY jyXmef;xm;onf/ 137

apmifhMunfhppfaq;jcif; ESifh pnf;urf;Muyfrwfjcif;qdkkif&m vkyfydkifcGifhrsm;

jrefrmEdkifiH\ vkyfief;cGif ab;uif;a&;? usef;rma&;ESifhoufqdkifaom Oya' tpdwftydkif;rsm;t&

rwlnDaom A[dktpdk;& udk,fpm;vS,frsm;onf vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifh usef;rma&; pnf;Muyf

ydkifcGifhrsm; &Sdonf/ rltm;jzifhqdk&aomf tvkyform;0efBuD;Xme\ puf½Hkrsm;ESifh taxGaxGtvkyf

orm;Oya'rsm; ppfaq;a&;Xmeonf vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifh usef;rma&;qdkif&mtjzpftysuf

rsm;tm; apmifhMunfhppfaq;&ef wm0ef&Sdonf/ vufawGUwGifrl tvkyform;0efBuD;Xmeonfo,H

Zmw wl;azmfxkwfvkyfrIu@rsm;ESifhpyfvsOf;í ppfaq;aqmif&GufrIrsm; r&SdaMumif;od&onf/ 138

u@tvdkuf 0efBuD;Xmersm;ESifh EdkifiHawmfydkif vkyfief;rsm;onf vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifhusef;rm

a&; vkyfaqmifcsufrsm;udk t"duwm0ef,l vkyfaqmifvsuf&Sdonf/ NRGI rS qef;ppfoHk;oyfxm;

onfh ausmufrsufOya' rlMurf;ESifh owÅKwGif; pnf;rsOf;rsm;wGif owÅKwGif;Xme\ nTefMum;a&;

rSL;csKyfudk owÅKwGif;rsm;tm; pHkprf;ppfaq;a&; tBuD;tuJtjzpf azmfjyxm;um usef;rma&;ESifh

vkyfief;cGif ab;uif;a&;qdkif&m pHkprf;ppfaq;ydkkifcGifh ay;xm;onf/ uRrf;usifolwpfOD;ESifh awGUqHk

ar;jref;rIt& MGE onf ausmufpdrf;ESifh ausmufrsufvkyfief; aqmif&GufrIrsm;wGif vkyfief;cGif

ab;uif;a&;ESifh usef;rma&; pHkprf;ppfaq;jcif;wdkYudk aqmif&Guf&onf/ owÅKu@wGif EdkifiHydkif

owÅKwGif;vkyfief; udk,fpm;vS,frsm;onf vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&; pHkprf;ppfaq;

jcif;rsm;udk tvGwfoabm aqmif&Gufonf/ 139 EdkifiHvkyfief;rsm;\ pD;yGm;a&;t& yg0if½Hkomru

137 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Oil and Gas Sector Wide Impact Assessment.

138 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

139 Ibid.

a&Trdkif;wGif;wGif toHkk;jyK

onfh avxdkk;ydkkufrS

xkkwfvTwfaom

zkkefrIYefrsm;aMumifh

tqkkwfxJodkkY a&m*gydkk;

0ifa&mufrIudk jyoxm;

onfh "gwfrSefudk rEÅav;

a'o a&Trdkif;vkyfom;

wpfOD;rS jyoaeyHk

NRGI twGuf

Andre Malerba

Page 65: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

63

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

pnf;urf;Muyfrwfjcif;udkyg vkyfaqmifonfhtwGuf ½lyfaxG;rIjzpfapNyD; tusdK;pD;yGm; y#dyu©rsm;

jzpfay:vmEdkifonfh tEå&m,frsm;vnf; &Sdonf/

2015 ckESpf ZlvdkifvwGif zGJUpnf;yHktajccHOya' vkyfief;pOf Z,m; 2 udk xyfwdk; jznfhpGufcsufrsm;

jyKvkyfcJYonf/ tusdK;quftm;jzifh jynfe,fESifhwdkif;a'o tpdk;&rsm;taejzifh ,cktcgwGifvkyfief;

cGifab;uif;a&;ESifh usef;rma&; udpö&yfrsm;udk udkifwGifaqmif&GufEdkifonfh tcGifhtmPm&SdvmNyD;

jynfaxmifpkrS jyXmef;xm;onfh Oya'rsm;ESifh udkufnDrI&Sdap&ef &nfoefí aqmif&GufcJYjcif;jzpfonf/

vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk cGJa0jcif; odkYr[kwf A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsjcif; tvm;tvmaumif;

rsm;tjzpf ,lqEkkdifaomfvnf; tqdkygvkyfydkifcGifh tmPmrsm;udk vufawGUwGif aumif;rGefpGm

toHk;csEdkifrI r&Sdygu apmifhMunfhppfaq;jcif;ESifh pnf;urf;Muyfrwf&mwGif uGm[csufrsm;&SdEdkifonfh

tEå&m,frsm;vnf; &Sdaeonf/

urÇmwpf0ef;rS vufawGUvkyfaqmifrI^vkyfxHk;enf;emrsm;tm; avYvmjcif;

vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;qdkif&m vkyfydkifcGifhrsm; A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsjcif; twdkif;

twmrSm wpfEdkifiHESifhwpfEdkifiH uGJjym;jcm;em;onf/ trsm;tm;jzifh Oya'jyXmef;a&; tcGifhtmPm

onf EdkifiHawmftqifh tpdk;&vufxJwGif &SdaeNyD; taumiftxnfazmf aqmif&GufrIESifh apmifh

Munfhppfaq;a&; wm0efrsm;udkom jynfe,fa'o tqifhodkkY vTJajymif; cGJa0ay;avY&Sdonf/

odkYaomf tcsdKUEdkifiHrsm;wGif jynfe,f^a'otqifh tzGJUtpnf;rsm;onf vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifh

usef;rma&; udpö&yfrsm;twGuf Oya'jyXmef;rI tcGifhtmPm tjynfht0&Sdonf/

vkyfief;cGif ab;uif;a&; ESifh usef;rma&; udpö&yfrsm;twGuf Oya'rlabmifrsm;

erlemtjzpf avYvmonfh EdkifiHtrsm;pkwGif vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifh usef;rma&;udpö&yfrsm;udk

EdkifiHawmftqifhuom Oya'jyXmef;Muonf/ cRif;csufrSm MopaMw;vs jzpfNyD; tpOftvmt&

jynfe,f^a'otqifh tpdk;&rsm;taejzifh vkyfydkifcGifh tcGifhtmPm tjynfht0&Sdonf/ Mopaw;

vsEdkifiH&Sd jynfe,fESifh a'owdkif;wGif vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;qdkif&m udk,fydkif

Oya' jyXmef;rI&SdNyD; u@tvdkuf oufqdkifaom jznfhpGufOya'rsm;? enf;Oya'rsm;ESifh wGJzuf

toHk;csonf/ odkY&mwGif rMumao;rD ESpfrsm;u zuf'&,ftpdk;&rS tkyfcsKyfpDrHcefYcGJa&;qdkif&m rl

0g' yHkpHwpf&yftm; a&;qGJí wdkif;jynfwpf0ef;&Sd Oya'rsm;ESifh enf;Oya'rsm; ydkrdk vdkufavsmnDaxG

&Sdapa&;twGuf BudK;yrf;aqmif&GufcJYonf/ ,if;rl0g'yHkpHESifh udkufnDap&eftwGuf jynfe,ftpdk;&

wdkif;rS ¤if;wdkY\ Oya'rsm;ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk jyefvnfpdppf wnf;jzwfrIwdkYudk jyKvkyfcJY

onf/ 140

taumiftxnfazmf aqmif&GufrI ESifh apmifhMunfhppfaq;jcif;

,cktpD&ifcHpmtwGuf erlemavYvmonfh EdkifiHrsm;wGif vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;

udpö &yfrsm;twGuf Oya'jyXmef;rI tcGifhtmPmudk A[dktpdk;&rS udkifwG,faqmif&GufNyD; vkyfief;

taumiftxnfazmfrI ESifh apmifhMunfhppfaq;a&;wdkYtwGuf vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;tm; jynf

e,fa'otqifhodkkY cGJa0ay;rIvnf; &Sdonf/ Oyrmtm;jzifh rGef*dkvD;,m;wGif a'oEå& tpdk;&rsm;rS

apmifhMunfhppfaq;a&;ESifh pnf;MuyfrIwdkYtwGuf wm0ef&Sdonf/ tjcm;aom udpö&yfrsm;wGif apmifh

Munfhppfaq;a&; vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk EdkifiHawmftpdk;& tzGJUtpnf;rsm;\ a'oudk,f

pm;vS,frsm;rS wm0ef,laqmif&Gufonf/ Oyrmtm;jzifh zdvpfydkifEdkifiHwGif apmifhMunfhppfaq;a&;

tcGifhtmPmrsm;udk zuf'&,ftpdk;& at*sifpDwpfckjzpfaom ywf0ef;usif ESifh o,HZmw t&if;

tjrpfXme\ a'oqdkif&m Xmersm;rS wm0ef,laqmif&Gufonf/ ,if; vkyfxHk;vkyfenf;onf apmifh

Munfhppfaq;a&;qdkif&m tmPmydkifrsm;tm; pDrHudef; vkyfief;cGifESifh ydkrdkeD;uyfapNyD; pHkprf;ppfaq;

jcif;rsm;udkvnf; EdkifiHawmftqifh tpdk;&odkY wm0efcHrI&Sdap&ef tcdkiftrm vkyfaqmifxm;onf/

140 David Cliff, The Management of Occupational Health and Safety in the Mining Industry in Australia (International Mining for Development Centre, 2012).

Mopaw;vsEdkifiH&Sd

jynfe,fESifh a'owdkif;wGif

vkyfief;cGif ab;uif;a&;

ESifh usef;rma&;qdkkif&m

udk,fydkkif Oya'jyXmef;rI

&SdNyD;? A[dkktpdk;&rS

EdkifiHwpf0Srf; Oya'rsm;

vdkufavsmnDaxGrI &Sd&ef

aqmif&Gufonf/

Page 66: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

64

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

taumiftxnfazmf aqmif&Gufjcif;ESifh apmifhMunfhppfaq;a&; tcGifhtmPmrsm;udk jynfe,f^

a'otqifh tpdk;&rsm;odkY cGJa0ay;&mwGifvnf; &ifqdkif&rnfh pdefac:csufrsm; &Sdonf/ 1984

ckESpfwGif tif'dkeD;&Sm;onf vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;qdkif&m pDrHcefYcGJrIudk A[dkcsKyf

udkifrI avQmhcscJYonf/ xdktcsdefrSpí jynfe,ftpdk;&rsm;onf pHkprf;ppfaq;jcif; udpö&yfrsm;udk

A[dktpdk;&\ xJxJ0if0if yg0ifaqmif&GufrIrygbJ vkyfaqmifcJYonf/ ,if;tcsufaMumifh pdefac:

rIrsm;ESifh BuHKawGUcJY&NyD; 2004 ckESpf tjynfjynfqdkif&m tvkyform;tzGJUtpnf;\ tpD&ifcHpmwGif

A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsjcif;aMumifh pHcsdefpHnTef;rsm;udk avsmhusapcJYNyD; vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifh

usef;rma&;qdkif&m pGefYpm;&ifqdkif&rnfh tEå&m,frsm;vnf; ydkrdkjrifhwufvmcJYonf[k ppfwrf;ajz

qkkdolrsm;u ajzMum;azmfjyxm;onf/ 141 b@ma&;ydkif;qdkif&m odkYr[kwf enf;ynmydkif;qdkif&m

uRrf;usifrI taxmuftyHYrsm; rvHkavmufrItygt0if jynfe,fa'otqifhwGif pGrf;aqmif&nf

ydkif; aumif;rGefrIr&SdvQif tvkyform;rsm;udk ab;tEå&m,f jzpfaponf/ tqdkyg uGm[csufrsm;udk

ajz&Sif;&eftwGuf or*¾rsm;udk apmifhMunfhppfaq;a&; vkyfief;pOfrsm;wGif yg0ifvmap&ef vrf;

zGifhay;jcif;udkk enf;vrf;wpfckktjzpf tokkH;jyKEkkdifonf/ (av;axmifhuGuf 11 udk Munfhyg)

av;axmifhuGuf (11) awmiftmz&duwGif usef;rma&;ESifh ab;tEå&m,f

uif;&Sif;a&; apmifhMunfhppfaq;rIrsm; wdk;wufap&eftwGuf tvkyform;

or*¾rsm;ESifh wGJzufvkyfudkif aqmif&Gufjcif;

tvkyform;or*¾rsm;onf apmifhMunfhppfaq;a&; vkyfief;rsm;wGif txl;ojzifh vkyfief;cGif

ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;u@rsm;wGif ta&;ygaom wGJzufvkyfudkifolrsm; jzpfEdkifonf/

or*¾udk,fpm;vS,frsm;onf a,bk,stm;jzifh vkyfief;cGifrsm;wGif ,cifuwnf;u wnf&Sd

olrsm;jzpfNyD; ¤if;wdkY\ tzGJU0if tvkyform;rsm;\ vkyfief;cGifab;uif;a&; tajctaersm;ydkrdk

aumif;rGefvmap&eftwGuf vkyfydkifcGifh wpfpHkwpf&mvnf; &Sdonf/ awmiftmz&du&Sd owÅK

wGif;tcsdKUwGif tpdk;&ydkif;rS usef;rma&;ESifh vkyfief;cGifab;uif;a&; pHkprf;ppfaq;olrsm; pDrH

udef;rsm;udk vma&mufppfaq;rIrsm; jyKvkyf&mwGif or*¾ udk,fpm;vS,frsm;onf ¤if;wdkYESifh

yl;aygif;aqmif&GufrIrsm; &Sdonf/ ,if;tcsufonf BuD;Muyfa&;tm; ydkkrdk tm;aumif;apygonf/

odkY&mwGif or*¾ udk,fpm;vS,frsm;onf vkyfief;cGifab;uif;a&; jyóemrsm;udk oD;jcm;vGwf

vyfpGm tNrJwap axmufjyEdkifjcif; rjyKEdkifMuay/ ¤if;wkdY\ tvkyftudkifrsm;tm; xdcdkkufvm

Edkifajc&Sdygu tpdk;& pkHprf;ppfaq;olrsm;udk ab;uif;a&;qdkkif&m jyóemrsm;tm; xkkwfazmf

ajymqdkk&ef wGefYqkkwfaewwfonf/ tvkyform;or*¾rsm;ESifh wGJzufvkyfaqmifjcif;jzifhtusdK;

aus;Zl;rsm; &&SdEdkif&ef atmufygtcsufrsm;udk tpdk;&rsm;taejzifh aqmif&GufEdkifonf/

¼ tvkyform;or*¾ udk,fpm;vS,frsm;tm; usef;rma&;ESifh vkyfief;cGifab;uif;a&;qdkif&m

pHEIef;rsm;? ay:aygufvmEkkdifonfh tEå&m,frsm;ESifh pnf;rsOf;csdK;azmufrIrsm;udk rnfodkY azmf

xkwfEdkifonfwdkYESifhpyfvsOf;í oifwef;ay;jcif;

¼ jzpfEdkifacs&Sdaom pnf;rsOf;csdK;azmufrIrsm;udk or*¾udk,fpm;vS,frsm;rS tpD&ifcHwifjyEdkif&ef

,Eå&m;vkyfief;pOfwpf&yfudk xm;&Sdjcif;ESifh wifjyaom trIudpörsm;tm; pHkprf;ppfaq;jcif;

¼ jzpfEdkifacs&Sdaom pnf;rsOf;csdK;azmufrIrsm;tm; tpD&ifcH wifjyrItwGuf or*¾udk,fpm;vS,f

rsm;tm; &efwHkYESif;jcif;rS tumtuG,fay;jcif; ponfwdkkYjzpfonf/

141 Pia K. Markkanen, Occupational Safety and Health Indonesia (International Labour Organization, 2004).

Page 67: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

65

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

tmz&du ajryHk

jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

rMumao;rDu jyKvkyfcJYonfh zGJUpnf;yHktajccHOya'jyifqifcsufrsm;wGif vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifh

usef;rma&;qdkif&m vkyfydkifcGifhtcsdKUudk jynfe,f^a'otqifh tpdk;&rsm;odkY cGJa0ay;&ef azmfjyxm;

onf/ tqdkyg vkyfief;pOf qufvufjzpfxGef;ap&eftwGuf atmufyg tBuHKjyKcsufrsm;udk xnfh

oGif;pOf;pm;Edkifonf/

¼ u@wpf&yftwGuf wpforwfwnf;jzpfaom pHcsdefpHnTef;rsm;udk tcdkiftrm&Sdatmifvkyfaqmif

jcif; / / vkyfief;cGif ab;uif;a&;ESifh usef;rma&;udpö&yfrsm;twGuf Oya'jyXmef;cGifh tmPm

udk jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;odkY cGJa0ay;vQif MopaMw;vs\ tawGUtBuHKt& EdkifiH

wpf0ef;wGif tedrfhqHk; pHcsdefpHnTef;rsm;udk owfrSwfxdef;odrf;xm;&efrSm ta&;BuD;aMumif; jyo

aeonf/ jynfaxmifpkktpdk;&rS tjccHusNyD; tm;aumif;aom Oya' pHcsdefpHnTef;rsm;udk a&;qGJ

jyXmef;xm;í jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;taejzifh ydkrdkwif;Muyfaom pnf;rsOf;pnf;urf;

rsm;tm;jzifh jznfhpGufjyXmef;rI jyKvkyfEdkifonf/

¼ jynfaxmifpkkESifh jynfe,f^wdkif;a'otqifh tzGJUtpnf;rsm;tMum; wm0ef,l vkyfaqmif&rnfh

u@rsm;ESifh vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmrsm;udk &Sif;vif;jywfom;pGm zGifhqdk&ef / / jynfaxmifpkk

tqifhjzpfap odkYr[kwf jynfe,fwdkif;a'otqifhjzpfap vkyfaqmifNyD;om;udk rvdktyfbJxyfrH

vkyfaqmif&jcif; odkYr[kwf pnf;Muyfjcif; vkyfaqmif&mwGif uGm[rIrsm;udk a&SmifMuOfEdkif&ef

twGuf tpdk;&tzGJUtpnf;wpfckkrS vkyfief;cGifab;uif;a&;ESifh usef;rma&;qdkif&m pHkprf;ppfaq;

rIrsm;qdkif&m wm0efrsm;udkk tjynfht0 wm0ef,lvkkdufoifhonf/ wm0efcHrI jywfom;&eftwGuf

vnf; ,if;tcsufudkk rjzpfrae azmfaqmif&rnf/

¼ vkyfydkifcGifhtmPmrsm;ESifh tcsdK;nDrQaom aiGaMu; ESifh uRrf;usifrI axmufyHYjcif;udk vkyfaqmif

&ef / / vkyfief;cGif ab;uif;a&; usef;rma&;qdkif&m taumiftxnfazmfrIESifh pnf;urf;Muyf

rwfjcif; vkyfydkifcGifhudk rnfonfhtzGJUtpnf;rS &,lxm;onfjzpfap tqdkyg vkyfief;pOfrsm;udk

jznfhqnf;aqmif&Guf&eftwGuf vHkavmufaom enf;ynm pGrf;aqmif&nf? vlom;pGrf;aqmif

&nf ESifh b@ma&;qdkif&m pGrf;aqmif&nfrsm; &Sdoifhonf/ tif'dkeD;&Sm;\ tawGUtBuHKt&

jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;tm; vkyfydkifcGifhrsm; cGJa0ay;jcif;aMumifh jzpfay:vmEdkif

aom pdefac:csufrsm;rSm ,if;jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;rS ay;tyfaomwm0efudkk

ausyGefatmif aqmif&GufEdkifpGrf;r&Sdjcif; jzpfonf/

¼ tpdk;&r[kwfonfh tzGJUtpnf;rsm;tm; apmifhMunfhppfaq;a&; vkyfief;pOfwGif yg0ifvmap&ef

awmiftmz&du

CAPE TOWN

BLOEMFONTEIN

PRETORIA

awmiftwÅvefwdwf

ork'´&mtdEd´,

ork'´&m

Page 68: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

66

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

xnhfoGif;pOf;pm;jcif; / / apmifhMunfhppfaq;jcif; vkyfief;pOfudk wdk;wuftm;aumif;ap&eftwGuf

tvkyform; or*¾rsm; odkYr[kwf t&yfbuf vlrItzGJUtpnf;rsm;ESifh wGJzufaqmif&Gufjcif;onf

trSefwu,f xda&mufrI &SdEdkifonf/ txl;ojzifh tpdk;&rsm;taejzifh b@ma&;ydkif;qdkif&m

axmufyHYEdkifrI tcuftcJ&Sdjcif; odkYr[kwf 0efxrf;vHkavmufrI r&Sdjcif; tp&Sdonfh tajctae

rsm;wGif tusdK;&SdEdkifonf/ odkY&mwGif tpdk;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;onf axmufyHYulnD

ay;onfh tcef;u@wpf&yfwGif &SdaeEdkifaomfvnf; wm0efcHrI cdkifrm aocsmap&eftwGuf

apmifhMunfhppfaq;jcif;qdkif&m t<uif;rJY tcGifhtmPmudk tpdk;&tzGJUtpnf;rsm; vuf0,fwGif

&Sdoifhonf/

Page 69: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

67

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

8/ a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;

bmaMumifh ta&;ygovJ/

owÅKwGif; vkyfief;aqmif&GufrIrS &&SdvmEdkifrnfh tusdK;tjrwfrsm;onf EdkifiHawmftqifhESifh jynfe,f

a'otqifh tpkd;&rsm;odkY tcGefawmfpD;qif;rIwpfckkwnf;omr[kkwfay/ a'owGif;xkwfukefrsm;ESifh

0efaqmifrIrsm;twGuf 0,fvdktm; zefwD;ay;jcif;? tvkyftudkif rsm;zefwD;ay;jcif;? uRrf;usifrI

rsm;tm; jr§ifhwifaqmif&Gufjcif;? enf;ynmrsm; zGHUNzdK;wdk;wufapjcif;wdkYjzifh a&eH?obm0"mwfaiGUESifh

owÅKwGif; pDrHudef;rsm;rS a'oEå&? jynfe,fESifh EdkifiHawmf pD;yGm;a&;rsm;tay: ydkrdkBuD;rm; us,f

jyefYaom tusdK;oufa&mufrIrsm; &SdEdkifonf/ tqdkyg tusdK;aus;Zl;rsm;onf o,HZmwu@

tusdK;tjrwfrsm;\ ta&;ygaom tpdwftydkif;wpf&yfudk udk,fpm;jyKonf/ (a&TxkwfvkyfrIu@

wGif tusdK;tjrwfwefzdk; cGJa0jyefYESHYrIqdkif&m cefYrSef;,lqcsuf wpf&yfudk yHk 3 wGifMunfhyg)

ukkr®PDrsm;onf a'oESifha'ocHrsm; tusdK;jzpfxGef;a&;twGuf r[mAsL[mrsm;ukkd csrSwfavh

&Sdonf/ Oyrm 4if;wdkYvkyfief;twGufvdktyfaom axmufyHhjznfhqnf;rIrsm;udk a'owGif;rS&,ljcif;

odkYr[kwf jynfwGif; tvkyform;rsm;tm; oifwef;rsm;ay;jcif; rsm;jzpfonf/ tpdk;&rsm;taejzifh

vnf; wl;azmfxkwfvkyfrIpDrHudef;rsm;aMumifh ydkrdkBuD;rm;us,fjyefYaom pD;yGm;a&;wpf&yf jzpfvmap

&eftwGuf oD;oefYpmcsKyfrsm;wGif owfrSwfcsufrsm;xnfhoGif;jcif; odkYr[kwf Oya'jyXmef;jcif;jzifh

aqmif&GufEdkifonf/ 142 iSm;&rf; cefYtyfjcif; ESifh 0,f,ljcif;twGuf owfrSwfcsufrsm; odkYr[kwf

uefYowf yrmPrsm;? oifwef;tpDtpOfrsm;? tao;pm;vkyfief;rsm;twGuf rjzpfrae axmufyHY

&rIrsm; odkYr[kwf jynfwGif;wGif owÅK^a&eH oefYpifxkkwfvkyf&ef owfrSwfcsufrsm; tp&Sdojzifh

enf;vrf;trsdK;rsdK; tokkH;jyKvsuf tpdk;&rsm;taejzifh aqmif&GufEdkifonf/ 143 jynfwGif; ykk*¾vdu

u@? vkkyfom;tiftm;pkkMum; tNydKiftqkkdif aqmif&GufrI&Sdap&ef? pD;yGm;a&; vkkyfief;trsdK;tpm;

pkkHvifpGm &Sdap&ef &nf&G,fonfqkkdygu ,if;uJhokkdY rI0g'rsm;onf tokkH;0ifonf/ tjcm;wpfzufwGif

vnf; cufcJaaom jyXmef;owfrSwfxm;jcif;aMumifh vkdufemaqmif&GufEdkifrI r&Sdonfh tajctae

odkY a&muf&SdapEdkifNyD; ukefusp&dwfESifh vkyfief; tjrwftpGef;rsm;twGuf tusdK;oufa&mufrI &Sd

EdkifapNyD; tqkkd;qkkH;taeESifh &if;ESD;jr§KyfESHrI tcef;u@udkvnf; t[efYtwm; jzpfapEdkifonf/

a'ocH Stakeholder rsm;rS awmif;qdkavh&SdonfrSm pDrHudef;\ tusdK;tjrwfrsm;udkk wpfEdkifiH

vHk; twdkif;twmxuf wl;azmfxkwfvkyfrI jyKvkkyfonfh a'orsm;odkY csufcsif; a&muf&Sdapa&;yif

jzpfonf/ (av;axmifhuGuf 12 wGifMunfhyg)/ tvkyftudkif cefYtyfrIESifh axmufyHY0,f,lrIrsm;onf

tcGefb@ma&;ydkif;xuf ydkí xifomjrifom&Sdaom tusdK;aus;Zl;wpf&yf jzpfEdkifonf/xkdYaMumifh

tqHk;tjzwfjyKvkyfjcif;? taumiftxnfazmf aqmif&Gufjcif;ESifh a'owGif;xkwfukefrsm; ydkrdk

toHk;jyKvmEdkifa&; jyXmef;csufrsm;udk taumiftxnfazmfjcif;wkkdYwGif jynfe,fa'otqifhqdkif&m

142 Ana Maria Esteves, Bruce Coyne and Ana Moreno, Local Content Initiatives: Enhancing the Subnational Benefits of Oil, Gas and Mining (Natural Resource Governance Institute, 2013).

143 Natural Resource Governance Institute, Local Content: Strengthening the Local Economy and Workforce (2015).

tpdk;&odkkY ay;acsrI (a':vmoef; 4650)

Suppliers odkkY ay;acsrI (a':vmoef; 26358)

vkyftm;c? vpm (a':vmoef; 6054)

&yf&GmtwGuf toHk;jyKrI (a':vmoef; 340)

yHk (4)

a&Trdkif;wpfckk\

wefzdkk;rsm; ysHUESHHYrI

Source: World Gold Concil, Responsible Gold Mining and Value Distribution, 2013 Data: A Global Assessment of the Economc Value Created and Distributed by Members of the World Council (2014)

Page 70: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

68

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

tzGJUtpnf;rsm;rS yg0ifEdkifcGifh&Sd&ef awmif;qdkkvmEdkifygonf/ jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;

yg0ifvmEdkifjcif;aMumifh owfrSwfxm;onfh tpDtpOfrsm;onf &nf&G,fxm;olrsm;udk tusdK;&Sdap

&ef? a'ovdktyfcsufrsm;ESifh udkufnDap&ef taxmuftyHY jzpfapygonf/

odkY&mwGif a'owGif; oGif;tm;pkkrsm; ydkrdktoHk;jyKvmEdkifa&; owfrSwfjyXmef;csufonf aumif;rGef

vHkavmufaom BuD;MuyfapmifhMunfha&; ,Eå&m;vkyfief;pOf r&Sdygu rormrIrsm;udkk jzpfapEkkdifyg

onf/ cefYtyfiSm;&rf;jcif;ESifh pDrHudef;twGuf axmufyHYrIaqmif&Gufjcif; (sourcing) wdkYtm;EdkifiH

a&; tjrwfxkwfrI tokkH;csrIrsm; jzpfapEkkdifygonf/ tpdk;&wGif r[mAsL[majrmufaom zGHUNzdK;a&;

tpDtpOfaumif;rsm;twGuf vHkavmufaom pGrf;&nfrsm; r&Sdygu a'owGif; pD;yGm;a&;tm; ydkrdk

wdk;wufvmap&eftwGuf tcGifhtvrf;aumif;rsm;ESifh vGJacsmfoGm;apEdkifygonf/ t&nftaoG;

rjynfhrDrI odkYr[kwf a'owGif;rS axmufyHYonfh xkwfukefrsm;\ t&nftaoG;rSm arQmfrSef;xm;

onfhtwdkif; rjynfhrDygu a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;twGuf awmif;qdkcsuf rsm;onf ukrÜPDrsm;ESifh

a'ocH Stakeholder rsm;tMum; y#dyu© wif;rmrIrsm;qDodkY OD;wnf oGm;apEdkifonf/

,if;tjyif a'owGif;xkwfukefrsm; ydkrdk toHk;jyKvmEdkifa&;twGuf owfrSwf jyXmef;csufrsm;onf

pDrHudef;rsm;\ tvm;tvmtay:wGifvnf; tusdK;oufa&mufrI&SdNyD; &if;ESD; jr§KyfESHrItwGuf

t[efYtwm; jzpfapEdkifonf/ Oyrmtm;jzifh b&mZD;wGif tpdk;&taejzifh a&eH aps;EIef;rsm;

usqif;jcif;aMumifh xdcdkufrI&Sdonfh pDrHudef;rsm; jyefvnf&SifoefEdkifa&;twGuftpdk;& taejzifh

a&eHu@wGif ,if;uJhodkkY owfrSwfjyXmef;csufrsm;udk avsmhaygYay;Edkif&eftwGuftav;

teufxm; pOf;pm;rI jyKvkyfaeonf/ 144

av;axmifhuGuf (12) a'owGif; qdkonfh pum;&yftm; teufzGifhjcif;

a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;tm; teufzGifhjcif;onf wpfEdkifiHESifh wpfEdkifiH uGJjym;jcm;em;rIrsm; &Sd

onf/ tcsdKUEdkifiHrsm;taejzifh vkyfief;rsm;twGuf toHk;jyKaom xkwfukefrsm;udk wdkif;jynf\

rnfonfht&yfa'orSrqdk jzpfEdkifonfh EdkifiHxkwfukefukefrsm;tay: tav;teuf tm½Hkpdkuf

rIudk &nfnTef;MuNyD; tcsdKUEdkifiHrsm;taejzifh wl;azmfxkwfvkyfrIrsm; vkyfudkifaqmif&Gufaeaom

a'orsm;rS vkyfief;twGuf xnfh0iftoHk;jyKonfh xkwfukefrsm;[k tao;pdwf t"dyÜm,fzGifh

qdkMuonf/ w&m;0if Oya'jyXmef; owfrSwfcsufrsm;t& a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;twGuf

a'oqdkif&m odkYr[kwf wpfEdkifiHvHk;twdkif;twm tp&Sdojzifh t"dyÜm,fzGifhqdkEdkifaomfvnf;

a'owGif; Stakeholder rsm;rS pDrHudef;0ef;usif&Sd a'ocHrsm;tm; cefYtyf iSm;&rf;jcif;udk

tav;ay; aqmif&Guf&ef awmif;qdkavY&SdMuonf/ ypönf;0,f,lrIESifhywfoufNyD; rnfonfh

taetxm;udkk a'ocH[kk owfrSwfrnfrSmvnf; ar;cGef;xkkwfp&m jzpfonf/ vkyfief;wpfck

taejzifh ydkifqdkifrIwGif EdkifiHom;rsm; ydkifqdkifrI&mcdkifEIef; rnfrQ&SdovJ? vkyfief;onf jynf

wGif;ü w&m;0if rSwfyHkwifxm;rI &Sdovm;? vkyfom;tiftm; &mcdkifEIef; rnfrQ odkYr[kwf

0efaqmifrI&mcdkifEIef; rnfrQonf a'owGif;rS jzpf&rvJ ponfhar;cGef;rsm; ay:aygufvmEkkdif

onf/ tcsdKUEdkifiHrsm;onf ,if;tcsufrsm;ESifh oufqdkifaom wdusjywfom;aom owfrSwfjy

Xmef;csufrsm; &Sdaomfvnf; tcsdKUEdkifiHrsm;wGif r&Sdyg/ 145

jrefrmEdkifiH\ vuf&Sdtaetxm;

jrefrmEdkifiHwGif a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; udpö&yfrsm;udk pwifaqmif&GufaeNyDjzpfonf/ ,ckvuf&Sd

wGif Oya'rlabmifwpf&yftaejzifh a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;qdkif&m owfrSwfjyXmef;csufrsm;tcsdKU

tcsufrsm;yg0ifonf/ odkY&mwGif jynfe,fa'otqifh Stakeholder rsm;twGuf tao;pdwf

&nf&G,fonfh a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; w&m;0if jyXmef;csufrsm; r&SdonfhtwGuf pDrHudef;aMumifh

oufa&mufrI&Sdonfh a'ocHrsm;taejzifh ,if;u@rS &&Sdonfh pD;yGm;a&; tusdK;tjrwfrsm;tm;

144 Marta Nogueira and Alexandra Alper, “Brazil Mulls Easing Local Content Rules in Older Oil Contracts,” Reuters, 18 July 2017.

145 Natural Resource Governance Institute, Local Content.

Page 71: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

69

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

tusdK;cHpm;&jcif; r&Sdao;ay/

Oya'jyXmef;rI? taumiftxnfazmf aqmif&Gufjcif;ESifh apmifhMunfhppfaq;a&; vkyfydkifcGifhrsm;

onf jynfaxmifpktpdk;& vuf0,fwGif &SdNyD; jynfe,fESifh wdkif;a'o yg0ifEdkifrIrSm tuefYtowf

jzifhom &Sdonf/ odkY&mwGif b@ma&;r[kwfaom tusdK;tjrwfrsm;tm; awmif;qdkrIrsm;onf

,if;u@tm; pDrHcefYcGJrIESifhpyfvsOf;onfh aqG;aEG;ajymqdkrIrsm;\ tpdwftydkif; jzpfvmcJYonf/

t&yfbuf vlrItzGJUtpnf;wpfckjzpfaom Myanmar Alliance for Accountability and Transparency (MATA) rS wdkif;&if;om;a'orsm;wGif a'ocH tvkyform;rsm;twGuf OD;pm;

ay; owfrSwfcsufrsm; xnfhoGif;oifhaMumif; 21 &mpk yifvHknDvmcH wufa&mufolrsm;tm;

wdkufwGef;csufrsm; tygt0ifjzpfonf/ 146 a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;onf t"du EdkifiHa&;udpö&yf

wpfck jzpfvmzG,fvnf; &Sdonf/

a'otusdK;pD;yGm; zGHUNzdK;a&;qkkdif&m Oya'rlabmiftm; NcHKiHkoHk;oyfjcif;

jrefrmEdkifiH&if;ESD;jr§KyfESHrIOya' (2016)wGif &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;onf uRrf;usifrI rvdktyfaomtvkyf

rsm;twGuf EdkifiHom;rsm;udk cefYtyf&rnfqdkonfhtcsufESifh pDrHcefYcGJrIydkif;qdkif&m ESifh enf;ynmydkif;

qdkif&m tcef;u@rsm;twGuf EdkifiHom;rsm;tm; cefYtyf&ef pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifrIwdkYudk aqmif

&Guf&rnf[k yg&Sdonf/ 147 odkY&mwGif &if;ESD;jr§KyfESHrIqdkif&m pnf;rsOf;rsm; (2017) wGif ¤if;ESifhouf

qdkifonfh owfrSwfjyXmef;csufrsm; ryg0ifaMumif; od&onf/ odkY&mwGif jrefrmY&if;ESSD;jr§KyfESHrI

aumfr&SifrS toHk;jyKaom tcGefavsmhayghay;&ef tusKH;0ifonfh owfrSwfcsufrsm;wGifrI &&Sdvm

rnfh &if;ESD;jr§KyfESHrItaejzifh tvkyftudkifopfrsm; zefwD;a&;ESifh vkyfom;uRrf;usifrI wdk;wufa&;

twGuf taxmuftyHY jzpfaprnfavm qdkonfhtcsufudk xnfhoGif;pOf;pm;&rnf[k azmfjyyg&Sd

onf/ 148

jynfaxmifpktpdk;&\ obm0ywf0ef;usifqdkif&m tusdK;oufa&mufrI tuJjzwf qef;ppfjcif;

vkyfief;pOfrsm;wGif a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;ESifh qufpyfonfhtcsdKUowfrSwf jyXmef;csufrsm;

yg0ifonf/ ukrÜPDrsm;taejzifh vlrI tusdK;oufa&mufrIqdkif&m tuJjzwfqef; ppfrIESifh EIA vkyfief;pOf\ tpdwftydkif;wpf&yftjzpf vlrIa&;qdkif&m pDrHcefYcGJrI tpDtpOf 'DZdkif; yHkpHwpf&yfudk

azmfaqmif&rnf[k ,if;vkyfief;pOfwGif azmfjyxm;onf/ Oya'rlabmifwGif jznfh pGuf

tao;pdwftcsuftvuf tenf;i,fom yg&Sdaomfvnf; ,if;vkyfief;pOfwGiftvkyftudkif

cefYtyfjcif;ESifh oifwef;tpDtpOfrsm; yg0ifoifhonf/ tqdkyg tpDtpOfrsm;udk jyefvnfoHk;oyf

ppfaq;&efESifh twnfjyKcGifh&&eftwGuf ECD rS wm0ef&Sdonf/ rlt&qdkvQif jynfe,fa'otqifh

Stakeholder rsm;tm; ,ckvkyfief;pOfwGif aqG;aEG;wdkifyifrIrsm;udk jyKvkyf&rnfjzpfonf/ ECD

onf EIA rsm;tm; trsm;jynfol od&Sdatmif aqmif&Guf&efESifh awGUqHkaqG;aEG; wdkifyifrIrsm;udk

jzpfajrmufatmif pDrHaqmif&Guf&eftwGuf wm0ef&Sdonf/ 149 vufawGUwGif tpdk;&\ obm0

ywf0ef;usifqdkif&m tusdK;oufa&mufrI ppfwrf;rsm;ESifh pDrHcefYcGJa&; tpDtpOfrsm;udk xkwfazmf

csufrsm; jyKvkyfjcif; r&Sdao;ay/ 150

,ckvuf&SdtcsdefwGif jyifqifa&;qGJaeonfh owÅKwGif; pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; rlMurf;t& rnf

146 Myanmar Alliance for Transparency and Accountability, The 21st Century Panglong Process Must Set a New Approach for Natural Resource Management (2017). Published on Facebook.

147 See Republic of the Union of Myanmar, Myanmar Investment Law (2016). The law repeals the Foreign Investment Law (2012), which had included the more detailed quotas that 25 percent of skilled workers had to be Myanmar citizens within two years, 50 percent within four years and 75 percent within six years.

148 Republic of the Union of Myanmar, Investment Rules.

149 Republic of the Union of Myanmar, Environmental Impact Assessment Procedures.

150 Natural Resource Governance Institute, 2017 Resource Governance Index (2017).

Page 72: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

70

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

onfhvkyfief;cGifhjyKcsuf avQmufxm;rIrqdk jrefrmEdkifiHom;rsm;twGuf tvkyftudkif cefYtyfrIESifh

oifwef;ay;jcif;rsm;twGuf wdusaocsmaom owfrSwfjyXmef;csufrsm; yg0if&rnfjzpfNyD; jrefrm

EdkifiHwGif; ukefpnfESifh 0efaqmifrIrsm; axmufyHY0,f,ljcif;twGuf tpDtpOfrsm;vnf; yg0if&

rnfjzpfonf/ 151 odkYaomfvnf; NRGI rS qef;ppf oHk;oyfcsuft& ,if;rlMurf;wGifvnf;

tao;pdwf tcsuftvufudk azmfjyxm;jcif;r&SdaMumif; od&onf/

a&eHESifh obm0"mwfaiGUu@wGif production sharing contract t& &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;onf

t&nftaoG;jynfhrDaom jrefrmEdkifiHom;rsm;tm; wwfEdkiforQ tvkyfcefYtyfoGm;&ef BudK;yrf;tm;

xkwf&rnf[k owfrSwfjyXmef;xm;onf/ ,if;tjyif EdkifiHjcm; &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;onf o,HZmw

&SmazGa&;vkyfief;rsm; aqmif&GufpOftwGif; wpfESpfvQif oifwef;ay;jcif;wGuf tenf;qHk; tar&d

uefa':vm 25000 ESifh pGrf;aqmif&nf wnfaqmufrI vkyfief;pOfrsm;twGuf tar&duefa':vm

50000 toHk;jyK&rnf[k qdkonf/ ukrÜPDrsm;taejzifh okawoeESifh zGHUNzdK;wdk;wufa&; &HyHkaiG

wpf&yfudk azmfaqmifoGm;&rnfjzpfNyD; a&eH tjrwftpGef;\ 0 .5 &mcdkifEIef;udk tqdkyg &HyHkaiGodkY

xnfhoGif;&rnf[k qdkonf/ 152

a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; owfrSwfjyXmef;csufrsm;ESifh pnf;rsOf;Oya'rsm;tm; Muyfrwfjcif;

rltm;jzifh jrefrmY&if;ESD;jr§KyfESHrI aumfr&SifrS jrefrmY&if;ESD;jr§KyfESHrI Oya'ESifh &if;ESD;jr§KyfESHrIqdkif&mcGifhjyK

csufrsm;jzifh pnf;rsOf;Oya' Muyfrwfjcif; aqmif&Gufaomfvnf; vufawGUwGif vkyfaqmifonfh

vkyfief;pOfrsm;rSm &Sif;vif;rIr&Sdyg/ qkkd;usdK;oufa&mufrI ppfwrf;rsm;? pDrHcefYcGJa&; tpDtpOfrsm;tm;

qef;ppfoHkk;oyfjcif;ESifh pnf;urf;Muyfrwfjcif;wdkkY vkyfaqmif&ef ECD wGif pGrf;aqmif&nf tm;

enf;csufrsm; &Sdaeonf/ EIA vkyfief;pOfrsm;wGif vlrItusdK;pD;yGm;twGuf owfrSwfcsufrsm;udk

xnfhoGif;pOf;pm;rI r&SdonfhtcsufrSm pDrHudef;tawmfrsm;rsm;wGifawG Yae&onfhtcsufjzpfonf/ 153 ,ckvuf&SdwGif ECD onf jynfe,fESifh a'otqifhwGif ½Hk;rsm;pdkufxlaeNyD; c½dkiftqifhESifh

NrdKUe,ftqifhtxd ½Hk;pdkuf vkyfudkifoGm;&ef tpDtpOfrsm; &Sdonf/ ,if;tcsufonf vufawGU

taumiftxnfazmf aqmif&GufrI? tvkyftudkif cefYtyfrIESifh oifwef;tpDtpOfrsm; tygt0if

vkyfief;aqmif&GufrIrsm;wGif apmifhMunfhppfaq;jcif;rsm;udk wdk;wufvmap&eftwGuftcGifhtvrf;

aumif;wpf&yfyifjzpfonf/ jynfe,fa'otqifhodkY ECD \ wdk;csJUvkyfudkifrIrsm;wGif pnf;urf;

Muyfrwfjcif;qdkif&m pGrf;aqmif&nfrsm; ydkrdkwdk;wufvmap&ef BudK;yrf;tm;xkwfa&;ESifh wGJzuf

aqmif&Guf&ef tifwmAsL;ajzMum;olrsm;u tav;teufajymMum;onf/

a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; wm0efrsm;rSm ukrÜPD\ vdkifpifoabmwlnDcsufrsm;wGif yg0ifNyD; EdkifiHydkif

vkyfief;rsm;rS BuD;Muyfppfaq;a&;tydkif;udk wm0ef,laqmif&Gufaeonf/ Oyrmtm;jzifh a&eHESifh

obm0"mwfaiGUu@wGif MOGE onf PSCs wGif oabmwlnDxm;aom a'ocHtusdK;

zGHUNzdK;a&; owfrSwfcsufrsm;ESifh pnf;rsOf;Oya'av;pm; vdkufemrI &Sdapa&;twGuf aqmif&Guf&ef

wm0ef&Sdonf/ 154

151 Republic of the Union of Myanmar, Draft Myanmar Mines Rules (2017).

152 Myanma Oil and Gas Enterprise, Model Production Sharing Contract.

153 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

154 Myanma Oil and Gas Enterprise, Model Production Sharing Contract.

Page 73: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

71

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

urÇmwpf0ef;rS vufawGUvkyfaqmifrI^vkyfxHk;enf;emrsm;tm; avYvmjcif;

avYvmxm;aom EdkifiHrsm;wGif a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;ESifhywfoufNyD; tpdk;&tqifhrsm;\ vkyf

ydkifcGifh&SdrIrSm uGJjym;Muonf/ tcsdKUaom vkyfydkifcGifh^wm0efcHrI rsm;udk jynfe,fESifh a'oqdkif&m

Stakeholder rsm;udk vTJajymif;ay;tyfNyD; tjcm; vkyfydkifcGifhrsm;udk A[dktpdk;&rS qufvufxdef;

odrf;xm;Muonf/ wl;azmfa&;vkkyfief;ESifhywfoufNyD; jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;tqifhodkkY vkyf

ydkkifcGifh trsm;tjym; vTJtyfay;xm;aom EkdifiHtrsm;pkwGifvnf; a'owGif;xkwfukefrsm; ydkrdk

toHk;jyKvmEdkifa&; aqmif&GufrI Oya'udk A[dkcsKyfudkifrI &SdaeqJyifjzpfonf/ wpfzufwGifvnf;

EdkifiHawmftqifh Oya'jyXmef;rItm; jynfe,fa'otqifh xyfwdk; pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;jzifh jznfh

pGufonf? odkYr[kwf jynfe,fa'otqifh tzGJUtpnf;rsm;rS taumiftxnfazmf aqmif&GufrI

rsm; &Sdonf/ pmwrf;twGuf avhvmcJhonfh EkkdifiHrsm;wGif a'oEå& tpdk;&rsm;u a'ovdktyfcsuf

ESifh pGrf;aqmif&nfudk em;vnfaomaMumifh taumiftxnfazmfjcif;ESifh apmifhMunfhppfaq;&mwGif

yg0ifaqmif&GufMuonf/ A[dktpdk;&onf rl0g' rlabmifrsm;udk csrSwfum jynfe,fa'owckjcif;pD\

aqmif&Gufcsufrsm;udk pkpnf;ay;Edkifonf/ jynfe,frsm;tMum; tcsddwftqufr&Sdjcif;aMumifhEkkdifiH

wpfckkvkkH; pD;yGm;a&;wkkd;wufrI tcGifhtvrf;rsm; ydwfoGm;jcif; r&Sdap&ef tm;vkkH;ukkd NcKHikkHEkkdifonfh

rl0g' rIabmifrsm; csrSwf&efvkkdonf/

a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;twGuf Oya'rlabmifrsm;

tif'dkeD;&Sm;EdkifiHwGif jynfaxmifpktpdk;&onf a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; owÅKwGif;ESifh a&eHOya'rsm;

wGif xnfhoGif;jyXmef;NyD; pnf;urf;Muyfrwfonf/ odkYaomf jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;tavsmuf

Oya'a&;qGJjy|mef;cGifh taetxm;wpf&yfvnf; &Sdonf/ Oyrmqdk&aomf tif'dkkeD;&Sm; Bojone- goro a'otpdk;&onf a&eHESifh obm0"mwfaiGUvkyfief;twGuf a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;ESifh

ywfoufí xyfwdk;jznfhpGuf Oya'wpfckk csrSwfcJhonf/ þOya'wGif jynfaxmifpkk Oya'xuf

ydkktao;pdyfNyD;? o,HZmw wl;azmfa&; ukrÜPDrsm;taejzifh a'oEå& pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ESifh

a'ocHrsm;udk ¤if;wdkYvkyfief;rsm;wGif zdwfac:&ef vdktyfonf[k nTefMum;xm;onf/ 155

MopaMw;vsEdkifiHwGif jynfe,fOya'rsm;u owÅKwGif;ESifh a&eHvkyfief;rsm;udk tajccHtm;jzifh

pDrHonf/ odkYaomf a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;twGuf t"du Oya'rSm zuf'&,ftpdk;&rS csrSwfxm;

aom MopaMw;vs tvkyftudkifOya' (2013) jzpfonf/ ,if;Oya'onf rwnf oHk;pJGaiG

MopaMw;vs a':vmoef; 500 ausmfaom &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;twGuf tusHK;0ifonf/ The Australian Industry Participation Authority tqdkyg tufOya' taumiftxnfazmfjcif;udk

yg0ifaqmif&Gufonf/ a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;ESifhywfoufonfh Oya'wpf&yf jy|mef;jcif;tm;jzifh

ukef;wGif; o,HZmwtay: pDrHydkkifcGifhr&Sdaom A[dkktpdkk;&rS tqdkygu@ü vkyfydkifcGifhtmPmtcsdKU

&Sdvmonf/ a&TUajymif;aexdkkifrIrsm;ESifh pufrIzGHUNzdK;wdk;wufrI ponfh udpö&yfrsm;udk A[kkdrS ajz&Sif;

ay;&ef jynfe,frsm;rS qE´&SdonfhtwGuf tqdkygu@wGif A[dkktpdkk;&tm; vkyfydkkifcGifh cGJa0ay;rI

jrifhwufvmcJYonf/ odkkYaomfvnf; o,HZmw t&if;tjrpf pDrHcefYcGJrIonf ordkif;tpOftvmt&

jynfe,f^a'otqifh tpdk;&rsm;\ tcGifhta&;jzpfonf[kk ,lqMuonf/

a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;qdkkif&m jyXmef;csufrsm;tm; nd§EdIif;aqG;aEG;jcif;

taumiftxnfazmfa&; vkyfydkkifcGifhwm0efonf A[dkkESifh jynfe,fa'otqifh tpdk;&tMum;uGJjym;

aeEdkifonf/ tcsdKU wpfjynfaxmifEdkifiHrsm;jzpfaom rGef*dkvD;,m; ESifh zdvpfydkifEdkifiHrsdK;wdkYwGif

a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;ESifhywfoufí pmcsKyfpmwrf;qdkif&m jy|mef;csuftay: nd§EdIif;aqG;aEG;

&mwGif jynfe,f^a'otpdk;&udk yg0ifcGifhay;xm;onf/ 156 zdvpfydkifwGif tqdkygvkyfydkifcGifhudk Xmae

wdkif;&if;om;qdkkif&m Oya'wGif azmfjyxm;onf/ Xmaewdkif;&if;om;rsm;\ ]]bdk;bGm;ydkif ae&m}}

155 Government of Indonesia, Regulation of Regents No.48/2011 (2011).

156 Government of Mongolia, Minerals Law; Government of Mongolia, Law on Petroleum; Government of the Philippines, Indigenous Peoples Rights Act.

tif'dkkeD;&Sm; Bojonegoro a'otpdk;&onf a&eHESifh

obm0wf"mwfaiGU

vkyfief;twGuf a'ocH

tusdK; zGHUNzdK;a&;ESifh

ywfoufí xyfwdk;

jznfhpGuf Oya'wpfckk

csrSwfcJYonf/

þOya'wGif jynfaxmifpkk

Oya'xuf ydkktao;pdyfNyD;?

o,HZmw wl;azmfa&;

ukrÜPDrsm;taejzifh

a'oEå& pD;yGm;a&;vkyfief;

rsm; ESifh a'ocHrsm;udk

¤if;wdkYvkyfief;rsm;wGif

yg0if&ef vdktyfonf[k

nTefMum;xm;onf/

Page 74: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

72

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

wGif o,HZmwwl;azmfrI aqmif&Gufonfhtcg ¤if;wdkkYtaejzifh a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; tpDtpOf

rsm;ESifh rl0g'rsm; taumiftxnfazmf&mwGif yg0iffcGifh&Sdonf/ rnfodkYyifqdkapumrl vkyfydkifcGifh

tm;vHk;udk EdkifiHawmftqifh tzGJUtpnf;rsm;rS vuf0,fxm;&Sdonf/ ukrÜPDrsm;u vkdifpifavQmuf

xm;onfh vkyfief;pOf\ tpdwftydkif;tjzpf ukkrÜPDrsm;rS wifoGif;onfh tpDtpOf^ pDrHudef;rsm;

twGuf owÅKwGif;ESifh blrdodyÜH AsL½dk a'oEå& ½Hk;rsm;\ cGifhjyKcsuf vdktyfonf/ a'owGif;ü

tajcpdkkuf vkyfudkifaomfvnf; tqdkyg½Hk;rsm;udk A[dktpdk;&u a&G;cs,fcefYtyfxm;NyD;? A[dktpdk;&

odkY wdkuf½dkuf wm0efcHrI&Sd&onf/ 157

pnf;urf;Muyfrwfjcif;

pnf;urf;Muyfrwfjcif;udpöwGif jynfe,fESifh a'oqdkif&m tpkd;&onf ydkí xJxJ0if0if yg0ifonf/

Oyrmtm;jzifh rGef*dkvD;,m;wGif a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;udpöudk jynfaxmifpk tpdk;&u Oya'jyKNyD;

taumiftxnf azmfjcif;jzpfaomfvnf; jynfe,fa'o tpdk;&rsm;onf BuD;Muyfa&;wm0efrsm;udk

aqmif&Guf&onf/ owÅKwGif;vkyfief;rsm;taejzifh tvkyftudkifzef;wD;jcif; udpö&yfrsm;wGif a'

oEå& tmPmydkifrsm;ESifh yl;aygif;aqmif&Guf&ef vdktyfonf/ taumiftxnfazmf&mwGif tm;

enf;aomfvnf; vkyfydkifcGifhvkdifpif &&Sdxm;onfh ukrÜPD\ pnf;urf;vdkufemrIudk apmifhMunfh

ppfaq;Edkifonfh udk,fpm;vS,fwpfOD;udk a'ocHvlxkonfvnf; a&G;aumufwifajr§mufcGifh &Sd

onf/ 158

jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jrefrmEdkifiHwGif o,HZmw u@rS &&Sdaom tusdK;aus;Zl;rsm;tm; jynfe,f ESifh a'oqdkfif&m

Stakeholder rsm;xHodkY cGJa0ay;jcif;qdkkif&m aqG;aEG;rIrsm;udk qufvuf tav;xm; aqmif&Guf

oGm;&mwGif atmufyg tBuHjyKcsufrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;Ekdifygonf -

¼ a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; owfrSwfcsufrsm;udk ydkíus,fjyefYaom zGHUNzdK;a&; tpDtpOfrsm;ESifh

wpfaygif;wnf;jzpfatmif aqmif&Gufyg / / jynfaxmifpktpdk;&ESifh jynfe,f^a'oqdkif&m

tpdk;&wdkYMum; ydkrdkus,fjyefYaom vlrIpD;yGm;a&; zGHUNzdK;wdk;wufrIqdkif&m bHkk&nfrSef;csuf xm;&Sd

NyD; a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;udk tqdkyg&nfrSef;csufESifhtnD vkyfaqmifjcif;jzifh tusdK;aus;Zl;

&SdEdkifonf/ jynfaxmifpktpdk;&rS tvHk;pHk NcHKiHkrdaom rlabmifwpf&yfudk csrSwfEdkifNyD; jynfe,f

ESifh a'oqdkif&m tpdk;&rsm;u a'otwGuf tqifajyovdk udkufn§d toHkk;jyKEdkifonf/ þ

rl0g'rsm;onf tem*wfwGif vkyfaqmifrnfh a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;qdkkif&m Oya'rsm;? enf;

Oya'rsm; odkYr[kwf ukrÜPDrsm;ESifh csKyfqdkkonfh pmcsKyfpmwrf;rsm;twGuf udk;um;csufwpfck

jzpfvmEkdifonf/

¼ ]]a'owGif;}} qdkonfh pum;&yfudk teufzGifhjcif; / / vuf&SdwGif tpdkk;&\ rl0g'onf jrefrm

jynfolrsm; tvkyftudkif&&SdrI wdk;wufa&;twGuf tajccHtm;jzifh tav;xm; aqmif&Gufae

onf/ a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;qdkkif&m owfrSwfcsufrsm;jzifh a'ocHrsm; tusdK;&Sdap&efESifh

wdkif;&if;om;vlrsdK;pk tcsdKU\ awmif;qdkcsufrsm;udk jznfhqnf;ay;&ef rl0g' csrSwfolrsm;taejzifh

jynfe,fESifh wdkif;a'o Stakeholder rsm;ESifh teD;uyf aqG;aEG;wdkifyif í ]]a'owGif;}}

qdkaom pum;&yf\ t"dyÜm,fudk ydkí wdwdusus zGifhqdkEkdifonf/

¼ jynfaxmifpktpdk;&ESifh jynfe,f^a'oqdkif&m tpkd;&Mum; nd§EdIif;aqmif&Gufjcif; / / jynfe,f

ESifh a'oqdkif&m tpdk;&rsm;rS ¤if;wdkkYjynfe,fESifh wdkif;twGuf a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; oD;oefY

owfrSwfcsufrsm;udk jy|mef; taumiftxnfazmfcGifh &Sdvmygu jynfaxmifpk tpdk;&\ rl0g'

rsm;ESifh nd§EdIif;aqmif&Guf&jcif;jzifh tusdK;&SdEdkifonf/ EdkifiHawmftqifhESifh jynfe,f ESifh a'o

qdkif&m rl0g'rsm;wGif a'opD;yGm;a&;\ tcuftcJrsm;ESifh tcGifhtvrf;rsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;

xm;oifhonf/ ,SOfNydKifEdkifpGrf;&SdNyD; trsdK;tpm; uGJjym;aom yk*¾vduu@ zGHUNzdK;wdk;wufa&;udk

157 Government of the Philippines, Mining Act.

158 Government of Mongolia, Minerals Law. stakeholder interview.

Page 75: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

73

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

OD;pm;ay; aqmif&Gufoifhonf/

¼ jynfe,f ESifh a'oqdkif&m Stakeholder rsm;\ u@udk &Sif;&Sif;vif;vif; owfrSwfyg / /

EIA rlabmift& vlrIpDrHcefYcGJrI tpDtpOfrsm; zGHUNzdK;a&;wGif jynfe,fESifh wdkif;a'o tpdk;&ESifh

wdkifyifaqG;aEG;&ef jy|mef;csufrsm;onf aumif;aomajcvSrf;wpfckyif jzpfonf/ a'ocHtusdK;

zGHUNzdK;a&; tpDtpOftm; qef;ppfn§dEIdif;jcif;? taumiftxnfazmfjcif; ESifh apmifhMunfhppfaq;

jcif;rsm;twGuf vkyfydkkifcGifh wm0efrsm;udk EIA rlabmifwGif ydkí &Sif;vif;jywfom;atmif

t"dyÜm,fzGihfqdk owfrSwfEdkifonf/ rGef*dkvD,m;uJhodkkY jynfe,fESifh a'otpdk;&rsm;omru

a'ocH udk,fpm;vS,frsm;udkyg yg0ifapjcif;onf a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&; rl0g'rsm; pm&Gufay:

wGifomr[kwfbJ vufawGU taumiftxnfazmfjcif; udk jzpfapNyD; wl;azmfa&;pDrHudef;rsm;'Pfudkk

wkkduf½kkduf cHpm;&onfh a'ocHtwGuf tusdK;&SdapEdkifonf/ EIA ESifh EMP rsm;udk jynfol

vlxktm; vufvSrf;rDatmif aqmif&Gufjcif;jzifh a'ocHrsm;udkk tusdK;&Sdaponf/

Page 76: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

74

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

9/ wpfEdkifwpfydkifESifh tao;pm; o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfrI

bmaMumifh ta&;ygovJ/

wpfEdkifwpfydkif ESifh tao;pm; o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfjcif; aqmif&Gufcsufrsm;onf urÇmh

tvkyftudkif u@\ t"du t&if;tjrpf jzpfygonf/ wpfEdkifwpfydkifESifh tao;pm; o,HZmw

wl;azmfxkwfvkyfjcif; (ASM) onf urÇmwpf0ef;&Sd cefYrSef;ajc vlOD;a& oef; 100 eD;yg;\

toufarG;vkyfief; jzpfonf/ 159 þu@rS odomxif&Sm;aom tusdK;aus;Zl;rsm; &&SdEkdifonf/

rGef*dkvD;,m; onf 2014 ckESpfwGif w&m;0if ASM vkyfief;rS jynfywifydkYa&mif;csrI cefYrSef;ajc

tar&duefa':vm oef; 110 txd &&SdchJonf/ tqdkygckESpftwGif; o,HZmw vkyfief;rsm;rS

&&Sdaom pkpkaygif; jynfywifydkkYa&mif;csrI\ 3 .3 &mcdkifEIef;txd &SdcJYonf/ 160

,if;uJhodkY pD;yGm;a&;t& ta&;ygrI tvm;tvmaumif;rsm; &Sdaomfvnf; EdkifiHtrsm;pkwGif þ

vkyfief;udk w&m;0if pnf;rsOf;rsm;jzifh xdef;odrf;aqmif&GufrI r&Sdao;ay/ vkyfief;cGiftajctaerSm

tEå&m,f&SdNyD; obm0ywf0ef;usif? vlrIa&;&m pDrHcefYcGJrIrsm;vnf; nHhzsif;rI &SdaeqJjzpfNyD; tcGef

aumuf,lrIvnf; tm;enf;aeonf/ vufjzpf wpfydkif owÅKwl;azmfolrsm;onf tBuD;pm;tqifh

vkyfudkifaeolrsm;ESifh y#dyu©jzpfvmEdkifNyD; xkdrSwpfqifh vkyfief;vnfywfrI xdcdkufum tMurf;

zufrIESifh vlYtcGifhta&; csdK;azmufrIrsm; jzpfay:vmEkdifonf/ urÇmwpf0ef;vHk;wGif ysHUESHYrI enf;

aeao;aomfvnf; wpfEkdifwpfydkif a&eHxkwfvkyfrI vkyfief;onf EkdifiHtcsdKUwGif ta&;ygaomudpö

wpf&yfjzpfNyD; tvm;wl jyóemrsm; &ifqdkifae&onf/

wpfEdkifwpfydkkifESifh tao;pm; wl;azmfjcif;u@\ pD;yGm;a&;t& ta&;ygrIESifh vlrI0ef;usifESifh

ywf0ef;usiftay: oufa&mufrIudk xdxda&mufa&muf pDrHcefYcGJEdkif&ef vdktyfaejcif;aMumifh tpdk;

&rsm;onf Oya'rsm; jy|mef;í pnf;urf;xdef;Muyf&ef wdk;jr§ifhaqmif&GufvmaeMuonf/ yxr

tqifhtaejzifh EdkifiHtrsm;tjym;onf ASM odkYr[kwf wpfEdkifwpfydkif a&eHwl;azmfjcif;qdkkif&m

Oya'rsm;udk yifrOya'wGif xnfhoGif;jy|mef;xm;avY &SdMuonf/ odkYaomf cGifhjyKrdefY avQmuf&mü

ukefusp&dwfrsm;jcif;? tcGefaqmif&jcif;? ywf0ef;usifESifh vlrIa&;qdkkif&m pnf;urf;csufrsm;vdkuf

em&jcif;aMumifh ,if;u@tm; w&m;0ifjzpfatmif azmfaqmif&mwGif t[efYtwm;rsm;jzpfaeNyD;

Oya'a&;&m tajymif;tvJ udpörSmvnf; atmifjrifcJaom udpöwpf&yfjzpfonf/ tpdk;&rsm;tae

jzifh w&m;0ifvkyfief;tjzpf ajymif;vJap&ef rSefuefonfhrufvHk;rsm; azmfaqmifay;jcif;ESifh Oya'

rlabmif jyifywGif qufvufvkyfudkifaeolrsm;udk xdxda&mufa&muf ta&;,ljcif;wdkkY aqmif

&Guf&ef vdktyfonf/

wpfEdkifwpfydkif vkyfief;udk w&m;0if jzpfapa&;ESifh wpfEkdifwpfydkif wl;azmfolrsm;tm; tumt

uG,fay;a&;? tBuD;pm;vkyfief;BuD;rsm;ESifh y#dyu© rjzpfapa&;twGuf jynfe,fESifh a'oqdkif&m

tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;rS yg0ifEdkifonf/ rsm;aomtm;jzifh wpfEdkifwpfydkifESifh tao;pm; wl;azmfol

rsm;onf EdkifiHawmftqifhwGif xnfhoGif;pOf;pm;cH&olrsm; r[kkwfbJ? tumtuG,frJY xdcdkkuf

vG,folrsm; jzpfMuonf/ jynfe,fESifh a'otpdk;&rsm;taejzifh ¤if;wdkkYtm; Oya'rlabmiftwGif;rS

w&m;0if vkyfudkifvmEdkkfifap&ef aqmif&Gufay;&eftwGuf tajctaeay;onfjzpfaomaMumifh

ajyvnfatmif aqmif&Gufay;&rnf/ w&m;0ifjzpfatmif vkyfaqmif&mwGif BuHKawGU&onfht"du

twm;tqD;tcsdKUrSm tcsdefMum? A[dktpdk;&ESifh qufqH&ef vdktyfjcif;? tvGef½IyfaxG;onfhvkyfxHk;

vkyfenf; tqifhqifhwdkY jzpfonf/ vkyfydkkifcGifh cGJa0vdkufygu AsL½dkua&pD BudK;eDpepf 'ku©rsm;udk

avQmhcsEkdifonf/ odkYaomf þudpöudk jynfe,fa'o tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;ESifh vufwGJí ajz&Sif;

159 These numbers include workers and their families. World Bank, “Artisanal and Small-Scale Mining,” last modified 21 November 2013, http://www.worldbank.org/en/topic/extractiveindustries/brief/artisanal-and-small-scale-mining.

160 Bolormaa Purevjav, Human Rights and Mongolia’s Small-Scale Mining Sector (The Asia Foundation, 2014); Calculated as follows: 110m*100/3,295,381,000, with data from the World Bank, “World Integrated Trade Solutions Portal,” accessed 15 January 2017, http://wits.worldbank.org.

Page 77: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

75

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

oifhonf/ tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;u ynmay;jcif;? rufvHk;ay;jcif;ESifh xdawGU aqG;aEG;jcif;rsm;vkyf

aqmifoifhNyD; pnf;MuyfrI vkyfaqmif&ef pdwfqE´ESifh pGrf;aqmif&nf&Sd&efvnf; vdktyfonf/

jrefrmEdkifiH\ vuf&Sdtaetxm;

wpfEkdifwpfydkifESifh tao;pm; o,HZmw xkwfvkyfrIvkyfief;onf jrefrmEdkifiH\ t"du pD;yGm;a&;

vkyfief; &if;jrpfwpfck jzpfonf/ (av;axmifhuGuf 13 udk Munfhyg) vkyfudkifaeol ta&twGufudk

twdtus ajym&ef cufcJaomfvnf; ausmufrsuf wl;azmfonfh jrefrmEkdifiH ajrmufydkif;a'owGif

a&raq; OD;a& 400000 ausmf &Sdonf[k o,HZmw ESifh obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;

0efBuD;Xme (MONREC) u cefYrSef;xm;onf/ 161 wpfEkdifwpfydkif ausmufwl;vkyfief;ESifh a&eH

vkyfief;tay: rDScdkaeol pkpkaygif; (wpfaeYvkyfrS wpfaeYpm;&olrsm; tygt0if) ta&twGufrSm

,ckxuf ydkEdkifonf/

wpfEkdifwpfydkifESifh tao;pm;vkyfief;rsm;udk xdxda&mufa&muf pDrHcefYcGJ&mwGif pdefac:rIrsm; &Sdae

onf/ þu@onf vlrI0ef;usifESifh obm0ywf0ef;usiftay: BuD;rm;aom oufa&mufrIrsm;ESifh

qufpyfaeonf/ jynfaxmifpktpdk;&\ Oya' jy|mef;csufrsm;wGif wpfEdkifwpfydkkif ESifh tao;pm;

ausmufwl;vkyfief;ESifh wpfEdkifwpfydkfif a&eHxkwfvkyfrIudk cGifhjyKxm;onf/ odkYaomf vdkifpif&&Sd&ef

cufcJNyD; vkyfief;tenf;i,fudkom w&m;0if cGifhjyKxm;onf/ w&m;0if owfrSwfcGifhjyKrI r&Sdjcif;?

vkyfief;cGif tEå&m,f&Sdjcif;? obm0ywf0ef;usifqdkif&m vkyfxHk;rsm; nHhzsif;jcif;? (uav;oli,f

acgif;yHkjzwfrI ESifh rl;,pfaq;0g; tvGJoHk;pGJrI tygt0if) vlrI0ef;usiftay: tEÅ&m,f&Sdaom

oufa&mufrI&Sdjcif;wdkY us,fus,fjyefYjyefY jzpfay:aeqJ jzpfonf/ 162 þu@onf jynfe,fESifh

a'oqdkif&m tpdk;& xdef;csKyfrIvufatmuf jzpfvmaom (txl;ojzifh vkyfydkifcGifhvkdifpifcsay;jcif;

ESifh tcGefaumuf,ljcif;) u@wpfckkjzpfonf/

av;axmifhuGuf (13) jrefrmEdkifiH\ wpfEdkifwpfydkifESifh tao;pm; o,HZmw

xkwf,ljcif;vkyfief;

tao;pm;ESifh wpfEkdifwpfykdif vkyfief;udk EkdifiHtvdkuf t"dyÜm,fzGifhqdkyHk uGJjym;onf/ a,bk

,stm;jzifh &Hzef&HcgwGif zufpyfyl;aygif; vkyfudkifavY&Sdaom vlyk*¾dKvfrsm; (odkY) rdom;pkrsm;u

puftenf;i,f oHk;í (odkY) roHk;bJ xkwfvkkyfrIEIef; tenf;i,fom&Sdonfh tao;pm; wl;

azmfxkwfvkyfonfh vkyfief;rsm;udk qdkvdkonf/ BuD;MuyfrItm;enf;aom EdkifiHrsm;wGif wpfEkdif

wpfydkif vkyfief;rsm;onf &mZ0wfom; ESifh vufeufudkif tkyfpkrsm; xdef;csKyfcH&Edkifonf/

wpfEkdifwpfydkif ausmufwl;vkyfief;onf wpfEdkifwpfydkif a&eHvkyfief;xuf urÇmwpf0ef;wGif

ydkí ododomom ysHUESHYrI&Sdonf/

jrefrmEkdifiHwGif 2015 ckESpf owÅKwGif;Oya' jyifqifcsuft& tao;pm; owÅKwl;azmfa&;ESifh

wpfEdkifwpfydkkif owÅKwl;azmfa&;vkyfief;tjzpf trsdK;tpm; cGJEdkifaom vkyfief;ESpfrsdK;&Sdonf/

yxrwpfckrSm ]]BuD;rm;aom &if;ESD;jr§KyfESHrIESifh toHk;p&dwf rvdkaom (odkY) txl;enf;ynmESifh

enf;pepfrsm; rvdkaom}} pD;yGm;jzpf xkwfvkyfrI 163 [kk t"dyÜm,f zGifhqkdxm;NyD; 'kwd,wpfckrSm

]]omrSef vufoHk;ud&d,mrsm;udk toHk;jyKaom xkwfvkyfrI}} 164 jzpfonf/ rnfodkYyifjzpfap

wpfEdkifwpfydkkif (odkY) tao;pm; wl;azmfrItqifhudk tppftrSef t"dyÜm,fzGifhqdk&mwGif pdefac:

rI &SdEdkifonf/ tcsdKUudpö&yfrsm;wGif ukrÜPDrsm;onf tao;pm;tqifh vkyfief;vkdifpif rsm;pGm

&,lxm;NyD; vkyfuGufwpfckwnf; aygif;vkyfaeonf/ ¤if;wdkYonf tBuD;pm;tqifh vkyfief;

161 International Growth Centre, Artisanal Jade mining in Myanmar (2017), accessed 16 November 2017, https://www.theigc.org/project/artisanal-jade-mining-myanmar.

162 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

163 Shortell and Aung, Mineral and Gemstone Licensing in Myanmar.

164 Government of the Union of Myanmar, Myanmar Mines Law (2015).

Page 78: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

76

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

vdkifpifavQmufvQif ydkí pnf;urf;wif;Muyfonfh vkyfief;aqmifwmrsm;udk a&SmifvTJ&ef ,ck

uJhodkY vkyfaqmifjcif; jzpfonf/

Oya't& owfrSwfcsufrsm;ESifh abmifr0ifonfh tjcm; w&m;r0if wl;azmfrIrsm;vnf;EdkifiH\

owÅKwGif;u@wGif jzpfay:aeygonf/ ausmufpdrf; ESifh ausmufrsufu@wGif MuHKawGUae&

onfh pdefac:rIwpf&yfrSm a&raq;ausmuf &Smolrsm;u tBuD;pm;vkyfuGufrsm;xJodkY 0ifum

pGefYypfausmufrsm;tMum; 0ifa&muf&SmazGjcif; jzpfonf/ a&raq;ausmuf &Smolrsm;onf

tvGef tEå&m,frsm;aom tajctaewGif vkyfudkifaeMuonf/

jrefrmEdkifiHonf wpfEdkifwpfydkif a&eHvkyfief; (vuf,SufwGif;) trsm;tjym; &SdaeNyD; udkvdkeD

acwfBudK umvuwnf;u jzpfonf/ woD;ykk*¾vrsm;ESifh tao;pm; w&m;r0ifvkyfief;rsm;onf

pufoD;wyf vuf,uf a&eHwGif; wpfwGif;xufru &Sdovdk Nodding Donkeys pufuJhodkY

aom tao;pm; pufrsm;vnf; wcgw&H toHk;jyKonf/ rauG;? ppfudkif;? {&m0wD ESifh

&efukef wdkif;a'oBuD;wdkYwGif vkyfudkifaeNyD; obm0ywf0ef;usiftay: tBuD;pm;xdcdkufrI

jzpfay:aponf/ vkkyfief;cGifwGifvnf; ab;uif;vkkHjcKHa&; pHEIef;rsm; vkkdufemjcif;r&Sdyg/ 165

ucsifjynfe,f zm;uefYa'owGif ukkrÜPDrsm;ESifh pGefYypfvdkufonfh ajrpmyHkrsm;wGif

ausmufpdrf;&Smaeaom a&raq;ausmuf &Smolrsm; ("gwfyHk - rif;aZ,sm)

ASM udk tkyfcsKyfpDrHonfh t"du Oya'rsm;tm; NcHKiHkoHk;oyfcsuf

jrefrmEdkfifiHwGif wpfEkdifwpfydkifESifh tao;pm; o,HZmwxkwf,lrI vkyfief;udk jynfaxmifpkOya'

jzifh tkyfcsKyfpDrHonf/ owÅKwl;azmfa&;twGuf ta&;tBuD;qHk;aom Oya'rsm;rSm jrefrmEkdifiH

owÅKwGif;Oya' (2015)? jrefrmEdkifiH ausmufrsufOya' (1995? jyifqifa&;qGJxm;) ESifh

obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;Oya' (2012)wdkY jzpfonf/ wpfEdkifwpfydkif a&eHvkyfief;udk

pDrHtkyfcsKyf&efvnf; Oya'topfwpf&yf jy|mef;xm;onf/ a&eH vuf,ufwGif;qdkif&m Oya'

(2017) jzpfonf/ ausmufyHkrsm;wGif a&raq;ausmuf &Smol trsm;tjym;&Sdaomfvnf; ¤if;wdkY

w&m;0if vkyfudkifcGifhjyKaom jy|mef;csufudk Oya'rlabmiftwGif; r&Sdao;yg/

jynfe,fESifh a'o\ yg0ifyufoufrI

rMumao;rDu jyifqifvdkufonfh owÅK? ausmufrsufOya'rsm; ESifh 2015 ckESpfwGif jyefvnfjyif

qifcJYonfh zGJUpnf;yHktajccHOya' Z,m; 2 ESifh 5 wGif vdkifpifcsay;jcif;ESifh tcGefaumuf,ljcif;

165 Htoo Thant and Chan Mya Htwe, “Government to Tighten Licensing Restrictions on Artisanal Oil Drilling,” Myanmar Times, 12 September 2016.

jyXmef;awmYrnfh Oya'

rsm;t& wEdkifwydkifESifh

tao;pm; owÅKvkyfief;

vdkifpifcsay;jcif;udk

jynfe,fESifhwdkif;tqifhrS

wm0ef,lawmYrnf

jzpfonf/

Page 79: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

77

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

vkyfydkkifcGifh wm0efrsm;udk jynfe,fESifh a'oqdkif&mtqifhodkY cGJa0ay;vdkufonf/ 166 owÅKwGif;

vkyfief; enf;Oya' rlMurf;rsm;t& jynfe,fESifh a'oqdkif&m bkwftzGJUrsm;u wpfEdkifwpfydkkifESifh

tao;pm; vkyfief;vkdifpifrsm; csay;ydkkifcGifh &Sdvmrnf jzpfonf/ tifwmAsL; ajzMum;olrsm;\

ajymMum;csuft& xdkbkwftzGJUrsm;wGif o,HZmwESifh obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&; 0efBuD;

Xme (MONREC) rS oufqdkif&m jynfe,f (odkY) a'oqdkif&m tpdk;&tzGJUESifh wdkifyifí zGJUpnf;

rnf[kkqdkkonf/ bkwftzGJUwGif jynfe,f (odkY) wdkif;a'oBuD; 0efBuD;csKyf ESifh o,HZmwESifhobm0

ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;Xme? jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI aumfr&SifESifh GAD wdkY\ jynf

e,f (odkY) wdkif;a'oBuD; udk,fpm;vS,frsm; yg0ifrnfjzpfonf/ vdkkifpifaMu;udk jynfe,fESifh wdkif;

tpdk;&rsm;u aumufcHrnfjzpfonf/ tvm;wl ausmufrsufu@wGifvnf; ausmufrsufOya'udk

tqdkjyKxm;aom jyifqifajymif;vJcsufrsm;t& jynfaxmifpk tpdk;&tzGJU\ oabmwlnDcsufjzifh

zGJUpnf;cefYtyfxm;aom jynfe,f (odkY) wdkif;a'oBuD; bkwftzGJUrsm;u vkyfydkifcGifhvdkifpif csay;cGGifh

&SdvmzG,f&Sdonf/

tvm;wlpGmyif a&eHvuf,ufwGif;qdkif&m Oya' (2017) jy|mef;csufrsm;t& vkyfydkifcGifhvdkifpif

csay;jcif;ESifh tcGefawmf aumufcHonfh wm0efrsm;udk jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD; tpdk;&tzGJU

tpnf;rsm;xH tyfESif;vdkufonf/ vdkifpifavQmufvTmrsm;udk jynfe,f (odkY) wkdif;a'oBuD;tpdk;&

rsm;u oHk;oyfppfaq;NyD; twnfjyKygu vQyfppfESifh pGrf;tif0efBuD;XmeodkY cGifhjyKrdefY&&ef wifjy&

onf/ a&eHvkyfief;rsm;rS wGif;0cGefrsm;ESifh ajr,miSm;&rf;caumuf,lonfh udpörSmvnf; jynfe,f

ESifh wdkif;a'oBuD;tpdk;&\ wm0efjzpfonf/ 167 wpfEkdifwpfydkif xkwfvkyfolrsm;onf xkwfvkyfrI

tpDt&ifcHpmrsm;udk jynfaxmifpk 0efBuD;Xmersm;odkY oufqkdif&m jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;tpdk;&

rsm;rSwpfqifh wifjy&ef vdktyfovdk vlrIzGHUNzdK;a&;pDrHudef;rsm;twGuf aiGaMu;rsm;udk jynfe,fESifh

wdkif;a'oBuD; tpdk;&rsm;odkY ay;&rnfjzpfonf/

rlt& ASM u@qdkkif&m obm0ywf0ef;usifqdkif&m vkyfxHk;vkyfenf; topfrsm;wGif jynfe,f

ESifh a'oqdkif&m tpdk;&rsm;\ yg0ifaqmif&GufEdkifcGifh tcsdKUudkvnf; xnfhoGif;xm;onf/ 2016

EIA vkyfxHk;vkyfenf;rsm;t& tao;pm;ESifh wpfEdkifwpfydkkif vkyfief;rsm;onf ueOD; obm0ywf

0ef;usif ppfaq;rI tpD&ifcHpm (IEE) wifjy&ef vdktyfonf/ xdktpD&ifcHpmudk obm0ywf0ef;usif

qdkif&m xdef;odrf;apmifha&Smufa&;Xmeu tuJjzwf ppfaq;onf/ pDrHudef;a'otwGif; ywfouf

qufEG,fol (Stakeholder) rsm;ESifh wdkifyifNyD;aemuf ECD onf obm0ywf0ef;usifqdkif&m

vdkufemrI taxmuftxm;vufrSwf (ECC) xkwfay;&ef tqHk;tjzwfjyKvkyfonf/

w&m;0ifjzpfvmatmif aqmif&Gufjcif;

wpfydkifwpfEkdif vkyfief;udk w&m;0ifvkyfief; wpfcktjzpf owfrSwf&ef w&m;0if jy|mef;csufrsm;

&Sdaeaomfvnf; vkyfief;trsm;pkrSm w&m;r0if &yfwnfaeqJyif jzpfonf/ Myanmar Centre for Responsible Business u jyKvkyfaom okawoet& uGif;qif;okawoejyKpOf awG&Sd

cJYaom xHk;ausmuf*l? a&T ESifh oHjzL u@wdkYwGif vkyfudkifaeonhf wpfEdkifwpfydkkif owÅKwl;azmfa&;

vkyfief;rsm;onf cGifhjyKrdefYr&bJ aqmif&Gufaejcif;jzpfonf/ 168 vdkifpifavQmufjcif;ESifh obm0

ywf0ef;usifqdkif&m vkyfxHk;vkyfenf;rsm; vkyfaqmif&ef owfrSwfcsufrsm;onf wpfydkifwpfEkdif

wl;azmfolrsm;twGuf tvGef 0efydaponf/ cdkifrmaom w&m;Oya'pdk;rdk;a&; ,Eå&m;rsm;r&Sdonhf

twGuf w&m;0ifjzpfa&; vkyfaqmif&ef qGJaqmifEdkifaom rufvHk;vnf; aumif;aumif; r&Sday/

jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;tpdk;&rsm; vkyfydkifcGifh tcGifhtmPmydk&atmif Oya'a&;&mtajymif;tvJ

vkyfjcif;onf jyóemrsm; ajz&Sif;Edkifjcif; &Sdr&Sd? w&m;0iftjzpf cGifhjyKa&;wGif taxmuftul

166 Republic of the Union of Myanmar, Law 45/2015.

167 Myanmar Centre for Responsible Business, Comments on Artisanal Oil Production Bill (2017).

168 Myanmar Centre for Responsible Business, Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment.

Page 80: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

78

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jzpfrjzpfudk þpmwrf;a&;aecsdefwGif ajym&ef tvGefapmaeygonf/ odkYaomf owÅKESifh a&eHu@

ESpfckpvHk;wGif vdkifpifcsay;rIqdkkif&m qHk;jzwf&mü jynfaxmifpktpdk;&rS vkyfydkkifcGifhrsm; &xm;aeqJ

jzpfonf[k ,lq&ygonf/ jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD; 0efBuD;csKyfrsm; ESifh 0efBuD;Xmersm;onf

jynfaxmifpktpkd;&odkY wm0efcHrI &Sd&aomaMumifh Oya' tajymif;tvJonf jynfe,fESifh wdkif;

a'oBuD; tpdk;&\ wm0efcHrItydkif;wGif ydkjrifhoGm;aponf[k rqdkEdkifay/ xdkkYjyif o,HZmw ESifh

obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&; 0efBuD;Xmeonf tcsdKU tao;pm;xkwfvkyfrI trsdK;tpm;rsm;

twGuf wdkuf½dkufqHk;jzwfcGifh tmPmudk qufvufxdef;odrf;xm;rnf jzpfonf/ tvm;wl?

wpfEdkifwpfydkif a&eHvkyfief;wGifvnf; tqifhqifh vkyfief;pOfrsm;udk jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;

tpdk;&rsm;rSwpfqifh vkyfaqmifaomfvnf; cGifhjyKrdefY csay;onfh t<uif;rJY vkyfydkifcGifh wm0efudk

vQyfppfESifh pGrf;tif0efBuD;Xmeuom qufvufxdef;odrf;xm;rnf jzpfonf/

urÇmYwpf0ef;rS vufawGUvkyfaqmifrI^vkyfxHk;enf;emrsm;tm; avYvmjcif; 169

oufqdkkif&mu@\ Oya'rlabmifrsm;udk a&;qGJonfh tpdk;&tqifhrS ASM udpö&yfrsm;qdkif&m

pDrHcefYcGJrIrsm;twGuf Oya'jyK a&;qGJonf/ erlemavYvmxm;onfh EdkifiHrsm;wGif jynfaxmifpk

tqifhrS Oya'? enf;Oya' a&;qGJonf/ odkYaomf jynfe,fESifh a'oqdkif&m tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;

taejzifh Oya' taumiftxnfazmf aqmif&Gufonfh vkyfief;wGif yg0ifapjcif;jzifh tusdK;rsm;ap

onfudk avYvmcJYonfh Oyrmrsm;wGif awGU&Sd&onf/

vdkifpifcsay;jcif;

ppfwrf;wGifygaom EdkfifiHtrsm;tjym;\ Oya'rlabmifrsm;onf ASM vkyfief;tay: pnf;urf;

xdef;Muyfjcif;udk jynfe,fESihf wdkif;a'oBuD;tqifhtm; vTJtyfxm;ygonf/ Oyrm - tif'dkeD;&Sm;

ESifh rGef*dkvD;,m;wdkY\ EdkifiHawmftqifh Oya'jyKrIwGif jynfe,f ESifh a'oqdkif&m tpdk;&tzGJU

tpnf;rsm;udk ASM twGuf vdkifpifcsay;cGifh&Sdaom tmPmydkiftzGJUtjzpf owfrSwfxm;onf/ 170 zdvpfydkifwGif ASM vdkifpifrsm;udk NrdKUe,f odkYr[kwf jynfe,f ]]owÅKwGif;vkyfief;qdkif&m

pnf;urf;xdef;odrf; BuD;Muyfa&; bkwftzGJU}}u csay;onf/ xkdbkwftzGJUrsm;wGif A[dktpdk;&ESifh

jynfe,fESifh a'oqdkif&m tpdk;&rsm;? tao;pm;ESifh tBuD;pm;tqifh owÅKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;

ESifh obm0ywf0ef;usifqdkif&m t&yfbuf tzGJUtpnf;rsm;rS udk,fpm;vS,frsm; yg0ifonf/ 171

rav;&Sm;wGif jynfe,frsm;u ¤if;wdkY udk,fydkifjynfe,f o,HZmw Oya't& ASM vdkifpifcs

ay;onf/ 172 wpfydkifwpfEdkif vkyfief;rsm;qdkkif&m qHk;jzwfcsufcsydkkifcGifhtm; a'oEÅ& tqifhodkkY

cGJay;vdkufjcif;jzifh b@ma&; 0efydjcif;ESifh tcsdefMumjcif;wdkkYudk ajz&Sif;Edkifonf/ (Oyrm vdkifpif

avQmuf&? tcGefaqmif& ydkvG,fatmif vkyfay;jcif; pojzifh) xdkYtjyif pnf;urf;MuyfrwfrI ydkkrdk

tm;aumif;vmatmif taxmuftuljyKonf/

ASM udpö&yfrsm; pDrHcefYcGJ&mwGif EdkifiHawmftqifh ESifh jynfe,fESifha'otqifh tpdk;&Mum; nd§

EdIif;aqG;EG;rI r&Sdygu pdefac:rIrsm; jzpfay:vmEkdifonf/ Oyrmtaejzifh 2015 ckESpfwGif tdE´d,

EdkifiH A[dkktpdk;&Xme wpfckkjzpfaom trsdK;om;pdrf;vef;a&; ckkH½kkH;u (National Green Tribunal) Rajasthan jynfe,f rS tus,f ig;[ufwm rjynfhaom pDrHudef;rsm;twGuf ywf0ef;usifqdkkif&m

cGifhjyKcsuf&,l&rnf[kk owfrSwfcJhonf/ odkYaomf obm0ywf0ef;usif cGifhjyKcsufcsay;onfhjzpfpOf

udk ayghayghqq t"dyÜm,fzGifhqdkxm;NyD; jynfe,f obm0ywf0ef;usif oufa&mufrI ppfaq;tuJ

169 Given Myanmar’s somewhat unique status as a country with significant artisanal oil production, this section only draws observations from the management of artisanal and small-scale mining in other countries.

170 Government of Indonesia, Law No.4/2008 (2008); Government of Indonesia, Law No. 23/2014 (2014).

171 Government of the Philippines, Small Scale Mining Act (1991); Government of Mongolia, Minerals Law.

172 Government of Malaysia, Mineral Development Act (1994).

Page 81: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

79

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jzwfa&; tmPmykdiftzGJUuvnf; avQmufvTmtrsm;tjym;udk ppfaq;oHk;oyfEkdifonfh pGrf;&nf

r&SdcJYay/ xdkkYaMumifh ESpfukefwGif aomif;ESifhcsDaom tao;pm; owÅKwl;azmfa&;vkyfief;rsm; ydwf

cJY&onf/ tvkyfvufrJY yrmP tvGefrsm;vmrnfpdk;&drfaomaMumifh jynfe,ftpdk;& t&m&Sdrsm;u

wpfckckvkyfaqmif&ef jynfaxmifpktpdk;&udk zdtm;ay;cJYonf/ &v'ftaejzifh Oya' jyifqifcsuf

rsm;udk vkyfaqmifcJY&onf/ jyifqifcsufwGif tao;pm;tqifh owÅKwl;azmfvkyfief;udk trsdK;

tpm; owfrSwfay;jcif;? obm0ywf0ef;usifESifh ywfoufí vkyfaqmif&rnfh tcsufrsm;udk

ydkrdk&Sif;vif; vG,fulapjcif;? obm0ywf0ef;usif cGifhjyKrdefYrsm;udk xkwfjyefay;&eftwGuf c½dkif

tqifh EIA tmPmydkif tzGJUtpnf;wpf&yftm; owfrSwfzGJUpnf;ay;jcif;wdkY yg0ifonf/ 173

w&m;0iftjzpf owfrSwf&ef ueOD; vkyfief;pOfrsm;

jynfe,fESifh a'otpdk;&rsm;onf ASM u@udk ydkaumif;rGefpGm pnf;urf;MuyfrwfEdkif&ef rlabmif

rsm; xdxda&mufa&muf taumiftxnfazmfa&;twGuf ta&;BuD;aom tcef;u@rS aqmif

&GufEdkifonf/ w&m;r0if vkyfudkifavY&Sdonfh &mZ0iff&SdaeonfhtwGuf pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onf

owÅK wl;azmfolrsm;\ vdktyfcsufESifh udkufnDaeonfhwdkifatmif ¤if;wdkYudk Oya'rlabmiftwGif;

rS vkyfudkif&ef rufvHk;ay; qGJaqmif&aom udpörSm pdefac:rIrsm; &SdaeqJjzpfonf/ xdkjyóem

udk ajz&Sif;&ef zdvpfydkifEdkifiH Cotabato awmifydkif;jynfe,ftpdk;&u owÅKwl;azmfolrsm;udk ppf

aq;twnf jyKonfh pepfwpfckudk pGefYOD; zefwD;vdkufonf/ xdkpepfonf owÅKwl;azmfa&;vkyfief;

e,fy,ftwGif; vkyfief;rsm;udk w&m;0ifowfrSwf&mwGif taxmuftuljyKcJYonf/ wpfcsdefwnf;

wGif pDrHtkyfcsKyfa&;ESifhqdkifaom t"du pdefac:rIrsm; (av;axmifhuGuf 14 udk Munfhyg) tcsdKU

udkvnf; ajz&Sif;ay;EdkifcJYonf/ rGef*dkvD;,m;wGif tm&Sazmifa';&Sif;u jynfe,f? c½dkiftpdk;&rsm;

ESifh yl;aygif;í pDrHudef;wpfckudk tpjyK azmfaqmifcJYum ASM u@wGif obm0ywf0ef;usifqdkkif&m

pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifay;cJYonf/ pDrHudef;\ &nfrSef;csufrSm ukefusp&dwfoufomNyD; a*[pepf

t& tqifajyaprnfh obm0ywf0ef;usif jyefvnfxlaxmifa&; enf;vrf;rsm; xm;&Sdjcif;jzifh

w&m;0if owfrSwfonfhvkyfief;rsm; wdk;jr§ifhaqmif&Gufa&; jzpfonf/ xdkpDrHudef;rSwpfqifhwpfEdkif

wpfydkif owÅKwl;azmfol 900 ausmfonf 143 [ufwmus,faom owÅKajr jyefvnfxlaxmif

a&;ü yg0ifchJonf/ jynfaxmifpktpdk;&uvnf; jyefvnfxlaxmifa&; enf;pepf wpfaygif;wnf;

azmfaqmif&mü yg0if&ef pdwf0ifpm;aMumif; xkwfazmfajymqdkcJYonf/ jyefvnfxlaxmifa&;enf;

pepfonf aemufydkif;wGif trsdK;om; ASM pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; jzpfvmcJYonf/ 174

av;axmifhuGuf (14) zdvpfydkifEdkifiH? Cotabato awmifydkif;jynfe,ftwGif;&Sd

ASM pDrHtkyfcsKyfrI 175

ASM u@ukd w&m;0ifowfrSwfa&;twGuf jynfaxmifpktpdk;&\ BudK;yrf;rIrsm; &Sdaomf

vnf; zdvpfydkifEdkifiHonf w&m;r0if owÅKwl;azmfrIvkyfief;rsm;ESifh qufvuf&ifqdkifae&onf/

,if;udk wdkufzsuf&ef Cotabato awmifydkif;jynfe,f tpdk;&onf rDem[ef bm,meD[ef

(Minahang Bayanihan) tpDtpOfudk pwifazmfaqmifcJYonf/ tqdkyg tpDtpOfonf

tao;pm; owÅKwl;azmfa&;vkyfief;ESifh ausmufusif;rsm;wGif vkyfaqmifaeol tm;vHk;udk

ppfaq;onfh pepfwpf&yfudk jy|mef;cJYonf/ rSwfyHkwif&eftwGuf owÅKwl;azmfolrsm;onf

ab;tEå&m,f vHkNcHKa&;? ta&;ay: u,fq,fa&;? pGefYypfypönf; pDrHcefYcGJrI? obm0ab;

tEÅ&m,f avQmhcsrIESifh usef;rma&; ESifh tnpftaMu;pGefYonfh udpö&yfwdkYESifhywfoufírjzpf

rae oifwef;wuf&onf/ oifwef;rsm;udk jynfe,ftpdk;&u jynfaxmifpktpdk;&? t&yf

173 Government of India, 2006 EIA Notifications (2006); The Times of India, Amendments in Rajasthan Mining Rules Illegal: HC (10 April 2015); “Rajasthan: Thousands of Quarries Shut Down as Deadline to Obtain NGT Nod Closes In,” First Post, 30 January 2017.

174 Bolormaa Purevjav and Jonathan Stacey, Mongolia’s Small-Scale Miners Play Critical Role in Safeguarding Natural Resources (The Asia Foundation, 2016).

175 Philippine Extractive Industries Transparency Initiative, Volume II of the PH-EITI Country Report 2015 (2015).

Page 82: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

80

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

buf tzGJUtpnf;rsm;rS tusdK;wlyl;aygif;í aqmif&Gufjcif;jzpfonf/ 2015 ckESpfa&mufcsdefwGif

tvkyform; 1700 ausmf rSwfyHkwifEdkifcJYNyD; aemufxyf tvkyform; 1300 ausmftwGuf

qufvufvkyfudkif aqmif&GufaecJYonf/

xdktpDtpOfonf tusdK;&Sdaom &v'frsm;pGm jzpfay:apcJYonf/ cGifhjyKrdefcsrSwfonfh yHkpHrSm

vnf; uGefysLwmpepf jzpfvmonfhtwGuf vkdifpifudpöESifh tjrwfcGefaumufcHonfh udpörsm;

vnf; tqifhjrifhvmcJYonf/ apmifhMunfhuifr&mrsm;\ tultnDaMumifh ppfaq;apmifhMunfhrI

vkyfief;rsm;vnf; ydkrdk tm;aumif;vmcJYonf/ Cotabato awmifydkif;jynfe,fonf vuf&Sd

wGif rif'gemtdk uRef;qG,fay:ü rSwfyHkwifxm;aom tao;pm; owÅKwl;azmfa&; vkyfief;

ta&twGuf trsm;qHk;&Sdonfh jynfe,fjzpfonf/ 2014 ckESpfwGif ASM u@rS &aom

a'oEå& aumufcH&&Sdonfh tcGefyrmPonf zdvpfydkif yDqdk 1065685 (tar&duefa':vm

21362 ESifh nDrQonf) txd jrifhwufvmcJYonf/ wpfcsdefwnf;wGif owÅKwl;azmfa&;vkyfief;

rsm;onf 'kkwd,tBuD;qHk; pD;yGm;a&;vkyfief;jzpfNyD; EdkifiHtwGif; a&Ta&mif;tm; tjrifhqHk;jzpfí

t0,fqdkkif trsm;tjym;&Sdonfh bef*Gufjynfe,fonf yDqdk 153435 (tar&duefa':vm

3076 0ef;usif) 176 ukkdom a'oEå& tcGeftjzpf &&SdcJhonf/

xdktpDtpOfonf tcsdKUaom owÅKwGif;vkyfief;\ vlrI0ef;usifESifh obm0ywf0ef;usiftay:

oufa&mufrIudkvnf; ajz&Sif;&mwGif taxmuftul jzpfcJYonf/ Oyrmtm;jzifh ppfaq;

twnfjyKjcif; pepfaMumifh uav;vkyfom; avsmhusvmonf/ xdkYtjyif xdktpDtpOfonf

obm0ywf0ef;usif pHcsdefpHEIef;rsm;udkvnf; wdk;wufapcJYonf/ &v'ftaejzifh jy'g;rygaom

wl;azmfjcif; enf;pepfrsm;ESifh owÅKwl;azmfNyD;aemuf jyefvnfxlaxmifa&;vkyfief;rsm; aqmif

&GufrI jrifhwufvmcJYonf/ xdktpDtpOfaMumifh Cotabato awmifydkif;jynfe,f tpdk;&onf

Galing Pook qk csD;jr§ifhcHcJY&onf/ xdkqkonf qef;opfaumif;rGefaom a'oEå& pDrHtkyf

csKyfa&; azmfaqmifrIESifhywfoufí EdkifiHawmfuay;aom qkjzpfonf/

zdvpfydkif ajryHk

176 Both USD values are calculated with P/USD values of 1/0.02 on 18 January 2016.

zdvpfydkif

MANILA

awmifw½kwf

yifv,f zdvpfydkif

yifv,f

SOUTHCOTABATO

Page 83: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

81

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

NyD;cJYaomESpfrsm;twGif; jrefrmEdkifiHwGif wpfEdkifwpfydkkifESifh tao;pm;tqifh owÅKwl;azmfa&;ESifh

wpfEdkifwpfydkif a&eHvkyfief;rsm;udk pDrHtkyfcsKyfa&;ü jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;tpdk;& ydkrdkyg0ifvm

a&;twGuf aqmif&GufcJYonf/ a&SUqufvkyfaqmif&mwGif atmufygtBuHjyKcsufrsm;udk xnfhoGif;

pOf;pm;Edkifygonf -

¼ jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;qdkif&m Stakeholder rsm;\ vkyfydkifcGifhudk w&m;0if cGifhjyKyg / /

jzpfvmrnfh Oya'tajymif;tvJrsm;t& ,cifu jynfaxmifpk 0efBuD;Xmersm;udkk wm0efcH&

aom a'oEå& udk,fpm;vS,fudk vkyfydkifcGifhtmPm vTJay;vmEkkdifzG,f&Sdonfudkk awGU&Sd&onf/

þtcsufonf ½kyfydkif;qdkif&m twm;tqD;rsm;udk avQmhusapNyD; w&m;0ifcGifhjyKowfrSwfa&;

ESifh pnf;urf;Muyfrwfjcif;twGuf toHk;0ifaom ajcvSrf;wpf&yf jzpfonf/ ygrpfcsay;onfh

bkkwftzGJUonf a'ou a&G;cs,fxm;onfh ukkd,fpm;vS,frsm;ay: wm0efcHrI&Sdap&efqufvuf

aqmif&GufEkkdifonf/ a'ocH vkkyfief;&Sifrsm; ESifh t&yfzuftzGJUtpnf;rsm; vkyfief;pOftwGif;

yg0ifjcif;onf tm;vkkH;oabmwlonfh qHk;jzwfcsufcsrSwfa&; vkyfief;pOf (broad-based buy-in) jzpfa&;udkk aocsmaponfh enf;vrf;jzpfaMumif; zdvpfydkifEkdifiH\ Oyrmu azmfjyae

onf/ xdkYtjyif tcsdKUaom vkyfykdifcGifh wm0efrsm;udk NrdKUe,ftqifhodkY vTJajymif;jcif;onf

w&m;0ifowfrSwfa&; vkyfief;\ 0efxkkyf0efykkd;rsm;udk rsm;pGm avQmhcsay;Edkifonf/ (cGifhjyKrdefY

avQmufvTmwpfapmif wif&eftwGuf tcsdefay;c&D;oGm;&jcif; vkkdtyfrIudkk avQmhcsjcif;)

¼ tBuD;pm;vkyfief;qdkkif&m rl0g'ESifh nd§EdIif;aqmif&GufrI jyKvkyfyg / / tBuD;pm; vkyfief;rsm;

vkyfaqmifrIrsm;ESifhywfoufí vkyfydkifcGifhrsm;udk jynfaxmifpktpdk;&u qufvufudkifwG,faeí

tao;pm;ESifh wpfEkdifwpfydkif vkyfief;rsm;twGuf vkdifpifcsay;onfhudpöudk jynfe,fESifh wdkif;

a'oBuD; tpdk;&rsm;vufxJ vTJajymif;ay;&mwGif tcuftcJ pdefac:rIrsm; MuHKawGUvmEdkifonf/

tu,fí aumif;rGefaom pDrHcefYcGJrI r&dSygu apmifhMunhfppfaq;rI tm;enf;jcif;aMumifhvdkifpif

csay;&mwGif vkyfuGufwpfckESifh wpfck xyfukefNyD; vkkyfuGufykkdifqkkdifrI ckkdifrmrIr&Sdjcif; tcGef

qHk;½HI;rIwdkY jzpfvmEdkifonf/ tu,fí vkyfydkifcGifhtmPmudk jynfaxmifpk0efBuD;Xmersm;tpm;

jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;tpdk;&xH wm0efcHrI&Sdaom tzGJUtpnf;rsm;xHodkY vTJajymif;ay;rnf

qdkygu nd§EdIif; yl;aygif;aqmif&GufrI pepfwpfck vdktyfvmrnf/ n§dEdIif;yl;aygif;&mwGif ajr,m

pm&if;pepf rQa0okHk;pGJrIvnf; yg0ifEkdifonf/ (tcef; 4 udkMunhfyg)

¼ tedrfhqHk; pHcsdefpHnTef;rsm;udk xdef;odrf;aqmif&Gufa&; / / obm0 o,HZmwudkk zuf'&,f

enf;us cGJa0jcif;ESifhywfoufonfh tjcm;udpö&yfrsm;uJhokdYyif taumiftxnfazmfrIwm0efudkk

jynfe,ftqifhokkdY tjynfht0 vTJajymif;vkkdufonfhwkkdif wpfEkkdifiHvkkH; usifhokkH;&rnfh tedrfhqkkH;

pHEIef;udkk qufvufpGJukkdifxm;&ef vkkdonf/ owÅKwl;azmfolrsm;onf pD;yGm;a&; tcGifhtvrf;rsm;

&SmazG&ef jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD; wpfckESifhwpfck ul;oef;oGm;vmaeMu&í ,if;tcsuf

onf ASM ESifh ydkrdkoufqdkifrI&Sdonf/ ¤if;wkdYonf vkyfief; w&m;0ifjzpfa&; vkyfaqmif&ef

rufvHk;aumif;aumif; ay;onfh jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;rsm;xH a&mufvmEdkifovdk w&m;

r0if vkyfief;rsm; vkyfaomfvnf; tjypfay;rcH&onfh jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;odkYvnf;

a&muf&SdEdkifonf/ tu,fí a&xknpfnrf;rIrsdK; jzpfNyDqdkygu wpfydkifwpfEkdif vkyfief;rsm;\

qdk;usdK;rsm;onf jynfe,fwpfckkrS tjcm; jynfe,fwpfckay:txd oufa&mufrI &SdEkdifonf/

jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;tpdk;&u usifhoHk;Edkifaom jynfaxmifpktqifh tedrfhqHk; pHcsdefpHEIef;

rsm; csrSwfjcif;onf tqdkygpdefac:rIudk ausmfvTm;&ef toHk;0ifaom enf;vrf;rsm;jzpfonf/

Page 84: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

82

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

aemufqufwGJ 1/ tusOf;csKyf Z,m;rsm;

b@ma&;qdkif&m owfrSwfcsufrsm; jyXmef;jcif;

wdkuf½dkufay;acsrIrsm; tjcm;tcGefawmfrsm;

wGif;0cGef

t&if;tjrpfrS

&&Sdaom 0ifaiG

odkYr[kwf

tusdK;tjrwf

tay: tcGef

aumufcHjcif;

t&if;tjrpf

trsdK;tpm;

tvdkuf

aumufcHaom

ukefoG,fcGefESifh

taumuftcGef

odkYr[kwf

,pfrsdK;cGef

ajriSm;&rf;c

xkwfvkyfrI

&S,f,m

rQa0jcif;

Equity share

a&eHESifh

bbm0"mwfaiGUA[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ&

MopaMw;vs X* X* X X X*

tdE´d, X X X

tif'dkeD;&Sm; X X X

rav;&Sm; X X X X X

rGef*dk

vD;,m; X X

jrefrm X X X X

zdvpfydkif X

owÅKwl;azmfa&; A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ& A[dkk a'oEÅ&

MopaMw;vs X* X*

tdE´d, X X X

tif'dkeD;&Sm; X X

rav;&Sm; X

rGef*dk

vD;,m; X X

jrefrm X X X X X

zdvpfydkif X X* X X

Page 85: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

83

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

obm0 ywf0ef;usif pDrHcefYcGJrI

EdkifiH Oya' oufqdkifaom Oya'tykkd'frsm;

w&m;0ifrlabmif 'DZdkif;yHkpH

MopaMw;vs

obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;

apmifha&Smufa&;ESifh ZD0rsdK;pdwfrsm;

umuG,fa&; tufOya' 1999 ESifh

"eo[m, EdkifiHrsm; MopaMw;vs

zGJUpnf;yHk tajccHtufOa'

(The Commonwealth of Australia Constitution Act)

,la&eD,rf wl;azmfjcif;ESifh ordkif;0if EdkifiHawmf tarGtESpf

rsm; wl;azmfjcif; tp&Sdaom ]]EdkifiHawmftqifh obm0ywf

0ef;usifqdkif&m ta&;ygonfh tcsufrsm;}} rSvGJí obm0

ywf0ef;usifqdkif&m udpö&yfrsm;tay: Oya'jyK&mwGif jynf

e,fESifh a'oqdkif&m tpdk;&rsm;tm; vkyfydkifcGifhtmPm ay;

xm;onf[k azmfjyxm;onf/

jynfe,fa'otqifh obm0

ywf0ef;usifqdkif&m Oya'jyKjcif;

jynfe,f odkYr[kwf a'owpfcktwGif;&Sd obm0ywf0ef;

usifqdkif&m pDrHcefYcGJrIrsm;ESifhpyfvsOf;aom w&m;0if wm0ef

0wÅ&m;rsm;ESifh vkyfief;pOfrsm;udk tao;pdwf azmfjyxm;onf/

tif'dkeD;&Sm;

EdkifiHawmf obm0ywf0ef;usif

tusdK;oufa&mufrI tuJjzwftzGJU

zGJUpnf;rI

obm0ywf0ef;usif 0efBuD;Xmeonf EIA pepftm; BuD;Muyf

&eftwGuf wm0ef&Sdonf/ ,if;0efBuD;Xmeonf y"meusaom

EIA pnf;rsOf;pnf;urf;wdkYudk xkwfjyefonf/ jynfe,fESifh c½dkif

tqifhwGif EdkifiHawmf pnf;rsOf;pnf;urf; rsm;tm; ydkrdkjynfhpHkrI

&Sdap&eftwGuf ydkrdkwif;usyfaom EIA pnf;rsOf;pnf;urf;

rsm;udk azmfaqmifEdkifonf/

obm0ywf0ef;usifqdkif&m tuJjzwfqef;ppfjcif;

tif'dkeD;&Sm;

obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;

umuG,fa&; ESifh pDrHcefYcGJa&; Oya'

2009

bbm0ywf0ef;usifqdkif&m tusdK;oufa&mufrI tuJjzwf

qef;ppfcsufwGif pDrHudef;rsm;aMumifh tusdK;oufa&mufrI

&Sdaom vlrItodkif;t0dkif;rsm;twGuf tBuHjyKcsufrsm;ESifh

0ifa&mufvkyfaqmif&rnfh tcsufrsm; yg0if&rnf/

rGef*dkvD;,m;

rGef*dkvD;,m;EdkifiH obm0

ywf0ef;usif tusdK;oufa&mufrI

qef;ppfcsufrsm; Oya'

ukrÜPDrsm;taejzifh obm0ywf0ef;usif tusdK;oufa&mufrI

tpD&ifcHpmrsm;wGif a'oEå& tmPmydkiftzGJUtpnf;ESifh

pDrHudef;aMumifh xdcdkuf tusdK;oufa&mufrI&SdEdkifrnfh a'ocH

rsm;ESifh wdkifyifaqG;aEG;rIrsm;\ rSwfcsufrsm;udkyg xnfhoGif;&ef

vdktyfonf/

zdvpfydkif

yD'D 1586 Oya' (obm0 0ef;usif

pDrHrIqkkdif&m vkkyfief;rsm; ESifh tjcm;

aom &nf&G,fcsufrsm; twGufyg

tusKH;0ifonfh obm00ef;usifxdcdkkuf

rI qef;ppfonfh pepf usifhokkH;&ef

owfrSwfonfh Oya') 1978 wGif

twnfjyKcJhNyD; pnf;rsOf;rsm; vkkyfxkkH;

vkkyfenf;rsm;ESifh wGJzufusifhokkH;onf/

o,HZmw wl;azmfa&;ukrÜPDrsm; taejzifh ½lyfaxG;onfh EIA vkyfief;pOfwpf&yfudk vdkufemaqmif&Guf&ef vdktyfonf/

ukrÜPDrS wifjyxm;onfh obm0ywf0ef;usif tusdK;

oufa&mufrI tpD&ifcHpmwGif trsm;jynfolESifh wdkifyifaqG;aEG;

rI ESifh vlrItodkif;t0dkif;qdkif&m vufcHEdkifrI xkwfjyefcsufrsm;\

&v'frsm;udk xnfhoGif;&ef vdktyfonf/ a'oEå& tpdk;&

tmPmydkiftzGJUrsm; (LGUs) onf trsm;jynfolESifh wdkifyif

aqG;aEG;jcif;tm;jzifh vlrI0ef;usif yl;aygif;yg0ifaqmif&GufrI

pDrHaqmif&Gufjcif;twGuf wm0ef&Sdonf/

Page 86: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

84

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

o,HZmw wl;azmfxkwfa&;twGuf qHk;jzwfjcif;/ EIA ESifh EPP jyefvnfqef;ppf

oHk;oyfrI ESifh vkyfief;oabmwl n§dEdIif;aqG;aEG;rI

MopaMw;vs

Xmaersm; ydkifqdkifcGifhtufOya'

(1993) ESifh jynfe,fESifh a'o rsm;\

Xmaewdkif;&if;om;rsm; a&;&m Oya'

tpOftvmtm;jzifh Xmaewdkif;&if;om;rsm; ydkifqdkifonfhajray:

wGif vkyfaqmifEdkifonfh rnfonfho,HZmw wl;azmfxkwfvkyf

a&; aqmif&Gufcsufrsm;rqdk Xmae wdkif;om;rsm;\ oabmwl

cGifhjyKcsuf vdktyfonf/ Xmaewdkif;&if;om;rsm;onf vdkifpif

oabmwl cGifhjyKcsuf rsm;ESifh tjcm; oabmwlcsufrsm;

atmufwGif owfrSwfcsufrsm;ESifh uwdu0wf awmif;qdkcsuf

rsm;udk tqdkjyK&ef tcGifhta&;&Sdonf/

zdvpfydkif

Xmaewdkif;&if;om;rsm; tcGifhta&;

tufOya' 1997

a*[pepf ESifh obm0ywf0ef;usifqdkif&m xdef;odrf;apmifh

a&Smufa&; owfrSwfpHEIef;rsm;udk cdkifrmaocsmap&ef tvdkYiSm

Xmaewdkif;&if;om;rsm;onf pnf;urf;owfrSwfcsufrsm;udk

n§dEdIif;aqG;aEG;&ef tcGifhta&;&Sdonf/

a'oEå& tpdk;& tufOya' 1991

obm0ywf0ef;usiftay: qdkk;usdK;oufa&mufrIrsm; &SdEdkifonfh

pDrHudef;rsm;tm;vHk;twGuf a'oEå&tpdk;&\ oabmwlnDcsuf

vdktyfonf/

tdE´d,

avxk tufOya'? 1981

a&xk tufOya'? 1974

tEå&m,f&Sdaom pGefYypfypönf; qdkif&m

pnf;rsOf;rsm;? 1989

o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfa&; pDrHudef;rsm;onf jynfe,f

obm0ywf0ef;usifxdef;csKyfa&; bkwftzGJUxHrS jynfe,ftqifh

cGifhjyKcsuf vdktyfonf/ odkY&mwGif opfawmpDrHcefYcGJa&;ESifh

pyfvsOf;aom EIA vkyfief;pOfESifh udpö&yfrsm;onf jynfaxmif

pk tpdk;&\ pD&ifydkifcGifhatmufwGif &Sdonf/

tif'dkeD;&Sm;

(owÅKwl;azmfa&;)

obm0ywf0ef;usifqdkif&m cGifhjyK

csuf pnf;rsOf;rsm;? 2012 ESifh

obm0ywf0ef;usifqdkif&m xdef;odrf;

apmifha&Smufa&;ESifh pDrHcefYcGJrI Oya'?

2009

EIA vkyfief;pOfwGif tqHk;tjzwfjyKjcif;udk A[dkcsKyfudkifrI

avQmhcsonf/ c½dkif? jynfe,fESifh A[dktpdk;&rsm; tm;vHk;onf

¤if;wdkY\ pD&ifydkifcGifhrsm;twGif; EIA rsm;tm;vHk;twGuf

wm0ef&Sdonf/ tpdk;&tqifhwdkif;wGif epfem&onfh

vlrItodkif;t0ef;rsm;ESifh obm0ywf0ef;usifqdkif&m

tzGJUtpnf;rsm;tm; udk,fpm;jyKaom obm0ywf0ef;usif

tuJjzwf qef;ppfa&; aumfrwDwpf&yf &Sdonf/

rav;&Sm;obm0ywf0ef;usifqdkif&m

t&nftaoG; tufOya'? 1974

Sabah ESifh Sarawak jynfe,frsm;wGif obm0ywf0ef;usif

qdkif&m t&nftaoG;xdef;odrf;a&; aumifpDwGif udk,fpm;jyKEdkif

onfh txl; owfrSwfjyXmef;csufwpf&yf &Sdonf/ tjcm;

jynfe,frsm;rSm aumifpDwGif udk,fpm;jyKjcif;r&Sdyg/ aumifpD\

&nf&G,fcsufrSm obm0ywf0ef;usif Xmetm; EIA ppfwrf;

rsm;tygt0if ,if;tufOya'ESifhpyfvsOf;onfh obm0ywf0ef;

usifqdkif&m udpö&yfrsm;twGuf tBuHjyK&ef jzpfonf/

rGef*dkvD;,m;rGef*dkvD;,m; owÅKwGif;xGuf

vkyfief;rsm; Oya'? 2006

owÅKwGif; o,HZmw &SmazGrIrsm;twGuf obm0ywf0ef;usif

BudKwifumuG,fapmifha&Smufa&; tpDtpOfrsm; (EPPs) tm;

o,HZmw&SmazGrIrsm; jyKvkyfonfh soum (c½dkif) \ tkyfcsKyf

a&;rSL;xHodkY wifjy&onf/ o,HZmw wl;azmfa&; vdkifpifrsm;

onf A[kkdtpkkd;& tmPmatmufwGif jzpfonf/

Page 87: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

85

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

apmifhMunfhppfaq;jcif;

tif'dkeD;&Sm;

(owÅKwl;azmfa&;)?

MopaMw;vs

EIA Oya'

jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;onf owÅKwGif;vkyfief;vdkifpif

csay;rItwGuf ta&;ygonfh vkyfydkifcGifhtmPm wpf&yf&Sdonf/

,if;vkyfydkifcGifhjzifh obm0ywf0ef;usifqdkif&m BuD;Muyfppfaq;

a&;udk vkyfaqmifjcif; jzpfonf/

zdvpfydkif

ESifh

rGef*dkvD;,m;

obmy0wf0ef;usif ESifh a'oEå&

tpdk;&rsm;ESifhpyfvsOf;aom Oya'

jynfe,fa'otqifh tpdk;&rsm;onf obm0ywf0ef;usif

qdkif&m pHcsdefpHnTef;rsm;ESifh wm0ef0wÅ&m;rsm;tm; ukrÜPDrsm;rS

av;pm;vdkufemrIudk apmifhMunfhppfaq;&eftwGuf yl;wGJvkyfydkif

cGifh tcGifhtmPm&Sdonf/ jynfe,fa'o tpdk;&onf ¤if;wdkY

pD&ifydkifcGifhatmuf&Sd qufpyfonfh pDrHudef; [lorQ EIA vkyf

ief;pOf tNyD;owf aqmif&Gufxm;rItm; twnfjyKppfaq;&ef

wm0ef&Sdonf/

jypf'Pfrsm;

rGef*dkvD;,m;

rGef*dkvD;,m; obm0ywf0ef;usif

qdkif&m tusdK;oufa&mufrI tuJjzwf

qef;ppfcsufrsm;qdkif&m Oya' 2014?

ESifh rGef*dkvD;,m; owÅKwGif; Oya'

Soums ESifh aimags tkyfcsKyfa&;rSL;rsm;onf vdkifpif&

o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfa&; vkyfief;taejzifh ¤if;wdkY\

ywf0ef;usifqdkif&m owfrSwfjyXmef;csufrsm;udk jynfhrDatmif

aqmif&Guf&ef ysufuGufygu o,HZmw &SmazGa&; vdkifpifrsm;

twGuf obm0 ywf0ef;usiffqdkif&m wl;azmfq,f,lrI vkkyfcGifh

udkk Soums ESifh aimags tkyfcsKyfa&;rSL;rsm;onf &yfqkdif;

xm;Ekkdifonf/ pDrHudef; vkyfaqmifonfh vkyfief;rS ywf0ef;usif

qdkif&m wl;azmfq,f,lrI ESpfpOftmrcHrsm;udk vTJajymif;ay;&ef

ysufuGufyguvnf; tkkyfcsKyfa&;rSL;rsm;taejzifh pDrHudef;rsm;udk

&yfqdkif;ydkifcGifh&Sdonf/ vdkifpifudkifaqmifxm;onfh vkyfief;rS

obm0 ywf0ef;usifqdkif&m owfrSwfjyXmef;csufrsm;udk

vdkufem&ef ysufuGufyguvnf; soums ESifh aimags tkyfcsKyfa&;rSL;rsm;onf o,HZmw &SmazGa&; ESifh wl;azmfa&;

aqmif&Gufcsufrsm; tm;vHk;udk &yfqdkif;EdkifcGifh&Sdonf/

Page 88: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

86

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

a'ocHrsm;tusdK;pD;yGm;wkkd;wufa&;

EdkifiH Oya' oufqdkifaom acgif;pOfrsm;ESifhpyfvsOf;í azmfjycsuf

w&m;0if rlabmif 'DZdkif;yHkpH

tif'dkeD;&Sm;a'oEÅ& tpdk;&rsm;\ pnf;rsOf;rsm;

trSwf 48^2011

Bojonegoro jynfe,fonf a&eHESifh "mwfaiGUvkyfief;wGif

a'ocHtusdK; zGHUNzdK;a&;qdkif&m udk,fydkif Oya'udk

jyXmef;cJYonf/ wl;azmfa&;ukkrÜPDrsm;taejzifh a'owGif;

pD;yGm;a&;vkkyfief;rsm;? a'ocHrsm;udkk ¤if;wkkdYvkkyfief; ESifh

vufwGJaqmif&Guf&ef vrf;nGefrsm; azmfjyxm;jcif;jzifh

EkkdifiHtqifh Oya' (a'ocHrsm; tusdK;pD;yGm; wkkd;wufa&;

twGuf yifr Oya'BuD;) xufykkdí wdusonf/

zdvpfydkifXmaewdkif;&if;om;rsm; tcGifhta&;

tufOya'? 1997

zdvpfydkifEdkifiH&Sd Xmaewdkif;&if;om;rsm;onf jynfaxmifpkESifh

a'oEå&tqifhrsm; tm;vHk;wGif zGHUNzdK;wdk;wufa&; tpDtpOf

rsm;udk azmfaqmifjcif; ESifh taumiftxnfazmf aqmif&Guf

jcif;wdkYwGif yg0ifaqmif&GufcGifh&Sdonf/

vufawGUtaumiftxnfazmf aqmif&Gufjcif; / a'ocHrsm; tusdK;pD;yGm;wkkd;wufa&; tpDtpOf ESifh pmcsKyfn§dEdIif;aqG;aEG;rI

MopaMw;vs

Xmaersm;ydkifqdkifcGifh tufOya'?

1993 ESifh jynfe,fESifh a'orsm;\

Xmaewdkif;&if;om;rsm;a&;&m Oya'

tpOftvmtm;jzifh Xmaewdkif;&if;om;rsm; ydkifqdkifonfh

ajray:wGif vkyfaqmifEdkifonfh rnfonfho,HZmw wl;azmf

xkwfvkyfa&; aqmif&Gufcsufrsm;rqdk Xmaewdkif;om;rsm;\

oabmwlcGifhjyKcsuf vdktyfonf/ Xmaewdkif;&if;om;rsm;onf

vdkifpifoabmwl cGifhjyKcsufrsm;ESifh tjcm;oabmwlcsufrsm;

atmufwGif owfrSwfcsufrsm;ESifh uwdu0wf awmif;qdkcsuf

rsm;udk tqdkjyK&ef tcGifhta&;&Sdonf/ vufawGUwGif tqdkyg

Oya'atmufwGif tqdkjyKaom owfrSwfcsufrsm;onf

trsm;pktm;jzifh a'ocHrsm; tusdK;pD;yGm;wkkd;wufa&;ESifh

qufpyfonf/

zdvpfydkif

Xmaewdkif;&if;om;rsm; tcGifhta&;

tufOya' (1997)

Xmaewdkif;&if;om;rsm;onf ¤if;wdkY bdk;bGm;ydkifajray:wGif

vkyfaqmifrnfh obm0o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfa&;vdkifpif

rsm;twGuf owfrSwfcsufrsm;udk n§dEdIif;aqG;aEG;ydkifcGifh &Sdonf/

DENR tkyfcsKyfpDrHcefYcGJa&; nTefMum;

csuf trSwf 2000-99? jyefvnfpdppf

wnf;jzwfxm;onfh vufawGU

taumiftxnfazmfjcif;qdkif&m

pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; &DyufAvpf

tufOya' trSwf 7942? 1995

zdvpfydkifowÅKwGif; tufOya'

[kvnf; ac:qdkonf/

owÅKwGif;rsm;ESifh blrdodyÜH AsL½dk \ a'oqdkif&m ½Hk;rsm;tm;

A[dk MGB rS wdkuf½dkufcefYtyf aqmif&GufNyD; ¤if;wdkYonf

,if;{&d,mtwGif; vlrIzGHUNzdK;wdk;wufa&; ESifh pDrHcefYcGJa&;

y½dk*&rfrsm; (SDMP) tm; jyefvnfoHk;oyf ppfaq;rIESifh

twnfjyK cGifhjyKcsufrsm; ay;&ef wm0ef&Sdonf/

rGef*dkvD;,m; rGef*dkvD;,m; a&eHOya'? 2014

a&eHvkyfief; oabmwlnDcsufrsm;wGif a'ocHrsm; tusdK;pD;yGm;

wkkd;wufa&; owfrSwfcsufrsm;tm; A[dktpdk;&ESifh soum

odkYr[kwf aimag tkyfcsKyfa&;rSL;rsm;rS wGJzufn§dEdIif; aqG;aEG;

aqmif&Gufonf/

Page 89: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

87

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

apmifhMunfhppfaq;jcif;

zdvpfydkif

DENR tkyfcsKyfpDrHcefYcGJa&; nTefMum;

csuf trSwf 2000-99? jyefvnf

pdppf wnf;jzwfxm;onfh vufawGU

taumifxnfazmfjcif;qdkif&m

pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; &DyufAvpf

tufOya' trSwf 7942? 1995

zdvpfydkif owÅKwGif;tufOya'

[kvnf; ac:qdkonf/

owÅKwGif;rsm;ESifh blrdodyÜH AsL½dk (A[dk MGB rS wdkuf½dkuf

cefYtyfonf) \ a'oqdkif&m ½Hk;rsm;onf pDrHudef;wnf&Sd&m

vlrItodkif;t0dkif;ESifh a'ocH todkif;t0dkif;wdkY\ tultnDjzifh

SDMP vufawGUtaumiftxnfazmf aqmif&GufrIudk umv

tvdkuf apmifhMunfhppfaq;onf/ tqdkyg½Hk;rsm;onf pm&if;ppf

&eftwGuf MGB tm; apmifMunfhppfaq;rIqdkif&m tpD&ifcH

pmrsm; wifjyonf/ SDMP vufawGUtaumiftxnfazmf

aqmif&GufrIwGif pDrHudef;wnf&Sd&m vlrItodkif;t0dkif;ESifh tdrfeD;

csif; todkif;t0dkif;rsm;tMum; csdwfqufrIrsm;udk aqmif&Guf&ef

twGuf vlrItodkif;t0dkif; qufqHa&;t&m&Sd (CRO) wpfOD;

udk ukrÜPDrS cefYtyfonf/ tqdkyg CRO onf a'ocHwpfOD;

jzpf&rnf[k Oya'wGif razmfjyxm;yg/

rav;&Sm;EdkifiHawmf owÅKwGif;xGuf

vkyfief;rsm; Oya'? 2009

jynfwGif;tvkyform;rsm;udk oifwef;ay;&rnf[k avsmh&Jaom

vrf;nTefcsufrsm; &Sdonf/ a,bk,stm;jzifh jynfe,ftpdk;&rsm;

onf jynfaxmifpk rl0g'rsm;tm; vufawGU taumiftxnf

azmf aqmif&GufrIESifh xda&muftusdK;&SdrIwdkYudk qef;ppf&ef

apmifhMunfhppfaq;a&; wm0efrsm;&Sdonf/

rGef*dkvD;,m;

rGef*dkvD;,m; owÅKwGif;xGuf

vkyfief;rsm; Oya'? 2006

vkyfief;vdkifpif&Sdonfh vkyfief;taejzifh a'ocHrsm;

tusdK;pD;yGm; wkkd;wufa&;ESifhpyfvsOf;onfh udpö&yfrsm;wGif

a'oEå& tpdk;&ESifh yl;aygif;aqmif&Guf&rnf[k azmfjyxm;

onf/ EdkifiHom;rsm;onf vdkifpif& vkyfief;rsm;\ vkyfief;

aqmif&Gufcsufrsm;udk apmifhMunfhppfaq;&eftwGuf

udk,fpm;vS,fwpfOD;tm; a&G;cs,fonf/

rGef*dkvD;,m; a&eHOya'? 2014

a'ocHrsm; tusdK;pD;yGm;wkkd;wufa&;ESifhpyfvsOf;onfh pnf;rsOf;

Oya'rsm;tm; av;pm;vdkufemrI &dSr&Sdtm; apmifhMunfh

ppfaq;&ef jynfaxmifpktqifh a&eHtkyfcsKyfa&; tmPmydkif

tzGJUESifh a'oEå&tqifh soum (c½dkif) tkyfcsKyfa&;rSL;wdkYrS

yl;wGJwm0ef,l aqmif&Gufonf/

tif'dkeD;&Sm;

owÅKwGif;ESifh ausmufrD;aoG; Oya'

(2009) pGrf;tifESifh obm0o,HZmw

0efBuD;Xme trdefYxkkwfjyefcsuf trSwf

31? a'oEå& tpdk;&Oya'? 2014

owÅKwGif;u@wGif a'ocHrsm; tusdK;pD;yGm;wkkd;wufa&;

owfrSwfjyXmef;csufrsm;onf tqdkygOya'rsm;wGif yg0ifNyD;

pnf;urf;BuD;Muyfa&; tcGifhtmPmonf 2014 a'oEå&tpdk;&

Oya'atmuf jyXmef;csufrsm;ESifhtnD 0efBuD;rsm;ESifh jynfe,f

tkyfcsKyfa&;rSL;rsm; vufxJwGif &Sdonf/

Page 90: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

88

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

wpfEdkifwpfydkifESifh tao;pm; wl;azmfxkwfvkyfrI

EdkifiH Oya' owdjyKrdaom owfrSwfjyXmef;csufrsm;tm; azmfjycsuf

owfrSwfa&G;cs,fxm;aom EdkifiHrsm;wGif ASM vdkifpifcsay;rI tcGifhtmPmrsm;ESifhoufqdkifonfh Oya'jyXmef;rI

tdE´d,

tdEd´,EdkifiH zGJUpnf;yHktajccHOya'?

owÅKwGif;rsm;ESifh owÅKwGif;xGuf

ypönf;rsm; (xkkwfvkkyfa&;ESifh

xdef;odrf;a&;) tufOya'? 1957?

2015 ckESpfwGif jyefvnf

jyifqifcJYonf/

tdEd´,onf wpfEdkifwpfydkif ESifh tao;pm;vkyfief;\ w&m;0if

teuft"dyÜm,ftm; zGifhqdkxm;rI r&Sdao;ay/ ASM twGuf

vkdifpifcsay;jcif;ESifhoufqdkifonfh oD;jcm; Oya'owfrSwf

jyXmef;csufrsm;udk azmfaqmifxm;jcif;rsdK; r&Sdao;yg/ ASM

tm; taxGaxG owÅKwGif;qdkif&m Oya't& t<uif;rJY

tkyfcsKyfpDrH cefYcGJonf/ xdkYaMumifh A[dktpdk;&\ cGifhjyKcsufjzifh

vdkifpifrsm; tm; jynfe,frsm;rS csay;onf/

tif'dkeD;&Sm;

owÅKwGif;Oya' 2009? owÅKwGif;

{&d,mqdkif&m tpdk;& jyXmef;onfh

pnf;rsOf;trSwf 22^2010

a'oEw& tpdk;&rsm;ESifh NrdKUawmf0efrsm;onf ASM vdkifpif

rsm; xkwfay;&ef tcGifhtmPm&Sdovdk ASM twGuf vsmxm;

onfh {&d,mrsm;udkvnf; tqHk;tjzwfay;onf/

a'oEå& tpdk;&Oya' 2014

c½kkdifwpfckktwGif;&Sd vkkyfuGufrsm; csxm;cGifhukkd c½kkdiftkkyfcsKyf

a&;rSL;udkkom tjynfht0 ay;xm;NyD; NrdKUawmf0efrsm; ESifh

a'otkkyfcsKyfa&;rSL;rsm;\ tcef;u@ rygaomaMumifh

a'oEÅ& tpdkk;&Oya'onf owÅKwGif;Oya'ESifh y#dyu©jzpfae

onf/ tpdk;&rsm;ESifh NrdKUawmf0efrsm;onf vdkifpifcsay;jcif;

vkyfief;rsm;udk nHhzsif;pGm aqmif&GufrIrsm; jzpfay:cJhNyD;

aemufydkif;wGif ,if;Oya'tm; jyXmef;cJhjcif;jzpfonf/

,ckpmwrf;a&;om;aeonfh tcsdefwGifvnf; tqdkygOya'

ESpf&yftwGif; qDavsmfrIr&Sdonfh y#dyu©rsm;udk ajz&Sif;Edkifjcif;

r&Sdao;yg/

rav;&Sm; jynfe,f\ owÅKOya'rsm; (SMEs)

jynfe,frsm;rS ¤if;wdkYtoD;toD; vufatmuf&Sd SMEs rsm; t& tao;pm; owÅKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;twGuf vdkifpif

rsm;udk csay;onf/ tao;pm; owÅKwl;azmfa&;vkyfief;tm;

tenfus ausmufrsm; wl;azmfa&;[k t"dyÜm,fzGifhqdkNyD;

vkyfuGuf t&G,ftpm;twGuf uefYowfcsufrsm; r&Sdyg/

rGef*dkvD;,m;

rGef*dkvD;,m; owÅKwGif;xGuf Oya'

(2010 wGif jyifqif)

tao;pm; owÅKwGif;rsm;rS owÅK

wGif;xGufypönf;rsm; wl;azmfxkwf,l

rIqdkif&m pnf;rsOf;rsm;

wpfEdkifwpfydkifESifh tao;pm; owÅKwGif;vkyfief;twGuf

vkyfief;vdkifpOfwpfck avQmufxm;&mwGif ig;OD;xufrenf;aom

tusdK;wl yl;aygif;aqmif&GufrIudk ¤if;wdkYudk,fwdkif pDpOf

aqmif&Guf&onf/ c½dkiftqifh tpdk;&rsm;onf ASM twGuf

owfrSwfvsmxm;onfh {&d,mrsm;tm; a&G;cs,fNyD; owÅKwGif;

wl;azmfcGifh vdkifpifrsm;tm; csay;onf/

zdvpfydkif

tao;pm; owÅKwGif;vkyfief;

tufOya'? 1991 (RA 7076)Xmaewdkif;&if;om;rsm; tcGifhta&;

tufOya'? 1991

jynfe,f^NrdKUjy owÅKwGif;vkyfief;rsm; BuD;Muyfa&; bkwftzGJU

rsm;u jynfe,frsm;ESifh udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh&Sdonfh NrdKUrsm;wGif

ASM vdkifpifrsm; csay;onf/ bkwftzGJUtpnf;wGif MGB \ jynfe,f'g½dkufwm (A[dkrScefYtyf) onf OuúXtjzpf yg0if

NyD; jynfe,ftkyfcsKyfa&;rSL; odkYr[kwf udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh&Sdonfh

NrdKU\ NrdKUawmf0ef udk,fpm;vS,frsm;? owÅKwGif;vkyfief;rS

udk,fpm;vS,frsm; (tao;pm;? tBuD;pm;) ESifh obm0

ywf0ef;usifqdkif&m t&yfbuftzGJUtpnf;rS udk,fpm;vS,f

wpfOD; tp&Sdojzifh tzGJU0ifrsm;tjzpf yg0ifonf/

Page 91: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

89

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

owfrSwfa&G;cs,fxm;aom EdkifiHrsm;wGif ASM vkyfief;tm; obm0ywf0ef;usifqdkif&m apmifhMunfhppfaq;jcif;

tdE´d,EIA xkwfjyefcsufrsm; 2016

(2016 ckESpf Zefe0g&DvwGif jyifqif)

5 [ufwmatmuf vkyfuGufrsm;ay:&Sd aqmufvkyfa&;oHk;

ypönf;rsm; (tdEd´, Oya'wGif omrn owÅKwGif;xGufypönf;

rsm;[k owfrSwfxm;onf) wl;azmfxkwfvkyfrItwGuf obm0

ywf0ef;usifqdkif&m cGifhjyKrdefYrsm; (EC) udk c½dkif obm0

ywf0ef;usifqdkif&m tuJjzwf qef;ppfa&; tmPmydkiftzGJU

(DEIAA) rS csay;onf/ 50 [ufwmatmuf&Sd ausmufrD;

aoG;r[kwfaom owÅKwGif;xGuf pDrHudef; [lorQtwGuf

obm0ywf0ef;usifqdkif&m cGifhjyKrdefYrsm;udk jynfe,f DEIAA tmPmydkiftzGJUrS xkwfjyefonf/ (trsdK;tpm; bD EIA rlabmifatmuf&Sd pDrHudef;rsm;)

tif'dkeD;&Sm;

obm0ywf0ef;usifqdkif&m cGifhjyKcsuf

pnf;rsOf;rsm;? 2012 ESifh obm0ywf

0ef;usifqdkif&m xdef;odrf;apmifha&Smuf

a&; ESifh pDrHcefYcGJrI Oya'? 2009

c½dkiftqifh? jynfe,ftqifh ESifh A[dktpdk;&rsm; tm;vHk;onf

¤if;wdkY pD&ifydkifcGifhtwGif; wnf&Sdonfh pDrHudef;rsm;twGuf

EIAs tuJjzwf qef;ppfrIESifh todtrSwfjyKvufrSwfrsm;

xkwfay;a&;twGuf wm0ef&Sdonf/ tpdk;&tqifhwdkif;wGif

pDrHudef;aMumifh tusdK;oufa&mufrI&Sdonfh a'ocHrsm;tm;

udk,fpm;jyKonfh EIA tuJjzwfaumfrwD wpfck&Sdonf/

rGef*dkvD;,m;

obm0ywf0ef;usifqdkif&m tusdK;

oufa&mufrI tuJjzwfqef;ppfjcif;

Oya' (2011 ckESpfwGif jyifqif)?

tao;pm; owÅKwGif;rsm;rS owÅKwGif;

ypönf;rsm; wl;azmfxkwf,lrItwGuf

pnf;rsOf;pnf;urf; (2010)

ASM tygt0if EIA todtrSwfjyKvufrSwfrsm; tm;vHk;udk

A[dktpdk;&rS xkwfjyefay;onf/ c½dkif tkyfcsKyfa&;rIrsm;wGif

EIA Oya'atmufü jyefvnfxlaxmifa&; EIef;pHrsm;ESifh

obm0ywf0ef;usif jyefvnfxdef;odrf;jyKjyifa&; &HyHkaiGrsm;udk

oHk;oyf qef;ppf&ef wm0ef&Sdonf/

zdvpfydkif

1991 tao;pm; owÅKwGif;vkyfief;

tufOya' \ taumiftxnfazmf

aqmif&GufrI pnf;rsOf;rsm;(RA 7076)

tao;pm; owÅKwGif;rsm;twGuf obm0ywf0ef;usifqdkif&m

av;pm;vdkufemrI todtrSwfjyKvufrSwf (ECC) vdktyfNyD;

,if;vufrSwftm; obm0ywf0ef;usifESifh obm0t&if;

tjrpfrsm; (DENR) Xme\ a'oqdkif&m trIaqmif'g½dkufwm

rS xkwfjyefay;NyD; ,if; 'g½dkufwmtm; A[dk DENR ½Hk;rS

cefYtyfonf/

a'oEå& tpdk;& tufOya'? 1991

obm0ywf0ef;usifqdkif&m qdkk;usdK;oufa&mufrI &SdEdkifonfh

pDrHudef; tm;vHk;twGuf a'oEÅ& tpdk;&rsm;\ BudKwif

oabmwl cGifhjyKcsuf vdktyfonf/

Page 92: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

90

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

aemufqufwGJ 2/ usrf;udk;pm&if;

Anderson, George. Oil and Gas in Federal Systems. OUP Canada, 2012.

Bauer, Andrew, Paul Shortell and Lorenzo Delesgues. Sharing the Wealth: A Roadmap for Distributing Myanmar’s Natural Resource Revenues. Natural Resource Governance Institute, 2016.

Bauer, Andrew, Rebecca Iwerks, Matteo Pellegrini and Varsha Venugopal. Subnational Governance of Extractives: Fostering National Prosperity by Addressing Local Challenges. Natural Resource Governance Institute, August 2016.

Burke, Adam, Nicola Williams, Patrick Barron, Kim Jolliffe and Thomas Carr. The Contested Areas of Myanmar: Subnational Conflict, Aid, and Development. The Asia Foundation, 2017.

Center for Constitutional Transitions, International IDEA and UNDP (United Nations Development Programme). Oil and Natural Gas: Constitutional Frameworks for the Arab States Region. 2014.

Cust, Jim and Claudia Viale. Is There Evidence for a Subnational Resource Curse? Natural Resource Governance Institute, April 2016.

Esteves, Ana Maria, Bruce Coyne and Ana Moreno. Local Content Initiatives: Enhancing the Subnational Benefits of Oil, Gas and Mining. Natural Resource Governance Institute, 2013.

Global Witness. Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret.’ October 2015.

Haysom, Nicholas and Sean Kane. Negotiating Natural Resources for Peace: Ownership, Control and Wealth-sharing. Centre for Humanitarian Dialogue, October 2009.

Heller, Patrick and Lorenzo Delesgues. Gilded Gatekeepers: Myanmar’s State-owned Oil, Gas and Mining Enterprises. Natural Resource Governance Institute, 2016.

International Crisis Group. Building Critical Mass for Peace in Myanmar. 2017.

Iwerks, Rebecca and Varsha Venugopal. It Takes a Village: Routes to Local-level Extractive Transparency. Natural Resource Governance Institute, February 2016.

Kurauchi, Yuko, Antonio La Vina, Nathan Badenoch and Lindsey Fransen. Decentralization of Natural Resources Management – Lessons from Southeast Asia: Case Studies under REPSI. World Resources Institute, May 2006.

Lynn, Thet Aung and Mari Oye. Natural Resources and Subnational Government in Myanmar: Key Considerations for Wealth Sharing. IGC, MDRI-CESD and The Asia Foundation, 2014.

Myanmar Centre for Responsible Business. Myanmar Mining Sector Wide Impact Assessment on Limestone, Gold and Tin: Draft for Consultation. 2016.

Myanmar Centre for Responsible Business. Myanmar Oil and Gas Sector Wide Impact Assessment. 2014.

Natural Resource Governance Institute and the United Nations Development

Page 93: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

91

obm0o,HZmw zuf'&,fpepf - jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

Programme. Natural Resource Revenue Sharing. 2016.

Natural Resource Governance Institute. 2017 Resource Governance Index. 2017.

Nixon, Hamish, Cindy Joelene, Kyi Pyar Chit Saw, Thet Aung Lynn and Matthew Arnold. State and Region Governments in Myanmar. MDRI and the Asia Foundation, 2015.

Oxfam. Community Consent Index 2015. Oxfam Briefing Paper, 23 July 2015.

Shortell, Paul and Maw Htun Aung. Mineral and Gemstone Licensing in Myanmar. Natural Resource Governance Institute, 2016.

Smith, Erin and Peter Rosenblum. Enforcing the Rules: Government and Citizen Oversight of Mining. Revenue Watch Institute, 2011.

The Asia Foundation. The State of Conflict and Violence in Asia. 2017.

Venugopal, Varsha. Assessing Mineral Licensing in a Decentralized Context: The Case of Indonesia. Natural Resource Governance Institute, 2014.

Venugopal, Varsha. Thinking Locally: Community Consultation in the Philippines. Natural Resource Governance Institute, 2016.

Page 94: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;
Page 95: obm0o,HZmw zuf'&,fpepf jrefrmEdkifiHtwGuf … · Khin Saw Htay, Ko Ko Lwin and Paul Shortell Zefe0g&D 2018 obm0o,HZmw zuf'&,fpepf-jrefrmEdkifiHtwGuf xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfh tcsufrsm;

vGwfvyfNyD; tusdK;tjrwfr&SmazGonfh tzGJUtpnf;wpfckjzpfaom obm0o,HZmwt&if;tjrpf pDrHcefYcGJrI tBuHay;

tzGJU (Natural Resource Governance Institute) onf jynfolrsm; rdrdwdkif;jynfrSxGufaom a&eH? obm0"gwfaiGU

ESifh owÅKwGif;xGufrsm; <u,f0rI\ tusdK;aus;Zl;rsm;udk od&Sdem;vnfap&ef vufawGUtoHk;cs okawoejyKjcif;?

pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifay;jcif;? enf;ynmqdkif&m tBuHÓPfay;jcif; ESifh pnf;½Hk;a&; jyKvkyfay;jcif;jzifh ulnDay;ygonf/

xyfrHavYvm&ef - www.resourcegovernance.org