UNIVERZITET U ISTOČNOM SARAJEVUFILOZOFSKI FAKULTET- PALEKATEDRA ZA PEDAGOGIJU

Obrazovni sistem Austrije (seminarski rad)

Predmet: Komparativni pregled školskih sistema (PD 6-1)Mentor: Prof. Dr Novak LaketaStudent: Starčević JovanaBroj indeksa: 105/09Pale, april 2012

AUSTRIJA

Republika Austrija (njem. Republik Ö sterreich ) je srednjoevropska država koja graniči

na sjeveru sa Njemačkom i Češkom, na istoku sa Slovačkom i Mađarskom, na jugu sa

Slovenijom i Italijom, te na zapadu sa Švajcarskom i Lihtenštajnom i nema izlaz na more.

Glavni grad je Beč (njem. Wien). Površina Austrije je 83.871 km². Ukupni broj

stanovnika je 8.331.930. Službeni jezik je njemački, u pojedinim regijama Slovački,

Hrvatski i Mađarski. Austrija je članica organizacije Ujedinjenih naroda  od 27. juna

1955. godine, a  Evropske unije od 1995. godine. Od 2009-10. godine, Austrija je

nestalna članica Vije ć a sigurnosti Ujedinjenih naroda.

ISTORIJA

STARIJE KAMENO DOBA

Područje Austrije bilo je naseljeno i u starijem kamenom dobu, o čemu svjedoči i jedan

od najvrijednijih nalaza arheologije u Austriji tzv. Willendorfska Venera. Nastala je oko

25.000 godina p.n.e na području današnjeg Willendorfa kod Wachaua u Donjoj Austriji.

Pronađena je 1908. godine, a danas se nalazi u Prirodno-istorijskom muzeju u Beču.

KELTI, RIMSKE PROVINCIJE

Na području današnje Austrije keltska plemena - Ambidraven, Ambisonten, Boier,

Kampi i Noriker, osnivaju kraljevstvo Noricum. Ovo kraljevstvo bilo je poznato po

izvozu željeza, sve do područja današnje Italije, kao i po svojim konjima. Imali su i svoju

kovnicu novca. Širenjem Rimskog carstva, kroz mirno osvajanje, pod rimskim

vojskovođama i carskim sinovima Tiberijem i Druzom 15. godine pne. područje

današnjeg Tirola i Vorarlberga  prelazi u posjed Rima. Rimljani osnivaju provincije 

Norikum, Panonija i Retija.

2

SREDNJI VIJEK

Nakon što su teritoriju današnje Austrije osvajali Rimljani, Huni, Lombardi,

Ostrogoti, Bavari i Franci, ona dolazi pod vlast dinastije Babenberga od 10. do 13.

vijeka kada su ih naslijedili Habzburgovci. Izumiranjem dinastije Babenberg,

Rudolf Habzburški 1240. godine postaje prvi njemački kralj iz dinastije Habzburg,

te uzima ime Rudolf I. vojvoda austrijski I štajrski. Dinastija Habzburg vladala je

Austrijom sve do svog izumiranja 1780. godine, kada ju je naslijedila lotarinška

dinastija pod imenom Habzburg-Lotaringija.

AUSTRIJSKO CARSTVO  

Raspadom Svetog Rimskog Carstva 1804. godine, Franjo II, kao poslijednji vladar tog

carstva osniva Austrijsko Carstvo i uzima ime Franjo I, austrijski car. Carstvo se

prostiralo na područjima današnje Austrije, Češke, Slovačke, Rumunije, Hrvatske,

Slovenije, Srbije, Mađarske, sjevernih dijelova Italije, kao I dijelova Poljske, Njemačke i

Bosne i Hercegovine.

AUSTRO-UGARSKA MONARHIJA  

Austrijsko Carstvo je 1867. godine podijeljeno je kao dvojna monarhija, Austro-

Ugarske na austrijski i mađarski dio. Odlukom Berlinskog kongresa Austrija okupira

Bosnu i Hercegovinu, koju 1908. godine anektira. Napadom Austro-Ugarske

na Srbiju 1914. godine započeo je Prvi svjetski rat. Austro-Ugarska se raspala nakon što

je izgubila Prvi svjetski rat, pa je mirovnim ugovorom u Saint-Germainu imirovnim

sporazumom u Trianonu 1918. godine, nastala Austrija u današnjim granicama, nazvana

Prva Republika, sa prvim predsjednikom vlade Karlom Rennerom. 1938. godine Austriju

je pripojila nacistička Njemačka.

3

GEOGRAFIJA

Austrijski zapad i jug leže na Alpima. Zbog tih planinarskih područja, Austrija je poznato

turističko odredište za zimske sportove. Najviši vrh je Grosglokner (3.798 m), a nakon

toga Vildšpice (3.744 m). Sjever i istok zemlje su u uglavnom brežuljkasti i ravni.

Najveća rijeka je Dunav. Austrija ima sedam nacionalnih parkova i šezdeset prirodnih

rezervata. Klima je umjerena, sa hladnim zimama i svježim ljetima. Najveći gradovi su

Beč (glavni grad), Salzburg, Insbruk, Grac i Linc. Austrija je savezna republika i dijeli se

na devet saveznih država. To su:

1. Gradišće gl. grad Željezno

2. Koruška gl. grad Celovec

3. Donja Austrija gl. grad Sankt Pelten

4. Gornja Austrija gl. grad Linc

5. Salzburg gl. grad Salzburg

6. Štajerska gl. grad Grac

7. Tirol gl. grad Insbruk

8. Forarlberg gl. grad Bregenc

9. Beč

POLITIKA

Šef države je predsednik, koji se bira na opštim izborima svakih 6 godina. Predsednik

poslije parlamentarnih izbora imenuje mandatara koji je obavezan da formira vladu.

Austrijski parlament ima dvije kuće: Savezno vijeće koji ima 64 predstavnika saveznih

država prema broju stanovnika, i Državno vijeće koji ima 183 zastupnika koji se bira

direktno.

PRIVREDA

Austrija je jedna od 10 najbogatijih zemalja na svijetu po visini bruto domaćeg

proizvoda, ima visoko razvijenu socijalno-tržišnu privredu i visok životni standard.

Njemačka je kroz istoriju bila najveći srednjo-trgovački partner Austrije , čineći je tako

podložnom brzim promjenama njemačke privrede.

4

VALUTA

Evro je u Austriji u upotrebi od 2002. godine. Kao priprema kovanice su počele da se

izrađuju još 1999. godine, mada sve imaju utisnutu godinu kada su uvedene u upotrebu

2002.-u. Pre usvajanja evra, u upotrebi je bio austrijski šiling iz 1938. godine.

RELIGIJA   U Austriji je službeno priznato dvanaest religija i religioznih zajednica. Za službeno

priznanje od strane države potrebno je priznanje, zahtjevom zatražiti od Ministarstva

školstva i kulture. Nakon ispunjavanja preduslova, religioznoj se zajednici priznaje

status, čime zajednica ostvaruje određene prednosti i povlastice, koje joj država garantira

i potpomaže. Uslovi za prihvatanje državno priznate religiozne zajednice su između

ostalog:

broj članova, koji bi trebao prelaziti 16.000 članova,

pozitivan odnos zajednice prema državi i društvu,

obavezivanje zajednice na sprječavanju psihičkog uticaja na razvoj zajednice, te

kontrola finacijskih sredstava zajednice, koja ne bi trebala biti korištena samo u

religiozne svrhe.

Ispunjavanjem ovih uslova i dobijanjem statusa, religiozna zajednica ima pravo na:

organizovanje nastave religije i njeno financiranje od strane državnih organa,

oslobađanje od obaveze plaćanja poreza na zemljište,

pravo na postavljanje svećenika u vojsci, stručnom savjetu državne televizije ORF

i dušebrižnika u bolnicama, kao i

zaštitu crkvenog osoblja od progona, zbog propovijedanja u smislu tokova i

pravila zajednice.

5

OBRAZOVNI SISTEM U AUSTRIJI

Obrazovni sistem u Austriji regulisan je na saveznom nivou, tako da su sve škole širom

Austrije, osim alternativnih jednake. U nadležnosti Ministarstva obrazovanja je i

obrazovanje nastavnika i održavanje škola.

ISTRORIJA

U prošlosti je obrazovanje bilo privilegija visokih slojeva društva i zadaća vjerskih

institucija i monaha, koji su podučavali ljude. Godine 1774. potpisivanje prvog Školskog

pravilnika, Marija Terezija postavlja osnovu austrijskog školskog sistema, koji se širi

carstvom i u svojim načelima ostaje nepromjenjen do danas. Pravilnik određuje

šestogodišnje obavezno školovanje, upotrebu udžbenika i regulisanje obrazovanja

učitelja. Prijestolonasljednik Jozef II reformira školstvo i gradi škole. Franc Jozef I 1848.

godine formira prvo Ministarstvo javnog školstva, koje 1849. godine prerasta u

Ministarstvo kulture i obrazovanja, danas Savezno ministarstvo obrazovanja, znanosti i

kulture. Kasnijim reformama 1869. godine, školska obaveza se sa šest produžava na

osam godina, smanjuje se broj učenika u razredima, obrazovanje prelazi u nadležnost

države i reguliše se obrazovanje za djevojčice, koje po drugačijem programu apsolviraju

osmogodišnje školovanje. Međutim, prva Ženevska gimnazija bila je otvorena tek 1892.

godine. Godine 1901. bilo je dozvoljeno da djevojke posjećuju neke fakultete. 1918.

godine sekretar za obrazovanje pri Ministarstvu, proveo je značajnu reformu školstva

koja je na snazi do danas, da svako dijete, nezavisno o polu i socijalnom statusu, treba

imati osnovno obrazovanje. 1962. godine novim odredbama, školska obaveza se

produžava na devet godina. Za nastavnike je obavezno obrazovanje na Pedagoškoj

akademiji.

6

ŠKOLSKA UPRAVA

Zadaci Ministarstva obrazovanja su:

osnivanje škole

održavanje škole

raspuštanje škole

obrazovanje i dalje školovanje nastavnika

nostrificiranje stranih diploma

U saveznim pokrajinama Ministarstvo zastupaju Pokrajinski školski savjeti. Nadležni su

za:

nadzor škola

saveznu pomoć učenicima

upravu saveznih škola i njihovih nastavnika

ŠKOLSKA OBAVEZA

Nastava je obavezna za svu djecu koja u Austriji duže borave. Obaveza počinje sa

septembrom one godine u kojoj dijete napuni šestu godinu života. Obavezno pohađanje

nastave traje devet godina pohađanjem:

državne škole

privatne škole

kućne nastave

škole u inostranstvu

Školsku obavezu u Austriji kao i u ostalim zemljama carstva uvela je Marija Terezija još

1774. godine.

PREDŠKOLSKO VASPITANJE

Novorođena djeca do 3 godine mogu posjećivati jaslice. Nakon treće godine dio djece

posjećuje vrtić, koji nije obavezan. Sa šestom godinom života počinje školska obaveza.

7

Šematski prikaz obrazovnog sistema u Austriji od preškolskog stepena do

postsekundarnog obrazovanja (mature)...

NIŽA OSNOVNA ŠKOLA (od 6. do 10. godine života):

Roditelji i staratelji djece koji su školski obaveznici moraju djecu prijaviti radi upisa kod

nadležne škole. Najčešće je to škola koja je u istom okrugu u kojem dijete stanuje, tj.

Najbliže škole. Za 1. stepen (1 i 2 razred) đaci imaju 3 godine vremena. To znači da se

djeci, koja još nisu dovoljno pripremljena za savladavanje školske svakodnevnice, daje

vrijeme koje trebaju pohađanjem predškolskog razreda ili ponavljanjem 1. ili 2 razreda. I

u tom slučaju školska obaveza završava sa navršenom 15-tom godinom života.

Prijevremeno primanje u školu: Djeca koja još nisu školski obavezna, ali navršavaju

šest godina života do 1. marta sledeće godine, a normativima prvog razreda nisu

preopterećena, mogu se prije vremena primiti u prvi razred osnovne škole, ukoliko to

zatraže roditelji. (Važi od 1.9.2006.). Od školske godine 1998/99 predviđen je u

nastavnom planu niže osnovne škole jedan živi strani jezik već od prvog razreda kao

obavezan predmet (bez ocjenjivanja). Nakon jednog prolaznog vremena se od školske

godine 2003/04. mora obavezni predmet „Živi strani jezik” voditi u svim razredima

osnovne škole, počevši sa prvim razredom.

8

Prelaženje u više razrede: U četvrtom razredu se roditelji ili staratelji više informišu i

savjetuju o uspjehu djeteta, kako bi se na osnovu pokazanog interesa i uspjeha, razmislilo

ili odlučilo o daljem obrazovnom putu učenika. Uslov za prijem u višu osnovnu školu je

uspješan završetak 4. razreda, dok je za upis u opšteobrazovne više škole neophodan

uspjeh „vrlo dobar” ili „odličan” iz njemačkog jezika, matematike i prirode i društva.

Sistem ocjenjivanja je različit: verbalan, opisan, brojčani i kombinovan. U 4. razredu svi

učenici bivaju brojčano ocjenjivani za uspjeh i to ocjenama:

a) 1 za odličan

b) 2 za vrlo dobar

c) 3 za dobar

d) 4 za dovoljan

e) 5 za nedovoljan

Učenicima će se najkasnije u 4. razredu uručiti svjedočanstva.

VIŠE OSNOVNE ŠKOLE (od 10.-te do 14.-te godine života)

Viša osnovna škola integrisana je u pojedine opštine i može relativno fleksibilno

odgovoriti različitim potrebama učenika prema regionalnim potrebama, individualnim

tržištima interesa i obdarenosti. Svaka škola ima mogućnost u određenom okviru

prilagoditi svoju ponudu nastavnog predmeta svojoj specifičnoj situaciji, sve do

izdavanja autonomnih nastavnih planova. Na taj način formiraju se školski centri

vlastitog profila, ili ipak nekim specijalnim tržištem (npr. strani jezici, umjetnička

kreativnost, sport, prirodno tehnički smjer, ekologija, informatika i dr.). Između ostalog

postoje posebne vrste viših osnovnih škola u oblasti sporta i umjetnosti. U 3. i 4. razredu

se posebna pažnja posvećuje pitanju daljenjeg puta mladih u struci i obrazovanju. To se

ostvaruje putem obavezne vježbe „Profesionalna orijentacija”, zatim na danima stručne

prakse i putem ekskurzija. Pri odgovarajućem dobrom uspjehu u višoj osnovnoj školi,

postoji mogućnost direktnog prelaza u opšteobrazovnu višu školu, odnosno u srednje i

više stručne obrazovne škole.

9

INTEGRACIJA UČENIKA sa posebnim pedagoškim potrebama u osnovnoj

školi, višoj osnovnoj školi i nižem nivou opšteobrazovne više škole

Integracijska nastava i integracijsko vaspitanje pružaju hendikepiranoj i nehendikepiranoj

djeci i omladini mogućnost zajedničkog iskustva u učenju. Učenici sa potrebama

posebnog pedagoškog podsticanja mogu se integrativno podučavati u nižoj osnovnoj

školi, višoj osnovnoj školi i na nižem nivou opšteobrazovne više škole. U integracijskim

razredima su najčešće dvije nastavnice, od kojih je jedna školovana za rad sa djecom koja

imaju teškoće. Ona izrađuje individualne planove za svakog takvog učenika i prati njegov

rad i razvoj.

SPECIJALNA ŠKOLA ZA HENDIKEPIRANU DJECU (od 6. do 15. godine

života):

Specijalna škola obuhvaćena osam školskih godina, odnosno u slučaju priključivanja

politehničke škole ili ipak jednogodišnje stručne pripreme, devet školskih godina. Uz

dozvolu školskih vlasti i pristanak direktora škole, specijalna škola se može pohađati

maksimalno dvanaest godina. Zavisno o oblikovanju nastavnog plana, kod specijalnih

škola se razlikuju sledeći oblici:

Specijalne škole sa vlastitim nastavnim planom: Opšta specijalna škola (za

retardiranu djecu i za djecu koja teško uče), specijalne škole za slijepu, gluhu i

teško retardiranu djecu.

Specijalne škole koje drže nastavu prema nastavnim planovima niže osnovne

škole ili prema nastavnom planu specijalne škole druge vrste: Specijalne škole za

tjelesno hendikepiranu djecu, djecu sa govornom manom, djecu sa oštećenjem

vida, za nagluhu djecu i teško vaspitnu djecu, škole pri lečilištima.

10

POLITEHNIČKA ŠKOLA (Od 14. do 15. god. života)

Politehnička škola se nastavlja na 8. školskom stepenu i traje jednu školsku godinu.

Učenici su se u 9. ili dobrovoljnoj 10.-toj školskoj godini pripremaju za dalji život, a

osobito za profesionalni život sa opštim obrazovanjem i profesionlanom orijentacijom.

Jedna faza orijentiranja na početku školske godine, te profesionalna orijentacija kao

nastavni princip u svim nastavnim predmetima nude višestruke mogućnosti za

upoznavanje poslovnog svijeta. Putem upoznavanja sa preduzećima, te prakse u

pogonima, vanškolskim institucijama i nastavnim radionicama pomaže se pri izboru

zanimanja. Osnovno profesionlano obrazovanje nudi se stručnim oblastima (izbornim

obaveznim predmetima). Oni odgovaraju velikim profesionalnim kompleksima u

privredi, pri čemu se stiču temeljne sposobnosti, vještine i znanja (ključne klasifikacije).

Učenje koje je okrenuto praksi pospješuju se individualne nadarenosti i motivacija za

učenje učenika. Nastavni sadržaji su podijeljeni na osnovna i dopunska područja, čime

mogu sposobni učenici postići dodatne klalifikacije. Već prema stručnim interesima i

sklonostima bira svaki učenik jedno od 7 stručnih područja:

1. Metal

2. Elektro

3. Drvo

4. Građevinarstvo

5. Trgovina ured

6. Uslužne djelatnosti

7. Turizam

U nastavi opšteobrazovnih obaveznih predmeta (religija, profesionalna orijentacija,

politička privreda, njemački, živi strani jezik (engleski), matematika, sport, priroda,

ekologija i nauka o zdravlju) nudi se produbljena opšta obrazovanost a iz njemačkog,

matematike i engleskog se izvode u grupama uspješnosti ili u stručnim interesnim

grupama. Svaki učenik uz obavezne nastavne predmete od obimu od 19 sati sedmično

ima mogućnost izbora jednog od 7 interesnih područja, u obimu od 15 sati sedmično da

stiče temeljna stručna znanja i vještine kako bi se najbolji mogući način kvalificirao za

prelazak na dalje školovanje..

11

OP ŠTEOBRAZOVNE VIŠE ŠKOLE (GIMNAZIJE)

Opšteobrazovna viša škola obuhvata četverogodišnji niži i četverogodišnji viši stepen i

završava sa ispitom zrelosti, maturom. Svjedočanstvom o položenom ispitu zrelosti stiče

se pravo na studiranje na univerzitetima, visokim stručnim školama, pedagoškim visokim

učilištima i akademijama (za pojedine studijske smjerove se pod određenim uslovima

moraju polagati dopunski ispiti), kao i pravo na zaposlenje u javnim službama. Uslov za

prijem u opšteobrazovne više škole je uspjeh „odličan“ iz njemačkog jezika, matematike.

Vrste opšteobrazovnih viših škola:

Niži stepen (od 1. do 4.razred) 1. i 2. razred: Isti je nastavni plan i program za sve

forme; jedan živi strani jezik (1.do 8. razreda), 3. i 4. razred: Gimnazija: latinski jezik, ili

alternativno drugi strani jezik; Realna gimnazija: geometrijsko crtanje, uz više

matematike i prirodnih umjetnosti, praktični rad sa tekstilom; Ekonomska realna

gimnazija: više hemije, tehničko obrazovanje ili praktičan rad sa tekstilom.

Viši stepen (5. do 8. razred)

Gimnazija: latinski jezik (nastavak učenja iz nižeg stepena ili početak jednog skraćenog

učenja), uz to od 5.razreda ili grčki ili drugi živi strani jezik (početak ili nastavak 3.

nastavne godine)

Realna gimnazija: Više matematike, uz to od 5.razreda latinski jezik (moguć je i

nastavak učenja latinskog jezika započetog u nižim razredima gimanzije), osim toga

nacrtna geometrija ili više biologije, hemije i fizike.

Ekonomska realna gimnazija: Od 5.razreda drugi živi strani jezik ili latinski jezik.

Pored toga: ekonomija domaćinstva i prehrana, više geografije i ekonomije, psihologije i

filozofije (uključujući praktikum)

Specijalne vrste:

Opšteobrazovne više škole s umjetničkim i sportskim težištem, uz ispit podobnosti

Sportska težišta ili od 1. razreda (realna gimnazija s posebnim naglaskom na sportskoj

obrazovanosti, osmogodišnje trajanje), ili od 5.razreda (viša gimnazija s posebnim

naglaskom, četverogodišmke trajanje)

12

Muzička težišta: ili od 1.razreda (gimnazija odnosno realna gimnazija, osmogodišnje

trajanje; realna gimnazija za one koji studiraju muziku, devetogodišnje trajanje).

Dopunska gimnazija i dopunska realna gimnazija djelimično i sa prelaznim stepenom 5

do 8 razreda.

Gimnazija, realna gimnazija i ekonomska realna gimnazija za zaposlenje- Večernja

nastava ili dopisni studij, trajanja 8 semestara. Upis moguć navršenom 17 godinom

života, najkasnije u kalendarskoj godini upisa.

Gimnazija za jezičke manjine (slovenska, hrvatska, madžarska)

OBAVEZNE ZANATSKE ŠKOLE

Obavezne zanatske škole daju šegrtima tokom njihovog školovanja za zanatska

zanimanja temeljna teorijska znanja kroz stručnu nastavu koja prati praktičnu obuku. Ova

saznanja unapređuju i dopunjuju praktičnu obuku u pogonu kao i opšte obrazovanje

učenika. Zanatske škole traju onoliko godina koliko traje „naukovanje“. Već prema vrsti

zanata traje od 2 do 4 godine ili po pravilu 3 godine. Nastava u stručnim školama može

sprovoditi u sledećim organizacionim formama: cjelogodišnje tj. najmanje jedan puni

školski dan ili najmanje dva puta po pola školskog dana sedmično; zatim vezano uz

„naukovanje“ tj. kontinuirano najmanje 8 sedmica ili sezonski, tj. u bloku koji je vezan

za neko određeno godišnje doba. Trenutno postoji preko 250 poznatih zanata u sledećim

grupama: Građevinarstvo- ured, uprava, organizacija-hemija-štamparstvo, foto, grafika,

prerada papira- zdravstvo i njega tijela- trgovina- drvo, staklo, informacije i

komunikacione tehnologije- namjernice i delikatese- tehnika metala i strojogradnja-

tekstil, moda, koža, životinje i biljke- transport i skladište. Ukoliko je učenik stručne

škole ispunio nastavni cilj poslijednjeg razreda stručne škole, onda se završni ispit sastoji

samo iz praktičnog dijela. Oni koji žele nakon završnog ispita stručne škole imaju pristup

univerzitetskom studiju mogu ga postići polaganjem stručnog ispita zrelosti, koji se

sastoji od 4 dijela (njemački, matematika, živi strani jezik i stručna oblast). Postoji

mogućnost pohađanja besplatnih pripremnih kurseva.

13

SREDNJE STRUČNE ŠKOLE

Srednje stručne škole traju od 1. do 4. godine. Uslovi upisa je završeno osmogodišnje

školovanje. Za učenike sa lošim uspjehom iz glavnih predmeta, obavezan je prijemni

ispit. Ispita su oslobođeni đaci koji završe 9.-godišnji stepen školovanja, politehničku

školu, osim ako to nije škola sa posebnim zahtjevima na području sporta i umjetnosti.

Učenici koji završe ovu školu imaju pristup zanatima. Različitim dopunskim kursevima

moguć je pristup ispitu zrelosti ili diplomskom ispitu, kao i stručnom ispitu zrelosti. Neke

od srednjih stručnih škola su:

Tehničke, zanatske, umjetničko-zanatske stručne šk., sa trajanjem od 4 godine

Trgovačka škola, 3 godine

Stručna škola za privredna zanimanja, 3 god.

Škole za gospodarenjem u domaćinstvu, 2 godine

Stručna škola za modni dizajn i tehniku odjevanja, 1 ili 2 godine

Stručna hotelijerska škola, stručna škola za turizam, 3 godine

Stručne škole za socijalna zanimanja, 2 ili 3 godine

Stručne poljoprivredne i šumarske škole, 2 do 4 godine i

Škole za zdravstvenu zaštitu i njegu bolesnika (upis sa 16, odnosno 17. godina)

Škole i obrazovni kursevi u ovoj oblasti su regulisani dozvolom Saveznog

ministarstva za zdravstvo, porodicu i omladinu i saradnju sa zdravstvenim

ustanovama.

VIŠE STRUČNE ŠKOLE

Više stručne škole traju 5. godina i daju više stručno obrazovanje. Završavaju sa ispitom

zrelosti i diplomskim ispitom, kojim stiče pravo na daljnje školovanje na univerzitetima,

na viskom stručnim školama i pedagoškim visokim učilištima i akademijama. Za

apsolvente viših stručnih škola je zakonski propisano priznavanje stručnih znanja na

univerzitetima i visokim stručnim školama. Postoji mogućnost za apsolvente većine viših

tehničkih, ili viših poljoprivrednih i šumarskih obrazovnih ustanova da nakon

podnesenog zahtjeva Savezu ministarstva za privredu i rad, steknu nakon 3 godine prakse

u struci pravo na zvanje „inženjer“.

14

MOGUĆNOST OBRAZOVANJA NAKON MATURE

Preduslov za prijem na oblike obrazovanja (koledži, pedagoške visoke škole...) je ispit

zrelosti, stručni ispit zrelosti ili ispit za sticanje prava ma studiranje.

Koledži

Dvogodišnje (za zaposlene dvogodišnje do trogodišnje) više stručno obrazovanje koje

odgovara višim stručnim školama, odnosno višim stručnim obrazovnim ustanovama.

Stručna usmjerenja: građevinska tehnika, hemija, hemijsko inženjerstvo, dizajn,

elektronika, elektrotehnika, elektronska obrada podataka i organizacija, informatika,

tehnologija informacija, oblikovanje interijera i drvna tehnika, pedagogija za dječije

vrtiće, komunikacija i medijski dizajn, kulturni i kongresni menađment, mašinsko

inženjerstvo, moda, socijalna pedagogija, turizam i privreda slobodnog vremena itd.

Obrazovna ustanova za pedagoge u dječijim vrtićima

Obrazovanje za pedagoge u dječijim vrtićima uz mogućnost dodatnog školovanja za

vaspitače u obdaništima, odnosno produbljenog školovanja za rano vaspitanje.

Obrazovna ustanova za socijalnu pedagogiju:

Obrazovanje za vaspitače i vaspitačice (socijalni pedagozi u vrtićima i domovima za

djecu i omladinu, te za vanškolski rad sa omladinom.

Pedagoške visoke škole

Obrazovanje 1: Na javnim i privatnim pedagoškim visokim školama školuju se

nastavnici za nižu osnovnu školu (takođe i za preškolski stepen), za višu osnovnu školu i

za specijalne škole, te i za politehničke škole. Uslov za prijem je uspješno položen ispit

zrelosti, stručni ispit zrelosti, ili ispit za sticanje prava na studiranje.

Obrazovanje 2: Na nekim javnim pedagoškim visokim školama školuju se nastavnici na

nekim javnim pedagoškim visokim školama, školuju se nastavnici zanatskih škola, za

stručnu nastavu iz tehničkog obrazovanja i zanatstva, za stručna područja dizajna,

prehrane, te informacija i komunikacija na srednjim odnosno višim stručnim školama.

Obrazovanje 3: Na visokoj školi za pedagogiju agrara i okoliša stiče se obrazovanje za

poljoprivredne i šumarske zanatske i stručne škole. Uslov za prijem: Upisuju se

15

apsolventi viših poljoprivrednih i šumarskih škola, osnosno osobe istovjetne

kvalifikacije, te apsolventi univerzitetskih stručnih studija.

Obrazovanje 4: Na privatnim pedagoškim školama i nekim drugim privatnim

institucijama obrazuju se nastavnici religije za obavezne škole.

Studiranje na univerzitetima:

Diplomski studiji:

Služe u prvoj liniji produbljenoj naučnoj i umjetničkoj stručnoj obrazovanosti, te traju po

pravilu osam do jedanaest semestara. Završetak studija daje pravo na sticanje

akademskog stepena, na prim. Master, Dip.ing. (iznimka: Studij medicine može završiti

samo sa doktoratom). Diplomski studij se sastoji iz dva ili tri studijska dijela, koji se

završavaju diplomskim ispitom. Postoje studijska usmjerenja u oblasti društvenih nauka i

kulture, usmjerenja u inženjerstvu, umjetnička usmjerenja, nastavnički studiji za nastavu

u višim školama, medicinski studiji itd.

Bachelor-studiji ili master studiji:

U skladu sa međunarodnim izjednačenjem studijskih sistema („Bolonjski proces“)

organizuju univerziteti umjesto kontinuiranog diplomskog studija sve više bachelor-

studije sa trajanjem od 3 do 4 godine (u pravilu 3) i na to nastavlja master-studije sa

trajanje od 1 do 2 godine (po pravilu 2). Bachelor-studiji po sebi služi naučnoj, odnosno

umjetničkoj stučnoj obrazovanosti i kvalifikaciji za određeno stručno područje, i daje

akademsku titulu „Bachelor“.

Studij za sticanje doktorata:

Nadovezuju se na diplomske studije, odnosno master studije na univerzitetima ili visokim

stručnim školama, a služe prije svega daljenem razvijanju osposobljenosti za samostalan

naučni rad. Završetak daje pravo na sticanje odgovarajućeg doktorata. Vrijeme trajanja je

2 do 3 godine.

16

OBRAZOVANJE ODRASLIH

Institucije za obrazovanje odraslih, potpomognute od strane Ministarstva prosvete, poput

visokih narodnih škola, instituta za poticanje struke, instituti za poticanje privrede

crkvenih institucija, te niza ostalih religioznih institucija za obrazovanje odraslih nude

kako opšteobrazovne, tako i stručne obrazovne kurseve i programe.

Jedan važan zadatak obrazovanja odraslih je takođe da omogući postizanje naknadnog

završetka školovanja u okviru „drugog obrazovnog puta“. Zainteresovane osobe mogu

pohađati pripremne kurseve za završetak više osnovne škole, za izvanredne ispite

(zrelosti), za pripremu ispita za sticanje prava na studiranje, te za pripremu stručnog

ispita zrelosti na institucijama za obrazovanje odraslih.

17