ODWAGA ŚWI ĘTOŚCI1 ODWAGA ŚWI ĘTOŚCI Dzie ń Papieski 10 X 2010 KONSPEKT LEKCJI RELIGII DLA KLAS I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ Cel ogólny spotkania Przybli żenie świ ęto ści

1

ODWAGA ŚWIĘTOŚCI Dzień Papieski 10 X 2010

KONSPEKT LEKCJI RELIGII DLA KLAS I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Cel ogólny spotkania Przybliżenie świętości Jana Pawła II, którego życie było wzorem odważnego wyznawania wiary i wypełnieniem nauki Jezusa. Cele szczegółowe • Treści: uczeń poznaje nauczanie Jana Pawła II o osiąganiu świętości i wydarzenia z życia pa-

pieża potwierdzające jego odwagę świętości. • Umiejętności: uczeń potrafi omówić pojęcie „odwagi świętości” jako realizacji Chrystusowej

nauki i rozpoznać je w życiu papieża-Polaka • Postawy: uczeń stara się na co dzień postępować w zgodzie z wyznawaną wiarą.

Metody i formy pracy Pogadanka, czytanie tekstów, rozsypanki lub rebusy, gra dydaktyczna z wykorzystaniem rymowa-nek i uzupełnianie drzewka; śpiew. Środki dydaktyczne Pismo Święte (ewentualnie cytaty J 15, 7 oraz Mt 10, 32 na dużych kartkach, schowane w kopercie zaadresowanej: do odważnych); zdjęcie Jana Pawła II (ewentualnie obrazy wymienianych świętych kanonizowanych przez Jana Pawła II), rozsypanki lub kartki z rebusami (ewentualnie tablica i kre-da), fragment wspomnień o Janie Pawle II, fragmenty nauczania Jana Pawła II: homilii kanoniza-cyjnej św. Kingi, przemówienia do dzieci pierwszokomunijnych w Zakopanem, „Listu do dzieci”; rymowanki o Janie Pawle II (ewentualnie kartki z „drzewkami świętości”), płyta cd, odtwarzacz. Wstęp Modlitwa: Ojcze nasz… Jedno z wezwań odmówionej przez nas modlitwy brzmi: przyjdź Królestwo Twoje. Zada-niem chrześcijan jest staranie się, by Królestwo Boże nastąpiło jeszcze na ziemi. Jest to trudne za-danie, a jego realizacja wymaga odwagi. I właśnie o odwadze będziemy rozmawiać na dzisiejszej lekcji. Co to znaczy, że ktoś jest odważny? W razie potrzeby naprowadzamy uczniów na odpowie-dzi: nie boi się niczego, ratuje innych i pomaga, przyznaje się, robi coś niezwykłego. Ktoś odważny zwykle kojarzy nam się z jakimś super-bohaterem. Wasze książki lub bajki, kreskówkach są na pewno pełne takich postaci – jakich znacie bohaterów?1 Zapisujemy na tablicy wymienionych przez

1 Spodziewamy się odpowiedzi: Superman (Clark Kent - super-człowiek: jako dziecko (super-Boy) pomagał ludziom, w

dorosłym życiu wykorzystywał swe szczególne umiejętności do obrony Ziemi); Człowiek-Pająk (Peter Parker – młodzieniec, który w szkolnym laboratorium zaprojektował swe wyposażenie dodające mu cech pająka. Walczy z licznymi złoczyńcami); Batman (człowiek, który nie posiada szczególnych mocy, a swe nadzwyczajne zdolności zawdzięcza treningowi i gadżetom; walczy ze złem i pomaga ludziom); Ben 10 (10letni chłopiec, który dzięki zna-lezionemu urządzeniu podobnemu do zegarka wciela się w 10 kosmitów. Pod ich postaciami broni świat przed złem), Atomówki (trzy dziewczynki obdarzone szczególną mocą; ich zadaniem jest walka z przestępczością); Cza-rodziejki z Księżyca (nastolatki, reinkarnacje opiekunek planet, wojowniczek z Księżycowego Królestwa; walczą z wrogami zagrażającymi pokojowi w kosmosie); WITCH (pięć dziewcząt posiadających szczególne moce – każda inne, odpowiadające różnym żywiołom; wspólnie walczą ze złymi mocami).

2

uczniów bohaterów i po przeciwnej stronie wpisujemy, w czym tkwi moc danej postaci. Podkreśla-my, że każdy z tych bohaterów jest odważny, a jego odwaga jest wspierana przez posiadany dar – szczególną moc, akcesoria itp. Jednak odwaga nie jest wyłącznie cechą wymyślonych bohaterów. Kogo z waszych bliskich lub znajomych uważacie za odważnego? Każdego wybranego ucznia prosimy o krótkie uzasadnie-nie. Na pewno niektórzy z was – a może nawet wszyscy – wykazali się odwagą w jakiejś trudnej sytuacji. I wcale nie potrzebowaliście do tego stroju nietoperza, sieci pająka, mocy żywiołów czy czarodziejskiego klejnotu. A to dlatego, że odwaga wcale nie zależy od naszego wieku, stroju czy zawodu. Każdy może być odważny będąc tym, kim jest. Można nawet powiedzieć, że odwagą jest właśnie bycie sobą. Strój Supermana czy Czarodziejki z Księżyca nie sprawi, że będziemy bohate-rami – bohaterem za to można być jako syn czy córka, brat lub siostra, uczeń czy uczennica, kolega lub koleżanka. A jeśli ktoś bohatersko wypełnia swe obowiązki w domu, szkole, na podwórku czy w kościele, można o nim powiedzieć – to prawdziwy uczeń Jezusa! A nie ma przecież większego bohatera niż Jezus. Wiedział o tym dobrze nasz papież, Jan Paweł II. Zawsze wypełniał naukę Jezu-sa i dlatego wiele razy w życiu wykazywał szczególną odwagę – odwagę świętości (wieszamy zdję-cie Jana Pawła II).

Rozwinięcie Przypominamy uczniom, jaka według nich jest odważna osoba: nie boi się niczego, ratuje innych i pomaga, przyznaje się, robi coś niezwykłego. Czy to samo można powiedzieć o świętym? Jan Paweł II ogłosił wiele osób świętymi, także wielu Polaków, a ogłaszając świętą księżną Kingę mówił, jak mocno wiążą się ze sobą odwaga i świętość. (Czytamy fragment homilii:)

Jeżeli dziś mówimy o świętości, o jej pragnieniu i zdobywaniu, to trzeba pytać, w jaki sposób tworzyć wła-śnie takie środowiska, które sprzyjałyby dążeniu do niej. Co zrobić, aby dom rodzinny, szkoła, zakład pracy, biuro, wioski i miasta, w końcu cały kraj stawały się mieszkaniem ludzi świętych, którzy oddziaływują do-brocią, wiernością nauce Chrystusa, świadectwem codziennego życia, sprawiając duchowy wzrost każdego człowieka? (…) potrzeba świadectwa. Potrzeba odwagi, aby nie stawiać pod korcem światła swej wiary2.

Na czym polega odwaga świętości wg papieża Polaka? (dawaniu świadectwa, wierności nauce Jezusa, dobroci). Kiedy Jan Paweł II ogłaszał kolejne osoby świętymi, zwracał uwagę na tę cechę – dlatego też do grona świętych dołączył m.in. o. Maksymiliana Kolbego, który odważnie wstawił się za innym człowiekiem i oddał za niego życie; św. Jadwigę Królową, która w latach swego panowania żyła pobożnie i skromnie, pomagając potrzebującym, czym wypełniała naukę Jezusa; św. Józef Pelczar – podobnie jak królowa Jadwiga zrobił wiele dobrych rzeczy dla potrze-bujących, troszczył się też o wykształcenie ludzi – także religijne; św. Faustyna – wiernie przeka-zywała orędzie Bożego Miłosierdzia jak chciał tego od niej Jezus mimo, że niektórzy nie wierzyli jej i spotykały ją przykrości3 (wymieniając te postaci można pokazać ich obrazy). Jan Paweł II po-trafił w wielu wspaniałych osobach odnaleźć cechy charakterystyczne dla świętego – tę odwagę świętości. Również sam ją posiadał, co okazał wiele razy w swoim życiu – już jako uczeń, a potem - ksiądz, papież. Nie brakowało mu nigdy odwagi, by przyznać się do Chrystusa i wyrazić wiarę w Niego. Co było jego szczególną siłą, mocą? O tym mówili ci, którzy go znali, a także on sam. (Czytamy fragment wywiadu z Eugeniuszem Mrozem, szkolnym kolegą Karola Wojtyły:

Pamiętam, wdrapywaliśmy się na Czerwone Wierchy. Z przodu szedł ojciec Lolka, my w pewnej odległości za nim. Byliśmy już niedaleko szczytu, kiedy niespodziewanie pojawiła się gęsta mgła. Pan Karol zniknął nam z oczu. Wyglądało to tak, jakby rozpłynął się gdzieś w tej mgle. Zaczęli śmy go szukać, wołać. Bez re-zultatu. Lolek był niemal zrozpaczony. Pamiętam, jak uklęknął na kamieniach i zaczął się żarliwie modlić. Ja

2 Jan Paweł II, Homilia wygłoszona podczas Mszy św. kanonizacyjnej w Starym Sączu 16 VI 1999,

http://www.centrum.stary.sacz.pl/pl/8225/0/Homilia.html (stan z dn. 10.09.2010). 3 Jeżeli lekcja odbywa się w miejscu, z którym związany jest inny święty lub błogosławiony ogłoszony przez Jana Paw-

ła II, warto wspomnieć także o nim.

3

poszedłem za jego przykładem. Modliliśmy się obydwaj. Kiedy zeszliśmy do schroniska, jego ojciec już tam na nas czekał4.

Co dodawało Lolkowi odwagi – w dzieciństwie, a potem w całym życiu? (rozdajemy rozsypanki ze słowem „modlitwa” lub przypinamy do tablicy kartki z ułożonymi w dowolnej kolejności sylabami: „twa”, „mo”, „dli”. Zależnie od zdolności plastycznych można roz-dać dzieciom na kartkach lub narysować na tablicy rebus: narysowane mydło, y=o, ło=li; naryso-wana twarz i przekreślone „rz”).

Jan Paweł II bardzo kochał dzieci, lubił z nimi rozmawiać w czasie pielgrzymek, a nawet napisał do nich list. W tym Liście do dzieci przyznał sam, co było jest źródłem odwagi – odwagi świętości, co potwierdzili ci, którzy dziś żyją w niebie z Bogiem (Czytamy fragment przemówienia do dzieci pierwszokomunijnych w Zakopanem i „Listu do dzieci”:

Pan Jezus na tym świecie miał niewiele rzeczy, które mógłby ofiarować apostołom. Jednak dał im coś naj-większego — dał im samego siebie. Odtąd, przyjmując ten najświętszy pokarm, mogli być stale z Panem Je-zusem. On sam mieszkał w ich sercach i napełniał je świętością. Oto, co znaczy, że Pan Jezus przyszedł do waszych serc. Pan Jezus was kocha. Pan Jezus was kocha. On jest w was, Jego miłość was napełnia i spra-wia, że stajecie się coraz bardziej do Niego podobne, coraz bardziej święte. Jest to, moje dzieci, wielka łaska, ale też wielkie zadanie. Aby Pan Jezus mógł w nas zamieszkać, musimy starać się, by nasze serce było zawsze dla Niego otwarte. Wasze zadanie jest więc następujące: zawsze ko-chać Pana Jezusa, mieć dobre i czyste serce i jak najczęściej zapraszać, aby On przez Komunię św. w was zamieszkał. Nigdy nie czyńcie tego, co jest złe. To czasem może być trudne. Pamiętajcie jednak, że Pan Je-zus was kocha i pragnie, abyście i wy kochały Go ze wszystkich sił5.

„List do dzieci”: Dla iluż dzieci w dziejach Kościoła Eucharystia była źródłem duchowej siły, czasem wręcz bohaterskiej! Jakże nie wspomnieć na przykład tych świętych chłopców i dziewcząt z pierwszych wieków, jeszcze dzisiaj znanych i czczonych w całym Kościele? Wystarczy tu przypomnieć św. Agnieszkę, która żyła w Rzymie, św. Agatę, umęczoną na Sycylii oraz św. Tarsycjusza — chłopca, którego słusznie można nazwać męczenni-kiem Eucharystii, gdyż wolał poświęcić życie niż oddać Pana Jezusa, którego przenosił pod postacią chleba. I tak, poprzez wieki aż do naszych czasów nie brak dzieci, nie brak chłopców i dziewcząt wśród świętych i błogosławionych Kościoła. Tak jak w Ewangelii Pan Jezus okazuje im szczególne zaufanie, tak również Jego Matka Maryja w ciągu dziejów nieraz czyniła małe dzieci powiernikami swej matczynej troski. Przypomnij-cie sobie św. Bernadettę z Lourdes, dzieci z La Salette, czy też już w naszym stuleciu Łucję, Franciszka i Hiacyntę z Fatimy6.

Co nam dodaje odwagi poza modlitwą? (analogicznie rozdajemy rozsypanki ze słowem „Eucharystia” lub zapisujemy na tablicy: „ry”, „Eu”, „stia”, „cha” lub zadajemy rebus: duże E, na-rysowane ucho, o= a, narysowana ryba, b= sti. Modlitwa i Eucharystia są źródłem siły dla tych, którzy dążą do świętości, czyli wędrują ku Bogu – sam Jezus obiecał tę pomoc (odczytujemy J 15, 7: „Jeżeli we Mnie trwać będziecie, a słowa moje w was, poproście, o cokolwiek chcecie, a to wam się spełni”. Chociaż naśladowanie Jezusa jest czymś dobrym i pięknym, niektórzy boją się lub wstydzą swej wiary – kochają Jezusa, ale nie mówią o tym, nie noszą znaków przynależności do Niego, nie chwalą Go przechodząc koło kościoła lub mijając księdza, katechetę. Jan Paweł II nie bał się świadczyć o Jezusie, dlatego zasłużył na obiecaną nagrodę, o której czytamy w Ewangelii (odczy-tujemy Mt 10, 32): „Do każdego więc, który się przyzna do Mnie przed ludźmi, przyznam się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie”. W życiu Jana Pawła II było wiele wydarzeń potwierdzających jego odwagę – przez ponad 25 lat jako następca świętego Piotra odwiedził wiele krajów i mówił tam o Jezusie, spotykał się z różnymi ludźmi i dla wszystkich miał dobre słowo, uśmiech. Przypominał wszystkim, że powinni traktować się jak bracia i pomagać sobie wzajemnie. Sam dał przykład miłości na wzór Jezusa – przebaczył temu, który próbował go zabić. Wypełniał naukę Jezusa gdy chciał, by szanować ludzi – słabych, chorych, najstarszych i najmłodszych. Nie wszystkim podobały się jego słowa, ale papież 4 http://www.niedziela.pl/artykul_w_niedzieli.php?doc=nd200341&nr=35 (stan z dn. 10.09.2010). 5 http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/zakopane_07061997.html (stan z dn.

10.09.2010). 6 http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/do_dzieci.html (stan z dn. 10.09.2010).

4

„miał odwagę, by nie chować pod korcem światła swej wiary” – dokładnie tak, jak ci, których ogło-sił świętymi. Dziś możemy powiedzieć, że to była odwaga świętości – zaraz po śmierci papieża wiele osób wołało: Subito Santo! czyli: święty natychmiast. Teraz czekamy na potwierdzenie tej odwagi Jana Pawła II i beatyfikację, czyli ogłoszenie papieża Polaka błogosławionym. Jan Paweł II pokazał nam, że każdy człowiek z Bożą pomocą może w sobie odnaleźć siłę do dawania świadec-twa. Warto, abyśmy o tym pamiętali i starali się postępować zgodnie z nauką Jezusa. To wielka odwaga, ale i czeka nas za nią jeszcze większa nagroda – świętość, czyli radość na zawsze z Bo-giem w niebie. Zakończenie Jan Paweł II wiele razy odważnie mówił o Jezusie – nie tylko słowem, ale i czynem, posta-wą. Spróbujemy na podstawie życia papieża uzupełnić „drzewko świętości” – wskazać cechy lub czynności, które są drogowskazami do nieba (katecheta rysuje na tablicy drzewko z kilkoma pu-stymi miejscami, np. w kształcie owoców, w które następnie będzie wpisywać cechy lub czynności opisane w wierszykach. Ewentualnie drzewko można wykonać na kartkach i rozdać uczniom do uzupełniania). Odczytujemy wierszyki, a po każdym uczniowie odpowiadają, jaka cecha lub czyn-ność jest ich treścią:

Chociaż miał niewiele lat, mały Karol – to był chwat! Nim do szkoły przebył drogę, porozmawiać zdążył z Bogiem. (modlitwa) Czy to biedni, czy bogaci – w oczach Lolka nikt nie traci. On się z każdym kolegował i jak brata go traktował. (przyjaźń, miłość bliźniego) Karol jako uczeń pilny, musiał mieć charakter silny. Nie pozwalał na ściąganie, bo to innych okłamanie. (uczciwość) Gdy opuszczał szkolne mury, była piłka, kajak, góry… Chwalił wtedy Karol młody Boga za piękno przyrody. (chwalenie Boga) Od dzieciństwa był przejęty, gdy przyjmował sakramenty. Wreszcie oddał los swój Panu – postanowił być kapłanem. (sakramenty) Papież zwiedza strony świata, chwali w każdym kącie brata. Ewangelię wszędzie głosi i by Pana przyjąć – prosi. (głoszenie Ewangelii) Papież wszystkim przypomina, że i dziadek i dziecina, To osoba i dlatego, troszczyć chce się o każdego. (obrona praw, wstawianie się za innymi) Wiara to nie tylko słowa - papież w czynach ją zachował: Z Alim Agcą się zobaczył i złe czyny mu wybaczył. (przebaczenie)

Można poprosić uczniów o podanie jeszcze innych cech, które według nich są wyrazem od-wagi świętości. Jeśli drzewko świętości jest narysowane na tablicy, uczniowie przerysowują je do zeszytów. Praca domowa Uczniowie do każdego z haseł z „drzewka świętości” dopisują jeden ze sposobów realizacji w swoim życiu, np.: przebaczenie – zaproponuję wspólną zabawę koledze, który mnie wyśmiewał, obawiał.

5

Modlitwa Odwaga świętości to wspaniała cecha - posiadało ją wielu dzisiejszych świętych, posiadał też Jan Paweł II. Także ci, których spotykamy na co dzień mają w sobie taką odwagę. A na pewno powinni ją mieć wszyscy przyjaciele Boga, bo kto wierzy Jezusowi, ten nigdy nie jest sam i dzięki Niemu może dużo więcej uczynić. O tym niech przypomni nam wspólny śpiew prawdy zawartej w Piśmie Świętym: (uczymy śpiewu z gestami: „Ci, co zaufali Panu”)

Ci, co zaufali Panu (wskazujemy ręką na niebo) Odzyskują siły (podnosimy zaciśnięte pięści) Otrzymują skrzydła jak orły (naśladujemy machanie skrzydłami) Biegną bez zmęczenia (biegniemy w miejscu).

opracowali: Aneta Razyacher-Majewska,

ks. Sławomir Kielczyk, ks. Arkadiusz Szczesny.

6


KONSPEKT LEKCJI RELIGII DLA KLAS IV-VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Cel ogólny spotkania Przybliżenie świętości Jana Pawła II, którego życie było wzorem odważnego wyznawania wiary i wypełnieniem nauki Jezusa. Cele szczegółowe • Treści: uczeń poznaje nauczanie Jana Pawła II o osiąganiu świętości i postać papieża jako czło-

wieka odważnego. • Umiejętności: uczeń potrafi omówić pojęcie „odwagi świętości” jako realizacji Chrystusowej

nauki i rozpoznać je w życiu papieża-Polaka • Postawy: uczeń stara się na co dzień postępować w zgodzie z wyznawaną wiarą.

Metody i formy pracy Skojarzenia, pogadanka, refleksja, praca z tekstem i wykład Środki dydaktyczne Ilustracje dzieci z różnych części świata, rzutnik multimedialny, dostęp do Internetu, teksty do pracy w grupach. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Materiały zgromadzone na stro-nie www.czuwamy.org.pl. Wstęp Katecheta umieszcza na tablicy przygotowane ilustracje dzieci z różnych stron świata (moż-na posłużyć się ilustracjami z oficjalnych stron internetowych np. Papieskie Dzieła Misyjne). In-formuje, że są to chrześcijanie z różnych części świata. (Jeśli nie uda się przygotować fotografii można skorzystać z klipartów – Załącznik 1). Pytamy w czym są podobni a w czym różni, co każdy z nich robi każdego dnia, co ich ze sobą łączy? Staramy się doprowadzić uczniów do wniosku, że tym co ich łączy to po pierwsze pragnienie szczęścia i bycia kochanym. Staramy się również na-prowadzić uczniów, aby zobaczyli, że są takie okoliczności życia w różnych częściach świata, które napełniają dzieci lękiem albo przeszkadzają w szczęśliwym życiu. Konkluzja tej części jest pokaza-nie, że pragnienie bycia szczęśliwym możemy utożsamić z pragnieniem bycia świętym. Ukazujemy naturalności i zwyczajność drogi świętości.

Rozwinięcie Teraz chcąc rozwinąć temat wprowadzamy uczniów w zagadnienie odwagi. Zapisujemy na tablicy słowo odwaga, dzieci podają propozycje co to znaczy być odważnym, czy byli kiedyś odważni. Rozdajemy dzieciom diagram (Załącznik 2, grafiki pochodzą z darmo-wych stron z Internetu) przedstawiający cztery postacie (policjant, strażak, lekarz, dziecko). Przy każdej postaci znajduje się stwierdzenie, kiedy te osoby są odważne. Możemy poprosić dzieci, aby w miejsce kropek wpisały jeszcze jakąś cechę. Najważniejsza jest ostatnia postać, przy której pyta-my „kiedy dziecko jest odważne?”. Po chwili prosimy kilka osób o zaprezentowanie swoich propo-

7

zycji. Konkluzją jest pokazanie, że odwaga to nie jest nieodczuwalnie strachu, ale ten jest prawdzi-wie odważny, kto prawdziwie kocha drugiego człowieka i jest wierny autentycznemu dobru. Aby połączyć oba zagadnienia odczytujemy tekst Ewangelii o kroczeniu Piotra po wodzie (Mt 14, 22-33) – dobrze jest przeczytać go bezpośrednio z Biblii – uczniowie mogą śledzić tekst rozdany na kartkach (Załącznik 3). Po nim krótka rozmowa o zachowaniu św. Piotra. Staramy się pokazać, że Piotr wyszedł z łodzi na słowo Jezusa i był bezpieczny dopóki na Niego patrzył. Zaczął tonąć jak stracił Jezusa sprzed swoich oczu i skupił się na falach. Mówimy, że świętość wymaga bycia odważnym. Tylko z Jezusem jesteśmy bezpieczni. Dziś bardzo potrzeba ludzi odważnych, którzy potrafią dać świadectwo o swojej wierze. Potrzeba wreszcie, aby w sercach ludzi wierzących zagościło to pragnienie świętości (JPII). Po przeczytaniu tekstu Ewangelii rozdajemy uczniom kartki (Załącznik 4), na którym znaj-dują się wizerunki trzech osób: Św. Piotr (rysunek pochodzi ze strony Małego Gościa Niedzielnego http://malygosc.pl/grafika/2006/08/29/1156853776/1156853799.jpg), Jan Paweł II, i dziecko. Mó-wimy, że już wiemy, skąd pochodziła odwaga Świętego Piotra – z zaufania do Jezusa. Z tego same-go źródła odwagę czerpał Jan Paweł II. Widzieliśmy go (dzieci pewnie już tylko w TV) jak się mo-dlił, jak pocieszał płaczących, pomagał innym, dopominał się wolności dla zniewolonych, przeba-czył zamachowcy, … (katecheta może podać więcej przykładów z życia papieża). Podobnie jak przy poprzedniej planszy możemy dodać jedną cechę danej postaci. Podsumowując zaznaczamy, że Kościół oczekuje na beatyfikację Jana Pawła II, ponieważ widzi, że ten papież miał odwagę w byciu świętym. Droga świętości, czyli droga stawania się osobą prawdziwie szczęśliwą, jest osiągalna dla każdego z nas. Choć wydaje się ona trudna i wymagająca, to jednak prowadzi do szczęścia. Zapraszamy uczniów do zastanowienia się, czy mają w sobie od-wagę, aby być świętym. Przytaczamy słowa papieża „nie l ękajcie się chcieć świętości! Nie lękajcie się być świętymi! Uczyńcie kończący się wiek i nowe tysiąclecie erą ludzi świętych!” Zakończenie Jako pracę domową, prosimy, aby dzieci wybrały sobie jakiegoś świętego i napisały (bądź narysowały) w czym był odważny. Możemy też poprosić uczniów, aby ułożyli modlitwę „o odwagę bycia świętym”. Możemy też, jako podpowiedź w byciu odważnym, puścić piosenkę Tomka Kamińskiego (Załącznik 5). Na zakończenie zapraszamy dzieci do modlitwy. Możemy wykorzystać refren przed chwilą usłyszanej piosenki.

8

Załącznik 1:

Załącznik 2:

ODWAŻNY

- łapię przestępców - strzegę prawa - jestem uczciwa - …

- ratuje ludzi w wypadkach - leczę poświęcając czas - jestem troskliwa - …

- ratuję ludzi - gaszę pożary - pomagam podczas powodzi i innych kata-strof - …

- staje w obronie słab-szych - pomagam innym - mówię prawdę - …

9

Załącznik 3:

Zaraz też przynaglił uczniów, żeby wsiedli do łodzi i wyprzedzili Go na drugi brzeg, zanim odprawi tłumy. Gdy to uczynił, wyszedł sam jeden na górę, aby się modlić. Wieczór zapadł, a On sam tam przebywał. Łódź zaś była już sporo stadiów oddalona od brzegu, miotana falami, bo wiatr był przeciwny. Lecz o czwartej straży nocnej przyszedł do nich, krocząc po je-ziorze. Uczniowie, zobaczywszy Go kroczącego po jeziorze, zlękli się myśląc, że to zjawa, i ze strachu krzyknęli. Jezus zaraz przemó-wił do nich: Odwagi! Ja jestem, nie bójcie się! Na to odezwał się Piotr: Panie, jeśli to Ty jesteś, każ mi przyjść do siebie po wodzie! A On rzekł: Przyjdź! Piotr wyszedł z łodzi, i krocząc po wodzie, przyszedł do Jezusa. Lecz na widok silnego wiatru uląkł się i gdy zaczął tonąć, krzyknął: Panie, ratuj mnie! Jezus natychmiast wyciągnął rękę i chwycił go, mówiąc: Czemu zwątpiłeś, małej wiary? Gdy wsiedli do łodzi, wiatr się uciszył. Ci zaś, którzy byli w łodzi, upadli przed Nim, mówiąc: Prawdziwie jesteś Sy-nem Bożym. (Mt 14, 22-33)

Załącznik 4:

Jestem odważny. Nie wstydzę się Boga, mo-dlitwy czy znaku krzyża. Staram się poma-gać innym. Jestem uczynny i miły. Nie ścią-gam, nie kłamię, ………………………….. …………………………..

ODWAŻNY ŚWIĘTY Jestem odważny. Ufam Jezusowi

i Jego słowu. Nie boję się wyjść z łodzi. Gdybym nie myślał tylko o sobie, a o Jezusie, na pewno nie zacząłbym tonąć. - …

Jestem odważny. Ufam Jezusowi i Jego słowu. Dopominałem się poszanowania godności każdego człowieka. Bóg był dla mnie naj-ważniejszy. - …

10

Załącznik 5:

„Ty tylko mnie poprowadź” – sł. Tomek Kamiński, płyta „Małe Miłości”. http://www.kaminski.net.pl/ (teledysk można znaleźć na youtube.pl) Gdy drogi pomyli los zły I oczy mgłą zasnuje Miej w sobie tę ufność Nie lękaj się A kiedy gniew świat ci przesłoni I zazdrość jak chwast zakiełkuje Miej w sobie tę ufność Nie lękaj się Ref.:

Ty tylko mnie poprowadź Tobie powierzam mą drogę Ty tylko mnie poprowadź Panie mój

2. Poprowadź jak jego prowadzisz Przez drogi najprostsze z możliwych I pokaż mi jedną Tę jedną z nich A kiedy już głos twój usłyszę I karmić się będę nim co dzień Miej w sobie tę ufność Nie lękaj się

Opracowali: Ks. Tomasz Moch

Ks. Mariusz Czyżewski

11


KONSPEKT LEKCJI RELIGII DLA GIMNAZJUM

Cel ogólny spotkania Przybliżenie uczniom idei świętości oraz wskazanie na powszechne do niej powołanie chrześcijan oraz przygotowanie uczniów do przeżycia Dnia Papieskiego. Cele szczegółowe • Treści: uczeń przyswaja pojęcia świętości oraz fakty z życia niektórych świętych i błogosławio-

nych z okresu pontyfikatu Jana Pawła II. • Umiejętności: scharakteryzować osobę świętą, nabywa zdolności dostrzegania świętych w swo-

im otoczeniu oraz podejmuje refleksję nad własnym życiem wiary. • Postawy: podejmuje konkretne zadania pogłębiające wiarę oraz szuka dróg odpowiedzialności

za dawanie świadectwa wiary innym.

Metody i formy pracy Wykład, praca w grupach, praca z tekstem, praca z fotografiami, pogadanka, dialog, roz-mowa kierowana. Środki dydaktyczne Zeszyt, tablica, kreda, wydruki załączników: modlitwy, fragmenty homilii Jana Pawła II, zdjęcia przedstawiające osoby należące do różnych stanów, logo dnia papieskiego, zdjęcie Jana Pawła II. Wstęp Pierwszą czynność jaką podejmujemy podczas lekcji jest modlitwa o świętość. Można tu wykorzystać którąś z modlitw podaną w załączniku 1. Może to być np. kilka wezwań z Litanii do wszystkich świętych z uwzględnieniem Tych, którzy był beatyfikowani i kanonizowani przez Jana Pawła II. Następnie rozpoczynamy pracę od podziału klasy na 7 grup (nie podajemy na razie tematu zajęć). Każdej grupie wręczamy jedno wydrukowane zdjęcie (Załącznik 2 lub można przygotować swoje zdjęcia albo ilustracje z gazet). Idea jest następująca: muszą ona przedstawiać poszczególne stany: kochająca się rodzina, dobry ojciec, matka, grupa młodzieży, bawiące się dzieci, posłu-gujący ksiądz, siostra zakonna. Ważne, aby na każdym z tych zdjęć bohaterowie byli uśmiechnię-ci, radośni. Zdjęcia mają budzić pozytywne skojarzenia. Zadaniem uczniów jest krótkie opisanie zdjęcia: z czym ono im się kojarzy, kogo przedstawia? Prosimy o krótkie i zwięzłe wypowiedzi. Następnie stawiamy drugie pytanie: Czy można jakoś z tymi zdjęciami, a właściwie z oso-bami znajdującymi się na nich w jakiś sposób powiązać świętość? Jeśli tak, to w jaki sposób? Jeśli nie, to dlaczego, jak wam się wydaje? Uczniowie mają chwilę czasu na zastanowienie, a następnie prezentują wyniki swoich przemyśleń. Staramy się im nic nie sugerować. Gdy uczniowie zakończą prezentacje, nauczyciel krótko podsumowuje prace, zbierając przedstawione przez uczniów treści w pewną całość. Rozwinięcie Następnie przechodzimy do kolejnej części lekcji. Można w tym momencie podać temat zajęć. Nawiązujemy teraz do Dnia Papieskiego informując uczniów o jego obchodach (można do

12

tablicy za pomocą magnesów przyczepić logo Dnia Papieskiego i zdjęcie papieża Jana Pawła II). Podajemy także uczniom tegoroczne hasło jaki będzie towarzyszyć temu dniowi – Jan Paweł II – odwaga świętości. We wprowadzeniu do głównej części lekcji można uczniom powiedzieć o Janie Pawle II jako przyjacielu świętych. Mówimy, iż papież podczas swego pontyfikatu beatyfikował i kanonizował ok. 1800 osób, oficjalnie wynosząc ich do chwały ołtarzy. Po wprowadzeniu w temat zajęć proponujemy gimnazjalistom pracę z tekstami Jana Pawła II, który przy różnych okazjach mówił co to znaczy być świętym. Podczas kanonizacji i beatyfikacji zawsze przybliżał, czym wyróżniły się dane osoby, że Kościół uznał je za godne wyniesienia do chwały ołtarzy. Klasa pracuje nadal w siedmiu grupach. Każda z nich otrzymuje fragment z wypowiedzi Jana Pawła II wygłaszanych przy różnych okazjach (Załącznik 3) z podziałem na 7 grup. Zadaniem uczniów jest wyszukać w tekście • O kim mówi Jan Paweł II? • Jak możemy powiązać tę osobę z wcześniej omawianym przez daną grupę zdjęciem? • Dlaczego dana osoba została ogłoszona świętą lub błogosławioną? • Co ją wyróżniało w życiu? Po krótkim czasie na przeczytanie tekstów i odnalezieniu odpowiedzi na postawione pytania uczniowie prezentują na forum wyniki swojej pracy. Można sporządzać na bieżąco notatkę posłu-gując się punktami: • Kto? • Stan życia. • Dlaczego został ogłoszony świętym lub błogosławionym? Po przedstawieniu wyników swojej pracy przez wszystkie grupy nauczyciel stara się pod-sumować dotychczasową pracę. Na podstawie dotychczasowej pracy staramy się odpowiedzieć na pytanie, co to jest świętość. Tworzymy wspólnie z młodzieżą w oparciu o teksty Jana Pawła II definicję świętości. Może być ona dość rozbudowana. Pozwalamy by uczniowie zawarli w niej wszystko to, co wspólnie wy-pracowali zastanawiając się nad świętością. Należy zwrócić uwagę młodzieży na powszechne po-wołanie do świętości. Definicja zostaje zapisana w zeszytach. W nawiązaniu to hasła tegorocznego Dnia papieskiego warto także zwrócić uwagę na to, iż świętość wymaga odwagi. Można na podstawie tekstów już omawianych wymienić w czym prze-jawiała się odwaga świętych i błogosławionych? Zakończenie W zakończeniu podejmujemy z uczniami rozmowę o Słudze Bożym Janie Pawle II. Naj-pierw pytamy o to Co uczniowie wiedzą o heroiczności życia Jana Pawła II? Dlaczego tak szybko po jego śmierci rozpoczął się proces beatyfikacyjny? (Santo subito). Może uczniowie znają też ja-kieś momenty życia papieża, które szczególnie świadczą o jego odwadze w drodze do świętości? Można także zadać pracę domową: Np. Dlaczego mówi się o „odwadze świętości”? Co to znaczy? Na sam koniec można zachęcić uczniów do czynnego uczestnictwa w Dniu Papieskim. Eu-charystia w tej intencji, okolicznościowe imprezy, pomoc w przygotowaniu tego dnia w szkole lub własnej parafii, pogłębianie nauczania Jana Pawła II przez osobistą lekturę. Na zakończenie lekcji można odmówić modlitwę z prośbą o beatyfikację Jana Pawła II (Załącznik 5).

13

Załącznik 1.

Modlitwa św. Augustyna do Ducha Świętego Duchu Święty, Boże, tchnij mnie swoim tchnieniem, abym myślał o tym, co jest święte. Prowadź mnie, Duchu Święty, abym czynił to, co jest święte. Przyciągaj mnie do siebie, Duchu Święty, abym kochał to, co jest święte. Umacniaj mnie, Duchu Święty, abym strzegł tego, co jest święte. Strzeż mnie, Duchu Święty, abym nigdy nie utracił tego, co jest święte. Amen. lub Litania do Wszystkich Świętych (fragment) Kyrie, elejson. - Chryste, elejson. Kyrie, elejson Chryste, usłysz nas - Chryste, wysłuchaj nas, Ojcze z nieba, Boże - zmiłuj się nad nami. Synu, Odkupicielu świata, Boże - zmiłuj się nad nami. Duchu Święty, Boże - zmiłuj się nad nami. Święty Józefie - módl się za nami. Święci: Piotrze i Pawle - módlcie się za nami. Święty Szczepanie - módl się za nami. Święty Augustynie - módl się za nami. Święty Tomaszu z Akwinu - módl się za nami. Święty Janie Bosco - módl się za nami. Błogosławiony Piotrze Jerzy Frasatti. Błogosławiona Karolino Kózkówna. Błogosławieni Franciszku i Hiacynto. Błogosławiony Wincenty Frelichowski. Błogosławiona Matko Tereso z Kaluty. Błogosławiona Joanno Beretto Molla. lub Modlitwa o świętość O Duchu Święty, duszo mej duszy, uwielbiam Cię. Oświecaj, kieruj, wzmacniaj i pocieszaj mnie. Powiedz mi, co mam robić i rozkaż mi to wykonać. Obiecuję Ci uległość we wszystkim, co z Twej woli mnie spotka, tylko okaż mi Twoją wolę.

14

Załącznik 2 – Grupa 1 (a – zdjęcie do wyboru wg uznania)

15

Załącznik 2 – Grupa 1 (b – zdjęcie do wyboru wg uznania)


16

17


18


19


20


21


22


23


24


25


26


27


28

Załącznik 3. – grupa 1.

Wynosimy dzisiaj do chwały ołtarzy (…) dwie włoskie kobiety: Joannę Berettę Mollę oraz Elżbietę Canori Morę. Kobiety heroicznej miłości. Przykładne żony i matki, które w codziennym życiu dały świadectwo trudnym wartościom Ewangelii. Uwieńczeniem życia Joanny Beretty Molli, która była najpierw wzorową studentką, potem aktywnie zaanga-żowała się w działalność wspólnoty kościelnej oraz została szczęśliwą żoną i matką, stało się złożenie ofiary z siebie, by mogło żyć dziecko, które nosiła w łonie i które dzisiaj jest tutaj z nami! Jako chirurg była w pełni świadoma grożących jej konsekwencji, lecz nie cofnęła się przed ofiarą, potwierdzając w ten sposób heroicz-ność swoich cnót. Elżbieta Canori Mora pośród wielu trudności małżeńskich okazała całkowitą wierność zobowiązaniom pod-jętym w sakramencie małżeństwa oraz wynikającej z nich odpowiedzialności. Wytrwała w modlitwie i hero-icznym oddaniu rodzinie, umiała wychować po chrześcijańsku córki i przyczyniła się do nawrócenia męża. Ukazując te dwie kobiety jak wzory chrześcijańskiej doskonałości, pragniemy oddać hołd tym wszystkim he-roicznym matkom, które bez reszty poświęcają się swoim rodzinom, które cierpią wydając dzieci na świat, a potem gotowe są podjąć wszelkie trudy, ponieść wszelkie ofiary, ażeby tym dzieciom przekazać wszystko co mają najlepszego.

Jana Pawła II, Msza święta beatyfikacyjna Elżbiety Canori Mory i Gianny Beretty Molli, 24 kwietnia 1994 r.

29


(…) Józef jest ojcem Jezusa, ponieważ jest naprawdę oblubieńcem Maryi. Dziecko poczęło się w Jej dziewiczym łonie za sprawą Boga, ale jest także synem Józefa, Jej mał-żonka w świetle prawa. Dlatego Ewangelia nazywa ich oboje «rodzicami» Jezusa (Łk 2, 27. 41).

(…) «Jego ojcostwo wyraziło się w sposób konkretny w tym, że uczynił ze swego życia służbę (...) tajemnicy wcielenia i związanej z nią odkupieńczej misji; (...) [Józef] prze-kształcił swe ludzkie powołanie do rodzinnej miłości w ponadludzką ofiarę z siebie, ze swego serca i wszystkich zdolności, w miłość oddaną na służbę Mesjaszowi, wzrastające-mu w jego domu». Aby to było możliwe, Bóg dał Józefowi udział w swojej ojcowskiej mi-łości, od której «bierze nazwę wszelkie ojcostwo na niebie i na ziemi» (por. Ef 3, 15).

Jak każde dziecko, Jezus nauczył się od swoich rodziców najważniejszych prawd życiowych i zasad postępowania. A czyż nie zadziwia nas głęboko myśl, że Jego doskona-łe posłuszeństwo woli Bożej dojrzało w swoim wymiarze ludzkim dzięki naśladowaniu przykładu ojca, czyli Józefa — «człowieka sprawiedliwego» (por. Mt 1, 19) Jan Paweł II, Przybrany Ojciec Jezusa – rozważanie, "Anioł Pański", 21 marca 1999.

Bóg wezwał św. Józefa, aby służył bezpośrednio osobie i misji Jezusa przez spra-

wowanie swego ojcostwa (…) Przyznając Józefowi ojcowską władzę nad Jezusem, Bóg napełnił go także miłością ojcowską, tą miłością, która ma swoje źródło w Ojcu, „od które-go bierze nazwę wszelkie ojcostwo na niebie i na ziemi”.

Wzrastanie Jezusa „w mądrości, w latach i w łasce” dokonywało się w środowisku świętej Rodziny, pod opieką Józefa, na którym spoczywało wzniosłe zadanie „wychowa-nia”, czyli żywienia i odziewania Jezusa, nauczenia Go Prawa i zawodu, zgodnie z po-winnościami przypadającymi ojcu. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska “Redemptoris custos”, 8 i 16

„Wstań, weź Dziecię i Jego Matkę i uchodź do Egiptu” (Mt 2,13). Takie słowa usły-

szał Józef we śnie. Anioł ostrzegł go, aby uciekał z Dziecięciem, bo grozi Mu śmiertelne niebezpieczeństwo. Józef, który uchronił Jezusa od okrucieństwa Heroda, staje w tej chwili przed nami jako wielki rzecznik sprawy obrony życia ludzkiego od pierwszej chwili po-częcia aż do naturalnej śmierci. Jan Paweł II, Z homilii w Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu, 1997

30


Spotkaliśmy się dzisiaj z okazji beatyfikacji dwojga małżonków: Alojzego i Marii Beltrame Quattrocchi. (…) Nawet w (…) trudnych latach małżonkowie Alojzy i Maria nie pozwolili zgasnąć światłu wiary (…) i przekazali je czwórce swych dzieci; troje z nich jest dziś w tej bazylice. Moi drodzy, wasza matka tak o was pisała: «Wychowujemy ich w wie-rze, aby poznali Boga i kochali Go». Ale ten żywy płomień wiary wasi rodzice przekazy-wali także przyjaciołom, znajomym, kolegom... A teraz z Nieba darują go całemu Kościo-łowi.

Małżonkowie ci w świetle Ewangelii i z wielkim ludzkim zaangażowaniem prze-żywali swoją miłość małżeńską i służbę życiu. Z pełną odpowiedzialnością podjęli zadanie współpracy z Bogiem w przekazywaniu życia i poświęcili się wielkodusznie dzieciom, wychowując je i kierując ich drogami, by doprowadzić je do odkrycia Bożego planu miło-ści wobec nich. Z tej żyznej gleby duchowej wyrosły powołania do kapłaństwa i życia konsekrowanego, ukazujące, jak głęboko łączą się ze sobą i wzajemnie oświecają małżeń-stwo i dziewictwo, wspólnie zakorzenione w oblubieńczej miłości Boga.

Inspirowani słowem Bożym i świadectwem świętych, ci błogosławieni małżonko-wie przeżywali swoje zwyczajne życie w sposób nadzwyczajny. Wśród radości i trosk normalnej rodziny potrafili wieść życie o niezwykłym bogactwie ducha. Jego ośrodkiem była codzienna Eucharystia, z którą łączyło się dziecięce oddanie Najświętszej Maryi Pan-nie, wzywanej w modlitwie różańcowej odmawianej co wieczór. Szukali też rad u świa-tłych kierowników duchowych. Dzięki temu potrafili towarzyszyć dzieciom w wyborze powołania, ucząc je oceniania każdej sprawy zgodnie z miarą «od dachu w górę», jak czę-sto powtarzali. Jana Pawła II, Msza święta beatyfikacyjna Alojzego i Marii Beltrame Quattrocchi 21 października 2001.

31


"Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój". Godność tego imienia - "błogosławio-ny" - przysługuje wyniesionemu dziś do chwały ołtarzy ks. Stefanowi Wincentemu Freli-chowskiemu. Całe jego życie jest bowiem jakby zwierciadłem, w którym odbija się blask owej Chrystusowej filozofii, wedle której prawdziwe szczęście osiąga ten, kto w zjedno-czeniu z Bogiem staje się człowiekiem pokoju, czyni pokój i niesie pokój innym. Ten to-ruński kapłan, który pełnił pasterską posługę przez niespełna osiem lat, dał czytelne świa-dectwo swego oddania Bogu i ludziom. Żyjąc Bogiem, od pierwszych lat kapłaństwa szedł z bogactwem swojego kapłańskiego charyzmatu wszędzie tam, gdzie trzeba było nieść łaskę zbawienia. Uczył się tajników ludzkiej duszy i dostosowywał metody duszpasterskie do potrzeb każdego spotkanego człowieka. Jako kapłan zawsze miał świadomość, że jest świadkiem Wielkiej Sprawy, a równocześnie z głęboką pokorą służył ludziom. Dzięki do-broci, łagodności i cierpliwości pozyskał wielu dla Chrystusa również w tragicznych oko-licznościach wojny i okupacji.

Szedł z nią zwłaszcza do tych, którzy jej najbardziej potrzebowali - do umierających masowo na tyfus, którego w końcu sam padł ofiarą. Oddał swoje kapłańskie życie Bogu i ludziom, niosąc pokój ofiarom wojny. Dzielił się tym pokojem hojnie z innymi, bo dusza jego czerpała siłę z Chrystusowego pokoju. A była to tak wielka moc, że nawet śmierć mę-czeńska nie zdołała zniszczyć tego pokoju.

Ks. Wincenty Frelichowski już na początku swojej drogi kapłańskiej napisał: "Mu-szę być kapłanem według Serca Chrystusa". Jan Paweł II, Msza św. beatyfikacyjna Wincentego Frelichowskiego, Kapłana, Toruń 7 czerwca 1999 r.

32


(…)Tą logiką pozwoliła się prowadzić Matka Teresa z Kalkuty, założycielka Misjonarek i Misjonarzy Miłości, którą dziś z radością wpisuję w poczet błogosławionych. (…) Jako ikona Dobrego Samarytanina szła wszędzie, by służyć Chrystusowi w najuboższych i po-śród ubogich. Ani konflikty, ani wojny nie były w stanie jej zatrzymać. Pamiętam, na przykład, jak powiedziała po otrzymaniu pokojowej Nagrody Nobla: „Jeśli usłyszycie, że jakaś kobieta nie chce urodzić swego dziecka i zamierza je usunąć, starajcie się przekonać ją, aby mi je przyniosła. Ja je będę kochała, widząc w nim znak Bo-żej miłości”. Ze szczególnym wzruszeniem wspominamy dziś Matką Teresę, wielką służebnicę ubo-gich, Kościoła i całego świata. Jej życie jest świadectwem godności i uprzywilejowania po-kornej służby. Wybrała nie tyle bycie najmniejszą, ile służebnicą najmniejszych. Jako prawdziwa matka ubogich pochylała się nad osobami doświadczającymi ubóstwa w różnej postaci. Jej wielkość polega na zdolności dawania bez obliczania kosztów, dawania “aż do bólu”. Jej życie było radykalnym przeżywaniem i śmiałym głoszeniem Ewangelii. (…) Matka Teresa uwidacznia najgłębszy sens służby akt miłości wobec głodnych, spra-gnionych, cudzoziemców, nagich, chorych, więźniów odnosi się do samego Jezusa. Rozpoznając Go, służyła Mu z całkowitym oddaniem, wyrażając subtelność swej oblu-bieńczej miłości. Tak więc w całkowitym oddaniu się Bogu i bliźniemu Matka Teresa od-nalazła największe spełnienie, żyjąc najszlachetniejszymi wartościami swej kobiecości. Chciała być znakiem “Bożej Miłości, Bożej Obecności, Bożego Współczucia” i przypo-mnieć w ten sposób o wartości i godności każdego z dzieci Bożych, “stworzonych do ko-chania i bycia kochanym”. W ten sposób Matka Teresa “prowadziła dusze do Boga i Boga ku duszom”, zaspokajając pragnienie Chrystusa skierowane zwłaszcza ku ludziom naj-bardziej potrzebującym, u których postrzeganie Boga zostało zmącone przez cierpienie i ból. Jan Paweł II, Msza św. beatyfikacyjna Matki Teresy z Kalkuty założycielki Misjonarek Miłości, 19 października 2003 r.

33

Załącznik 3 – Grupa 6.

Błogosławionego Franciszka najbardziej zadziwiał i przejmował Bóg w tym nie-zmiernym świetle, które przenikało wnętrze ich trojga. Lecz Jemu Bóg dał się poznać jako „bardzo smutny”...

Tak to powiedział. Pewnej nocy ojciec usłyszał go, jak szlochał, i zapytał go, dlacze-go płacze; syn odpowiedział: „Pomyślałem o Jezusie, który jest tak smutny z powodu grzechów popełnianych przeciw Niemu”. Kieruje się on w życiu jedynym pragnieniem (…) ażeby „pocieszyć i przynieść radość Jezusowi”.

W jego życiu dokonuje się przemiana, którą można nazwać radykalną; przemiana z pewnością nie pospolita wśród dzieci w jego wieku. Oddaje się intensywnemu życiu du-chowemu, które wyraża się w wytrwałej i żarliwej modlitwie, dochodząc do prawdziwej formy mistycznego zjednoczenia z Panem. To właśnie pobudza go do stopniowego oczyszczenia ducha poprzez tyle rezygnacji z tego, co lubi, a nawet z niewinnych dziecię-cych zabaw.

Franciszek znosił wielkie cierpienia spowodowane chorobą, na skutek której potem umarł, nigdy się nie skarżąc. W tym maluczkim wielkie było pragnienie wynagrodzenia Bogu za obrazę ze strony grzeszników przez ofiarowanie w tym celu wysiłku, by być do-brym, własnych ofiar i modlitwy. Także Hiacynta, siostra prawie 2 lata od niego młodsza, żyła kierując się tymi samymi uczuciami. (…)

Mała Hiacynta także oddawała się bohatersko jako ofiara za grzeszników. Pewnego dnia, kiedy ona i Franciszek zarazili się chorobą, która przykuła ich do łóżka, odwiedziła ich w domu Najświętsza Panna, jak opowiada Hiacynta:

„Odwiedziła nas Nasza Pani i powiedziała, że wkrótce przybędzie, żeby zabrać Franciszka do nieba. Zapytała mnie, czy ja chcę nawrócić jeszcze więcej grzeszników. Od-powiedziałam Jej, że tak”.

Kiedy zaś zbliża się chwila odejścia Franciszka, dziewczynka poleca mu: „Pozdrów ode mnie bardzo Naszego Pana i Naszą Panią i powiedz im, że jestem gotowa znosić wszystko, czego zechcą, aby nawrócić grzeszników”.

Hiacynta została bardzo wstrząśnięta wizją piekła, którą miała w objawieniu lipco-wym (…). Jan Paweł II, Msza św. beatyfikacyjna Franciszka i Hiacynty Marto w Fatimie 13.05.2000.

34

Załącznik 3 – Grupa 7a - do wyboru wg uznania i klasy. Chociaż ta młodziutka córka Kościoła tarnowskiego, którą od dzisiaj będziemy zwać bło-gosławioną, swoim życiem i śmiercią mówi przede wszystkim do młodych. Do chłopców i dziewcząt. Mówi o wielkiej godności kobiety: o godności ludzkiej osoby, o godności ciała. (…) Tak więc święci są po to, ażeby świadczyć o wielkiej godności człowieka. (…) Karolina Kózkówna była świadoma tej godności. Świadoma tego powołania. Żyła z tą świadomością i dojrzewała w niej. Z tą świadomością oddała wreszcie swoje młode życie, kiedy trzeba było je oddać, aby obronić swą kobiecą godność. Aby obronić godność polskiej, chłopskiej dziewczyny. "Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądają".(…) Karolina nie ocaliła życia doczesnego. Znalazła śmierć. Oddała to życie, aby zyskać życie z Chrystusem w Bogu. W Chrystusie bowiem, wraz z sakramentem chrztu, który otrzymała w kościele parafial-nym w Radłowie, zaczęło się jej nowe życie. I oto, padając pod ręką napastnika, Karolina daje ostatnie na tej ziemi świadectwo temu życiu, które jest w niej. Śmierć cielesna go nie zniszczy. Śmierć oznacza nowy początek tego życia, które jest z Boga. Ginie więc Karolina. Jej martwe ciało dziewczęce pozostaje wśród leśnego poszycia. Po-rzucona wśród lasu rudziańskiego jest bezpieczna. Jest w rękach Boga, który jest Bogiem życia. Jan Paweł II, Msza św. beatyfikacyjna Karoliny Kózkówny, Tarnów, 10 czerwca 1987 r.

35

Załącznik 3. – grupa 7b – do wyboru wg uznania i klasy.

W naszym stuleciu (…) Piotr Jerzy Frassati stał się żywym świadkiem i odważnym obrońcą (…) nadziei w imieniu młodych chrześcijan dwudziestego wieku. Wiara i miłość, prawdziwe źródło jego życiowej energii, sprawiły, że prowadził bardzo aktywne i zaan-gażowane życie w swoim środowisku, w rodzinie i w szkole, na uniwersytecie i na polu społecznym; przekształciły go w pełnego radości i entuzjazmu apostoła Chrystusa, w żar-liwego wyznawcę Jego orędzia i Jego miłości.

Tajemnicy tej apostolskiej gorliwości i świętości należy szukać w jego drodze asce-tycznej i duchowej: w modlitwie, w nieustannej, także nocnej adoracji Najświętszego Sa-kramentu, nienasyceniu Słowem Bożym czerpanym z Biblii, w pogodnym znoszeniu trudności życiowych, także rodzinnych, w czystości, którą przeżywał jako radosny i bez-kompromisowy wyraz dyscypliny wewnętrznej, w umiłowaniu ciszy i “normalności” co-dziennego dnia.

(…) Wiara i wydarzenia codziennego życia zespalają się w nim w harmonijną ca-łość, tak że przylgnięcie do Ewangelii wyraża się w praktyce przez pełne miłości poświę-cenie ubogim i potrzebującym , pogłębiające się aż do ostatnich dni choroby, która do-prowadzi go do śmierci. Fascynacja pięknem i sztuką, zamiłowanie do sportu i gór, zainte-resowanie problemami społecznymi nie stanowią dla niego przeszkody w stałym kontak-cie z absolutem.

Zmarł w młodym wieku, po życiu krótkim, ale nadzwyczaj bogatym w owoce du-chowe, by pójść do prawdziwej ojczyzny i śpiewać Bożą chwałę. Piotr Jerzy (…) zaświad-cza, że świętość jest dostępna dla wszystkich i że tylko rewolucja Miłości może rozpalić w ludzkich sercach nadzieję na lepsza przyszłość. Jana Pawła II, Msza święta beatyfikacyjna Pier Giorgio Frassatiego, Rzym, plac Św. Pio-tra, 20 maj 1990

36

Załącznik 4 Modlitwa o beatyfikację i kanonizację Sługi Bożego Jana Pawła II Boże w Trójcy Przenajświętszej, dziękujemy Ci za to, że dałeś Kościołowi Papieża Jana Pawła II, w którym zajaśniała Twoja ojcowska dobroć, chwała krzyża Chrystusa i piękno Ducha miłości. On, zawierzając się całkowicie Twemu miłosierdziu i matczynemu wstawiennictwu Maryi, ukazał nam żywy obraz Jezusa Dobrego Pasterza, wskazując świętość, która jest miarą życia chrześcijańskiego, jako drogę do osiągnięcia wiecznego zjednoczenia z Tobą. Udziel nam, za jego przyczyną, zgodnie z Twoją wolą, tej łaski, o którą prosimy z nadzieją, że Twój Sługa Papież Jan Paweł II, zostanie rychło włączony w poczet Twoich świętych. Amen.

opracowali: ks. Piotr Pierzchała,

ks. Sebastian Łagódka

37


KONSPEKT LEKCJI RELIGII DLA SYKOZ PONADGIMNAZJALNEJ JAN PAWEŁ II – ODWAGA ŚWIĘTOŚCI

k a t e c h e z a d l a s z k ó ł p o n a d g i m n a z j a l n y c h

o p r a c o w a ł K s . S e b a s t i a n Ł a g ó d k a i K s . P i o t r P i e r z c h a ł a

Temat: Święty czy świetny? – X Dzień papieski. Cel ogólny spotkania Przybliżenie uczniom idei świętości oraz wskazanie na powszechne do niej powołanie chrześcijan oraz przygotowanie uczniów do przeżycia Dnia Papieskiego. Cele szczegółowe • Treści: uczeń przyswaja pojęcia świętości, podaje cechy świętych oraz fakty z życia niektórych świętych i błogosławionych z okresu pontyfikatu Jana Pawła II.

• Umiejętności: scharakteryzować osobę świętą, nabywa zdolności dostrzegania świętych w swo-im otoczeniu oraz podejmuje refleksję nad własnym życiem wiary.

• Postawy: podejmuje konkretne zadania pogłębiające wiarę oraz szuka dróg odpowiedzialności za dawanie świadectwa wiary innym.

Metody i formy pracy Wykład, praca w grupach, pogadanka, dialog, rozmowa kierowana, uzupełnianie tabeli. Środki dydaktyczne Zeszyt, tablica, kreda, wydruki załączników: modlitwy, fragmenty homilii Jana Pawła II, wypo-wiedź jednego z internautów, logo dnia papieskiego, zdjęcie Jana Pawła II. Wstęp Lekcję rozpoczynamy od modlitwy. Może to być modlitwa świętego Augustyna do Ducha świętego (Załącznik 1). Następnie rozpoczynamy pracę od przeczytania wypowiedzi, jednego z internautów o nicku endi (Załącznik 2), dotyczącej pytania o świętość. Po odczytaniu tego tekstu zapisujemy na tablicy temat zajęć i prowadzimy dialog z młodzieżą. Można postawić następujące pytania: • Jak wam się wydaje czy dziś można mówić jeszcze o świętości? • Kto może być dla nas takim wzorem? • Czy świętość jest dziś potrzebna? • Dlaczego? Rozwinięcie Po dyskusji uczniów i krótkim podsumowaniu nauczyciela, bez wyciągania jeszcze jakiś szczególnych wniosków, przechodzimy do kolejnej części lekcji. Nawiązujemy we wprowadzeniu

38

do okoliczności w jakiej odbywa się lekcja, a więc do Dnia papieskiego (można do tablicy przycze-pić logo Dnia papieskiego i zdjęcie papieża) i do hasła tegorocznego Dnia papieskiego – Jan Paweł II – odwaga świętości. Nawiązujemy do tego, że papież podczas swego pontyfikatu beatyfikował i kanonizował ok. 1800 osób, oficjalnie wynosząc ich do chwały ołtarzy. Proponujemy młodzieży pracę podczas, której przyjrzymy się, kogo papież włączył do grona świętych i błogosławionych. Klasę dzielimy na 7 grup. Każda z nich otrzymuje fragment homilii Jana Pawła II wygłasza-nych podczas kanonizacji i beatyfikacji (Załącznik 3) z podziałem na 7 grup. Zadaniem młodzieży jest przyjrzeć się kogo papież wyniósł do chwały ołtarzy i na co papież wskazuje jako wyjątkowość ich postawy. Jakie cechy życia tych osób zasługują na szczególne uznanie? Jaki był ich charaktery-styczny rys świętości? (W tej pracy chodzi o to by uczniowie wskazali jak nazywa się dana osoba, jaki stan życia obrała, jaki był charakterystyczny rys świętości danej osoby? Później na podstawie tych wypowie-dzi uczniowie będą mogli opracować definicję świętości.) Po zakończeniu pracy, poszczególne grupy prezentują swoje owoce swojej pracy. Najważ-niejsze z nich zapisujemy na tablicy. Można to zrobić w postaci tabeli: Kto? Stan w jakim żyje. Co Go wyróżniało w życiu? Charakterystyczny

rys świętości. Po prezentacji wyników pracy, przez uczniów, nauczyciel stara się podsumować i ponownie nawiązuje do hasła Dnia papieskiego – Jan Paweł II – odwaga świętości. Już teraz można spróbować wspólnie z uczniami odpowiedzieć na pytanie, czym jest od-waga świętości. Staramy się w rozmowie z młodzieżą ukazać, że odwaga to nie tyle brak lęku co raczej umiejętność przezwyciężenia strachu. Można w rozmowie z młodzieżą zapytać: Co trzeba zrobić aby przezwyciężyć strach? Staramy się dojść do następujących wniosków (jest to tylko propozycja). • Wierzyć w coś, wierzyć w Kogoś, • zaufać komuś, • mieć pewność słuszności sprawy. Warto też w tej dyskusji ukazać, iż świętość to odwaga. • Święci męczennicy giną za wiarę. • Rodzice nie boją się przekazać wiary swoim dzieciom. Oddają dzieciom swoje życie, nieraz

nawet w sensie dosłownym. • Święci są „wierni Bogu” na co dzień w każdej chwili ich życia. To wszystko pokazuje, iż świętość jest alternatywną odpowiedzią na bylejakość. Po tym podsumowaniu prosimy młodzież o sformułowanie definicji świętości. Dobrze by w tej definicji nie zabrakło takich słów jak: wiara, zaufanie, odwaga, odpowiedzialność, rozpoznanie obowiązków stanu. Warto też wskazać na powszechność świętości. Definicja zostaje zapisana w zeszytach. Zakończenie W zakończeniu nauczyciel, lub któryś z uczniów odczytuje fragment homilii z kanonizacji świętej Kingi (Załącznik 4). Fragment ten stawia pytania, na które można spróbować jeszcze wspólnie odpowiedzieć, jeśli czas na to pozwoli lub też pozostawić je do refleksji w domu (można także zadać pracę domową). W podsumowaniu całości zajęć można zwrócić uwagę na to, że my potrzebujemy świętych dla siebie ale także potrzebujemy być święci dla innych. Warto także zaznaczyć, że jeżeli zabraknie prawdziwych ideałów w postaci świętych to idolami świata mogą stać się celebryci.

39

Na sam koniec można zachęcić uczniów do czynnego uczestnictwa w Dniu papieskim. Eu-charystia w tej intencji, okolicznościowe imprezy, pomoc w przygotowaniu tego dnia, pogłębianie nauczania Jana Pawła II przez osobistą lekturę. Na zakończenie lekcji można odmówić modlitwę z prośbą o beatyfikację Jana Pawła II (Za-łącznik 5).

40

Załącznik 1. Modlitwa św. Augustyna do Ducha Świętego Duchu Święty, Boże, tchnij mnie swoim tchnieniem, abym myślał o tym, co jest święte. Prowadź mnie, Duchu Święty, abym czynił to, co jest święte. Przyciągaj mnie do siebie, Duchu Święty, abym kochał to, co jest święte. Umacniaj mnie, Duchu Święty, abym strzegł tego, co jest święte. Strzeż mnie, Duchu Święty, abym nigdy nie utracił tego, co jest święte. Amen. Załącznik 2. endi Cześć mam pytanie! Przeczytałem niedawno ciekawą książkę i zastanawiam się, zainspi-rowany tą lekturą, czy istnieje w naszych czasach coś takiego jak świętość i jeśli tak, to tak naprawdę o co w niej chodzi? Chcę zapytać was raczej o ideały, nie o stereotypy. Czy dzi-siaj, kiedy liczy się pieniądz, kariera i popularność można jeszcze mówić o świętości i czy współczesnymi świętymi możemy nazwać celebrytów? Piszcie, bo póki co świętość jest dla mnie jakimś odległym kosmosem.

41


Wynosimy dzisiaj do chwały ołtarzy (…) dwie włoskie kobiety: Joannę Berettę Mol-lę oraz Elżbietę Canori Morę. Kobiety heroicznej miłości. Przykładne żony i matki, które w codziennym życiu dały świadectwo trudnym wartościom Ewangelii.

Uwieńczeniem życia Joanny Beretty Molli, która była najpierw wzorową studentką, potem aktywnie zaangażowała się w działalność wspólnoty kościelnej oraz została szczę-śliwą żoną i matką, stało się złożenie ofiary z siebie, by mogło żyć dziecko, które nosiła w łonie i które dzisiaj jest tutaj z nami! Jako chirurg była w pełni świadoma grożących jej konsekwencji, lecz nie cofnęła się przed ofiarą, potwierdzając w ten sposób heroiczność swoich cnót.

Elżbieta Canori Mora pośród wielu trudności małżeńskich okazała całkowitą wier-ność zobowiązaniom podjętym w sakramencie małżeństwa oraz wynikającej z nich od-powiedzialności. Wytrwała w modlitwie i heroicznym oddaniu rodzinie, umiała wycho-wać po chrześcijańsku córki i przyczyniła się do nawrócenia męża.

Ukazując te dwie kobiety jak wzory chrześcijańskiej doskonałości, pragniemy od-dać hołd tym wszystkim heroicznym matkom, które bez reszty poświęcają się swoim ro-dzinom, które cierpią wydając dzieci na świat, a potem gotowe są podjąć wszelkie trudy, ponieść wszelkie ofiary, ażeby tym dzieciom przekazać wszystko co mają najlepszego.

Macierzyństwo może być źródłem wielkiej radości, ale może także stać się źródłem cierpień, a niekiedy wielkich zawodów. Wówczas miłość staje się próbą, czasem hero-iczną, która wiele kosztuje macierzyńskie serce kobiety. Dziś pragniemy uczcić nie tylko te dwie wyjątkowe kobiety, lecz wszystkie te kobiety które nie szczędzą siebie dla wycho-wania własnych dzieci.

Jakże niezwykły bywa ich udział w trosce Dobrego Pasterza. Jakże często muszą zmagać się z trudnościami i zagrożeniami. Ile razy muszą stawić czoło tym symbolicznym wilkom, które gotowe są porywać i rozpraszać każdą owczarnię . I nie zawsze te heroiczne matki znajdują oparcie w swoim środowisku. Wręcz przeciwnie, modele cywilizacji, czę-sto kreowane i propagowane przez środki społecznego przekazu, nie sprzyjają macierzyń-stwu. W imię postępu i nowoczesności prezentuje się jako przestarzałe takie wartości, jak wierność, czystość, poświęcenie, którymi wyróżniały się i nadal się wyróżniają rzesze chrześcijańskich matek i narzeczonych.

Jana Pawła II, Msza święta beatyfikacyjna Elżbiety Canori Mory i Gianny Beretty Molli, 24 kwietnia 1994 r.

42


W naszym stuleciu (…) Piotr Jerzy Frassati stał się żywym świadkiem i odważnym obrońcą (…) nadziei w imieniu młodych chrześcijan dwudziestego wieku. Wiara i miłość, prawdziwe źródło jego życiowej energii, sprawiły, że prowadził bardzo aktywne i zaan-gażowane życie w swoim środowisku, w rodzinie i w szkole, na uniwersytecie i na polu społecznym; przekształciły go w pełnego radości i entuzjazmu apostoła Chrystusa, w żar-liwego wyznawcę Jego orędzia i Jego miłości.

Tajemnicy tej apostolskiej gorliwości i świętości należy szukać w jego drodze asce-tycznej i duchowej: w modlitwie, w nieustannej, także nocnej adoracji Najświętszego Sa-kramentu, nienasyceniu Słowem Bożym czerpanym z Biblii, w pogodnym znoszeniu trudności życiowych, także rodzinnych, w czystości, którą przeżywał jako radosny i bez-kompromisowy wyraz dyscypliny wewnętrznej, w umiłowaniu ciszy i “normalności” co-dziennego dnia.

(…)Oczywiście, na pierwszy rzut oka życie Piotra Jerzego Frassati, pełnego energii młodego współczesnego człowieka, nie odznacza się niczym nadzwyczajnym. Ale na tym właśnie polega oryginalność jego osobowości, która pobudza do refleksji i zachęca do na-śladowania. Wiara i wydarzenia codziennego życia zespalają się w nim w harmonijną ca-łość, tak że przylgnięcie do Ewangelii wyraża się w praktyce przez pełne miłości poświę-cenie ubogim i potrzebującym , pogłębiające się aż do ostatnich dni choroby, która do-prowadzi go do śmierci. Fascynacja pięknem i sztuką, zamiłowanie do sportu i gór, zainte-resowanie problemami społeczny mi nie stanowią dla niego przeszkody w stałym kontak-cie z absolutem.

(…)Piotr Jerzy Frassati realizował swoje powołanie świeckiego chrześcijanina po-przez różnorodne formy społecznego i politycznego zaangażowania w burzliwe życie ów-czesnego społeczeństwa, obojętnego, a często wrogiego wobec Kościoła. W duchu tego zaangażowania potrafił dać różny ruchom katolickim, w których działalności uczestniczył z entuzjazmem; przede wszystkim F.U.C.I i Akcja Katolicka, stały się dla niego prawdziwą szkołą formacji chrześcijańskiej i idealnym polem dla apostolatu. Działając w Akcji Kato-lickiej, przeżywał z dumą i radością swoje chrześcijańskie powołanie, miłował Jezusa w braciach, których spotykał na swej drodze lub których sam szukał pośród cierpiących, ze-pchniętych na margines opuszczonych, pragnąc, by poczuli ciepło ludzkiej solidarności i doznali nadprzyrodzonej pociechy płynącej z wiary w Chrystusa.

Zmarł w młodym wieku, po życiu krótkim, ale nadzwyczaj bogatym w owoce du-chowe, by pójść “do prawdziwej ojczyzny i śpiewać Bożą chwałę. Piotr Jerzy (…) za-świadcza, że świętość jest dostępna dla wszystkich i że tylko rewolucja Miłości może roz-palić w ludzkich sercach nadzieję na lepsza przyszłość. Jana Pawła II, Msza święta beatyfikacyjna Pier Giorgio Frassatiego, Rzym, plac Św. Pio-tra, 20 maj 1990

43


Spotkaliśmy się dzisiaj z okazji beatyfikacji dwojga małżonków: Alojzego i Marii Beltrame Quattrocchi. (…) Nawet w (…) trudnych latach małżonkowie Alojzy i Maria nie pozwolili zgasnąć światłu wiary — lumen Christi — i przekazali je czwórce swych dzieci; troje z nich jest dziś w tej bazylice. Moi drodzy, wasza matka tak o was pisała: «Wychowu-jemy ich w wierze, aby poznali Boga i kochali Go» (L'ordito e la trama, s. 9). Ale ten żywy płomień wiary wasi rodzice przekazywali także przyjaciołom, znajomym, kolegom... A teraz z Nieba darują go całemu Kościołowi.

Małżonkowie ci w świetle Ewangelii i z wielkim ludzkim zaangażowaniem prze-żywali swoją miłość małżeńską i służbę życiu. Z pełną odpowiedzialnością podjęli zadanie współpracy z Bogiem w przekazywaniu życia i poświęcili się wielkodusznie dzieciom, wychowując je i kierując ich drogami, by doprowadzić je do odkrycia Bożego planu miło-ści wobec nich. Z tej żyznej gleby duchowej wyrosły powołania do kapłaństwa i życia konsekrowanego, ukazujące, jak głęboko łączą się ze sobą i wzajemnie oświecają małżeń-stwo i dziewictwo, wspólnie zakorzenione w oblubieńczej miłości Boga.

Inspirowani słowem Bożym i świadectwem świętych, ci błogosławieni małżonko-wie przeżywali swoje zwyczajne życie w sposób nadzwyczajny. Wśród radości i trosk normalnej rodziny potrafili wieść życie o niezwykłym bogactwie ducha. Jego ośrodkiem była codzienna Eucharystia, z którą łączyło się dziecięce oddanie Najświętszej Maryi Pan-nie, wzywanej w modlitwie różańcowej odmawianej co wieczór. Szukali też rad u świa-tłych kierowników duchowych. Dzięki temu potrafili towarzyszyć dzieciom w wyborze powołania, ucząc je oceniania każdej sprawy zgodnie z miarą «od dachu w górę», jak czę-sto powtarzali. Jana Pawła II, Msza święta beatyfikacyjna Alojzego i Marii Beltrame Quattrocchi 21 października 2001.

44


Dziś dane nam jest raz jeszcze przyjrzeć się tej zbawczej drodze – drodze do święto-ści – zatrzymując się przy dwóch postaciach, które od dziś zwać się będą „błogosławio-nymi”. Są to: Josemaría Escrivá de Balaguer, kapłan, Założyciel Opus Dei, i Josefina Bakhi-ta ze zgromadzenia Córek Miłości, założonego przez św. Magdalenę z Canossy. (…)

Josemaría Escrivá de Balaguer, urodzony w rodzinie głęboko chrześcijańskiej, już w młodości usłyszał głos powołania, wzywającego go do pełniejszego poświęcenia się Bogu. Kilka lat po przyjęciu święceń kapłańskich podjął się założenia dzieła, któremu poświęcił 47 lat życia, wytrwale i z miłością służąc kapłanom i świeckim w to dzieło włączonym. Istnieje ono dziś jako Prałatura Opus Dei.

Życie duchowe i apostolskie nowego błogosławionego było oparte na świadomości czerpanej z wiary, że jest synem Boga w Chrystusie. Ta wiara była źródłem jego miłości do Boga, jego żarliwości ewangelizacyjnej, jego radości, którą okazywał zawsze, nawet wśród bolesnych doświadczeń i trudności, jakim musiał stawić czoło. „Posiadać krzyż znaczy znaleźć szczęście, radość – napisał w jednym ze swoich rozważań. – Nieść krzyż znaczy utożsamić się z Chrystusem, znaczy być Chrystusem i – tym samym – być synem Boga.”

Z nadprzyrodzoną intuicją błogosławiony Josemaría głosił niestrudzenie prawdę o powszechnym powołaniu do świętości i apostolatu. Chrystus wzywa wszystkich, by się uświęcali w rzeczywistości dnia codziennego; dlatego także praca jest środkiem osobiste-go uświęcenia i apostolatu, kiedy się żyje w jedności z Jezusem Chrystusem, ponieważ Syn Boży poprzez wcielenie zjednoczył się w pewien sposób z całą rzeczywistością czło-wieka i z całym stworzeniem (por. Dominum et vivificantem, 50). W społeczeństwie, w którym niepohamowane dążenie do posiadania przedmiotów materialnych czyni z nich bożyszcza i przyczynę oddalenia się od Boga, nowy błogosławiony przypomina nam, że te same rzeczywistości, stworzone przez Boga i ludzki geniusz – jeśli są godziwie wykorzy-stywane, tak by przynosiły chwałę Bogu i służyły braciom – mogą być drogą wiodącą do spotkania ludzi z Chrystusem. „Wszystkie ziemskie sprawy – nauczał – także ludzkie, do-czesne działania muszą być skierowane ku Bogu” (List, 19.III.1954). Jan Paweł II, Msza św. beatyfikacyjna Josemarii Escrivy, Założyciela Opus Dei, 17 maja 1992 r.

45


Dziś dane nam jest raz jeszcze przyjrzeć się tej zbawczej drodze – drodze do świętości – zatrzymując się przy dwóch postaciach, które od dziś zwać się będą „błogosławionymi”. Są to: Josemaría Escrivá de Balaguer, kapłan, Założyciel Opus Dei, i Josefina Bakhita ze zgromadzenia Córek Miłości, założonego przez św. Magdalenę z Canossy. (…) (…) błogosławiona Josefina Bakhita jest szczególnym świadkiem ojcowskiej miłości Boga i wyrazistym znakiem trwałej aktualności ewangelicznych błogosławieństw. Urodzona w Sudanie w 1869 r., w dzieciństwie jeszcze uprowadzona przez handlarzy niewolników, była wielokrotnie wystawiana na sprzedaż na rynkach Afryki, zaznała okropności niewo-li, które pozostawiły na jej ciele głębokie ślady ludzkiego okrucieństwa. Mimo tego bole-snego doświadczenia zachowała prawość i nadzieję. „Jako niewolnica nigdy nie poddawa-łam się rozpaczy – mówiła później – bo czułam, że wewnątrz mnie jest siła, która mnie wspiera”. Imię Bakhita – nadane jej przez porywaczy – znaczy „szczęśliwa”: taką rzeczy-wiście się stała z woli Boga, Pana wszelkiej pociechy, który zawsze szedł obok niej i pro-wadził ją za rękę. Tajemniczym zrządzeniem Bożej Opatrzności Bakhita znalazła się w Wenecji, gdzie bar-dzo szybko otworzyła się na działanie łaski. Chrzest, a po kilku latach śluby zakonne w zgromadzeniu Córek Miłości były logiczną konsekwencją odnalezienia skarbu Ewangelii, dla której Bakhita poświęciła wszystko, rezygnując nawet z powrotu – już jako człowiek wolny – do rodzinnej ziemi. Podobnie jak Magdalena z Canossy, także ona pragnęła żyć tylko dla Boga i z heroiczną wytrwałością, pokorą i ufnością szła wiernie drogą najdosko-nalszej miłości. Jej wiara była niezłomna, szczera, płomienna. „Gdybyście wiedzieli, jaka to radość znać Boga!” – mówiła często. Nowa błogosławiona przeżyła 51 lat w zgromadzeniu Córek Miłości, kierując się posłu-szeństwem w codziennej pracy, pokornej i ukrytej, ale bogatej w prawdziwą miłość i w modlitwę. Mieszkańcy Schio, gdzie mieszkała prawie przez cały ten czas, rychło przeko-nali się, że ich „matka Murzynka” – jak ją nazywali – to osobowość, której bogactwo obja-wia się poprzez pełnię poświęcenia i porywającej innych wewnętrznej mocy. Jej życie do-konało się wśród nieustannej modlitwy w intencji misji, w postawie wiernej miłości, po-kornej i heroicznej, która pozwoliła żyć wolnością dzieci Bożych i szerzyć ją wokół siebie. W naszej epoce, kiedy niepohamowany pęd do władzy, pieniądza, używania dóbr rodzi tak wiele nieufności, przemocy i samotności, Bóg raz jeszcze daje nam Bakhitę jako siostrę wszystkich ludzi, aby nam ukazała tajemnicę najprawdziwszego szczęścia: ewangeliczne błogosławieństwa. Jan Paweł II, Msza św. beatyfikacyjna Josefiny Bakhity ze zgromadzenia Córek Miłości, założonego przez św. Magdalenę z Canossy, 17 maja 1992 r.

46

Załącznik 3 – Grupa 6. Dzisiejsza Ewangelia, mówiąca o winnym krzewie i latoroślach, przypomina nam, że tyl-ko trwając w zjednoczeniu z Chrystusem można przynosić owoce. Jezus wyjaśnia nam w ten sposób tajemnicę świętości bpa Antoniego Marcina Slomka, którego dzisiaj z radością ogłaszam błogosławionym. Był on latoroślą, która wydała obfite owoce chrześcijańskiej świętości, niezwykłej kultury i umiłowania ojczyzny, dzięki czemu stoi przed nami jako wspaniały przykład życia zgodnego z Ewangelią. Nowy błogosławiony jaśnieje przede wszystkim blaskiem chrześcijańskiej świętości. Wzo-rem Chrystusa stał się dobrym Samarytaninem narodu słoweńskiego oraz troszczył się o formację duchowieństwa i świeckich. Z apostolską gorliwością, która do dziś jest dla nas przykładem, prowadził niestrudzenie dzieło ewangelizacji, organizując misje ludowe, za-kładając liczne bractwa, głosząc rekolekcje, publikując pieśni ludowe i pisma religijne (…)Wiele uwagi nowy błogosławiony poświęcał także kulturze. Żyjąc w połowie minio-nego stulecia, zdawał sobie w pełni sprawę ze znaczenia, jakie dla przyszłości kraju ma wykształcenie mieszkańców, zwłaszcza młodzieży. Dlatego z pracą duszpasterską łączył troskę o krzewienie kultury, która jest bogactwem narodu i wspólnym dziedzictwem wszystkich. Kultura to gleba, z której naród może czerpać soki niezbędne dla swego wzro-stu i rozwoju. Świadom tego, bp Slomek przyczynił się do otwarcia wielu szkół dla młodzieży i popierał wydawanie książek przydatnych w wychowaniu i formacji duchowej. Twierdził, że jeśli młodzi schodzą na złą drogę, często należy szukać przyczyn w braku należytego wycho-wania. (…)Tylko solidna formacja pozwala wychować ludzi zdolnych budować świat otwarty na nieprzemijające wartości prawdy i miłości. Nowy błogosławiony żywił także głęboką miłość do ojczyzny. Troszczył się o język sło-weński, popierał potrzebne reformy społeczne, przyczyniał się do postępu kulturowego swojego kraju, nie szczędził wysiłków, aby jego naród mógł zajmować godne miejsce w gronie narodów europejskich. (…)Nowy błogosławiony jawi się wam jako wzór prawdziwego patriotyzmu. Jego dzia-łalność wywarła decydujący wpływ na dzieje waszego narodu i przyczyniła się w znacz-nej mierze do uzyskania niepodległości. (…) Dowodzi on, że można być szczerym patrio-tą, a jednocześnie z taką samą szczerością współistnieć i współpracować z ludźmi innej narodowości, kultury czy religii. (…)Drodzy bracia i siostry w Słowenii! Idźcie śladami swojego świątobliwego i wielko-dusznego rodaka, który pragnął gorąco poznawać wolę Bożą i spełniać ją za wszelką cenę. Jego osobista wytrwałość i ewangeliczny optymizm były zakorzenione w niezłomnej wie-rze w zwycięstwo Chrystusa nad grzechem i złem. Naśladujcie go wy zwłaszcza, drodzy młodzi Słoweńcy, i tak jak on nie wahajcie się po-święcić swoich młodzieńczych sił służbie Królestwu Bożemu i braciom. Dla was, kapłani, niech będzie on wzorem gorliwej pracowitości i ofiarności. Dla was, wierni świeccy, peł-niący odpowiedzialne funkcje zwłaszcza w instytucjach publicznych, niech będzie przy-kładem uczciwości, bezstronnej służby, odważnego poszukiwania sprawiedliwości i do-bra wspólnego. JAN PAWEŁ II, MSZA ŚW. BEATYFIKACYJNA BPA ANTONIEGO MARCINA SLOMKA

47

Załącznik 3 – Grupa 7. «Święci nie przemijają. Święci żyją świętymi i pragną świętości».

Św. Kinga przyszła na świat w węgierskiej, królewskiej rodzinie Beli IV z dynastii Arpadów. Królewski ten ród z wielką troską pielęgnował życie wiary i wydał wielkich świętych. Z niego pochodził święty Stefan, główny patron Węgier i jego syn, święty Eme-ryk. Szczególne zaś miejsce pośród świętych z rodziny Arpadów zajmują kobiety: święta Władysława, święta Elżbieta Turyńska, święta Jadwiga Śląska, święta Agnieszka z Pragi i wreszcie siostry Kingi — święta Małgorzata i błogosławiona Jolanta. Czyż nie jest oczywi-ste, że światło świętości tej rodziny prowadziło Kingę do świętego imienia Bożego? Czy przykład świętych rodziców, rodzeństwa i krewnych mógł pozostać bez śladu w jej du-szy?

(…)Gdy w 1239 roku przybyła wpierw do Wojnicza, a potem do Sandomierza, na-wiązała serdeczną więź z matką swego przyszłego męża, Grzymisławą i jej córką Salomeą. Obydwie odznaczały się głęboką religijnością, ascetycznym życiem oraz zamiłowaniem do modlitwy, lektury Pisma Świętego i żywotów świętych. Ich serdeczne towarzyszenie, zwłaszcza w trudnych, pierwszych latach pobytu w Polsce, miało wielki wpływ na Kingę. Ideał świętości coraz bardziej dojrzewał w jej sercu. Szukając wzorców do naśladowania, które mogły odpowiadać jej stanowi, za szczególną patronkę obrała sobie swą świętą krewną — księżną Jadwigę Śląską. (…)Z pewnością niemały wpływ na jej duchowość wywarli żyjący wówczas święty Jacek, błogosławiony Sadok, błogosławiona Bronisława, błogosławiona Salomea, błogosławiona Jolanta — siostra Kingi i wszyscy ci, którzy two-rzyli w ówczesnym Krakowie szczególne środowisko wiary.

(…) Wraz z Patronką tej ziemi proszę wszystkich moich Rodaków: niech polska ro-dzina dochowa wiary Chrystusowi! Trwajcie mocno przy Chrystusie, aby On trwał w was! Nie pozwólcie, aby w waszych sercach, w sercach ojców i matek, synów i córek zagasło światło Jego świętości. Niech blask tego światła kształtuje przyszłe pokolenia świętych, na chwałę imienia Bożego! “Tertio millennio adveniente”. Bracia i siostry, nie lękajcie się chcieć świętości! Nie lękajcie się być świętymi! Uczyńcie kończący się wiek i nowe tysiąc-lecie erą ludzi świętych!

Św. Kinga pragnęła poświęcić się Bogu całym sercem przez ślub dziewictwa. Toteż, gdy ze względu na historyczne okoliczności miała zostać żoną księcia Bolesława, przeko-nała go do dziewiczego życia na chwałę Bożą i po dwuletniej próbie małżonkowie złożyli na ręce biskupa Prandoty ślub dozgonnej czystości. Ten sposób życia, dziś może trudny do zrozumienia, a głęboko zakorzeniony w tradycji pierwotnego Kościoła, dał świętej Kindze tę wewnętrzną wolność, dzięki której z całym oddaniem mogła troszczyć się przede wszystkim o sprawy Pana, prowadząc głębokie życie religijne. (…)U stóp tego klasztoru, wraz ze świętą Kingą proszę szczególnie was, ludzie młodzi: brońcie tej swojej wewnętrznej wolności! Niech fałszywy wstyd nie odwodzi was od pielęgnowania czysto-ści! A młodzieńcy i dziewczęta, których Chrystus wzywa do zachowania dziewictwa na całe życie, niech wiedzą, że jest to uprzywilejowany stan, przez który najwyraźniej prze-jawia się działanie mocy Ducha Świętego.

(…)Ona daje świadectwo, że wypełnianie tego zadania polega na nieustannym sta-raniu o zachowanie harmonii pomiędzy wyznawaną wiarą a własnym życiem. Dzisiejszy świat potrzebuje świętości chrześcijan, którzy w zwyczajnych warunkach życia rodzinne-go i zawodowego podejmują swoje codzienne obowiązki; którzy pragnąc spełniać wolę Stwórcy i na co dzień służyć ludziom, dają odpowiedź na Jego przedwieczną miłość Jan Paweł II, Msza św. kanonizacyjna bł. Kingi, Stary Sącz, 16 czerwca 1999 r.

48

Załącznik 4

Jeżeli dziś mówimy o świętości, o jej pragnieniu i zdobywaniu, to trzeba pytać, w jaki spo-sób tworzyć właśnie takie środowiska, które sprzyjałyby dążeniu do niej. Co zrobić, aby dom rodzinny, szkoła, zakład pracy, biuro, wioski i miasta, w końcu cały kraj stawały się mieszkaniem ludzi świętych, którzy oddziaływują dobrocią, wiernością nauce Chrystusa, świadectwem codziennego życia, sprawiając duchowy wzrost każdego człowieka? Święta Kinga i wszyscy święci i błogosławieni XIII wieku dają odpowiedź: potrzeba świadectwa. Potrzeba odwagi, aby nie stawiać pod korcem światła swej wiary. Potrzeba wreszcie, aby w sercach ludzi wierzących zagościło to pragnienie świętości, które kształtuje nie tylko prywatne życie, ale wpływa na kształt całych społeczności.

Załącznik 5.

Modlitwa o beatyfikację i kanonizację Sługi Bożego Jana Pawła II Boże w Trójcy Przenajświętszej, dziękujemy Ci za to, że dałeś Kościołowi Papieża Jana Pawła II, w którym zajaśniała Twoja ojcowska dobroć, chwała krzyża Chrystusa i piękno Ducha miłości. On, zawierzając się całkowicie Twemu miłosierdziu i matczynemu wstawiennictwu Maryi, ukazał nam żywy obraz Jezusa Dobrego Pasterza, wskazując świętość, która jest miarą życia chrześcijańskiego, jako drogę do osiągnięcia wiecznego zjednoczenia z Tobą. Udziel nam, za jego przyczyną, zgodnie z Twoją wolą, tej łaski, o którą prosimy z nadzieją, że Twój Sługa Papież Jan Paweł II, zostanie rychło włączony w poczet Twoich świętych. Amen.

opracowali: ks. Piotr Pierzchała,

ks. Sebastian Łagódka

Documents

ODWAGA ŚWI ĘTOŚCI1 ODWAGA ŚWI ĘTOŚCI Dzie ń Papieski 10 X 2010 KONSPEKT LEKCJI RELIGII DLA KLAS I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ Cel ogólny spotkania Przybli żenie świ ęto ści