МОНГОЛ ХЭЛ 2007 · a. 5 авиа, 5 үсэг b. 5 авиа, 6 үсэг c. 6 авиа, 5 үсэг ... Х¸úэлэе я Хараяc. d. e. 7. Çэрэгцүүлэн холбохын

МОНГОЛ ХЭЛ

2007

24

Боловсролын Үнэлгээний Төв

ÕУÂÈЛБАÐ А

ÍЭГÄҮГЭЭÐ ÕЭСЭГ

1. “Урам” гэсэн үгийн “а” авианд үл тохирох шинжийг ол.A. Балархай B. Уруулын биш C. Ýр чанга D. Уйтан E. Хэлний хойгуур

2. “ßмаа” гэсэн үгэнд хэдэн авиа, хэдэн үсэг байна вэ?A. 4 авиа, 5 үсэг B. 4 авиа, 4 үсэг C. 5 авиа, 4 үсэг D. 4 авиа, 3 үсэг E. 3 авиа, 4 үсэг

3. Àлдаатай бичсэн үгийг ол.A. Судлалын B. Хөдлөлийн C. Àчлалын D. Àялалын E. Ýдлэлийн

4. Дараах үүсмэл үгсийн бүтэц, утгыг ажиглаад, бусдаасаа ялгаатай үгийг ол.A. Санал B. Бодол C. Ãэрэл D. Ãарал E. Хурал

5. Урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад алü үг нü бусдаасаа ялгаатай бичигдэх вэ?A. Àрал B. Хэвлэл C. Ãарал D. Çахирал E. Ýнэрэл

6. Çөв бичсэн үгийг ол.A. ßвчихаарай B. Харчихаад C. Хэлчихээрэй D. Олчихоод E. Бодчихоорой

7. Çэрэгцүүлэн холбохын “-ж” нөхцөл залгахад алü үг нü бусдаасаа ялгаатай бичигдэх вэ?A. Öохü B. Тавü C. ßрü D. Халü E. Хорü

8. “Дахан доор эр, даахин доор хүлэг” гэсэн хэлцтэй ойролцоо утгатай хэлцийг ол.A. Дархан хүн, бурхан ухаантай B. Ýрхийг сурахаар, бэрхийг сурC. Учрыг нü олж, хужрыг нü тунгаах D. Ýрийг бүү бас, далайг бүү яндE. Хайр нü гаднаа, хал нü дотроо

9. Дараах үгсийг уншаад, цэгийн оронд тохирох үгийг ол.бамбар, хурга, дудран, ялман……………………..

A. ¯хэр B. Ãөлчгий C. Çараа D. ßнгир E. Хэрэм10. Дараах холбоо үгсийг уншаад, “ам” гэсэн үг шууд утгаараа орсон хэсгийг ол.

A. Àм гарах B. Àмаа барих C. Àмны хөндий D. Àм тостох E. Àмны зугаа гаргах

11. ”Нүд ирмэх зуур” гэсэн хэлцтэй эсрэг утгатай үг алü нü вэ?A. Давхих B. Удаан C. Хооронд D. Хөөрөх E. Æаргах

12. Ýсрэг утгатай үг орсон хэлцийг ол. A. Ãаднаа гяланцаг, дотроо ïаланцагB. Нэг үхрийн эвэр доргивол, мянган үхрийн эвэр доргиноC. Буруу замаар будаа тээвэл, буцах замдаа шороо тээнэD. ¯нэнээр явбал, үхэр тэргээр туулай гүйцнэE. Ýзэн хичээвэл, заяа хичээнэ

13. Дараах үгсийг уншаад, харü үгийг ол.A. Салхи B. Æижүүр C. Ýмээл D. Àлтан E. Уурга

14. Дараах үгсийг уншаад, нутгийн аялгууны үгийг ол.A. Чөдөр B. Ширээ C. Çон D. Æиваа E. Ãахай

Унøиæ ойлгооä çàäлàл õийõ эõ

Борооòой өäөрНар үүлний цаана сүүдийж, намираа бороо зүсэрсэн өдөр нэг л зутруу. Нисэж яваа шувууны далавч ч

хүнд, нэлэнхүй орчин дүнсийн, сэтгэлд хүнд. Нартайд сүүл огсойн оодогнох бяруу тугалын хөдөлгөөн ч удаан, наадмаар унахад хэний ч морины тоосонд ордоггүй хонгор үрээний хөл ч хүнд болсон мэт. Уулсын цаана үүл хөшгөрнө. Усны тохойд манан суунаглана. Àмüтан хүний дуу чимээ ч аниргүй. Àдуу мал л бие биеэ нөмөрдөн хошуурна.

Бороотой өдөр өө… гэж бухимдсан мэт зүүдгэр сэтгэлд нэг л хүнд авч ханатлаа уйлсны дараа дотор онгойх шиг тэнгэрийн хаяа нü цэлийн ирэхүй зүрх хөнгөрөх билээ. Ãэвч өдөр бүр бороо ордоггүй шүү дээ! Бороотой өдөр л сэтгэл хүнд. Тиймээс ч бороотой өдөр цөөн байдаг нü яамай… Н.ªëçèéáаò

Ìонгол õэлний õичээлийн äààлгàвàр - 2007

25

15. Ýхийн сэдвийг ол.A. Хүн, байгалийн хүйн холбооны тухай B. Байгалийн гоо сайхны тухай C. Байгалийн улирлын тухай D. Монгол орны хөдөө нутгийн тухайE. Намираа борооны тухай

16. Ýхийн гол санааг агуулсан хэсэг алü нü вэ?A. …өдөр нэг л зутруу B. …зүрх хөнгөрөх билээC. …тиймээс ч бороотой өдөр цөөн байдаг нü яамайD. …адуу мал бие биеэ нөмөрдөн хошуурна E. …хонгор үрээний хөл ч хүнд болсон мэт

17. Ýхийн хэв маягийг тодорхойл.A. Хүүрнэмж B. Тайлбарламж C. Тоочимж D. Ýргэцүүлэмж E. Онüсоголомж

18. Дээрх эх найруулгын ямар төрөлд хамаарах вэ? A. Сонин нийтлэлийн найруулга B. Ýрдэм шинжилгээний найруулгаC. Àлбан бичгийн найруулга D. Уран зохиолын найруулгаE. ßрианы найруулга

19. Ýхийн гол санаанд тохирох хэлцийг ол. A. Èрсэн гийчин буцдаг, орсон бороо арилдаг B. ªнгөрсөн борооны хойноос цув нөмрөхC. Хувüтай хүн хур борооноор D. Дуслыг хураавал далай, дуулсныг хураавал эрдэм E. ¯г сөрвөл хэрүүл, үүл сөрвөл бороо

20. Дээрх эхэд тодотгол гишүүн өгүүлбэр хэд байна вэ?A. 1 B. 4 C. 2 D. 3 E. 5

21. Дээрх эх хэдэн цогцолбороос бүтсэн бэ?A. “... хонгор үрээний хөл ч хүнд болсон мэт, ... нөмөрдөн хошуурна, ... хөнгөрөх билээ, ... цөөн байдаг нü яамай” гэсэн 4 цогцолборB. “... нөмөрдөн хошуурна, ... цөөн байдаг нü яамай” гэсэн 2 цогцолборC. “... хонгор үрээний хөл ч хүнд болсон мэт, ... нөмөрдөн хошуурна, ... цөөн байдаг нü яамай” гэсэн 3 цогцолборD. Ýх бүхэлдээ 1 цогцолборE. “... нэг л зутруу, ... хөл ч хүнд, ... нөмөрдөн хошуурна, ... хөнгөрөх билээ, ... цөөн байдаг нü яамай” гэсэн 5 цогцолбор

22. Дээрх эхэд орсон “оодогнох” гэсэн үгийг зөв задалсан хэсгийг ол.A. Оодогно + х B. Оодог + но + х C. Оодон + но + х D. Оо + дог + нох E. Оод + огно + х

23. Дээрх эхэд ороогүй үгсийн аймгийн үгийг ол.A. Төлөөний нэр B. Орон цагийн нэр C. Холбох үгD. Чимэх үг E. Бүгд орсон

24. Бүгд зэрэгцсэн нийлмэл үг /хоршсон нийлмэл үг/ орсон хэсгийг ол.A. Намираа бороо, бяруу тугал, дуу чимээ, хонгор үрээB. Намираа бороо, хонгор үрээ, усны тохой, бороотой өдөрC. Бяруу тугал, амüтан хүн, дуу чимээ, адуу малD. Намираа бороо, бяруу тугал, дуу чимээ, бороотой өдөрE. Бяруу тугал, амüтан хүн, дуу чимээ, хонгор үрээ

25. “Бороотой өдөр л сэтгэл õ¿íä” гэсэн өгүүлбэрт онцлон зурсан үг ямар гишүүн болох вэ?A. ªгүүлэгдэхүүн B. ªгүүлэхүүн C. Тодотгол D. Байц E. Тусагдахуун

26. “Ãэвч өдөр бүр бороо ордоггүй шүү дээ” гэсэн өгүүлбэр хэлэх зорилго, аялгаараа ямар өгүүлбэр вэ?A. Àсуух өгүүлбэр B. Àнхааруулах өгүүлбэр C. Çахирах өгүүлбэрD. Хүүрнэх өгүүлбэр E. Батлах өгүүлбэр

27. “… ханатлаа уйлсны дараа дотор онгойх шиг тэнгэрийн хаяа нü цэлийн ирэхүй” гэхэд ямар дүрслэх ур маяг /хэрэглүүр/ ашигласан байна вэ?

A. Àдилтгал B. Çүйрлэл C. Èхэсгэл D. Төлөөлөл E. Тойруулал

28. “Уулсын цаана үүл хөшгөрнө. Усны тохойд манан суунаглана” гэсэн хэлний нэгжүүд утгын ямар харüцаанд байна вэ?

A. Ойролцоо утгын B. Ýсрэг утгын C. Төсөө утгын D. Çүйлчилсэн утгын E. ªвөрмөц хэлцийн

26


29. “Усны тохойд манан суунаглана.” гэхэд орсон “суунаглана” гэсэн үгийг алü үгээр солин найруулбал зохистой вэ?

A. Тунарна B. Хөшилдөнө C. ¯ргэлжилнэD. Ëавсана E. Шаагина

30. “... тэнгэрийн хаяа нü цэлийн ирэхүй ...” гэдгийн “ирэхүй” гэсэн үгтэй адил утга үүрэг бүхий хэсэг алü нü вэ?A. ... тэнгэрийн хаяа нü цэлийн ирэхэд ... B. ... тэнгэрийн хаяа нü цэлийн ирмэгц ...C. ... тэнгэрийн хаяа нü цэлийн иртэл ... D. ... тэнгэрийн хаяа нü цэлийн ирэвч ...E. ... тэнгэрийн хаяа нü цэлийн ирж ...

31. “¯үлний цаана” гэсэн холбоо үгэнд тохирох шинжийг ол.A. ¯гийн санжсан B. Хэлзүйжсэн C. Бүхэлзүйжсэн D. Утгажсан E. Чөлөөт холбоо үг

32. Бүгд нэг утгын зүйлчлэлд хамаарах үгс бүхий хэсгийг ол.A. Àмüтан хүн, бяруу тугал, дуу чимээ, морü B. Àмüтан хүн, хэн, бяруу тугал, борооC. Нар, үүл, бороо, адуу мал D. Бяруу тугал, адуу мал, үрээ, шувуу E. Нар, үүл, бороо, шувуу

33. Дараах үүсмэл үгсийн бүтцийг ажиглаад, бусдаасаа ялгаатай үгийг ол.A. Àмüтан B. Наадам C. Сэтгэл D. Хөдөлгөөн E. Ãарц

34. “Бороотой өдөр л сэтгэл хүнд” хэмээх өгүүлбэрт орсон “л” гэсэн сул баймжит бүтээвэр ямар утгатай вэ?A. Батлан онцлох баймж B. Магадлан онцлох баймжC. Çэрэгцүүлэн онцлох баймж D. Салган онцлох баймжE. Бололцоот баймж

35. Дараах холбоо үгсийн алü нü нэрийн хамжиж угсарсан холбоо үг вэ?A. Бороо зүсрэх B. Шувууны далавч C. Àдуу мал D. Намираа бороо E. Сэтгэлд хүнд

36. “Монголын нууц товчоо” зохиолын зохиогдсон хугацааг тэмдэглэсэн өгүүлбэрийн цэгийн оронд дарааллаараа тохирох хэсгийг ол. “…………………... болж, хулгана жилийн (1240) .……….. (долдугаар) сард Хэрлэний …………………. Долоон болдог, ………… хо¸рын завсар ……………… бууж байхад бичиж төгсөв”

A. Èх хуралдаан, хуран, Хөдөө арлын, Шилхинцэг, хаан ордB. Èх хуралдаан, Шилхинцэг, Хөдөө арлын, хуран, хаан ордC. Шилхинцэг, хуран, хаан орд, Хөдөө арлын, Èх хуралдаанD. Шилхинцэг, Хөдөө арлын, Èх хуралдаан, хаан орд, хуранE. Èх хуралдаан, хаан орд, Шилхинцэг, Хөдөө арлын, хуран

37. “Àсар том” гэсэн холбоо үгийн “асар” гэсэн үгийг зөв бичсэн хэсгийг ол. A. B. C. D. E.

38. Хатуу дэвсгэрээр төгссөн үгс бүхий хэсэг алü нü вэ?A. B. C. D. E.

39. ¯йлдэхийн тийн ялгалын нөхцөлийг зөв дагуулсан хэсэг алü нü вэ? A. B. C. D. E.


27

40. Урüдчилан холбохын “–аад/-ээд” нөхцөлийг зөв дагуулсан хэсгийг ол. A. B. C. D. E.

ÕÎ¨ÐÄУГААÐ ÕЭСЭГ

2.1. Дараах үгсийн аймгуудыг тохирох үгтэй нü зөв харгалзуул. (5 оноо)A. Æинхэнэ нэр 1. МаргаашB. Орон цагийн нэр 2. ТунC. Чимэх үг 3. Ãурвалжин D. Тэмдэг нэр 4. ßмарE. Төлөөний нэр 5. Мэлхий

2.2. Дараах зүйлчилсэн онüсогуудыг хариутай нü зөв харгалзуул. (6 оноо)A. Улаан бяруу 1. Хуруу ßсан хороотой B. Ýх нü элгэн улаан 2. Шүд, хэл Хүү нü хүзүү алагC. Дээдсийн хүүхэд дөрвүүл 3. Нүд, сормуус Дэргэдэх аав ганцаарD. Çуун морины зогсоол сайхан 4. Çүрх, уушги Çузаан ширний о¸дол сайханE. Àлаг бяруу хялгасан хороотой 5. Толгойн заадас F. Таван тангад давхина 6. ªлмий, өсгий Хожгор тангад нэхнэ

2.3. Дараах ойлголтуудыг тохирох нөхцөлтэй нü зөв харгалзуул. (5 оноо)A. Тодотгон холбох 1. -нгааB. Сануулан захирах 2. -ааC. Ãарахын тийн ялгал 3. -даг D. Дашрамдан холбох 4. -аасE. Ýзэнд хамаатуулах 5. -уузай

2.4. 1-р хэсэгт өгсөн “Бороотой өдөр” гэсэн эхтэй холбогдол бүхий дараах өгөгдөл ба санааг зөв харгалзуул. (4 оноо)

A. Нар үүлний цаагуур сүүдийж, 1. Төрмөл санаа намираа бороо зүсэрсэнB. Бороо удаан зүсрэн орох нü уйтгартай ч төдөлгүй 2. Шинэ санаа арилахын адил хүний сэтгэлийн гуниг мөнх бишC. Байгалü ертөнцийн хувирал хувüслыг 3. Ãол санаа зохиогч хэрхэн мэдэрч, хүлээн авч, яаж хандаж буйг илэрхийлсэн баймж санаа дэвшүүлсэнD. Байгалü ертөнцийн хувирал хувüслыг 4. Çорüсон санаа хүний сэтгэл хөдлөлтэй харüцуулан үзүүлсэн

ÕУÂÈЛБАÐ B


1. “¯нэн” гэсэн үгийн “ү” авианд үл тохирох шинжийг ол.A. ªргөлтөт B. Уруулын C. Ýм сул D. Хэлний дундуур E. Уужим

2. “Åрөөл” гэсэн үгэнд хэдэн авиа, хэдэн үсэг байна вэ?A. 5 авиа, 5 үсэг B. 5 авиа, 6 үсэг C. 6 авиа, 5 үсэг D. 6 авиа, 6 үсэг E. 5 авиа, 4 үсэг

28


3. Àлдаатай бичсэн үгийг ол.A. Малла B. Тосло C. Төлөвлө D. Сумла E. Нэрлэ

4. Дараах үүсмэл үгсийн бүтэц, утгыг ажиглаад, бусдаасаа ялгаатай үгийг ол.A. Ýмч B. Ãалч C. Тогооч D. Сэтгүүлч E. Хайч

5. Урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад алü үг нü бусдаасаа ялгаатай бичигдэх вэ?A. Онол B. Ãэрэл C. Ãутал D. Сүрэл E. Ýрэл

6. Çөв бичсэн үгийг ол.A. Ãаргúя B. Бодо¸ C. Сурúя D. Хэлэе E. Харая

7. Çэрэгцүүлэн холбохын “-ж” нөхцөл залгахад алü үг нü бусдаасаа ялгаатай бичигдэх вэ?A. сорü B. Ãунü C. Улü D. Çахü E. Хунü

8. “Àавын бийд хүнтэй танилц, агтны бийд газар үз” гэсэн хэлцтэй ойролцоо утгатай хэлцийг ол.A. Хүн болох багаасаа, хүлэг болох унаганаасаа B. Хошуу нэмэхээр, хуруу нэмC. Èх санасан газар, есөн шөнө хоосон D. Дэрээ элээхээр, дэвсээ элээE. Àавын хүү адилгүй, арван хуруу тэгшгүй

9. Дараах үгсийг уншаад, цэгийн оронд тохирох үгийг ол.Öогих, сайварлах, хатирах, шогших……………………………

A. Åргөх B. Ãүйх C. Æонжих D. Тэших E. Харайлгах10. Дараах холбоо үгсийг уншаад, “нүд” гэсэн үг шууд утгаараа орсон хэсгийг ол.

A. Нүд булаах B. Нүдний гэм C. Нүд муудах D. Нүд хужирлах E. Нүдний хор гаргах

11. “Магнай тэнийх” гэсэн хэлцтэй эсрэг утгатай үг алü нü вэ?A. Санаашрах B. Ãуйх C. ÈтгэхD. Санах E. Ãомдох

12. Ойролцоо утгатай үг орсон хэлцийг ол.A. Бушуу туулай борвиндоо баастай B. Èх нохой хуцахад, бага нохой дуурайдагC. Дээсний ахар нü, үгийн богино нü дээр D. Хо¸р идэхгүй, хоосон хонохгүйE. ªдрийн бодол, шөнийн зүүд

13. Дараах үгсийг уншаад, харü үгийг ол.A. Саван B. Æаргал C. Туулай D. Бөөрөнхий E. Сэлэнгэ

14. Дараах үгсийг уншаад, нутгийн аялгууны үгийг ол.A. Байшин B. Мөндөл C. Тэрэм D. Öамц E. Åрөөл

Унøиæ ойлгооä çàäлàл õийõ эõ

Èæийгээ гоìäооæ áолоõг¿й

Хэрэг төвөгт орооцолдсон шөнө миний нойр хулжиж, орондоо хөрвөөж, өөрийн хийсэн алдаагаа бодож хэвттэл, ижий минü мэгшин уйлах сонстов. Санд мэнд босож очвол надаас нууж уйлсан ижий минü нулимс нүдийг нü бөлцийлгөж, хацрыг нü норгожээ.

¯үнийг үзээд миний элэг эмтрэх шиг, зүрх зүсэгдэх шиг болов. ¯р миний төлөө ээжийн минü өр зүрх, сэтгэл надаас илүү шаналж, надаас илүү зовж байдгийг мэдсэн þм.

Намайг шагнуулж магтаал хүлээхэд надаас илүү баярлан гялайдаг, намайг шийтгүүлж ял хүлээхэд надаас илүү шаналан зовдог хүн бол ээж минü л þм.

Ýэж ээ, хүү чинü таныгаа баярлуулахаас илүү гомдоосон, хайрлахаасаа илүү зовоосон нü олон билээ. Та хүүгийнхээ төлөө хэчнээн өдөр шаналж, хэчнээн шөнө нойргүйтэж, нойтон нулимсаар дэрээ норгоо бол оо…

Ãэвч хүү нü эхийнхээ сэтгэлийг мэдэрсэн нü аз, хожуу ч гэсэн ухаарсан нü зол. (Д.Баòòогòох)

15. Ýхийн сэдвийг ол.A. Хүү нü хэрэг төвөгт орооцолдсон тухай B. Ýхийн сэтгэлийн тухайC. Хүүгийн шагнал, магтаалын тухай D. Хүүгийн нойр хулжсан тухайE. Ýхийн нулимсны тухай

16. Ýхийн гол санааг агуулсан хэсэг алü нü вэ?A. …хацрыг нü норгожээ B. …мэдсэн þм C. …ээж минü л þмD. …норгоо бол оо E. …ухаарсан нü зол

17. Дээрх эх хэдэн цогцолбороос бүтэж байна вэ?A. “…хацрыг нü норгожээ, …зовж байдгийг мэдсэн þм, …ээж минü л þм, …норгоо бол оо, … ухаарсан нü зол” гэсэн 5 цогцолборB. “…хацрыг нü норгожээ, …ээж минü нü л þм, …норгоо бол оо, …ухаарсан нü зол” гэсэн 4 цогцолбор


29

C. “…хацрыг нü норгожээ, …норгоо бол оо, …зовж байдгийг мэдсэн þм, …ухаарсан нü зол” гэсэн 4 цогцолборD. “…хацрыг нü норгожээ, …норгоо бол оо, …ухаарсан нü зол” гэсэн 3 цогцолборE. “…хацрыг нü норгожээ, …зовж байдгийг мэдсэн þм, …норгоо бол оо, …ухаарсан нü зол” гэсэн 4 цогцолбор

18. Ýхийн гол санаанд тохирох хэлцийг ол.A. ¯ртэй хүн жаргадаг, үндэстэй мод ургадагB. Хайр нü дотроо, хал нü гаднааC. Хүүгийн алдар мандвал эхийн үрчлээ тэнийх Хүүгийн нэр сэвтвэл эхийн үрчлээ нэмэгдэхD. Ухаантай хүн үгээрээ сургах, ууртай хүн нударгаараа сургахE. ¯рээ гэвэл сургаж бай, үрээгээ гэвэл идүүлж бай

19. Ýхийн найруулгын хэв маягийг тодорхойл.A. Тоочимж B. Ýргэцүүлэмж C. Хүүрнэмж D. Тайлбарламж E. Харüцууламж

20. Дээрх эхэд байгаа “хэчнээн” гэсэн үгийн төлөөлж буй утгыг ол.A. Бодит нэрийг B. Тоо ширхгийг C. Чанар шинжийг D. Öаг хугацааг E. Орон байрыг

21. “¯үнийг үзээд миний элэг эмтрэх шиг, зүрх зүсэгдэх шиг болов.” гэсэн өгүүлбэрийн дүрслэх ур маягийг ол.A. Çүйрлэл B. Àдилтгал C. Хэтрүүлэл D. Төлөөлөл E. ¨гтлол

22. Дээрх эхэд байгаа “миний” гэдэг үгийн язгуурыг ол.A. Миний B. Минü C. Ми D. Би E. Мин

23. Дээрх эх найруулгын ямар төрөлд багтах вэ?A. Уранзохиолын найруулга B. Сонины найруулгаC. Шинжлэх ухааны найруулга D. Àлбан бичгийн найруулга E. ßрианы найруулга

24. “Ýэж ээ, хүү чинü таныгаа баярлуулахаас илүү гомдоосон, хайрлахаасаа илүү зовоосон нü олон билээ” гэсэн өгүүлбэр дэх онцолсон үгс утгын ямар харüцаанд байна вэ?

A. Ойролцоо утгын B. Ýсрэг утгын C. Төсөө утгын D. Çүйлчилсэн утгын E. ªвөрмөц хэлцийн

25. “Та хүүгийнхээ төлөө хэчнээн өдөр шаналж, хэчнээн шөнө нойргүйтэж, нойтон нулимсаар дэрээ норгоо бол оо” гэсэн өгүүлбэрт тохирох шинжийг ол.

A. ÇНª B. ÝДª C. УНª D. ХаÇНª E. ХоНª26. Дээрх эхэд байгаа “…шөнө нойргүйтэж” гэсэн өгүүлбэрийн гишүүд ямар харüцаанд байна вэ?

A. ªгүүлэгдэхүүн, өгүүлэхүүн B. Шууд бус тусагдахуун, өгүүлэхүүн C. Байц, өгүүлэхүүн D. Шууд тусагдахуун, өгүүлэхүүн E. Тодотгол, байц

27. “Хэрэг төвөгт орооцолдсон шөнө миний нойр хулжиж, орондоо хөрвөөж, өөрийн хийсэн алдаагаа бодож хэвттэл ижий минü мэгшин уйлах сонстов” гэсэн өгүүлбэрт тодотгол гишүүн өгүүлбэр хэд байна вэ?

A. 4 B. 2 C. Байхгүй D. 1 E. 3 28. “…намайг шийтгүүлж ял хүлээхэд…” хэмээх өгүүлбэр дэх “намайг” гэсэн үг ямар гишүүн болох вэ?

A. ªгүүлэгдэхүүн B. Тодотгол C. Байц D. Шууд бус тусагдахуун E. Тусагдахуун

29. Дараах холбоо үгсийн алü нü утгажсан холбоо үг вэ?A. Хэрэг төвөг B. Санд мэнд C. Ýлэг эмтрэх D. Çовж байх E. ¯р миний

30. Дараах холбоо үгсийн утга, бүтцийн дараалал, зүй тогтлыг ажиглаад, цэгийн оронд тохирох үгийг ол.хэрэг төвөг, миний нойр, өр зүрх, хүүгийн бодол …………………..

A. Санд мэнд B. Ýлэг эмтрэх C. Хийсэн алдаа D. Ýхийн сэтгэл E. Çүрх зүсэгдэх

31. “Шагнуулж” гэсэн үгийг бүтцээр зөв задалсан хэсгийг ол.A. Шагна + уул + ж B. Шаг + нуул + ж C. Шаг + на + уул + ж D. Шан + на + уул + ж E. Шагна + уу + лж

32. “…Хэрэг төвөгт орооцолдсон шөнө миний нойр хулжиж, орондоо хөрвөөж, өөрийн хийсэн алдаагаа бодож хэвттэл, ижий минü мэгшин уйлах сонстов. Санд мэнд босож очвол надаас нууж уйлсан ижий минü нулимс нүдийг нü бөлцийлгөж, хацрыг нü норгожээ” гэсэн цогцолборт үйл үг/давхардсан тоогоор/ хэд байна вэ?

A. 10 B. 14 C. 12 D. 15 E. 13

30


33. “…ээж минü л þм” гэхэд илэрч буй баймж утгыг ол.A. Çайлшгүй баймж B. Бололцоот баймжC. ¯нэн магадлалт баймж D. Тодорхой болох бодит баймжE. Салган онцолсон бодит баймж

34. Дараах холбоо үгсийн алü нü найрч угсарсан үйлийн холбоо үг вэ?A. Хэрэг төвөг B. Надаас нуух C. Нойр хулжих D. Èжий минü уйлах E. Санд мэнд босох

35. “Ãэвч хүү нü эхийнхээ сэтгэлийг мэдэрсэн нü аз, хожуу ч гэсэн ухаарсан нü зол” гэсэн өгүүлбэр хэлэх зорилго, аялгаараа ямар өгүүлбэр вэ?

A. Àсуух өгүүлбэр B. Àнхааруулах өгүүлбэр C. Хүүрнэх өгүүлбэрD. Çахирах өгүүлбэр E. Батлах өгүүлбэр

36. “Монголын нууц товчоо” зохиолын эхлэл өгүүлбэрийн цэгийн оронд доорх хэсгүүдийн алü нü дарааллаараа тохирох вэ? “……………………хааны язгуур, дээр тэнгэрээс заяат төрсөн ………………, гэргий………………..хамт тэнгис далайг гэтлэн ирээд Онон мөрний эх ………………….уулнаа нутаглаж, …………………. .гэдэг нэгэн хөвгүүнийг төрүүлжээ.

A. Бөртэчино, Чингис, Ãуа – Маралын, Бурхан халдун, БатцагаанB. Чингис, Батцагаан, Ãуа – Маралын, Бурхан халдун, БөртэчиноC. Чингис, Бөртэчино, Ãуа – Маралын, Бурхан халдун, БатцагаанD. Бөртэчино, Ãуа – Маралын, Батцагаан, Бурхан халдун, ЧингисE. Чингис, Батцагаан, Бөртэчино, Ãуа – Маралын, Бурхан халдун

37. “¯үр цайх” гэсэн холбоо үгийн “үүр” гэдэг үгийг зөв бичсэн хэсгийг ол.

A. B. C. D. E.

38. Çөөлөн дэвсгэрээр төгссөн хэсэг алü нü вэ?

A. B. C. D. E.

39. Çаахын тийн ялгалын нөхцөлийг зөв дагуулсан хэсгийг ол.A. B. C. D. E.

40. Тодотгон холбохын “-сан/-сэн” нөхцөлийг зөв дагуулсан хэсэг алü нü вэ?A. B. C. D. E.


31


2.1. Дараах үгсийн аймгуудыг тохирох үгтэй нü зөв харгалзуул. (5 оноо)A. Тэмдэг нэр 1. ТөлөөB. Холбох үг 2. Хэд C. ¯йл үг 3. ХэрэмD. Æинхэнэ нэр 4. СааралE. Төлөөний нэр 5. Àжээ

2.2. Дараах хэлцүүдийг утгатай нü зөв харгалзуул. (6 оноо)A. Ýлэг эмтрэх 1. Шохоорхох, сонирхохB. Ýлэг дэвтээх 2. Èхэд шаналан зовохC. Шар махтайгаа хатах 3. ¯лэмж өрөвдөхD. Хүй нэгтэй 4. Төрлийн холбоотойE. Нүд хужирлах 5. Шаналсан сэтгэлийг баясгахF. Ãар татах 6. Харамлах

2.3. Дараах ойлголтуудыг тохирох нөхцөлтэй нü зөв харгалзуул. (5 оноо)A. Çөвлөн захирах 1. -санB. ªнгөрсөн цагаар төгсгөх 2. -аа C. Тодотгон холбох 3. -магцD. ªгөх оршихын тийн ялгал 4. -аарай E. Бэлтгэн холбох 5. -лаа

2.4. 1-р хэсэгт өгсөн “Èжийгээ гомдоож болохгүй” гэсэн эхтэй холбоо бүхий дараах өгөгдөл ба санааг зөв харгалзуул. (4 оноо)

A. Хэрэг төвөгт орооцолдож эхийгээ уйлуулсан 1. Шинэ санааB. Ýх хүн үргэлж үр хүүхдийнхээ төлөө нойроо 2. Төрмөл санаа хугаслан, санаа зовж байдагC. Дээрх эхэд зохиогч эхийн сэтгэлийг 3. Ãол санаа хэрхэн мэдэрч хүлээж авсан тухай илэрхийлсэнD. Ýлгээ эмтэртэл, зүрхээ зүсэгдтэл 4. Çорüсон санаа ухаарч байгааг дүрсэлсэн

ÕУÂÈЛБАÐ C


1. “нутаг” гэсэн үгийн “у” авианд тохирох шинжийг ол.A. Балархай B. Уруулын C. Ýм сулD. Хэлний урдуур E. Уйтан

2. “ааруул” гэсэн үгэнд хэдэн авиа, хэдэн үсэг байна вэ?A. 5 авиа, 6 үсэг B. 6 авиа, 6 үсэг C. 4 авиа, 6 үсэг D. 6 авиа, 4 үсэг E. 5 авиа, 5 үсэг

3. Àлдаатай бичсэн үгийг ол.A. Буудаллалаа B. Барилаа C. ÀжиллааD. Уншлаа E. Сурлаа

4. Дараах үүсмэл үгсийн бүтэц, утгыг ажиглаад бусдаасаа ялгаатай үгийг ол.A. Хуруувчил B. Түргэвчил C. Хөнгөвчил D. Нарийвчил E. Бүдүүвчил

5. Урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад алü үг нü бусдаасаа ялгаатай бичигдэх вэ?A. Сэрэл B. Санал C. Төрөл D. ¯зэл E. Хүрэл

6. Çөв бичсэн үгийг ол.A. Ãарая B. Хүргüе C. Хоно¸D. Уншüя E. Бичие

7. Çэрэгцүүлэн холбохын “-ж” нөхцөл залгахад алü үг нü бусдаасаа ялгаатай бичигдэх вэ?A. Барü B. Холü C. Хумü D. Танü E. Сахü

32


8. Дараах үгсийг уншаад, нэг төрлийн утгын айд хамаарах хэсгийг ол.A. Àрван зургаа, бариул, мод, гүйх B. Ýргэн тойрон, сайн, гал, зузаанC. Халаалт, бичээс, тоосго, давхих D. Улаан, гонзгой, саарал, өндөрE. Тэгш, сар, ширээ, гатлах

9. “Ãалуу дуурайж, хэрээ хөлөө хөлдөөх” гэсэн хэлцтэй ойролцоо утгатай хэлц алü нü вэ?A. Хүн хэлээрээ, мал хөлөөрөө B. Àаг идсэн илжиг, адуу дагаж гүйнэC. Нөхрийн хэрэг бүтвэл, өөрийн хэрэг бүтнэ D. Ýхийн санаа үрд, үрийн санаа ууландE. Урд хөл гишгэвэл, хойд хөл дагана

10. Дараах үгсийг уншаад, цэгийн оронд тохирох үгийг ол.Тооно, унü, багана, хана, ……………………..

A. Бүслүүр B. Дээвэр C. ªрх D. Çуух E. Хаалга

11. Дараах холбоо үгсийг уншаад, “гар” гэсэн үг шууд утгаараа орсон хэсгийг ол.A. Ãараар о¸х B. Ãар харах C. Ãар татахD. Хүнд гар E. Ãараа гаргах

12. “Нүднээс гарах” гэсэн хэлцтэй эсрэг утгатай үгийг ол.A. ßдрах B. Таргалах C. Сурах D. Àялах E. Хичээх

13. Ойролцоо болон эсрэг утгатай үг хо¸улаа орсон хэсгийг ол.A. Öувж явсан барснаас, цуглаж суусан шаазгай дээрB. Àжил хийвэл дуустал, давс хийвэл уусталC. Èлжиг таргалбал, эзнээ өшиглөхD. Çэмлэх үгийн ил нü, магтах үгийн далд нüE. Олзны үүдийг нээж, гарзны хаалгыг хаах

14. Дараах үгсийг уншаад, харü үгийг ол. A. ¯нэг B. Тэмцээн C. Ногоо D. Бууз E. Хөдөө

15. Дараах үгсийг уншаад, нутгийн аялгууны үгийг ол.A. ßлман B. Сэвгэр C. Àранга D. Түүчээ E. Даага

Унøиæ ойлгооä çàäлàл õийõ эõÍàìàр

Намар надад аймшигтай санагддаг. Ãуниг нөмөрсөн хүмүүс. Бөгтийсөн гудамж. Надаас тасарсан навчис газраар нэг хөглөрч... Хөглөрөх навчис хүмүүсийн хөлд гишгэгдэхэд доромжлуулсан мэт санагддаг. Санаа алдахад минü салхи исгэрэх шиг жихүүцэл төрдөг. Намар надад аймшигтай санагддаг.

Ãинших навчсын чимээ гэртээ байхгүй эмээг минü санагдуулдаг. Харц минü шарлаж, хагдарч сэмэрсээр нүв нүцгэнээрээ хамгийн сүүлчийн бээрсэн шувуу цээжний гүнд үүрээ засдаг. Тэр шувуу надтай хамт даарч, тэр шувуу надтай хамт дуугаа хурааж, зөвхөн насны тухай, өвлийн тухай бодлогоширно. Намар надад эмгэнэлтэй санагддаг. Çүсэр бороо нü зүүгээр шивэх шиг зүсийг минü, арüсыг минü гэмтээж орхидог.

Удахгүй өвөл болно. Удахгүй үс минü цайна. Бүр цав цагаан болно. Удахгүй зүрх даарч, амüсгал цантаж эхэлнэ. Ãар, хөл, нүд, уруул, бүгд цав цагаан болно. Хөмсөг ч ялгаагүй. Ãишгэсэн мөр, инээд минü хүртэл цагаан болно. Удахгүй хүмүүс бүгдээрээ над шиг болно. Намар бидэнд þу бэлдсэнийг хараач.

(Õ.Боëор-Ýрäэнэ)16. Ýхийн сэдэв алü нü вэ?

A. Намрын улирлын тухайB. Намрын навчны тухай C. Насны хяруу, өтөл насны тухайD. Намрын уйтай өдрүүдийн тухайE. Намар аймшигтай байдаг тухай

17. Ýхийн найруулгын хэв маягийг тодорхойл.A. Хүүрнэмж B. Тайлбарламж С. ТоочимжD. Ýргэцүүлэмж E. Харüцууламж

18. Дээрх эх хэдэн цогцолбороос бүтсэн байна вэ?A. “…аймшигтай санагддаг, …гэмтээж орхидог, …намар бидэнд þу бэлдсэнийг хараач” гэсэн 3 цогцолборÂ. “…аймшигтай санагддаг, …эмгэнэлтэй санагддаг” гэсэн 2 цогцолборC. “…гэмтээж орхидог, …намар бидэнд þу бэлдсэнийг хараач” гэсэн 2 цогцолборD. Бүхэлдээ 1 цогцолборE. “…аймшигтай санагддаг, …намар бидэнд þу бэлдсэнийг хараач” гэсэн 2 цогцолбор


33

19. Ýхийн гол санаанд тохирох хэлцийг ол.A. Уруудахад унтах идэх, өөдлөхөд санах сэрэх B. Уулыг цас дардаг, эрийг нас дардагС. Öаасан дээр нэртэй, цасан дээр мөртэйD. ªвлийн тэнгэр цастай, үүрсэг хүн гийчтэйÅ. Мөнх настай, мөнгөн дөрөөтэй

20. Дээрх эх найруулгын ямар төрөлд хамаарах вэ?A. Уран зохиолын найруулга B. Сонин найруулгаC. Ýрдэм шинжилгээний найруулга D. Àлбан бичгийн найруулгаE. ßрианы найруулга

21. “…Ãинших навчсын чимээ гэртээ байхгүй эмээг минü санагдуулдаг” гэсэн өгүүлбэрт ямар дүрслэх ур маяг /хэрэглүүр/ ашигласан байна вэ?

A. Àдилтгал Â. Çүйрлэл C. Төлөөлөл D. Хүншүүлэл Å. Хэтрүүлэл

22. Дараах дүрслэх ур маяг /хэрэглүүр/ бүхий нэгжүүдийн алинд нü зүйрлэл илэрч байна вэ?A. Ãинших навч B. Шувуу бодлогоширч C. Çүсэр бороо зүүгээр шивэх шиг D. Шувуу цээжний гүнд үүрээ засдаг E. Çүрх даарч, амüсгал цантаж эхэлнэ

23. “Намар надад аймшигтай санагддаг. Ãуниг нөмөрсөн хүмүүс. Бөгтийсөн гудамж. Надаас тасарсан навчис газраар нэг хөглөрч... Хөглөрөх навчис хүмүүсийн хөлд гишгэгдэхэд доромжлуулсан мэт санагддаг. Санаа алдахад минü салхи исгэрэх шиг жихүүцэл төрдөг. Намар надад аймшигтай санагддаг” гэсэн эхийн хэсэгт үйл үг давхардсан тоогоор хэд байна вэ?

A. 18 B. 13 C. 12 D. 14 E. 1724. Дээрх эхийн хэсэг /23-р сорил/-т ороогүй үгсийн аймгийг ол.

A. Тооны нэр B. Орон цагийн нэр C. ¯йл үг D. Чимэх үг E. Тэмдэг нэр

25. “Надад” гэсэн үгийн язгуур алü нü вэ? A. Над B. На C. Би D. Надад E. Миний

26. “Бэлдсэнийг” гэсэн үгийг зөв задалсан хэсгийг ол.A. Бэл + н + д + сэн + ийг B. Бэлэн + д + сэн + ийг C. Бэлд + сэн + ийг D. Бэл + д + сэн + ийг E. Бэлдсэн + ийг

27. Дараах үүсмэл үгсийг уншаад, 2 дагавар, 1 нөхцөл орсон үгийг ол.A. Бодлогоширно B. Доромжлуулсан C. Бэлдсэнийг D. Санагдуулдаг E. Àмüсгал

28. Дараах холбоо үгсээс найрч угсарсан холбоо үгийг ол.A. Надад санагдах B. Æихүүцэл төрөх C. Çүсэр бороо D. Хамт бодлогошрох E. Öав цагаан

29. Бүгд нэг утгын зүйлчлэлд хамаарах хэсгийг ол.A. Надад, намар, хүмүүс, үс B. Навч, чимээ, нүд, уруулC. Хөл, үс, гудамж, мөр D. Дуу, хөмсөг, гэр, зүрхE. Ãар, хөл, уруул, нүд

30. “…Ãуниг нөмөрсөн хүмүүс” гэдэг өгүүлбэрт “гуниг” гэсэн үг ямар гишүүн болох вэ?A. ªгүүлэгдэхүүн B. Байц C. Шууд тусагдахуунD. Тодотгол E. Шууд бус тусагдахуун

31. “…Ãуниг нөмөрсөн хүмүүс” гэсэн өгүүлбэрт тохирох шинжийг ол.A. ÇНª B. 1 бүрэлдэхүүнт өгүүлбэрC. 2 бүрэлдэхүүнт өгүүлбэр D. 3 бүрэлдэхүүнт өгүүлбэр E. хураангуй өгүүлбэр

32. Дараах холбоо үгсээс бүхэлзүйжсэн холбоо үгийг ол.A. ªвөл болох B. Öав цагаан C. Хүмүүс бүгдээрээ D. Санаа алдах E. Öантаж эхлэх

33. Дараах өгүүлбэрүүдээс “Тодотгол гишүүн өгүүлбэртэй угсарсан нийлмэл өгүүлбэр”-ийг ол.A. Намар надад аймшигтай санагддагB. Çүсэр бороо нü зүүгээр шивэх шиг зүсийг минü арüсыг минü гэмтээж орхидогC. Намар бидэнд þу бэлдсэнийг хараачD. Тэр шувуу надтай хамт даарч, тэр шувуу надтай хамт дуугаа хурааж, зөвхөн насны тухай, өвлийн тухай бодлогоширноE. Ãинших навчсын чимээ гэрт байхгүй эмээг минü санагдуулна

34


34. “…Намар бидэнд þу бэлдсэнийг хараач.” гэсэн өгүүлбэр хэлэх зорилго, аялгын хувüд ямар өгүүлбэр вэ?A. Àсуух өгүүлбэр B. Àнхааруулах өгүүлбэр C. Хүүрнэх өгүүлбэрD. Çахирах өгүүлбэр E. Батлах өгүүлбэр

35. “Санаа алдах” гэсэн өвөрмөц хэлцтэй ойролцоо утгатай хэлцийг ол.A. Нойр алдах B. Àм алдах C. Шүүрс алдах D. Нүд алдах E. Ухаан алдах

36. “Монголын нууц товчоо” зохиолын 96-р зүйлийн орхигдсон/Âан ханаас Тэмүжинд хандаж хэлсэн/ үгсийг нөхөхөд алü хэсэг нü дарааллаараа тохирохыг ол.

“…………………. чинü хариуд Хагацсан улсыг чинü ……………өгüе. ..…………………..чинü хариуд Бутарсан улсыг чинü ……………өгüе. …….………..…………цээжинд байг ……..……….…………бөгсөнд байг”À. Булган дахны, цуглуулж, хамтатгаж, хар булган дахны, бөөр нü, цэр нüÂ. Хар булган дахны, хамтатгаж, булган дахны, цуглуулж, бөөр нü, цэр нüС. Булган дахны, хамтатгаж, хар булган дахны, цуглуулж, цэр нü, бөөр нüD. Булган дахны, цуглуулж, хар булган дахны, хамтатгаж, цэр нü, бөөр нüÅ. Хар булган дахны, хамтатгаж, булган дахны, цуглуулж, цэр нü, бөөр нü

37. “Хор шар” гэсэн холбоо үгийн “хор” гэдэг үгийг зөв бичсэн хэсэг алü нü вэ?A. B. C. D. E.

38. Хатуу дэвсгэрээр төгссөн үгстэй хэсгийг ол.

A. B. C. D. E.

39. Харüяалахын тийн ялгалын нөхцөлийг зөв дагуулсан хэсэг алü нü вэ?A. B. C. D. E.

40. Öагаар төгсгөх “-жээ/-чээ” нөхцөлийг зөв дагуулсан хэсгийг ол.

A. B. C. D. E


2.1. 1-р хэсэгт өгсөн “Намар” гэсэн эхтэй холбогдол бүхий дараах өгөгдөл ба санааг зөв харгалзуул. (4 оноо)A. Намрын улирлын уйтай байдал 1. Шинэ санааB. Санааг илэрхийлэхдээ дүрслэх 2. Төрмөл санаа ур маягийг чадмаг ашигласан C. Намрын бодит байдлыг танин мэдэж, 3. Ãол санаа өөрийн үнэлэмж дүгнэлтээр хандсан D. Насны хяруу, өтөл нас хаяанд ирсэн 4. Çорüсон санаа


35

2.2. Дараах үгсийн аймгуудыг тохирох үгтэй нü зөв харгалзуул. (5 оноо)A. Холбох үг 1. ÃаднаB. Орон цагийн нэр 2. ХагаC. Тэмдэг нэр 3. Ýсвэл D. Чимэх үг 4. ßмарE. Төлөөний нэр 5. Ãонзгой

2.3. Дараах зохиолчдыг бүтээлтэй нü зөв харгалзуул. (6 оноо)A. Б.Ëхагвасүрэн 1. Èх тэнгэрийн дүлийB. Д.Нацагдорж 2. Öахилж яваа гөрөөс C. С.Буяннэмэх 3. Ýэж ээD. Ö.Дамдинсүрэн 4. Боржигоны бор талE. Д.Батбаяр 5. Дөрвөн цаг F. Ë.Âанган 6. Чөтгөр

2.4. Дараах ойлголтуудыг тохирох нөхцөлтэй нü зөв харгалзуул (5 оноо)A. Хүндэтгэн захирах 1. -санB. Èрээдүй цагаар төгсгөх 2. -д C. Тодотгон холбох 3. -вчD. ªгөх оршихын тийн ялгал 4. -гтун E. Дутагдан холбох 5. -на

36


2007 оны Ìонгол õэлний õичээлийн äààлгàврын ò¿лõ¿¿р

Íэгä¿гээр õэсэг№ А õóвилáàр Â õóвилáàр С õóвилáàр1 D Å Â2 Â A С3 D Â С4 С Å A5 Â A Â6 Å С С7 A D Å8 D D D9 Â A Â10 С С Å11 Â Å A12 A С Â13 Â A Å14 С С D15 A Â Â16 Â С С17 D A D18 D С A19 A Â Â20 Å Â A21 Â D D22 С D С23 Å A Â24 С A Â25 Â Â С26 Â С Â27 Â Â A28 A A A29 Â С Å30 A A С31 Â D D32 D D С33 A Å Å34 D Â Â35 D С С36 A С Å37 С D Â38 A Å D39 Å D Å40 С A Â


37

Õо¸рäóгààр õэсэгА õóвилáàр Â õóвилáàр С õóвилáàр

2.1 2.2 2.3 2.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.1 2.2 2.3 2.45 2 3 1 4 3 4 2 2 3 4 41 4 5 3 1 5 5 3 1 1 5 52 1 4 4 5 2 1 4 4 5 1 13 5 1 2 3 4 2 1 3 2 6 24 3 2 2 1 3 4 2 3

6 6 3

38


Documents

МОНГОЛ ХЭЛ 2007 · a. 5 авиа, 5 үсэг b. 5 авиа, 6 үсэг c. 6 авиа, 5 үсэг ... Х¸úэлэе я Хараяc. d. e. 7. Çэрэгцүүлэн холбохын