ΠΟΛΥΜΕΣΑΔΕΣΠΟΙΝΑ ΤΣΟΜΠΑΝΟΥΔΗ

DESPINATS@UOM.EDU.GR

Ενότητα 8ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΚΑΙ

ΑΝΑΠΤΥΞΗΠΟΛΥΜΕΣΙΚΩΝ

ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ

Περιεχόμενα

Μεθοδολογία ανάπτυξης πολυμεσικών εφαρμογών

Ομάδα ανάπτυξης – ρόλοι

Τεχνολογίες και εργαλεία

Εργασία

Εισαγωγή

Για την μεθοδική οργάνωση της ανάπτυξης μιας εφαρμογής πολυμέσων γίνεται συνήθως χρήση ενός μοντέλου από το πεδίο της Τεχνολογίας Λογισμικού

Οι τεχνικοί ρόλοι που απαιτούνται είναι ποικίλοι και πρέπει να αναγνωριστούν εξ αρχής, προκειμένου να αντιμετωπιστούν με επιτυχία οι τεχνικές προκλήσεις και οι ανάγκες σχεδίασης

Η γνώση των τεχνολογιών και των εργαλείων είναι επίσης σημαντική, καθώς θα βοηθήσει την ομάδα ανάπτυξης στην επιλογή της κατάλληλης τεχνολογίας

Οι τεχνολογίες αλλάζουν πολύ γρήγορα, σε αντίθεση με τις μεθοδολογίες και γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει συνεχής ενημέρωση των ομάδων ανάπτυξης

Σχεδίαση και ανάπτυξη

εφαρμογών πολυμέσων

Κάθε έργο λογισμικού περνά από διάφορες φάσεις κατά την ανάπτυξή του.

Ο κύκλος ζωής λογισμικού (software life cycle) αποτελεί τη διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει την κατανόηση του συστήματος που θέλουμε να δημιουργήσουμε, τον σχεδιασμό, την υλοποίησή του, έως και την τελική παράδοση στους χρήστες. Επομένως, η διαδικασία ξεκινά από τη σύλληψη της ιδέας και ολοκληρώνεται με την παράδοση του λογισμικού σε λειτουργία.

Για τη μεθοδολογική αντιμετώπιση των διαδικασιών του κύκλου ζωής έχουν αναπτυχθεί διάφορα μοντέλα, τα οποία αναλύουν τις επιμέρους διαδικασίες που πρέπει να γίνουν κατά τον κύκλο ζωής λογισμικού

Το μοντέλο του καταρράκτη

Φάση 1: Ανάλυση απαιτήσεων

Καταγράφονται και τεκμηριώνονται οι απαιτήσεις από το σύστημα,

καθώς και τυχόν περιορισμοί σχετικά με την ανάπτυξή του. Η

διαδικασία πραγματοποιείται σε συνεργασία με τους χρήστες του

λογισμικού

Φάση 2: Σχεδιασμός

Γίνεται ο σχεδιασμός της αρχιτεκτονικής του συστήματος σε επίπεδο

λογισμικού και υλικού σε σχέση με τις απαιτήσεις που έχουν καταγραφεί στην

προηγούμενη φάση.

Πρακτικά, γίνεται μια αφηρημένη γενική περιγραφή των υποσυστημάτων και

των σχέσεων μεταξύ αυτών.

Φάση 3: Ανάπτυξη

Στη φάση αυτή γίνεται ανάπτυξη του συστήματος σε κάποια γλώσσα

προγραμματισμού ή με τη βοήθεια κάποιου προγραμματιστικού πλαισίου.

Πρέπει να υπάρχει αντιστοιχία του παραγόμενου λογισμικού με τα

υποσυστήματα, τα οποία έχουν ήδη προσδιοριστεί στη φάση του

σχεδιασμού

Φάση 4: Έλεγχος

Με τη βοήθεια τυπικών χρηστών του συστήματος πραγματοποιείται

ένα σύνολο ελέγχων που πιστοποιεί την καλή λειτουργία του

συστήματος, ενώ στην περίπτωση που εντοπιστούν λάθη, γίνεται η

διόρθωσή τους

Φάση 5: Συντήρηση

Η φάση αυτή αφορά λάθη, τα οποία εντοπίζονται κατά τη λειτουργία,

αλλά και την επέκταση της λειτουργικότητας του συστήματος, σε

περίπτωση που προκύψουν νέες απαιτήσεις

Μειονεκτήματα

Το μοντέλο του καταρράκτη είναι κάπως δύσκαμπτο, επειδή θεωρεί

ότι κάθε φάση ολοκληρώνεται, πριν μεταβούμε στην επόμενη.

Στην πραγματικότητα αυτό δεν μπορεί να ισχύσει, γιατί κάποιες

παραλήψεις μιας φάσης, ανακαλύπτονται κατά τις επόμενες φάσεις.

Αποτελεί, όμως, τη βάση για άλλα πιο ευέλικτα μοντέλα, όπου οι

φάσεις εξελίσσονται σχεδόν παράλληλα ή σε μικρούς κύκλους, ώστε

να εντοπίζουμε τα λάθη, πριν να έχει προχωρήσει η ανάλυση.

Το μοντέλο ADDIE

Το μοντέλο ADDIE

Analysis

Design

Development

Implementation

Evaluation

έχει στο επίκεντρο την αξιολόγηση, καθώς θεωρείται

ότι αποτελεί βασική διαδικασία κάθε φάσης.

Ενδεικτικές ενέργειες σε κάθε φάση

του μοντέλου

Φάση ανάλυσης (1)

Στη φάση της ανάλυσης γίνεται αναγνώριση των δυνητικών χρηστών (targetgroup) και ανάλυση των αναγκών των χρηστών.

Οι απαιτήσεις χρήστη(user requirements) περιγράφουν τι θα πρέπει να κάνει το σύστημα για να ικανοποιήσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες των χρηστών. Η καταγραφή τους γίνεται με:

προσωπικές συνεντεύξεις

ερωτηματολόγια

παρατήρηση χρηστών

παρατήρηση περιβάλλοντος

Η αποτύπωση των αναγκών γίνεται συνήθως με:

Διαγράμματα ροής δεδομένων

Διαγράμματα περιπτώσεων χρήσης

Απλά έγγραφα

Φάση ανάλυσης (2)

Ανάλυση χρηστών

Ηλικία

Επίπεδο γνώσεων

Εξοικείωση

Γλώσσα

Άτομα με ειδικές ανάγκες

Ανάλυση τεχνολογίας

Λειτουργικό σύστημα

Συσκευές

Πρόσβαση στο διαδίκτυο

Ανάλυση κόστους

Εκτίμηση για το εάν συμφέρει η ανάπτυξη της εφαρμογής

Παράδειγμαπεριπτώσεων

χρήσης

Φάση Σχεδίασης (1)

Στη φάση της σχεδίασης τίθενται με σαφήνεια

οι στόχοι της εφαρμογής και περιγράφεται η

αρχιτεκτονική του συστήματος με χρήση

διαφόρων διαγραμμάτων.

Αρχικά πρέπει να δημιουργηθεί ο χάρτης

πλοήγησης (navigation map), που δείχνει τις συνδέσεις ανάμεσα στις οθόνες ή σελίδες της

εφαρμογής. Ο χάρτης πλοήγησης έχει

ουσιαστικά τον ρόλο του πίνακα περιεχομένων

μιας εφαρμογής πολυμέσων.

Φάση Σχεδίασης (2)

Το επόμενο εργαλείο είναι η δημιουργία των

εικονογραφημένων σεναρίων (storyboard) που

αποτελεί μια κωδικοποιημένη, αναλυτική

περιγραφή των βασικών χαρακτηριστικών και

περιλαμβάνει:

Βασικές αρχές οργάνωσης κάθε οθόνης, σχετικές

θέσεις κειμένων, εικονογραφικών στοιχείων και

άλλων στοιχείων ήχου, βίντεο κ.λπ.

Τα ενεργά στοιχεία της οθόνης, με τα οποία μπορεί

να πλοηγηθεί στις οθόνες της εφαρμογές.

Χρονοδιάγραμμα έργου

Η ομάδα παραγωγής δημιουργεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα με όλες τις φάσεις ανάπτυξης και τον καταμερισμό εργασιών.

Παραδοτέα

Ημερομηνίες

Φάση ανάπτυξης

Στη φάση της ανάπτυξης γίνεται ανάπτυξη του περιεχομένου, δηλαδή του κειμένου, των εικόνων, του βίντεο, των ήχων και των animations, που θα χρησιμοποιηθούν για την παρουσίαση και την αξιολόγηση των παρουσιαζόμενων εννοιών.

Αξιολογούνται προγράμματα επεξεργασίας εικόνων, βίντεο, ήχου και άλλα βοηθητικά εργαλεία.

Μετά την επεξεργασία του περιεχομένου, τα υλικά που αναπτύχθηκαν θα ενσωματωθούν σε μια ενιαία εφαρμογή με χρήση τουκατάλληλου εργαλείου. Για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποια τεχνολογία διαδικτύου, όπως η HTML5, ή κάποιο εργαλείο, όπως το Weebly.

Φάση εφαρμογής και ελέγχου

Στις επόμενες φάσεις γίνεται έλεγχος της εφαρμογής από

αντιπροσωπευτικούς χρήστες.

Ο έλεγχος ως προς τη λειτουργικότητα, την αισθητική, την ταχύτητα εκτέλεσης των λειτουργιών, τον απαιτούμενο ρυθμό μετάδοσης των

δεδομένων, τον έλεγχο σε διαφορετικά λειτουργικά συστήματα κ.ά.

Αν βασιζόμαστε στο μοντέλο ADDIE, τότε, ακριβώς επειδή όπως

προαναφέρθηκε το μοντέλο αυτό θέτει την αξιολόγηση στο επίκεντρο

της όλης διαδικασίας, θα πρέπει σε κάθε βήμα να γίνεται και ο

σχετικός έλεγχος.

Ευχρηστία (usability)

Αφορά την ευκολία χρήσης της εφαρμογής και τη δυνατότητα εκτέλεσης των λειτουργιών με εύκολο και διαφανή τρόπο.

Κάποιες αρχές, οι οποίες αυξάνουν την ευχρηστία μιας εφαρμογής, είναι οι εξής:

Απλότητα στη διεπαφή χρήστη (interface) της εφαρμογής.

Ύπαρξη βοήθειας σε διάφορα σημεία, ώστε οι αρχάριοι χρήστες να μπορούν να επιτελέσουν τις λειτουργίες χωρίς λάθος.

Οι ενέργειες πρέπει να επιτελούνται με παρόμοιο τρόπο σε όλες τις ενότητες της εφαρμογής.

Η διεπαφή χρήστη πρέπει να είναι συμβατή με σύγχρονα πρότυπα με τα οποία είναι ήδη εξοικειωμένοι οι χρήστες.

Πρέπει να υπάρχουν δυνατότητες συντόμευσης για έμπειρους χρήστες.

Δυνατότητα ακύρωσης ενεργειών και προφύλαξη των χρηστών από λάθος ενέργειες.

Υψηλού επιπέδου αλληλεπίδραση με την εφαρμογή

Ομάδα ανάπτυξης εφαρμογών

πολυμέσων

Υπεύθυνος και Βοηθός Παραγωγής: Φροντίζουν ώστε να τηρούνται από τηνομάδα τα χρονοδιαγράμματα. Συντονίζουν τις εργασίες των υπόλοιπων ομάδων.

Ομάδα ήχου: Μηχανικοί ήχου και καλλιτέχνες

Ομάδα εικόνας: Ετοιμάζει τις ψηφιακές εικόνες που θα χρησιμοποιηθούν στηνεφαρμογή

Ομάδα γραφικών: Γραφίστες και καρτουνιστες που δημιουργούν τα γραφικά καιτα κινούμενα σχέδια

Ομάδα βίντεο: Τεχνικοί της κινηματογράφισης και της επεξεργασίας βίντεο

Ομάδα κειμένου: Σεναριογράφοι

Ομάδα συγγραφής: Προγραμματιστές που θα χρησιμοποιήσουν λογισμικόδημιουργίας πολυμεσικών εφαρμογών.

Τεχνολογίες και Εργαλεία

Ανάπτυξης

Η ανάπτυξη ολοκληρωμένων πολυμεσικών εφαρμογών γίνεται πλέον κατά κύριο λόγο στο διαδίκτυο.

Παλαιότερα υπήρχαν εξειδικευμένα εργαλεία για ανάπτυξη εφαρμογών που εκτελούνταν τοπικά σε κάποιο λειτουργικό σύστημα. Τα πιο γνωστά εργαλεία ήταν τα Macromedia Director, Macromedia Authorware και Adobe Flash

Οι προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται πλέον για την ανάπτυξη διαδικτυακών εφαρμογών πολυμέσων είναι:

Ανάπτυξη δικτυακών τόπων με πλούσιο πολυμεσικό περιεχόμενο με χρήση έτοιμων πρoτύπων (templates) ιστοσελίδας.

Χρήση εργαλείων για ανάπτυξη εκπαιδευτικών εφαρμογών πολυμέσων στο διαδίκτυο.

Χρήση προγραμματιστικών εργαλείων, όπως η HTML5, για ανάπτυξη εφαρμογών με υψηλό βαθμό διάδρασης. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούνται και άλλες τεχνολογίες, όπως η JavaScript και τα CSS.

Ανάπτυξη δικτυακών τόπων με

χρήση έτοιμων πρoτύπων

Παραδείγματα:

Weebly

Wix

Wordpress

Joomla

Εργαλεία για ανάπτυξη

εκπαιδευτικών εφαρμογών

Για την ανάπτυξη εφαρμογών ηλεκτρονικής μάθησης υπάρχουν

πολλά εργαλεία, που ονομάζονται συστήματα διαχείρισης μάθησης

(Learning Management Systems - LMS)

Παράδειγμα:

Moodle

Open eClass

Προγραμματιστικά εργαλεία και

γλώσσες προγραμματισμού

HTML

HTML5

PHP

CSS

JavaScript

Εργαστηριακή άσκηση

Στόχος της εργασίας είναι η δημιουργία ενός διαγράμματος περιπτώσεων χρήσης μίας ιστοσελίδας διαχείρισης ηλεκτρονικών κρατήσεων ξενοδοχείων το οποίο θα ικανοποιεί τις παρακάτω απαιτήσεις:

Με την εφαρμογή αλληλεπιδρούν 3 τύποι χρηστών: ο πελάτης, ο διαχειριστής συστήματος και ο manager ενός ξενοδοχείου

Ο πελάτης έχει τη δυνατότητα αναζήτησης ξενοδοχείων, προβολής ενός ξενοδοχείου, δημιουργίας νέας κράτησης και διαχείριση μιας υπάρχουσας κράτησης

Ο Manager έχει τη δυνατότητα προσθήκης νέου ξενοδοχείου και διαχείρισης των ξενοδοχείων του. Μέρος της διαχείρισης των ξενοδοχείων αποτελεί και η προσθήκη φωτογραφιών και περιγραφής καθώς και ενημέρωσης διαθέσιμων δωματίων.

Ο διαχειριστής του συστήματος είναι υπεύθυνος για τη συντήρηση της σελίδας.

Εργαλεία

Για την δημιουργία του διαγράμματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί η

online ιστοσελίδα https://app.diagrams.net ή ακόμη και μία απλή

εφαρμογή σχεδίασης ή κειμενογράφου όπως το Word.

Στοιχεία και σύμβολα

διαγράμματος

Actor

Χρήστης του συστήματος (π.χ. μαθητής, πελάτης, υπάλληλος κτλ.)

Υποσύστημα (π.χ. πιστοποίηση, Β.Δ.)

Πλαίσιο συστήματος

Οριοθετεί το σύστημα

Σχέση

Περίπτωση χρήσης

Παράδειγμα - ΑΤΜ

Βιβλιογραφία

Λαζαρίνης, Φ. 2015. Πολυμέσα. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος

Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 6. Διαθέσιμο στο:

http://hdl.handle.net/11419/2054

Σταμέλος Ι., Κολοφωτιάς Β. 2013. Αντικειμενοστραφής Ανάλυση.

https://opencourses.auth.gr/modules/units/?course=OCRS109&id=1

267 «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης»