Μέθοδος PlexR Βλεφαροπλαστική & εξάλειψη ρυτίδων χωρίς νυστέρι σελ. 29

Δώστε στα γυαλιά σας μια 2η ευκαιρία Χαρίστε τα σε εκείνους που τα έχουν ανάγκη σελ. 33

Τεχνητή νοημοσύνη & οφθαλμολογίαΤο μέλλον στη φροντίδα της όρασηςσελ. 36

Η Χαμηλή όραση σήμερα Το eSight αλλάζει τα δεδομένα σελ. 38

Πρόσωπα & διάλογοι Κώστας Βαρώτσος σελ. 46

Μέθοδος PlexR Βλεφαροπλαστική & εξάλειψη ρυτίδων χωρίς νυστέρι σελ. 29

Δώστε στα γυαλιά σας μια 2η ευκαιρία Χαρίστε τα σε εκείνους που τα έχουν ανάγκη σελ. 33

Τεχνητή νοημοσύνη & οφθαλμολογίαΤο μέλλον στη φροντίδα της όρασηςσελ. 36

Η Χαμηλή όραση σήμερα Το eSight αλλάζει τα δεδομένα σελ. 38

Πρόσωπα & διάλογοι Κώστας Βαρώτσος σελ. 46

1ο τεύχος | ΣΕΠ - Φ

ΕΒ 2018

byby

vlepo

Για τα μάτια τους

μόνο Παιδί και όρασησελ.30

Παιδί και όρασησελ.30

ΔΡΑΣΕΙΣ | ΣΥΝΕΔΡΙΑ

περιεχό

μενα

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA

ΔΡΑΣΕΙΣ8 Alliance for sight10 Ειδικέςαποστολές… αλληλεγγύης13 Ευχαριστήριεςεπιστολές16 Συνεργασία μετοMoorfieldsEyeHospitalτου Λονδίνου

18 Παγκόσμιεςημέρεςοφθαλμικών παθήσεων22 ΗμερίδαΦυσικοθεραπευτών

ΎΠΗΡΕΣΙΕΣ24 ΧαμηλήΌραση26 Τελευταίεςεξελίξειςστην αντιμετώπισητουκερατόκωνου29 ΗμέθοδοςPlexR30 Παιδίκαιόραση

ΝΕΑ33 Δώστεσταγυαλιάσαςμια2η ευκαιρία34 Αντιμετώπισηκληρονομικών οφθαλμικώνπαθήσεων36 Τεχνητήνοημοσύνη& οφθαλμολογία38 Toβοήθημαχαμηλήςόρασης eSight40 Φως-Εικόνα-ΟπτικήΠληροφορία: ΝiKoEyeTest

Επίκαιρα

42 ΔιατροφήκαιΌραση44 Ηψηφιακήκαταπόνησητωνματιών46 Πρόσωπα&διάλογοι48 Σταπέριξ....

50 Ηφωτογραφίατουτεύχους

VLEPO | 4

by

vlepo

editorial Βλέποντας πίσω, τα πέντε χρόνια ζωής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας & Μικροχειρουργικής Ophthalmica, συνειδητοποιώ πόσα πολλά και σημα-ντικά κατάφερε αυτή η ομάδα, μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.

Για να μοιραστούμε όλες τις δράσεις μας μαζί σας, γεννήθηκε η ιδέα της έκδοσης ενός περιοδικού. Δεν θα ξεχάσω ποτέ πως ακριβώς οι συνοδοι-πόροι μου με κοιτούσαν στην πρώτη εισήγηση. To VLEPO έχει ως επίκεντρο, τι άλλο; Την πολυτιμότερη όλων των αισθήσεων: Την όραση.

“VLEPO: Διαθέτω την αίσθηση της όρασης. Δέχομαι κι αντιλαμβάνομαι οπτικά ερεθίσματα. Σχηματίζω αντίστοιχες παραστάσεις”.

Πέντε χρόνια σας κοιτάζουμε στα μάτια... Δική μας αποστολή κι όραμα θα παραμείνει η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των ασθενών μας, μέσα από ολοκληρωμένες και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες οφθαλμικής υγείας, που αποσκοπούν στη βελτίωση κι ολιστική θωράκιση της όρασης.

Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς την συντακτική ομάδα κι όλους τους συνεργάτες μου γι’ αυτήν τη προσπάθεια. Το συγκεκριμένο εγχείρημα, μάλλον ένα από τα δυσκολότερα που έχουμε αναλάβει, αναμφισβήτητα πέρασε από σαράντα κύματα, μα σημασία για μένα πια έχει μόνο ότι τα καταφέραμε. Θερμές ευχαριστίες και σε όλους τους χορηγούς για την συγκι-νητική ενθάρρυνση και υποστήριξη.

Ξεφυλλίζοντας το VLEPO, αλήθεια VLEPO τόσα πολλά…

Θα ήθελα όλοι οι αναγνώστες να αγκαλιάσετε αυτή την προσπάθεια και να συμμετάσχετε ενεργά στη βελτίωσή κι εξέλιξή της. Είμαι σίγουρος ότι το τεύχος που κρατάτε είναι μόνο η αρχή.

Εύχομαι σε όλους καλή ανάγνωση.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟVLEPOΦθινόπωρο-Χειμώνας2018

Τεύχος 1ο

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟVLEPOΦθινόπωρο-Χειμώνας2018

Τεύχος 1ο

Ιδιοκτήτης - ΕκδότηςOphthalmicaΟφθαλμοχειρουργικήΑ.Ε.ΜονάδαΗμερήσιαςΝοσηλείαςΑ.ΕΙατρικέςΕνδονοσοκομειακέςΥπηρεσίεςΒασ.Όλγας196&Πλούτωνος27γωνίαΤ.Κ.54655Α.Φ.Μ.800466649Φ.Α.Ε.ΘεσσαλονίκηςΑρ.ΓΕΜΗ:124058704000

Τηλ.2310263063,2310413131Fax.2310279362

Web:www.ophthalmica.grE-mail:info@ophthalmica.gr

Διευθυντής έκδοσηςΣόλωνΑστεριάδης

Υπεύθυνος - Συντονιστής έκδοσηςΠερικλήςΜαρκούσης

Σύμβουλος έκδοσηςΠέτροςΡάσογλου

Σύμβουλος σύνταξης & ύληςΝίκηΣτρατηλάτη

Επιτροπή επιλογής ύλης & Συντακτική ομάδαΑνατολήΚουτσομύτηΣοφίαΜέρμηγκαΠέτροςΡάσογλουΜαρίαΧασάπηΠερικλήςΜαρκούσης

Υπεύθυνοι ΔιαφήμισηςΣοφίαΜέρμηγκαΠερικλήςΜαρκούσης

Επιμέλεια εκτύπωσηςGRAFISΓραφικέςτέχνες-ΕκδόσειςΜονοπρόσωπηΕΠΕΝέαΡαιδεστόςΘεσσαλονίκηΤοπεριοδικόVLEPO

διατίθεται-διανέμεταιΔΩΡΕΑΝ

Εξαμηνιαίαέκδοση

Τηνευθύνητωνάρθρωνφέρουν

οιυπογράφοντες

Το μέλλον στην φροντίδα της όρασης ToΙνστιτούτοΟφθαλμολογίας&ΜικροχειρουργικήςOphthalmicaαποτελείτηνπιοολοκληρωμένηοφθαλμολογικήΜονάδαΗμερήσιαςΝοσηλείας(ΜΗΝ)σταΒαλκάνια.

Σεένανχώρουψηλήςαισθητικήςκαιλειτουργικότηταςμεεύκοληπρόσβαση,υπερσύγχρονεςυποδομέςκαιτεχνολογίααιχμής,ηάρτιαεξειδικευμένηομάδαμαςπροσφέρειυψηλήςποιότηταςοφθαλμολογικήφροντίδασεπροληπτικό,κλινικό,διαγνωστικόκαιχειρουργικόεπίπεδο,αντιμετωπίζονταςαποτελεσματικάολόκληροτοφάσματωνοφθαλμολογικώνπαθήσεωνσεασθενείςκάθεηλικίας.

Πρωτοπορία & υπεροχήMεένασύνολοειδικάκαταρτισμένωνκιέμπειρωνιατρώνδιεθνούςφήμηςκιαποδοχής,τοΙνστιτούτοOphthalmicaέχεικερδίσειτηνεμπιστοσύνηκαιτηναναγνώρισηωςένααπότακορυφαίακαιπρωτοπόραοφθαλμολογικάκέντραστηνΝοτιοανατολικήΕυρώπη.

“Μεειλικρινήαφοσίωσηκιευαισθησίαστιςεξατομικευμένεςανάγκεςτουκάθεασθενή,δεσμευόμαστεναπροστατεύουμεμεσυνέπειακαισυνέχειατηνπολυτιμότερηόλωντωναισθήσεων.Τηνόραση.”

Τεχνολογία αιχμής & υπερσύγχρονος εξοπλισμόςΗεπένδυσησενέες,καινοτόμεςτεχνολογίεςκαιτεχνικέςαποτελείβασικήμαςπροτεραιότητα.Στοπλαίσιοαυτό,επιλέγονταιυπερσύγχρονα

διαγνωστικά,απεικονιστικάκιεπεμβατικάσυστήματα,προκειμένουναδιατηρήσουμεανεπηρέαστοτονπρωταγωνιστικόμαςρόλοστηνάσκησητηςσύγχρονηςοφθαλμολογίας.

Δίκτυο συνεργατώνΗαλλεπάλληληεπιστημονικήενημέρωση,καθώςκαιηδιαρκήςανάπτυξηνέωνπεδίωνυπηρεσιώνπροτρέπουνπερισσότερουςαπό1000επαγγελματίεςυγείας(οφθαλμίατρουςκαιιατρούςάλλωνειδικοτήτων),εντόςκιεκτόςσυνόρωνναμαςεμπιστευτούν.

Τμήματα Ophthalmica:• ΓενικήςΟφθαλμολογίας• Γλαυκώματος• Διαβήτη&Ωχράςκηλίδας• Διαθλαστικήςχειρουργικής• Επειγόντωνπεριστατικών• Ηλεκτροφυσιολογίας&Οφθαλμογενετικής• Καταρράκτη• Κερατοειδούς• Νευροοφθαλμολογίας• Οπτομετρίας• Ορθοπτικής• ΟφθαλμικώνΦλεγμονών&Ογκολογίας• Παιδοφθαλμολογίας&Στραβισμού• Πλαστικήςβλεφάρων,Botox&ΑισθητικούLaser• Χαμηλήςόρασης&Φακώνεπαφής• Χειρουργικήςκόγχου&Δακρυϊκούσυστήματος• ΧειρουργικήςΥαλοειδούς&Αμφιβληστροειδούς• ΕκπαίδευσηςστηνΚινητικότητα-Προσανατολισμό

καιστιςΔεξιότητεςΚαθημερινήςΔιαβίωσηςατόμωνμεμερικήήολικήαπώλειαόρασης

Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας & Μικροχειρουργικής

Ophthalmica

Σύμφωνα το Νόμο 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το Νόμο 100/1975) ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική ή μερι-κή, ή η παράφραση ή η διασκευή - γραπτή ή προφορική απόδοση των άρθρων του περιοδικού «VLEPO» με οποιοδήποτε μέσο και τρόπο, μηχανικό ή ηλεκτρονικό φω-τοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο άνευ προηγούμενης έγγραφης άδειας του ιδιοκτήτη - εκδότη - υπεύθυνου έκδοσης του περιοδικού «VLEPO».

Μαρκούσης Περικλής MScΔιευθυντής Ινστιτούτου Ophthalmica

Behind the scenes…

ISSN: 2623-4718

by

vlepo

by

vlepo

VLEPO |8

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA

9| VLEPO

ΔΡΑΣΕΙΣ | Alliance for sight

Alliance for sight

ο Οργανισμός ICO στην Ελλάδα

To Ινστιτούτο Ophthalmica αποτελεί Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης του ICO (ICO Fellowship Host centre) και Διεθνές Εξεταστικό Κέντρο

του ICO (ICO Examination centre).

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα ICO Fellowships & ICO

Examinations:

Δρ Νίκος Κοζέης, MD, PhD, FICO, FEBO, MRCOphth

Visiting Professor in Ophthalmology, Case Western Reserve

University, Cleveland, Ohio, USAEmail: kozeis@ophthalmica.gr

Εξεταστικά κέντρα στην Ελλάδα & συντονιστές των ICO εξετάσεων:

Δρ Νίκος ΚοζέηςΘεσσαλονίκη

Δρ Εμμανουήλ Μαυρικάκης MD, PhD

Αθήνα

ΤιείναιτοICO(InternationalCouncilofOphthalmology);Το ICO (International Council of Ophthalmology) είναι ο μεγαλύτερος μη κερδοσκοπικός Οφθαλμολογικός οργανισμός παγκοσμίως. Αντιπρο-σωπεύει τις οφθαλμολογικές κοινό-τητες 140 κρατών και οργανώνει το Παγκόσμιο Συνέδριο Οφθαλμολογί-ας (WOC).

Αποστολήκαιστόχοι:• Αναβάθμιση των οφθαλμολογικών

υπηρεσιών σε όλο τον κόσμο• Εξομάλυνση των ανισοτήτων• Εκπαίδευση των Οφθαλμιάτρων

σε κάθε σημείοτου πλανήτη

Υλοποίηση• Κοινά προγράμματα εκπαίδευσης

στην οφθαλμολογία• Προγράμματα εκπαίδευσης σε

υποειδικότητες (International Fellowships)

• Επίλεκτες ομάδες εκπαιδευτών (International Teachers - Trainers)

• Πιστοποιημένα κέντρα εκπαίδευ-σης (International Fellowship Host Centers)

• Παγκόσμιες εξετάσεις απόκτησης διπλωμάτων Οφθαλμολογίας (ICOphth, FICO)

• Παγκόσμιες εξετάσεις διπλωμάτων σε υποειδικότητες

Οι εξετάσεις διεξάγονται σε πιστο-ποιημένα εξεταστικά κέντρα ανά τον κόσμο, για τη διευκόλυνση των υποψηφίων.

ICOFellowshipsΤα προγράμματα ICO Fellowships προσφέρουν υποτροφίες για εκπαίδευση σε οφθαλμολογικές υποειδικότητες. Απευθύνονται σε νέους οφθαλμίατρους με σκοπό την προαγωγή του επιπέδου οφθαλμι-κής υγείας στις πατρίδες τους.

www.icoph.org/fellowships

ICOExaminationsΤο ICO έχει θεσμοθετήσει τα διπλώ-ματα ICOphth, FICO και πρόσφατα διπλώματα εξειδίκευσης, με διεθνές κύρος και αναγνώριση. Η απόκτησή τους απαιτεί την επιτυχή ολοκλή-ρωση εξετάσεων αξιολόγησης. Οι εξετάσεις είναι κοινές για όλα τα κράτη και διεξάγονται σε περισ-σότερα από 140 αναγνωρισμένα εξεταστικά κέντρα στον κόσμο. Οι υποψήφιοι επιλέγουν εξεταστικό κέντρο (στη χώρα τους ή αλλού).

Εξεταστικέςενότητες• Foundation Assessment (Δοκιμαστι-

κή αξιολόγηση)• Basic Science Examination (Βασικές

επιστήμες)• Optics & Refraction Examinations

(Οπτική & Διάθλαση)• Clinical Sciences Examination (Κλι-

νική Οφθαλμολογία)• Advanced Examination (Ανώτερες

εξετάσεις Οφθαλμολογίας)• Subspecialties examinations (Εξετά-

σεις εξειδίκευσης)

Συνεχήςεξέλιξητηςοφθαλμολογικήςγνώσηςσενέουςοφθαλμίατρους

τουεξωτερικού,μέσωτουπρόγραμμαICOτουΙνστιτούτουOphthalmica

Ακόμαμίανέαοφθαλμίατροςτουεξωτερικού,ηHemaMerαπότηνΜουμπάι,Ινδίαείχετηδυνατότητα,μέσωτουοργανωμένουπρογράμματοςICOτουΙνστιτούτουΟφθαλμολογίας&ΜικροχειρουργικήςOphthalmica,ναεπεκτείνειτιςγνώσειςτηςστηνοφθαλμολογία,μεστόχοπάντατηνπροαγωγήτουεπιπέδουοφθαλμικήςυγείαςστηνπατρίδατης.

ΕυχόμαστεολόψυχαστηHemaMerπολλέςεπιτυχίεςκαικαλήεπιστροφήστηνπατρίδατης.

Hema's Cornea Fellowship testimonial:I am fortunate that I got the opportunity to fulfill my aim and dream of pursuing a short term fellowship in cornea, external diseases and refractive surgery at Ophthalmica Institute Of Ophthalmology and Microsurgery, Thessaloniki, Greece.It was a great learning experience because I got to enhance my clinical, surgical and research skills under supervision of Dr. Miltos Balidis, Dr. Zachos Zachariadis, Dr. Paris Tranos, Dr. Solon Asteriades, Dr. Nikos Kozeis, Dr. Thanos Vakalis, Dr. Thanos Sousouras.In the hospital where I work in my city in Mumbai, India, we have got many patients with serious vision problems but no better medical and surgical management.Now I look forward to treating all those visually impaired patients by using latest technology, evidence based practice and good quality of eye care.I would like to express my heartfelt thanks not only to mentoring Ophthalmologists but also to Optometrists, nurses and technicians for teaching me and sharing their knowledge, skills and experiences with me.

Dr. Hema. M. MerRegistrar OphthalmologistSion HospitalMumbaiIndia

11| VLEPOVLEPO |10

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΔΡΑΣΕΙΣ | Ειδικέςαποστολέςαλληλεγγύης

Ε ιδική αντιπροσωπεία οφθαλμιάτρων,με επικεφαλής τον κ. Θάνο ΒακάληMD,ειδικόστηχειρουργικήαμφιβλη-

στροειδήκαιωχράςκηλίδαςεπισκέφθηκαντομικρόνησάκιΆγιοςΕυστράτιος,παρέχο-νταςδωρεάνπροληπτικόοφθαλμολογικό&οπτομετρικό έλεγχο στους κατοίκους τουνησιού.

HανταπόκρισητωνκατοίκωντουΑηΣτράτηήταν πολύ μεγάλη και ιδιαίτερα συγκινη-

τική, μιας και για τους περισσότε-ρουςήτανημοναδικήευκαιρίαγιαένανπλήρηέλεγχο τηςοφθαλμι-κήςτουςυγείας.

«Στο Ινστιτούτο Ophthalmica πιστεύουμε ξεκάθαρα ότι όλοι οιάνθρωποι δικαιούνται υψηλής ποι-ότητας υπηρεσίες υγείας και ιδιαί-τεραοιακρίτεςμας,στουςοποίουςοφείλουμε πολλά και τους στη-ρίζουμε με σεβασμό και υπευθυ-

νότητα στο βαθμό που έχουμε τηδυνατότητα», δήλωσε ο επικεφα-λήςτηςειδικήςαποστολήςκ.ΘάνοςΒακάλης MD, τονίζοντας μάλισταότι παρόμοιες δράσεις θα συνε-χίσουν στο άμεσο μέλλον και σεάλλαακριτικάμαςνησιά,έτσιώστεη αλληλεγγύη, η ανιδιοτέλεια καιηπροσφορά ναγίνουνοι βασικοίπυλώνες για ένα καλύτερο αύριοστηνπατρίδαμας.■

αποστολή Βορειοανατολικό Αιγαίο Δωρεάν οφθαλμολογικός & οπτομετρικός έλεγχος στους κατοίκους του Αη Στράτη

αποστολή Κυκλάδες Παράδοση ιατρο-φαρμακευτικού υλικού στους κατοίκους της Σικίνου

αποστολή Βορειοανατολικό Αιγαίο Παράδοση ιατροφαρμακευτικού υλικού στους κατοίκους των Ψαρών

Ειδικές αποστολές…αλληλεγγύης

Ειδικές αποστολές…αλληλεγγύης

ΣτοπλαίσιοτωνσυντονισμένωνπρογραμμάτωνΕταιρικήςΚοινωνικήςΕυθύνηςτουΙνστιτούτουOphthalmica,επιστημονική,εθελοντικήομάδασυμμετέχειενεργάσεειδικέςαποστολέςμεπροορισμούςδυσπρόσιτεςπεριοχέςτηςΕλλάδας,μικράακριτικάνησιά,σημείαστησυνοριακήμαςγραμμήκ.ά.,παρέχονταςυπηρεσίεςοφθαλμολογικήςφροντίδας,τεχνογνωσίακαιιατροφαρμακευτικήπερίθαλψη.

Π ολύδύσκοληείναιηκατάστασηστα Ψαρά, καθώς το ακριτικόνησίδενδιαθέτειφαρμακείομε

αποτέλεσμαοδήμοςμαζίμετοΝοσο-κομείο Χίου και μέσα από δωρεές ναπροσπαθεί να κρατάει γεμάτο απόαποθέματατοφαρμακείοτουΚέντρουΥγείας.

Πολλοίείναιοικάτοικοιπουαναγκά-ζονταιναφύγουνγιατηνΑθήναμέσαστοχειμώνακιεπιστρέφουνστονησίγια λίγους μόνο μήνες, αφού δεναντέχουντιςδυσκολίεςμετιςοποίεςέρχονταιαντιμέτωποι.

«Κάποιες φορές επιστρατεύεται ένασούπερ μάρκετ και σε συνεννόησημε ένα φαρμακείο στη Χίο αναλαμ-βάνουμε να συγκεντρώσουμε ταφάρμακα. Η κατάσταση έχει φτάσειστα όριά της, καθώς έρχεται γιατρόςαπό τη Χίο μια φορά την εβδομάδα,μεπολύπιθανόκίνδυνοναμείνουμεχωρίςγιατρόμέσαστοχειμώναλόγωάσχημωνκαιρικώνσυνθηκών.Υπάρχειμεγάλη ανασφάλεια, φοβόμαστε νααρρωστήσουμε» δήλωσε ο δήμαρχοςΨαρών,ΚώσταςΒραστάνος.

Οι τριτοκοσμικές καταστάσεις πουζουν οι 450 κάτοικοι των ακριτικώνΨαρώνκαιηαφοπλιστικήδήλωσητουΔημάρχουΨαρώνκ.ΚώσταΒραστάνουδεν άφησαν ασυγκίνητη την ιατρικήομάδα του Ινστιτούτου Ophthalmica.Με την 2η αποστολή προς τουςακρίτεςτουΒορειοανατολικούΑιγαίουη επιστημονική ομάδα επισκέφτηκεταΨαράκαιπαρέδωσεστονΔήμαρχοτου Νησιού κιβώτια με παντός τύπουιατροφαρμακευτικό και υγειονομικόυλικό για την κάλυψη επειγόντωνπεριστατικών.■

ΗΣίκινοςείναινησίτωνΚυκλάδων(Αιγαίοπέλαγος),πουβρίσκεταιμεταξύ των νήσων Φολέγαν-

δρου και Ίου και σε απόσταση 14 και10 μίλια αντίστοιχα. Από τον Πειραιάαπέχει102μίλια,περίπου8ώρεςμετοπλοίο.

«Το Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας &Μικροχειρουργικής Ophthalmica,έχονταςθέσειτηνΕταιρικήΚοινωνικήΕυθύνηωςαναπόσπαστοκομμάτιτουστρατηγικού σχεδιασμού που εφαρ-μόζει, στοχευμένα συντονίζει ειδικέςαποστολές σε Ελληνικά νησιά μεστόχοτηνπαράδοσηιατροφαρμακευ-τικού υλικού και όχι μόνο», δήλωσεο οφθαλμίατρος χειρουργός ΖάχοςΖαχαριάδης MD, ειδικός στη διαθλα-στικήχειρουργική.■

2η

1η

3η

13| VLEPO

ΔΡΑΣΕΙΣ | Ευχαριστήριεςεπιστολές

Το Ινστιτούτο Ophthalmica

στηρίζει τη σχολήΣκύλων-Οδηγών Τυφλών Lara

Τ oΙνστιτούτο OphthalmicaστηρίζειτοέργοτηςΕλλη-νικής Σχολής Σκύλων-Οδηγών Τυφλών «Λάρα»κι αποτελεί έναν από τους ασημένιους χορη-

γούς της. Οι Σκύλοι-Οδηγοί Τυφλών είναι άριστα εκπαι-δευμένοιπροκειμένουνακαθοδηγούνάτομαμεμερικήήολικήαπώλειαόρασης,παντούκαιμεασφάλεια.ΗΣχολήπήρετοόνομάτηςαπότη'Λάρα',τονπρώτοΣκύλο-ΟδηγόΤυφλώνστηνΕλλάδακαισανσκοπότηςέχειναεκπαι-δεύεικαιναπαρέχειεντελώςδωρεάνΣκύλους-Οδηγούςσεάτομαμεαπώλεια όρασης.ΗΣχολήείναι μη κερδο-σκοπικούχαρακτήρακαιταέξοδαγιατηνεκπαίδευσητωνομάδωνΣκύλων-Οδηγώνπροέρχονται αποκλειστικάαπόχορηγίες.

ΣταπλαίσιατηςσυμμετοχήςτηςΣχολήςστοInternationalDog Festival που πραγματοποιήθηκε στη Διεθνή ΈκθεσηΘεσσαλονίκηςακολούθησεεπίσκεψηστιςκεντρικέςεγκα-ταστάσεις του Ινστιτούτου Ophthalmica απο τηνομάδατηςΘεσσαλονίκης«ΛαράκιατουΒορρά»καιοι2Σκύλοι-Ο-δηγοί 'Diamond' και 'May' συναντήθηκαν με τον οφθαλ-μίατροΜίλτοΜπαλίδηPhD,FEBOphth,ICOphth,χειρουργόκερατοειδή & προσθίων ημιμορίων. Τα μέλη τηςΣχολήςαφού εξετάστηκαν, ενημέρωσαν τον κ. Μπαλίδη για τοέργο,τουςστόχουςκαιταπροβλήματατηςΣχολής,ξενα-γήθηκανστιςεγκαταστάσειςτουΙνστιτούτουOphthalmica καιανανέωσαντοραντεβούτουςγιατηνεπόμενηχρονιά.

Τα έξοδα της μεταφοράς της Σχολής στη ΘεσσαλονίκηήτανχορηγίατουΙνστιτούτουOphthalmica,τοοποίοόπωςείναιγνωστόστηρίζειμεθέρμητηνπροσπάθειατηςΕλλη-νικήςΣχολήςΣκύλων-ΟδηγώνΤυφλών«Λάρα»κιεύχεταιστηνομάδαπολλέςεπιτυχίεςκαιδύναμησταμέλητηςπουμεαγάπηκιανιδιοτέλειαστηρίζουντοόραμάτης«Λάρα»,εμμένονταςπάνταπιστοίκαιπροσηλωμένοιστηνπροά-σπισητουδικαιώματοςτηςαυτονομίαςτωνανθρώπωνμεαναπηρία.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗτης Ελληνικής Σχολής Σκύλων-Οδηγών «Λάρα»

ΗΕλληνικήΣχολήΕκπαίδευσηςΣκύλων-ΟδηγώνΤυφλών"Λάρα",αποδέχεταιμεευγνωμοσύνητηνχρηματικήδωρεάαπότoΙνστιτούτοΟφθαλμολογίαςκαιΜικροχειρουργικήςOphthalmica.

ΗΣχολή«Λάρα»,είναιμηκυβερνητικήοργάνωση,τηςοποίαςηλειτουργία,βασίζεταιαποκλειστικάσεδωρεές/χορηγίες.ΗχρηματικήδωρεάτουΙνστιτούτουOphthalmicaπροςτηνΣχολή"Λάρα"θααξιοποιηθείγιατησυνέχισητουέργουτης,προςαυτούςπουτοέχουνανάγκη.

Μετηνπαρούσαεπιστολή,δηλώνουμεπωςτοOphthalmicaέχειτοδικαίωμαναεπικοινωνήσειτησυνεργασίατηςμετηΣχολή«Λάρα»,προςταμέσαμαζικήςενημέρωσης,όπουκιόποτεαυτόκριθείαναγκαίο.ΤοΔιοικητικόΣυμβούλιο,ταμέληκαιοιεθελοντέςτηςΣχολής«Λάρα»,ευχαριστούντοΙνστιτούτοOphthalmicaγιατηνπολύτιμησυμβολήτουστηνπροσπάθειαπουκαταβάλλουνκαιτηνάψογησυνεργασία.

Με εκτίμηση,Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου, Πρόεδρος ΔΣ Χρήστος Γεωργιόπουλος, Υπεύθυνος Οικονομικών ΔΣ

15| VLEPOVLEPO |14

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΔΡΑΣΕΙΣ | Ευχαριστήριεςεπιστολές

Τ απαιδιάκαιηομάδατουΟργανισμού"ΤοΧαμόγελοτουΠαιδιού"εκφράζουνε

τιςθερμότερεςευχαριστίεςπροςτοΙνστιτούτοOphthalmicaγιατηχορηγίαεξετάσεωνοπτομετρίας&ηλεκτροφυσιολογίαςτηςόρασηςγιατημικρήΝεφέλη,παιδίπουστηρίζειοΟργανισμόςγιαλόγουςυγείας.

Θεσσαλονίκη,02Μαΐου2017

ΑγαπητέςκυρίεςΚουκουλά&Σκοπελίτη,

ΤαπαιδιάκαιοιάνθρωποιτουΟργανισμού"ΤοΧαμόγελοτουΠαιδιού"σαςεκφράζουμετιςθερμότερεςευχαριστίεςμαςγιατηνπολύσημαντικήσυμμετοχήσαςστιςπροσπάθειέςμαςγιαταπαιδιάκαιπιοσυγκεκριμέναγιατηχορηγίαεξετάσεωνοπτομετρίας&ηλεκτροφυσιολογίαςτηςόρασηςγιατημικρήΝεφέλη,παιδίπουστηρίζειοΟργανισμόςγιαλόγουςυγείας.

ΓιαένανεθελοντικόΟργανισμό,όπως"ΤοΧαμόγελοτουΠαιδιού",πουβασίζεταιαποκλειστικάκαιμόνονστηνιδιωτικήπρωτοβουλία,όπωςκιαναυτήμεταφράζεταικάθεφορά,ησυμμετοχήσαςέχειτηναξίαθησαυρού.

Χάρησεεσάςκαιμαζίμεεσάς,"ΤοΧαμόγελοτουΠαιδιού"καταφέρνειναεπιβιώνεικάθεμέρααλλάκαιναδιευρύνειτηδράσητου,καθιστώνταςέτσιτηνπροστασίακαιφροντίδαχιλιάδωνπαιδιώνπουέχουνστερηθείτοχαμόγελότους.Χάρησεεσάςκαιμαζίμεεσάς,διασφαλίζονταιοιαναρίθμητεςανάγκεςπουαντιμετωπίζουμεπροκειμένουνασυνεχίζουμε,αλλάκαιηαπαραίτητηηθικήυποστήριξηγιαναφέρουμεειςπέραςτο-συχνάπολύδύσκολο-έργοπουμαςέχετεεμπιστευθεί.

Γιαακόμημιαφοράσαςευχαριστούμεθερμάκαιελπίζουμεναέχετεπάντοτετηδυνατότηταναστέκεστεδίπλασταπαιδιάωςμέλητηςμεγάληςμαςοικογένειας.

Σαςευχαριστούμε!

Για το Διοικητικό ΣυμβούλιοΚώστας ΓιαννόπουλοςΠρόεδρος

Ευχαριστήριαεπιστολή από

τοχαμόγελοτουπαιδιού για τη μικρή Νεφέλη

ΔΩΡΕΑΝ κλινικές &

διαγνωστικές εξετάσεις

σε άτομα ομάδων Γκόλμπολ

(Goalball) με προβλήματα

όρασης

Τ οΓκόλμπολ(Goalball)είναιέναομαδικόΠαραολυμπιακό άθλημα στο οποίοσυμμετέχουνμόνοτυφλοίαθλητέςή

αθλητέςμεμειωμένηόραση.

ΌλαταμέλητηςΡωσικής&ΤουρκικήςομάδαςΓκόλμπολ (Goalball) με προβλήματα όρασης(κυρίως εκφυλιστικές παθήσεις & δυστρο-φίες αμφιβληστροειδή) εξετάστηκαν δωρεάνσε κλινικό και διαγνωστικό - απεικονιστικόεπίπεδο στις κεντρικές εγκαταστάσεις τουΙνστιτούτουΟφθαλμολογίας&Μικροχειρουρ-γικήςOphthalmica.

Το ανθρώπινο δυναμικό του ΙνστιτούτουOphthalmicaστηρίζεικαιθαεξακολουθήσειναστηρίζειστομέλλοντέτοιουτύπουπροσπά-θειες και εύχεται ολόψυχα σε όλους τουςαθλητές πολλές επιτυχίες και καλή δύναμηγιατησυνέχεια.

Θερμέςευχαριστίεςστονκ.ΣωτήρηΠλαϊνηMSc,PhD,FBCLAμεειδικότηταστηνψυχοφυσικήκαιτηνηλεκτροφυσιολογίατηςόρασης&τηνΑσπασίαΒούζαχειρουργόοφθαλμίατρογιατηνπολύτιμησυμβολήτουςστιςεξετάσεις.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗαπό τον Αθλητικό Σύλλογο Τυφλών 'Ήφαιστος'

ΕκμέρουςτουΔιοικητικούΣυμβουλίουτουΑθλητικούΣυλλόγουΤυφλών ΗΦΑΙΣΤΟΣ, σας εκφράζουμε τις θερμές μας ευχαριστίες για την χορηγική σας συμμετοχή για τις ανάγκες του Διεθνούς Τουρνουά Γκόλμπολ 'Ηφαιστειάδα 2017'.

Η ενεργή σας συμμετοχή συμβάλλει τα μέγιστα, αφενός στην αρτιότερη διεξαγωγή της διοργάνωσης και αφετέρου στην γενικότερη ανάπτυξη του αθλητισμού στα άτομα με αναπηρίες όρασης της χώρας μας.

Παράλληλα, έχοντας το Ινστιτούτο Ophthalmicaστοπλευρόμας,μπορούμεεκτόςαπόαισιόδοξοιναείμαστεκαισίγουροιγιατηνεπιτυχίατηςδιοργάνωσηςστηνοποίαθαπαρελάσουνκορυφαίεςομάδεςτουαθλήματος.

Σαςευχαριστούμεκαιπάλιθερμά.

Με τιμή,Ο Πρόεδρος Ν. Αργυρός

VLEPO |16

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΔΡΑΣΕΙΣ | ΣΥΝΕΔΡΙΑ

3ο ThessalonikiMoorfields

Revision Course

in Ophthalmology

Κορυφαία συνεργασία του ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ OPHTHALMICA µε το Moorfields Eye Hospital του Λονδίνου

Το Moorfields Eye Hospital θεωρείταισε παγκόσμιο επίπεδο ένας από τουςκορυφαίους οργανισμούς παροχής

υπηρεσιών οφθαλμολογικής φροντίδας κιαποτελεί διεθνώς αναγνωρισμένο κέντροεκπαίδευσης οφθαλμιάτρων από όλα τασημείατουπλανήτη.

Σε συνεργασία με το UCL Institute ofOphthalmology, διεξάγει αμέτρητα ερευνη-τικάπρογράμματα,συμβάλλονταςσημαντικάστις τελευταίες επιστημονικές εξελίξειςστοντομέατηςσύγχρονηςοφθαλμολογίας.Το ΙνστιτούτοOphthalmica σεσυνεργασίαμετομεγαλύτεροκαιδιασημότεροοφθαλ-μολογικόνοσοκομείοτηςΕυρώπης,συνδιορ-γανώνειτοκορυφαίοεπιστημονικόγεγονόςγια την Ελληνική οφθαλμολογική κοινό-τητα,τοσυνέδριο"Thessaloniki-MoorfieldsRevisionCourseinOphthalmology",στοοποίολαμβάνουν μέρος κορυφαίοι Βρετανοί κιΈλληνεςοφθαλμίατροι.

Το συγκεκριμένο συμπόσιο πραγματοποι-είταικανονικάσεετήσιαβάσηστοΛονδίνομε πολύ μεγάλη επιτυχία και φιλοξενείταιπλέονκαιστηνΕλλάδαανάδιετίαμεσυνδι-οργανωτή το Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας &ΜικροχειρουργικήςOphthalmica.

Μέσααπόκατάλληλαδομημένεςδιαλέξεις,διεθνούς φήμης ομιλητές καλύπτουν όλοτο φάσμα της σύγχρονης οφθαλμολογίας,

ενημερώνοντας ειδικούςκαι ειδικευόμενους οφθαλ-μίατρους για κάθε διαγνω-στική και θεραπευτικήεπιστημονική εξέλιξη. Μιασειρά από ειδικά φροντι-στήρια δίνουν την δυνα-τότητα εμβάθυνσης τηςγνώσης κι ανάπτυξης δεξι-οτήτων σε καίριους τομείςτηςΟφθαλμολογίας.Τέλος,οδιαδραστικόςχαρακτήραςτου συμποσίου ενθαρ-ρύνει την ενεργή συμμε-τοχή των συνέδρων καιεπιτρέπει την αυτοαξιολό-γησητωνγνώσεώντουςμετημέθοδοτουtelevoting.

Ανανεώνουμε το ραντεβούμας για το 4ο Thessaloniki-MoorfieldsRevisionCourseinOphthalmologyτο2019.■

19| VLEPOVLEPO |18

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΔΡΑΣΕΙΣ | ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Έναγονιδιακότεστσάλιουπαρέχειτηδυ-νατότητατηςδιάγνωσηςσειράςπαθήσεωντουκερατοειδούς,μιαεκτωνοποίωνείναικαιοκερατόκωνος.

Προςτοπαρόν,τοτεσταυτό,πουγίνεταιμετηλήψηδείγματοςσάλιουαπότοεσωτερικότηςπαρειάςμεβαμβακοφόροστυλεό,λόγωτουυψηλούκόστουςδενχρησιμοποιείταιευρέως,παράμόνοσεεπιλεκτικέςπεριπτώσειςκαιεφαρμόζεταισε5-6κέντραπαγκοσμίως.Εξάλλου,ενθαρρυντικάείναιτααποτελέσματαδυομελετών,πουγίνονταιστηνΙσπανίακαιτηνΙνδία,γιατηνενδυνάμωσητουεξα-σθενημένουκερατοειδούςμετηχρήσηβλαστοκυττάρωνπροερχόμενωναπότοκοιλιακόλίπος.

«Το80%τωνπεριπτώσεωνμόνιμηςβλάβηςστηνόραση,οφείλεταισεπαθήσειςπουθαμπορούσανναθερα-πευθούνεάνείχανδιαγνωστείέγκαιρα.Μιααπόαυτέςείναιοκερατόκωνος,πάθησητουκερατοειδούςχιτώνα,ηοποίαχαρακτηρίζεταιαπόσταδιακήπαραμόρφωσητηςδομήςτου,αποκτώ-νταςτελικάκωνικόσχήμα.Ηλέπτυν-ση,ουλοποίησηκαιτελικάημόνιμη

θολερότητατουκερατοειδούς,οδηγείσεσημαντικήμείωσητηςόρασης.Γιαυτόκαιημηέγκαιρηδιάγνωσηκά-ποιωνπροβλημάτωνμπορείναεπιφέρεισοβαρέςβλάβεςστηνόραση.Οκερατό-κωνοςμπορείναείναιασυμπτωματικός,κυρίωςσταχρόνιατηςεφηβείας,κατάταοποίασυνήθωςπρωτοεμφανίζεται.Ηνόσοςσυνεχίζειναεξελίσσεταιμέχριτα35χρόνιατηςζωής.Ανκαιγενετικοί,πε-ριβαλλοντικοίκαιορμονικοίπαράγοντεςφαίνεταιότισυμμετέχουνστηδημιουργίατουκερατόκωνου,ηπραγματικήαιτίατηςπάθησηςπαραμένειάγνωστη.ΣτηνΕλλάδακαιγενικότεραστιςχώρεςτηςνοτιανατολικήςΜεσογείουπαρατηρείταιμεγάλοποσοστόασθενώνμεκερατό-κωνοκαιηπάθησησυναντάταισυχνάσεοικογένειες.Ηπρόοδοςστηνανίχνευσητωνγονιδίωνκαιστηναποκρυπτογράφη-σητουγενετικούυλικού,μαςεπιτρέπειπλέον,μεένααπλότεσταπόσάλιο,ναμπορούμεναδιαγνώσουμεμιασειράαπόασθένειεςτουκερατοειδούς,μιαεκτωοποίωνείναικαιοκερατόκωνος.Αυτόθα

βοηθήσειναβρίσκουμεκαιναπαρακο-λουθούμεαπότηνπαιδικήηλικίατούςμελλοντικούςασθενείςπρολαβαίνονταςτηνόσο.Όσοναφοράτηδιασύνδεσηκολλαγόνου,νέαεξελιγμέναμηχανή-ματαέχουνμειώσεικαιτονχρόνοτηςθεραπείας.Επίσης,χρησιμοποιώνταςπληροφορίεςαπότοπογραφικούςχάρτεςδιορθώνουνεξατομικευμένατηνπεριοχήμετηχαμηλότερηαντίσταση.Πρόσφαταπαρουσιάστηκανενθαρρυντικέςμελέτεςπουγίνονταισεδύοκέντρατουεξωτε-ρικού,μετοποθέτησηενδοστρωματικάβλαστοκυττάρων,πουπαράγουνφυσι-ολογικόκολλαγόνο,ενδυναμώνονταςτονεξασθενημένοκερατοειδή.ΌλααυτάμαςκάνουνναπιστεύουμεότιόλοκαιλιγότεροιΈλληνεςστομέλλονθαέχουντηνανάγκημεταμόσχευσηςκερατοειδούςαπόκερατόκωνο.Δυστυχώς,εμβόλιαδενυπάρχουν.Όμως,αυτέςοιμικρέςβελτι-ώσεις,αλλάκαιταμεγάλαεπιτεύγματα,θαοδηγήσουνστηεξάλειψητουκερατό-κωνουστομέλλον»,δήλωσε,μεαφορμήτηνΠαγκόσμιαΗμέραΚερατόκωνου,οοφθαλμίατροςχειρουργόςκερατοειδούςκαιπροσθίωνημιμορίωνΜίλτος Μπαλίδης PhD, FEBOphth, ICOphth.

ΛαμβάνονταςυπόψηκάποιαστατιστικάστοιχείατουΠαγκοσμίουΟργανισμούΥγείας(Π.Ο.Υ.),τοΓλαύκωμααποτελείτο2οσυχνότεροαίτιοτύφλωσηςστονπλανήτη.Οιγλαυκωματικοίασθενείςήταν60.500.000το2010καιυπολογίζεταιότιθαξεπεράσουντους80.000.000το2020.Οιμισοίκαιπαραπάνωγλαυκωμα-τικοίασθενείςπαγκοσμίωςπαραμένουναδιάγνωστοι.

«ΤοΓλαύκωμαείναιμιαομάδαοφθαλ-μικώνπαθήσεωνπουπροκαλούνβλάβηστοοπτικούνεύρο.Τοοπτικόνεύροείναιτο'καλώδιο'πουενώνειτονοφθαλμόμετονανθρώπινοεγκέφαλο.Ανπροκληθείβλάβησεένασύνολοινώντουοπτικούνεύρου,όπωςσυμβαίνειστοΓλαύκωμα,τοαποτέλεσμαείναιαπώλειαόρασης.Οινευρικέςίνεςπουκαταστράφηκανδυστυχώςδεναναγεννώνταικαιτοτμήματουοπτικούπεδίουστοοποίοελαττώθη-κεήχάθηκεηόραση,δενεπανέρχεται.Γι'αυτόντολόγοηπρόληψηκαιηδιάγνωσητηςνόσουείναιιδιαίτερασημαντική.

ΤοΓλαύκωμαείναιμιαχρόνιαεξελικτικήπάθησηπουσυνήθωςσυνοδεύεταιαπόαύξησητηςενδοφθάλμιαςπίεσης,εξαιτίαςαδυναμίαςαπαγωγήςτουυδατοειδούςυγρούπουφυσιολογικάπαράγεταιστοεσωτερικότουοφθαλμού.Ηενδοφθάλ-μιαπίεσηπουασκείταιστοοπτικόνεύρο,μπορείναοδηγήσεισεμηαναστρέψιμηαπώλειαόρασηςήκαιολικήτύφλωση.Αξίζεινααναφέρουμεπωςαυξημένηεν-δοφθάλμιαπίεσημόνο,δενσημαίνειαπα-ραιτήτωςΓλαύκωμαανδενπαρατηρείταιβλάβητουοπτικούνεύρου.Ηκατάσταση

αυτήονομάζεταιοφθαλμικήυπερτονία.

ΟισημαντικότεροιπαράγοντεςκινδύνουγιατοΓλαύκωμαείναιηηλικία,ηφυλή,τοοικογενειακόιστορικό,έντοναδια-θλαστικάπροβλήματα,καρδιαγγειακοίπαράγοντες,οδιαβήτης,ιστορικότραύμα-τοςήφλεγμονήςτουοφθαλμού,λεπτοίκερατοειδείςκαιμακροχρόνιαχρήσηκορτιζονούχων.

ΌσοπιογρήγοραγίνειηδιάγνωσητουΓλαυκώματος,τόσοπερισσότερηόρασημπορείναδιατηρηθεί.ΗδιάγνωσητουΓλαυκώματοςπεριλαμβάνειαπαραίτηταμέτρησητηςενδοφθάλμιαςπίεσης-το-νομέτρηση,εξέτασηοπτικήςπεριμετρίας-οπτικάπεδία,μέτρησητουπάχουςτουκερατοειδούς-παχυμετρία,γωνιοσκοπίακαικλινικήεξέτασητουοπτικούνεύρουτουοφθαλμούαπόέμπειροοφθαλμίατρο.

Πρωταρχικόςστόχοςγιατηναντιμετώ-πισητoυΓλαυκώματοςείναιηελάττω-σητηςενδοφθάλμιαςπίεσης.Συνήθωςαντιμετωπίζεταιαρχικάμετηχορήγησηκολλυρίωνκαιοφθαλμικώνσταγόνων.Θεραπευτικέςμέθοδοιμετεχνολογίαlaserήκαιχειρουργικέςτεχνικές,ανάλο-γαπάντακαιμετοντύποΓλαυκώματος,εφαρμόζονταιστηνπερίπτωσηπουηφαρμακευτικήαγωγήδεναποδεικνύεταιαποτελεσματική.

ΤοχρόνιοαπλόΓλαύκωμαείναιαπόλυταασυμπτωματικό.Θυμηθείτεπωςοδικόςσαςρόλοςστηναντιμετώπισητηςπάθη-σηςείναιαναμφισβήτηταπολύσημαντι-κός.Ηχρόνιαδέσμευσησαςείναιαπα-ραίτητηγιατηνδιατήρησητηςπολύτιμης

12 -18 Μαρτίου Παγκόσμια εβδομάδα γλαυκώματος

10 Νοεμβρίου Παγκόσμια ημέρα κερατόκωνου

Μήπως έχετε συγγενείς με Γλαύκωμα;

Υπάρχειπιθανότηταναέχετεκιεσείςτηνασυμπτωματικήπάθησηκαιναμηντογνωρίζετε.

ΜεαφορμήτηνΠαγκόσμιαΕβδο-μάδαΓλαυκώματος,ηοποίαξεκινάτηνΔευτέρα12Μαρτίουκιολοκλη-ρώνεταιτηνΚυριακή18Μαρτίου,τοΙνστιτούτοΟφθαλμολογίας&Μι-κροχειρουργικήςOphthalmica, όπωςκάθεχρόνο,συμμετέχειδυναμικάστιςεκδηλώσειςευαισθητοποίησηςκατάτουσιωπηλού'φονιά'τηςόρασηςμεδωρεάνπροληπτικέςοφθαλμολογικέςεξετάσειςκαιστοχευμένεςδράσειςενημέρωσηςτουκοινού.

ΤοΓλαύκωμαμαςαφοράόλους,απόβρέφηέωςυπερήλικεςκαιαποτελείπαγκοσμίωςτησυ-χνότερηαιτίαμηαναστρέψιμηςτύφλωσης,ηοποίαδυστυχώςσταπρώτατηςστάδιαείναιασυμπτω-ματική.ΩστόσοαντοΓλαύκωμαδιαγνωστείέγκαιραείναιεφικτόνααποτραπούνοικαταστροφικέςγιατηνόρασησυνέπειέςτου.

όρασήςσας.Παίρνετεταφάρμακάσας,κολλύριαήταμπλέτες,όπωςακριβώςέχεισυστήσειοοφθαλμί-ατρόςσας.Ενημερώστετονιατρόσαςγιατυχώνπαρενέργειεςτηςφαρμακευτικήςαγωγής.Εξαιτίαςτουκληρονομικούπαράγοντα,ενθαρρύνετετουςενήλικεςσυγ-γενείςσαςναυποβάλλονταικαιαυτοίτακτικάσεοφθαλμολογικήεξέταση»,δήλωσεοοφθαλμίατροςχειρουργόςΘάνοςΣουσούραςMD,DO,ειδικόςστηνΠαθολογίατουΑμφιβληστροειδούςμεμετεκ-παίδευσησταRoyalInfirmaryofEdinburgh&WestGlasgowHospitalUniversityτηςΜεγάληςΒρετανίας.

ΜεαφορμήτηνΠαγκόσμιαΗμέραΚερατόκωνουστις10Νοεμβρίου,τοΙνστιτούτοΟφθαλμολογίας&ΜικροχειρουργικήςOphthalmica παρείχεγιατησυγκεκριμένηημέρακαιμόνομετάαπότηλε-φωνικόραντεβού,δωρεάνπρολη-πτικήοφθαλμολογικήεξέτασημετοπογραφίακερατοειδούςγιατηνανίχνευσητηςνόσουσεπαιδιάαπό15έωςκαι18ετών.

Οέλεγχοςτηςπρώιμηςανίχνευ-σηςτουκερατόκωνουπραγμα-τοποιείταιμετουπερσύγχρονο,υψηλήςακρίβειαςκαιπιστότηταςσύστημαOculusPentacamHR,μετηνοπτικήσάρωσητηςπρόσθιαςκαιτηςοπίσθιαςεπιφάνειαςτουκερατοειδή.Ηεξέτασηδιαρκείλιγότεροαπόέναλεπτό.

Με γονιδιακό τεστ σάλιου η διάγνωση παθήσεων του κερατοειδούς

ευαισθητοποίησης του κοινού για τις οφθαλμικές παθήσεις

Παγκόσμιες ημέρες

21| VLEPOVLEPO |20

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΔΡΑΣΕΙΣ |Παγκόσμιεςημέρεςοφθαλμικώνπαθήσεων

τωσητηςοπτικήςοξύτητας,καθώςεπίσηςκαιτηνανάπτυξημικρώναγγείωνπουμπορούνναοδηγήσουνσεσημαντικέςαιμορραγίεςτουυαλοειδούςμέχρικαισεαποκόλλησηαμφιβληστροειδή,απειλώ-νταςμεολικήτύφλωση.Γιατηνπρόληψηκαιαποφυγήτωνπαραπάνω,σημαντικοίπαράγοντεςείναιηκαλύτερηδυνα-τήρύθμισητουδιαβήτηκαιοτακτικόςέλεγχοςτουασθενήαπόεξειδικευμένοοφθαλμίατρο.Σήμερατομήνυμαείναισαφώςελπιδοφόρογιατίτώραηθεραπευ-τικήμαςφαρέτραπεριλαμβάνεια)λέιζερφωτοπηξία,β)τανεότεραφάρμακαπουονομάζονταιαντι-αγγειογενετικοίπαρά-γοντες(anti-VEGF)ταοποίαέχουνφέρειπραγματικήεπανάστασηστηναντιμετώ-πισητωνπαραπάνωοφθαλμικώνκατα-στάσεωνμετιςενδοϋαλοειδικέςεγχύσεις(ενέσεις)καιγ)ηχρήσημικροχειρουργι-κώντεχνικών,όπωςηεπέμβασηοπίσθιαςυαλοειδεκτομής(βιτρεκτομής)»,δήλωσεοΣόλωνΑστεριάδηςFRCS,χειρουργόςοθφαλμίατρος,ειδικόςστηχειρουργική&παθολογίατουαμφιβληστροειδούςκαιτηςωχράςκηλίδας.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε 5 λεπτά ένας άνθρωπος χάνει την όρασή του, εσείς έχετε αναρωτηθεί ποια ήταν η τελευταία φορά που υποβληθήκατε σε οφθαλμολογική εξέταση;ΗΠαγκόσμιαΗμέραΌρασης(ΠαγκόσμιαΗμέρακατάτηςΤυφλότητας)έχεικαθι-ερωθείετησίωςτηδεύτερηΠέμπτητουΟκτωβρίου,προκειμένουνακάνειγνωστάστοευρύκοινότοπαγκόσμιοπρόβληματηςμερικήςήολικήςτυφλότηταςκαιτιςθεραπευτικέςλύσειςγιατηναποκατάστα-σητηςόρασης.

Είναιεπίσηςεναρμονισμένημετοπρόγραμμα'Όραση2020:Δικαίωμαστηνόραση',πουαποτελείμιασυνεργασίατουΠαγκόσμιουΟργανισμούΥγείας(ΠΟΥ)μετονΠαγκόσμιοΟργανισμόγιατηνΠρόλη-ψητηςΤυφλότητας.

Οστόχοςτουπρογράμματοςείναιτα245εκατομμύριαασθενώνμεπολύχαμηλήόρασηκαιτα39εκατομμύριατυφλών,καθώςκαιτοδεδομένοότιτουλάχιστοντο80%τωνπεριπτώσεωνθαμπορούσανναπροληφθούν,νααντιμετωπιστούνκαιναιαθούν.

Ηπρόληψηείναιπολύσημαντική,ει-δικάγιαοφθαλμικέςπαθήσειςόπωςτογλάυκωμα,αμφιβληστροειδοπάθειες,ηηλικιακήεκφύλισητηςωχράςκηλίδαςκ.ά.Στηχώραμαςοιπερισσότεροισπεύδουνστονοφθαλμίατρομόνοότανηόρασήτουςέχειμειωθείσημαντικά,ωστόσοοιπροληπτικοίέλεγχοιαλλάκαιοιεπανέ-λεγχοιγιασοβαρέςπαθήσειςκρίνονταιαπαραίτητοι.

ΤοΙνστιτούτοOphthalmica,σταθεράκοντάστουςασθενείςτουκαισταπλαίσιατηςΠαγκόσμιαςΗμέραςΌρασης(ΠαγκόσμιαΗμέρακατάτηςΤυφλότητας),παρείχεγιατησυγκεκριμένηημέραδωρεάνμέτρησητηςενδοφθάλμιαςπίεσης(τονομέτρηση)στηβασικήτουμονάδα(Βασ.Όλγας196&Πλούτωνος27γωνία,ενάντιαστογλαύ-κωμα,τονσιωπηλόκαιύπουλοκλέφτητηςόρασης.■

εκτοξευθείστα642εκατομμύρια-έναςστουςδέκαενήλικες-έωςτο2040

• έναςστουςδύοενήλικεςδιαβητικούςδενέχειλάβειεπίσημηδιάγνωσηγιατηνπάθησήτου.Ταάτομααυτάείναιεπιρρεπήσεεπιπλοκέςπουσυνδέονταιμετηνπάθησηκαιπροκαλούνσημαντι-κέςαναπηρίεςήπρόωροθάνατο

• ηπαράλειψητουπροληπτικούελέγχουσυνεπάγεταιότιότανπιαγίνειηδιά-γνωσητουδιαβήτηέχουνεμφανιστείήδηοιπρώτεςεπιπλοκές

• έωςκαιτο70%τωνπεριστατικώνδιαβήτητύπου2είναιδυνατόναπροληφθούνήνακαθυστερήσουνναεκδηλωθούνχάρηστηνυιοθέτησηπιουγιεινώνσυνηθειών

• οιδείκτεςκακήςδιατροφήςκαιαποχήςαπότησωματικήάσκησησταπαιδιάαυ-ξάνονταισεπολλέςχώρες,μεαποτέ-λεσμαοδιαβήτηςτύπου2στηνπαιδικήηλικίανααποτελείδυνητικάπαγκόσμιοζήτημαδημόσιαςυγείας

• ποσοστό12%τωνδαπανώνυγείαςπαγκοσμίωςκατευθύνονταισεενήλικεςπουπάσχουναπόδιαβήτη.Οιδαπάνεςγιατηναντιμετώπισητουδιαβήτηκαιτηδιαχείρισητωνεπιπλοκώνπουσχε-τίζονταιμεαυτόνανήλθετο2015σεπερίπου673εκατομμύριαδολάριασεπαγκόσμιακλίμακα

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης;Οσακχαρώδηςδιαβήτηςείναιμίαχρόνιαπάθηση,πουεμφανίζεταιόταντοπά-γκρεαςδενπαράγειαρκετήινσουλίνη(τύπου1)ήότανοοργανισμόςδενμπο-ρείναχρησιμοποιήσειαποτελεσματικάτηνπαραγόμενηινσουλίνη(τύπου2).ΗΙνσουλίνηείναιμιαορμόνη,πουεπιτρέπειστακύτταρα

ναπάρουντοσάκχαροαπότοαίμακαινατοχρησιμοποιήσουνωςπηγήενέρ-γειας.

Ηπρόληψη,σεσυνδυασμόμετησω-στήδιατροφή,τηνάσκηση,αλλάκαιταφάρμακα,μπορούνναβοηθήσουνστηρύθμισητουσακχαρώδηδιαβήτη,επιση-μαίνουνοιεπιστήμονες,πουεκτιμούνότιοιασθενείςστηχώραμαςξεπερνούντοέναεκατομμύριο,απότουςοποίουςαρκε-τοίδεντογνωρίζουν.Οιειδικοίεφιστούντηνπροσοχή,ιδιαίτερασταελληνόπουλα,πουσυγκαταλέγονταισταπιοπαχύσαρκαπαιδιάτηςΕυρώπης.

Τι ακριβώς είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια;Οδιαβήτηςείναιικανόςναεπηρεάσειόμωςκαιτηνόρασηπροκαλώνταςμιασειράπαθήσεωνκαισυμπτώματα.Όσομε-γαλύτεροείναιτοδιάστημαπουκάποιοςπάσχειαπόδιαβήτη,τόσομεγαλύτεροςκαιοκίνδυνοςαναπτύξεωςπροβλημά-τωνστηνόραση.Ηπιοσοβαρήαπότιςδιαβητικέςοφθαλμικέςπαθήσειςαφοράτοναμφιβληστροειδήχιτώνακαιονομά-ζεταιδιαβητικήαμφιβληστροειδοπάθεια(diabeticretinopathy).Ηπάθησηπροκαλείσοβαρέςβλάβεςστααιμοφόρααγγείαπουτροφοδοτούνμεθρεπτικάσυστατικάτοναμφιβληστροειδή.Οιβλάβεςαυτέςπουπροκαλούνταισεεκείναέχουνσαναποτέλεσμααιμορραγίες,νέκρωσηιστούκαιδημιουργίανεοαγγείων.Ονεανικόςδιαβήτηςστηνεποχήμαςείναιαρκετάδιαδεδομένοςμεαποτέλεσμαηνόσοςναεπηρεάζεικαιάτομανεαράσεηλικία.Έχειπολύμεγάλησημασίαοιδιαβητικοίνα

ελέγχουντακτικάτοσάκχαρότους.

Ταβασικάσυμπτώματατηςδια-βητικήςαμφιβληστροειδοπάθειαςείναι:

• θάμβοςκαιδιακυμάνσειςόρασης

• διπλωπία• μυωψίες,φωταψίες• σκιέςσεκάποιεςπεριοχέςτων

οπτικώνπεδίων

Στατιστικά για την όραση και την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια:• σεπολλέςχώρεςοδιαβήτης

αποτελείβασικήαιτίατύφλωσης,καρδιαγγειακώνπαθήσεων,νε-φρικήςανεπάρκειαςκαιακρωτη-ριασμώντωνκάτωάκρων

• απότα415εκατομμύριαενή-λικωνδιαβητικών(2015)στονκόσμο,πάνωαπότοένατρίτοθαεκδηλώσουνκάποιαμορφήδιαβητικήςαμφιβληστροειδοπά-θειας,ηοποίαμπορείναοδηγή-σεισεαλλοιώσειςστηνόρασηήκαιτύφλωση

• πάνωαπό93εκατομμύριαενή-λικεςδιαβητικούς(έναςστουςτρειςδιαβητικούς)πάσχουναπόδιαβητικήαμφιβληστροειδοπά-θεια

• οέγκαιροςεντοπισμόςκαιηέγκαιρηπαρέμβασηπροςαντιμε-τώπισητηςδιαβητικήςαμφιβλη-στροειδοπάθειαςείναιδυνατόνααποτρέψουντηναπώλειατηςόρασηςκαιναπεριορίσουντοναντίκτυποτουδιαβήτηστονασθενή

«Δυστυχώςοδιαβήτηςαποτελείακόμηκαισήμερατηνκύριααιτίατύφλωσηςστονενεργόπληθυ-σμόστιςανεπτυγμένεςχώρεςκαιμίααπότιςκυριότερεςαιτίεςστιςαναπτυσσόμενες,εξαιτίαςτηςπάθησηςπουονομάζεταιδιαβητικήαμφιβληστροειδοπάθειακαιαφοράστονβυθότουοφθαλμού,όπουαναπτύσσεταιτοοίδηματηςωχράςκηλίδαςμεαποτέλεσματηνελάτ-

ΗΠαγκόσμιαΗμέραΔιαβήτη(WorldDiabetesDay)είναιμιασυντονι-σμένηεκστρατεία,πρωτοβουλίατηςΔιεθνούςΟμοσπονδίαςΔιαβήτη(IDF)υπότηναιγίδατουΠαγκόσμι-ουΟργανισμούΥγείας,μεστόχοναενημερώσειτοκοινόγιατααίτια,τασυμπτώματα,τιςεπιπλοκέςκαιτηθεραπείατηςύπουληςαυτήςπάθη-σης.Διεθνέςσύμβολοέχειοριστείομπλεκύκλος.

H14ηΝοεμβρίουείναιμιασημα-ντικήημερομηνίαστηνιστορίατουδιαβήτη,γιατίείναιηημέραπουγεννήθηκεοεπιστήμοναςFrederickBanting,πουανακάλυψετηνσυνθετικήινσουλίνητο1922,μαζίμετονCharlesBest.ΟόροςδιαβήτηςαποδίδεταιστονΈλληναγιατρόΑρεταίοτονΚαππαδόκη,εξαιτίαςτουότιτονερόπουέπινεοάρρωστοςδιάβαινεαναλλοίωτοσταούρα.ΟΑρεταίοςέζησετον2οαιώναμ.Χ.καιθεωρείταιοτρίτοςσπουδαιότεροςΈλληναςγιατρόςτηςαρχαιότητας,μετάτονΙππο-κράτηκαιτονΓαληνό.

ΤοΙνστιτούτοΟφθαλμολογίας&ΜικροχειρουργικήςOphthalmica, κάθεχρόνοστηρίζειδυναμικάαυτήτησυντονισμένηπροσπάθεια,προσφέρονταςκατόπινραντεβού,δωρεάνοφθαλμολογικήεξέτασημεφωτογράφησηβυθούσεάτομαπουπάσχουναπόδιαβήτη.

Σημαντικέςπληροφορίεςκαιστατι-στικάστοιχείααπότηνΠαγκόσμιαΟμοσπονδίαγιατονΔιαβήτη(IDF):

• 415εκατομμύριαενήλικεςπά-σχουναπόδιαβήτηπαγκοσμίως.Οαριθμόςαυτόςαναμένεταινα

12 Οκτωβρίου Παγκόσμια ημέρα όρασης(κατά της τύφλωσης)

14 Νοεμβρίου Παγκόσμια ημέρα διαβήτη

23| VLEPOVLEPO |22

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΔΡΑΣΕΙΣ | Ημερίδαφυσικοθεραπευτώνεπιστημονική εκδήλωση

Στο πλαίσιο του προγράμματος συνεχιζόμενης εκπαίδευσης του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας & Μικροχειρουργικής Ophthalmica, ολοκληρώθηκε με απόλυτη επιτυχία η επιστημονική εκδήλωση "O ρόλος της όρασης στην ανάπτυξη των παιδιών. Ολιστική παρέμβαση σε παιδιά με οπτική αναπηρία. Σχεδιάζουμε το μέλλον", το Σάββατο 09 Ιουνίου 2018 και ώρα 10:00π.μ., στις κεντρικές εγκαταστάσεις Βασ. Όλγας 196 & Πλούτωνος 27 γωνία, στη Θεσσαλονίκη.

Η επιστημονική εκδή-λωση περιελάμβανε διαλέξεις για τις οπτι-

κές διαταραχές σε παιδιά με εγκεφαλική παράλυση, αλη-θινά περιστατικά με τύπους οπτικής αναπηρίας σε βρέφη και νήπια, παρουσιάσεις για το ρόλο της ηλεκτροφυσιολο-γίας της όρασης στην καθη-μερινή κλινική πράξη και το πόσο κομβική μπορεί να χαρακτηριστεί η έγκυρη προ-σέλευση ενός παιδιού στον εξειδικευμένο οφθαλμίατρο, ομιλίες για τη σημαντικότητα των βοηθημάτων χαμηλής όρασης με ζωντανή επίδειξη του επαναστατικού βοηθήμα-τος eSight, καθώς και μια σειρά από διαδραστικά-βιωματικά εργαστήρια (workshops) με προσομοίωση όρασης ασθε-νειών & εξειδικευμένη παρέμ-βαση.

Στόχος να κατανοήσουν όλοι οι παρευρισκόμενοι την ολι-στική προσέγγιση και αποκα-τάσταση σε παιδιά με οπτική αναπηρία.

Βιωματικό εργαστήριο με προσομοίωση όρασης ασθενειών & εξειδικευμένη παρέμβαση

Ο ρόλος του ειδικού εκπαι-δευτή κινητικότητας - προ-σανατολισμού κι ανάπτυξης δεξιοτήτων καθημερινής δια-βίωσης σε παιδιά, νήπια και βρέφη με οπτική αναπηρία παρουσιάστηκε από τη Λίνα Καλλέ M.Ed, μέσα από μια σειρά βιωματικών βίντεο.

Τονίστηκε η μεγάλη σημασία των υποστηρικτικών μεθόδων που πρέπει να ακολουθούν όλοι οι εκπαιδευτές. Όσο πιο νωρίς ξεκινήσουν οι εκπαι-δεύσεις και οι ειδικές παρεμ-βάσεις, τόσο πιο θεαματικά θα είναι τα αποτελέσματα στη ζωή του ίδιου του παιδιού.

Ο κ. Ζάλιος Βαγγέλης - Ψυχί-ατρος/Ψυχοθεραπευτής , μίλησε για την τεράστια σημα-σία της ψυχολογικής υποστή-ριξης σε άτομα με χαμηλή όραση, που είτε γεννήθη-καν με μια σοβαρή οφθαλμική πάθηση, είτε την απέκτησαν στην πορεία της ζωής τους. Η υπομονή και η επιμονή του ίδιου του θεραπευτή κρίνονται σημαντικά στοιχεία σε κάθε εξειδικευμένη παρέμβαση.

Τέλος, το ειδικό workshop έδωσε την ευκαιρία σε όλους τους συμμετέχοντες να γνω-ρίσουν τα ειδικά βοηθήματα χαμηλής όρασης, τα λευκά μπαστούνια αλλά κι άλλα ειδικά σχεδιασμένα εξαρτή-ματα - συσκευές που μπορεί να φανούν χρήσιμα σε άτομα με χαμηλή όραση. ■

ΕυχαριστούμεθερμάστηνκαΑλεξάνδραΧριστάρα,ΔιευθύντριατουτμήματοςΦυσικοθεραπείαςτουΑνώτατουΤεχνολογικούΕκπαιδευτικούΙδρύματοςΘεσσαλονίκης.

O ρόλος της όρασης

στην ανάπτυξη των παιδιών

Ολιστική παρέμβαση

σε παιδιά με οπτική αναπηρία

Σχεδιάζουμε το μέλλον

25| VLEPOVLEPO |24

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΎΠΗΡΕΣΙΕΣ | ΧαμηλήΌραση

Α ναμφισβήτητα,οιοπτικέςαπαιτήσειςτης σύγχρονης ζωής αυξάνονταισυνεχώς.Κάποιοισυνάνθρωποίμας

αντιμετωπίζουν οπτικές δυσκολίες στιςκαθημερινές τους δραστηριότητες, εξαι-τίαςσοβαρώνεπίκτητωνήκληρονομικώνοφθαλμικών παθήσεων που επηρεάζουνδραματικάτηνόρασήτους.

ΣτοΙνστιτούτοOphthalmica,ταάτομαμεχαμηλήόρασηέχουν τηδυνατότηταναβελτιώσουνθεαματικάτηνποιότηταζωήςτους, να διατηρήσουν την ανεξαρτησίατους,ναεξακολουθήσουνναζουνπαρα-γωγικά.

Α. Τμήμα αντιμετώπισης κληρονομούμενων νοσημάτων του αμφιβληστροειδή & Ηλεκτροφυσιολογία της Όρασης

Η προσέγγιση του ασθενή με κληρονομού-μενονόσημα,καθώςκαιτηςοικογένειάςτου,έχειπολλές ιδιαιτερότητεςκαιαπαιτείεξειδι-κευμένηγνώσηκαιειδικόεξοπλισμό.

Ηκλινικήμελέτηενόςτέτοιουασθενήπερι-λαμβάνειτηλήψηεκτενούςιστορικού,συμπε-ριλαμβανομένου αναλυτικού γενεαλογικούδέντρου, ειδικές απεικονιστικές εξετάσειςόπωςηοπτικήτομογραφίασυνοχής(OCT)καιοαυτοφθορισμόςτουβυθού,καθώςκαιεπιπλέονλειτουργικές εξετάσεις, όπως το ηλεκτροαμ-φιβληστροειδογράφημαήκαιπλήρηηλεκτρο-φυσιολογικήμελέτη.

Η ηλεκτροφυσιολογική μελέτη, μέσα απόεξειδικευμένες καταγραφές, χαρίζει αντικει-μενικές πληροφορίες για τη λειτουργία τωνστιβάδωντουαμφιβληστροειδήκαιτηςοπτικήςοδού.

ΤοεργαστήριοΗλεκτροφυσιολογίαςτουΙνστι-τούτουOphthalmicaλειτουργείμετιςυψηλό-τερες προδιαγραφές και είναι το μοναδικόστηΒόρειαΕλλάδαπουακολουθείταδιεθνήπρότυπατηςΠαγκόσμιαςΕταιρείαςΗλεκτρο-φυσιολογίας (ISCEV), παρέχονταςμόνοαξιό-πιστααποτελέσματαμεεπαναληψιμότητα.

Υπεύθυνητμήματοςαντιμε-τώπισηςκληρονομούμενωννοσημάτωντουαμφιβλη-στροειδή:

ΣταυρένιαΚουκουλάMDΕξειδικευμένηστακληρο-νομούμενανοσήματατουαμφιβληστροειδήκαιτηνΗλεκτροφυσιολογίατηςΌρασηςE-mail:koukoula@ophthalmica.gr

Β. Βοηθήματα χαμηλής όρασης

Ταβοηθήματαχαμηλήςόρα-σηςείναιμηχανικάυποστηρι-κτικάμέσα(π.χ.ηλεκτρονικοίαναγνώστες,ψηφιακοίμεγε-θυντές, πρισματικά γυαλιά,ειδικοί μεγεθυντικοί φακοίκαιτηλεσκοπικάσυστήματα)που συμβάλλουν δραστικάστηβελτιστοποίησητηςποι-ότηταςτηςζωήςατόμωνμεαπώλειαόρασης.

Ηεκπαίδευση,ηεπαγγελμα-τικήδραστηριότητα,ηψυχα-γωγία και η ανεξαρτησία

ΥπεύθυνηεκπαίδευσηςστηνΚινητικότητα-Προσανατολισμό

ΛίναΚαλλέM.ΕdΕκπαιδεύτριακινητικότητας-προσανατολισμούκαιδεξιοτήτωνκαθημερινήςδιαβίωσηςατόμωνμεμερικήήολικήαπώλειαόρασηςE-mail:kalle@ophthalmica.gr

«Ηαγάπημουκαιτοενδιαφέρονμουγιατουςανθρώπους με οπτική αναπηρία με οδήγησεστο να εξειδικευτώ (Κέντρο Εκπαιδεύ-σεωςκαιΑποκαταστάσεωςΤυφλών-Κ.Ε.Α.Τ.,Αθήνα, Ινστιτούτο Κατάρτισης Τυφλών καιΜερικώς Βλεπόντων, Κοπεγχάγη, Δανία) καινα δραστηριοποιηθώ ως εκπαιδεύτρια Κινη-τικότητας - Προσανατολισμού και Δεξιο-τήτωνΚαθημερινήςΔιαβίωσηςτατελευταία17χρόνια,παρέχονταςυπηρεσίεςσεανθρώπουςκάθεηλικίαςπουαντιμετωπίζουνπροβλήματαμετηνόρασήτους.Ηεκπαίδευσητωνατόμωνμε οπτική αναπηρία αποτελεί μία σύνθετηδιαδικασίαπουξεκινάαπότηνβρεφικήηλικίαμεπρόγραμμαπρώιμηςπαρέμβασηςκαιενδε-χομένωςδιαρκείδιαβίουκιαφοράόχιμόνοτοίδιοτοάτομοαλλάκαιτοοικογενειακότουπεριβάλλον»δήλωσεηκ.ΚαλλέΛίνα,υπεύ-θυνηεκπαίδευσηςΚινητικότητας -Προσανα-τολισμού και Δεξιοτήτων Καθημερινής Διαβί-ωσης ατόμων με χαμηλή ή ολική απώλειαόρασης.

Κατάθεσηψυχήςαπόγονέαενόςκοριτσιούμεσοβαράπροβλήματαόρασηςπουπαρακολού-θησετηνεκπαιδευτικήπαρέμβασητουΙνστι-τούτουOphthalmica:

«ΗγνωριμίαμαςμετηνκαΚαλλέΛίνα,εκπαι-δεύτριαΚινητικότητας-ΠροσανατολισμούκαιΔεξιοτήτων Καθημερινής Διαβίωσης ατόμωνμεμερικήήολικήαπώλειαόρασης,ξεκίνησεότανημικρήμαςήταν40ημερώνκαιμόλιςείχε διαγνωστεί με ολική απώλεια όρασης.Ήτανκαθοριστικήηψυχολογικήτηςυποστή-ριξη,ειδικάτουςπρώτουςμήνεςτηςσυνειδη-τοποίησηςτηςκατάστασης,καθώςκαιηκαθο-δήγηση της σε οποιοδήποτε πρακτικό θέμαπροέκυπτε και προκύπτει ακόμα και τώραπουκλείνειτα5τηςχρόνια.Η ίδιααποτελείαναπόσπαστο κομμάτι της ζωής της οικογέ-νειάς μας, εκπαιδεύοντας και στηρίζονταςόλουςμαςδυναμικά.Πολύσημαντικήείναιηπαρουσίατηςσεόλαταστάδιατηςκοινωνικήςένταξηςτηςμικρήςμας,δίνονταςσυμβουλέςκαι οδηγίες σε όλους τους εμπλεκόμενους.Η κόρη μας φοιτά ήδη στο νηπιαγωγείο τηςπόλης μας και πηγαίνει σε αυτό με λευκόμπαστούνι.Θαλέγαμεαπλάπωςείναισυνο-δοιπόροςμαςσεέναταξίδιαποδοχής,εκπαί-δευσηςκαιυποστήριξης.Θέλουμεναευχαρι-στήσουμεαπόκαρδιάςτηνομάδατουτομέαχαμηλήςόρασηςτουΙνστιτούτουOphthalmicaκαιναευχηθούμεκαλήσυνέχειαστοεπιστη-μονικό της έργο» δήλωσε η κ. Πηνελόπη,μητέρατουμικρούκοριτσιού.■

είναι μερικά από τα βασικάκομμάτια της καθημερινότη-ταςεκείνωντωνατόμωνπουμέσωτωνβοηθημάτωνείναιεφικτόναδιατηρηθούν.

Η εξέτασηχαμηλής όρασηςπεριλαμβάνει τηλήψη ιστο-ρικού τουασθενή, μιασειράεξετάσεων για την εύρεσητης ποσοτικής και ποιοτι-κής όρασης του ασθενή,την αντικειμενική και υπο-κειμενική διαθλαστική εξέ-ταση,τονπροσδιορισμότωνοπτικώνμέσωνπουθαβοη-θήσουν τον ασθενή και τηνεκπαίδευση στη χρήση τωνβοηθημάτων.

Υπεύθυνητμήματοςχαμηλήςόρασης:

ΚυριακήΣκοπελίτηΟπτομέτρηςμεεξειδίκευσηστηνχαμηλήόρασηE-mail:skopeliti@ophthalmica.gr

Γ. Εκπαίδευση στην Κινητικότητα - Προσανατολισμό και στις Δεξιότητες Καθημερινής Διαβίωσης ατόμων με μερική ή ολική απώλεια όρασης

Στην εκπαίδευση Κινητικό-τητας - Προσανατολισμούδιδάσκεταιηασφαλής,άνετηκαι ανεξάρτητη μετακίνηση,ενώ στον τομέα των Δεξι-οτήτων Καθημερινής Διαβί-ωσης συμπεριλαμβάνονταιόλεςεκείνεςοιδραστηριότη-τεςπουεκτελείκάθεάτομοσε όλες τις εκφάνσεις τηςπροσωπικής και κοινωνικήςτουζωής.

Η εκπαίδευση πραγματο-ποιείται σε εξατομικευμένοπλαίσιο,τόσοστοΙνστιτούτοOphthalmica, όσο και στοχώροδιαμονήςτωνενδιαφε-ρομένωνκαιαφοράανθρώ-πουςκάθεηλικίαςπουαισθά-νονται πως το πρόβλημαόρασης τους δυσκολεύειστηνκαθημερινότητα.

Τομέας Χαμηλής Όρασης

27| VLEPOVLEPO |26

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΎΠΗΡΕΣΙΕΣ |Τελευταίεςεξελίξειςστηναντιμετώπισητουκερατόκωνου

Η επένδυση σε νέες καινοτόμεςτεχνολογίες και τεχνικές αποκα-τάστασηςαποτελείβασικήπροτε-

ραιότητα για τον στρατηγικό σχεδιασμότουΙνστιτούτουΟφθαλμολογίας&Μικρο-χειρουργικήςOphthalmica.

Στοπλαίσιοαυτό,ανακοινώνεταιηένταξητουτελευταίαςγενιάς&υψηλώνπροδια-γραφώνυπερσύγχρονουιατρικούσυστή-ματος διασύνδεσης κολλαγόνου AvedroMosaic στην θεραπευτική μας φαρέτρα,γιατηναντιμετώπισητουκερατόκωνου.

Το Mosaic αποτελεί, σύμφωνα μεδιεθνείς κριτικές, το κορυφαίο τεχνολο-γικά σύστημα corneal cross linking στονπλανήτη.

Το Avedro Mosaic διαθέτει απεριόριστεςδυνατότητες εξατομίκευσης της θεραπείας,σύμφωναπάνταμε τιςαπαιτήσεις τουκάθευποψηφίου (κάθε κερατοειδής είναι μονα-δικός), κατανέμοντας στον κερατοειδήχιτώνα διαφορετικής ισχύος υπεριώδεςφως(ακτινοβολία UV-A), λαμβάνοντας υπόψησταθερά τον τοπογραφικό (προεγχειρητικά)χάρτη(παρτιτούραμεχρωματικέςκλίμακες)τουοφθαλμούμε τηβοήθεια ενόςπανέξυ-πνου,μοναδικούλογισμικού.

Το μεγάλο πλεονέκτημα της θεραπείας μεAvedroMosaicείναιτογεγονόςότιαναγνωρί-ζεταιωςηλιγότεροεπεμβατικήσεσύγκρισημετονανταγωνισμό,καθώςδενχρησιμοποι-είται η standard ζώνη θεραπείας UV-A των9mm, αλλά πολύ συγκεκριμένα και πλήρωςεξατομικευμέναπροφίλ(συνήθωςομόκεντροικύκλοι) μόνο στο σημείο του κώνου, επιφέ-ρονταςαπόλυταπροβλέψιμεςαλλαγέςστηνανθεκτικότητακαιστηστιβαρότητατουκερα-τοειδή,σταματώνταςέτσιαποτελεσματικάτηνεξέλιξητουκερατόκωνου.

Στηνπραγματικότηταπετυχαίνειμιααπόλυτατοπογραφικά καθοδηγούμενη και διαφορε-τικής ισχύος διασύνδεση του κολλαγόνου(cross linking) μόνο στα κατάλληλα σημείατουκερατοειδή,σύμφωναπάνταμετοστάδιοτης νόσου και μια σειρά επιπλέον δεικτών

(indices),μέσααπόσυγκεκρι-μέναπρωτόκολλα.

ΤοMosaicπροσφέρειταχύ-τατη (accelerated) θερα-πείαμεμόλιςκάποιαλεπτάέκθεση σε UV-A, σε αντί-θεση με άλλα συστή-ματα του ανταγωνισμούπου απαιτούν μαζί με τηνενστάλλαξη της απαραί-τητης βιταμίνης (ριβοφλα-βίνης) περίπου 1 ώρα, κάτιπολύ επίπονο και κουρα-στικόγιακάθευποψήφιο.

Ο ίδιος εξοπλισμός διαθέτειέναενσωματωμένουποσύ-στημα οφθαλμικού ιχνη-λάτη (eye-tracker), το οποίοέχει τη δυνατότητα παρα-κολούθησης των μικροκι-νήσεων του οφθαλμού μεμεγάλη ακρίβεια, καθο-δηγώντας έτσι τη δέσμηφωτός σταθερά στα σωστάσημείατουκερατοειδήκατάτη διάρκεια της θεραπείας,χαρίζοντας άριστο αποτέ-λεσμα μετά το πέρας τηςδιαδικασίας.

παραμένει ουσιαστικά άγνωστη μα θεωρεί-ταικληρονομικήπάθηση(οφείλεταισεγενε-τικούς παράγοντες). Εμφανίζεται συνήθωςστηνεφηβείαόπουκαιεξελίσσεταισχετικάγρήγορα. Στη συνέχεια επιβραδύνεται και ορυθμός εξέλιξης σταματά περίπου στα 35χρόνιατηςζωής.

Στην Ελλάδα παρατηρείται πως περίπου 1στους 2000ανθρώπουςπάσχει απόκερατό-κωνο.

Κυριότερασυμπτώματα:

• αισθητήμείωσητηςοπτικήςοξύτητας• αυξημένηφωτοευαισθησία• ενοχλητικάπροβλήματανυχτερινήςόρασης• ανώμαλοικαιανεξέλεγκτοιαστιγµατισµοί• κεφαλαλγίες• τρίψιμοκαιερεθισμόςτωνματιών

Τι ακριβώς είναι η θεραπεία με διασύνδεση κολλαγόνου (collagen corneal cross linking);

ΗτεχνικήCornealCollagenCrossLinkingείναιμια πρωτοπορειακή θεραπεία με δραστικάαποτελέσματα ενάντια στην εξέλιξη τουκερατόκωνου.Χρησιμοποιείφωτοσυνθετικούςπαράγοντες, όπως η ριβοφλαβίνη (βιταμίνηΒ12) και υπεριώδη ακτινοβολία τύπου UV-A,πολλαπλασιάζοντας τους δεσμούς μεταξύτωνδοκίδωνκολλαγόνουτουκερατοειδήμεστόχονα ισχυροποιείται η αντοχή, στιβαρό-τητά,σκληρότητάκαιανθεκτικότητάτου.

Ηθεραπείαπραγματοποιείταιυπότοπικήαναι-σθησία (σταγόνες αναισθητικού ενσταλά-ζονται στον κερατοκωνικό κερατοειδή). Ταβήματαείναιταπαρακάτω:

• αποφασίζεταιηαφαίρεσηήόχιτουεπιθη-λίουκερατοειδή

• ενσταλάζονται σταγόνες βιταμίνης Β12(ειδικήςριβοφλαβίνης)για10λεπτά

Το πιο θεαματικό στοι-χείο του Mosaic είναι πωςπολλές θεραπείες (σύμ-φωνα πάντα με το στάδιοτηςνόσου), είναι εφικτόναπραγματοποιηθούν με ανύ-παρκτη αφαίρεση ιστού,χωρίςδηλαδήτηλεγόμενηαποεπιθηλιοποίηση(epi-ON),την απόξυση της εξωτερι-κήςμεμβράνηςτουκερατο-ειδή (επιθήλιο), χρησιμοποι-ώντας ειδικές ριβοφλαβίνεςυψηλής διαπεραστικότητας,αποδεικνύωντας ξανά τοελάχιστοεπεμβατικόχαρα-κτηριστικότηςτεχνολογίας.Ουσιαστικά η εμβιομηχα-νικήενδυνάμωσητουκερα-τοειδή πραγματοποιείται μεαπλήενστάλαξηφαρμάκουκαιφωτοθεραπεία.

Τι ακριβώς είναι ο κερατόκωνος;

Ο κερατόκωνος είναι μιαπερίεργηπάθηση τουκερα-τοειδή χιτώνα (το παρά-θυρο του οφθαλμού προςτον κόσμο), η οποία χαρα-κτηρίζεταιαπότηνπαρουσίαμιας προοδευτικής παρα-μόρφωσης της επιφάνειάςτου.Οκερατοειδήςσταδιακάαποκτά μια 'κωνική' μορφή(σαν προεξοχή), παραμορ-φώνοντας σημαντικά τοείδωλο που σχηματίζεταιστο βυθό του οφθαλμού.Ταυτόχρονα παρατηρείταιπροοδευτική κι επικίνδυνηλέπτυνση, ουλοποίηση καιτελικά θολερότητα στηνπεριοχή που εντοπίζεταιο κώνος. Εφόσον αφεθείανεξέλεγκτοςείναισεθέσηνα προκαλέσει ανεπανόρ-θωτες αλλοιώσεις στηνόραση.

Παρά τις συνεχιζόμενεςέρευνες η αιτιολογία του

H πιο αξιόπιστη λύση για την αντιμετώπιση του κερατόκωνου στον πλανήτη

Το κορυφαίο τεχνολογικά σύστημα διασύνδεσης

κολλαγόνου

Avedro Mosaic

στο ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

OPHTHALMICA

Τελευταίες εξελίξεις στην αντιμετώπιση του κερατόκωνου

29| VLEPO

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΎΠΗΡΕΣΙΕΣ | ΗμέθοδοςPlexR

• οοφθαλμόςακτινοβολείταιμευπεριώδηακτινοβολίαUV-Aγιαλίγαλεπτά,σύμφωναμετοεξατομικευμένοπροφίλπουθαεπιλέξουμεστοAvedroMosaic

• με τη λήξη της θεραπείας χρησιμοποιείται συνήθως ένας προστατευτικός φακόςεπαφής,ώστενααποφευχθείτραυματισμόςκατάτηδιάρκειατηςνύχτας,μέχριτηνπλήρηαποκατάστασητουκερατοειδή

Αξίζεινασημειωθείπωςημέθοδοςcorneal collagencross linkingμπορείνασυνδυα-στεί επιτυχώςκαιμε excimer laser (διαθλαστικήεπέμβασημε laserγια τηδιόρθωσημυωπίας,υπερμετρωπίας,αστιγματισμού),συγκεκριμέναμετηντεχνικηtopoPRK(τοπο-γραφικάκαθοδηγούμενηφωτοδιαθλαστικήκερατεκτομή)γιατηνπερεταίρωβελτίωσητηςοπτικήςοξύτητας.Ησυνδυαστικήαυτήπροσέγγισηέχεισήμεραθεαματικάαποτε-λέσματα.

ΤοΙνστιτούτοΟφθαλμολογίας&ΜικροχειρουργικήςOphthalmicaδιοργάνωσεΣυνέ-ντευξηΤύπουμεθέμα: "Ηπιοαξιόπιστηκαι αποτελεσματικήθεραπευτικήπροσέγ-γιση στον πλανήτη για την αντιμετώπιση του Κερατόκωνου, με το νέο υπερσύγ-χρονο ιατρικόσύστημαεξατομικευμένηςδιασύνδεσηςκολλαγόνουAvedroMosaic",τηνΤετάρτη11Απριλίου2018,ώρα11.00,στιςκεντρικέςεγκαταστάσειςτουΙνστιτούτουOphthalmica,Βασ.Όλγας196&Πλούτωνος27.

Ομιλητές:ΠερικλήςΜαρκούσηςMSc-ΔιευθυντήςΙνστιτούτουΟphthalmicaΔημήτρηςΣακελλάρηςMD - ΟφθαλμίατροςΧειρουργός Κερατοειδούς &ΠροσθίωνΜορίωνΜίλτοςΜπαλίδηςPhD,FEBOphth,ICOphth-ΟφθαλμίατροςΧειρουργόςΚερατοειδούς&ΠροσθίωνΜορίωνΚώσταςΔημητρίου-ΠρόεδροςτουΠανελλήνιουΣυλλόγουΑτόμωνμεΚερατόκωνο■

Τι είναι το PlexR και τι ακριβώς πετυχαίνει;

ΤοPlexRείναιμίαεπαναστατικήμέθοδοςπουαναίμακτα και ανώδυνα αφαιρεί επιφανει-ακέςστιβάδεςδέρματος,χωρίςναεπηρεάζο-νται καθόλου με επιπλοκές ή παρενέργειεςοιβαθύτερες.Στηνπραγματικότηταείναιμιαπροηγμένησυσκευήπουεπιλεκτικάαυξάνειτη θερμοκρασία σε συγκεκριμένες δερμα-τικέςζώνεςκιεξαχνώνει-εξαφανίζειδερμα-τικέςβλάβες.Εξαλείφειρυτίδες,ουλές,χαλά-ρωσηστοδέρματουπροσώπου,«σακούλες»κάτωαπόταμάτια,χαρίζονταςστοπρόσωπονεανικήκαιυγιήόψη.

Αποτελεί σήμερα την πιο προηγμένη, μηεπεμβατική τεχνική βλεφαροπλαστικής καιθεραπείας ατελειών του προσώπου, χωρίςχειρουργικές τομές, ράμματα ή χρήση laser.Εφαρμόζεται σεανθρώπους κάθεηλικίας κι

έχειόχιμόνοθεραπευτικό,αλλάκαιπρολη-πτικόχαρακτήρα.

ΤοPlexRεφαρμόζεταιμόνοαπόπιστοποιημέ-νουςκαιειδικάεκπαιδευμένουςιατρούς.

Συγκεκριμένασεποιεςπεριπτώσειςεφαρμό-ζεταιτοPlexR;

• Σεχαλάρωσηκαι ‘σακούλες’γύρωαπόταμάτια

• Σεανύψωσηφρυδιών,μεσόφρυου• Σεαντιμετώπισηχαλαζίου• Σε αφαίρεση δερματικών μορφωμάτων

βλεφάρων• Σεεξάλειψηξανθελασμάτων• Σεεξάλειψηουλών&δερμικώνκηλίδων• Σεαφαίρεσησπίλων• Σεεξάλειψηρυτίδων• Σεαφαίρεσηαιμαγγειωμάτων

Πως ακριβώς πραγματοποιείται η θεραπεία με PlexR;

Αφούεπιλεγούνοιπροςθεραπείαδερματικέςπεριοχές,καλύπτονταιμετοπικήαναισθητικήαλοιφή.ΣτησυνέχειαεφαρμόζεταιτοPlexR.Ησυσκευήχρησιμοποιείέναηλεκτρικότόξοπου μοιάζει με μικρό κεραυνό, προκειμένουνα αυξάνεται επιλεκτικά η θερμοκρασία σεμίασυγκεκριμένηδερματικήζώνη,εξατμίζο-νταςέτσιτουςμηυγιείςδερματικούς ιστούς.

Ακολουθεί περιποίηση τηςπεριοχής.

O αριθμός των απαιτού-μενων συνεδριών κρίνεταικατά περίπτωση. Συνήθως,η θεραπεία ολοκληρώ-νεται μόλις σε 3 συνεδρίεςτων20λεπτών,μεδιαφοράενόςμήναμεταξύτους.Απότηνπρώτηκιόλαςσυνεδρίαγίνεταιορατότο30%-40%τουτελικούαποτελέσματος.

Τα αποτελέσματα διαρκούνμέχρι η γήρανση ή κάποιαάλλη δερματική πάθησηξανακάνουν την εμφά-νισή τους. Κατά μέσο όροτα αποτελέσματα διαρκούν3-5χρόνια,ενώηεξάλειψηουλών και μορφωμάτωνείναιμόνιμη.■

Η μέθοδος PlexR έχει φέρει τηβλεφαροπλαστική του μέλλοντος στο σήμερα!

Κουρασμένο δέρμα γύρω

από τα μάτια; Βλέμμα που προσθέτει

χρόνια;

VLEPO |28

31| VLEPOVLEPO |30

Συμβαίνει στο ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ OPHTHALMICA ΎΠΗΡΕΣΙΕΣ | Παιδίκαιόραση

Η όραση των παιδιών διαμορφώ-νεται και αναπτύσσεται σταπρώτα 9 χρόνια της ζωής τους.

Κάθε πάθηση που μπορεί να προκληθείσταχρόνιατηςανάπτυξήςτουςκαιμείνειαδιάγνωστη,είναισεθέσηναπροκαλέσειμόνιμηβλάβηστηνόρασητους.Ηπρολη-πτική οφθαλμολογική εξέταση κρίνεταιαπαραίτητηταπρώταχρόνιατηςζωής.

Αναμφίβολα ζούμε στην εποχή τηςσύγχρονης οπτικής - ηλεκτρονικής πληρο-φόρησηςκαιτα παιδιάμας,πουαποτελούντοπιοευαίσθητοκομμάτιτηςκοινωνίαςμας,είναι απόπολύνωρίς εκτεθειμέναέωςκαιεθισμένασ’αυτή.

Οαστικόςτρόποςζωής,ηεντατικοποίησητηςεκπαίδευσης,οινέεςτεχνολογίες,ηπολύωρηέκθεση των παιδιών μπροστά σε μια οθόνηείτε της τηλεόρασης, είτε του παιχνιδιούτους,είτετουηλεκτρονικούτουςυπολογιστή,ακόμηκαιτουκινητούτουςτηλεφώνουαπότρυφερέςηλικίες,οδηγείστηνανάγκη ιδιαί-τερης φροντίδας του οπτικού τους συστή-ματοςαπότηνπροσχολικήηλικία.

Οιγονείςοφείλουννακοιτούνταπαιδιάτουςσταμάτιακαιναπαρατηρούντηναντίδρασήτουςσεδιάφοραοπτικάερεθίσματαμιαπουκατάκύριολόγοοιεπιδόσειςτουςαλλάκαιη περαιτέρω επιτυχία τους στη ζωή εξαρ-τάταικατάέναπολύμεγάλοποσοστόαπότησωστήλειτουργίατωνοφθαλμώντους.Εάνέναπαιδίπουαρχίζειτοσχολείοέχειφυσι-ολογική γλωσσική ανάπτυξη αλλά εμφα-νίζειμαθησιακέςδυσκολίεςήδυσκολίαστηνανάγνωση,μπορείναέχεικάποιοοφθαλμο-λογικόπρόβλημα.

Τασυμπτώματαπουπρέπεινα προσέξουν οι γονείςπαιδιών σε σχολική ηλικίαείναι:

1. Το παιδί κάθεται συστη-ματικά πολύ κοντάστηντηλεόρασηήδιαβάζειμετοβιβλίοπολύκοντάσταμάτιατου

2. Χάνει εύκολα τις σειρέςτου κειμένου ότανδιαβάζει ή παραλείπειλέξειςήπροτάσεις

3. Ακολουθείμετοδάκτυλότου τις λέξεις για ναδιατηρεί τη σειρά ότανδιαβάζει

4. Γράφειλοξά

5. Δεν έχει σωστή στάσησώματοςότανμελετά

6. Ηπροσοχήτουαποσπάταιυπερβολικά γρήγορα καιδενσυγκεντρώνεται

7. Στραβίζει

16.Αποφεύγειναχρησιμοποιείτοκομπιούτεργιατί«κουράζονταιταμάτιατου»

17.Ηεπίδοσήτουστοσχολείοπαρουσιάζεταιμειωμένησεσχέσημετοσύνηθες.

Αντοπαιδίσαςπαρουσιάζειέναήπερισσό-τερα από τα παραπάνω σημάδια θα πρέπεινα προγραμματίσετε ένα ραντεβού μετον οφθαλμίατρο. Από την επίσκεψη στογιατρό συνήθως προκύπτει ότι το παιδί έχειμυωπία,υπερμετρωπίαήαστιγματισμό.Αυτέςοι διαθλαστικές ανωμαλίες πολύ εύκολαμπορούνναδιορθωθούνμεγυαλιάήφακούςεπαφής.

Τα παιδοφθαλμολογικά προβλήματα αυξά-νονται και πρέπει να αντιμετωπίζονται καιέγκαιρα και πρώιμα γιατί ενώ πολλά παιδιάέχουν σημαντικά προβλήματα όρασηςδυστυχώςοιγονείςτουςδεντογνωρίζουνδιότιταπροβλήματαόρασηςσυχνάδενγίνο-νταιαντιληπτά.

Τα παιδιά δεν τα αναφέρουν γιατί δενυπάρχειπόνος,ήάλλασυμπτώματαγιαυτόκαιημηέγκαιρηδιάγνωσηκάποιωνπροβλη-μάτωνμπορείναεπιφέρουνσοβαρέςβλάβεςστηνόραση.

Στο Ινστιτούτο Ophthalmicα, λειτουργεί σεένανάνετοκαιειδικάδιαμορφωμένοχώρο,ειδικά για τους μικρούς μας φίλους ένααπό τα πιο ολοκληρωμένα παιδοφθαλμο-λογικάτμήματαστηνΕυρώπη,γιαπρόληψη,διάγνωση, θεραπεία και αποκατάστασηκάθεοφθαλμικήςπάθησηςτηςβρεφικήςκαιπαιδικήςηλικίας. ■

8. Είναιευαίσθητοστοφως

9. Τρίβει συχνά τα μάτιατου ή τα ανοιγοκλείνειυπερβολικά

10.Κλείνει το ένα του μάτιγια να διαβάσει ή να δειτηλεόραση

11. Αφύσικηευθυγράμμισηήκίνησητωνματιών

12. Δεν κατανοεί εύκολααυτάπουδιαβάζει

13.Αργεί υπερβολικά νατελειώσει τα μαθήματάτου

14.Αποφεύγει δραστηριότη-τεςπουαπαιτούνκοντινήόρασηόπωςτοδιάβασμαή μακρινή όραση όπωςσυμμετοχή σε σπορ ήάλλες ψυχαγωγικέςδραστηριότητες

15.Παραπονείται για πονο-κεφάλουςήκουρασμέναμάτια

Παιδί και όραση

33| VLEPO

| ΝΕΑby

vlepo

Το Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας & Μικροχειρουργικής Ophthalmica είναι κοντά σε ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες με ειδικά προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Η καμπάνια "Δώστε στα γυαλιά σας μια δεύτερη ευκαιρία. Χαρίστε τα σε εκείνους που τα έχουν πραγματικά ανάγκη" έχει στόχο τη συγκέντρωση ενός πολύ μεγάλου πλήθους γυαλιών & σκελετών που προωθούνται συστηματικά σε αναπτυσσόμενες χώρες, για παιδιά και συνανθρώπους μας με σοβαρά διαθλαστικά σφάλματα ή προβλήματα που συνδέονται με επίπεδα χαμηλής όρασης.

Στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Ophthalmica υπάρχουν οργανωμένα stands, όπου ασθενείς, συνοδοί κι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν τα γυαλιά ή τους σκελετούς τους, είτε γιατί έχουν αλλάξει συνταγή, είτε γιατί έχουν υποβληθεί σε διαθλαστική επέμβαση με laser, είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο κρίνουν ότι δεν τα χρειάζονται μελλοντικά.

Είναι πολυτέλεια η καθαρή όραση;

Ηανταπόκρισητουκοινούστηνξεχωριστήαυτήπρωτοβουλία,απότιςπρώτεςκιόλαςημέρες,ήταντεράστια.Χιλιάδεςσκελετοίκαιγυαλιάταξίδεψανήδησεπρώτηαποστολή,μέσααπότηνιεραποστολικήδράση,σεχώρεςτηςΑφρικανικήςηπείρου,μεπρώτοπροορισμότηΜαδαγασκάρη,γιαάτομαπουαντιμετωπίζουνπροβλήματαόρασης.

ΕυχαριστούμεαπόκαρδιάςτονεκπρόσωποτηςΟρθόδοξηςΙεραποστολήςΘεσσαλονίκηςκ.ΔημήτρηΒρακάγιατηνπαραλαβή,συντήρησηκαιαποστολήτουυλικού.ΤοέργοτηςΟρθόδοξηςΙεραποστολήςΘεσσαλονίκης,είναιήδηευρέωςδιαδεδομένογιατηναδιάκοπηκαιουσιαστικήφιλανθρωπικήδράση.ΚοντέινερςαγάπηςταξιδεύουνσυνεχώςαπότηνπόλητηςΘεσσαλονίκηςσεδιάφορασημείατουπλανήτη.ΤοΙνστιτούτοOphthalmicaστηρίζεισταθεράαυτήτηστοχευμένηπροσπάθεια.

ΈλατεκιεσείςσήμεραστιςεγκαταστάσειςτουΙνστιτούτουΟφθαλμολογίας&ΜικροχειρουργικήςOphthalmica (Βασ.Όλγας196&Πλούτωνος27γωνίαήΑγ.Σοφίας40,Θεσσαλονίκη)καιχαρίστεταπαλιάσαςγυαλιά,δίνονταςέτσιτηνευκαιρίασεένανσυνάνθρωπόμαςνα‘γνωρίσει’τονκόσμοκαλύτερα.■

Δώστε στα γυαλιά σας μια 2η ευκαιρίαΧαρίστε τα σε εκείνους που τα έχουν πραγματικά ανάγκη

33| VLEPO

35| VLEPOVLEPO |34

| ΝΕΑby

vlepo

Πάρης Τρανός FRCS οφθαλμίατρος χειρουργός,

ειδικός στη χειρουργική αμφιβληστροειδή - ωχράς κηλίδας & ενδοφθάλμιων

φλεγμονών

Ερ. Πως γίνεται αυτή η παραγωγή των αντιγράφων γονιδίων και η εισαγωγή τους στον οργανισμό;

Απ. Συνήθως χρησιμοποιούμε κάποιουςιούς. Οι ιοί αυτοί είναι ερπητοϊοί και πιοσυχνά αδενοϊοί, οι οποίοι υφίστανταικάποια τροποποίηση, έτσι ώστε να μηνείναιτοξικοίγιατονανθρώπινοοργανισμό,να μην έχουν λοιμογόνο δράση και ναμηνπολλαπλασιάζονται,απλώςναπαρά-γουντηνπρωτεΐνη,ηοποίαλείπειλόγωτου ελαττωματικού γονιδίου, που υπάρ-χειστηνκληρονομούμενηπάθηση.Αυτόείναιμιαδιαδικασίαηοποίαέχει ξεκινή-σει πολλά χρόνια τώρα, ωστόσο υπήρ-χανκαιυπάρχουνπροβλήματα.Θαπρέ-πειναθυμηθούμεότιέχουνξεκινήσειαπότο1990οιαντίστοιχεςεφαρμογές.Ωστόσο,μόλιςτο2012βγήκεστηναγοράτοπρώτοπροϊόνγονιδιακήςθεραπείαςστηγαστρε-ντερολογίακαιμόλιςφέτοςπήρεέγκρισητο πρώτο προϊόν γονιδιακής θεραπείαςπου αφορά την οφθαλμολογία. Το προ-ϊόναυτόείναιγιατηθεραπείαμίαςαπότιςκληρονομούμενεςπαθήσειςηοποίαονο-

μάζεται συγγενής αμαύρωση του Leberκαι η οποίαοφείλεταισε ένασυγκεκρι-μένο ελαττωματικό γονίδιο, το RPΕ65.Άρασίγουραέχουνγίνειάλματαπροςταμπρος,ωστόσοείναιμιαδιαδικασίαηοποίαπεριβάλλεταιαπόμεγάλεςδυσκολίεςπουόμωςσιγά-σιγάλύνονται.

Ερ. Τι νεότερο υπάρχει στην εφαρμογή βλαστοκυττάρων στην οφθαλμολογία;

Απ. Τα βλαστοκύτταρα είναι αρχέγονακύτταρα τα οποία είναι πολυδύναμα,δηλαδή μπορούν να διαφοροποιηθούνσε διάφορες κατευθύνσεις και ναπαρά-ξουν τους διάφορους ιστούς που υπάρ-χουν στο σώμα. Υπάρχει μια μεγάληερευνητικήδραστηριότηταώστεναμπο-ρέσουμεαυτά τακύτταρανα ταδιαφο-ροποιήσουμε προς την κατεύθυνση πουθέλουμε. Αν το πετύχουμε αυτό, και τοπετυχαίνουμεσεέναμεγάλοβαθμό,τότεέχουμε ένα τεράστιο όγκο ιστών τουςοποίουςμπορούμεεύκολανατουςχρη-σιμοποιήσουμε κυρίως σε μεταμοσχεύ-εις.Γιαπαράδειγμααυτήτηστιγμήμιααπό

τιςπιοσυχνέςπαθήσεις,οιοποίεςπλήτ-τουνιδιαίτερατονπιοηλικιωμένοπληθυ-σμό,είναιηηλικιακήεκφύλισητηςωχράςκηλίδας.Εκείέχουμεσημαντικέςβλάβεςστομελάγχρουνεπιθήλιοτοοποίοείναιμιααπό τιςστοιβάδες τουαμφιβληστρο-ειδή. Έχουν γίνει τεράστιες προσπάθειεςνακάνουμεμεταμόσχευσημελαγχρώουεπιθηλίουείτεαπότονίδιοτονοργανισμό,είτε τεχνητού μελαγχρώου επιθηλίου.Εάνκαιεφόσονδουλέψειητεχνικήμεταβλαστοκύτταραθαέχουμεμία τεράστιαπηγήπλέονομόλογωνκυττάρωνμελαγ-χρώουεπιθηλίουτηνοποίαθαμπορούμενα την χρησιμοποιήσουμε και να θερα-πεύσουμεσεμεγάλοβαθμόμίαπάθησηή άλλες παρόμοιες παθήσεις οι οποίεςαφορούνμεγάλομέροςτουπληθυσμού.Υπάρχειμίατεράστιαερευνητικήδραστη-ριότητασεότιαφοράταβλαστοκύτταρα.Δενέχουμεκάτιακόμα,είμαστεσεφάσηπουγίνονταιμελέτεςκαισεανθρώπους,δενείμαστεδηλαδήμόνοσεπειραματό-ζωα.Γενικάόμωςτααποτελέσματαφαί-νεταιπωςείναιενθαρρυντικά..

Ερ. Τι εξελίξεις υπάρχουν στο θέμα της τεχνητής όρασης και σε ποιους απευθύ-νεται;

Απ. Η τεχνητή όραση απευθύνεται σεάτομα που έχουν πραγματικά πολύχαμηλήόραση,σχεδόντυφλά.Αςπούμεπρώτατιείναιαυτήητεχνική.Ουσιαστικάείναιμιακάμερα,ηοποίαείναι ενσωμα-τωμένησεκάποιαγυαλιάκαιεπικοινωνείμεέναμικροτσίπτοποθετημένομέσαστομάτι, στον αμφιβληστροειδή, στην περι-οχήτηςωχράςκηλίδας.Πρέπειναγίνειμιαεπέμβασηαμφιβληστροειδή,όπουθατοποθετηθεί μόνιμα το συγκεκριμένομικροτσίπ,τοοποίοθαπαίρνειτηνπληρο-φορίααπότηνκάμερα.

Ουσιαστικά η κάμερα αναπληρώνει τοτμήματουαμφιβληστροειδήτοοποίοέχειυποστείτηβλάβηκαιφέρνειτηνπληρο-φορίαστοοπτικόνεύρο.Απαραίτητηπρο-ϋπόθεσηγιαναδουλέψειαυτήητεχνικήείναι να είναι υγιές το οπτικό νεύρο τοοποίο μεταφέρει την πληροφορία στονεγκέφαλοκαιτονινιακόλοβό.Έχουνήδη

παραχθείτουλάχιστονδύομετρειςεκδό-σειςκαιενημερώσειςστιςπρώτεςπροσπά-θειεςγιατεχνητήόρασηκαιγιατσιπκαιφυσικάκάθεφοράυπάρχεικαικαλύτερητεχνολογία,καλύτερηανάλυση.Ωστόσο ακόμη δεν μπορούμε να πούμεότιθαπάρεικάποιοςτυφλόςμικροτσίπκαιθααρχίσειναπερπατάεικαινατρέχει.Θαπρέπεινασκανάρειτοπεριβάλλοντουκαιπαίρνεικάθεφοράκομμάτιααπόεκείπουκοιτάει.Έχειέναπολύπεριορισμένοπεδίο.Άραθαπρέπεινασυνθέσειαυτάταμικράπεριορισμένα πεδία και να ανασυντάξειτηνολοκληρωμένηεικόνα.Αυτόσημαίνειότικάποιοςοοποίοςήταντυφλόςήσχεδόντυφλόςγιαχρόνιακαιέχειμάθεινακινείταισεέναμικροπερι-βάλλον με άνεση, επειδή έχει μάθει ναυπολογίζει τις αποστάσεις και έχει εξοι-κειωθείμεαυτό,παίρνονταςτηνκάμεραμπορείκαινατονκαθυστερεί,δηλαδήναέχειτοαντίστροφοαποτέλεσμα.Αντίθετακάποιος ο οποίος έχασε πρόσφατα τηνόρασήτουαποτελεί τον ιδανικόασθενήγι'αυτήτηντεχνική,γιατίακόμαδενέχειαναπτύξει τα αντανακλαστικά ούτως

ώστεναεξοικειωθείμετοπεριβάλλονκαιναμπορέσειναλειτουργείπιοάνετασεαυτό.Είναιμίατεχνικήηοποίαέχειεγκρι-θεί και υπάρχει στην αγορά, όμως έχειμεγάλοκόστος,πάνωαπό100.000ευρώτοκάθεεμφύτευμα.Χρειάζεταιόμωςμεγάληεκπαίδευσηκαιτα αποτελέσματα δεν είναι εντυπωσι-ακά. Βέβαια αυτό είναι σχετικό, γιατί γιακάποιονπουδενβλέπεικαθόλου, τοναμπορείναβλέπει έστωκαιμεαυτό τοντρόποκάτι,ίσωςκαιναδιαβάζει,είναικάτιπολύ σημαντικό, για άλλους δεν είναιτόσο. Σίγουρα όμως τα πρώτα βήματαέχουνγίνει.Σίγουρατομεγάλοστοίχημα,πουήτανναεπινοήσουμεκάποιουλικότοοποίοθαείναιανεκτόαπότονοργανισμόκαιθαμπορείναλειτουργήσεισανβάσηγια να προχωρήσει αυτή η τεχνολογίαμεενημερώσειςστομέλλον,είναιπλέονγεγονός.■

Βλαστοκύτταρα και τεχνητή όραση

Κληρονομικές οφθαλμικές παθήσεις:

Συν

έντε

υξη

στο

ΑΠΕ-

ΜΠΕ

ΗΚληρονομικήΟπτικήΝευροπάθειαLeber(LHON:LeberHereditaryOpticNeuropathy)είναιμίασπάνιανόσος,ηοποία

οφείλεταισεένασυγκεκριμένοελαττωματικόγονίδιο,τοRPΕ65καιπροκαλείαιφνίδιααπώλειατηςκεντρικήςόρασης

σεάτομανεαρήςηλικίας14-35ετών.

Εκτιμάται,ότιπερίπου150-200ασθενείςμεκληρονομικήοπτικήνευροπάθειαLeberζουνστηχώραμας,αλλάμόλις16έχουνδιαγνωσθεί.ΗδιάγνωσητηςLHONγίνεταιμετις

απαραίτητεςοφθαλμολογικέςεξετάσειςγιατονέλεγχοτηςόρασηςκαιμεγενετικόέλεγχομετηλήψηαίματος.To2017

εγκρίθηκετοπρώτοπροϊόνγιατηνθεραπείατηςσυγγε-νούςαμαύρωσηςτουLeber.

«Έχουν καταγραφεί πάνω από 200 ελαττωματικά γονίδια, τα οποία ευθύνονται για κληρονομούμε-νες παθήσεις μόνο του αμφιβληστροειδή. Από τη στιγμή που έχουν ταυτοποιηθεί τα συγκεκριμένα γονίδια, ο ρόλος της γονιδιακής θεραπείας είναι να παραχθεί ένα λειτουργικό αντίγραφο του συγκεκριμένου γονιδίου και στη συνέχεια να εισαχθεί στον οργανισμό και να θεραπεύσει τις γενετικές ανωμαλίες. Εφαρμόζοντας τις αρχές της γονιδιακής θεραπείας παράχθηκε ένα προϊόν το οποίο υπόσχεται βελτίωση της κατάστασης και θεραπεία της συγγενoύς αμαύρωσης του Leber», επισήμανε σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Επιστημονικής και Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου "3rd Thessaloniki - Moorfields revision course in Ophthalmology", οφθαλμίατρος χειρουργός, ειδικός στη χειρουργι-κή αμφιβληστροειδή - ωχράς κηλίδας & ενδο-φθάλμιων φλεγμονών Πάρης Τρανός FRCS.

37| VLEPOVLEPO |36

| ΝΕΑby

vlepo

Τεχνητή νοημοσύνη και οφθαλμολογία

Οόρος"Τεχνητήνοημοσύνη"αναφέρεταιστονκλάδοτηςπληροφορικήςοοποίοςασχολείταιμετονσχεδιασμόκαιτηνυλοποίησηέξυπνωνσυστη-μάτωνπουμιμούνταιστοιχείατηςανθρώπινηςσυμπεριφοράςκαιυπονοούνμιαστοιχειώδηευφυΐα,δηλαδήμάθηση,κατανόηση,επίλυσηπροβλημάτων,προσαρμοστικότητα,εξαγωγήσυμπερασμάτωνκ.ά.

ΤασυστήματαΤεχνητήςΝοημοσύνης(ArtificialIntelligenceήAI)τασυνα-ντούμεαρκετάσυχνάστηνκαθημερινήμαςζωή:αντικαθιστούντουςοδηγούςστααυτοκίνητα,μεταφράζουνταχύτατακείμενασεδιάφορεςγλώσσες,συμβάλλουνστηναναγνώρισηπροσώπων(biometrics)καισυμμε-τέχουνενεργάσεόλαταμέσακοινωνικήςδικτύωσης(socialmedia),στονεντοπισμότηςθέσηςμας(στίγμαGPS)καισταηλεκτρονικάπαιχνίδια(videogames).Τατελευταίαχρόνιαέχουναλλάξειαισθητάταδεδομένακαιστονχώροτηςυγείας.

ΟιπολύπλοκοιαλγόριθμοιπίσωαπότασυστήματαΤεχνητήςΝοημοσύνηςστηρίζονταιστηστατιστικήσυσχέτισητωνκατάλληλωνδεδομένωνπουαναλύονται,δίνονταςτηδυνατότητασεειδικάσχεδιασμένεςμηχανέςναεκτελούνβασικέςυπολογιστικέςλειτουργίες,αλλάκιάλλεςεντυπωσιακέςδραστηριότητες,όπωςοάνθρωπος.

ΤοΙνστιτούτοΟφθαλμολογίας&ΜικροχειρουργικήςOphthalmicaείναιστηνπραγματικότητατοπρώτοοφθαλμολογικόκέντροσταΒαλκάνιαπουσυμμε-τέχειστηδυναμικήανάπτυξηενόςπολύπλοκουλογισμικούΤεχνητήςΝοημοσύνης(ArtificialIntelligencesoftware)γιατηγρήγορη,ασφαλήκιαυτο-ματοποιημένηανίχνευσημιαςσειράςαπόσοβαρέςκιεπικίνδυνεςοφθαλ-μικέςπαθήσειςόπωςτογλαύκωμα,ηδιαβητικήαμφιβληστροειδοπάθεια,ηηλικιακήεκφύλισηυγρήςήξηρήςμορφήςκαιτοδιαβητικόοίδηματηςωχράςκηλίδας.

"Ηέμπειρηκιάρτιαεκπαιδευμένηεπιστημονικήμαςομάδα,γιαάλλημιαφοράπρωτοπορείπαρέχονταςτηναπαραίτητηεκείνητεχνογνωσίασεοργανισμόανάπτυξηςιατρικούλογισμικούΤεχνητήςΝοημοσύνηςτουεξωτερικού,μεστόχοτηδημιουργίακαισχεδίασηειδικώναλγορίθμωναναγνώρισηςοφθαλμικώνπαθήσεων,χωρίςτηνπαρουσίαοφθαλμίατρου.Ηνέααυτήκαινοτόμαψηφιακήπλατφόρμαυπολογιστικούνέφους(cloudcomputing)αποτελείέναπανέξυπνοεργαλείοπουτροφοδοτείταιεύκολααπόκατάλληλασυμβατόοφθαλμολογικόεξοπλισμόμεαπεικονίσειςβυθούοφθαλμού(fundusimages)καιεικόνεςοπτικήςτομογραφίαςσυνοχής(OCTvolumes)καιείναισεθέσηναχαρίσειπολύτιμεςπληροφορίεςγιατηνκατά-στασητουοπτικούδίσκουσεπεριπτώσειςγλαυκώματος,καθώςκιέγκυρες

αυτοματοποιημένεςδιαγνώσειςσεασθενείςμεδιαβητικήαμφιβληστροειδοπάθειαήπαθήσειςτηςωχράςκηλίδας.ΤοΙνστιτούτοOphthalmicaαναμφισβήτηταδενθαμπορούσεναλείπειαπόένατόσοκαινοτόμοprojectπαγκόσμιαςεμβέλειας,αφούηστενήπαρακολούθησητωντελευταίωνεπιστημονικώνεξελίξεωνστοντομέατηςοφθαλμολογίαςαποτελείπροτε-ραιότητατουστρατηγικούσχεδιασμούτηςεπιστημονικής&ερευνητικήςτουομάδας.Όλαδείχνουνπωςτομέλλονστηνφροντίδατηςόρασηςείναιπιοκοντάαπόποτέ..."δήλωσεοΔιευθυντήςτουΙνστιτούτουOphthalmica κ.ΠερικλήςΜαρκούσηςMSc.

ΤονέοοφθαλμολογικόλογισμικόΤεχνητήςΝοημοσύνηςθασυμβάλλεικαταλυτικάστηβελτίωσητηςποιότηταςζωήςασθενώνπουαντιμετωπίζουνσοβαρέςοφθαλμολο-γικέςπαθήσεις,αφούμπορείπανεύκολαναχρησιμοποιηθείοπουδήποτεστονπλανήτη,σεαναπτυσσόμενεςχώρεςκαισεδύσκολαπροσβάσιμεςπεριοχές.Ηκαινοτόμαπλατ-φόρμααξιοποιείστοέπακροταδεδομένατηςκάθεαπεικονιστικήςεξέτασηςτουοφθαλμού,προσαρμόζεταιμέσωπροοδευτικώναλγο-ρίθμωνεκμάθησης(learningalgorithms)κιαυτο-ματοποιείτηνεπαναληπτικήμάθηση,αποδει-κνύονταςευφυΐα,ταχύτητακαιακρίβεια.Ασθενείς,βάσειτηςαυτοματοποιημένηςπιαδιάγνωσης,θακατατάσσονταισεειδικάπρωτό-κολλαπαρακολούθησηςκαιθεραπείας.

Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει το χάρτη της Ιατρικής - Πάρης Τρανός FRCS

Ηεπιστήμητηςιατρικήςχαρακτηρίζεταιτιςτελευταίεςδεκαετίεςαπόμια,χωρίςπροηγού-μενο,αλματώδηανάπτυξη.Ηπρόοδοςαυτήεκπηγάζεικυρίωςαπότηνεμφάνισηνέωνεπαναστατικώντεχνολογιώνπουβελτιώνουνσημαντικάτηνπρόληψη,διάγνωσηκαιθερα-πείαακόμηκαιτωνπιοσπάνιωνασθενειών.Ηοφθαλμολογίαπαραδοσιακάείναιμιαειδικό-τηταπουοδηγείτιςτεχνολογικέςκαιερευνη-τικέςεξελίξειςμεαποτέλεσμαπολλέςαπότιςνέεςτεχνικέςναβρίσκουνεφαρμογήπρώταστιςπαθήσειςτωνματιών.

Παράτηναξιοσημείωτηαναβάθμισηστηνπερί-θαλψητωνασθενών,οιπροβλέψειςσχετικάμετηνεπιδημιολογίαμιαςσειράςασθενειώνπαρα-μένουνιδιαίτεραδυσοίωνες.Τόσοηεπιμήκυνσητουπροσδόκιμουεπιβίωσηςτουπληθυσμού,όσοκαιηυϊοθέτησηδιατροφικώνεπιλογώνκαιρυθμώνζωήςδυτικούτύπουαπόολοένακαιπερισσότερεςκοινωνίες,έχεισαναποτέλεσματονπολλαπλασιασμότωνατόμωνπουεμφα-νίζουνσοβαρέςσυστηματικέςπαθήσεις,όπωςοΣακχαρώδηςΔιαβήτηςήοφθαλμικέςπαθήσειςόπωςτοΓλαύκωμακαιηΗλικιακήΕκφύλισητηςΩχράςκηλίδας(ΗΕΩ).

Ηέκρηξηστοναριθμότωνπεριστατικώνπουαφορούνασθένειεςόπωςοιπαραπάνω,δημι-ουργείνέαδεδομένακιαυξημένεςαπαιτή-σειςγιααλλαγήστηνστρατηγικήδιαχείρισήςτους.Πλατφόρμεςπουστοχεύουνστηνέγκυρηδιάγνωση,συνδυάζονταςαποτελεσματικότητα,ταχύτητακαιχαμηλόκόστοςαναδύονταισεόλαταανεπτυγμένασυστήματαυγείας.ΟιπιοδημοφιλείςαπόαυτέςβασίζονταιστιςαρχέςτηςΤεχνητήςΝοημοσύνης(ArtificialIntelligence-AI),όπουυπολογιστέςεκπαιδεύονταιναεπιτε-λούνσυγκεκριμένακαθήκοντα.

ΤασυστήματαΤεχνητήςΝοημοσύνηςαξιο-ποιούνμεγάλουςόγκουςδεδομένωνκαιχρησι-μοποιούνγρήγορους,επαναληπτικήςδιαδικα-σίας,ευφυείςαλγόριθμους,επιτρέπωνταςέτσισεειδικόλογισμικόνα'μαθαίνει'αυτόματααπόμορφέςήχαρακτηριστικάτωνδεδομένων.

Στηνοφθαλμολογίαμετηβοήθειασυστη-μάτωνΤεχνητήςΝοημοσύνηςέχειγίνειεφικτήηανίχνευσηασθενώνπουεμφανίζουνδιαβη-τικήαμφιβληστροειδοπάθεια,ηλικιακήεκφύ-λισητηςωχράςκηλίδαςκαιπαθήσεωντουοπτικούνεύρου,όπωςσυμβαίνειστογλαύ-κωμα.Ηδιάγνωσηγίνεταιμετηχρήσηψηφι-ακώνφωτογραφιώντουβυθούτουοφθαλμούπουυφίστανταιεπεξεργασίααπόειδικόλογι-σμικόΤεχνητήςΝοημοσύνης.Σεχρόνοπουδενξεπερνάταμερικάδευτερόλεπταεντοπί-ζονταιασθενείςπουχρήζουνπεραιτέρωθερα-πευτικήςαντιμετώπισης,μεακρίβειαεφάμιλλητηςεξέτασηςαπόεξειδικευμένοοφθαλμίατρο.

ΗδιαθεσιμότητασυστημάτωνΤεχνητήςΝοημο-σύνηςθαεπιτρέψειτηνταχύτατηεξέτασημεγάλουαριθμούατόμωνπουανήκουνσεομάδεςυψηλούκινδύνουγιατιςπαραπάνω

ασθένειες.Έτσιασθενείςμεηλικίαμεγαλύτερητων50ετών,πουπάσχουναπόσακχαρώδηδιαβήτηήέχουνιστορικόγλαυκώματος,είναιδυνατόναπληροφορηθούνμεακρίβειατηνπιθανότητανόσησης,καιμάλιστασεπολύχαμηλόκόστος,αφούδεναπαιτείταιησυνδρομήειδικούοφθαλμίατρου.

ΗερευνητικήομάδατουΙνστιτούτουOphthalmica,σεσυνεργασίαμετηνΒρετανικήεταιρείαVisulytix,συμμετέχειενεργάτόσοστηνανάπτυξη,όσοκαιστηναξιολόγησηδύολογισμικώνΤεχνητήςΝοημοσύνης(οιπλατφόρμεςPegasusκαιCentaur).ΗπρώτηεφαρμογήτουλογισμικούσεΈλληνεςασθε-νείςσυνοδεύτηκεαπόεντυπωσιακάαποτελέσματακαιαναμένεταινααδειο-δοτηθείηευρείαχρήσητουτονΙούλιοτου2018. ■

39| VLEPOVLEPO |38

| ΝΕΑby

vlepo

ήρθε και στην Ελλάδα...και είναι μόνο στο Ινστιτούτο

Ophthalmica

Το επαναστατικό

βοήθημα χαμηλής όρασης

eSight

ΤοεπαναστατικόηλεκτρονικόβοήθημαeSightαποτελείσήμεραότιπιοκαινοτόμοστοντομέατωνβοηθημάτωνχαμηλήςόρασης.Ηνέα,εργονομικήσυσκευή(μόλις104gr),πουφοριέταιόπωςακριβώςένααπλόζευγάριγυαλιά,επιτρέπεισεανθρώπουςκάθεηλικίαςμεσοβαράπροβλήματαόρασηςναβελτιστοποιήσουντηνλειτουργικήτουςόρασημεεξαιρετικήοπτικήευκρίνεια.Φορώνταςταείναισεθέσηναδιαβάσουνβιβλία,ναδουνταπρόσωπατωναγαπημένωντους,ναεργαστούναποδοτικάκαιτοσημαντικότερονανιώσουνανεξάρτητοισεσυνθήκεςτηςκαθημερινότητας.

Πως ακριβώς δουλεύει το eSight;ΗφιλοσοφίατουηλεκτρονικούοπτικούβοηθήματοςeSightβασίζεταισεμιαψηφιακή,υψηλήςανάλυσης,μεγεθυμένηαναμετάδοσηενόςvideoπραγματικούχρόνου(real-time),ακριβώςμπροστάσταμάτιασαςσε2ειδικάδιαμορφωμένεςοθόνες(displays)στοεσωτερικότωνγυαλιώνμετηβοήθειαμιαςhighdefinitioncameraστηνμπροστινήόψητηςσυσκευής.Ειδικάανεπτυγμένοιαλγόριθμοιβελτιστοποιούνκατάλληλατοοπτικόαποτέλεσμαπριντηναναμετάδοσηστα2εσωτερικάdisplays,λαμβάνονταςυπόψητιςσυνθήκεςχαμηλήςόρασηςτουασθενή.

Ποιες είναι οι εφαρμογές του eSight;• Στηνεκπαίδευση:ΜετοeSightμαθητέςμεχαμηλήόρασηδενείναι

πλέοναπομονωμένοι.Έχουντηδυνατότηταναπαρακολουθήσουνπαρουσιάσεις,νασυνεργαστούνσεομάδεςμεταυπόλοιπαπαιδιά,νααντιγράψουναπότονπίνακακαινακρατήσουντιςδικέςτουςσημειώσεις.Κινούνταιανεξάρτητοιστουςεξωτερικούςχώρουςχωρίςπεριορισμούς

• Στηνεργασία:ToeSightεπιτρέπεισεεπαγγελματιεςναεπιστρέψουνστιςαρμοδιότητέςτους,χτίζονταςμιανέαεπαγγελματικήκαριέρασεπεδίαπουμέχρισήμεραημειωμένηόρασήτουςδεντοεπέτρεπε.Χωρίςτηχρήσηπολλαπλώνεπιπρόσθετωνβοηθημάτων,όπωςμεγεθυντικοίφακοί,λογισμικάκαιεφαρμογέςμεγέθυνσηςσεκινητάτηλέφωνακαιηλεκτρονικούςυπολογιστές,οιεργαζόμενοιμεφτωχήόρασημπορούνναυποστηρίξουνταεργασιακάτουςκαθήκονταχωρίςπροβλήματα

• Στιςκαθημερινεςδραστηριότητες:ΤοηλεκτρονικόεργαλείοeSightβελτιώνειεντυπωσιακάτηνποιότητατηςόρασηςκαιτηνποιότηταζωήςτουασθενή.Συμβάλλεικαθοριστικάστιςαναγκαίεςενασχολήσειςκαθημερινήςδιαβίωσηςπ.χ.μαγείρεμα,ψώνια,χόμπι,διασκέδαση,ψυχαγωγίακ.ά.,καθώςκαιστησυνέχειατωνκοινωνικώνδραστηριοτήτωνατόμωνμεεξαιρετικάμειωμένηόραση.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά και τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα του eSight;ΤοβοήθημαχαμηλήςόρασηςeSightυποστηρίζειμιαπολύυψηλήςανάλυσηςlivecamera(HD)μηδαμινήςκαθυστέρησηςαναμετάδοσηςστα21.5Μpxμεψηφιακόzoomμέχρι24x.Ησυσκευήδιαθέτειενσωματωμένοακουστικόκαιμικρόφωνο,καθώςκαιενσωματωμένοεξωτερικόφωτισμό.Οι2εσωτερικέςοθόνες(displays)είναιτεχνολογίαςOLED(OrganicLightEmittingDiode)μεεξαιρετικέςδυνατότητεςαντίθεσης(contrast).Ηευελιξίαχρήσηςτωνηλεκτρονικώνγυαλιώνσε3διαφορετικέςγωνίεςκλίσης(patentedbioptictilt)είναιπολύσημαντικήγιατηνεκτέλεσηπαράλληλωνεργασιών,κάνονταςτηδιαφοράσεσχέσημετονανταγωνισμό(μοναδικόχαρακτηριστικόμεταξύόλωντωνHMD:HeadMountedDipslaysτηςπαγκόσμιαςαγοράς).Οχρήστηςμπορείταυτόχροναναχρησιμοποιείστοεσωτερικότουσυστήματοςκαιταγυαλιάοράσεωςπου

διαθέτει,ενώηίδιαησυσκευήπροσφέρειρυθμιζόμενηδιακορικήαπόσταση.Κάποιεςεπιπλέονδυνατότητεςόπωςτοοπτικόπεδίο37.5μοιρών,το'πάγωμα'(freeze)μιαςεικόνας,ησύνδεσημετηλεόρασηήηλεκτρονικόυπολογιστήμέσωWiFiήκαλώδιοHDMI,ηεκφώνησηκειμένου,ηαποθήκευσηαρχείωνκαιπληροφοριώνσεεξωτερικάμέσαόπωςSDκάρτες,οσυγχρονισμόςεικόναςμεφορητές-κινητέςσυσκευές(tablets&mobiles)σελειτουργικάσυστήματαAndroid&iOSκαιομεγάλοςχρόνοςαναμονήςτηςμπαταρίας,κάνουνπραγματικάτοeSightμιαμοναδικήσυσκευήστονπλανήτη.

Σε ποιους ασθενείς απευθύνεται το eSight;Χαμηλήόρασηχαρακτηρίζεταιηόρασηπουεξαιτίαςπαθολογικώνκαταστάσεωνείναιανεπαρκήςήπεριορισμένηακόμακαιμεχρήσησυμβατικώνγυαλιώνήφακώνεπαφής.Ηόροςχαμηλήόρασηπεριγράφειστηνπραγατικότητατοσύνολοτωνπροβλημάτωνόρασηςπουδενεπιδέχονταιφαρμακευτικήςαγωγήςήχειρουργικήςεπέμβασης.

HτεχνολογίαeSightαπευθύνεταισεασθενείςμε:• Ωχροπάθειες(ηλικιακήεκφύλισητηςωχράς

κηλίδας,Stargardtκ.ά.)• Διαβητικήαμφιβληστροειδοπάθεια• Δυστροφίακωνίων-ραβδίων• ΝευροπάθειαLeber• Γλαύκωμα

• Αλφισμό• Νυσταγμό• Κάποιεςμορφέςμελαγχρωστικήςαμφιβληστροειδοπάθειας• κ.ά.Ησυνταγογράφησηπραγματοποιείταιμεβάσητηνλειτουργικότητατηςόρασης.Ηοπτικήοξύτηταπρέπεικανονικάνακυμαίνεταιανάμεσασε3/10και1/40.■

Δοκιμάστε κι εσείς τη νέα τεχνολογία eSightΚάθεενδιαφερόμενοςέχειτηδυνατότηταναδοκιμάσειτοβοήθημαχαμηλήςόρασηςeSightμόνοστοΙνστιτούτοΟφθαλμολογίας&ΜικροχειρουργικήςOphthalmica (Κεντρικήμονάδα:Βασ.Όλγας196&Πλούτωνος27γωνία),κατόπιντηλεφωνικούραντεβούστα2310263063και231413131ήαποστέλλονταςμήνυμαηλεκτρονικήςαλληλογραφίας(e-mail)στοinfo@ophthalmica.gr.

Υπεύθυνηεπικοινωνίας:ΣκοπελίτηΚυριακήΟπτομέτρηςμεεξειδίκευσηστηχαμηλήόραση skopeliti@ophthalmica.gr

VLEPO |40

Στο51οΠανελλήνιοΟφθαλμολογικόΣυνέδριογια1ηφοραπραγματοποιήθηκεκαιηεπίδειξηενόςπρωτοποριακούτεστσυνολικήςαξιολόγησηςκιεκτίμησηςτηςοπτικήςλειτουργίας,προσεγγίζονταςτηδιαγνωστικήτωνοπτικώνδιαταραχώνμεμιατελείωςδιαφορετικήεπιστημονικήματιά.

Τααισθητηριακάσυστήματαείναιεκείναπουμαςφέρνουνσεεπαφήμετονκόσμοπουμαςπεριβάλλει.Υποδέχονταισυνεχώςερεθίσματααπότοπεριβάλλον,ταμετατρέπουνσεβιοηλεκτρικάσήματακαιστησυνέχειαταμεταφέρουνσεειδικέςπεριοχέςτουεγκεφάλου,οοποίοςτακάνειεικόνες,μυρωδιές,γεύσεις,ακούσματα.Μετοντρόποαυτόεπιβιώνουμεστονκόσμομας,τονκατανοούμε,δημιουργούμε.Τοοπτικόσύστημαπροσφέρειτημερίδατουλέοντοςστηνεγκεφαλικήπληροφόρηση(85%τουσυνόλουτωνπληροφοριών).

Όμωςπωςτοφωςγίνεταιεικόνακαιστησυνέχειαχρήσιμηπληροφορίαπροςαξιοποίηση;Μεαπλάλόγια,έναμέροςτουφωτόςπουφτάνειστηνεπιφάνειατηςΓης,απορροφάταικαιτουπόλοιποανακλάται.Όταναυτόπουανακλάταισυναντάτομάτιμας,εκείνοτοεστιάζειστοναμφιβληστροειδήχιτώνα.Εκείμετατρέπεταισεβιοηλεκτρικάσήματα,ταοποίαμέσωτωνοπτικώνοδώνμεταφέρονταισεποικίλουςεγκεφαλικούςπροορισμούς.Μετοντρόποαυτότροφοδοτούνταιοιαπαραίτητοιγιατηνπροστασίακαιεπιβίωσήμαςαντανακλαστικοίμηχανισμοί,αλλάκαιφλοιϊκέςπεριοχέςπουμετατρέπουνταηλεκτρικάσήματασεεικόνες.Έτσι,οπτικάκατανοούμε,ερμηνεύουμε,δραστηριοποιούμαστεκαιπροσαρμοζόμαστεσεένανκόσμοπουσυνεχώςμεταβάλλεται.

Ηπάνωαπό20χρόνιαεπιστημονικήσυναναστροφήτουΝίκουΚοζέηMD,PhD,PostDoc,FEBO,FICO,MRCOphthμεπαιδιάκιενήλικεςμεσοβαράδιαταραγμένηοπτικήλειτουργία,μεποικίλεςαιτιολογίες,τονδίδαξε3βασικάπράγματα:

• ότιηοπτικήλειτουργίαδενείναιταυτόσημητηςοπτικήςοξύτητας• ότιηοπτικήλειτουργία,επηρεάζειπολλέςλειτουργίεςκαιοπτικά

καθοδηγούμενεςδεξιότητες• ότιηοπτικήλειτουργίαείναιπολύσυχνάεπηρεασμένησεπεριπτώσεις

νευρολογικών,νευροαναπτυξιακών,συστηματικώνκαιάλλωνπαθήσεων

ΤοNiKoEyeTest,αποτελείμιαδιεθνήκαινοτομία,σεότιαφοράτηδιάγνωσηδιαταραχώντηςοπτικήςλειτουργίας.Τοτεσταυτό,πουαποτελείταιαπό7απλάβήματα,ακολουθείτηπορείατουφωτόςκαιτηντελικήτουμετατροπήσεεικόνακαιπληροφορία.Ελέγχεισυνολικά(ολιστικά)τηνοπτικήλειτουργία,κατατάσσειτιςοπτικέςπαθήσειςανάλογαμετηνοπτικήδυσλειτουργίαπουπροκαλούνκαιτιςσυνδέειμετηδιαταραγμένηοπτικήσυμπεριφοράτουασθενή.

Τοτεστ,πουέχειελεγχθείηαξιοπιστίατουκαιηεγκυρότητάτου,μπορείναεφαρμοστείσεκάθεηλικία.Ηεφαρμογήτουδεναπαιτείιδιαίτερουςεξεταστικούςχώρους,χρησιμοποιείαπλά,χαμηλούκόστουςκαιεύκολαμεταφερόμενασταθμισμέναεργαλεία.ΕίναιεφικτήηεφαρμογήτουκαισεΧώρεςτουαναπτυσσόμενουκόσμου,ενώτααποτελέσματάτου,μπορούννααποτελέσουντοβασικόυλικόγιατοσχεδιασμόεξατομικευμένωνπρογραμμάτωνθεραπείαςκαιαποκατάστασης.■

ΦωςΕικόναΟπτική

ΠληροφορίαNiKo Eye Test

| ΝΕΑby

vlepo

43| VLEPO

ΕΠΙΚΑΙΡΑ | Διατροφή&Όραση

VLEPO |42

επίκαιρα

Η πλειοψηφίατωνπροβλημάτωνόρασηςδημιουργούνταιλόγωεκφυλιστικώνεπιπτώσεωντηςγήρανσηςτωνκυττάρων,αλλάκαιεξαιτίαςτηςανεπάρκειαςορισμένωνθρεπτικών

συστατικών.Ορόλοςτηςδιατροφήςλοιπόν,γιαακόμημιαφοράκρίνεταισημαντικός,καθώςηανεπαρκήςπρόσληψησυγκεκριμένωνθρεπτικώνσυστατικώνμπορείναοδηγήσεισεοφθαλμολογικέςπαθήσειςόπωςκαταρράκτης,γλαύκωμα,εκφύλισητηςωχράςκηλίδας,διαβητικήαμφιβληστροειδοπάθειακ.α.

Αςπάρουμεόμωςταπράγματαμετησειρά.ΈνααπότασημαντικότεραθρεπτικάσυστατικάγιατηνόρασηθεωρείταιηβιταμίνηΑ(γνωστήκαιωςρετινόλη).ΒιταμίνηΑμπορούμεναβρούμεκυρίωςσετρόφιμαζωικήςπροέλευσης,όπωςτοσυκώτι,ταγαλακτοκομικάκαιταψάρια.ΜπορούμεόμωςναβρούμεκαισεφυτικέςπηγέςόπωςστιςγλυκοπατάτεςκαιστιςπιπεριέςκαιυπάρχουνενδείξειςότιμπορείηεπαρκήςπρόσληψητηςβιταμίνηςΑμπορείναδιατηρήσειτηνενυδάτωσητουκερατοειδούς.ΗανεπάρκειαβιταμίνηςΑπαρατηρείταιβέβαιασπάνιασεανεπτυγμένεςχώρεςκαισυνδέεταισυνήθωςμεδιαταραχέςδυσαπορρόφησης(π.χ.εντεροπάθειαστηγλουτένηηάλλιωςκοιλιοκάκη),παρόλααυτάηεπαρκήςπρόσληψητηςκρίνεταιαπαραίτητηγιατηνκαλήλειτουργίατηςόρασης.

Έναακόμηπρόβλημασχετικάμετηνόρασηθεωρείταιηπαρατεταμένηέκθεσημαςστηνυπεριώδηακτινοβολία,γεγονόςπουοδηγείσεαυξημένηπαραγωγήελευθέρωνριζών,(ουσιώνπουμπορούνναπροκαλέσουνβλάβηστοναμφιβληστροειδήχιτώνα).Χρειάζεταιλοιπόνναενισχύσουμετηδιατροφήμαςμετροφέςπλούσιεςσεαντιοξειδωτικεςουσίεςπουείναιυπεύθυνεςγιατηνκαταπολέμησητωνελεύθερωναυτώνριζών.Κυρίεςαντιοξειδωτικεςουσίεςσχετιζόμενεςμετηνόραση,θεωρούνταιτακαροτενοειδήκαιηβιταμίνηΕ.

Τακαροτενοειδήταβρίσκουμεσυνήθωςστοσπανάκι,τολάχανο,τακαρότακαιτηντομάτα,ενώμιααπότιςπλουσιότερεςπηγέςβιταμίνηςΕθεωρείταιτοελαιόλαδοαλλάκαιτααμύγδαλα,τασπαράγγιακαιτοαβοκάντο.ΗεπαρκήςπρόσληψηβιταμίνηςΕμπορείναεμποδίσειτονεκφυλισμότηςώχραςκηλίδαςκαθώςεπίσηςηεπαρκήςπρόσληψητηςείναισυνδεδεμένημεχαμηλότερεςπιθανότητεςεμφάνισηςκαταρράκτη.

Εξίσουσημαντικόπροστατευτικόρόλοστηνόρασημαςφαίνεταιναπαίζεικαιηπρόσληψηω-3λιπαρώνοξέων.Βασικέςπηγέςω-3λιπαρώνοξέωνθεωρούνταιταλιπαράψάρια,όπωςοσολομόςκαιοισαρδέλες.Εκτόςόμωςαπόταψάρια,πλούσιεςπηγέςω-3αποτελούνκαικάποιεςφυτικέςπηγές,όπωςολιναρόσπορος,τακαρύδιακαιτααμύγδαλα,ταοποίαέχουνεπίσηςυψηλήπεριεκτικότητασεωμέγα3λιπαράοξέακαιμπορούμεμεευκολίανακαταναλώσουμεστηνκαθημερινότηταμας.

Κεντρικόρόλοστηνόρασηδιαδραματίζουνκαιδύοακόμηαντιοξειδωτικέςουσίεςπουβρίσκονταισεμεγάλησυγκέντρωσηστοκεντρικόμέροςτουαμφιβληστροειδήχιτώνα,ηλουτεΐνηκαιηζεαξανθίνη.Ουσίεςπουμπορούμεναβρούμεστασκούραπράσιναφυλλώδηλαχανικά,όπωςστολάχανο,ταλαχανάκιαΒρυξελών,τοσπανάκι,καθώςκαιταγογγύλια.Ηλουτεΐνηείναιυπεύθυνηγιατοφιλτράρισματουμπλεφωτόςκαιμαζίμετηνζεαξανθίνη,υπεύθυνεςγιατηνκαταπολέμησητωνελεύθερωνριζώνπουμπορείναοδηγήσουνσεκαταρράκτη.

Τροφέςπλούσιεςσελουτεΐνηκαιζεαξανθίνηείναιεπίσηςκαιτομπρόκολο,τοκολοκύθικαιτοαβγό,μεευεργετικέςεπιδράσειςστηνοφθαλμικήμαςυγεία.

Τέλοςηεπαρκήςπρόσληψηψευδαργύρου-ενόςανόργανουσυστατικού-θεωρείταιαπαραίτητηγιατηνυγείατωνματιώνκαιτηςόρασήςμας.Συγκεκριμένα,οψευδάργυροςεπιτρέπειστηβιταμίνηΑναδημιουργήσειμίαχρωστικήουσίαπουονομάζεταιμελανίνη,ηοποίαπροστατεύειτομάτικαιέχεισυνδεθείμετηβελτιωμένηόρασηκατάτηδιάρκειατηςνύχτας.Τρόφιμαπλούσιασεψευδάργυροείναιταστρείδια,τρόφιμοόμωςόχιπολύσύνηθεςστηνκαθημερινήμαςζωή.Μπορούμεόμωςναβρούμεψευδάργυροκαισεμερικάακόμητρόφιμαόπωςστοβόειοκρέας,ταφασόλιακαιτακαρύδια,ωστόσοηποσότηταψευδαργύρουπουπαρέχουνστονανθρώπινοοργανισμόείναιπολύμικρότερησεσύγκρισημεταστρείδια.■

Source:Δρ.ΣοφίαΤσαλουχίδου:Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Διατροφή και Όραση

by

vlepo

45| VLEPOVLEPO | 44

επίκαιρα

by

vlepoΕΠΙΚΑΙΡΑ | Hψηφιακήκαταπόνησητωνματιών

Η συντριπτικήπλειοψηφίατωνανθρώπωνστιςμέρεςμαςέχεικαθημερινήκαιπολύωρηεπαφήμεψηφιακέςοθόνες,μέσωτωνπάμπολλωνηλεκτρονικώνσυσκευώντιςοποίεςχειρίζονται,

όπωςsmartphones,tablets,Η/Υ,τηλεοράσειςκ.λπ.

Σύμφωναμεέρευνα,οιοθόνεςπροκαλούνστο65%τωνΑμερικανών(καικατ'επέκτασηέναπαρόμοιοποσοστόσεκάθεπροηγμένηκοινωνία)τηνλεγόμενηψηφιακήκόπωσητωνματιών.Αυτήηπάθησηέχεισυμπτώματαόπωςξηρά,ερεθισμέναμάτια,θολήόραση,κουρασμέναμάτια,πόνουςσεαυχένα-πλάτηκαιπονοκεφάλουςαπότηνπολύωρηπαρακολούθησημιαςψηφιακήςοθόνης.ΕίναιχαρακτηριστικόότιομέσοςΑμερικανόςξοδεύεισχεδόνμισήμέρακοιτάζονταςμιαοθόνη.

Οιέρευνεςέδειξανότιπερίπου1στους10ενήλικουςΑμερικανούς,πουέχεισυμπτώματατηςπάθησης,χρησιμοποιείσυχνάκαιταυτόχροναδύοήπερισσότερεςψηφιακέςσυσκευέςμεοθόνη.Ηπαρατεταμένηδιάρκειαχρήσηςτέτοιωνσυσκευώνεπιδεινώνειτασυμπτώματακαιτο96%τωνατόμωνξοδεύειδύοήκαιπερισσότερεςώρεςκαθημερινάμπροστάαπόδιάφορεςοθόνες.

Άλλοιπαράγοντεςπουμπορούνναεπηρεάσουντηνψηφιακήκαταπόνησητωνματιώνπεριλαμβάνουντοπόσοκοντάείστεστην

οθόνη,τησυχνότητακαιτηδιάρκειαχρήσηςψηφιακώνσυσκευώνκαιτονβαθμόέκθεσηςστομπλεφωςπουεκπέμπεταιαπότιςοθόνες.

Το65%τωνπαιδιώνκαιτωνεφήβωνπερνούνδύοήπερισσότερεςώρεςτηνημέραμπροστάαπόμιαψηφιακήσυσκευή,παράτογεγονόςότιτο77%τωνγονέωναναφέρειότιείναιαπόαρκετάέωςπολύανήσυχοιγιατιςεπιπτώσειςτωνηλεκτρονικώνσυσκευώνσταμάτιατωνπαιδιών.

Οιειδικοίλένεότιυπάρχουνπράγματαπουμπορούμενακάνουμεγιαναπροστατεύσουμετηνυγείατωνματιώνμας.

Οπεριορισμόςτουχρόνουέκθεσηςσεοθόνεςόσοτοδυνατόνπερισσότεροείναιμίαπροφανήςλύση.Γιαταπαιδιάκαιτουςεφήβους,

ηΑμερικανικήΑκαδημίαΠαιδιατρικήςσυνιστάναασχολούνταιμεταΜέσαΕνημέρωσης,ΨυχαγωγίαςκαιΚοινωνικήςΔικτύωσηςγιαόχιπερισσότεροαπόμίαήδύοώρεςτηνημέραγιαναπεριορίσουνμιασειράπροβλημάτωνυγείας,όπωςμειωμένηεστίασηκαιπροσοχή,σχολικέςδυσκολίες,διαταραχέςύπνουκαιόρεξηςκαιφυσικάπαχυσαρκία.Ωστόσο,οισύγχρονεςεργασιακέςαπαιτήσεις,μπορείναεμποδίζουνπολλούςανθρώπουςαπότοναπεριορίσουντονχρόνοτουςμπροστάστηνοθόνη.

«Όλοιπρέπειναγνωρίζουνότιηψηφιακήκαταπόνησητωνματιώνδενπρέπειναθεωρείταιένααναγκαίοκακότηςτεχνολογίας», δήλωσεοδρ.JustinBazan,μέλοςτουΣυμβουλίουΌρασηςτωνΗΠΑ.

«Υπάρχουνλύσειςγιαναπεριορίσετεαυτότονέοφαινόμενο»,πρόσθεσε.

Ηδρ.Leeαπότηνπλευράτηςπροσθέτειότιμπορείτενααποτρέψετετηνψηφιακήκαταπόνησητωνματιών,χρησιμοποιώνταςτονκανόνα20-20-20:Γιακάθε20λεπτάπουεργάζεστεμπροστάσεμιαοθόνη,κάντεέναδιάλειμμα20δευτερολέπτωνγιαναεστιάσετετοβλέμμασαςσεκάτιπουείναισεαπόσταση20ποδιών(6μέτρων)μακριά.

ΗΑμερικανικήΑκαδημίαΟφθαλμολογίαςπροσφέρειτιςακόλουθεςσυμβουλές:

• Καθίστεπερίπου60εκατοστάμακριάαπότηνοθόνητουυπολογιστήκαιτοποθετήσετετηνοθόνημετέτοιοντρόποώστετοβλέμματωνματιώνσαςείναιελαφρώςπροςτακάτω

• Μειώστετοέντονοφωςαπότηνοθόνημετονεπαρκήγενικότεροφωτισμότουχώρου.Χρησιμοποιήστεέναφίλτροοθόνης,ανχρειαστεί

• Μηνξεχνάτεναανοιγοκλείνετεταμάτιασαςτακτικά

• Χρησιμοποιήστετεχνητάδάκρυαγιαναφρεσκάρετεταμάτιασαςόταντααισθάνεστεξηρά

• Κάντετακτικάδιαλείμματααπότηνεργασίαστονυπολογιστήκαιπροσπαθήστεπάντανακοιμάστεκαλάτηνύχτα.■

H ψηφιακή καταπόνηση των ματιώνΤι προκαλεί η καθημερινή πολύωρη επαφή μας με τις ψηφιακές οθόνες

Source

:AAO

|https:/

/www.aa

o.org/

κανόνας 20-20-20

για κάθε 20 λεπτά που εργάζεστε

μπροστά σε μια οθόνη, κάντε ένα διάλειμμα 20 δευτερολέπτων

για να εστιάσετε το βλέμμα σας

σε κάτι που είναι σε απόσταση

20 ποδιών (6 μέτρων) μακριά

47| VLEPOVLEPO |46

επίκαιρα

by

vlepoΕΠΙΚΑΙΡΑ | Πρόσωπα&Διάλογοι

Ερ. Κώστα, η οικονομική κρίση, αλλά παράλληλα και κοινωνική και κρίση αξιών μαστίζουν την Ευρώπη, τον κόσμο, αλλά ιδιαίτερα έντονα την πατρίδα μας. Πώς ένας καλλιτέχνης μπορεί να δημιουργήσει έργα κατανοητά από τον απλό πολίτη που να εκφράζουν την εποχή τους; Τι είναι αυτό που μπο-ρεί να λειτουργήσει συμβολικά ώστε να γίνουν κατανοητά;

Απ. Ηαπόστασηπουδημιουργήθηκεμεταξύσύγχρονηςτέχνηςκαιτουκοι-νούξεκίνησεμετηνβιομηχανικήεπανάσταση,ότανητέχνηάρχισεναδίνειμεγαλύτερησημασίαστονχρόνοκαιστηνταχύτητακαιόχιστηνισορροπίαχώρουχρόνου.ΉτανηστιγμήπουπιστέψαμεστηνΕυρώπηότιαναλύονταςτηνπραγματικότητακαιφτάνονταςστοαντικειμενικάσωστόκαιεφαρμόζο-ντάςτοστηνπραγματικότηταόλαθαλειτουργούσανρολόι!!!Εκείκαιητέχνηέγινεαυτοαναφορικήκαιβρέθηκεαπέναντικαιβεβαίωςγεννήθηκεκαιοενδι-άμεσοςλόγοςτουκριτικούτέχνης.Ητέχνημπορείναξανα-αποκτήσειένανδιάλογομετονπραγματικόχώρο,ότανπάψειναείναιπεριγραφικήκαιναανα-λύειτηνπραγματικότητακαιλειτουργήσεικαιπάλισυνθετικάκαιξαναβρείτονρόλοτηςπουείναιένασημείοαναφοράςσυνθετικό.

Ερ. Η κουλτούρα, η νοοτροπία, ο τρόπος σκέψης είναι ζήτημα γεωγραφίας, αν παραφράσουμε ελεύθερα τα λόγια του Ρουσσώ. Η μετακίνηση των πλη-θυσμών, που συντελείται έντονα στα χρόνια μας, πόσο και πώς μπορούν να καθορίσουν την έκφραση και την έκβαση στην τέχνη;

Απ. Σήμεραζούμετηνκατάρρευσητηςπαγκοσμιοποίησης....Πάνταέλεγαότιηπαγκοσμιοποίησηείναιμιαυπόθεσητηςοικονομίαςκαιόχιτηςτέχνης.Έναέργοείναιπαγκόσμιοςθησαυρός,ότανπατάειγεράπάνωστονπολιτισμόπουτοπαρή-γαγε!Αυτόςομύθοςαποπροσανατόλισεπολλούς καλλιτέχνες που ακολούθη-σαναυτέςτιςαπόψειςκάποιωνΑγγλο-σαξόνωνσυναδέλφων.

Ερ. Έχεις σχεδιάσει και υλοποιήσει έργα μεγάλα, εξωτερικού χώρου, έργα μνη-μειακά που δεσπόζουν σε άπατες τοπο-θεσίες, αλλά και μικρότερα, εσωτερικού χώρου. Πόσο η τοποθέτηση ενός έργου επηρεάζει την έκφραση της σκέψης του καλλιτέχνη;

Απ. Έναδημόσιοέργοείναιηέκφρασηενόςχώρου.Τοέργοτοβάζωεγώ,αλλάδενμιλάειγιαμένα.Πρέπειναμπορέσω

κάθε φορά να βγάλω το έργο μέσααπότοχώροναμπορέσωναδώσωστοέργο αυτήν την αναγκαία συν-θετικό-τηταέτσιώστεναμπορέσειναεκφρά-σει την συγκεκριμένη ιστορική στιγμήτουχώρου.Στοέργομουπουπρόκειταινα τοποθετηθεί στη Θεσσαλονίκη, μιαευρωπαϊκήπόληπουότανπαράγεικάτιαπευθύνετεσεόλητηνΕυρώπηκαιόχιμόνο,ηιδέαγεννήθηκεαπότηνανάγκηναδώσωσημασίαστηνέννοιατηςένω-σηςτηςφιλίαςτηςαλληλεγγύης,αξίεςπου φαίνεται ότι η κεντρική Ευρώπηέχειξεχάσειπαρόλοπουήτανβασικοίπυλώνεςτης.ΗΘεσσαλονίκημπορείναστείλειμέσααπότηντέχνηέναμήνυμασυνθετικόκαισαφές.

Ψάχνοντας, λοιπόν, να αφουγκραστώτονπαλμόενόςτόπουπάνταΕπηρεά-ζομαικαιΜαθαίνωαπότηνΕνέργειατου.

Ερ. Ένα σχόλιο για το δημόσιο χώρο και την Ελλάδα…

Απ. Είναιδιαφορετικήησχέσηπουέχουνοιάνθρωποισταδιάφορασημείατουπλανήτημετονχώροπουμένουν.ΒλέπουμεπόλειςόπουησχέσητουδημόσιουχώρουμετουςπολίτεςείναιήρεμηκαιαρμονικήόπωςστηΦλωρεντίαεπικρα-τείμιαάψογησχέσημεταξύτωνανθρώπωνκαιτουδημόσιουχώρουτους,ενώαντίθεταστηνΝάποληησχέσηείναιτραυματική.ΑυτόσυμβαίνειδιότιησχέσημετηνΙστορίατωνδύοαυτώνπόλεωνήτανδιαφορετική.ΣτηνΝάποληείχανκατακτητέςόπωςοιΒουρβόνοι,μιατραυματικήσχέση,ενώστηνΦλωρεντίαδενείχανκατακτητέςγιααυτόβλέπουμεστηΝάποληέναχάοςενώστηνΦλωρε-ντίαμιααρμονία

Οδημόσιοςχώροςαντιπροσωπεύειτηνεξουσία,εμείςστηνΕλλάδαείχαμεπάντακατακτητές,δικτατορίεςκαιησχέσημαςμετηνεξουσίαήταντραυματική.Γιααυτόαυτόματααντιδρούμεβίαιααπέναντιστονδημόσιοχώροτονκαταστρέ-φουμεκαιείμαστεκαχύποπτοισεοτιδήποτεμπαίνειστονδημόσιοχώρο.Είναιπολύδύσκολοναπείσωγιατιςκαλέςπροθέσειςμουσεμέρηπουέχουναυτήτηνσχέσημετονδημόσιοχώρο,αλλάπάντατοπαλεύω.■

Πρόσωπα και διάλογοιμε τον Πέτρο Ράσογλου

Μιλήσαμε με το Κώστα Βαρώτσο για το ΄διάλογο΄ της τέχνης με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον στο σύγχρονο τοπίο της παγκοσμιοποίησης

Κώστας Βαρώτσος ΟΚώσταςΒαρώτσοςγεννήθηκεστηνΑθήνα.

ΖεικαιεργάζεταιστηνΕλλάδα.ΣπούδασεΑρχιτεκτονικήστοΠανεπιστήμιοτηςΠεσκάρα,

συνέχισεστηνΑκαδημίαΚαλώνΤεχνώντηςΡώμηςκαιστοFullbrightGrantτηςΝέας

Υόρκης.ΕίναικαθηγητήςστηνΑρχιτεκτονικήΣχολήτουΑριστοτελείουΠανεπιστημίουΘεσσαλονίκηςκαιμέλοςτηςΑκαδημίας

EngelbergτηςΕλβετίας.ΈχειεκπροσωπήσειτηνΕλλάδαστηBiennaleτουSaoPauloτο1987καιστηBiennaleτηςΒενετίαςτο1999.

ΣυμμετείχεστηBiennaleτηςΒενετίαςμετοΙταλικόπερίπτεροδύοφορέςτο1992και1995καιστηνδιεθνήBiennaleτουLosAngelesτο1999.ΈχειπαρουσιάσειέργατουμεπλήθοςεκθέσεωνστηνΕλλάδακαιτοεξωτερικό.

ΈργατουυπάρχουνσεδημόσιουςχώρουςστηνΕλλάδα,Κύπρο,Ιταλία,ΗΠΑκαιΕλβετία.

ΈχειλάβειτοβραβείοStreetTrendaward2004/2005,γιατοέργοτουΆτιτλο.

http://architecture.web.auth.gr

Μελλοντική εγκατάσταση στη Θεσσαλονίκη

by

vlepo

49| VLEPOVLEPO |48

επίκαιρα

ΕΠΙΚΑΙΡΑ | ΣταΠέριξ...

Στα πέριξ...με τον Πέτρο Ράσογλου

Ένα ιστορικό αφιέρωμα στα κτίρια και στις γειτονιές της παλιάς Θεσσαλονίκης μέσα από το ΄βλέμμα΄ συγγραφέων, φωτογράφων, ιστορικών, αρχιτεκτόνων και όσων αγάπησαν και αγαπούν αυτήν την πόλη…

ΣτησυμβολήτωνοδώνΒ.ΌλγαςκαιΘ.ΣοφούληδεσπόζειηβίλαΜπιάνκα.Αναστηλωμένηκαικαλοδιατηρημένη,παραμένειένααπότααρχιτεκτονικάστολίδιατηςπαλιάςΘεσσαλονίκηςκαισημείο

αναφοράςτηςχαμένηςπια«Λεωφόρουτωνεξοχών»,όπουαπλώνο-ντανοιθαυμάσιεςβίλεςκατάμήκοςτηςπαραλιακήςγραμμήςτουτραμαπότιςτελευταίεςδεκαετίεςτου19ουαιώνα.Τοπερίφημοαρχοντικό,ιδιοκτησίατουΕβραίου,ιταλικήςυπηκοότητας,ΝτίνοΦερνάντεζ-Ντιάζ,πουδιασώθηκεστημνήμητωνπαλιώνΘεσσαλονικιώνμεαρκετάονό-ματα,ΚάζαΜπιάνκα,ΒίλαΜπλανςήΒίλαΦερνάντεζ,έχειτοόνοματηςγυναίκαςτουΜπλανς(Μπιάνκα),κόρητουΛεόνντεΜάγιερ.Στασαλό-νιατηςβίλας,πουφιλοξένησεκατάκαιρούςτονΒενιζέλο,τονστρα-τηγόΣαράιγκαιτόσουςάλλους,άρχισεμιαθυελλώδηςερωτικήιστορίαπουδιατηρείταιζωντανήστημνήμητηςπόλης,μετορομαντικόειδύλ-λιοανάμεσαστηνκόρητουΑλίνη(Aline)καιτοναξιωματικότουελλη-νικούστρατούΣπύροΑλιμπέρτη,σταχρόνιατηςαπελευθέρωσηςτηςπόληςτο1912.

ΟΣπύροςήτανέφεδροςανθυπολοχαγόςκαιυπασπιστήςτουσυνταγ-ματάρχηΚλεομένηΚλεομένους,πουήτανφρούραρχοςτηςπόληςτουςπρώτουςμήνεςτηςένταξήςτηςστοελληνικόκράτος.ΟΚλεομένουςήτανδιοικητήςτης7ηςΜεραρχίαςτουελληνικούστρατούπουμπήκεπρώτηστηΘεσσαλονίκηκατάτηναπελευθέρωσητηςπόληςτο1912.Σεμιαδιαδρομήτουτραμοωραίοςανθυπολοχαγόςβοήθησεμιαόμορφη

ξειτοσπίτικαικαταλήστευσαντασπάνιαέπιπλακαιτηνυπόλοιπηπολύ-τιμηοικοσκευή.ΗμητέρατουςΜπλανςντεΜέγιερείχεπεθάνεινωρίτερα,το1934,στοΠαρίσι.

ΣυγκληρονόμοςτουσπιτιούήτανηαδερφήτηςΑλίνης,ΝίναΝτερβιέντεΒαρές,πουείχεπαντρευτείΓάλλοκαιζούσεστοΠαρίσι.ΗτελευταίααυτήαπόγονοςτωνΦερνάντεζπούλησετοπαλιόαρχοντικότο1965σειδιώτες,οιοποίοιαγόρασαντηνέπαυλημεσκοπόναχτίσουν,μετάτηνκατεδάφισητουκτηρίου,σύγχρονοοικοδομικόσυγκρότημα.ΜετάτοθάνατοτηςΑλίνης,τοαρχοντικόστέγασεγιατρίαχρόνιανηπιαγωγείοκαιστησυνέχειααφέ-θηκεστηνφθοράτουχρόνου.Παράτοχαρακτηρισμότουαρχοντικούωςέργουτέχνηςτο1976απότουπουργείοΠολιτισμού,επιχειρήθηκεαπότουςιδιοκτήτεςηκατεδάφισήτουμετημέθοδοτηςσταδιακήςκαταστροφήςτουεσωτερικούτου.Ωραίαδιακοσμητικάστοιχείακαιπερίτεχνακιγκλιδώματα,χρωματιστέςκορνίζεςκαιανάγλυφαταβάνιαπριονίστηκανκαιαποκολλή-θηκανβίαια,μεαποτέλεσμανακαταρρεύσειτοκεντρικότμήματηςστέγης.

Μετάτουςσεισμούςτου1978καιενώτοκτήριοάρχισεναερειπώνεται,τελικάαπαλλοτριώθηκεαπότοΥπουργείοΠολιτισμού,αναστηλώθηκεκαιδόθηκεστοδήμοΘεσσαλονίκηςγιαναλειτουργήσειωςπολιτιστικόκέντρο.Τοαρχοντικόανκαιείχεπάθεισοβαρέςζημιέςαπότιςβίαιεςκαταστροφές,αποκαταστάθηκευποδειγματικάστηναρχικήμορφήτουαπόπανεπιστημι-ακήομάδαμεεπικεφαλήςτονκαθηγητήΝίκοΜουτσόπουλο.Στουπόγειοτουκτηρίουλειτουργείέκθεσημετηνιστορίατουκαιτιςφάσειςτηςαποκα-τάστασήςτου,ενώστουςορόφουςλειτουργείηΔημοτικήΠινακοθήκηΘεσ-σαλονίκης.■

ΒιβλιογραφίαΖαφείρη,Χρ.(2016).ΘεσσαλονίκηςΤοπιογραφίαhttps://thessmemory.wordpress.com/2016/01/16/

Τομανάς,Κ.(1997).ΔρόμοικαιΓειτονιέςτηςΘεσσαλονίκηςμέχριτο1944.Νησίδες.

κοπέλα,τηνΑλίνηΦερνάντεζ,πουείχελυποθυμήσειστοαπέναντικάθι-σμάτουκαιτημετέφερεστοσπίτιτης,στηνΚάζαΜπιάνκα.Ανάμεσαστουςδυονέουςαναπτύχθηκεφλο-γερόςέρωτας,αλλάταεβραϊκάήθητηςεποχήςκαιοικοινωνικοίκαιθρη-σκευτικοίδιαχωρισμοίδενεπέτρε-παντογάμοχριστιανούμεεβραία.Γι’αυτόοιδύονέοιαποφάσισαν,σύμ-φωναμεσυνήθειατηςεποχής,νααπαχθούν,ναπαντρευτούνκαιναζήσουνμαζίστηνΑθήνα,αφούπρο-ηγουμένωςηΑλίνηαλλαξοπίστησεκιέγινεχριστιανή.Ηερωτικήυπόθεσηπήρεδιαστάσειςσκανδάλουπουαπα-σχόλησαντηντοπικήκοινωνίακαιτιςεφημερίδες.ΟπατέραςτηςΑλίνηςτηναποκλήρωσε,ενώοαρχιραβίνοςτηναφόρισε.Δενμέτρησεούτεκαιτοοικογενειακόπροηγούμενο,καθώςημάνατης,ηΜπλανς,ήτανκαθολικήκαιπροκειμένουναπαντρευτείαπόέρωτατονεβραίοπατέρατης,απαρ-νήθηκετονκαθολικισμό.

Το1916,σταχρόνιατουπρώτουπαγκόσμιουπολέμου,μετηνεγκατά-στασητηςκυβέρνησηςΕθνικήςΆμυ-

ναςστηΘεσσαλονίκη,αμβλύνθηκανκαιοιψυχρότητεςτηςοικογένειαςΦερνάντεζ,μεαποτέλεσματααπό-βληταπαιδιάτουςναεπιστρέψουνστοπλούσιοαρχοντικό.Κάποιοιθεω-ρούνότιησυγχώρεσηέγινεμευστε-ροβουλία,καθώςοΈλληναςγαμπρόςθαέπαιζετορόλοτουμεσολαβητήγιαναπάρειοπεθερόςτουδιάφο-ρεςδουλειές(εμπορικέςπρομήθειεςκλπ.)γιατηνελληνικήκυβέρνησηκαιταξέναστρατεύματατουΜακεδο-νικούΜετώπουπουστάθμευανστηΘεσσαλονίκη.Έκτοτετοερωτευμένοζευγάριέζησεμαζίστηνπόληωςτοθάνατότους,τουΣπύρουτο1964καιτηςΑλίνηςέναχρόνοαργότερα.

ΗοικογένειαΦερνάντεζ,ωςΙταλοίυπήκοοιγλίτωσανμεναπότοεβρα-ϊκόολοκαύτωμα,αλλάταάρρεναμέλητηςείχαντραγικότέλος.ΟπατέραςΝτίνοκαιογιοςτουΠιέρ(Piere)δολοφονήθηκαντο1943απότουςΝαζίστηΜέινατηςΙταλίας,κοντάστηλίμνηΜαντζόρε,όπουείχανκαταφύγειγιανασωθούναπότοΟλοκαύτωμα.ΣτηΘεσσαλονίκηοιΓερμανοίκατακτητέςείχανεπιτά-

Η Κάζα Μπιάνκα (Δημοτική

Πινακοθήκη) όπως είναι

σήμερα

Η Κάζα Μπιάνκα στα χρόνια που την κατοικούσαν η Αλίν και ο Σπύρος

Η Αλίν και ο Σπύρος

Αλιμπέρτης

"Η φωτογραφία του τεύχους"

"Η φωτογραφία του τεύχους"

"Ακραίο καιρικό φαινόμενο, 2018"φωτογράφος | Άρις Γεωργίου

"Ακραίο καιρικό φαινόμενο, 2018"φωτογράφος | Άρις Γεωργίου

byby

vlepo

ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟΣ & ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

OMMALITE